________________
સુખમાંથી જલકણ નીકળીને પુસ્તક પર તથા ખીજાના શરીર પર પડતા જોવામાં આવે છે. તે પછી મુખની પાસે જ રહેનારી મુખવસ્ત્રિકા પર કણુ નહિ પડે, એવી કલ્પના કરવી એ દુરાગ્રહને પ્રકટ કરે છે.
પ્રશ્ન—સૂક્ષ્મ, વ્યાપી, સરૈયાતિમ તથા વાયુકાય આદિ જીવેાની વિરાધનાથી મચવાને માટે જ જો સદા દ્વારા સાથે મુખવસ્ત્રકા આંધવામાં સાવધાની રાખવામાં આવે છે. તા ભાજન કરતી વખતે એ જીવાની વિરાધનાથી કેવી રીતે ખચી શકાય ? કારણ કે એ વખતે ભૂખવસ્ત્રિકા છેડી નાખવાની જરૂર પડે છે.
ઉત્તર—ચિત્ત રાખીને સાંભળે.. આ (દશવૈકાલિકના) જ ચાથા અધ્યયનમાં ભગવાને કહ્યું છે કે નયં મુન્નતો આસંતો પાવ મેં ન યંત્ર' અર્થાત્ યતનાપૂર્વક હાર કરવાથી પાપકમના બધ થતા નથી. પૂર્વોકત પ્રમાણેાથી મુખવસ્ત્રિકા બાંધવી એ સિદ્ધ થયા છતાં પણ એને કાઢી નાંખ્યા વિના મુન્નતો શબ્દથી ખાધ્ય ભાજનક્રિયા થઇ શકતી નથી. તેથી એવુ તાપ નીકળે છે કે ભેાજન કરતી વખતે મુનિએ મુખવસ્ત્રિકા હટાવી દેવી જોઈ એ. એટલે ‘યં મુગતો પદના અર્થ કલ્પને અનુસાર પ્રાપ્ત થએલા મત પ્રાંત ખાદિ આહાર મંડલ-દોષાનો ત્યાગ કરીને ભાગવતાં” એ પ્રમાણે સમજવા જોઇએ. એમ ન સમજવું જોઇએ કે મુખવત્રિકા ખાંધી રાખીને આહાર કરે. એટલે ઉક્ત-યતનાપૂર્વક ભાજનકાળમાં સુખવસ્ત્રિકાને ત્યાગ કરવા એ આગમને અનુકૂળ છે. તેથી યાપક ના બંધ થતા નથી. એ માશયથી ભગવાને પાવ જન્મ ૬ વષર્ કહ્યું છે.
*
એ પ્રકારે ભગવાન્ તીકમ્ ગધરાનાં વચનેની પર્યાલેચના કરવાથો સલ સ ́શયરૂપ અધકાર દૂર થઇ જવાને લીધે પ્રકાશમાન એવા હૃદયમાં, વાયુકાય આદિની વિરાનાને દોષ ટાળવાને માટે દેરાસહિત મુખવત્રિકાનુ` આંધવું તે આહ્લાદપૂર્વક સ્થાનને ધારણ કરે છે.
રાગદ્વેષ રૂપી દ્વેષથી દુષિત, ભગવચનામૃતના રસાસ્વાદથી વંચિત એવા પુરૂષાના અનેક દુર્વિકલ્પાથી પરાસ્ત એવા ચિત્તમાં આ અને દુર્લક્ષ્ય સમજીને તેમને માટે હાથથી ન પ્રાપ્ત થતારી વસ્તુની પ્રાપ્તિને માટે સાપાન (સીડી)ના જેવું આલંબન આગળ રાખીને આ બધું સપ્રમાણ પ્રતિપાદિત કરવામાં આવ્યું છે.
અહીં વિનીત શિષ્યની બુદ્ધિના વિકાસને માટે પ્રમાણુરૂપે આપેલા ગ્રંથાની નામાવલી સંસ્કૃતટીકામાં આપવામાં આવી છે, ત્યાંથી પાઠકાએ જોઈ લેવી. ઇતિ મુખવસ્ટ્રિકાવિચાર સમાપ્ત
તપ કે ભેદોં કા નિરૂપણ
તપ—જેથી જ્ઞાનાવરણીય આદિ આઠે કમ ભસ્મીભૂત થઈ જાય તેને તપ કહે છે. તપ એ પ્રકારનુ છે. (૧) ખાદ્ય અને (૨) આભ્યંતર. બાહ્ય તપ છ પ્રકારનું છે (૧) અનશન, (૨) ઊનાદરી, (૩) ભિક્ષાચર્ચા, (૪) રસપરિત્યાગ, (૫) કાયકલેશ, (ૐ) સલીનતા.
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર : ૧
૧૭
