________________
એમ પૂછતાં “સાધુ તે તપસ્વી જ હોય છે, આ પ્રશ્ન કરે જ વૃથા છે, એવા પ્રકારને ઉત્તર આપનાર તે તપ ચેર છે.
(૩) “શું આપ જ ઉગ્ર તપસ્વી ?' એ પ્રશ્ન પૂછવામાં આવતાં પિતાની કીર્તિની કામના કરીને કેવળ મૌન સાધનાર-કાંઈ ન બેલનાર પણ તપોર છે, કારણ કે મૌન સાધવાથી પ્રશ્નí એમ સમજી લે છે –“એ બહુ મોટા તપસ્વી છે. તેથી પોતાના ગુણ વર્ણન કરવામાં જરા પણ પ્રવૃત્ત થતા નથી, એટલે સુધી કે પૂછતાં છતાં ઉત્તર પણ નથી આપતા.'
[૨] વાકયના ચેરને વચનચોર કહે છે. જેમ કે, કોઈ પૂછે જે ધર્મદેશના આપવામાં અત્યંત નિપુણ સંભળાય્ છે તે શું આપ જ છો?' એ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં એમ કહેવું કે “સાધુ ધર્મદેશના આપવામાં નિપુણ જ હોય છે.” અથવા ચુપકી પકડવી અથવા શાસ્ત્રોથી અને ભિન્ન હોવા છતાં વાગાઠમ્બરથી પરિષદુને પ્રસન્ન કરતાં કોઈ પૂછે કે “આપ અંગ-ઉપાંગોને જાણે છે કે ? એવા પ્રશ્નના ઉત્તરમાં “સાધુ અંગ ઉપાંગેના જ્ઞાતા જ હોય છે એમ કહેનાર વચનચાર છે.
[૩] પરના રૂપનું પિતામાં આરોપણ કરનાર રૂપચોર કહેવાય છે. જેમકે કઈ છે કે પૂર્વજ્ઞાત રૂપવાન “શું આપ જ છે ? તેના ઉત્તરમાં વચનથી સ્વીકાર કરનાર અથવા ચૂપ રહેનાર રૂપર છે.
[૪] પરના જ્ઞાનાદિ પાંચ આચારોને પિતામાં આરોપિત કરનાર આચારચાર કહેવાય છે. જેમ કે કોઈ પૂછે “શું સાંભળવામાં આવતા ઉત્કૃષ્ટ ક્રિયાપાત્ર આપ જ છો ?” એમ પૂછવામાં આવતાં પહેલાંની પેઠે સમાધાન કરનાર અર્થાત “સાધુ તે ક્રિયાપાત્ર જ હોય છે એમ કહેનાર આચારચાર છે.
[૫] કોઈ ગીતાર્થ મુનિ પાસેથી સૂત્રાર્થના સંદેહનું નિવારણ કરીને એમ કહે કે“એ તે હું પહેલેથી જાતે જ હતા, આપના મુખેથી કાંઈ નવીનતા સાંભળવામાં આવતી નથી તે તે ભાવ (જીવાદિ પદાર્થ) ને ચોર કહેવાય છે.
તપચોર કો અનિષ્ટ ફલ પ્રાપ્તિ કા કથન
એવા તપ આદિનો ચોર સાધુ દેવતાઓનાં અસ્પૃશ્ય કિલિવષી દેવનાં કર્માને ઉ તાજે છે, અર્થાત એ સાધુ દેવભવ પામીને પણ કિષિી દેવ થાય છે. (૪૬)
રજૂorfo ઇત્યાદિ દેવગતિ પ્રાપ્ત કરીને પણ કિબિષી દેમાં ઉત્પન્ન થઈને એ નથી જાણો કેમને કયા કર્મો કરવાથી આ ફળ મળ્યું છે ? તાત્પર્ય એ છે કે કાંઈક કાયકલશ કરવાથી ભવપ્રત્યયિક અવધિ-જ્ઞાન સુધી ત્રણ જ્ઞાન થઈ જાય છે, તે પણ ચેરી આદિ પાપ કર્મોના પ્રભાવથી જ્ઞાનાવરણને પ્રબળ ઉદય થવાને કારણે અવિશુદ્ધ અવધિ રહે છે. (૪૭)
ઉક્ત ચેરીનું એટલું જ ફળ નથી, પરંતુ બીજું પણ ફળ મળે છે તે દર્શાવે છે– તત્તtવ ઈત્ય દિ.
એ કિકિંમષી દેવ દેવભવથી ચવીને મનુષ્ય ભવમાં અજ (બકરા),ની પેઠે બોલનારબેગડો થશે, અને પછી નરકગતિ યા તિય ગતિને પ્રાપ્ત થશે કે જ્યાં બોધિ (સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિ) અત્યંત દુર્લભ છે. (૪૮)
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર : ૧
૧૨૫
