________________
ઔદોશિક ફીતકૃતાદિ આહાર કા વિચાર
અણ૦ ઈત્યાદિ તથા હૈ મ. ઇત્યાદિ.
લોકમાં પાંચ પ્રકારના શ્રમણે હોય છે. (૧) નિગ્રંથ (પંચમહાવ્રતધારી), (૨) સોગત (બુદ્ધના અનુયાયી), (૩) તાપસ (જટાધારી), (૪) ગેરિક (ગેરૂઆ વસ્ત્રો પહેરનાશ), (પ) આજીવક શાળના મતાનુયાયી), એમને માટે જે આહાર બનાવવામાં આવ્યો હોય તે સંયમીઓને માટે કહષ્ય નથી, તેથી એ આહાર આપનારીને સાધુ કહે કે તે મને કલ્પ નથી. (૫૩–૧૪).
કરિ ઇત્યાદિ (૧) કેઈને ઉદ્દેશીને બનાવેલ આહાર દેશિક કહેવાય છે તે બે મકાનો હોય છે. (૧) સામાન્ય દેશિક અને (૨) વિશેષ.દેશિક. એટલે આહાર પ્રતિદિન ગૃહસ્થ બનાવે છે એટલે આહાર બનાવતી વખતે એ વિચાર કરો કે “ભિક્ષા આપવી એ ગૃહસ્થનું કર્તવ્ય છે, તેથી જે કઈ સાધુ આવશે તે તેને આપીશ.” એ વિચાર કરીને બનાવેલ આહાર સામાન્યૌશિક, અને કઈ એક સાધુને નિમિત્તે બનાવેલ આહાર વિશેષ ઔદેશિક કહેવાય છે.
(૨)-ખરીદ કરેલે આહાર કીતકૃત કહેવાય છે. તે ત્રણ પ્રકારનો છે-(૧) દ્રવ્યક્રીત, (૨) ભાવકીત, (૩) મિશ્રકીત, દ્રવ્ય%ીત ત્રણ પ્રકારનો છે-(૧) પિતાના દ્રવ્યથી ખરીદેલે,
ઈ પરાયા દ્રવ્યથી ખરીદેલે, (૩) બેઉ દ્રવ્યોથી ખરીદેલ. એ ત્રણે ભેદ ત્રણ-ત્રણ પ્રકા ૨ના છે. સ્વદ્રવ્યકીતના ભેદ-(૧) પિતાના સચિત્ત દ્રવ્યથી ખરીદેલ, (૨) પોતાના અચિત્ત દ્રવ્યથી ખરીદેલે, (૩) પિતાના સચિત્ત અને અચિત્ત બેઉ પ્રકારના દ્રવ્યથી ખરીદેલે.
પરદ્રવ્યક્રતના ભેદ-(૧( બીજાના સચિત્ત દ્રવ્યથી ખરીદેલ, (૨) બીજાના અચિત્ત દ્રવ્યથી ખરીદેલ, () બીજાના બેઉ પ્રકારના દ્રવ્યથી ખરીદેલે.
ઉભયફ્રીતના ભેદ-(૧) બેઉના સચિત્ત દ્રવ્યથી ખરીદેલ, (૨) બેઉના અચિત્ત દ્રવ્યથી ખરીદેલ, (૩) બેઉના સચિત્ત અને અચિત્ત દ્રવ્યથી ખરીદેલે. એ બધા દ્રવ્યક્રીત છે.
ભાવકીત બે પ્રકાર છે. (૧) સ્વ-ભાવકીત, (૨) પર-ભાવકીત, સાધુ આવે ત્યારે સાધુને માટે પિતાની વિદ્યા યા પિતાને મંત્ર આપીને ગૃહસ્થદ્વારા ખરીદેલો આહાર એ સ્વભાવકીત છે. બીજાએ વિદ્યા-મંત્ર આપીને સાધુને માટે આહારાદિ ખરીદેલાં હોય અને સાધુ આવે ત્યારે એ આહારને બીજે લઈ લે તે તે પરભાવકીત કહેવાય છે. તે અનેક પ્રકારના હોય છે તે પોતાની મેળે સમજી લેવું.
મિશ્ર (દ્રવ્ય-ભાવરૂપ) કીતના નવ ભાંગા થાય છે. ૧ પિતાનાવદ્રવ્યથી પોતાના ભાવથી. ૨ પિતાનાદ્રવ્યથી પરના ભાવથી. ૩ પરના દ્રવ્યથી પોતાના ભાવથી.
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર : ૧
૧૦૬
