________________
લાભ-પ્રકૃતિના ઉચે કરીને દ્રવ્ય આક્રિની અભિલાષારૂપ જીવના વૈભાવિકભાવને લાભ કહે છે.
ભય-માડુનીયના ઉદયથી ઉદ્વેગને ઉત્ત્પન્ન કરવાવાળા વિકાર ભય કહેવાય છે. હાસ્ય - મેાહનીયના ઉદયથી વચનેની વિકૃતિની સાથે ગાલ ફુલાવીને આંખા કાંઈ ક મીંચીને દાંત કાઢીને 'હી-હી' શબ્દ કરીને મુખને પ્રકૃલિત કરવું એ હાસ્ય કહેવાય છે.
એ સવ કારણેાથી મૃષાવાદ ઉત્પન્ન થાય છે. હું એ કારણેાને વશ થઈને નહી. સ્વય તૃષા (જૂઠ્ઠું) એલું, નહીં બીજા પાસે બેાલાવું, કે નહી” મૃષા ખેલનારને ભલેા જાણુ’. (૨)૯ સત્ય મહાવ્રતનું પાલન અદત્તાદાનને ત્યાગ કરવાથી જ થઈ શકે છે, તે કારણથી સત્ય મહાવ્રતની પછી અદત્તાદાન-વિરમણુ નામના ત્રીજા મહાવ્રતનૂ' કથન કરે છે-અન્નાને તત્ત્વે ઇત્યાદિ.
(૩) અદત્તાદાનવિરમણુ,
મૃષાવાદવિરમણની પછી ત્રીજા મહાવ્રતમાં દેવ ગુરૂ, રાજા, ગાથાપિત અને સાધર્મિકે ન આપેલા એવા પદાર્થનું ગ્રહણ કરવાને ત્યાગ કરવામાં આવે છે, તેથી હે ભગવન્ ! હું સવ અદત્તાદાનના પરિત્યાગ કરૂ છું. તે આ પ્રકારે—
જ્યાં રહેવાથી બુદ્ધિ, વિદ્યા, વિવેકાદિ ણેા નષ્ટ થઈ જાય છે તેને ગ્રામ કહે છે. અથવા જ્યાં ગાય ભેંશ આદિના કર (ટેકસ) લેવામાં આવે છે, અથવા પૃથ્વીના વધારે ભાગમાં ખેતી થાય છે, બજાર અથવા દુકાનેા હેાય નહી', કાંટાની વાડથી ઘેરાયેલાં ઘર હાય. એ વસ્તીને ગ્રામ (ગામ) કહે છે.
જ્યાં વૃક્ષ કે પર્યંત જેવી અત્યંત ઉંચી મહેલ-હવેલીએ હાય, અથવા ગાય-ભેશ આર્દિ પર કર (જકાતા ન લાગતા હાય, અથવા જે વસ્તીમાં પુણ્ય-પાપ ક્રિયાઓના જ્ઞાતા, દયા—દાનના પ્રવક, કળાએામાં કુશળ ચારે વર્ષા હોય, અને જ્યાં જૂદા જૂદા દેશેાની ભાષાએ બાલનારા મનુષ્ય રહેતા હોય, તેને નગર કહે છે.
એકાન્ત અને પવિત્ર સ્થાનના અભિલાષી ધ્યાનાથી યાગી અથવા લાકડાં લેવાને માટે કઠિયારા જ્યાં જાય છે તે અરણ્ય (જંગલ) કહેવાય છે.
àગામ નગર અરણ્ય અને ઉપલક્ષણે કરીને ખેટક (ગામડું) આદિ કોઈ સ્થાનમા ઓછા મૂલ્યવાળુ દાંત ખાતરવાનું તણખલું વગેરે વધારે મૂલ્યવાળુ' સેાનુ' વગેરે પ્રમાણુની અપેક્ષાએ નાનુ` માણિકન્યાદિ પ્રમાણની અપેક્ષાએ માટુ એરંડાનું લાકડુ આઢિ સચેતન અથવા અચેતન કાર્દ પટ્ટાથ ચા સર્વ પદાર્થ તેના સ્વામીની અનુમતિ વિના નહિ સ્વયં હું ગ્રહણ કરૂં નહિ ખીજા પાસે ગ્રહણ કરાવું અને નહિ ગ્રşણુ કરનારને ભા જાણું'.
પ્રશ્ન—હૈ ગુરૂ મહારાજ ! આાપવામાં આવ્યા વિનાની ખંધી વસ્તુએને ગ્રહણ કરવી એ જો અનુત્તાદાન છે તેા મુનિઓને પણ અદત્તાદાનનેાનપ્રસંગ આવશે કારણ કે મુનિ વિના અપાયલાં ક્રર્માને પ્રતિક્ષણ ગ્રહણ કરે છે અને સમિતિ ગુપ્તિનુ પાલન કરીને ધમનું પણ ઉપાર્જન કરે છે.
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર : ૧
૬૩
