________________
દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવને અનુસાર સ્વાધ્યાયાદિ ક્રિયાઓની પછી જ્યારે ગોચરીને સમય થાય ત્યારે મુનિ કેઈ કારણવશ ઉત્પન્ન થએલા ચિત્તવિક્ષેપથી જન્મેલી ભ્રાન્તિથી રહિત થઈને અર્થાત્ ઈર્યા (ગમન) માં ઉપગ રાખીને, અથવા કયારે અને કયાં અશન આદિની પ્રાપ્તિ થશે ? એ પ્રકારની ચિંતાજન્ય ચંચલતાથી રહિત થઈને આહાર તથા મનન-શાબ્દાદિ વિષમાં આસક્ત ન થતાં. આ અધ્યયનમાં વર્ણવ્યા પ્રમાણેની વિધિથી, મુનિને ચગ્ય દિન આદિ ભકત તથા દ્રાક્ષ આદિના ધોવણરૂપ. પાનની ગષણ કરે.
ગાથામાં સંપૂરે શબ્દથી એમ સૂચિત કરવામાં આવ્યું છે કે મુનિએ સમય પર જ કાર્ય કરવું જોઈએ જહેમતો શબ્દથી એમ પ્રકટ કર્યું છે કે સાધુએ મનની સ્થિરતા રાખવી જોઈએ ગરિજી શબ્દથી વિષમાં આસકિતનું નિરાકરણ કરવામાં આવ્યું છે. (૧)
ભત્કપાન ગવેષણ કી વિધિ
હવે ગવેષણાની વિધિ બતાવે છે તે જ વા ઈત્યાદિ,
મુનિ શબ્દના અનેક અર્થો છે. (૧) જે સર્વ સાવદ્ય વ્યાપારના ત્યાગની પ્રતિજ્ઞા કરે છે–તેને મુનિ કહે છે. (૨( જિનેન્દ્ર ભગવાનની આજ્ઞા અનુસાર જીવ અજીવ આદિ પદાર્થો ને અનેકાન્તસ્વરૂપ જાણવાવાળા મુનિ કહેવાય છે. મુનિ બે પ્રકારના હોય છે. (૧) દ્રવ્યમુનિ અને (૨) ભાવમુનિ મુનિઓના આચારનું પાલન ન કરનારા મુનિવેષધારી દ્રવ્ય મુનિ કહેવાય છે, મોહનીય કર્મના ક્ષય અને ક્ષયે પશમથી ઉત્પન્ન થએલા સમ્યગજ્ઞાન સમ્યગુદા
દર્શન અને સન્મચારિત્રરૂપ નેત્રયના દ્વારા જેના આત્માનું સ્વરૂપ પ્રકટ થઈ ગયું છે. તેને ભાવમુનિ કહે છે. અહીં ભાવમુનિને અધિકાર સમજવું જોઈએ, 1 એ ભાવ મુનિ પિંડગવેષણને સમય થતાં ગ્રામ, નગર, ગામડું, કબજેટ આદિમાં યથા
ગ્ય શેડો ડે નિર્દોષ આહાર ગ્રહણ કરતાં કરતાં, ભિક્ષાના બધા દેને ઉપયોગ રાખવા વાળા અર્થાત અવ્યાક્ષિપ્ત-ચિત્તથી અલાભ આદિ પરીષહથી ઉત્પન્ન થતા ક્ષોભથી રહિત થઈને ઇર્યાપથ શેલતા મંદ ગતિએ ચાલે.
ગોચરીમેં ચિત્ત કી સ્થિરતા કા ઉપદેશ
જોrdજા શબ્દથી એમ સૂચિત થયું છે કે સાઘુએ નવકેટિએ વિશુદ્ધ આહાર લેવું જોઈએ અવનિત્તા જેવા એથી એમ પ્રકટ થાય છે કે ચિત્તની સ્થિરતાથી જ ભિક્ષાની શુદ્ધિ નભી શકે છે, અgવો શબ્દથી પરીષહ સહવાનું સામર્થ્ય પ્રકટ કર્યું છે. (૨)
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર : ૧
