________________
શય્યાતરત્વની નિવૃત્તિ કરવાને માટે વારવાર શય્યાતરના પરિત્યાગ કરવા ન જોઈએ. એમ કરવાથી એવું પ્રકટ થાય છે કે સાધુ ભિક્ષાના લેાલી છે; એનાથી અનેક દોષ પણ
ઉત્પન્ન થાય છે.
જેમ-શય્યાતરનુ’ પરિવર્તન કરવાથી પહેલા શય્યાતર આ પ્રમાણે વિચારે છે–આજ મારા ઉપાશ્રયની આજ્ઞા સતાએ છોડી દીધી છે, એટલે મારે ત્યાં જરૂર આવશે; તેથી એમને માટે સ્વાદિષ્ટ અન્નાદિ બનાવવાં જોઇએ. એવા વિચાર કરીને બનાવેલું અન્નાદિ આધાકમી બનશે, જો પહેલા શય્યાતર પેાતાના માટે અને સાધુને માટે એકઠુ' બનાવશે તે મિશ્રજાત દોષ લાગશે, સાધુ આવવાની સંભાવનાથી તે કેોઇ વસ્તુને સ્થાપન કરશેતેા સ્થાપના-(વણા)દોષ લાગશે.-ઇત્યાદિ અનેક દોષો પેાતાની મેળે સમજી લેવા. એ કારણથી સાધુને વારંવાર શખ્યાતર બદલવા કલ્પતા નથી.
વસતિ યાચન વિધિ
(ઉપાશ્રય-યાચનાની-વિધિ)
વસતિના સ્વામી પાસે અથવા તેની ગેરહાજરીમાં એના સંરક્ષકની પાસે વસતિ–યાચના કરવાની વિધિ કહે છે:
મુનિ-હે આયુષ્મન્ ! અમે આ વસતિ. (મકાન-સ્થાન) માં રહેવા ઇચ્છીએ છીએ, તમે જેટલા સમય સુધી રહેવાની આજ્ઞા આપશેા, તેટલા સમયથી વધારે સમય રહીશું નહિ. તેમાં પણ તમે ભૂમિના જેટલેા ભાગ અમને રહેવાને માટે આપવા ઈચ્છે તેટલે જ અમારે માટે પર્યાસ (પૂરતા) છે.
ગૃહસ્થ-ડે મુનિરાજ ! આપ કેટલા સમય સુધી રહેવા ઇચ્છે છે ?
ત્યારે મુનિ-ઋતુબદ્ધ શેષકાળ હાય તે-એક માસના કલ્પમાં જ્યાં સુધી અવસર હશે ત્યાં સુધો રહીશું' એમ કહે, અથવા જો ચાતુર્માસ હાય તા–ચાર માસ રહેવાના અમારા કલ્પ છે” એમ કહે. જો સાધુના કલ્પકાળ સાંભળીને ગૃહસ્થ કહે કે હું તા થાડા જ દિવસ અહીં રહીશ' તે સાધુએ કહેવુ જોઈએ કે જ્યાં સુધી તમે અહીં રહેશે। ત્યાં સુધી જ અમે રહીશું; તમે જશેા ત્યારે આ સ્થાનને અમે છેડી દઇશું,’
જે ગૃહસ્થ પૂછે કે ‘આપ કેટલા સાધુએ છે ?” તા સાધુ ઉત્તર આપે કે—સમુદ્રના તર`ગેાની પેઠે સાધુઓની મર્યાદા નથી, કેમકે કેટલાય સાધુએ આવે છે અને કેટલાય ચાલ્યા જાય છે, જેઓ આવશે તેએ પણ અહીં જ રહેશે.”
એ પ્રમાણે ગૃહસ્થની આજ્ઞા લઇને, એનું નામ અને ગાત્ર જાણીને સાધુએ રહેવુ જોઈએ. જ્યાં સુધી શખ્યાતરનું નામ અને ગેાત્ર સાધુના જાણવામાં ન આવે ત્યાં સુધી શિક્ષાને માટે જાય નહિ.
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર : ૧
૪૫
