________________
છે. એમ કરવામાં તેને જરા પણ દુઃખ થતું નથી.
(૧) જગતમાં પિતાનાં કરેલાં કર્મોને કારણે કેટલાક જીવે નરકમાં જઈને પરમાધમી. દ્વારા ભાલાં આદિથી છેદાય-ભેદાય છે. કેટલાંક ઘામાં તલ અથવા સરસવની પેઠે પિલાય છે. કેટલાકે તાંબા પીતળનાં વાસણોની જેમ કુટાય-પીટાય છે. કેટલાકે લાકડાની પેઠે કરવતથી વહેરાય છે. કેટલાકને તીક્ષણ કાંટાનાં બિછાનાં પર સુવાડવામાં આવે છે. કેટલાકને કપડાની પેઠે શિલા પર પછાડવામાં આવે છે, અને અનંત ભૂખ-તરસ આદિ નાના પ્રકારના અસહ કલેશ પમાડવામાં આવે છે. એ પ્રમાણે તરેહ તરેહનાં દુઃખેને અનુભવ એ જ કરે છે.
(૨) તિર્યંચ ગતિમાં પણ કોઈ કેઈ તિર્યંચ દુઃખ સાથે ટાઢ-તાપ સહન કરે છે, કેટલાક પર ભારે બોજો લાદવામાં આવે છે, કે કોઈ ચાબુકના માર ખાય છે, કેઈ કોઈને કાતીલ શાથી છેદવામાં આવે છે, કઈ કઈ ખૂટિએ બંધાએલા ભૂખ-તરસ આદિ નાના પ્રકારનાં દુઃખ જોગવતા જોવામાં આવે છે.
(૩) જે ભાગ્યોદયથી મનુષ્યગતિ મળી જાય તો તેમાં પણ સેંકડો દુઃખ ભોગવવાં પડે છે. એમ કરવામાં તેને જરા પણ દુઃખ થતું નથી.
(૧) જગતમાં પિતાનાં કરેલાં કર્મોને કારણે કેટલાક છે નરકમાં જઈને પરમાધમી. દ્વારા ભાલાં આદિથી છેદાય-ભેદાય છે. કેટલાંક ઘાણીમાં તલ અથવા સરસવની પેઠે પિલાય છે. કેટલાક તાંબા પીતળનાં વાસણની જેમ કુટાય-પીટાય છે. કેટલાકે લાકડાની પેઠે કરવતથી વહેરાય છે. કેટલાકને તીક્ષણ કાંટાના બિછાનાં પર સુવાડવામાં આવે છે. કેટલાકને કપડાની પેઠે શિલા પર પછાડવામાં આવે છે, અને અનંત ભૂખ-તરસ આદિ નાના પ્રકારના અસહ્ય કલેશ પમાડવામાં આવે છે. એ પ્રમાણે તરેહ તરેહનાં દુઃખને અનુભવ એ જ કરે છે.
(૨) તિર્યંચ ગતિમાં પણ કોઈ કેઈ તિર્યંચ દુઃખ સાથે ટાઢ-તાપ સહન કરે છે, કેટલાક પર ભારે બે લાદવામાં આવે છે, કઈ કઈ ચાબુકના માર ખાય છે, કેઈ કોઈને કાતીલ શાથી છેદવામાં આવે છે, કઈ કઈ ખૂંટિએ બંધાએલા ભૂખ-તરસ આદિ નાના પ્રકારનાં દુઃખ ભોગવતા જોવામાં આવે છે.
(૩) જે ભાગ્યેાદયથી મનુષ્યગતિ મળી જાય તે તેમાં પણ સેંકડો દુઃખ ભોગવવાં પડે છે. તે માણસ આંધળો થઈ જાય છે, કેઈ બહાર બની જાય છે, કેઈ લંગડે થાય છે. છે શ્વાસ યા ખાંસીને રેગ થાય છે. કેઈ દરિદ્રતાનાં દુઃખોથી દીન-હીન થઈને અનેક પ્રકારની દુર્દશાને અનુભવ કરે છે. વૃદ્ધાવસ્થામાં પત્ની પુત્ર આદિ તેને તિરસ્કાર કરે છે. છેવટે ભૂખ-તરસ આદિનાં દુઃખે પણ વેઠીને તેને મરણ શરણ થવું પડે છે.
() કદાચ દેવગતિ પામીને દેવતા થઈ જાય છે ત્યાં પણ તરેહ તરેહનાં દુઃખ વિદ્યમાન હોય છે. કેઈ દેવતાની વિભૂતિ અધિક હોય છે, કેઈની ઓછી હોય છે. ઓછી વિભૂતિવાળા અધિક વિભૂતિવાળા દેવતાને જઈને ઈષ–ષ કરે છે. એમ કરવાથી મનમાં અત્યંત સંતાપ થાય છે. એ સંતાપને શમાવવાને જ્યારે તે પોતાને અસમર્થ જુએ છે ત્યારે તે દ:ખી થાય છે. તેથી સંસારમાં કયાંય પણ સુખ જોવામાં આવતું નથી.
જેવી રીતે અપાર સાગરમાં ચંચલ તરંગે ઉત્પન્ન થાય છે, તેવી રીતે સંસારમાં જન્મ, મરણ, બુઢાપે, માનસિક ચિંતાઓ, શારીરિક વ્યાધિઓ. ઈષ્ટ વસ્તુઓને વિગ અનિષ્ટને સગ આદિ અનેક પ્રકારનાં નવાં નવાં દુખો ઉત્પન્ન થતાં રહે છે. એ વિવિધ પ્રકારનાં
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર : ૧
- ૨૧