________________
વધના કરવાથી તથા દીનતા પ્રકટ કરવાથી ચારિત્રમાં મલિનતા આવે છે, તેથી અનુચિત સમયે ભિક્ષાને માટે જવું ન જોઈએ. (૫)
આ જાહે॰ ઈત્યાદિ. ભિક્ષુ ઉચિત સમય થતાં જ ભિક્ષાને માટે જાય. ઉત્સાહપૂર્વક ભિક્ષા ભ્રમણુરૂપ પુરૂષાથ કરે. કોઇવાર ભિક્ષાના લાભ ન થાય તા એવા વિચાર ન કરે કે આજ મને ભિક્ષા ન મળી.’ પરતુ એવા વિચાર કરીને સંતુષ્ટ રહે કે આજ ભિક્ષા ન મળી તેા સહેજે મારાથી અનશન આદિ તપ થઇ ગયું. અર્થાત્ ભિક્ષાને લાભ ન થવાથી પણ મે' ભલીપેઠે વીર્યંચારનું આરાધન કર્યું' છે.' સાધુ કેવળ અન્નાદિની પ્રાપ્તિને માટે જ ભિક્ષાચરી કરતા નથી, કિન્તુ વીર્યાચારની આરાધનાને માટે પણ ભિક્ષાચરીમાં જવુ' ભગવાને ખતાવ્યું છે. (૬)
ગોચરી મેં ક્ષેત્ર યતના કા કથન
હવે ક્ષેત્રની ચુતના કહે છે:-સહેલુ॰ ઇત્યાદિ હું સ—આદિ ઉચ્ચ-જાતીય અને કાગડા-આદિ નીચ જાતીય પ્રાણી જો ભાજન પાન ને માટે રસ્તામાં આવેલા હાય તે। તેની સામે ન જવુ સામે જવાથી તેમને પાણી પીયા ચણવા વગેરેમાં વિઘ્ન પડવાથી ભક્ત-પાનમાં અંતરાય આદિ અનેક દોષ લાગે છે. એટલે યતનાપૂર્ણાંક અર્થાત્ જે રીતે તેએ ભયભીત ન થાય એ રીતે બીજે મ ગેયા એક ખાજુએથી ગમન કરવુ. તાત્પર્ય એ છે કે જો આખા માગ' 'સ કબૂતર યા કાગડા વગેરે પ્રાણીઓથી ભરેલા હોય તેા બીજે માળેથી અને એક તરફ તેએ ચણતાં કે પાણી પીતા હાયતા તેની બાજુએ થઇને ગમન કરવું જોઈએ. (૭)
ભિક્ષાકે લિયે ગૃહ પ્રવેશ વિધિ
નોન॰ ઇત્યાદિ ગેાચરીને માટે ગએલા મુનિ કાઇના ઘરમાં ન બેસે, ઊભા-ઊભે સદ્દલ સહિત ધમ કથા કહેવાના આરંભ ન કરે અવસર હાય તા એક પ્રશ્નનું એકજ સમાધાન ઊભાં ઊભાં સક્ષેપમાં કરી દે. બેસવાથી યા લાંખી ધકથા કરવાથી દાતાની અરૂચિ આદિ અનેક દોષા થાય છે (૮)
હવે દ્રવ્ય-યતના કહે છે-શાહ ઇત્યાદિ.
ગોચરી માટે ગએલા મુનિએ આગળા, સાંકળ, ફલક (ખૂટી આદિ) દરવાજો યા કમાના આધાર લઇને ઊભા રહેવુ' ન જોઈએ (૯)
ક્ષમા ઇત્યાદિ. તથા સમક્॰ ઇત્યાદિ શ્રમણ, બ્રાહ્મણુ, કૃપણ અને વનીપકને ગૃહસ્થના દરવાજા પર ભાજન યા પાણી ને માટે આવેલા જેમને સાધુ એમને એળગીને ગૃહસ્થના ઘરમાં પ્રવેશ ન કરે, એટલું જ નહિ જ્યાં એમની દૃષ્ટિ પડતી હુંય એવા સ્થાન પર પણ ઊભા ન રહે, કિંતુ એકાંત પ્રદેશમાં જઈને ઊભા રહે કે જયાં એમની દૃષ્ટિ પડેોંચે નહિ. (૧૦–૧૧)
એમ ન કરવામાં દોષ કહે છે—વળીમાલ' ઇત્યાદ્ધિ.
સંભવિત છે તેમને આળ'ગીને જવાથી યા એમની સામે ઊભા રહેવાથી એ વનીપક યા દાતાને અથવા બેઉને દ્વેષ તથા ખેઢ ઉત્પન્ન થઈ જાય. તથા પ્રવચનની લઘુતા થાય છે, એટલે એમને એળ ંગીને જવુ એ સાધુના કલ્પ નથી. (૧૨)
કયારે જવું જોઈએ ? તે કહે છે-દિપ૦ ઈત્યાદિ.
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર : ૧
૧૧૮
