Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ THE FREE INDOLOGICAL COLLECTION WWW.SANSKRITDOCUMENTS.ORG/TFIC FAIR USE DECLARATION This book is sourced from another online repository and provided to you at this site under the TFIC collection. It is provided under commonly held Fair Use guidelines for individual educational or research use. We believe that the book is in the public domain and public dissemination was the intent of the original repository. We applaud and support their work wholeheartedly and only provide this version of this book at this site to make it available to even more readers. We believe that cataloging plays a big part in finding valuable books and try to facilitate that, through our TFIC group efforts. In some cases, the original sources are no longer online or are very hard to access, or marked up in or provided in Indian languages, rather than the more widely used English language. TFIC tries to address these needs too. Our intent is to aid all these repositories and digitization projects and is in no way to undercut them. For more information about our mission and our fair use guidelines, please visit our website. Note that we provide this book and others because, to the best of our knowledge, they are in the public domain, in our jurisdiction. However, before downloading and using it, you must verify that it is legal for you, in your jurisdiction, to access and use this copy of the book. Please do not download this book in error. We may not be held responsible for any copyright or other legal violations. Placing this notice in the front of every book, serves to both alert you, and to relieve us of any responsibility. If you are the intellectual property owner of this or any other book in our collection, please email us, if you have any objections to how we present or provide this book here, or to our providing this book at all. We shall work with you immediately. -The TFIC Team.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjya zrI gulAbavIra graMthamALA ratna 71 muM (lIMbaDI sthA. jaina saMgha meTA saMpradAya) OM arhadbhyo namaH zrI sUyagaDAMga sUtra (subodha bhASAMtara TippaNI Adi sahita) : sampAdaka tapasvI paMDita DuMgarazI mahArAja prakAzaka : zrI anilakAMta baTukabhAI bharavADA jAMbalI galI, dazarathalAlanI cAla, berIvalI (pazcima) muMbaI 400 092 vIra saMvata 2502 IsavI sana 1976
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ pustaka : zrI sUyagaDAMga sUtra prakAzaka : zrI anilakAMta khaTukabhAI bharavADA AvRtti pahelI mUlya : bhAvavizuddhi (peAsTeja alaga) prAptisthAna : zrI anilakAMta baTukabhAI bharavADA, jA khalI galI, dazarathalAlanI cAla, erIvalI (pazcima) mukhaI 400 092 nakala 1000 savata 2032, I sa. 1976 vIra saMvata 2502 mudraka dhIrubhAI jhINAbhAI desAI sTeTsa pIpala prazna, megA sTrITa, muMbaI 400 001
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA jaina zAstranA prArabharUpa "AcAra' nuM prasthApana karanAra e siddhAMta je "AcArAMga sUtra" tarIke oLakhAya che tenuM ogaNIsa ane ogaNasitteranI (1969) sAlamAM pragaTapaNuM karyuM che tyArabAda sAdhakavargane pitAnA vyAvahArika jIvanamAM upayogI thAya evuM "upAsaka dazAMga sUtra" nAmanuM eka aMga saraLa vivecana ane sugama bhASAMtara sana 1971 mAM pragaTa karyuM. dharma jijJApuene jagatamAM kahevAtA dharmono khyAla Ave e AzayathI tathA leka vyavahAramAM jene sAmAnya ke vizeSa dharmano paNa khyAla nahi hovAthI, AtmAno dharma zu che? tema ja yamadharmanI kevI viziSTatA che? vaLI saMyamadharma AcaravAthI jJAna, darzana ane caritrarUpa AtmA svarA vedanarUpe pragaTa thAya che. tevu alaukika vAstavika jJAna janatAne ApanArUM aMga jene sUyagaDAMga sUtra tarIke ane khuda bhagavAna mahAvIranI vANa tarIke gaNavAmAM Ave che te sUtramAM vItarAgI AtmadharmanI vigatavAra chaNAvaTa karIne te agane janatA samakSa mUkIe chIe. A sUtramAM traNa tresaTha je ekAMta mate jagatamAM pravartI rahyA che temanuM khaMDana karIne vAstavika rIte AtmazAMti pAmavA mATe gya ane upalabdha mArga zuM hoI zake? tenuM vivaraNa karavAmAM AvyuM che A sUtramAM dravyAnuga, caraNakaraNanu ga, gaNitAnuga ane dharmakathAnuganuM varNana yathAgya prarUpita thayela che. sAdhuone AcAra kevo hoI zake ane te AcAra pramANe jIvana vyatIta karatAM sAdhake paNa samAdhine pAmI zake che te prakAranuM prastuta lekhana A anuvAdamAM karavAmAM Avela che pAMcase ne tresaTha je jIvanA bheda che tenA vividha kSetre tenuM jJAna, tema ja samAdhinA mArge upasthita thayela chanI vitarAga dazA, sAdhunuM sayamIpaNuM, zrAvakanA AcAra, vicAra temaja cha e dravyanuM varNana yathAyogyapaNe A sUtramAM varNavavAmAM AvyuM che AcArAMga sUtra" pragaTa thayA pachI lokonI mAgaNI vadhavAthI "upAsaka-dazAMga sUtra gRhasthanA vyavahArane sudhArI zakaze evA AzayathI te sutra pragaTa karavAmAM AvyuM A sUtra pragaTa thayA pachI loka-lAgaNane anurUpa satya ane avicaLa evuM dharmanuM jJAna zuM hoI zake ke je jJAna AtmAne anupama zAMti ane samAdhi ApI zake te hetu bara lAvavA mATe A sUyagaDAMga sUtrane tenI mULa gAthAo ane anuvAda sAthe ame janatA samakSa upasthita karIe chIe. A AgamanA anuvAdamAM ApaNuM zrAvaka paDita zrI maghA lAla mANekacaMda zAha surendranagara vALA (zrI maghAlAla mAstare) ghaNe sAre sahakAra ApIne jJAnane utkarSa karyo che. te badala temane AbhAra vyakta karIe chIe zrI hIrAbhAI turakhIyAe prapha saMzodhanamAM tathA anya rIte A graMthane atyaMta suMdara banAvavA mahenata karI che tethI temane paNa AbhAra mAnIe chIe
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAtAoe Apela dAnane sadaupayoga jJAnanI prabhAvanA mATe ja karavAmAM Ave che ane dAtAo paNa, AvA dAnano saduupayoga thAya che ema jANa, ghaNAM harSita thaze, ane bhAvimAM temanA paisAno upayoga jJAna-dAnanI vRddhi pAmaze tema mAnI amo te dAtAone vadhAre AgaLa AvavA uttejita karIe chIe AvA dAtAo jJAnanI niSkAma sevA karavAmAM amone jarUra utsAha Apaze ema jaNAvI viramIe chIe muni DuMgarazI A pustaka prakAzana karavAmAM nANAMkIya sahAya ApanAra dAtAonI nAmAvali . bharArA .. bharArA, kaccha 3,500 eka saMgrahastha taraphathI 2,500 zeTha ravajI mulajInA suputra taraphathI, . 2,500 sva karamazI moNazInA smaraNArthe ha ga sva. kezarabena, . 2,500 sva verA lakSmIcaMda mANekacaMda tathA sva vejubAI lakSmIcaMdanA smaraNArthe temanA suputra taraphathI ha. maNIlAla lakSmIcaMda 2,500 zeTha popaTalAla chaganalAla kApaDiyA, ... 1,000 zeTha cunIlAla velajI, * * . mudA,kaccha ... coTIlA * jAmanagara 3--E
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhi-patra pAnA lITI pAnA lITI 2 27 27 27 28. 13 * * * * * x 44 18 23 11 16 azuddhi zuddhi karela kahela vAlajaNo vAlajaNo viyaDeNa viyadeNa maNuthANa maNuyANa pagasa pagAma viharejja viharejja paDe vemi Avale avale vujjaha nismiyA Asa mimmiyA Aya virudra visubdha vohi vohiM yANA yANAi appAdee appodae u0 vemi vaya 23 12. 19 vujjaha 11 1 // 12. azuddhi zuddhi aNNamaNNehi aNNe aNNehi japati jappatti tama mata vANI vAiNo - tti vemi|| kamarahita karmarahita rUvamege evamege pujju pajju vaya migacchaDa bhigacchaDa veti vemi mukpha Nidhdha mukkamitamiti gatamentiu ami Amima Latamo Natamo utte kahe ubaTThANa uvaTThANe mavajjatiThANA AmukidivasiyA bho vAlA bAlA dattesaNa dattemaNa , vajae vajjae puThThaya puThThaya gita gati jAgeva jogava vuDhDAya vuDhDhAya asijhana Asakata 0 0 22 24 utte " 20 ' adUrae ka khijjA paveiyA hattha'ssaraha 14 adarae karivajjA paveNyA hanthaDasrasaha bhuje eTale pamAmatA moccA kaDa eTale pabhAsatA bhoccA kaDa sakhAya puvi abhujiyA saravAya puvi arbhujiyA daga ANArivA 18 20 jutha jaya. aNuvassiyayA aNupassiyA vidhasaNa vidhdhamaNa bhuNA 30 30 vame vase paccupUnnaga kathA Nimatati mayaNe eNa jIviya gayeta bhAjanamAM 17 aNAriyA bhujatI paccuppannaga kayA Nimatati eva pazcAttApa jaMtukubhe samaNe ega jIviya saceta bhAjanamAM 20 eva 21 17 pattApa jatukume m
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAnA lITI zuddhi pAnA 14 azuddhi atra mAhe 14 11 anna moha bhuehiM suphaNi zuddhi agidhdhe gAmiNo aNagAre bhAsAdosa sa maehiM 17 azuddhi aNidve gAbhiNo aNavAre bhAmavoma thA bhAsamANa sadhA kiiDa muphaNi 7 8 sata satA vyA bhAsamANe 83 kAha gAmanuM chidaDa kahi rAyamanuM 8 chidaha 8 bahu mahata mahata bAla kurate 100 phurate vAlamya vAlasma sayA kiiDa bahu vAle vAlassa muNeha virati jANavAvALA AsAviNi bAlamma KAAR - 06 4 suNahe vAhU vAhU 14 184 104 105 107 109 108 19 112 virati jANavALA AsaviNi kovA 112 112 vahave 3 bahujaNe mayoDa sajoDa umunIiyA umucoDayA vAlA vAlA gADo gADho kovA egata egata nivemi / / amUbhIranANI amIbhUyanANI jAnI jADa mahANubhAve namenu macce viNiyAyameti viNidhAyameti vaTukUra bahukura yA karyA nivagyava paDucca TThi buchi balimeNa bAlineNa niddhi mahAmAve NirAkiccA NirAkiccA sabhata rAbhava padAthenA padArthonA vahave vahave vahave bahujaNe suvabhacareM suvabhacare picAgarejjA viyAgarejjA vuiyAi vuiyAi maNolisa maNelisa aNupuyakaDa aNupuvvakaDa samaNoti samaNeti tivomi tivemi // vAle 52 2 1 nivAya 113 120 122 126 127 133 134 137 137 141 141 141 143 143 143 14 18 // 11 guTucca 0 20 vAle midhi anni kiTThie .000E unni kiTThie janamANA puchA dhanaH bulamANA paTo aTTha evameya ) gidhdhe aTTa evameya vege mubakakhAe " suyakamAe
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAnA zudida pAnA lITI zuddhi lITI 20 178 178 azuddhi AyANeNa paripahettA AyANeNa paripehittA iti jANo 28 179 azuddhi uDDha uTaDha hAlihe hAliTTe avileti avileti ussietti usiNetti bhavAna bhavati uhaha Dahaha sahasADakAreDa sahasAkakArahe 29 180 jALaNo 145 146 146 146 148 148 148 151 151 151 ci 180 180 180 u1 aivamekyI ciTThati 31 80 16 paDDu 180 180 181 14 pata vAya sajuDAnAme udgabubbae siyAudaga jAe jAva uvagameva amibhaya ciThuti AyAro kAmabhogesu viula 182 182 23 sirassA sirasA avidhdhamaNi AvidhdhamaNi vadaNovikhajAya cadaNokiraNa sagAya paDu abhika abhikkata gehiyAe vohiyAe padakkhassa pakakhassa vitti vitti viharati viharati jIvajIvANa jAvajIvAe jAvAjIvAe jAvajIvAe apiDi apaDi paDajati paujati julaya juyala karahe ima nayaNuppAuya pucchayaga pucchiyaga daTTyaga daTThavaga niTTApati niTTAyati 152 183 AyAse kAmabhAgesu vipula iti / 183 183 184 184 184 25 152 155 157 158 161 163 174 174 175 175 175 25 31 175 Ape che AdANAo AyANAo tassa samudviyA kukkaDa kukkaDa AhavvANi AhaNi tAludhALi tAlugdhA'Ni sopAri sori dAmiliM dAmaliM paujati pANassaheu paujati vatthassareu paujati laNassa heu paujati pANa pANa mAroha mAraphADa keLai keNa vi pAve pAvehi udarakhAitA uvakhAitA 3 0 8 6 .. 6 6 * 4 - 66 ... vayace 184 184 186 186 186 189 189 190 193 193 198 198 198 198 maNusA maNussA vabhace nivvAdhAta nivAghAta saghAeNa, divaNe sadhAeNa divveNa muhuttaya muDuttasa muhuttaga sAgaNiyALa sAgaDiyANa sava sarva puppatAe puSpattAe vaLassai vaNassai sarIra avaraDepica avareDapica thAya jopiyALa joNIyANa u0 176 177 178 178 / 16 17 199 thAva . . 178 199
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ panI lITI pAnA lITI 24 199 199 188 18 azuddhi joNiyANa rohaNa ja vimakakhAya vikaTa mata, 14 28 joNiyANa rohANa jAvamakakhAya vikaDa mata tami ajjhA makakhAya 217 218 221 223 224 227 25 puNe temi koha 2.00 200 200 ajjha makakhAya 10 10 229 230 2.00 " 21 M saThThattAe jAya sachattAe jAva 232. 202 u1 232 AM kAyAteto kAyAto 203 203 208 204 zuddhi egatavAle egatavAle apirie akirie aLuvalita aNuvalitte puNo koI samiyAyArA samiyAcArA dADevarNamanna do'vaNNamanna vIkAyaya vIyakAya aLAgAra aNagAra rAyarAyAli- rAyAmiogeNa mioLega vAyupane nAyaputte tArami tArisa vivAbhAge jIvANubhAge bhijjati mijjati mahAmavodha mahAbhavodha hotyA hotyA vAhiriyA bAhiriyA aiiThamijA aTThimijA vAhiriyAe vAhiriyAe vAsaga vAsaga vitha tasi tesi TThayA ThThiyA pur3havI puDhavI jahAvIeNa 31 21 22. Apu 20 // 20 // 233 236 236 239 241 242 ahAvIeNa ANu vaNasmaI mahAvIeNa 206 baLamma ahAvalIeNa navitemutu vAyasagahyi 208 208 vAyasagahiya udagajoNiesu 242 24ra. udae ahAvara nayAvarALa mahAvara tamayAvaraNa 27 50 12 piya a ca & F4 = & & * puDavI 2314 210 215 21 // 215 puDavI coyala hava 243 244 244 2415 248 250 254 258 259 14 sabhu coie eva kicca kare apassao samu sava kica 23 karapeDa adhassao 256 sarva akaraNa etasi akarANa enesi 12
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrakRtAMgasUnnam prathamam adhyayanam svasamaya-parasamaya adhyayana pUrvabhUmikAH AmAM bhUtavAdI, sarvagatAtmavAdI tajajIvavAdI, athavA tanzarIravAdI, akriyAvAdI, AtmavAdI, aphalavAdI, niyatavAdI, ajJAnavAdI, kriyAvAdI, IzvaravAdI, devavAdI, IMDAmAMthI loka pedA thaye vigere matamatAtanuM svarUpa darzAvyuM che ane keTaluMka sAdhujInA AcArenuM kathana che. mUlam- bujjhijjati tiuTTijjA, baMdhaNaM parijANiyA / kimAha baMdhaNaM vIro, ki vA jANaM tiuTTaI ? // 1 // artha: manuSya bodhane prApta karavo joIe badhananuM kAraNa samajI tene toDI nAkhavuM joIe (ziSya pUche che) mahAvIra prabhue zAne baMdhana pharamAvyuM che ane zAne jANIne ba dhanane toDe che ? TippaNuM - ahIM jJAnanuM phaLa puruSArtha batAvyuM che ane puruSArtha kaI dizAmAM hovA joIe tenI jijJAsA darzAvI che mUlam- cittamaMtamacittaM vA, parigijjha kisAmavi / annaM vA aNujANAi, evaM dukkhA Na muccaI // 2 // artha : kAraNa vinA kArya (bhavabhramaNa) heya nahi ema manamAM vicArI gurumahArAja darzAve che thoDuM paNa sajIva-ajIva parigrahane dhAraNa kare che ke anyane parigraha saMbadhe anumodanA kare che e pramANe jIva duHkhamAthI mukata thato nathI. TippaNuM - parigraha eTale lAlaca anya padArtha pratye AtmIya bhAva. mUlam- sayaM tivAyae pANe, aduvA'nnehi ghAyae / haNaMtaM vA'NujANADa, veraM vaDDa appaNo // 3 // artha : manuSya jAte jIvahiMsA kare che athavA bIjAo dvArA prANIone haNAve che ke pachI bIjA haNanAranI anumodanA kare che Ama (parigrahathI utpanna-Abha dvArA) pitAne verabhAva vadhAre che.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 1 mUlam- jassiM kule samuppaNNe, jehiM vA saMvase nre| mamAi luppaI bAle, aNNamaNNehi mucchie // 4 // artha : je kuLamAM ajJAnI manuSya utpanna thayela che ke jemanI sAthe te vasavATa kare che tyAM anya, anya paratve mamatva dhAraNa karIne ajJajana lUMTAI jAya che (arthAtaH pazu-nArakAdi nimAM pIDA pAme che.) mUlam- vittaM soyariyA ceva, savvameyaM na tANai / saMkhAe jIviyaM ceva, kammuNA u tiuTTai // 5 // artha: paisA, sahadara, bhAMDuo e badhA rakSaNa ApanAra thatAM nathI, ema jIvananA svarUpane vicAra karIne (jANakAra) karmabaMdhanane toDI nAkhe che. TippaNI - Ama karavAthI keTalAMka zrama ane keTalAMka brAhmaNe kema rUMdhAya che te AgaLa samajAvatAM kahe che mUlam- ee gaMthe viukkamma, ege smnnmaahnnaa| ayANaMtA viussittA, sattA kAmehiM mANavA / / 6 / / artha: A parigraDa baMdhanone oLagIne keTalAMka brahmajJAnI ane sAdhuo (zAkyAdi) ajJAnapaNe svasa pradAyanA kAraNe khUba badhAI jAya che ahisA dharmane veSa karIne te mAna (bAhya parigraha cheDIne paNa) viSayonI kAmanAmAM Asakata rahe che. mUlam- saMti paMca mahanbhUyA, iha megesimAhiyA / puDhavI AU teU vA, vAU AgAsa paMcamA // 7 // artha: A jagatamAM keTalAkanA saMpradAyamAM pAMca mahAbhUta che. pRthvI, pANI, agni, vAyu ane AkAza TippaNa:- A pacabhUtanA vikAramAMthI cetanArUpa vikAra pragaTa thAya che, ema cArvAka matavAdIonuM kathana che mUlam- ee paMca mahanbhUyA, tebbho egotti AhiyA / aha tesi viNAseNaM, viNAso hoi TehiNo // 8 // artha: A pAMca mahAbhUta che. temAMthI A eka cetana pragaTe che. have pAMca mahAbhUtane vinAza thAya tyAre tene paNa vinAza - jIvana - dehadhArIne paNa vinAza thaI jAya che. (bhavAMtara jevuM kaMI nathI) mUlam- jahA ya puDhavI thUbhe, ege nANA hi dIsai / evaM bho kasiNe loe, vinnU nANA hi dIsai // 9 // artha : jema pRthvIne eka ja piMDa hovA chatA vividha (samudra, nadI, parvata, vanepavana Adi) rUpe dekhAya che, tema ja AkhAye vizvamAM AtmA-vidha vidha rUpe dekhAya che (A advaitavAdI mata thaye )
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDaMga sUtra mUlam- evamegetti japaMti, maMdA AraMbhaNissiyA / ege kiccA sayaM pAvaM, tivvaM dukkhaM niyacchai // 10 // artha: A pramANe keTalAka hiMsAkarmamAM khUMcelA mada buddhivALA kahe che. keTalAMka jAte pApa karIne tIvra duHkhane pAme che (A hiMsAnAM karmane puNya mAnanAra yajJAdi ke tAMtrikAdi pakSa ) mUlam- patteyaM kasiNe AyA, je bAlA je ya pNddiyaa| saMti piccA na te saMti, natyi sattovavAiyA / / 1 / / artha : (vaLI deha e ja jIva ema tajajIvataracharIravAdIono mata che) pratyeka zarIramAM eka pUrNa jIva prakaTe che. je ajJAnI che ke je paMDita che temane pratyabhAva arthAt paraloka nathI. AtmAne punarbhava nathI. malama- natthi puNe va pAve vA, natthi loe iovare / sarIrassa viNAseNaM, viNAso hoi dehiNo // 12 // artha : tajajIva-tacacharIravAdInA tama pramANe puNya ke pApa nathI. ane A lekasivAya anya leka nathI. zarIrane vinAza thAya tyAre dehadhArIne, jIvane vinAza thaI jAya che. mUlam- kuvvaM ca kArayaM ceva, savvaM kuvvaM na vijjii| evaM akArao appA, evaM te u pagabbhiyA / / 13 / / artha : karato hoya tema ja karAvatuM hoya chatAM sarva karanAra (ke karAvanAra) te te nathI. A pramANe AtmA akartA che, e pramANe teo baDAI hAMke che (prakRti kare che ane puruSa joktA che e sAMkhyamata athavA akiyAvAda mata ahIM darzAvAya che ) mUlam- je te u vAiNo evaM, loe tesi kao siyA / tamAo te tamaM jaMti, maMdA AraMbhanissiyA // 14 // artha : je A pramANe bolanAra vAdIo che teonI saMsAra - prApti jagatamAM kaI rIte ghaTe? (kiyA nahatI te teo hAla ja mukta hovA joIe. tenuM zuM?) eka aMdhakAramAMthI teo bIjA aMdhakAramAM jAya che. kAraNa ke teo buddhinI jaDatAvALA hiMsAkarmamAM khUcelA che. mUlam- saMti paMca mahanbhUyA, ihamegesi mAhiyA / AyachaTTho puNo Ahu, AyA loge ye sAsae // 15 // artha : keTalAkanI A bAbatamAM evI vyAkhyA che ke pAMca mahAbhUta che. ane chaThTho caitanyasvarUpa AtmA paNa che AtmA nitya che ane loka paNa nitya che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ adayayana 1 malama- duhao Na viNassaMti, no va uppajjai asaM / ___sabvevi savvahA bhAvA, niyatti bhAvamAgayA // 16 // artha : te hetuo karIne ke hetu vinA A bhUte jAte nAza pAmatAM nathI. ane UpajatAM nathI. badhAMye bhAve, badhA prakAra niyatapaNAnA bhAvane pAmelA che. (arthAt jema thavAnuM hoya che tema thAya che evI ekAMta mithyA mAnyatA temanI che) mUlama-paMca khaMdhe vayatege, bAlA u khnnjoinno|| anno aNanno vAhu, heuyaM ca aheuyaM / / 17 / / artha : keTalAka bauddhadarzanI kSaNoga athata kSaNa vinAzane mAnanArA pAMca skaMdhe che ema kahe che teo pAMca bhUtathI bhinna ke abhinna sakAraNa ke akAraNa AtmAne svIkAratA nathI (e aphalAdIne mata che.) TippaNI - anitya ke rUpacchadha, vedanAtkaMdha, saMjJA dha, saMskAra kaMdha, ane vijJAnaska dha che temAM jIva temanAM mate anitya vijJAnakadha che. malama- puDhavI Au teU ya, tahA vAU ya ego| cattAri dhAuNo rUvaM eva mAhaMsu yAvare // 18 // artha : bIjA badhe ema kahe che ke pRthvI, jala, agni, vAyu e cAra dhAtuothI saMsAra banela che. A cAra dhAtuothI bhinna AtmA je kaI padArtha nathI malam- agAramAvasaMtA vi, araNNA vAvi pavvayA / imaM darisaNamAvaNNA, savvadukkhA vimuccaI / / 19 / / artha : para-samayano upasaMhAra- pUrvokata sarve matAvalakhI potapotAnA darzanane mukitanuM kAraNa kahe che. cAhe kaI gharamAM nivAsa karanAra gRhastha hoya ke vanamAM rahenAra tApasa hoya ke pravajyA dhAraNa karela hoya je koI amArA A darzanane agIkAra kare che te sarve duHkhathI mukata thaI jAya che. mUlam- te NAvi saMdhi NaccANaM, na te dhammaviojaNA / je te u vAiNo evaM, na te ohaMtarA''hiyA // 20 // artha : te leke kAryakAraNa-bhAvarUpa mane jANIne upadeza karatA nathI te dharmajJa puruSe paNa nathI je vAdIo A vAda karanAra che te saMsAra pravAhane tarI janArA nathI ema sarvAe kahyuM che. mUlam- te nAvi saMdhi NaccANaM, na te dhammavio jnnaa| - je te u vADaNo evaM, na te sasArapAragA // 21 // artha na to teo kArya-kAraNanI cAvI jANanArA che na to teo dharmajJa puruSe che je kaI vAdene calAvanAra che. teo saMsArane pAra pAmanArA nathI. mUlam- te nAvi sadhi naccANaM, na te dhammavio jnnaa| je te u vAiNo evaM, na te ganbhassa pAragA ||22 // artha : na te te kArya-kAraNanI cAvIne jANIne vAda vade che na te te dharma che, je kaMI vAdone calAvanArA che te garbhavAsane ata karanArA nathI
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUyagaDAMga sUtra mUlam- te nAvi saMdhi NaccANaM, na te dhammavio jnnaa| je te u vAiNo evaM, na te jammassa pAragA // 23 // artha : na te teo kArya-kAraNanI cAvI jANanArA che. na to teo dharmajJa puruSe che. je kaMI 'vAdene calAvanArA che te janmane aMta karanAra nathI. mUlam- te nAdi saMdhi NaccANaM, na te dhammavio jaNA / ne te 3 vALo gvuM, ja te suvarsa para 24mA artha ? na to teo kArya-kAraNanI cAvI jANIne vAda vade che, na te teo dharmajJa che je koI vAdane calAvanArA che teo dukhane ana karanArA nathI mUlam- te nAvi saMdhi NaccANaM, na te dhammavio jnnaa| je te u vAiNo evaM na te mArassa pAragA // 25 // artha ? na te teo kArya-kAraNanI cAvI jANIne vAda vade che na te teo dharmajJa che je vAdone calAvanArA che teo mRtyune ata karanArA nathI. mUlam- nANA vihAI dukkhAI, aNuhoti puNo puNo / saMsAracakkavAlaMmi, naccuvAhijarAkule / / 26 / / artha : teo vAraMvAra vividha prakAranAM duHkha anubhave che ane saMsAranAM cakalamaNamAM mRtyu, ghaDapaNa ane vyAdhithI gherAyA kare che mUlam- uccAvayANi gacchaMtA, gabbhamessaMti gaMtaso / - rAyapure mahAvIra, patramAM viguttame rahI artha : UMcI ane nIcI nimAM jaIne A mithyASTi che anaMtavAra garbhavAsane prApta karaze. ema sarvomAM zreSTha evA jJAtaputra mahAvIra svAmIe kahyuM che. samayAkhya-prathamAdhyayane prathamoddezakaH samApta :
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamAdhyayane dvitIyoddezakaH pUrvabhUmikA - pahevAM uddezakamAM sva-parasiddhAMtanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. bIjI udezakamAM paNa sva-parasiddhAMtanuM ja nirupaNa karaze. prathama uddezakamAM kahevAmAM AvyuM ke "baMdhananA kavarUpane jANo ne te baMdhana teDe ?? paraMtu niyatavAdIo A baMdhanane mAnatAM nathI. e ja vAta have kahevAmAM Avaze mUlam- AghAyaM puNa esi, uvavannA puDho jiyA / vedayati suhaM dukkhaM, aduvA luppaMti ThANao // 1 // artha : pUrvokata mane keTalAMka eka bhinna bhine mAnyatA dharAvatAM (niyativAdIo) pratipAdana kare che je alaga alaga rUpe sukhadukha bhogave che. ane pitAnAM sthAnamAMthI anyatra cAlyA jAya che. mUlama- na te sayaM kaDaM dukkhaM, kao annakaDaM ca NaM / suha vA jaivA dukkhaM, sehiyaM vA asehiyaM // 2 // sayaM kaDaM na aNoha, vedayaMti puDho jiyaa| saMgaiyaM taM tahA tesi ihamegesi AhiyaM // 3 // artha : je dukha svayakRta nathI te anyakRta kema hoI zake? judA judA cha sukhaduHkha bhogave che siddhi vaDe ke siddhi vinA utpanna thavAvALuM sukhaduHkha svakRta ke parakRta nathI jo bhinna bhinna rUpe sukhaduHkhane anubhava kare che te pitAnAM dvArA ke anya dvArA utpanna thavAvALuM hotuM nathI temanu te sukhaduHkha niyata thayeluM ja che TippaNI? - jI bhinna bhinna je sukhaduHkha bhogave che te niyatikRti ja hoya che svakRta ke parakRta hetu nathI (A niyativAdI mata che ) mUlam- evameyANi jaMpaMtA, bAlA paMDiyamANiNo / niyayAniyayaM saMtaM ayANaMtA abudhdhiyA // 4 // artha : upakata A prakAre kathana karanArA niyatavAdIo ajJAnI che ne pitAne paDita mAnanArA evA e niyatavAdIo sukha dukhane aMze niyata ane aMze aniyata che ema jANanArA nathI tethI buddhi vinAnAM ja che ane teo samyaka bodhane jANatA nathI. TipaNI - koIpaNa karmanI niSpattimAM pAMca samavAya kAraNa che kALa, svabhAva, niyati, karma ane purUSAkAra che tethI ekAMta niyatine mAnanArA mithyAtvI che.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyavaMga sUtra mUlam- evamege u pAsatthA, te bhujjo vippagabbhiyA / evaM uvaTThiyA saMtA, Na te dukkhavimokkhagA // 5 // artha : A prakAre keIka eka niyatavAdI pArzvastha eTale karmabaMdhathI badhAyela che te vAraMvAra dhRSTatA kare che tenI dhRSTatA e che ke niyatavAdane mAnatAM hovA chatAM dAna-puNya Adi kriyAmAM to mAnatA hoya che. (pravRta rahe che) tethI teo duHkhamAMthI mukta thaI zakatAM nathI. kAraNake ajJAnI che (niyativAda pUrNa thaye.) malama- javiNo migA jahA saMtA, paritANaNa vajjiyA / asaMkiyAI saMkaMti, saMkiyAI asaMkiNo // 6 // pariyANiANi saMketA, pAsiyANi asakiNo / annANabhayasaMviggA, saMliti tahi tahi // 7 // ajJAnavAdI matanuM khaMDana:arthaH jevI rIte trANu rahita mRga (haraNa) je vegavALuM che te zaka na karavA jevA sthaLomAM zaMkArahita rahe che. rakSA thavAnAM sthAnamAM zaMkAzIla rahe che ne pAzalAnA sthAnamAM zaMkA rAkhe che. ajJAnane bhaya vaDe ugavALA te mRge baMdhananAM sthAnamAM ja phasAI jAya che. mUlam- aha taM pavejja vajjhaM, ahe vajjhassa vA vae / muccejja payapAsAo, taM tu maMde na dehae // 8 // atha : te mRgale jALamAM phasAyA pahelA e baMdhanane oLage athavA baMdhananI nIcethI nIkaLI jAya te paganA baMdhanathI chUTI zake che paraMtu maMdabuddhivALe e mRga, tene e samajaNa hotI nathI tema ajJAnavAdI rakSAsthAnarUpa anekAMtavAdane tyAga karI baMdhananA sthAnarUpa ekAMtavAdanuM zaraNa le che ane tethI te duHkhI thAya che te have batAve che. mUlam- ahiappAhiyapaNNANe, vismNtnnuvaage| sa vaddhe payapAseNaM, tattha ghAyaM niyacchai // 9 // artha : pitAnAM hitane nahi jANanAra, potAnuM ahita karanArI buddhivALA, samyaka jJAna rahita jema mRgalo viSayapAzamAM AvI paDe che ne temAMthI nIkaLI zakatuM nathI ne nRtyane vinAzane prApta thAya che. mUlam- evaM tu samaNA ege, micchadiTThI aNAriyA / asaMkiyAiM saMkati, saMkiyAiM asaMkiNo // 10 // artha : e pramANe ke eka mithyASTivALA anAryazramaNe zaMkA vinAnAM sthAnamAM zaMkA kare che ne zaMkA karavA jevA sthAnamAM zaMkA karatAM nathI. TippaNI - samyak jJAnane abhAva hovAthI mithyASTi kahyA che. zAstramAM niSedha karavAmAM Avyo che tevA kArya karanArane anArya kahevAmAM Ave che.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 taM tu saMkaMti mUDhagA | AraMbhAI na saMkaMti, aviyattA akoviyA // 11 // mUlam - dhammapaNNavaNA jA sA, artha : je A dharmanI prarUpaNA (kSamAddhi atidharma) teemAM zaMkA kare che tevA mR--viveka vinAnAM che. teene satzAstranI prApti thatI nathI. te leAkeA chakAyanAM manarUpa AraMbhamAM zaMkA karatAM ja nathI. adhyayana 1, uM. 2 mUlam - savvapagaM viukkasaM, savvaM NUsa vihUNiyA / appattiyaM akassaMse, eyama mige cue ||12|| ' artha : sarvanAM ataHkaraNamAM rahelA lAbha ne utkaSarUpe mAna, mAyA temaja kene tyAga karIne jIva kama rahita thAya che A ane mRgalA jevA ajJAnI jIvA tyAga kare che. TippaNI :- karmane kSaya thavAthI jIva akarmaka thaI jAya che mithyAjJAnathI thatuM nathI te samyaka jJAnathI thAya che mUlam - je evaM nAbhijANaMti, micchadiTThI aNAriyA / migA vA pAsavaddhA te ghAyamesaMti paMtaso // 13 // artha : je mithyASTi anA puruSA che te A arthane jANatA ja nathI te leAke mRganI jema phrAsalAmA badhAyelAM che te anatavAra vinAzane prApta karaze (naraka-nigeAdanA duHkhA ana tavAra bhAgavavA paDe che ) mUlam - mAhaNA samaNA ege, savve nANaM saya vae / sabaloge vi je pANA, na te jANaMti kicaNaM // 14 // akAi eka brAhmaNA ane zramaNeA (auddha sAdhue) e madhA pAtapAtAnuM jJAna matAve che. paraMtu AkhA leAkamAM je jIve che tee temAM kazuM ya jANutA nathI. mUlam - milakkhU amilakkhussa, jahA vRttANubhAsae / Na heuM se vijANAi, bhAsiyaM taSNubhAsa // 15 // artha : jema kAI A bhASAnA ajANa mleccha purUSa A purUSanA kathanane anuvAda kare che paratu te te bhASAne hetu samajatA nathI mAtra bhASaNane ja anuvAda kare che. mUlam - evamannANiyA nANaM, vayaMtA vi sayaM sayaM / nicchayatthaM na jANaMti, milakkhuvva abohiyA // 16 // artha : e ja pramANe ajJAnI (zramaNa brAhmaNA) pAtapAtAnAM jJAnanAM vakhANa karavA chatAM paNu nizcita ane jANatAM nathI pahelAM kathana kahelA mlecchAnI jema khevanAnAM ja che. mUlam - annANiyANaM vImaMsA, aNNANe Na viniyacchai / appaNI ya paraM nAlaM, kao annANusAsiuM // 17 // a ajJAna ja zreSTha che" te nirNayAtmaka vicAra ajJAna pakSamAM saMgata thaI zakatA nathI. ajJAnavAdI peAtAne paNa zikSA devAmAM samartha nathI. te pachI khIjAne zikSA kevI rIte ApI zake ?
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra mUlam- vaNe mUDhe jahA jaMtU, mUDhe NeyANugAmie / do vi ee akoviyA, tivvaM soyaM niyacchai // 18 // artha : daSTAMtadvArA ajJAnavAdanuM nirAkaraNa karatA zAstrakAra kahe che - jema vanamAM mUDha (ajJAnI) prANI, dizAmUDha manuSyanI pAchaLa pAchaLa cAle te banne mArganA ajANa hovAthI tIvra dukhane prApta thAya che mUlam- aMdho aMdha poNato, dUramaddhANugacchai / Avajje uppahaM jaMtU, aduvA paMthANugAmie // 19 // artha H AMdhaLo mANasa bIjA AMdhaLA mANasane mArga batAvavA laI jAya te daranA mArgamAM ja laI jAya che. athavA ulaTe mArge cAlyo jAya che athavA te unmArga pakaDI le che paraMtu sAcA mArge cAlI zakato nathI. mUlam- khvamege NiyAgaTThI dhammamArAhagA vayaM / aduvA ahammamAvajje, Na te savvajjuyaM vae // 20 // artha : e ja pramANe koI eka mokSanA abhilASI banIne evuM kahe che ke ame dharmanA ArAdhaka chIe paraMtu kharI rIte teo adharmanA ja ArAdhaka hoya che. teo saraLa sayama mArgane (mokSamArgane) aMgIkAra karI zakatAM nathI. sayamanI ArAdhanA vinA mokSa kayAMthI hoya? mUlam- eva mege viyakAhi, no annaM pujjuvAsiyA / appaNo ya viyakkAhi, ayamaMju hi dummaI // 21 // artha : e ja pramANe koI eka viparIta buddhivALA loke khoTA tarka kADhIne bIjA jJAnavAdIonI upAsanA karatA ja nathI pite potAnA avaLA vicArothI ema mAne che ke amAre A ajJAnavAda ja zreSTha che. mUlam- evaM takkAiM sAhitA, dhammAdhamme akoviyA / dukkhaM te nAituTuMti, sauNI paMjaraM jahA // 22 // artha : e ja prakAre takethI pitAnA matanuM samarthana karatAM e ajJAnavAdIo dharmane ke adharmane jANatA nathI jema zakunI pakSI pAMjarAne teDI zakatuM nathI. e ja prakAre ajJAnavAdIo duHkhane aMta karI zakatA nathI mUlam- sayaM sayaM pasaMsaMtA, garahaMtA paraM vayaM / je u tattha viussaMti, saMsAraM te viussiyA // 23 // artha: pote pitAnA matanI prasaMzA karatAM thakA ane bIjAnA vacanonI niMdA karatA jeo A viSayamAM paMDitAI batAve che teo saMsAramAM ghaNA ja majabUta badhAyelAM che. (saMsAramAM ja dhamaNa kare che.)
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 adhyayana 2, 3, 2 mUlam- ahAvaraM purankhAyaM, kiriyAvAidarisaNaM / kammacitA paNaTThANaM, saMsArassa pavaDDaNaM // 24 // artha tyAra pachI bIjA prata kiyAvAdIonuM darzana che te saMsArane vadhAranAra che. kAraNake karmanI ciMtA vinAnuM kiyAvAdInuM darzana te sasAra vadhAranAra che. TippaNI -kiyA ja pradhAnarUpe mokSanuM kAraNa che. e prakAranI mAnyatA dharAvanAra kiyAvAdIo ekAMta mithyAtva ja che. saMsAranI vRddhi karanAra che. malam- jANaM kAeNa'NAkuTTI, abuho jaM ca hisai / puTTho saMvedai paraM, aviyattaM khu sAvajjaM // 25 // artha : kiyAvAdIone mata - je vyakita manathI jANane jIvahiMsA kare che. paNa kAyAthI hiMsA karatuM nathI. ane je ajANe kAyAthI hiMsA kare che paraMtu manathI hiMsA karato nathI teo pApakarmathI mAtra pRSTa ja thAya che. te vyakti pApakarmanA phaLane sparza mAtra ja bhegave che. kAraNa ke vyaktarUpa tene sAvadha karmane baMdha thato nathI. mUlam- saMtime tau AyANA, |ha kIrai pAvagaM / abhikammA ya pesA ya, maNasA aNujANiyA // 26 // arthaH kiyAvAdIonA mata anusAra A traNe AdAna karmaba dhanAM kAraNe che. jenAthI pApakarma karAya che ke prANIne mAravA mATe AkramaNa karavuM, nakara vigerene mAravA mATe mekalavA ne manathI AjJA ApavI te (anumodanA karavI te). mUlam- ete u tau AyANA, hi kirai pAvagaM / ' evaM bhAvavisohIe, nivvANamamigacchai // 27 // artha: A traNeya karmabaMdhanA kAraNo che, jenAthI pApakarma karavAmAM Ave che paraMtu bhAvavizuddhithI (rAgadveSarahita karavAmAM AvatAM) mokSa prApta kare che. TippaNa bhAvavizuddhinI apekSAe jenu ataHkaraNa zuddha hoya che tene pApAcaraNa karavA chatAMya paNa karmabaMdha thatuM nathI AnA mATe kahe che. mUlam- puttaM piyA samArabha AhArejja asNje| bhuMjamANo ya mehAvI, kammaNA novalippai // 28 // artha : kaI asa yamI pitA vipattiveLAe pitAnA putranI ghAta kare ne tenuM mAMsa khAI jAya to te pitA pApakarmathI lipta thato nathI. e ja prakAre medhAvI sAdhupaNa rAgadveSathI rahita, sthitaprajJapaNe mAMsa khAvA chatAM paNa karmathI lepAtA nathI. malama- maNasA je paussaMti, citaM tesi na vijji|| aNavajjamatahaM si Na te saMvuDacAriNo // 29 // artha : je mANasa manathI dela kare che tenuM mana nirmaLa hoI zakatuM nathI. manathI deva karanAranuM kathana anavadya hoI zake ja nahi teo saMvarayukata hoI zakatA nathI. TippaNa - je kaI vyakita manadvArA rAgadveSa kare che. tenuM mana vizuddha nathI. evA puruSane pApakarma baMdhanA kAraNabhUta ja hoya che. anya na 5 x x - = 1
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra mUlam- icceyAhi ya diTThIhi, sAyAgAravaNissiyA / sarati mannAnAgA, sevaMti pAvA nA rUA. artha : pUrvokta anyadarzanIo pitAnA A darzanane svIkAra karI sukhabhega ane mAna moTAImAM Asakta thaI rahyA che tathA potAnA A darzanane rakSaNakartA mAnI pApakarmanuM sevana kare che. mUlam- jahA assAviNi nAvaM, jAiaMdho durUhiyA / icchaI pAramAgaMtu, aMtarA ya visIyai / / 3 / / artha : jema keI janmAMdha vyakti chidravALI nAvamAM besI sAgarane pAra karavA icche che. paraMtu vacce ja tenI nAva DUbI jAya che tethI kheda pAme che. mUlam- evaM tu samaNA ege, micchadiTThI aNAriyA / saMsAra pArakaravI te, saMsAra aNupariyaTTaMti // 32 // tti beti / / athaH e pramANe zAyAdi keTalAka mithyAdaSTi ane anArya zramaNe saMsArane pAra karavA IcchA kare che paraMtu teo saMsAramAM ja paribhramaNa karyA kare che. ema huM kahuM chuM. TipaNI H mithyASTionAM zAstramAM hiMsApradhAna karmane upadeza che. temAM anurAga rAkhanArane meza kevI rIte thaI zake? teo kadIpaNa saMsAranAM badhanamAMthI chUTI zakatAM nathI iti prathamAdhyayane dvitIya uddezakaH samApta
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamAdhyayane tRtIyodezakaH pUrvabhUmikA :- prathama tathA khIjA uddezamA svasiddhAMtanu nirUpaNu tathA parasiddhAMta vagerenuM nirUpaNa matAvavAmAM Avyu che A uddezakamAM paNa mithyA draSTinAM AcAra sabaMdhI de! patAvavAmAM Ave che. mUlam - jaM kiMciu pUikaDaM, saDThI AgaMtu mIhiyaM / sahassaM tariyaM bhuMje, dupakkhaM ceva sevai // 1 // artha : je thADu ghaNu paNa AdhAka Adi doSayukta hAya, zraddhAvAna puruSe anya AvanArA muni mATe manAvyu hAya evA AhAranu` hajAra gharanuM aMtara thayuM. hAya-(eka gharathI khIjA ghare khIjAthI trIjA ema hajAramAM ghare cAlyuM gayu. hAya) chatAM keAi muni tene upabhAga kare te te gRhastha ane sAdhu ema ane pakSanu sevana kare che. TippaNI : zraddhALu zrAvake kei sAdhuene nimitte AhAra banAvyA hAya te| eve eka kaNu paNa AhAramA bhaLelA haiya, te hajAra gharamAM pherI vaLye hAya tevA AhArapaNa sAdhu grahaNa kare teA be pakSeAnA doSa lAge che eTale gRhasthapakSane AcAra levAne doSa lAge che. te jAte sAdhu anAvIne khAya te tenI vAta ja zI karavI ? mUlam - tameva aviyANaMtA, visamaMsi akoviyA / macchA vesAliyA ceva, udagassa'bhiyAgame ||2|| udagassa pabhAveNa sukkaM NidhdhaM tamitiDa / kehi ya kaMkehiya, amisatyahaM te duhI // 3 // artha : te AdhAkI AhAranA doSAne nahi jANatAM te ATha prakAranAM karmamadhamAM anipuNa puruSa bahu duHkhI thAya che jema vaizAlI jAtinu matsya pANInAM pUramAM AvatAM kheMcAine sUkA ke snigdha kinAre AvI jAya che tyAM mAMsAhArI pakSIe Dhaka ke kaeNka vaDe duHkhI thAya che ema AdhAka AhAranA sevana karanArA du:khI thAya che. mUlam evaM tu samaNA ege, vaTTamANa suhesiNo / macchAvesAliyA ceva, dhAyamessaMtI NaMtamo ||4|| artha : evI rIte vartImAna sukhanI icchA karanArA koI eka zramaNu vaizAlika jAtanA macchanI jema anatavAra vinAzane prApta karaze mUlam - iNa mannaM tu annANaM, iha megesimAhiyaM / devautte ayaM loe baMbha ute ti yAvare ||5|| artha : A leAkanI utpatti vize kAi kAinAM matamAM A pramANe kahevAmAM Avyu che. te enu khIju ja ajJAna che. A leAkanI utpatti koI deva dvArA karavAmAM AvI che kAi kAi ema paNa mAne che ke brahmA dvArA sRSTinuM sarjana thayuM che.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUyagaDAMga mUtra mUlam- IsareNa kaDe loe, pahANAi tahAvare / jIvAjIvasamAutte, suhadukkhasamannie // 6 // artha ? jIva ane ajIvathI yukata tathA sukhaduHkhathI yukata A lokane (vizvane) Izvare pedA karyo che ema keTalAka leke mAne che tyAre sAMkhyamatavAlA kare che ke A leka pradhAnakRta che arthAt satvaguNa, rajoguNa tathA tame guNanI sAmya avasthArUpa prakRtithI banela che. mUlam- sayaMbhuNA kaDe loe, iti vuttaM mahesiNA / mAreNa saMthuyA mAyA, teNa loe asAsae // 7 // artha : viSNue A saMsAranI racanA karela che, yamarAja dvArA mAyAzakitanI racanA karavAmAM Avela che. te kAraNathI sa sAra anitya che. ema mahaSie kahela che. TippaNa:- keTalAka anyatIthIonI mAnyatA che ke A vizvanI racanA viSNue karI che lokanI vyavasthA mATe viSNue yamarAjAne utpanna karyo che te yamarAjAnA kAraNe satanuM mRtyu thAya che ane acetananuM nAza thAya che jenI utpattine nAza thAya te vastu azAzvata manAya che. mUlam- mAhaNA samaNA ege, Aha aMDa kaDe jge| aso tattabhakAsIya, ayANaMtA musaM vaye // 8 // artha : koI eka brAhmaNa tathA zramaNa kahe che ke A jagat IDAmAMthI utpanna thayela che. pahelAM jagata zUnya hatuM. brahmAe sarva padArthone utpanna karyA che vastu svarUpane nahi jANanArA te brAhmaNa vigere khoTuM bole che. mUlama- sarpaha pariyAeMha, loo bUyA kaDe tti ya / tattaM te Na vijANaMti, Na viNAsI kayAi vi // 9 // artha prata anyatIthI leke kalpanAthI pitAnA lokone karyAnuM batAve che. teo vastutatvane jANatA ja nathI. A leka kayAre paNa vinAzazIla thavAnuM nathI. TippaNI kaIka A lokane deva dvArA racanA thaI che ema mAne che. A prakAranI mAnyatA vALA vastutatvathI anabhijJa che vAstavika tattavanu jJAna nathI paryAyarUpe kSaNe kSaNe parivartana pAmavA chatAM dravyarUpe te kadi nAza thato nathI eTale A lekanuM astitva kAyama TakI rahe che mUlam- amaNunnasamuppAyaM, dukkhameva vijaanniyaa| samuppAyamajANaMtA, kahaM nAyaMti saMvaraM // 10 // artha : azubha anuSThAnothI dukhanI utpatti thAya che e jANavuM joIe. duHkhanI utpattine nahi jANanArA loke duHkhane nAza karavAnA upAne (saMvarane) kayAMthI jANI zake ?
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14. adhyayana 1, 3. 3 mUlam- sudhdhe apAvae AyA, iha megesimAhiyaM / puNo kiDDApaToseNaM, so tattha avarajjhaI // 11 // artha : airAzikavAda-gozalaka mata kahe che ke A AtmA zuddha ane pAparahita che. te paNa rAgadveSanA kAraNe temAM ja badhAI jAya che. mUlam- iha saMvuDe muNIjAe, pacchAhoi apAvae / viyaMDabu jahA bhujjo. nIrayaM sarayaM tahA // 12 // artha : A manuSyabhavamAM je jIva saMyama vigeremAM pravRtti karanArA muni bane che pachI pAparahita (kamarahita) thAya che jevI rIte nirmaLa pANI pharIthI gaMdu thaI jAya che. tevI rIte AtmA pharI malina bane che. TippaNa: nirmaLa jaLa vAvAjhoDAnA kAraNe malIna banI jAya chetema nirmaLa AtmA paNa rAgadveSanA kAraNe malina thAya che. A mAnyatA anyadarzanInI che vItarAganA mArgamAM kamarahita thaI jatAM pharI sasAramAM AvatAM nathI saMsAra paribhramaNa TaLI jAya che. mUlam- eyANuvIi mehAvI, vaMbhacare Na te vase / puDho pAvAuyA savve, akkhAyAro sayaM sayaM / / 13 / / artha : buddhivAna manuSya pUrvokta viSayomAM vicAra karIne A prakAre nizcaya kare ke teo anya tIthIo brahmacaryamAM sthita nathI. teo se alaga alaga pitAnA siddhAMtane zubha kahenArA che (paraMtu AcArenuM pAlana karatA nathI.) tethI tattvajJa purUSoe tenA kathanapara AsthA rAkhavI na joIe mUlam- sae sae uvaTThANa, sidhdhi meva na annahA / aho iheva vasavattI savvakAmasamappie // 14 // artha : (kRtavAdIva) pitatAnAM anuSThAnamAM ja siddhine prApta kare che. paraMtu anya prakAramAM siddhi prApta thatI nathI ekSaprAptinI pUrve A janmamAM ja jItendriya thavuM joIe. tenI sarvakAmanA siddha thAya che. mUlam- sidhdhA ya te arogA ya, ihamegesimAhiyaM / sidhdhi meva purokAuM, sAsae gaDhiyA narA // 15 // artha : koI eka matavALAnuM kathana che ke amArA darzanathI ja jeo siddhine prApta kare che teo nirogI hoya che A prakAre kahevAvALA manuSya siddhane sAme rAkhI pitAnA darzanamAM Asakata bane che. mUlam- asaMvuDA aNAdIyaM, bhiihati puNo puNo / kappakAlamuvajjati, AsurakidivasiyA // 16 // tti bemi // artha : Idriyavaza banelA loke A anaMta saMsAramAM vAra vAra praribhramaNa karaze athavA ghaNuM samaya sudhI asura sthAnamAM kivISika devapaNe utpanna thaze ema huM kahuM chuM. iti prathamAdhyayane tRtIya uddezakaH
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamAdhyayane caturtha uddezaka parvabhUmikA - pUrvanA udezamAM svasamaya ane parasamaya aMge ja pratipAdana karavAmAM AvyuM te ja viSaya ahiM paNa A cothA udezakamAM cAlaze ja. mUlam- ee jiyA mo na saraNaM, vAlA paMDiyamANiNo / hiccANaM puvvasaMjogaM, siyA kiccovaesagA // 1 // artha : he ziSya! A anyatIrthika tatvajJAnathI rahita che chatAM pitAne paDita mAne che teo kAmakrodhAdithI jItAyelA che teo zaraNa cagya nathI kAraNa ke pitAnA svajana saMbaMdhI jananAM saMgano tyAga karIne mRDanAM kAryane upadeza Ape che. mUlam- taM ca bhikkhU parinnAya, viyaM tesu na mucchae / aNukkase appaloNe, majjheNa muNi jAvae // 2 // artha : medhAvI sAdhu te anyatIthikane "3" pariNAthI jANIne te paratIthiMkavAdamAM Asakata na thAya. vastunA svarUpane jANanAra muni keI prakAranuM abhimAna nahi karatAM pArvastha (zithilAcArI) sAthe sabaMdha na rAkhatAM madhyastha bhAvathI saMyama mAtranuM vahana kare. mUlam- sapariggahA ya sAraMbhA, ihamegesimAhiya / apariggahA aNAraMbhA, bhikkhU tANaM parivvae // 3 // arthaH parigrahavALA ane Ara bha karanArA mokSa prApta kare che. A mokSanA viSayamAM kaI ke darzanavAdIonuM kathana che paNa jInezvara bhagavAnanI AjJAmAM vicaranArA bhikSu te parigrahathI rahita AraMbha varjita puruSanAM zaraNamAM jAya. mUlam- kaDesu dhAsamesejjA, viU dattesaNa care / agiddhA vippamukkoya, omANaM parivajae // 4 // artha : vidvAna munie gRhasthoe banAvelA AhAramAMthI gaveSaNa kare. gRhasthamAM dIdhela AhAra levAne che. te AhAramAM Asakitarahita ane rAgadveSa na kare temaja bIjAnuM apamAna paNuM na kare. mUlam- logavAyaM NisAmijjA, ihamegesimAhiyaM / vivarIyapanna saMbhUyaM, annauttaM tayANuyaM // 5 // artha : kavAda eTale paurANika siddhAMtane sAMbhaLavuM joIe e pramANe koInuM kathana che. vastuta paurANikanA siddhAMta viparIta buddhithI racAyelA hovAthI anya avivekIonA kahela vAtanuM anusaraNa che
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 1, 3, 4 mUlam- aNaMte niie loe, sAsae Na viNassai / aMtavaM Niie loe, iti dhIro'tipAsai // 6 // artha : A leka anaMta che A bhavamAM je je che te ja parabhavamAM utpanna thAya che. purUSa marIne pharI purUSa ja thAya che. strI marIne sI ja thAya che. A loka zAzvata che. tene kadI nAza thatuM nathI athavA A leka aMtavAna che- sAtadvIpa samudra paryata che ema vyAsa Adi dhIra purUSoe kahyuM che. malama- aparimANaM viyANAi, iha megesimAhiya / savvattha saparimANaM, iti dhIro'tipAsai // 7 // artha. aparimita padArthane jANe che ema keIka ekanuM kathana che. paraMtu sarvajJa keI nathI. anya paurANikanI mAnyatA che ke sarva deza kALanA viSayamAM sarva padArtho parimita che. ema dhIra puruSo jUe che. TippaNI kaI paurANikanI mAnyatA che, padArthonI niyata ma khyA ja nathI te padArtho aparimita che tene Izvara jANe che tyAre anya paurANikanuM kathana che ke Izvara parimita padArthono jJAtA che. paraMtu samasta padArthono jJAtA nathI kAraNa ke projana na hoya tevA padArtho jANavAthI zo lAbha? mUlam- je kei tasA pANA, ciTuMti adu thaavraa| ' pariyAe atthi se aMjU, jeNa te tasathAvarA // 8 // artha . je kaI basa ke sthAvara prANIo sthita che. teo avazya-paryAyane dhAraNa karanArA che. vyasano sthAvara thAya ane sthAvara trasa paNa thAya che. (je jIva je conimAM hoya te ja nimAM sadA utpanna thAya ema je kaho te dAna, adhyayana, dhyAna, tapa, niyama, yama Adi sarve niSphaLa thaze. malam- urAlaM jagao jogaM, vivajjAsaM pAlati ya / save akkaMtadukkhAya, ao savve ahisiyA // 9 // artha : audyArika zarIraravALA prANa garbha, kalala temaja abudarUpa avasthAothI bhinna bALaka, kumAra, tarUNa Adi avasthAne prApta kare che mATe lekavAdIonuM kathana satya nathI. sarva jIvone du kha apriya che eTalA mATe ke jIvanI hiMsA karavI nahi mUlam- evaM khu nANiNo sAraM, jaM na hisai kiMcaNaM / AhasAsamayaM ceva, etAvaMtaM viyANiyA // 10 // artha * e ja nizcayathI jJAnI puruSa mATe nyAya sagata che koI paNa jIvanI hiMsA karavI nahi ahisA AzrayI sarva jIvonI sAthe samabhAva rAkhavo e pramANe jANavuM. TippaNI -jJAnaprAptine sAra che, sarva jIvone potAnAM samAna gaNavA enuM nAma samatA che. vicAra kara joIe ke mane koI duHkha Ape te kevI vedanA thAya che, dukha thAya che tema bIjAne thatuM haze. mATe koI paNa jIvanI hiMsA karavI nahIM.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 sUyagaDAMga sUtra mUlamU- busie ya vigayagehI, AyANaM sammarakkhae / cariAsaNasejjAsu, bhattapANe ya aMtaso // 11 // artha : daza prakAranI samAcAramAM rahela ane AhAra vigeremAM Asakita rahita jJAna, darzana ane cAritryanI samyaka prakAre rakSA kare gamana karatAM, besatAM tathA zayanamAM yatnA rAkhe. tema ja bhAta-pANInA viSayamAM sadA upaga rAkhe. mUlam- etehiM tihi ThAha, saMjae satataM muNI / ukkasaM jalaNaM NamaM, majjhatthaM ca vigicae // 20 // artha e traNa sthAnomAM (IryA, Asana tathA zayyAmAM) sadA saMyama rAkhatAM evA munie kedha, mAna, mAyA ne lebhano tyAga karI de. mUlam- samie u sayA sAhU, paMca saMvara saMvuDe / siehiM asie bhikkhU , AmokkhAya parivvaejjAsi |ttibemi // 13 // atha : samitiyukata sAdhu sadA pAMca saMvarathI saMvRta thayela gRhasthamAM Asakita bhAvathI rahita (AhAramAM mUcchabhAva rahita) mokSaprApti sudhI bhikSu saMyama pAlana kare sarva karmane kSaya karavA sayamamAM Asakta rahe A pramANe sudharmAsvAmI pitAnA ziSya ja busvAmIne kahe che. iti prathamAdhyayane caturtha uddezakaH
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha vditIyamadhyayanam prathamodezakaH pUrvabhUmikA - prathama adhyayana pUrNa thayuM vaitAlIya nAme bIjuM adhyayana zarU thAya che. prathama adhyayanamAM svasamayanAM guNonuM parasamayanAM denuM kathana che. tyAre AmAM te jANIne karmanuM vidyAraNa karavuM, sAdhunA mATe mokSanI prApti thAya tyAM sudhI saMyamanuM pAlana karavuM joIe. A vAtanuM anukaraNa karI bhagavAna AdinAthe bharata cakravatI dvArA tiraskAra pAmelA pitAnAM saMsArI 98 putrone upadeza Ape hate-tenuM sUtrakAra kathana kare cheH mUlam- saMbujjaha kiM na bujjaha, saMbohI khalu pecca dullahA / No hUvaNamaMti rAIo, no sulabhaM puNarAvi jIviyaM // 1 // artha : he bhavya ! tame bedha prApta karo. zA mATe bodha prApta karatAM nathI? mRtyu pachI (sa bodhI) dharmanI prApti nizcayathI durlabha che vyatIta thayelI rAtrio pAchI AvatI nathI tathA sayamI jIvana pharIthI sulabha nathI. TippaNuM - AdinAtha bhagavAne pitAnA 8 putrane je bharatadvArA tiraskAra pAmelA tene upadeza Ape rAjya prapaMcamAM na paDatAM tamAruM hita AtmakalyANazAmAM raheluM che te ja samajAvyu daza vizeSa avasara. 1 manuSya janma, 2. AryakSetra, 3 sukuLanI prApti, 4. dIrgha AyuSya, 5 pAMca IdriyonI paripUrNatA, 6 zarIranI nireginA, 7 sAdhuone cega, 8 dharmazraddhA, 9 dharmazravaNa, 10. dharmamAM parAkramane pheravo, A daza sAdhane manuSyane saraLatAthI prApta thatAM nathI temane dazeya sAdhane prApta thayAM che. kSaNavinazvara rAjya karatAM akhaMDa ekSaprApti mATe prayatna kare. mUlam- DaharA buDDAya pAsaha, ganbhatthA vi cayaMti mANavA / seNe jaha vaTTayaM hare, evaM AukkhayaMmi tuTTaI // 2 // artha : bhagavAna AdinAtha pitAnA putra ne kahe che - juo, jema bAja pakSI tirara pakSIne upADI jAya che tema kALa jIvane koI paNa avasthAmAM uMcakI le che. keTalAka bAlyAvasthAmAM marI jAya che. keTalAka vRddhAvasthAmAM marI jAya che. are ! kaI kaI to garbhAvasthAmAM ja maraNane zaraNa thAya che. mUlam- mAyAhi piyAhi luppai, no sullahA sugaI ya peccao / ____ eyAI bhayAI pehiyA, AraMbhA viramejja suvvae // 3 // artha : mAtA-pitA pratyenA mohanA kAraNe (saMsAramAM) lubdha thaI pIDA pAme che ane temanAM mRtyu
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga mUtra 19 pachI sadgati sulabha nathI eTalA mATe vivekazIla puruSa pUrvokata mAtA-pitAnAM nehabaMdhana rUpa bhayane jJa-pariNAthI jANI pratyAyAna parijJAthI virakata thaI jAya. TippaNIH-mAtA-pitAnA snehanA kAraNe keTalAka avivekI manuSyo pravajyA laI zaktA nathI ne tevA manuSyane parabhavamAM saddagati prApta thatI nathI mATe vivekI manuSya sAvadya anuSThAne tyAga kara joIe. mUlam- jamiNaM jagati puDho jagA, kammehi luppaMti paanninno| sayameva kahiM gAhaMti No tassa muccejja'puTuMya // 4 // artha : je kAraNathI A sAvadya karmo karanAranI gita thAya che A saMsAramAM pRthaka pRthaka jagatamAM rahelA ja pitAnAM karmothI duHkhI thAya che. pitAnAM karelAM karmo vaDe ja naraka nida vigere sathAne prApta kare che pitAnAM karelAM karmo gaLyA vinA te mukata thaI zakatuM nathI. mUlam- devAgaMdhavvarakkhasA, asurA bhUmicarA sarIsivA / rAyA nara seTThi mAhaNA, ThANA tevi cayaMti dukkhiyA // 5 // artha : deva, gaMdharva, rAkSasa vigere tathA asura bhUmi para cAlavAvALA sarpa vigere sarakIne cAlavAvALA sarpa vigere, rAjAo, sAmAnya manuSya, nagara zeTha, brAhmaNa vigere sI potapotAnAM sthAnane duHkhI thaIne cheDe che. TippaNa-daza prakAranAM bhuvanapati deve, vyaMtara deve, bhUcara cha tathA cakravatI, baladeva, vAsudeva, prati vAsudeva Adi rAjAo, manuSya, brAhmaNe Adi samasta jIne potapotAnuM sthAna choDatAM duHkha thAya che. mUlam- kAmehi Na saMthavehi giddhA kamma sahA kAleNa jNtvo| tAle jaha baMdhaNaccue, evaM Aukkhayami tuTTai // 6 // artha : viSaya bheganI tRSNamAM tema ja zabda vigere viSayamAM tema nizcayathI mAtA-pitA, strI-putra vigeremAM Asakata rahevAmAM prANIne karma vipAkanA kALe pitAnAM karmane bhegavatAM jevI rIte baMdhanathI chUTelAM tAlaphaLa paDI jAya che e ja prakAre AyuSya pUrNa thatAM ja mRtyune prApta thAya che. mUlam- je yAvi bahussue siyA, dhammiya mAhaNa bhikkhue siyA / abhigUmakahiM mUcchie, tivvaM te kammehi kiccati // 7 // artha : je koipaNa vyakita bahuzrata hoya, dhArmika brAhmaNa ke bhikSu hoya paNa je te mAyAkRta anuSThAnemAM Asakata hoya te te potAnA karmo dvArA pIDita thAya che. mUlam- aha pAsa vivegamuTThie, avitine iha bhAsaI dhuvaM / / NAhisi AraM kao paraM, vehAse kammehi kiccai // 8 // artha: AnA pachI juo anya tIthIo parigrahane cheDI athavA saMsArane anitya samajI pravajyAne grahaNa kare che paNa samayanuM sArI rIte pAlana karI zaktA nahIM hovAthI
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 2, 9, 1 saMsArasAgarane teo pAra nathI karI zakatA lokomAM mokSanuM bhASaNa ja kare che. paNa mokSa prAptIne upAya AcaratA nathI tevA purUnuM zaraNuM laIne A bhava tathA parabhavane kema jANe zakaze? te anya darzanIo pitAnA ja karmothI duHkha pAme che TippaNuM - anyatIrthika saMsAra aniya samajI dIkSA grahaNa kare che paraMtu saMyamanAM anuSThAnenu samyaka pAlana karavAnA abhAve cAra gati rUpa saMsAramAM paribhramaNa kare che. kAraNa ke ahiMsA Adi vratanuM pAlana karatAM nathI. sUlam- jai vi nagiNe kise care, jai vi ya bhujiya maasmNtso| je iha mAyAi mijjai, AgaMtA gabbhAya paMtaso // 9 // artha * je kaI A lekamAM mAyA - kaSAyathI yukata pachI te cAhe na hoya, arthAt vastra vagarane hoya, kUza banIne vicare ne mAsamAsanA upavAsanA aMte bhajana kare, te paNa kapAya yukata puruSa anaMtakALa sudhI garbhavAsane prApta kare che. mUlam- puriso rama pAvakammuNA, paliyaMte maNuyANa jIviyaM / sannA iha kAmamucchiyA, moha jaMti narA asaMvuDA // 10 // artha: he puruSa! pApakarmathI tuM nivRta thaI jA kemake manuSyonuM jIvana nAzavaMta che, A saMsAramAM je Asakata che tathA viSayogamAM mUcchita che. te hiMsAdi pApathI nivRna nathI teo mahine prApta kare che TippaNuM - pApakarma aDhAra prakAranA pApa prANAtipAtathI mithyAdarzana sudhInA pApothI nivRtta thavuM A saMsAramAM Asakata che kAmamAM mUcchita thaI hiMsAdi kArya kare che idriya viSamAM Asakata thai mehanIya karmane saMcaya kare che ne saMsAranI vRddhi kare che mUlam- jayayaM viharAhi jAgevaM, aNupANA paMthA durutarA / aNusAsaNameva pakkame, vihi sammaM paveiyaM // 11 // artha : he purUSa! tu yatanA sahita, ane gupti yukata banIne vicara kAraNa ke sUkSma prANuothI yukta mArga upaga rAkhyAvinA pAra kare hustara che zAstrokata rItithI ja sa yamanuM pAlana kara. badhA arihaMtoe samyak prakAre e ja Upadeza Ape che. mUlam- virayA vIrA samuTThiyA, koha kaayriyaaipiisnnaa| pANe Na haNaMti savvaso, pAvAo virayA'bhinivvuDA // 12 // artha : je hisAdi pApathI nivRta che ne karmane vizeSa rUpe dUra karavAvALA hovAthI vIra che saMyamamAM upasthita che. kedha, mAna, mAyA, lebha vigere kaSAyone dUra karanArA che. be
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUyagaDAMga sUtra IdriyAdi vigere jIvone manavacana-kAyAthI mAre nahi ne je sAvadyA nuSThAnathI virakata che te puruSa sukta jIvana samAna kahyA che TippaNI - vIra puruSa te tene kahI zakAya je saMyamane tapa dvArA karmone khapAvI, Arabha samAraMbhano tyAga karI, mokSapaNe vicarI rahyA che, kahevAnuM tAtparya e che ke 18 pApa sthAnakane tyAga karI saMcama mArgamAM vicarI, zAMta, ne mukta samAna che te ja vIra kahevAya che mUlam- Navi tA ahameva luppae, laMpaMti loaMsi pANiNo / evaM sahiehiM pAsae, anihe se puDhe ahiyAsae // 13 // artha : jJAnasaMpanna muni A pramANe vicAre ke A jagatamAM duHkha vizeSathI hu ekale piDAta nathI. paNa A saMsAramAM bIjA prANIo paNa pIDita thayelA che. tethI tu pariNahathI sparzita thaIne paNa kedha vigerethI rahita thaIne sahana kara mUlam- dhUNiyA kuliyaM va levavaM, kisae deha maNasaNAihi / avihisAmeva pavvae, aNudhammo muNiNA paveio // 14 // artha : lepavALI bhIta lepa ka DhIne kSINa karI zakAya che te ja prakAre upavAsa Adi tapasyA vaDe durbaLa zarIra karI zakAya che ahisA dharmanuM ja pAlana karavuM joIe ema sarvajJa bhagavate dharma kahela che. mUlam- sauNI jaha paMsuguMDiyA, vihuNIya dhasamaI siyaM rayaM / evaM daviovahANavaM, kamma khavai tavassimAhaNe // 15 // artha ? jevI rIte pakSiNI dhULathI bharela pitAnA zarIrane halAvIne lAgelI dhULane dUra kare che e ja pramANe bhavya puruSa upavAsa vigere tapa karanAra sAdhu ahiMsAvratanuM pAlana karatAM jJAnAvaraNa vigere karmono nAza kare che mUlam- uThThiya maNagAra mesaNaM, samaNa ThANaTThiyaM tavassiNaM / DaharA buDDhAya patthaye, avisusse Na ya taM labhejja No // 16 // artha : ghararahina sunine tathA eSaNAne pAlana karavA tatparane pote saMcamasthAnamAM sAvadha evA tapasvI zramaNane tenA putra, mAta-pitA vigere sayama mukAvA cAhe prArthanA kare parata te sAdhu snehI janone AdhIna na thAya TippaNI - gharatyAga karyo che ne eSaNAnA pAlanamA tatpara evA aNugArane mokSamAM vigharUpa thai paDe tevA mAtA-pitA AdinA vacane calAyamAna karI zakatA nathI. paNa mokSamArgamAM sthira rahe che,
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhyayana 2, 3. 1 22 mUlam- jai kAluNiyANi kAsiyA, jai royati ya puttkaarnnaa| daviyaM bhivakhU samuTThiya, No labhaMti Na saMtRvittae // 17 // artha : je tenA mAtA-pitA karUNA yukana vacana bele athavA duHkhamaya kArya kare ne putra mATe rUdana kare to paNa daDhanizcayathI munine pravajayAthI calAyamAna karI zake nahi. teo temane gRhasthaliMgamAM sthApavA samartha thatA nathI mUlam- jaivi ya kAmehi lAviyA, jai NejjAhi NaM baMdhiuM gharaM / jai jIviya nAvakkhaMe, No lanbhaMti Na saMThuvitae // 18 // artha : kada 2 parivAravALA kAmaganuM pralobhana Ape athavA bAMdhIne ghare laI jAya, to paNa te sAdhu asayamI jIvanane Icache nahi teo tene vazamAM karI zakatA nathI. ne tene gRhasthabhAvamAM rAkhI zakatA nathI. mUlam- sehati ya NaM mamAiNo, mAyApiyA ya suyA ya bhaariyaa| posAhi Na pAsao tumaM, loga paraM pi jahAsi posaNo // 19 // artha A mArUM che evuM jANIne neha karavAvALA temanA mAtA-pitA putra ne strI vigere AvIne zikSA paNa Ape ke tame sUphamadazI cho amArU pAlana karo tame amane tyAgI tamAre paraloka paNa bagADI rahyA che mATe amAruM piSaNa kare mUlam- anna anhi mUcchiyA, mohaM jaMti narA asaMvuDA / visama visamehi gAhiyA, te pAhi puNo pagabbhiyA // 20 // artha : kaI kaI kAyara purUSe mAtA pitA vigeremAM Asakana thaI mUcchita banI mohane prApta kare che asa yamI purU dvArA asaMyamane svIkAra karAyela purUSa pharI pApakarma karavAmAM dhRSTa thaI jAtha che mUlam tamhA davi ikkha paMDie, pAvAo virae abhinivvuDe / paNaye vIre mahAvIhi, siddhipahaM jayAuya dhuva // 21 // artha. te kAraNe (mAta-pitAnA sneha vaDe pApakarma kare che) mukita gamana egya athavA rAga-deSa rahita thaI.vivekayukata thaI vicArI , pApathI nivRta thaI zAMta-samAdhiyukta karmanA vidAraNa karavAmAM samartha purUSa mahAmArgane prApta kare che je mahAmArga siddhino mArga che mukitanI nikaTa laI janAra che dhruva che TipaNI - vivekayukata munie vicAra karavo joIe kedha vagere tyAga karI samatAbhAva dhAraNa karavuM joIe vIrapurUSano e mArga che karma vidAraNa karavAne samartha hoya te ja ratna trayanI ArAdhanA karIne mokSamArgane prApta kare che e mArga vireno che dhIreno che ne samartha siMhano che. upagane sAmane karIne sacama mArgamAM viharaNa karavu
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra mUlam - veyAliyamaggamAgao, maNavayasA kAyeNa saMvuDo / vinnA vitta = nAyo, bArasa va mulavuDe zvare ||tti lemi // 1333 23 a: kamavidyAraNu karavAmAM samartha mArgamAM AvIne, mana, vacana, kAyAthI gupta khanI, pApakarmavALI pravRtithI rahita thaIne, dhana tathA svajana jJAti vargane AraMbhane choDIne uttama saMyamI anI sayamAnuSThAnanuM pAlana kare ema huM kahuM chu. iti dvitIyAdhyayanasya prathama uddezaka
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyAdhyayane dvitIyodezakaH parvabhUmikA - bIjA adhyayanane prathama uddezaka pUrNa thayA pahelAM udde zaka sAthe A bIjA udezakano saMbaMdha che. pahelAM uddezakamAM prathama tIrthakara rASabhadeva bhagavAne pitAnA 98 putrane upadeza Ape have tenuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che tyAre bIjA udezakamAM paNa e ja prakAranuM kathana che mUlam- tyasaM va jahAi meM rayaM, iti saMkhA ya muNI Na majjai / goyannata reNa mAhaNe, aha'seyakarI annesI iMkhiNI // 1 // artha ? jevI rIte sApa pitAnI cAmaDI (kAMcaLI) ne choDI de che e ja prakAre sAdhu ATha prakAranAM karmane choDI de che. (karma ja duHkhanA kAraNa rUpa che) A prakAre jANIne muni abhimAna na kare netra mada tathA anyanI niMdA karanAra sAdhu kalyANano nAza karanAra thAya che mUlaya- jo paribhavaI para jaNaM, saMsAre parivattai mhN| 36 phuloLiyA 3 pAviyA, phata savAya mukha ja maLa6 rA artha . je purUSa anya purUSano tiraskAra kare che te purUSa A cAragatirUpa saMsAramAM dIrghakALa sudhI bhamyA kare che kAraNa ke pura nidA pApajanaka hoya che e prakAre jANIne muni abhimAna karatA nathI pitAnAM guNonuM abhimAna karato nathI. mUlam-je yAvi aNAyage siyA, jevi ya pesagapesae siyA / je moNapayaM uvahie, golajje samayaM sayA care // 3 // artha . je koI nAyaka vagara svayaM cakravatI heya ne teno dAsane dAsa hoya te bannemAM saMyama grahaNa karela hoya chatAM vadanA vahevAramAM lajajA na hovI joIe paraMtu sarvakAla samabhAvathI vahevAra karavA joIe TippaNI -jene kaI nAyaka nathI evA cakravatI sAdhu banI jAya ne tene dAsane paNa dAsa sAdhu thaI gaye hoya te pahelAM jemaNe saMyama grahaNa kare che ne moTA che ne cakravata pachI sAdhu thayA che te tene vaMdanA karatA zaramAvuM na joIe. mUlam- sama annayaraMmi saMjame, saMsudhdhe samaNe parivvae / je AvakahA samAhie, davie kAlamakAsI paMTie // 4 // artha sabhya prakArathI zuddha aticAra rahita tapasvI muni jIvana paryata koIpaNa sacama sthAnamAM sthira thaI samabhAvanI sAthe sayamanuM pAlana kare, mukitaga muni sa-asatya vastune samajanAro vivekazIla purUSa samAdhita rahetA sa yamanuM mRtyu AvatAM sudhI pAlana kare TippaNuM - zuddha sAdhue jIvanaparyata saMyamamAM sthita rahIne mRtyu paryata sayamanuM pAlana karavuM joIe
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 sUyagaDAMga mUtra mulam- dUraM aNupassiyathA muNI, tItaM dhammamaNAgayaM tahA / puDhe parusehiM mAhaNe, avi haNNU samayaMmi rIyai // 5 // artha : trikALadazI muni mekSa sanmakhu daSTi rAkhIne vItI gayela tathA bhaviSyakALamAM jIvonA svabhAvane joIne vicAra kare tathA kaThaNa vAya tema ja parisaha vigerenu sparza thAya tema ja mAravAmAM Ave teya muni saMyamamAgamAM sthita rahe. mUlam- paNNamamatte sayA jaye, samatA dhammamudAhare muNI / suhame u syA alUsae, No kujjhe No mANI mAhaNe // 6 // artha : pUrNa bhuddhizALI suni sadAya kaSAne jIne ne yatnAvata thaI ahisA dharmane upadeza Ape, sayamamAM sadA avira dha thaIne rahe ne ke na kare ne mAnane paNa te sAdhu abhilASI na bane mUlam bahujaNaNanaNani saMvuDo, sabahiM Nare aNissie / haraeva sayA agAvile, dhammaM pAdurakAsI kAsavaM // 7 // artha : bahu mANasothI namaskAra karavA gya, dharmamAM sAvadhAna rahenAra muni badhA padArthomAMthI mamatAne harAvIne kahunI jema nirmaLa thaIne kAzyapagotrI bhagavAna mahAvIra svAmInA ahiMsAmaya dharmane prakaTa kare mUlam- bahave pANA puDho siyA, patteya samayaM smiihiyaa| jo moNapada uvahie, viti tattha akAsi paMDie // 8 // artha : ghaNAM prANIjo pRthaka pRthaku nivAsa kare che pratyeka prANI tarapha samabhAvathI joIne saMyamamAM sthita paDita purUSe te prANIonAM ghAtathI virakata thavu. TippaNI - daza prakAranAM prANI che temAMthI ekendriyane cAra prANa, beMIndriyane cha prANa, teIndriyane sAta prANa, caurendriyane 8 prANu, agni paMcendriya tirya ane navaprANa, asaNI manuSyane ATha prANa, saMsI pacendriya manuSya, tirya ca, deva, nArakane daza prANa hoya che. saMyamI purUSe prANI ghAtathI nivRtta rahevuM mUlam- dhammassa ya pArae muNI, Arabhassa ya aMtae Thie / soyaMti ya NaM mamAiNo, No labhaMti NiyaM pariggahaM // 9 // artha: zruta cAritra rUpa dharmanA siddhAMtanA pAragAmI sAvadha vyApArathI rahita hoya che. te muni kahevAya che. mamata bhAvavALo purUSa te pitAnA parigrahane mATe ciMtA kare che chatAM paNa te parigraha prApta karI zakato nathI mUlam- iha loga duhAvaha, viu paraloge ya duhaM duhAvahaM / viddhasaNadhammameva taM, itivijjaM ko'gAramAbase // 10 // artha: A lokamAM parigraha mAtra duHkhajanaka che, tema paralokamAM paNa duHkhakAraka che. ne te nAzavAna svabhAvavALuM che. A pramANe jANanAra ke purUSa gRhavAsamAM nivAsa kare?
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 mUlam - mahayaM parigova jANiyA, jAviya vaMdaNapUyaNA ihaM / salle durudhdhare, viumaMtA payahijja saMthavaM // 11 // suhame artha : saMsArI jIveAnA paricaya mahAna kAdava samAna jANIne je kAMi A lekamAM vadana - pUjana thAya che, tene karmInA upazama jANIne vidvAna purUSe abhimAna na karavuM. kAraNa ke abhimAna sukSma zalya che. tenA udhdhAra karavA duSkara che mATe paricaya vigerene tyAga karavA. mUlam - ege cara ThANamAsaNe, sayaNe eNa samAhie siyA / bhikkhU uvahANavIrie, vaigutte ajjhattasaMvuDo // 12 // artha : muni mana- vacanathI gupta rahI tapamAM baLa-parAkrama phAravatA ekale vicare, kAryAtma paNa ekale ja kare, zayanamAM paNa ekale ja rahI dharmadhyAnathI yukata rahe. TippaNI :- munie dravyathI kAinI sahAyanI apekSA rAkhyA sivAya ne bhAvathI rAgadveSa rahita vicare dharmadhyAnamAM pravRta rahe mUlam - No pIhe Na yAvapaMguNe, dAraM sunnadharassa sajae / puTThe Na udAhare vayaM Na samucche No saMthare taNaM // 13 // adhyayana 2, u. 2 artha : mAdhu zUnyagharanAM daravAjA adha na kare, tema khele paNa nahi kAinA pRSThanAthI sAvadya vacana paNa na mele tema gharamAthI kacare paNa na kaOM ghAma vigere paNa na pAthare. TippaNI - jInakalpI, ke pratimAdharIne prazna pUche te tee javAkha na Ape zUnya gharane sAph na kare, kaDhAve paNa nahi, tRNu AdinI pathArI bichAve paNa nahi A AcAra jInakalpI tathA pazcima dhArIne mATe utkaTa AcAra hAya che. paNa sthivira kalpIva'LAne taddana niSedha na mAnI zakAya mUlam - jatthatthamiye aNAule, samavisamAI muni hiyAsae / caragA aduvA vi bheravA, adubA tattha sarIsivA siyA || 14 || artha - dharmadhyAna yukata munine jyAM (viDDAra karatAM) sUrya asta thAya tyAM ja AkulatA rahita thaine nivAsa karavu tema ja anukuLa ke pratikuLa sthaLa hAya te paNa rAgadveSa rahita thaine rahevu' jo tyAM macchara ke bhayAnaka prANI athavA sApa vigere hAya te paNa te parisaheAne sahana kare mUlam - tiriyA maNuyAya divvagA, uvasaggA tivihA'hiyAsiyA / lomAdIyaM Na hArise, sunnAgAragao mahAmunI // 15 // artha : mahAmuni zUnyagRhamAM rahetAM, tiryaMca sakhadhI athavA manuSya samapI tathA devakRta thayela traNe prakAranAM upamoMne sahana kare, bhayathI rAmamAtrane kapAve nahi. TippaNI * -- mahAmuni eTale jinakalpI, vajra RSabha soMyaNanA dhaNIM samajavA, traNe ya prakAranAM deva manuSya ke tiryaMca sakha dhI upasargo Ave te merU parvatanI mAka aDAva rahe paNa rUMvADuM paNa pharakavu na joie.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra mulam- no abhikaMkhejja jIviya, novi ya pUyaNapatthae siyA / abbhatthamuvati bheravA, sunnAgAragayassa bhikkhuNo // 16 // artha : mahAmuni jIvananI IcchA kare nahi. pujA satkAranI paNa abhilASA na rAkhe zu gRhamAM rahelAM bhikSune bhayAnaka prANuo paNa AtmIyatA samAna thaI jAya che. malam- uvaNIyatarassa tAiNo, bhayamANassa vivikkamAsaNaM / sAmAiyamAhu tassa jaM, jo appANaM bhae Na dasae // 17 // artha : jeNe pitAnA AtmAne jJAna samIpa pahoMcADela che potAno ne bIjAne upakAra karanAra arthAt jIvanakAyanuM rakSaNa karanAra, strI, purUSa tathA napusaka rahita sthAna sevanAra evA muninAM cAritryane sAmAyika cAritra kahela che evA sAdhake pitAnA AtmAmAM bhaya pradarzita na kare TippaNI - pitAnuM temaja paranu hita karanAra-cha kAyane rakSaka muni, strI, pazu ane - napusaMka rahita sthAnanuM sevana karanAra che. evA munine bhagavAne sAmAyika cAritra yukta kahyuM che. evA munie bhayabhIta thavuM nahi mUlam- usiNo dagatattabhoiNo, dhammaTTiyassa muNissa hiimto| saMsaggi asAhu rAihiM asamAhI u tahAgayassavi // 18 // artha : garama pANI ThaMDu karyA vinA pIvAvALA ne zratadharmane cAritra dharmamAM sthita, asaMyamathI lajijata thavAvALA munine rAja Adino sasarga paNa kharAba che. te saMsarga zAkata AcAra pALanArane asamAdhinuM kAraNa bane che. mUlam- ahigaraNakaDassa bhikkhuNo, vayamANassa pasajjha dAruNaM / ache parihAyati bahU, ahigaraNaM Na karejja paMDie // 19 // artha : kalaha karavAvALA sAdhune pragaTa rUpathI ne kaThora vANI bolanArano mokSa tathA sayama naSTa thaI jAya che eTalA mATe paMDita buddhizALIe kaleza na karavo joIe. mUlama- sIyodagapaDidugaMchiNo, apaDiNNassa lvaavsppinno| sAmAiyamAhu tassa, jaM jo gihimatte'saNaM na bhuMjaI // 20 // artha : je sAdhu saceta pANIthI dhRNA karanAra, kAmaganI IcchA nahi karanAra, karmabaMdhana karanArAM anuSThAnathI dUra rahenAra ne gRhanAM bhAjanamAM bhejana na karanAra evA muninAM AcArane sarvae sAmAyika cAritra karela che mUlam- Na ya saMkhayamAhu jIvithaM, tahavi ya vAlajaNo pagabbhai / bAle pAhiM mijjai iti, saMravAya muNI Na majjaI // 21 // artha : prANIonuM jIvana sAMdhI zakAya ema nathI. te paNa ajJAnI AtmA pApa karavAmAM dhRSTa tAo kare che. ajJAnI manuSyane pApakarmathI jANI zakAya che ema jANIne muni bIjA pApI che. huM dhArmika chuM e mada kare joIe nahi
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 mUlabh- chaMdeNa pale imA payA, bahumAyA moheNa pAuDA / viyaDeNa paliti mAhaNe, sIuehaM vayasADa'hiyAsae // 22 // artha: khaDuM mAyA karavAvALAne mehathI DhaMkAyelA A jIveA peAtAnI icchAthI nakAdvi gatimAM jAya che sAdhu purUSe kapaTa rahita anuSThAnA vaDe mekSa agara sayamamAM lIna khanI, zIta, uSNu ddhi parisaMhAne mana, vacanane kAyAthI samabhAve sahana kare che. TippaNI H- mAyA sevana karanArA jIve! pAtAnI icchA pramANe anuSThAna karavAthI narada durgatiemAM jAya che mAdhue niSkapaTa karma karIne sa yamamAlIna khanI parisahene jItI zake che mUlam - kujae aparAjie jahA, akhahi kusalehi dIvayaM / kaDameva gahAya No kali, no tIyaM no ceva dAvaraM // 23 // artha : khIjAthI parAjIta thavAvALA heziyAra jUgArI jevI rIte pAsAthI ramatAM dhRta nAmanAM cothA sthAnane grahaNa kare che. kali nAmanA prathama sthAna ke khIjA sthAnane ke trIjA sthAnane grahaNa karatA nathI adhyayana 2, u 2 TippaNI :- nipuNu jugArI ceAthA sthAna kAne svIkArI pAsA pheke che . AkhA kaDa samagrane dhAraNa kare che. kAMta sthAna ke khIjA trInane grahaNa kare nahi kAraNake kharAkhara jANe che ceAthA sthAnathI vijaya maLI zakaze mUlam evaM logaMmi tAiNA, buie je dhamme anuttare / taM giNha hiyaMti uttamaM, kaDamiva sesa'vahAya paDie ||24|| artha . e prakAre A leAkamAM cha kAyanA jIvAnI rakSA karavAmAM samartha-saCjJa bhagavAne kahyo che, ne sarvotama dharmAM grahaNa karavA joIe. e ja hita karanAra sarvotama mArga che, jema uttama jugArI kRta nAmanA ceAthA sthAnane ja grahaNa kare che e ja prakAre meghAvI muni--sarvotama dharmane ja graNa kare che mUlam - uttara maNuthANa AhiyA, gAmadhamma iha meM aNussuyaM / jaMsi viratA samuTThiyA, kAsavassa aNudhamma - cAriNo // 25 // artha * meM sAMbhaLyu che ke zabdA iviSayeA cheDavA manuSyane duya che tenAthI nivRta thaine saMyamamA upasthita purUSa zrI RSabhadevajI tathA mahAvIra svAmInA dharmonuyAyI che mUlam- je eyaM caraMti Ahiya, nAeNaM mahayA mahesiNA / te uTTiyA te samuTThiyA, annonnaM sArati dhammao // 26 // artha : mahAna maharSi jJAtaputre kahela purvAkata dharmanu je purUSa AcaraNa kare che e ja utthita che ne dharmathI patita catAne ekamIntane punaH dharmamAM pravRtta kare che,
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 29 TippaNI :- tIrthaMkarAne mahAna kahevAya che evA mahARSi jJAtaputra vardhamAna vaDe kathita dharmAMtenu meAkSAbhilASI purUSA ja ArAdhanA kare che. teo khATI dezanAne tyAga kare che. mATe sthita che anedhamathI bhraSTa thatAM leAkeAne dhamAM sthira kare che. mUlam - mA peha purA paNAmae, abhikarave urvAha dhuNittae / je dUmaNa tehi No NayA, te jANaMti samAhimAhiyaM // 25 // a. pUrve bheAgavelA zakhvAi viSaye smaraNa na kara, ATha karmane tathA upAdhine naSTa karavA icchA rAkhe, je manane duSita karavA vALA zabdAdi viSayA che temAM je purUSa Asakta nathI te purUSa pAta'nAM AtmAmAM rahelAM samAdhine jANe che. mUlam - No kAhie hojja saMjae, pAsaNie Na ya saMpasArae / NaccA dhammaM aNuttaraM, kayakirie Na yAvi sAmae // 28 // artha * sacamI sAdhaka dharma virUdhdha kathA na kare, nimitta Adi prazno, varSA, dhanAdi upArjananA uttara na Ape paraMtu vetama zruta cAritryane jANIne sayamAnuSThAna kare ne kaI vastu para mamatA na rAkhe. mUlam channaM ca pasaMsaM No kare, na ya ukkasapa samAhaNe / tesi suvivegamAhie, paNayA jehi sujosipaM dhuva // 29 // artha : sAdhu purUSaeN mAyA - lAbha - mAna ne dha na kare tema peAtAnI prazazA na kare jemaNe sayamanu ja samyak prakAre sevana karyuM che temanu ja uttama viveka prasidhdha che ne te ja dharmaparAyaNa che mUlam - aNihe sahie susaMvaDe, dhammaTThI uvahANavIra / biharejja samAhIiMdAe, attahiyaM ravu duheNa labbhai ||30|| artha sneharahita, jJAna sahita kArya kare, mana tathA indriethI gupta tathA dharmane ja athI tapamAM parAkrama pheAravanAra indriyezane vazamA rAkhanAra A prakArathI sAdhu saMyamanuM anuSThAna kare kAraNa ke AtmakalyANa duHkha vaDe ghaNA prayatnA paDe prApta thAya che. mUlam - Na hi NUNa purA aNustuyaM, aduvA ta taha jo samuTThiyaM / muNiNA sAmAi AhiyaM, nAeNaM jagasavvadasiNA ||31|| artha : sa jagatane dekhanAra jJAtaputra munie sAvadya viratirUpa sAmAyikanuM kathana kaheluM che nizcayathIpahelAM tirtha kareAnA upadezane jIve sAMbhaLeya nathI. te kadAca sAMbhaLyu hoya teA yathApaNuManuSThAna karela nathI mUlam - evaM mattA mahaMtaraM, dhammamiNaM sahiyA bahujaNA / guruNa chaMdANuvattA, virayA tinnamahodhamAhiya // tti vebhi ||32|| aM. A prakAre mAnIne, sarvottama at dharma svIkArI, jJAnAdi saMpanna gurUnA abhiprAye vanAra ghaNA jIvA pApathI nivRtta thai samAra sAgarane pAra kareva che bhagavate kaheluM che te ja Apane kahuM chu. dvitIya adhyayanano dvitIya uddezakaH
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyAdhyAyane tRtIyoddezakaH pUrvabhUmikA - bIjA adhyayanano bIjo uddezaka pUrNa thayo. bIjA udezaka sAthe ja trIjAne sabaMdha che sAdhuoe upasarga ke parisAne sahana karavA joIe te ja ajJAnajanita karmo khapI zake A vAtanuM pratipAdana karAvavA mATe trIje uddezaka zarU thAya che mUlam- saMvuDakammassa bhikkhuNo, jaM dukkhaM puDhe abohie / taM saMjamao'vacijjaI, maraNa hiccA vayaMti paMDiyA // 1 // artha : kanuM Agamana jeNe rokayuM che tevA bhikSane ane ajJAnavazathI kame badhAyela che te karmabaMdhana saMyamathI kSINa thAya che. te paDita janmamaraNane ullaMdhane melane prApta kare che mUlam- je vinavaNAhijjosiyA, saMtinha samaM viyAhiyA / tamhA uDDaMti pAsahA, adakkhu kAmAi rogavaM // 2 // artha * je puruSa strIothI sevita nathI, tene mukata purUSa samAna kahela che eTalA mATe strI tyAga pachI ja mekSanI prApti thAya che. kAmagone je rega samAna jANe che. te ja mukatanA samAna che mUlam- aggaM vaNiehi AhiyaM, dhAratI rAINiyA ihN| evaM paramA mahatvayA, akkhAyA u sarAibhoyaNA // 3 // artha: A lekamAM vyApArI dvArA dezAvarathI lAvela uttama vastuone rAjA-mahArAjA vigere grahaNa kare che e ja prakAre AcAryo dvArA pratipAdita rAtri bhajananA tyAga sahita utkRSTa mahAvratone sAdhu purUSe ja dhAraNa karI zake che. mUlam- je iha sAyANugA narA, ajjhovavannA kAhi macchiyA / kivaNeNa samaM pagabhiyA, na vi jANaMti samAhimAhiyaM // 4 // artha : je koI manuSya A lokamAM sukhanAM gaveSaka che tathA samRddhine zAtAgIravamAM Asakata che ne kAmagamAM muchita che te Idriya lapaTa samAna nirlaja banI kAmage nuM sevana kare che AvA leke (kahevA chatAM) samAdhi-dharmadhyAnane jANatA nathI. mUlam- vAheNa jahA va vicchae, abale hoi gavaM pcoie| se aMtaso appathAmae, nAivahai avale visIyati // 5 // artha : jema gADIvALA dvArA cAbuka mArIne prerita karela durbaLa baLada te alpa samartha vALa hovAthI thAkI jaI bhAravahana karI zakato nathI kinu kalezane pAme che
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra mUlam evaM kAmesaNaM viU, ajjasue payahejja saMthavaM / kAmI kAme Na kAmae, laddhe vAvi aladdhe keNhuI || 6 || artha : e prakAre kAmabhAga gaveSaka nipuNa purUSa Aje athavA kAle kAmabhegene cheDI daiza eve vicAra ja kare che paNa cheteA nathI kAmI purUSe kAmabhAganI kAmanA na karavI prApta thayelAM kAmaleAgA na maLyA samAna jANavA joie. 'mUlam - mA paccha asAhutA bhave, accehi aNusAsa apagaM / ahiyaM ca asAhu soyati, se thaNati paridevati bahU ||7|| 30 artha : pachIthI krutimAM javAnu na thAya eTalA mATe viSaya sevanathI peAtAnA AtmAne alaga rAmA ne peAtAnA AtmAne zikSA Ape|. asaMyamI jIve adhika zeka kare che, te pIDAya che ati rUdana kare che mUlam - iha jIviyameva pAsahA, taruNe vAsasayassa tuTTai / uttaravAse ya vujjaha, giddha narA kAmesu mucchiyA // 8 // mUlam artha : A lekamAM jIvanane dekhe, seA varSanA AyuSya vALA manuSyanuM jIvana paNa yuvAna vayamAM ja naSTa thaI jAya che A jIvana gheADA kALanu nivAsa samaje. gRddha manuSyeA kAmalegamA Asakata thaIne duHkha anubhave che je iha AraMbhanismiyA, AttadaMDA egaMlUgA / gaMtA te pAvaloga, cirarAyaM AsuriyaM disaM // 9 // a: je manuSye! A lekamAM ArbhamAM Asakata che tee AtmAne daMDa devAvALA ne ekAMta rUpathI prANIonA ghAtaka che. te narakAdi sthAneAmAM ghaNA kALa sudhI nivAsa kare che athavA asuraleAkamAM adhamadeva paNe utpanna thAya che. mUlam - Na ya saMkhayamAhujIvitaM, tahavi ya bAlajaNo ya paga bhaI / paccu pannena kAriyaM, ko daThThe paraloga mAgate // 10 // artha : : manuSyanuM jIvana sa MskAra ceAgya nathI te paNa bALajIveA pApakama karavAnI dhRSTatA kare che ne kahe che ke vamAna sukhanI sAthe ja mane pratyeAjana che ne paraleka kANe joyu che? TippaNI :- manuSyanuM jIvana tUTelA dorAnI mAphka sAMdhI zakAtu nathI. tUTelA dorA pharI paNa sAMdhI zakAya che paNu jIvana sAMdhI zakAtuM nathI avivekI mANase pApakarma karavAnI dhRSTatA kare che ne kahe che ke amane A leAkanA sukha sAthe sabadha che. paraleAka keANu joi AvyuM che? A pramANe ajJAnI AtmAe kahe che mUlam - adakkhu va dakkhuvAhiyaM, saddahasu adakkhudaMsaNA / haMdi hu sunirudhdhadaMsaNe, mohaNijjeNa kaDeNa kammuNA // 11 // a: he AMdhaLA tulya manuSya ! sarvajJAe kaheH AgamAmAM zraddhA rAkha zraddhAvAna manane
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 2, uM. 3 asarvana darzanavALA svaya kRta mehanIya karmathI jenI jJAnadaSTi naSTa thaI che te sarvasa kathita Agame ne mAna nathI evuM jANe. mUlam- dukkhI mohe puNo puNo, nividejja silogapUyaNaM / eva sahite'tipAsae, Ayatulle pAhiM saMjae // 12 // artha : duHkhI jIva vAravAra avivekane prApta kare che sAdhupurUSe pitAnI stuti tathA prajAnI bhAvanA choDI devI. e prakAre jJAnasapanna sAdhu sarva prANIone potAnA samAna dekhe mUlas- gAra pi a Avase nare aNupuvvaM pArNoha sajae / samayA savvattha subdhate, devANa gacche salogayaM // 13 // artha: je purUSa gRhasthAzramamAM nivAsa karIne paNa zrAvaka dharma pALIne kramazaH prANIonI hiMsAthI nivRta thAya che tathA sarva prANIomAM samabhAva rAkhe che te suvatI purUSa devalekamAM jAya che. mUlam- soccA bhagavANusAsaNa, sacce tattha karejjuvakkana / savvatya viNIyamacchare, uMcha bhikkhu viruddhamAhare // 14 // artha bhagavAnanA a gamone sAMbhaLIne je AgamomA kaheluM satya gayamamAM udyama kare teo prANI mAtra pratye matsara rahita thaIne muni zuddha bhikSA graDaNa kare. mulam- savvaM na ccA ahiTThae dhammaTThI uvahANavIrie / gutte jutte sayAjae, Ayapare paramAyatahite // 15 // artha : sarva padArthone jANIne sAdhu savarano Azraya le dharmanA arthI ane tapa karavAmAM parAkramazIva bane. mana, vacana ne kAyAthI gupta banI Indri para kAbu meLave. sadA AtmApara vijaya prApta kare ne mekSanI abhilASA rAkhe. mUlam- vittaM pasavo ya nAio, taM bAle saraNaM ti sannai / ete mama tesu vi ahaM, no tANaM saraNaM na vijjaI // 16 // artha : ajJAnI che dhanadhAnya vigere tathA pazu temaja jJAtijanone pitAnuM zaraNa mAne che A badhA mArA che ne huM ene chu. vastutaA badhu trANa zaraNarUpa nathI. mUlam- anbhAgamitaMmi vA duhe, ahavA ukkamite bhavaMtie / egassa gaI ya AgaI, viumaMtA saraNaM na mannaI // 17 // artha : du kha Ave ke azAtA vedanIyano udaya thAya athavA keI upakrame AyuSya nAza thAya tyAre athavA mRtyu upasthita thAya tyAre ekalAne ja javAnuM ke AvavAnuM thAya che eTalA mATe vidvAna purUSa dhana Adine zaraNarUpa mAnatA nathI
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 sUyagaDAMga sUtra mUlam- savve sayakammakappiyA, aviyatteNa duheNa pANiNo / hiDaMti bhayAulA saDhA, jAi-jarA-maraNehi'bhidduttA // 18 // artha: badhA prANIo pitApitAnAM karelA karmothI alaga alaga avasthAothI yukata che. tathA avyakata ane vyakata dukhethI dukhita che. janma, jarA, maraNathI pIDita che ne zaTha thayela jIva bhayathI AkuLa thayele vAravAra saMsAracakramAM bhramaNa karyA kare che. mUlam- iNameva khaNaM vijANiyA, No sulabhaM vohi ca AhiyaM / evaM sahie'hiyAsae, Aha jiNo iNameva sesagA // 19 // artha : A avasara che, ne samyakatva paNa sulabha nathI. e pramANe sarvAe kaheluM che. ema jANune jJAnAdi saMpanna thaIne muni vicAra kare ke rASabhadeva bhagavaMte A pramANe pitAnA putrane upadeza Apyo ane anya tIrthakara de paNa e ja kathana kare che mUlam- arbhAvasu purA vi bhikkhavo, AesA vi bhavaMti suvvayA / eyAI guNAI Ahu te, kAsavassa aNudhabhmacAriNo // 20 // artha: he sAdhuo ! pUrva kALamAM sarva zyA, ne bhaviSyakALamAM sarva thaze e badhA suvata purUe uparokata guNone mokSanA sAdhana kahela che tema ja bhagavAna rASabhadevajI tathA bhagavAna mahAvIre paNa anuyAyIone Aja sAdhana batAvyAM che. mUlam-tiviheNa vi pANa mA haNe, Ayahie aNiyANasaMvuDe / evaM sidhdhA aNaMtaso, saMpai je ya aNAgayAvare // 21 // artha : mana, vacana ne kAyA ema traNe gethI prANIonI hiMsA na kare, AtmahitanI pravRtimAM rahI svarganI IcchA rahita gupta rahI anaMta jIvo sidhdha thayA che. vartamAnakALe sidhdha thAya che. ne bhaviSyakALamAM sidhdha thaze. mUlam- evaM se udAhu aNuttaranANI, aNuttaradaMsI aNattaraNANadaMsaNa dhre| arahA nAyaputte bhagavaM, desAlie viyAhie // tti bemi // 22 // artha: A prakAre bhagavAna ziSabhadeva svAmIe kathana karela che. uttama jJAnavALA ne uttama darzana vALA ne uttama jJAna, uttama darzananA dhAraka, IndrAdi devane pUjya sarvajJa jJAtaputra bhagavAna mahAvIra svAmIe vizAlA nagarImAM kahela hatu eja pramANe huM tamane kahuM chuM
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha tRtIyAdhyayanam prathamoddezakaH pUrvabhUmikA - bIju adhyayana pUrNa thayuM trIju adhyayana zarU thAya che. A adhyayanamAM jJAnasaMpanna ane cAritra parAyaNa munine anukuLa ke pratikuLa parisaho Ave to samabhAve sahana karavA joIe vigere adhikAra che mUlam- sUraM maNNai appANaM, jAva jeyaM na passaI / jujjhaMtaM daDhadhammANaM, sisupAlo va mahArahaM // 1 // artha jyAM sudhI vijetA purUSa dekhAya nahi tyAM sudhI kAyara purUSa paNa potAne zuravIra mAne che. yuddha karatAM daDha dharmavALA mahArathI kRSNane dekhI jema zizupAla kSobhane pAmya mUlam- payAtA sUrA raNasIse, saMgAmammi uvhie| mAyA puttaM na thANAi, jeeNa parivicchae / // 2 // artha * yuddhamAM upasthita thayela abhimAnI purUSa pitAne vijayI mAnato thaka, vyagratAjanaka yuddhamAM sagrAmanA agrabhAge rahetAM jema mAtA pitAnI gerathI paDI gayelA bALakanuM paNa bhAna bhUlI jAya che tema vijetA purUSanA dvArA chedana -bhedana thatAM kAyara purUSa dIna banI jAya che. mUlam- evaM sehe vi appuTTe, bhikkhAyariyA akovie / sUraM maNNai appANaM jAva lUhaM na sevae // 3 // artha ? evA prakAre bhikSATyamAM anipUNa, parisaha jene sparza tha na hoya evo nUtana ziSya pitAnA AtmAne tyAM sudhI zuravIra mAne che ane kahe che ke dIkSAmAM zuM che ? paNa saMyama pAlananA avasare kAyara purUSanI jema bhAgI chUTe che. mUlam- jahA hemata mAsaMmmi, sItaM phusai savvagaM / tattha maMdA visIyati, rajjahiNA va khattiyA // 4 // artha ? tyAre hemanta tumAM eTale piza mahinAmAM zItano sparza sava ne thAya che tyAre mUrkha sAdhaka viSAdane anubhave che. jemAM rAjyabhraSTa kSatriya viSAda anubhave che mUlam- puDhe gimhAhitAveNa, vimaNe supivAsie / tatya madA visIyaMti, macchA appAdee jahA // 5 // artha : grISma tunA tApanI garamIne sparza thatAM khinna aMta karaNa vALo navadIkSita udAsa tathA tRSNathI yukta thaIne dIna banI jAya che A prakAre garamIno parisaha prApta thatAM muDha purUSa alpa jaLamAM mAchalInI jema viSAdane anubhave che
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAga sUtra 35. mUlam- sayA dattesaNA dukkhA, jAyaNA duppaNolliyA / kammattA dubbhagA ceva, iccAhaMsu puDho jaNA // 6 // artha : sadA gRhasthAe Apela vastune ja upayogamAM levI paDe che. A duHkha jIvanabhara sAdhune rahe che ne bhikSA mAgavAnu kaSTa duHsahya hoya che. sAdhAraNa purUSa ema kahe che ke A loke bhAgyahIna che pitAnAM pUrvakRta pApanAM phaLa bhogavI rahyA che. mUlam- ee sadde acAyaMtA, gAmesu nayaretu vA / tattha maMdA visIyaMti, saMgAmammi va bhIruyA // 7 // artha : gAmamAM ke nagaramAM pUta zabdo sahana karavAmAM asamartha te Akeza vacano sAMbhaLIne maMdabuddhivALA viSAda kare che jema kAyara purUSa saMgrAma ga thake viSAda karate hoya che. mUlam- appege khudhiyaM bhikkhU, suNI DaMsai lUsae / tattha maMdA visIyaMti, teu puTThA va pANiNo // 8 // artha : kei eka bhikSAthe bhramaNa karatAM zrudhita sAdhune kRtare karaDavA lAge to te samaye ajJa purUSa dInatAyukta banI jAya che jema agninAM sparzathI prANI gabharAya che. mUlam- appege paDibhAsaMti, pddipNthiymaagyaa| paDiyAragayA ee, je ee evaM jIviNo // 9 // artha : sAdhuonAM SiI kaI kaI sAdhu pratye kahe che ke A sAdhuo bhikSAvRttithI jIvana dhAraNa kare che. A leke potAnA pUrvakRta pApanuM phaLa bhegave che. mUlama- appege vai juMjai, nagiNA piDolagAhamA / muMDA kaMDU viNaTuMgA, ujjallA asamAhiyA // 10 // artha : kaI kaI purUSa kahe che ke A lake nagna che, parapiMDa prAthi che, adhama che. muMDita che. kahU regathI temanAM vikRta thayA che, parasevAthI yukta ane azobhaniya lAge che. mUlam- evaM vippaDivannege, appaNA u ajANayA / tamAo te tamaM jaMti, maMdA moheNa pAuDA / / 11 / / artha : pUrvokata prakAre sAdhu tathA sanmArganA dehI keI kaI pite ja ajJa jIvo methI DhaMkAyela che ne teo ajJAnarUpI aMdhakArathI vadhAre aMdhakArane prApta thAya che malam- puTTho ya daMsamasahi, taNaphAsamacAiyA / na me diThe pare loe, jai paraM maraNaM siyA // 12 // artha : DAMsa tathA maracharanA vaDe karaDavAmAM Avela tathA tRNa sparzane sahana na karI zakanAra sAdhu evo vicAra kare che ke paralokane meM je nathI te paNa A kaSTathI kadAca maraNane to saMbhava khare.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 mUlam - saMtattA kesaloeNaM, baMbhaceraparAiyA / tattha maMdA visoyaMti, macchA viTThA va keNe // 13 // artha : keza sucanathI duHkhita tathA brahmacaryathI parAbhava pAmele bhUkha jIva tyAM kalezane anubhave che. jALamAM phasAyela mAthvInI jema mUlam - AyadaMDasamAyAre, micchAsaMThiyabhAvaNA / harisappa samAvannA, kei lUsaMtinAriyA // 14 // artha : AtmakalyANa naSTa thAya evA AcAra AcaranAra jenI bhAvanA mithyAtvathI yukata ne rAgadveSathI yukata evA anAya purUSa sAdhuAne duHkha Ape che. mUlam - appege paliyaMtesiM, cAro corotti suvvayaM / baMdhaMti bhikkhuyaM bAlA, kasAyavayaNehi ya // 15 // adhyayana 3 u. 1 artha : kAI eka AsapAsa vicaratA sAdhune A cAra che ke jAsUsa che ema kahIne rassI ADhithI e sunnata sAdhune khAMdhe che. ajJAnI purUSA anArya dezamAM vicaratAM sAdhune kaThera vacanA kahI pIDita kare che mUlam - tattha daNDeNa saMvIte, muTThiNA adu phaleNa vA / nAtInuM saratI vAche, pharathI vA buddhAmiLI / / artha : anArya dezamA vicaratAM sAdhune tyAMnAM leke krodhita thaine lAThI, muThThI ne LavaDe pIDA Ape che tyAre mUrkha sAdhaka peAtAnAM svajanAne saMbhALe che. jema krodhita strI gharamAMthI bhAgI gayA pachI cAra Adi lUTe che tyAre pastAveA karI potAnA patine yAda kare che. mUlam ete bho kasiNe phAsA, pharUsA durahiyAsayA / hathI vA sarasavittA, jIvA vasa thayA ninuM / ttavRtti / / 7 / / artha : huM ziSyA ! pUrvokta samasta spardhA upasargo kaThaNa, karkaza, duHsahya che jema saMgrAmamAM khANeAthI ghAyala thayela hAthI bhAgI jAya che tema ajJAna, napusaka sAdhaka parisaMheAthI gabharAI sacamane choDI gRhasthavAsane dhAraNa kare che. iti tRtIyAdhyamane prathama uddezaka :
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyamadhyayane dvitIya uddezakaH pUrvabhUmikAH trIjA adhyayanane prathama uddezaka pUrNa thaze. temAM pratikULa upasargonuM varNana karavAmAM AvyuM. A bIjA uddezakamAM anukuLa upasargonuM kathana karavAmAM Avaze mUlam- ahime suhamA saMgA, bhikkhuNaM je duruttarAH / jattha ege visIyaMti, Na cayaMti javittae // 1 // artha : prata pratikULa upasargo pachI have A anukULa upasargo kahevAmAM Avaze. hAdi saMbaMdharUpa sukSama mAtA-pitA, putrAdi saMba dharUpa upasargo thAya che te upasarga sAdhuone hustara che koIka A saba dharUpa upasargothI zithilAcArI banI jAya che ne saMyamapUrvaka nirvAha karavAmAM samartha thatAM nathI. malam- appege nAyao dissa, royaMti parivAriyA / poma Ne tAya puTTho'si, kassa tAya jahAsi Ne // 2 // artha : koIka jJAtijano, mAtA-pitA, svajana, saMbaMdhIjano sAdhune joI gherIne rUdana kare che ne kahe che he tAta! tu amArUM piSaNa kara. ame tamAruM pAlana karyuM che. he tAta! zA mATe tuM amane choDI de che? mUlam- piyA te therao tAta, sasA te khuDDiyA imA / mAyaro te sagA tAta, soyarA ki jahAsi Ne // 3 // artha : he putra tamArA pitA vRddha che ne A tamArI bahena nAnI che ke A tamArA sadara bhAI che he putra! tu amane kema tyAge che? mUlam- mAyaraM piyaraM posa, evaM logo mAvissai / evaM khu loiyaM tAya, je pAlaMti ya mAyaraM // 4 // artha : he putra! mAtA-pitAnuM poSaNa kare mAta -pitAnu piSaNa karavAthI ja paraloka sudharaze e ja nizcayathI lokAcAra che ke mAtA-pitAnuM pAlana karavuM joIe. mUlam- uttarA mahurullAvA, puttA te tAya khuDDayA / bhAriyA te NavA tAya, mA sA annaM jaNaM game // 5 // artha : he putra ! tamArA putra uttarotara janmelA ne madhura bolavAvALA ne nAnA che. te tamArI patnI navayauvanA che he putra! te tamArI patnI parapurUSa pAse cAlI na jAya tevuM kare.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 3, u. 2 mUlam- ehi tAya gharaM jAmo, mAya kammesahA vayaM / vitiyaM pi tAya pAsAmo, jAmu tAva sayaM gihaM // 6 // artha : he putra ! Avo ghara cale. tame koI kAma na karazo. ame tamArU sarva kArya karazuM. he putrI eka vakhata tame gherathI nIkaLI gayA. have pharIvAra ghare AvI jAva. mUlam- gaMtu tAya puNo gacche, Na teNAsamaNo siyA / akAmagaM parikkama, ko te vAreu marihati // 7 // artha : he putra! ekavAra ghare jaIne svajane maLIne pAcho tu AvI jaje ethI tArUM sAdhupaNuM jatu nahi rahe. gharanA kAmakAjamAM IcchArahita tamArI ruci anusAra sayamanuM anuSThAna karatA keNa tamane niSedha karI zake che? mUlam-jaM ki ci aNagaM tAta, taM pi savvaM samIkataM / hiraNNaM vavahArAi, taMpi dAhAmu te vayaM // 8 // artha : he putra! je kaMI tamArU devuM hatuM te sarva barAbara ame patAvI dIdhuM che. tamArA vyavahAra mATe dravyanI jarUra che te paNa ame ApIzuM mATe ghare cAle mUlam- icceva NaM susehaMti, kAluNIya smutttthiyaa| vivaddho nAisagehi, tao'gAraM pahAvai // 9 // artha : A prakAre karuNAyukata badhavAdi sAdhune zikSA de che ne jJAti saghathI baMdhAyela kAyara sAdhaka mAtA - pitA, putra, kalatra vigeremAM mAhita thaIne te samaye ghara tarapha jAya che. mUlam- jahA rukkhaM vaNe jAya, mAluyA paDibaMdhaI / evaM NaM paDibaMdhati, NAtao asamAhiNA // 10 // artha : jema vanamAM utpanna thayelAM vRkSane latA -vela viTAI jAya che evI rIte jJAtijano kuTubIjane alpasatvavALA sAdhune bAMdhI le che. mUlama- vibadhdho nAisaMhi, hatthI vAvI navaggahe / piTuo parisaMppaMti, suyagovva adrae // 11 // artha * mAtA-pitA vigere sabadha vaDe baMdhAyela sAdhunI pAchaLa pAchaLa temane svajanavarga cAle che. navina pakaDAyela hAthInI jema te anukULa AcaraNa kare che tema ja navI viyAyela gAya jema pitAnA vAcharaDAnI pAse ja rahe che, te prakAre parivAra varga paNa tenI pAse ja rahe che mUlam- ee saMgA maNussANa, pAyAlA va atArimA / kIvA jattha ya kissati, nAi saMgahi mucchiyA // 12 // artha ? e pUrvokata mAtA - pitAdi svajana vigerene saga manuSyo mATe samudranA samAna dustara che je jJAtisaMgamAM mUrthita asamartha purUSa kalezane pAme che.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 sUyagaDAMga sUtra mUlam- taM ca bhikkhU parinnAya, savve saMgA mahAsavA / jIvIyaM nAva karivajjA, soccA dhammamaNuttaraM // 13 // artha : te jJAti vigere saMbadhane sAdhu jJaparijJAthI jANIne pratyAkhyAna pariNAthI cheDI de, kema ke badhAya saMbadha mahA AzravarUpa che. anuttara dharmane sAMbhaLIne sAdhu asaMyamI jIvananI IcchA na kare. mUlam- ahime saMti AvaTTA, kAsaveNa pavezyA / buddhA jatthAvasappaMti, sIyaMti abuhA hi // 14 // artha : have pachI kAzyapagaMtrI bhagavAna mahAvIra svAmI dvArA kathita A saMsAra Ave che jethI buddha purUSa dUra haTI jAya che ne ajJAnI purUSa temAM Asakata banI duHkhI thAya che. mUlam- rAyANo rAya'maccA ya, mAhaNA aduva khattiyA / nimaMtayati bhohi, bhikkhUyaM sAhujIviNaM / / 15 / / artha : rAjA mahArAjAne rAjamaMtrI brAhmaNa athavA kSatriya uttama AcArane jIvana nirvAha karavA vALA sAdhune zabdAdi viSayabhogane bhegavavA mATe nimaMtraNa kare che. mUlama- hattha'srasaha jANehi, vihAragamaNehi ya / bhuje bhoge ime sagdhe, maharisI pUjayAmu taM / / 16 / / artha: he maharSi! ame tamArI pUjA karIe. A uttama zabdAdi bhegene bhego hAthI, gheDA, ratha ne pAlakhIne upayoga karo ne bAgabagIcAmAM vicare. mUlam- vatyagaMdha malaMkAraM, itthIo sayaNANi ya / bhuMjAhimAI bhogAI, Auso pUjayAmu taM // 17 // artha : he AyuSyamAna ! vastra, gaMdha ne alakAra bhUSaNa, strIo tathA zayyA vigere manane anukULa bhegene Apa bhagavo ApanI ame pUjA karIe chIe. mUlam- jo tume niyamo ciNNo, bhikkhubhAvammi suvvayA / agAra-mAvasaMtassa, savvo saMvijjae tahA / / 18 / / artha: he sutratavALA munivara ! tame bhikSubhAvamAM je vrata - niyama vigere sad-anuSThAna karyA che te gharamAM rahevAM chatAM badhA te ja pramANe thaI zakaze TipUNI - prakata AmaMtraNa karanAra loke suvatI sAdhune kahe che ke ApanA vatanI ArAdhanA gRhasthAzramamAM rahIne karaje. gRhasthAzramamAM rahIne niyamane bhaga thaze e bhaya rAkhavAnI jarUra nathI saMsArI sukhathI vaMcita rahevAnI zu jarUra che ?
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40. adhyayana 3, 6, 2 mUlam- ciraM dUijjamANassa, doso dANi kao tava / icceva NaM nimaMteti, nIvAreNa va sayaraM // 19 // artha : he munizreSTha ! lAMbA kALathI sayamanAM anuSThAnapUrvaka vihAra karatAM A samaye deva kema lAgI zake che? A pramANe AmatraNa ApI phezAve che jema suvarane cokhAnA dANane labha dekhADI phasAve che tevI ja rIte munine bhega bhegavavAnA nimatraNe phasAve che mUlam- coiyA bhikkhA yariyAe, acayaMto javittaye / tattha maMdA visIyaMti, ujjANaMsi va dubbalA // 20 // artha : sAdhuone samAcArI pAlana karavA mATe AcArya Adi dvArA prerita karela te samAcArI pUrvaka nivAha karavAmAM asamartha mUrNa jIva zithila bane che. UMcA mArgamAM durbaLa baLada jema paDI jAya che te rIte kAyara sAdhaka satyamathI calita thaI jAya che mUlam- acayaMtA va lUheNaM, uvahANeNa tjjiyaa| tatthamaMdA visIyaMti, ujjANaMsi jaraggavA // 21 // artha : rUkSa sayama pALavAmAM asamartha, tapakarma karavAmAM pIDita thaI madabudhivALo sAdhaka te sayamamAM duHkhI thAya che jema vRdhdha jarjarita baLada UMcA mArgamAM dukhita thAya che mUlam- eka nimaMtaNaM ladhvaM, mucchiyA giddhA itthIrA / ajjhovavannA kAhi, coijjatA gayA gihaM ||tti bemi // 22 // artha : pUrvokata prakArathI bhoga bhegavavA mATe nima traNa pAmIne, kAmagamAM Asakata strIomAM AsakitavALA ne kAmagamAM dattacitta purUSa sayama pALavA mATe AcArya vigere vaDe prerita chatAya ghare pAcho jAya che ema hu kahu chu. iti tRtIyAdhyayane dvitIyoddezakaH
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyAdhyayane tRtIyodezakaH pUrva bhUmikA :- trIjA adhyayanano khIje uddezaka pUrNa thayA. pahelAM ane uddezakAmAM pratikuLa ane anukuLa upasargAnuM varNana AvyuM. A trIjA uddezakamAM upasargo vaDe tapa sayamanI virAdhanA thAya che, te viSayanu ja pratipAdana karavAmAM AvyuM che. mUlam - jahA saMgAmakAlaMmi, piTuo bhIru veha | valayaM gahaNaM NUmaM, koi jANai parAjayaM // 1 // artha : jema yuddhanA samayamAM kayara purUSa prANa bacAvavA mATe pAchaLanI khAju valaya - khADAgahana sthAna, chUpAvAnI jagyA joi rAkhe che kAraNa keAno parAjaya thaze te kANu jANe che? mUlam - muhuttANaM mahattassa, muhutto hoi tArisI / parAjiyAvasappAmo, iti bhIru uvehaI // 2 // artha : ghaNA muhUrtanuM ke koi eka muhUrta evA avasara Ave (jya parAjayanA sabhava) zatruthI hArI javAya tyAre gupta rahI zakAya evA sthAnanI prathamathI kAyara purUSa gaveSaNA karI rAkhe che. mUlam evaM tu samaNA ege, abalaM naccANa appagaM / aNAryaM bhayaM dissa, avakaSvaMtimaM suyaM // 3 // artha : A prakAre koi zramaNa peAtAne sayama pAlana karavAmAM asamartha jANIne bhaviSyakALane bhaya dekhIne vyAkaraNa tathA jyetiSa bhaNIne peAtAnAM nirvAhanu sAdhana banAvI rAkhe che TippaNI - kAI eka zramaNa bhaviSyanA vicAra karI sayama pALavAmAM kAyara jema yuddhamAM pahelAM durgA - killA vigerenu anveSaNa karI rAkhe che te rIte zramaNa peAtAnI rakSA mATe vyAkaraNa, Ayuveka, yaiAtiSa vigere zAstronA AdhAra lai bhivaSyamAM gujarAna calAvavAnA vicAra karI rAkhe che, mUlam - ko jANai viUvAtaM, itthIo udagAu vA / coijjatA pavakkhAmo, Na No atthi pakappiyaM // 4 // artha : strIo vaDe ke kAcA pANI vaDe mAro sayama bhraSTa thai jaze e koNa jANI zake che? ne mArI pAse pUrva upArjita dhana paNa nathI eTalA mATe hastavidyA ke dhanurveda vigerene a matAvI AjIvikA calAvI zakaya. mUlam - icceva paDilehaMti, valayA paDilehiNo / vitigiccha samAvannA, paMthANaM ca akoviyA // 5 // artha ; A saMyamanuM pAlana thaze ke nahi ? evA prakArane sadeha karavAvALA, mArgane nahiM jANu
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ appayana 3, 9 3 nArA saMgrAmamAM khADA vigerenu anveSaNa karanAra kAyara purUSanI mAphaka ja saMyamamAM paNa e ja vicAra kare che. bhUlam- je u saMgAmakAlaMmi, nAyA sUrapuraMgamA / ___No te piTumuvehiti, kiM paraM maraNaM siyA // 6 // artha : paratu je purUSa jagataprasiddha vIrapurUSomAM agresara che te yuddha samaye pAchA haTavAnI vAta para dhyAna Apato nathI maraNathI bIjuM zu vadhAre hoI zake ema vicAre che) TippaNuM - vIrapurUSe yuddha AvI paDe te pAchA haTavuM ke garta AdinuM anveSaNa karatAM nathI. ema vicAre che ke motathI vadhAre zuM thaze ? yuddhamAM vijayI thaIza te jagatamAM mArI kIrti thaze ane laDatAM prANa gumAvIza te leke mArA cazagAna gAze. mUlam- evaM samuTThie bhikkhU, vosijjA'gArabaMdhaNaM / AraMbhaM tiriyaM kaTu, attattAe parivvae // 7 // artha : eja prakAre gRhaba dhanane tyAga karIne Arabhane choDIne sayama - pAlanamAM tatpara thayela sAdhu mokSaprApti mATe saMyamamAM ja datacitta banI vicare mUlama- tamege paribhAsaMti, bhikkhyaM sAhajIviyaM / je evaM pagibhAsaMti, aMtae te samAhie // 8 // artha : uttama AcArathI nirvAha karanAra bhikSunA viSayamAM koI anya darzanI AkSepavacana kahe che e AkSepavacana kahenArA anyadarzanIe samAdhimArgathI dUra che. bhUlam- saMbadhdha samakappA u, annamannesu mucchiyA / piDavAyaM gilANassa, jaM sAreha dalAha ya // 9 // artha : A loke gRhasthanI mAphaka vyavahAra kare che, teo eka bIjAmAM Asakta che. regI sAdhunA mATe AhAra anveSaNa karIne lAvI Ape che. TippaNI - anya matAlabIo jaina sAdhuo mATe A prakAre TIkA kare che kahe che ke gRhasthanI mAphaka zramaNe rAgathI badhAyelA hoya che. anurAganA kAraNe eka bIjAnI sevA kare che jema gharamAM mAtA-pitA putra-patnI Adi eka bIjA pratye rAga neha rAkhe che tema gurU-ziSya, ziSya - gurU pratye rAga - neha rAkhe che eTale gRhastha ke sAdhunA vyavahAramAM kayAMya atara dekhAtuM nathI mUlamU- evaM tubbhe sarAgatthA, annamannamaNuvvasA / nasappahasabbhAvA, saMsArassa apAragA // 10 // artha : A pramANe tame rogayukata che ane paraspara ekabIjAne vaza raho cho ne satpatha tathA saddabhAvathI rahita cho cAra gatirUpa saMsArane pAra pAmanArA nathI.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAga sUtra mUlama- aha te paribhAsejjA, bhikkhU mokkhavisArae / evaM tubbhe pamAsaMtA, dupakkhaM ceva sevaha // 11 // artha ? tyAra pachI mokSamArganAM vizArada jJAna, darzana, cAritranu pAlana karanAra sAdhu te anya tIthine kahe che ke tame beu pakSane sevana karanArA che. - TippaNI - beu pakSanuM sevana eTale ke prathama sAdhune veza dhAraNa karI gRhasthanAM pakSanuM sevana karavuM A sadeSa pakSanu sevana thayuM. nirdoSa sa yama mArga pratye AkSepa karavAthI zreSarUpa pakSanuM sevana thayu. mUlam- tunbhe bhuMjaha pAesu, gilANo abhihaDaMmi yA / taM ca bIodagaM moccA, tammuhissAdi jaM kauM // 12 // artha tame loke dhAtunAM pAtramAM bhojana kare che ane regI sAdhunAM mATe gRhastha dvArA bhojana maMgAve che. sacita bIja tathA kAcu pANI bhegave che. sAdhu mATe uddezIne banAvela AhArane upabhoga kare che mUlam- littA tivvAbhitAveNaM, ujjhiyA asamAhiyA / nAtikaMDUiyaM seyaM, aruyassAvarajjhai // 13 // artha : tame loke tIvra abhitApa karmabaMdhanathI upalipta ne vivekathI rahita che. zubha adhyavasAyathI rahita che. ghAvane khajaLavAthI zreya nathI deSakAraka che vadhAre pIDA kare che. mUlam- tatteNa aNusiTThA te, apaDinneNa jANayA / ___Na esa Niyae magge, asamikkhA vatI kitI // 14 // artha : rAgadveSa rahita ne yathAyogya padArthone jANanAra sAdhu anyadarzanIne yathAvasthita arthanI zikSA Ape che ne kahe che ke Apa lokee je mArgane svIkAra karyo che te yathArtha budhiyukta nathI ne samyakTaSTi upara AkSepa karyo che, te paNa vagara vicAryuM ja kahyuM che tathA Apa le ke je kArya karI rahyA che te vivekazUnya che mUlam- erisA jA vaI esA, aggaveNavva karisitA / gihiNo abhihaDaM seyaM, bhuMjiuM Na u bhikkhuNaM / / 15 / / artha : A prakAranuM tamAruM sthAna je gRhastha dvArA lAvela AhAra vigere le ne khAvuM te vAta barAbara nathI te vAta vAMsanA agrabhAganI samAna durlabha che. gRhastha dvArA lAvela AhAra sadoSa ane sAdhu dvArA lAvela AhAra nirdoSa che. TippaNuM - anyatIthionuM kathana che ke gRha dvArA lAvela AhAra pANI sAdhuo mATe kalyANakArI che te kathana satya nathI. kAraNa ke gRhastha dvArA lAvela AhAra vigere sadoSa chakAyanA jIvonI ghAta sahitane heya ne te uddagamAdi doSayukata hoya che.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 3, 6 3 mUlam- dhammaNapannavaNA jA sA, sAraMbhANa visohiyA / _Na u eyAhiM diTThIhi puvamAsI paggappiyaM // 16 // artha sAdhuone dAna ApIne upakAra karavo joIe. te A dharmanI dezanA che. te dezanA gRhasthane zuddha karavAvALI che. paNa sAdhuone nahi AvI daSTithI pUrve dezanA ApavAmAM AvI che. TippaNI - gRhasthoe sAdhuone dAna ApI upakAra karavo joIe. kAraNa ke gRhanI zuddhi thAya. sAdhuo e dAnane svIkAra kare to saMyamanI vizuddhi rahI zake nahi. ne sAdhuo gRhasthane tyAMthI lAvI anya tIrthikone Ape to adattAdAna mRSAvAdanA doSanA bhAgIdAra banavuM paDe. mUlam- savvAhi aNujutIhi, acayaMtA javittaye / tao vAyaM NirAkiccA, bhujjo vi paganbhiyA ||17|| artha : sarva yukitao vaDe pitAnA pakSanI siddhi na thavAthI anyatIthIo vAdane mUkI pitAnAM pakSanuM sthApana karavA dhRSTatA kare che. mUlam- rAgadosAbhi bhUyappA, micchateNa abhiduttaa| Ausse saraNaM jaMti, TaMkaNA iva pavvayaM // 18 // artha : rAga ane dveSathI parAbhava pAmelA ne jeno AtmA mithyAtvathI bharapura che tevA anyatIrthike zAstrArthathI parAjita thayela teo gALa (galIca zabdo) Adine AzrayagrahaNa kare che. je rIte pahADamAM rahetI maleccha jAti hArI jatAM parvatane Azraya le che mUlam- bahuguNappagappAiM, kujjA attsmaahie| neiDa no vijJA , te ta ta samAre ?? artha : jenI cittavRtti prasanna rahelI che tevA muni paratIrthika mANasanI sAthe zAstrArthanA samaye bahu guNa prakaTa thAya tevAM anuSThAno Acare che jenA vaDe bIjA mANase potAno virodha na kare. A kAraNathI te te anuSThAnenuM AcaraNa kare. mUlam- imaM ca dhammamAdAya, kAsaveNa paveiyaM / kujjA bhikkhu gilANassa, agilAe samAhie // 20 // artha : kAzyapagotrI bhagavAna mahAvIra svAmI dvArA pratipAdita A dharmane svIkAra karIne sAdhu regasAdhunI glAni rahita thaI prasannacitta vaiyAvacca kare. mUlam- saMravAya pesalaM dhammaM, diSTimaM parinimbuDe / uvasagge niyAmittA, AmokkhAya parivaejjAsi // 21 // artha : padArthanA svarUpane yathArtha jANanArA rAga dveSa rahita muni uttama zrata cAritrya rUpa dharmane jANane upasargone pitAnA AdhIna karI mokSa prApti paryata sayamanuM anuSThAna kare iti tRtIyAdhyayane tRtIyoddezakaH
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtiyAdhyayane caturthoddezakaH pUrvabhUmikA :-trIjA uddezakamAM anukuLa pratikULa upasargonuM varNana AvyuM ghaNuM sAdhuo upasarga sahana na karI zakavAnA kAraNe saMyamathI bhraSTa thaI gayA che. te pAchA sthira karavA A cothA udezakamAM kathana karavAmAM AvyuM che. mUlam- AhaMsu mahApurisA, puvi tattatavodhaNA / udaeNa sidhdhiI mAvannA, tattha maMdo visIyai // 1 // artha : koI ajJAnio ema kahe che ke pUrva kALamAM tapa ja jemanuM dhana che evA mahApurUSoe kAcA pANInuM sevana karIne mukita prApta karela che. mUrkha purUSa A vAta sAMbhaLIne zItaLa jalanu sevana karavAmAM pravRta thaI jAya che mUlam- arbhujiyA namI videhI, rAmagutte ya bhujiyA / bAhue udagaM bhoccA, tahA nArAyaNe risI / / 2 / / artha : videha dezanA rAjA namI rAjAe AhArano tyAga karIne ane rAmagupta AhAra karIne. bAhake zItaLa jalanuM sevana karIne ne nArAyaNa RSie te pramANe zItaLa jalane upabhoga karIne siddhine prApta karI che mUlam- Asile devile deva, dIvAyaNa mahArisI / pArAsare daga bhoccA, nIyANi hariyANi ya // 3 // artha : Asila RSi tathA devala baSi tathA maharSi dvaipAyana tathA pArAsara RSi e sarve zItaLa pANInuM sevana karIne tathA bIja tathA harita vanaspatino AhAra karI mokSa prApta karyuM TippaNuM - uparokta traSio kAcuM pANI, bIja, vanaspatio vigereno upayoga karI mokSane prApta thayA e temanuM kathana tadana asatya ja che kAraNake dharmanuM kharUM svarUpa jANanArA AvuM asatya kapoLakalpita kathana kare ja nahi kAmagamAM Asakata hovAthI uparokta prakAre kare che mUlam- ee puvaM mahApurisA, AhitA iha saMmatA / bhoccA bIodaga sidhdhA, ii meyamaNussuyaM // 4 // artha : pUrvakALamAM A mahApurUSo jagata prasiddha hatA. ema jaina AgamamAM paNa mAnya purUSa hatAM e loko bIja -kaMda-mULa ane kAcuM pANI vigereno upabhoga karIne siddhagatine prApta karela che. e pramANe me mahAbhAsta AdimAM sAMbhaLyuM che. TipaNI : kaIka anyatIthio A khoTo pracAra karIne saMsAramAM DUbe che ane bIjAne DubADe che jena AgamamAM kAcA pANIne aDakavuM-sparza kare tenI paNa sAdhune manA che. te pIvAnI vAta ja kayAM rahI?
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 mUlam - tattha maMdA visIyaMti, vAhacchinnA va gaddabhA / piTTao parisaMpati, piTThasappI ya saMbhame // 5 // artha : te kuHzAstrane upasarga prApta thaye murkha purUSa sacama pAlanamAM duHkha anubhave che. bhAra ucakanAra gadheDA mAphka jema agni vagerenA upadrava thatAM bhayabhIta thai lAkaDInA TekAthI cAlanAra hAtha - paga vagarane purUSa cAlanAra ke bhAganAra purUSAnI pAchaLa rahI jAya che ejaprakAre mukha purUSa sayama pAlana karanArAemAM badhAthI pAchaLa rahI jAya che mUlam - ihamege u bhAsaMti, sAyaM sAyeNa vijjai / je tattha AriyaM maggaM paramaM ca samAhiyaM // 6 // artha : kAI eka zAkya matAlakhIevALA meAkSaprAptinA viSayamAM ema kahe che ke sukhanI prApti sukhathI ja thAya che. A mekSa viSayamAM tIrthaMkara pratipAdvita je jJAna, darzana cAritrarUpa mArga che, parama zAMti ApanAra che A dharmane je purUSa cheDe che te ajJAnI che. peAtAnA svArthathI patita thAya che. mUlam - mA evaM avamannaMtA, appeNaM luMpahA bahu / eyassa u amokkhAya, aohAriva jUraha // 7 // artha : A jInezvaranA mArgane tiraskAra karanArA tame leAke alpa ne tuccha viSayasukhanAM lele atimUlyavAna mekSa sukhane nAza karanArA evA tame "sukhathI sukhanI prApti thAya che" e asatya pakSane nahi cheADanArA leAha vaNikanI jema pazcAtApa karaze. mUlam - pANAivAe vaTTaMtA, musAvAe asaMjatA / adinnAdANe vaTTaMtA, mehuNe ya pariggahe // 8 // adhyayana 3, u. 4 artha : cha kAya jIvanAM manarUpa hiMsA karanArA, asatya khelanArA, adyatta lenArA, maithuna sevanArA ne parigrahamAM rata rahenArA tame asayamI che! mUlam eva mege u pAsatthA, pannavaMti aNArivA / itthI vasaM gayA bAlA, jiNa sAsaNaparammuhA // 9 // artha : strIonAM vazamAM rahevAvALA, ajJAnI, jaina zAsanathI viparIta vartana karanArA anAya koI pArzvastha (paDavAi) e pramANe kahe che mUlam - jahA gaMDa pilAgaM vA, paripIlejja suhuttagaM / evaM vinnavaNitthIsu, doso tattha kao siyA // 10 // artha : jema keAIne gumaDu ke phAkI thai hAya te tene khAvavAthI parU ke leAhI bagADa nIkaLI jAya che ne muhUrta mAtramAM zAti thAya che e rIte samAgamanI prArthanA karanArI strI sAthe samAgama karavA temAM deSa kyAMthI hAi zake ?
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra mUlam- jahA maMdhAdaNe nAma thimiaM bhuMjasI dagaM / evaM vinnavaNitthIsu, doso tattha kao siyA // 11 // * artha : jemagheTu ke kharu halAvyA vagara pANI pIe che te prakAre samAgamanI prArthanA karanAra strInI sAthe samAgama karave temAM doSa kayAMthI hAi zake? eTale ke emAM doSa sabhavI zake nahi. mUlam - jahA vihaMgamA pigA, thimiyaM bhugaDa dagaM / evaM vinnavaNitthIsu. doso tattha kao siyA ||12|| artha : jema piMga nAme pakSiNI halAvyA vinA pANIne pIe che tethI keAi jIvane kaSTa thatu nathI te prakAre samAgamanI prArthanA karanAra strInI sAthe samAgama karave temAM dveSa kyAMthI hAi zake? mUlam - evamege u pAsatthA, micchadiTThI aNAriyA / ajjhovavannA kAmehi, pUyaNA iva tarUNae // 13 // artha : kAika maithunane pUti prakArathI niravadya mAnanArA pAstha (zithilAcArI), mithyAdRSTi, anA, kAmabhegAnAM viSayamAM atyaMta Asakata hoya che jema putanA nAme DAkaNu peAtAnA khALaka para Asakata hoya che TippaNI 47 A kuLamAM utpanna thai je kAmaleAgamAM Asakata rahe che te anA che. ne rAganAM kAraNe asatya AcaraNa kare che. prazasta AcArAne tyAgI zithilAcArI anI gayA che jema pUtanA khALaka|para Asakata hAya che tema zAkata Ai paratIkei lalanAmAM Asakata hAya che. pUtanAnA khIjo artha gheTI paNa thAya che gheTI peAtAnAM baccAne kuvAmAM paDatAM te paNa kuvAmAM khaccAnA anurAganA kAraNe paDe che mUlam - aNAgayamapassaMtA, paccupapannagavesagA / tepacchA paritappaMti, khINe AuMmi jovvaNe || 14 || artha : bhaviSya kALamAM thanAra dukhane nahi jANanArA ne vartamAna sukhA prApta karavAnA prayatnazIla te zAyA imatavALA te pAchaLathI AyuSya ke yuvAvasthA naSTa thayA pachI pastAvA kare che. mUlam - jehi kAle parikkataM, na pacchA paritappae / te dhIrA baMdhaNusukkA, nAvakakhaMti jIviyaM // 15 // artha : je purUSe dharmopArjana kALamAM dharmopArjana karyuM che tene pAchaLathI pastAvei karavA paDatA nathI. kha dhanathI mukta thayela dhIrapurUSa asaMyamI jIvananI icchA karatAM nathI. mUlam - jahA naI veyaraNI, duttarA iha saMmatA / evaM logaMsi nArIo, duruttarA apaImayA // 16 // arthAM : jema A leAkamAM vaitaraNI nadI dustara manAya che e rIte A leAkamAM strIothI chUTavu ajJAnI purUSA mATe dustara manAya che
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 3, u. 4 mUlam- jehiM nArINa saMjogA, pUyaNA piTThao kathA / savvameyaM nirAkiccA, te ThiyA susamAhie // 17 // artha : je purUSoe strIonA sabaMdhane ne kAmabhegane tyAga karyo che te purUSe badhA upasargone dUra karIne prasannacitta thaIne rahe che malam- ee oghaM tarissaMti, samuha vavahAriNo / jattha pANA visannAsi, kiccaMti sayakammuNA // 18 // artha . anukULa pratikULa upasargo para jItavAvALA saMcamI purUSa ja saMsAra pravAhane tarI jaze. jevI rIte sAhasika vyApArI pitAnA vahANa vaDe samudrane pele pAra pahoMce che e ja rIte saMsAramAM paDelA ja pitAnA karmanA vaDe dukhi thAya che mUlam- taM ca bhikkhU pariNAya, suvae samie cre| murAvAyaM vaLA , viksAvALa ra vozare 3. artha : sAdhu pUrvokata vAtane jANIne uttama vrata cuta ne samitioyukata thaIne saMyamamAM vicare tathA mRSAvAda ne adattAdAno tyAga kare. mUlam- uDDamahe tiriyaM vA je keI tasa--thAvarA / savvattha visaMta kujjA, saMtinivvANamAhiyaM // 20 // artha : urva nIce - tirachA che keI trasa ne sthAvara prANI che tenA AraMbhathI sarvakALamAM nivRti karavI joIe evuM karavAthI zAMtirUpa nirvANa padanI prApti thavAnuM kahela che mUlam- imaM ca dhammamAdAya, kAsaveNa paveiyaM / kujjA bhikkhU gilANassa, agilAe samAhie // 21 // artha : kAzyapagotrI bhagavAna mahAvIra svAmI dvArA kathita cuta cAritra dharmane savIkAra karIne samA dhiyukata sAdhue galAni anubhavyA vagara glAna (regI) sAdhunI sevA kare. mUlam- saMkhAya pesalaM dhamma, diTTimaM parinivvuDe / uvasagge niyAmittA, AmokkhAya parivvaejjAsi // tti bemi // 22 // artha : samyakTaSTi AtmA zAMtapurUSe mukita prApta karAvanAra A zruta cAritrarUpa dharmane barAbara jANIne upasargone sahana karIne mokSanI prApti sudhI sayamanuM pAlana kare tRtIyam adhyayanaM samAptam
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha caturthamadhyayanama-prathamoddezakaH pUrvabhUmikA - trIju adhyana pUrNa thayuM. cothu adhyana zarU thAya che. A adhyayanamAM upasargonuM varNana karatAM anukULa upasargo jItavA ghaNuM kaThaNa hoya che. strI parisAne jItavAnuM mahatva batAvatAM kahe che. mUlam- je mAyaraM ca piyaraM ca, vippajahAya puvva saMjogaM / ege sahite carissAbhi, AratamehuNo vivittesu // 1 // artha : je kaI sAdhaka mAtA-pitA vigerenA pUrva saMyogone choDIne saMyama grahaNa karI, maithunano tyAga karIne, ekAkI jJAna-darzana ne cAritryathI yukata strI - pazune napuMsaka rahita sthAnamAM vicarIza. mUlam- suhumeNaM taM parikkamma channapaeNa ithio maMdA ! uvAyaM pi tAu jANaMsu, jahA lissaMti bhikkhuNo ege // 2 // artha : avivekazIla strIo chupI rIte sAdhunI pAse AvIne kapaTa jALathI sAdhune bhraSTa karavA prayatna kare che. ne te upAya paNa jANe che jenAthI kaI eka sAdhu tene saMga karI le che. mUlam- pAse bhisaM NisIyaMti, abhikkhaNaM posavatthaM parihati / kAyaM ahe vi daMsaMti, bAhU uddhaTu kakkhamaNuvbaje // 3 // artha : sAdhunI pAse vizeSa najIka AvIne bese che vAraMvAra suMdara vastra paherIne kAyAnA nIcenA bhAgane batAve che. bhUjAo uMcI karIne bagalane bhAga batAve che mUlama- sayaNAsaNehi jogehiM, ithio egayA NimaMtati / eyANi ceva se jANe, pAsANi virUvarUvANi // 4 // artha : kaI vakhata strIo yogya vastuonuM zayanA mana vigerenuM sAdhuone nimaMtraNa kare che paraMtu te sAdhuo A tamAma vAtone vividha prakAranAM pAsa ba dhana-ne samajI le. mUlam- no tAsa cakkha saMdhejjA, no vi ya sAhasaM samabhijANe / No sahiyaM pi viharejjA, evamappA surakkhio hoi / / 5 / / artha : te strIonI AMkha sAthe Akha milAve nahi tema tenA nimatraNarUpa sAhasane rUDana jANe temanI sAthe paragAma vigere javA mATe vihAra na kara A pramANe vartavAthI Adhune AtmA sayamamAM surakSita rahI zake che mUlam- AmaMtiya ussaviyA, bhikkhaM AyasA nimaMtaMti / eyANi ceva se jANe, sahANi virUvarUvANi // 6 // artha : AmaMtraNa karIne, vizvAsa upajAvIne, sAdhune bhega bhegavavA potAnI sAthe prArthanA kare.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 ew te jJAnasvarUpathI jANIne pratyAkhAnathI tyAga kare. pAsa - maMdhana- samaje mUlam - maNa baMdhaNeha geha, kaluNaviNIyamuvagasittANaM / abu maMjulAI bhAsaMti, ANavayaMti bhinnakahAhi ||7|| adhyayana 4 u. 1 tenA zabdane vicitra prakAranAM artha * manane khadhana kare tevA aneka upAcA dvArA tathA karuNAyukata vacanA tathA vinayabhAvathI sAdhu pAse AvIne madhura bhASaNa karatI bhinna bhinna vAtAthI sAdhune AjJAmAM pravartAve che. TippaNI :- manameAhita thAya tevA madhura vacana, kaTAkSa, aMgopAMga pradarzana ne mana khadha kahe che tevI mIThI mIThI vAteA karI cAritrathI bhraSTa kare che. mUlam - sohaM jahA va kuNimeNaM, nibbhayamega caraMti pAseNaM / evitthiyA baMdhaMti, saMvuDaM egatiyamaNagAraM // 8 // artha * jema bhayahata ekalA vicaratAM sihune mAMsanI lAlaca vaDe zikArI mAMdhI le che e ja pramANe strIe paNu s vara yukta mana - vacana - kAyAthI gupta evA ane ekalA sAdhune khAMdhI le che mUlam aha tattha puNo NamayaMti, rahakAro va rNAma ANupuvvIe / baddhe mie va pAseNaM, phaMdate vi Na muccae tAhe // 9 // a : ratha manAvanAra masara nemI cakrane namAve che e ja pramANe strIe sAdhune peAtAnAM AdhIna karyA pachI peAtAnI icchA pramANe pravRtti karAve che te pAzathI madhAyele sAdhu mRgala nI jema phAsalAthI chUTavA prayatna karavA chatAM temAMthI chUTI zakatA nathI mUlam - aha se aNutappaI pacchA, bhoccA pAyasaM va visamissaM / eva vivega mAdAya saMvAso na vi kappae davie // 10 // a jema viSamizrita dUdhapAka bhAgavIne pachI padmanApa kare che e ja rIte strIethI badhAyela sAdhu pachI pazcAtApa kare che. mATe viveka graDa karI meAkSAthI sAdhue strIonA sahavAsa na karavA. mUlas- tamhA u vajjae itthI, visalittaM va kaMTagaM naccA / oe kulANi vasavattI, AdhAe Na se vi jigye // 11 // artha te kAraNathI sIenA sahavAsane cheDe, strIene viSa lepaTAvela kAMTAnI jema jANIne cheADI devu strIone vazavI puruSa gRhasthanA ghera jaIne strI sAthe ekaleA vArtAlApa kare che te te ni tha na kahevAya
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 sUyagaDaMga sUtra mUlam- je evaM uMchaM aNugidhdhA, annayarA huMti kusIlANaM / sutavassie vi se bhikkhU, no vihare saha NamitthIsu // 12 // artha : je sAdhue strIsahavAsa ne niMdaniya karmamAM Asakta rahe te sAdhu nathI paNa kuzIla che. te sAdhu uttama tAparavI hoya to paNa strIonI sAthe vicaravuM nahi mUlam- avi dhUyarAhiM suNhAhi, dhA[ha aduva dAsIhi / mahatIhiM vA kumArIhi, saMthavaM se na kujjA aNagAre // 13 // atha ; sAdhu pitAnI kanyA ke putravadhu ke dhAyamAtA ke dAsI athavA moTI umaranI strI sAthe ke kumArikA sAthe vArtAlApa ke saMsarga kare nahi. mUlam- adu NAINaM ca suhINaM vA, appiyaM daThTha egayA hoi / gidhdhA sattA kAmehi, rakkhaNaposaNe maNusso'si // 14 // artha : ekalA strI sAthe beThelA sAdhune dekhIne tene jJAtijane ke te strIne pati nArAja thAya kahevA mAMDe ke anyanI jema A sAdhu paNa kAmamAM Asakta che ne kahe che ke A strInuM bharaNapoSaNa karo. kemake A strIne tuM puruSa che mUlam- samaNaM pi daNadAsINaM, tattha vi tAva ege kappati / ____ aduvA bhoyaNehiM Nahi, itthIdosaM saMkiNo hoti // 15 // artha : udAsIna sAdhune strI sAthe ekAMtamAM vArtAlApa karatAM joI tyAM te vakhate kaI krodhita thaI jAya. tema ja strInA doSanI zakA kare athavA ema mAne ke A strI sAdhunA mATe AhAra taiyAra karI Ape che mUlam- kuvvaMti saMthavaM tAhiM, pabbhaTThA samAhijogehiM / tamhA samaNA Na sameti, AyahiyAe saNNisejjAo // 16 // artha : samAdhiyogathI bhraSTa puruSa ja strIo sAthe paricaya kare e vAtane sAdhu barAbara jANI- Atmahita karanArA teo strIonI samIpamAM jatAM nathI. TippaNI :- samAdhiyoga eTale AtmakalyANa - dharmadhyAnamAM - mana, vacana, kAyA vaDe pravRtti karAya te ja samAdhiyoga che ke je sAdhu samAdhiyoga bhraSTa thAya te zithilAcArI che. pArthastha che mATe sAdhupuruSe-AtmakalyANa hiteSa - strI paricayathI dUra rahevuM tene sa sarga na kare mUlam- bahave gihAI avahaTu, missIbhAvaM patthayA ya ege| dhuvamaggameva pavayaMti, vAyA vIriyaM kusIlANaM // 17 // artha : ghaNuM eka ghara choDIne pravajyA graDaNa karIne mizrabhAvane svIkArI le che ne kahe che ke
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 4, u. 1 je mArgane svIkAra karyo che te ja mokSa mArga che. evA kuzIla vacanomAM ja zUrA che. anuSThAnamAM nahi TippaNI :- pAca prakAranAM sAdhu zithilAcArI che. 1 avasana 2. pArzvastha 3. saMsakata 4. yathAzmada 5 kuzIla A pAMce zithilAcArio bolavAmAM ja zUrA hoya che. pote je mArgane AcaraNa kare che tene ja mokSa mArga kahe che. teo mAtra Rddhi gaurava, rasagarava ne zAtA gauravathI phasAyela che. tenAmAM sadda. anuSThAnanuM sAmarthya hotuM nathI dravyaliMga dhArIo che te sAdhu kahI zakAya nahi. mUlama-- sudhdhaM ravati parisAe, aha rahassaMmi dukkaDaM krei| jANaMti ya NaM tahAviU, mAille mahAsaDhe'yaM ti // 18 // artha : pakhadAmAM kuzIla puruSe pitAne zuM kahe che ne ekAMtamAM pApAcaraNa kare che. evAnI ceSTA vaDe jANanAra vyakti jANe che ke A kuzIla che. mAyAvI ne mahAzaTha che. mUlam- sayaM dukkaDaM ca na vadai, AiTTho vi pakatthai bAle / veyANuvIi mA kAsI, coijjato gilAi se bhujjo // 19 // artha : ajJAnI sAdhu pitAnAM duSkRtyane kahetAM nathI paNa bIje ke tene pUche che tyAre pitAnI prazaMsA kare che. gurudvArA kahevAmAM Ave ke tu vededaya kArya na kara tyAre te kuzIla ziSya vAraMvAra gavAni anubhave che. mUlam- osiyA vi itthiposesu, purisA itthiveykheynnaa| paNNA samannitA vege, nArINaM vasaM uvakasaMti // 20 // artha: zrI piSaNane anubhava hovA chatAMya, strIvedane jANanAra keIka prajJAvaMta hoya chatAMya ke puruSa strIone adhina banI dAsatva svIkAre che mUlam- avi hatthapAyachedAya, aduvA vdhdhmNsukte| avi teyasAmitAvaNANi, tacchiya khArrAsacaNAI ca // 21 // artha: A strIonAM sapanAM kAraNe hAtha-paga chedana thAya che. tathA cAmaDI tathA mAMsane kApI levAmAM athavA agnithI jalAvavAne coga thAya che. tema ja vaLI temanAM agenuM chedana karI upara khAra chaTavAnA tIvra daMDane pega thAya che. mUlama- adu kaNNaNAsaccheda, kaMThacchedaNaM titikkhaMti / iti tatva pAvasaMtanA, na ya viti puNo na kAhiti // 22 // artha : athavA gamana karanAra A pApI puruSane A lokamAM konuM chedana tathA nAkanuM tathA kaMDanuM chedana sahana karavuM paDe che. chatAMya ema nathI kahetA ke have huM pharI A pApa
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra mUlam - sutamevamesa, itthIvedei hu suyakkhAyaM / evaMpi tA vadittANaM, aduvA kammuNA avakareMti ||23|| artha : A prakAre ame sAMbhaLyuM che ke strIone soMparka kharAma che. A prakAre kAikanuM kathana che ke strIo kahe che ke A kArya have karIza nahi paNa AcaraNa juduM ja kare che. (kA'mAM phrI pravRtta thAya che. ) mUlam - annaM maNeNa citeti, vAyA annaM ca kamNA annaM / tamhANa saddahe bhikkhU, bahumAyAo itthio NaccA || 24|| artha : strI manathI anyanu ciMtana karatI heAya che ne vacanathI khIju kheAlatI heAya che. ne kAyAthI AcaraNa juduM ja hoya che te kAraNathI strIene ahuM mAyAvI samajIne sAdhuoe temAM vizvAsa na karavA. mUlam - juvai samaNaM bUyA, vicittalaMkAravatthagANi parihittA / viratA carissahaM rukkhaM, dhammamAikkha Ne bhayaMtAro ||25|| artha : koi yuvAnastrI citravicitra vastra, alakAra dhAraNa karIne sAdhu pAse AvIne kahe bhayathI rakSA karanAra hai sAdhu ! huM virakata thavA icchu chuM. sayama grahaNa karIza mane dharma saMbhaLAveA. mUlam - adu sAviyA pavAeNaM, ahamaMsi sAhammiNI ya samaNANaM / jaMtukume jahA uvajjoi, saMvAse vidva visoyejjA // 26 // 53 artha : athavA zrAvikA heAvAthI te strI sAdhunI pAse Ave che ne kahe che ke huM' zramaNeAnI sAdharmiNI chuM ema kahIne nikaTa Ave che jema agnipAse lAkhaneA gALe egaLI jAya che e ja rIte vidvAna puruSa paNa strIonA sahavAsathI zIthilavihArI thai jAya che. joiuvagUDhe, Asu'bhitatte NAsamuvayAi / evitthiyAhi aNagArA, saMvAseNa NAsamuvayaMti // 27 // mUlam - jatukuMbhe artha : jema lAkhaneA ghaDA agninA sparzathI jaldI tapta thai nAza pAme che eja rIte strIenA saMparkathI sAdhupuruSa sayamathI patita thai jAya che. mUlam- kuvvaMti pAvagaM kammaM, puTThA vegevamAhiMsu / no'haM karemi pAvaMti, aMkesAhiNI mamesatti // 28 // artha : pApakarma karanArane keAI puchavA Ave teA evu kahe che ke huM pApakarma karatA nathI A srI khAlyAvasthAthI mArA kheALAmAM besatI hatI.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 adhyayana 4, uM. 1 mUlam- bAlassa maMdayaM bIyaM, jaM ca kaDaM avajANai bhujjo / duguNaM karei se pAvaM, pUyaNakAmo visannesI // 29 // artha : ajJAnI puruSanI bIjI mUrkhatA e che ke karelAM pApano InkAra kare che teNe eka pApa karyuM tene chUpAvavA mATe jUThuM bolavuM. Ama te Dabala pApa kare che te jagatamAM pUjA cAhe che ane asaMyamanI IcchA kare che mUlam- saMlokaNijjamaNagAraM, AyagayaM niyaMtaNe NAhaMsu / - valtha 2 tA; pArthavA, 3 pAnAM rUA artha : dekhavAmAM suMdara AtmajJAnI sAdhune strIo nimaMtraNa ApIne kahe ke he bhavasAgarathI rakSA karanAra he sAdhu! vastra, pAtra, anna, pANI Apa mArI pAsethI svIkAre. mUjamavAramevaM vukSeLA, no rUche yAramAtuM badhdhe visayapAsehi, mAhemAvajjai puNo maMde ||ttivemi // 31 // artha : A prakAranA pralobhanane sAdhu jagalI prANIne vaza karavA mATe cekhAnA dANAnI mAphaka samaje, ne ghare AvavA IchA paNa na kare. viSayapAzamAM baMdhAyelo ajJAnI puruSa moha. prApta kare che ema huM kahuM chuM iti caturthadhyayanasya prathamodezakaH
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthamadhyayane dvitIyodezakaH pUrvabhUmikA - cethA adhyayanane pahele uddezaka pUrNa thaye have bIje uddezaka zarU thAya che. AmAM strIomAM Asakta thayela cAritra bhraSTa sAdhunI kevI dazA thAya che te batAvavAmAM AvyuM che. Aja bhavamAM bhayaMkara viTaMbaNuo sahana karavI paDe che. ne karmabaMdhana paNa thAya che mU-4 sapA jonga, momI puNo virajom bhoge samaNANaM suNeha, jaha bhuMjaMti bhikkhuNo ege // 1 // artha : virakata sAdhu bhogamAM cittane na joDe. kAmagamAM mana jAya te tene tarata tyAga kare. koIka (zithilAcArI zramaNa) sAdhu bhoga bhogave te tene kevI viTaMbaNuM thAya che te have sAMbhaLe mUlam- aha taM tu bhedamAvannaM, mucchiyaM bhikkhu kAmamativaTai / palibhidiyA NaM to pacchA, pAdudhdhaTu mudhdhi pahaNaMti // 2 // artha tyAra pachI cAritryathI bhraSTa ane strImAM Asakta viSayabhegamAM muchavALA te sAdhune pitAne vaza thayelA jANIne pachI (te strI) pitAnA pagane tenA mastaka para prahAra kare che. mUlam- jai kesiyA NaM mae bhikkhU, No vihare saha gamitthIe / kesANa vi ha lucissaM, nannattha mae carijjAsi // 3 // atha ! vaLI kezavALI strI (kahe che) mArI sAthe vihAra na karI zakatA he te he bhikSu ! huM Aja sthaLe kezane leca karIza. mArA vinA anya sthaLe Apa jazo nahi TippaNuM -strIo kezanA kAraNe vadhAre suMdara lAgatI hoya che sAdhumAM Asakata strI sAdhune kahe che je tamane mArA kezanA kAraNe kahevAmAM sa koca thato hoya to hu A kezane hamaNAM ne hamaNAM ja khecI nAkhIza paNa mane choDIne kSaNamAtra bahAra na jaze evI mArI prArthanA che mUlam- aha NaM se hoi uvaladdho, to pesati tahAmUhi / alAucchedaM pehehi, vagguphalAiM AharAhi tti // 4 // artha ? tyAra pachI te sAdhu pitAne vaza thaI gayuM che ema jANIne te sAdhune dAsanI mAphaka kAryamAM prere che. tuMbaDAne sudhAravA mATe charI lAve tema ja mArA mATe sArAM phaLo laI Ave. vigere kAryo batAve che.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 4, u. 2 mUlam- dAruNi sAgapAgAe, pajjoo vA bhavissai rAo / pAyANi ya me rayAvehi, ehi tA me piTThao madde // 5 // artha : zAka Adi pakAvavA mATe lAkaDA lAve. rAtre prakAza karavA tela lAve. mArA pAtrone tathA pagane raMgI de prathama ahI Ave ane mArA pIThanuM mardana karI Apo. TippaNI - cAritryabhraSTa sAdhune strIo pitAnAM AdhIna thayelA jANI zu karAve che te batAvyuM che. zAka vigere pakavavA mATe jaMgalamAMthI lAkaDA kApI lAve. rAtre prakAza mATe tela joIze te bajAramAMthI laI Avo mArA pAtrA raMgI Ape hAtha-paga lAla raMgathI raMgI Ape. tamAma kAma chaDI pahelAM mArI pAse AvI jA huM raseI karatAM thAkI gaI chuM. mArI pITha para mAlisa karI de. navA zu beThA che ? A prakAranI AjJAone Adhina thavuM paDe che. mUlam- vatthANi ya me paDilehehi, annaM pAnaM ya AharAhitti / gaMdhaM ca rajoharaNaM ca, kAsavagaM ca me samaNujANAhi // 6 // artha : he sAdhe ! mArA mATe navA vastro lAvo, anna pANInI sagavaDa kare, sugaMdhI padArtho lAve. rajoharaNa (sAvaraNuM) lAve mArA keza utAravA hajAmane lA. mUlam- adu aMjaNi alaMkAraM, kukkayayaM me payacchAhi / loddhaM ca lodhdhakusumaM ca, veNupalAsiyaM ca guliyaM ca // 7 // artha : mArA mATe aMjana DabI tathA bhUSaNa tathA vINA lAvI Apa ledhara ane lodharanA phUle paNa lAve ane vAMsaLI ne pauSTika auSadhanI guTikA paNa lAvI Ape. (jethI sadA yuvatI banI rahuM.) mUlam- kuTuM tagara ca aguruM, saMpiTuM sammaM usireNaM / tellaM muhabhilijAe, veNuphalAI saMnidhAnAe // 8 // artha : uzIranA pANInI sAthe sArI rIte pIsIne kuSTa-kamaLanI gadhazI yukata sugaMdhI dravya tagara, agara, cadana mane lAvI Ape mukhane lagADavA mATe sugadhI tela ane vastro rAkhavA mATe vAMsanI banelI peTI lAve. TippaNI - uzIra eTale khasanA mULa sAthe seTelAM dra. kuSTane artha kamaLanI gadhathI yukata sugaMdhI dravyo. tagara-agara A badhA sugaMdhI dravyo che. te zayyAnI zobhA mATe tagaranI IcchA rAkhe, mukhanI zobhA mATe suga dhI telanI IcchA rAkhe, kapaDA vigerenI rakSA mATe peTInI IcchA rAkhe. mUlam- naMdIcUNNagAiM pAharAhi, chattovANahaM ca jANAhi / satthaM ca sUvacchejjAe, ANilaM ca vatthayaM rayAhi // 9 // artha : nadIcUrNa hoTha ramavA mATe lAve. chatrI tathA jeDA lAve. zAkabhAjI samAravA mATe charI lAve. mArA mATe nIla raMganuM vastra ragAvI Ape.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 57 mUyagaDAMga sUtra mUlam- suphaNi ca sAgapAgAe, AmalagAiM dagAharaNaM ca / tilagakaraNi maMjaNasalAgaM, ghisu me vihUNayaM vijANehi // 10 // artha : he priya! zAka pakavavA tapelI lAve AMbaLA tathA pANI rAkhavA mATe vAsaNa lA. tilaka karavA tathA aMjana AMjavA mATe sabI lAve, cImakALamAM havA karavA mATe paMkhe lAvI Ape. mUlam- saMDAsagaM ca phaNihiM ca, sIhalipAsagaM ca ANAhi / __ AdaMsagaM ca payacchAhi, daMtapakkhAlaNaM pavesAhi // 11 // artha : nAkanI aMdaranAM vALa kADhavA mATe cIpio lAve. vALa oLavA mATe dAMtio tathA kAMsakI lAvo. veNI bAMdhavA mATe UnanI jALI lAve. moDhuM jovA mATe darpaNa lAve. dAMta sApha karavA mATe daMtamaMjana lAve. mUlam- pUyaphalaM taMbolayaM, suIsuttagaM ca jANAhi / kosaM ca moyamehAe, suppukkhalagaM ca khAragAlaNaMca / / 12 // artha : sopArI tathA pAna lAve. soI-darA lAve. pezAba karavA bhAjana lAve sUpaDuM tathA khAMDaNiyuM lAve. kSAra gALavAnuM vAsaNa lAve. mUlam caMDAlagaM ca karagaM ca, vaccagharaM ca Auso khaNAhi / sarapAyayaM ca jAyAe, gorahagaM ca sAmaNerAe // 13 // arya : he AyuSyamAna! devapUjana mATe tAMbAnu bhAjana tathA madhupAtra lA. pAyakhAnAnI sagavaDa karAve. e badhI vastuo mArA mATe lAve-banAve. putrane ramavA mATe eka dhanuSya tathA baLada ane ratha lAvo mUlam- ghaDiyaM ca saMDiDimarya ca, celagolaM kumaarbhuuyaae| vAsaM samabhiAvaNNaM, AvasahaM ca jANa bhattaM ca // 14 // artha : mATInI DhiMgalI tathA vAjuM lAvI Apo kumArane ramavA mATe kapaDAno banAvele daDo lAvo vaSakALa najIka Ave che te mATe gharane rIperIMga karAve tema ja anAja paNa lAvI Apo mUlam- AsaMdiyaM ca navasuttaM, pAullAiM saMkamAe / adu puttadohalaDhAe, ANappA havaMti dAsA vA // 15 // artha: navInasUtrathI gUMthelI besavA mATe mAMcI lAvo bahAra pharavA mATe lAkaDAnI pAdukA lAve. mArA putranA dohada mATe amuka vastuo lAve che. A prakAre strI dAsanI mAphaka gaNI vividha AjJAo kare che. mUlam- jAe phale samuppanne, geNhesu vA NaM ahavA jahAhi / aha puttaposiNo ege, bhAravahA havaMti uTThA vA // 16 // artha: putpatti thavI te gRhasthAzramanuM phaLa che. te pachI strI kedhita thaI kahe che ke A putrane kheALAmAM athavA teno tyAga kare. koI kaI purUSa putranA piSaNa mATe UMTanI jema bhAra vahana kare che.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 4, u. 2 mUlaya- rAo vi udviyA saMtA, dAragaM ca saMThavaMti dhAI vA / suhirAmaNA vi te saMtA, vatthadhovA havaMti haMsA vA // 17 // artha: rAtrInAM UThIne dhAtrInA mAphaka bALakane gedamAM le che. te atyaMta zaramAIne paNa bebInI mAphaka potAnA saMtAnanA vastra dhue che. mUlam- evaM bahuhi kayapuvvaM, bhogatthAe je'bhiyAvannA / dAse miiva pese vA pasubhUteva se Na vA keI // 18 // artha : A prakAre ghaNAM manuSyae pahelAM karyuM che. je manuSya bhegane mATe sAvadha kAryamAM Asakata che teo dAsa, mRga ne preSyanI pazu samAna che athavA sarvathI adhama che. mUlam- evaM khu tAsu vinnappaM, saMthavaM saMvAsaM ca vajjejjA / tajjAtiyA ime kAmA, vajjakarA ya evamakkhAe // 19 // artha : strIonAM viSayamAM A pramANe kathana karela che. tethI sAdhue strIone paricaya tathA saha vAsa choDI deve kAraNa ke strIonAM saMsargathI utpanna thavAvALA kAmaga pApane utpanna kare che ema zrI tirthaMkara devAe kahyuM che. mUlam- evaM bhayaM Na seyAya, i i se appagaM nirubhittA / ___No itthi No pasuM bhikkhU, No sayaM pANiNA NilijjejjA // 20 // artha : sAdhu strI saMsargathI pUkata bhaya tathA akalyANanuM kAraNa jANI strI saMsargathI sAdhue pitAnA AtmAne dUra rAkhave strI tathA pazune pitAnAM hAthathI sparza na kare. mUlam- suvisuddhalese mehAvI, parikiriyaM ca vajjae nANI / maNasA vayasA kAyeNaM, savaphAsasahe aNagAre // 21 // artha ? jJAnI purUSa vizuddha vezyAvALA meghAvI (paDita) anyanI kriyA putrAdi sevAne tyAga kare. mana - vacana-kAyAthI - zIta - uSNa sarva sparzIne sahana kare te ja aNagAra sAdhu che. mUlam- iccevamAhu se vIre, dhUyarae dhUyamohe se bhikkhu / tamhA ajjhatthavisuddhe, suvimukke AmokkhAe parivvaejjAsi ||ttibemi // 22 // artha : jeNe strIsa 5rkajanya karmone dUra karyA che, rAgadveSa janita mahane tyAga karyo che te sAdhu che ema vIra prabhue kahyuM che. te mATe nirmaLa cittavALe ane strIparicayathI mukata e sAdhu ekSaprApti payaM ta saMyamanA anuSThAnamAM pravRtta rahe ema huM kahuM chuM. iti dvitIyodezakaH caturtha adhyayanaM samAptam
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha narakavibhaktinAmaka paMcama-adhyayanam pUrvabhUmikA - cothuM adhyayana pUrNa thayuM. have pAMcamAM adhyayananI zarUAta thAya che. strI-parisaha jIta ghaNuM kaThaNa che strIvaza purUSa avazya narakamAM jAya che narakamAM kevI vedanA sahana kare che tenuM nirUpaNa A adhyayanamAM karavAmAM AvyuM che. mUlam- pucchissahaM kevaliyaM mahesi, kahaM bhitAvA NaragA pursthaa| ajANao me mUNi bUhi jANaM, kAhaM tu bAlA narayaM uviti // 1 // artha ? meM kevaLajJAnI bhagavAna mahAvIra svAmIne pUchayuM hatuM ke narakamAM kevI pIDA hoya che? huM bhagavAna, A5 A vAta jANe che tethI nahi jANanAra evA mane kaho ajJAnI kevI rIte narakane pAme che? mUlam- evaM mae puDhe mahANubhAve, iNamo'bbavI kAsave Asupunne / pavedaissaM duhamaThThaduggaM, AdINiyaM dukkaDiyaM puratthA // 2 // artha A pramANe mArA pUchavAthI moTA mAhAsyavALA kAzyapagotrI, zIdhra prajJAvata mahAvIra svAmIe A pramANe kahyuM ke naraka duHkhadAyi che. dIna lokenuM nivAsasthAna che. pApI jIvo tyAM rahe che te have kahuM chuM. mUlam- je kei bAlA iha jIviyaTThI, pAvAI kammAiM karaMti ruddA / te ghorarUve tamisaMdhayAre, tivvAbhitAve narae paDaMti // 3 // artha : A lokamAM prANuone bhaya utpanna karAvanAra, ajJAnI jIva, jIvana mATe hiMsAdi pApakarma kare che. te ja mahAbhayaprada evA aMdhakArayukata atyaMta tIvra dukhavALA evA narakamAM utpanna thAya che. mUlam- tivvaM tase pANiNo thAvare ya, je hiMsaI AyasuhaM paDuccA / je lasae hoI adattahArI Na sikkhaI seyaviyassa kici // 4 // artha : je pitAnA sukha mATe trasa ne sthAvara jIne dayArahita thaIne mAre che te bIjAne mAravAnA svabhAvavALa hoya che te cerI karanAra hoya che te sevavA yogya saMjamana DuM pAlana karatuM nathI te che narakamAM utpanna thAya che. mUlam- pAganbhi pANe bahuNaM tivAti, anivvue ghAyamuveti bAle / Niho NisaM gacchai aMtakAle, aho siraM kaTu uvei dugaM // 5 // artha : je purU pApa karavAmAM dhRSTatAvALA hoya che, te ghaNuM prANIone ghAta kare che, te ghaNA krodhI hoya che evA ajJAnI AtmA mRtyu pachI nIce aMdhakAravALA sthAnamAM jAya che mAthuM nIce karI duHkhamaya sthAnamAM utpanna thAya che
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 5, u. 1 mUlay- haNa chidai midaha NaM daheti, sadde suNitA parahammiyANaM / te naragAo bharyAbhannasannA, kaMkhaMti ke nAma disaM vayAmo // 6 // artha : paramAdhAmIonAM mAre, chedana kare, bhedana kare, bALe e zabdone sAMbhaLIne jenI bhayathI sajJA nAza pAmI che te ja icche che ke ame kaI dizAmAM jaIe. yUlam- iMgAlarAsiM jaliyaM sajoti, tattovamaM bhuumimnnukkmNtaa| teDajjhamANA kaluNaM thaNaMti arahassarA tattha ciradvitIyA // 7 // artha : jalatI evI agArAnI rAzi, jati sahita, bhUmi samAna bhUmi para cAlatAM, dAjhatAM, karUNuM karI zabdothI rUdana karatAM hoya che. bahu jorathI prakaTapaNe ghaNu kALa paryanta narakavAsamAM nivAsa kare che. mUlam- jaha te suyA veyaraNI bhiduggA, Nisio jahA khura iva tikkhasoyA / taraMti te veyaraNi bhiduggaM, usucoiyA sattisu hammamANA // 8 // artha : he zi! tame sAMbhaLyuM che? vaitaraNI nadI ati tIkSNa dhAravALI, tIkSaNa pravAhavALI te nadImAM bANathI preraNA karAyelA ne bhAlAthI bhedIne calAvavA mATe narakanAM jIvane nAkhavAmAM Ave che. (tare che) mUlam- kohi vijjhaMti asAhukammA, nAvaM vite saivippahUNA / anne tu sUlAhiM tisUliyAhi, dohAhiM vidvadbhUNA ahekaraMti // 9 // artha ? nAva para besIne AvatAM nArakInA jene paramAdhAmI gALAmAM khIlA nAkhe che, vadhe che, smRtirahita karI nAMkhe che ane bIjA narakapAle lAMbA zULathI trizuLathI bhede che ne nIce pheke che mUlam- kesi ca baMdhitu gale silAo, udagaMsi bolaMti mahAlayaMsi / kalaMbuyA vAluya mummure ya, lolaMti paccaMti a tattha anne // 10 // artha * kaI eka nArakI javAne gaLAmAM zIlA bAMdhIne UMDA pANImAM DUbAve che. bIjA paramAdhAmI deve tapelI retImAM tathA agnimAM nAkhI pakave che tathA murmarA agnimAM Amatema pheravIne pakAve che. mUlam- AsUriyaM nAma mahAbhitAvaM aMdhaM tamaM duppataraM mahataM / uDhaM aheyaM tiriyaM disAsu, samAhio jattha'gaNI jhiyAI // 1 // artha : asUrya nAmaka naraka, mahAna tApayukta, atyaMta aMdhakArayukata, dustarayukata mahAna che. e narakavAsamAM upara nIce tathA tirachI dizAomAM sArI rIte rahela agni prajavalita che TippaNI - jyAM sUryanA darzana thatAM nathI, ghera satApathI cukata che sarvatra agni che, tyAM narakamAM pApI jIva utpanna thAya che.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUgaDAMga sUtra mUlam- jaMsI guhAe jalaNe'tiuTTe, avijANao Dajjhai luttapaNNo / sayA ya kaluNaM puNa dhammaTThANaM, gADho vaNIyaM atidukkha dhammaM // 12 // artha : je narakamAM guphAnA AkAramAM sthApita agnimAM pite karelA duSkathI ajJAna ne saMjJA vinAne thaIne baLato rahe che, haMmezAM tApanuM sthAna, karUNAjanaka sthAna, narakanA jIne prApta thAya che. atyaMta duHkha pamADavuM te ja tene svabhAva che. mUlam- cattAri agaNio samArabhittA jahi kUrakammA'bhi taveti bAle / te tattha ciTuMta'bhitappamANA macchA va jIvaM tuvajoipattA // 13 // artha ; narakabhUmimAM karma karavAvALAne paramAdhAmI devo cAre dizAomAM agni pragaTa karIne ' ajJAnI jIne tapAve che. jema AganI samIpa Avela mAchalI taThape che tema nArakI jIva ahIM tyAM bhAgavA asamartha hovAthI tyAMja agnimAM taDape che mUlam- saMtacchaNaM nAma mahAhitAvaM, te narayA jattha asAhUkammA / hatthehi pAehi ya baMdhiUNaM, phalagaM va tacchaMti kuhADahatthA // 14 // artha : mahAtApa devAvALI saMtakSaNa nAme naraka che. jemAM kharAba kAma karanArane paramAdhAmI de hAthamAM kuhADI laI te nArakanAM jInAM hAthapaga bAMdhIne lAkaDAnI mAphaka chelI nAkhe che. mUlam- ruhire puNo vaccasamussiaMge, bhinnuttamaMge parivattayaMtA / payaMti NaM raie phurate, sajIvamaccheva ayokavalle // 15 // artha : vaLI paramAdhAmI deve te nAraka jIvonuM lehI bahAra kADhe che ane te lehIne levAnI garama kaDhAImAM nAkhI, je pramANe jIvatI mAchalIone taLavAmAM Ave che te pramANe nAraka jIne uMcA nIcA karI taLavAmAM Ave che te vakhate te nAraka jIve dukhathI taraphaDe che. tanyA pahelAM tenA zarIrane masaLavAmAM Ave che tethI tenA zarIra sUjelA hoya che ane temanA mastakanA cUrecUrA karI nAkhe che mUlam- no ceva NaM tattha masIbhavaMti, Na mijjati tibbabhiveyaNAe / tamANubhAgaM aNuvedayaMtA, dukkhaMti dukkhI iha dukkaDeNaM // 16 // artha: te nArakInA jIve tyAM nArakImAM agnimAM baLavA chatAM ya bhasma thatAM nathI, tIvra vedanA chatAM ya maratAM nathI, narakanI pIDAne bhegavatAM duHkhI thaIne pIDAne anubhava kare che. mUlam- tahiM ca te lolaNasaMpagADhe, gADhaM suttatte aNi vayaMti / na tattha sAyaM lahatI bhidugge, arahiyA bhitAvA tahavI viti // 17 // artha: te narakamAM vizeSa gADha agnithI vyApta, atyaMta tApathI tapelI agni pAse narakanA jIvo jAya che. te dusaha agnimAM baLatAM sukha pAmatAM nathI teo mahAtApathI tapelA hoya che, chatAM ya te vadhArAmAM paramAdhAramI deve tenA zarIra para garama tela vigere chAMTI vadhu bALe che.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 5, u 1. mUlam- se succaI nagaravaheva sadde, duhovaNIyAvi payANi tattha / udiNNa kammANa udiNNakammA, puNo puNo te sarahaM duheti // 18 // artha ? tyAra pachI narakamAM nagaranA vinAza samAna bhayaMkara zabda saMbhaLAya che. karUNAmaya zabda saMbhaLAya che karmo udayamAM AvelAM che tevA jIne paramAdhAmIo vAraMvAra utsAhathI duHkha Ape che mUlam- pANehi NaM pAva viojayaMti, taM me pavakkhAmi jahAtaheNaM / daMDehi tatthA sarayaMti bAlA, savvehiM daM.hiM purAkahi // 19 // artha : pApI paramAdhAmI narakanAM jIvonAM agopAMga kApI alaga alaga kare che. tenuM kAraNa tamene jema che tema kahI batAvuM chu. ajJAnI paramAdhAmI pUrve karelAM pApakarmone yAda karAvIne nArakIone pIDA Ape che. mUlam- te hammamANA garage paDaMti, punne durUvassa mahAbhitAve / te tattha ciTuMti durUvabhakkhI, tuTuMti kammovagayA kimohiM // 20 // artha: te nArakInA - paramAdhAmI vaDe haNAtA anya narakamAM jayAM mahAkaSTa devAvALI viSTA, tathA mUtrathI bharela hoya che temAM paDe che tyAM viSTA mUtrAdinAM bhakSaNa karatA thakAM lAMbA kALa sudhI rahe che svakarmane vazIbhUta thaI kIDAo dvArA kapAya che. mUlam- sayA kasiNaM puNa dhammaTThANaM, gADhovaNIyaM atidukkhadhamma / _ aMdUsu pakkhippa vihattu dehaM, veheNa sIsaM se'bhitAvayaMti // 21 // artha sadA samatha sthAna uSNa hoya che ke te sthAna nidhatta nikAcitta karmo dvArA prApta thayela che. ati duHkha ApavAne dharma svabhAva che. tyAM narakapALe nAraka jInA zarIrane toDIne, maraDIne, beDInA baMdhanamAM nAkhe che. tenAM mAthAmAM kANuM pADI pIDA Ape che. mUlam- chidati bAlassa khureNa nakkaM, uDhe vi chidaMti duvevi kaNNe / jinbhaM viNikkassa vihatthimittaM, tikkhAhiM sUlAhirubhitAvayaMti // 22 // artha : ajJAnI nArakInA jIvonI nAsikA ne hoThane astrathI kApe che ne bane kAna paNa kApe che ekaveMta jIbhane kheMcIne tINa zULathI vIMdhIne duHkha Ape che mUlam- te tippamANA talasaMpuDaM va, rAiMdiyaM tattha thaNaMti baalaa| ____galaMti te soNiyapUyamaMsaM, pajjoiyA, khAra paiddhiyaMgA 23 // artha : jenA agamAMthI lohI TapakI rahyuM che evA te nArakI ajJAnI sukakA tADana patra samAna rAtri divasa te naraka sthAnamAM rUdana kare che. AgamAM baLatA age para kSAra lagADe che, rakta, parU ne mAMsa zarIramAMthI jharatAM rahe che.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDaMga sUtra mUlam- jai te suyA lohitapUyapAi, bAlAgaNI teaguNA pareNaM / kuMbhI mahaMtAhiya porasiyA, samusitA lohiyapUyapuNNA // 24 // artha : lehI tathA parUne pakavanArI navIna agninA tApa samAna jeno guNa che, atyata tApa yukta purUSa pramANathI adhika, rakata ne parUthI bharelI uMcI kuMbhI nAmanI narakabhUmi kadAcita tame sAMbhaLI haze? mUlam- pakkhippa tAsu payayaMti vAle, aTTassare te kaluNaM rasaMte / taNhAiyA te tau taMba tattaM, pajjijjamANA'TTassaraM rasaMti // 25 // artha : te raktane parUthI bharelI kuMbhamAM paramAdhAmIo ajJAnI nArakInA jIvane te ArtanAda karatAM karUNa svarathI raDatAM temAM nAkhIne pakave che. tRSAthI vyAkULa te nArakIone paramA dhAmIo garama sIsuM tathA tAMbu pIvaDAvatAM te Artasvare rUdana kare che. mUlam- appeNa appaM iha vaMcaittA, bhavAhame puvasatte sahasse / ciTuMti tatthA bahukurakammA, jahA kaDaM kamma tahAsi bhAre // 26 // artha : A manuSyabhavamAM thoDA sukhanA lAbhathI je pitAnA AtmAne Thage che te seMkaDe hajAro vAra nIca bhava pAmI e narakamAM rahe che jevA pUrvajanmamAM karmo karyA hoya tene tevI pIDA prApta thAya che. mUlam samajjiNittA kalusaM aNajjA, iTehi kaMtehi va vippahaNA / te dubbhigaMdhe kasiNe ca phAse, kmmovg| kuNime AvasaM ti // tibemi // 27 // artha : anArya purUSa pApakarma upArjana karI ISTane priyathI rahita, durgAthI bharela azubha sparzavALA mAMsa ne lehIthI bharela narakamAM karmathI vazIbhUta thaI nivAsa kare che e pramANe sudharmAsvAmI jaMbusvAmIne kahe che iti paMcamAdhyayanasya prathamoddezaka :
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcamA'dhyayanasya dvitIyodezakaH pUrvabhUmikA - pAMcamAM adhyanane prathama uddezaka pUrNa thaye. have bIjA uddezakanI zarUAta thAya che. Ane paNa pahelAM uddezaka sAthe sabaMdha che AmAM paNa e ja vastune vistArathI jaNAvI che. mUlam- ahAvaraM sAsayadukkhadhamma, taM me pavakkhAmi jahAtaheNaM / bAlA jahA dukkaDakammakArI, vedaMti kammAiM pure kaDAiM // 1 // artha ? tyAra pachI hamezAM duHkha ApavuM e ja jeno dharma che evA bIjA naraka saMbadhamAM tamane yathArtharUpe huM kahIza je rIte pApakarma karanAra ajJAnI cha pUrve karelAM potAnA karmanuM vedana kare che mUlam- hahiM pAehi ya vaMdhiUNa, udaraM vikattaMti khurAsiehi / giNhittu vAlassa vihattuM deha, baddhaM thiraM piTThao uddharaMti // 2 // artha : paramAdhAmI deve hAtha ne paga bAMdhIne astrAthI ane talavArathI nArakInA peTane care che - ajJAnI nArakIne pakaDIne tenA zarIrane bhedI ghAyala karI, temane pakaDIne pIThanI pAchaLanI cAmaDIne baLAtkArathI ukheDI nAMkhe che mUlam- vAhU pakattaMti ya mUlao se, thUlaM viyAsaM muhe ADahaMti / rahaMsi juttaM sarayaMti bAlaM, Arussa vijjhaMti tudeNa piDhe // 3 // artha : narakapALa nArakInA jIvanI bhUjAone mULamAMthI kApe che. mukhane phADIne lokhaMDanA tapAvelA geLA nAkhIne nArakIne bALe che. tapta rathamAM jeDIne pUrve karelAM pApakarmonuM smaraNa karAve che. ajJAnI nArakInA jIne kejathI cAbukathI pIThanAM bhAgamAM mAre che. mUlam- ayaM va tattaM jaliyaM saMyoi, tauvamaM bhUmimaNukkamaMtA / te DajjamANA kaluNaM thaNaMti, usucoithA tattajugesu juttA // 4 // artha : tapAvelA lokhaMDanA gaLA samAna jati sahita jalatI bhUminI upamA coga bhUmimAM cAlatAM nArakInA cha baLatAM thakA, bANunA AgalA bhAgathI mAratAM prerita karAyelA tapelI dhUsarImAM joDavAthI karUNAyukta rUdana kare che. mUlam- vAlA balA bhUmimaNukkamaMtA, pavijjalaM lohapahaM tattaM / jaMsi bhiduggaMsi pavajjamANA, peseva daMDehiM purAkaraMti // 5 // artha : ajJAnI nArakInA jIne baLAtkArathI baLelA lehamArga samAna taptahI tathA paranA kicaDavALI bhUmipara calAvatAM thakA kharAba rIte bUma pADe che jemAM ati kaThaNa sthAna para cAlavA prerita karIne baLadanI jema daMDAo vaDe calAve che.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 65 sUyagaDAMga sUtra mUlam- te saMpagADhaMsi pavajjamANA, silAhi hammati nipAtiNIhi / saMtAvaNI nAma ciradvitIyA, saMtappatI jattha asAhukammA // 6 // artha : je narakanAM jIve asahya vedanAyukta narakamAM gayA thakA sanmukha AvatI pattharanI zilAthI haNAya che, pIDA pAme che. saMtAvANI nAme narakakuMbhI ghaNAM lAMbA kALanI sthitivALI che. jemAM pApakarma karavAvALA jI ghaNuM lAMbA kALa sudhI khene bhogave che. mUlam- kaMdUsu pakkhippa payaMti bAlaM, tao vi daDDA puNa uppayaMti / te uDDAkAehi pakhajjamANA, avarahiM khajjati saNaphaehi // 7 // artha : narakapALa ajJAnI nArakInA jIvone daDAnA AkAravALI narakamAM nAkhI pakave che. tyAM baLatAM thakI te jIve tyAMthI pAchA upara uchaLe che. te jIvane draNa nAmanAM kAka pakSIo dvArA tenAM mAMsane vaikiyarUpavALA teDIne khAya che. anya siha-vAgha Adi narakanA jI teDIne khAya che. mUlam- samUsiyaM nAma vidhUmaThANaM, jaM soyatattA kaluNaM thaNaMti / ahosiraM kaTu vigattiUNaM ayaM va satthehi samosaveti // 4 // artha : uMcI citA samAna samUsiya nAmanuM dhUmADA vagaranuM agninuM eka sthAna che. e sthAnane prApta karanArA zekathI khita karUNAyukata rUdana kare che. te sthAnamAM nArakInA jIvonAM mastaka nIce karIne tenA dehane kApe che. lokhaMDanA zastra vaDe TukaDe TukaDA karI nAkhe che. mUlam- samUsiyA tattha visUNiyaMgA, pakkhIhi khajjati aomuhehiM / saMjIvaNI nAma ciradvitIyA, jaMsI payA hammai pAvaceyA // 9 // artha : te narakamAM jemanAM age chedAyelAM che evA uce laTakAvela nAraka jIvo loDhAnA mukhavALA pakSIo dvArA khAvAmAM Ave che. A lAMbI narakanI sthitinuM nAma saMjIvanI che ane temAM pApamAM citta rAkhanAra ja haNAya che. mUlam- tikkhAhiM sUlAhi nivAyayati, vasogayaM sAvayayaM ya laddhA / te sUlaviddhA kaluNaM thaNaMti, egaMtadukkhaM duhao gilANA // 10 // artha : nAraka ane tiNa lekhaMDanA saLiyA vaDe nIce pADavAmAM Ave che. sarve carabImAM DUbelA (taLavAmAM AvatA) ane moTA sUyA vaDe vidhAIne meLavAyelA teo karUNa rIte vilApa kare che. teo ekAMta dukhathI AMtarika ane bAhya ane prakAre pIDA pAme che. mUlam- sayA jalaM nAma nihaM mahaMtaM, jaMsI jalaMto agaNI akaTTho / ciTuMti vaddhA vahukUrakammA arahassarA kei ciradvitIyA // 11 // artha: tyAM "sadA jalato nAme meTe niMbhADe che. temAM kASTha vagarano agni saLagyA kare che bahu ghAtakI karma karanArAM che tyAM baMdhAyelA rahe che. keTalAka lAMbI sthitivALA uMTa jevA svare cIsa pADI rahelAM che.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana , uM. 1 mUlam- ciyA mahaMtIu samArabhittA, chunbhati te taM kaluNaM rasaMtaM / AvaTTatI tattha asAhukammA, sappI jahA paDiyaM joimajjhe // 12 // artha : meTI citAo taiyAra karI teo (paramAdhAmI de) tene (nAraka jIvane) karUNa rIte cIsa pADate hovA chatAM nAkhe che. tyAM te burA kAma karanAra jema agnimAM paDeluM ghI ogaLe tema ogaLe che mUlam- sadA kasiNaM puNa dhammaThANaM, gAThovaNIyaM aidukkhadhamma / hahiM pAehi ya baMdhiUNa, sattuvva DaMDehiM samArabhanti / / 13 / / artha : sadAya kALu, vaLI garamInuM sthAna ane atizaya dukhakara evuM narakanuM sthAna nidhatta ane nikAcitta evAM bhAre karmathI jIve prApta karela che. (te sthAnamAM) hAthapaga bAMdhIne paramA. dhAmI jIvo nArakane zatrunI mAphaka daDAo vaDe mAre che. mUlam- bhaMjati bAlassa vaheNa puThI, sIsaM pi bhidaMti aodharnAha / te bhinnadehA phalagaM va tacchA, tattAhi ArAhiM niyojayaMti // 14 // artha? paramAdhAmIo ajJAnI pApI jIvanI pITha mArIne bhAMgI nAkhe che tenuM mAthuM paNa levAnAM ghaNe vaDe teo bhAMge che. Ama deha bhAMgIne pATiyAnI mAphaka tene cIrIne pachI tapelAM ArAo vaDe tene kApe che mUlam- abhijiyA rudda asAhukammA, usucoiyA hatyivahaM vahati / ega duruhittu duve tato vA, Arussa vijjhaMti kakANao se // 15 // artha : bhaya kara de pApakamIne dhUsare joDIne (athavA pApakarmonI yAda ApIne) akuza vaDe prahAra karI hAthInI jema bhAra vahana karAve che. pachIthI eka athavA te be tenA para caDIne kedha karIne tenAM marmasthAnone vI dhe che mUlam- bAlA balA bhUmimaNukkamaMtA, pavijjalaM kaMTailaM mahaMtaM / vivaddhatahi vivaNNacite, samIriyA koTTarbAla kareti // 16 // artha : ajJAnI (paramAdhAmIo) ajJAna nArakInA jIne kIcaDavALI ane kAMTAvALI moTI jamIna para calAve che. vividha satApathI bebhAna thayelAM nAraka jIvane pApe praza cela (te deva) TukaDe TukaDA karIne badhI dizAomAM pheke che. mUlam- vetAlie nAma mahAbhitAve, egAyate pavvayamaMtalikhe / hammati tatthA vahukUrakammA, paraM sahassANa muhattagANaM // 17 // artha : eka jagyAe (narakanAM) aMtarikSamAM eka vaitAlika nAme mahAna tApavALa parvata che trAsathI hajAra muhUrtIthI adhika kALa paryata tyAM phUra karmanA karanAra hatA te nArakI paramAdhAmI devAnA hAthe haNAya che
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra mUlam saMbAhiyA dukkaDiNo thaNaMti, aho ya rAo paritappamANA / egaMtakUDe narae mahaMte kUDeNa tatthA visame hatA u // 18 // artha : rAta divasa herAna karavAmAM AvelAM evA satApa pAmatAM pApI nArake tyAM bhAre, ekAMta ane vistRta kaThera bhUmimAM kaTheratAthI pIDita thAya che ane viSama jagyAo para mAra khAya che. mUlam- bhaMjaMti NaM puvvamarI sarosaM, samuggare te musale gahetuM / te bhinnadehA ruhiraM vamaMtA, omuddhagA dharaNitale pauMti // 19 // artha : paramAdhAmIe nArakIonI sAthe pUrvabhavanA zatrunAM je vyavahAra kare che. teo hAthamAM magadaLa ane sAMbeluM dhAraNa karIne khUba ja kedhipUrvaka nArakonAM zarIra para gADha prahAro kare che. AvI rIte zarIra chinnabhinna karI nAkhavAmAM AvatAM te nArake lehInI ulTI karatAM karatAM uMdhe mAthe jamIna para paDI jAya che. mUlam- aNAsiyA nAma mahAsiyAlA, pAgabmiNo tattha sayAsakobA / ____khajjaMti tatthA bahukUrakammA, adUragA saMkaliyAhi baddhA // 20 // artha: narakamAM mahAkSadhAtara ziyALe hoya che. teo mahA kepI ane nirbhaya hoya che. paramA dhAmIe pitAnI vaikiya zakti vaDe teonI utpatti kare chepUrvabhavamAM ghera pApakarma karanArA ane sAMkaLo vaDe bAMdhelAM te nArakanuM A mahA ziyALA dvArA bhakSaNa karAya che. mUlam- sayA jalA nAma nadI bhiduggA, pavijjalaM lohavilINatattA / jaMsI bhidugaMsi pavajjamANA, egAya'tANukammaNaM kareti // 21 // artha : narakamAM "sadA jalA" nAmanI eka evI nadI che ke je sadA pANIthI bharapura rahe che. A nadI ghaNI viSama che. tenuM pANI lehIthI mizrita che. garama leDhAnAM rasa jevuM ati uSNa che. AvI viSama nadImAM paDelAM nArake asahAya dazAne anubhava kare che. ane paramAdhAmIo baLAtkAre temane nadImAM pheke che. mUlam- eyAI phAsAiM phusaMti bAlaM, niraMtaraM tattha ciradvitIyaM / Na hammamANassa u hoi tANaM, ego sayaM paccaNuhoi dukkhaM // 22 // artha : narakamAM lAbA kALa sudhI AvA ajJAnI jIvone upara varNavyA pramANe hue niraMtara bhegavavA paDe che paramAdhAmIo temanuM tADana, chedana, bhedana Adi kare che. AvA nArakene tyAM keInuM zaraNa hotuM nathI te duHkhamAM kaI paNa vyakita bhAgIdAra thatI nathI. temaNe karelAM pApakarmanuM phaLa temane potAne ja bhegavavuM paDe che. mUlam- jaM jArisaM puvvamakAsi kamma, tameva Agacchati saMparAe / egaMtadukkhaM bhavamajjiNittA, vedaMti dukkhI tamaNaMtadukkhaM // 23 // artha : pUrvakALamAM jevA karmo karyA hoya che tevI ja rIte ane tevA rase ane teTalI ja sthitimAM
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 5 u 2 bhaviSyamAM udayamAM Ave che. ekAMta duHkhamaya bhavane prApta karIne sarvathA duHkhI jIva anata duHkhanuM vedana kare che. TippaNI:- jIva jevA adhyavasAya tIvra ke maMda prakAranAM karyA hoya tevA ja rasavALA ane sthitivALA karma A jIvane bhegavavA paDe che. paNa bhAvimAM purUSArtha kare te rasa uDI paNa jAya che ane sthiti paNa ochI thAya che mUlam- etANi soccA NaragANi dhIre, na hisae kicaNa svvloe| egatadiTTho apariggahe u, bujjhijja loyassa vasaM na gacche // 24 // artha: nArakI jInI A dazA sAMbhaLIne dhIrapurUSe eTale munie samasta lekamAM rahelAM kaI paNa trasa ke sthAvara prANanI hiMsA karavI nahi jIva Adi tatvanI yathArtha zraddhA ane pratitI lAvIne aparigrahI banavuM joIe azubha karmonu phaLa kevuM maLe che te jANIne munioe kaSA ane Idriyone jItavA joIe. TippaNuMH "hisA" padamAM mRSAvAda, adattAdAna, mithuna ane parigraha AvI jAya che. mUlam- evaM tirikkhe maNuyAsuresuM, caturanta'NaMta tayaNuvivAgaM / __ sa sanvameyaM iti vedaitA, kaMkhejja kAlaM dhuyamAyarejjA // 25 // artha : je pramANe pApI purUSanI narakagati kahI che, te pramANe tirya ca, manuSya ane devagati paNa jANavI. e cAra gatiothI yukta saMsAra anaMta ane karmane anurUpa phaLa ApanAra che. evu jANIne buddhimAna purUSa maraNakALa paryata saMyamanuM pAlana kare TippaNI - cAreya gatimAM dukhe paripUrNa bharelAM che. jyAM jayAM viSayonI lAlasA ochAvattA pramANamAM hoya che tyAM tyAM sarvatra duHkhanI chAyA rahelI ja che. jema pAMca indriyanA viSayonI lAlasA vadhatI jAya che tema kaDavA kipAka jevA duHkhe paNa vRddhine pApe che. pAMcamuM adhyayana samApta
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 adhyayana - (vIrastutaya adhikAra) pUrvabhUmikA - pAMcamAM adhyayanamAM narakanA svarUpanuM varNana karavAmAM AvyuM che tevA ja zArIrika ane mAnasika duHkhe anya gatimAM paNa rahelAM che. A svarUpanuM kathana parama tIrthakara bhagavAna mahAvIre varNavyuM che. te bhagavAna mahAvIra kevA che? ane temanAmAM kyA kyA guNo saMpUrNa bhAve vyakta thayA che tenuM varNana A chaThThA adhyayanamAM karavAmAM Ave che. mUlam- pucchissu NaM samaNA mAhaNA ya, agAriNo yA paratitthiA ya / se kei gaMtahiyaM dhammAhu, aNelisaM sAhu samikkhayAe // 1 // artha : zramaNo, brAhmaNa, gRhastho ane zAkaya Adi paratIrthikoe sudhamAM svAmIne A prakAre prazna pUche - "he bhagavaMta! durgatimAM paDatA ane bacAvanAra ane zubhasthAnamAM pahoMcADanAra ekAMta hitakara ane anupama dharmanI prarUpaNa karanAra bhagavAna mahAvIra kevA hatA? mUlam- kahaM ca NANaM kaha saNaM se, sIlaM kahaM nAyasuyassa AsI / jANAsi NaM bhivakhu jahAtaheNaM, ahAsutaM vuhi jahA NisaMtaM // 2 // artha : jaMbusvAmI sudharmAsvAmIne pUche- he bhagavAna! jJAtaputra mahAvIranuM jJAna ane darzana kevuM hatuM? (jJAna eTale vastuno vizeSa dharma jANe che ane darzana eTale vastune sAmAnya dharma jANI temanuM yathAkhyAta cAritrya kevA prakAranuM hatuM? Apa te jJAna, darzana, cAritryanAM viSayamAM Apa jANo che. mATe Ape jevuM sAMbhaLyuM che, jeyuM che ane nizcaya karyo che te amane kahI saMbhaLAvo mUlam- kheyanne se (kusalAsupUnne) kusale mahesI, aNaMtanANI ya aNaMta daMsI / jasaMsiNo cakkhupahe Thiyassa, jANAhi dhammaM ca dhiiM ca pehi // 3 // artha H bhagavAna mahAvIra karmanAM paripAkane yathArtha jANanArA hatA. teo svarUpano ughADa karavAmAM kuzaLa hatA. teo sadAya zuddha upagamAM rata ja hatA eTale sarvajJa ane sarvadazI hatA. bhagavAna mahAvIre zruta ane cAritrya dharmane prarUpe che. te dharmane yathArtha samaje ane temanAM vairya guNa Adino kuzAgra buddhithI vicAra kare. A prakAre have sudhamAM svAmI mahAvIra prabhunAM guNanuM varNana kare che. mUlam- uDDhaM aheyaM tiriyaM disAsu, tasA ya je thAvara je ya pANA / se NiccaNicceMhiM samikkha panne, dIve va dhamma samiyaM udAhu // 4 // artha : urva dizA, adhodizA ane tirya dizA temaja vidizAomAM je trasa ane sthAvara jevo rahelAM che temane bhagavAna mahAvIre pitAnA kevalajJAna dvArA nitya ane anitya rUpe bane
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 6 prakAre jANyA che. eTale dravyArthika nayanI apekSAe jIvane nitya jANyA che ane paryAyArthika nayanI apekSAe jIvane anitya jANyA che mUlam- se savvadaMsI asUbhIyanANI, NirAmagaMdhe dhIimaM ThiippA / aNuttare savvajagaMsi vijja, gaMthA atIte abhae aNAU // 5 // artha : bhagavAna mahAvIra sarvajJa ane sarvadazI hatA teo mULa guNa ane uttara guNonI apekSAe vizuddha eTale utkRSTa yathApyAta cAritryanAM pALanArA hatA. teo Atma svarUpamAM sthita, sarvetamajJAnI, grathi rahita, nirbhaya tathA cAreya prakAranAM AyukamathI rahita hatAM mUlam- se bhUipaNNe aNieacArI, ohaMtare dhIre aNaMtacakkhU / / aNuttaraM tappati sUrie vA, vairoryANade va tamaM pagAse // 6 // artha H bhagavAna mahAvIra anata jJAnasa panna hatA. aniyatarUpe vicaranArA hatA saMsAra sAgarane taranArA, anata darzana sahita sUrya samAna prakAzita, sauthI adhika jJAnavAna, vairecana- IndranA samAna tathA agninAM samAna ajJAnarUpI aMdhakArane nAza karIne sarva padArthone ane tenI bhUta-bhaviSya ane vartamAna avasthAne prakAzanArA hatA mUlam- aNuttaraM dhammamiNaM jiNANaM, yA suNI kAsava Asupanne / iMdeva devANa mahANubhAva, sahassaNetA divi NaM visiTTe // 7 // arthaH bhagavAna mahAvIra zidhra prajJAvALA eTale anaMtajJAnI hatA. kAzyapa gotramAM utpanna thayelAM hatAM. zreSTha dharmanA prakAzaka hatA jema Indra devane netA kahevAya che. tema tIrthakara bhagavAna sakaLa saMsAramAM sauthI vadhAre prabhAvazALI ane zreSTha che. mUlam- se pannayA akkhayasAgare vA, mahodahI vAvi aNaMtapAre / aNAile vA akasAi mukake, sakkeva devAhivai juimaM // 8 // artha: bhagavAna vardhamAna svAmI samudranAM agAdha pANInI mAphaka akSaya prajJAvata che jema svayaMbhUramaNa samudranuM pANI kadApi paNa ochu thatu nathI. tema bhagavAna mahAvIranuM jJAna apratihata hatu jema mahAsAgara apAra nirmaLa jaLathI yukta hoya che tema bhagavAnanuM jJAna apAra ane anaMta vizuddha che. teo nirmaLa svabhAva, viSaya, kaSAya, jJAnAvaraNiya Adi ATha karmothI rahita ane svaya AtmatithI prakAzita che. mUlam-se vorieNaM paDipunnavIrie, sudaMsaNe vA nngsvvsetthe| surAlae vAsimudAgare se, virAyae NegaguNovavee // 9 // artha H bhagavAna mahAvIra anata vIryasapana hatA eTale ke anata jJAna, anaMta darzana, anata cAritrya ane anaMta vIryathI paripUrNa vyakata thayA hatA jema sudarzana parvata zreSTha che tema bhagavAna mahAvIra paNa saghaLA lokamAM sarvottama hatA. teo anata guNethI yukta hAI sahastra sUryanAM prakAzanI mAphaka zobhatAM hatAM.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra mUlam- sayaM sahassANa u joyaNANaM, tikaMDage paMDaga vejayaMte / se joyaNe NavaNavate sahasse, udhdhussito heTa sahassamegaM // 10 // artha : merU parvata eka lAkha jejana uMce che. tenA traNa vibhAgo che: (1) bhauma (2) jAMbunaH (3) vairya. A trIjA bhAgamAM paDakavana che. te paDakavana merUnI patAkA samAna bhI rahyuM che. A merU parvata pRthvInI nIce eka hajAra jana sudhI ane jamInanI upara navANuM hajAra jejananI uMcAIe vyApta che. mUlam- puDhe Nabhe ciTThai bhUmivahie, jaM sUriyA aNuparivayaMti / se hemavanne bahunaMdaNe ya, jaMsI rati vedayaMti mahidA // 11 // artha : te merU parvata AkAzane sparza karIne rahelo che ane jamInanAM aMdaranA bhAgamAM paNa vistarI rahele che. sUrya Adi tiSika deve tenI pradakSiNA karI rahayA che. A merU parvata suvarNanAM je pILA varNavALo aneka bAga-bagIcAothI yukta ane mahAna IndronuM ratikrIDAnuM sthAna che. mUlam- se panvae saddamahappagAse, virAyatI kaMcaNamaTThavanne / ___aNuttare girisu ya pavvadugge, girIvare se jalieva bhome // 12 // artha : te sumerU parvata (sudarzana parvata) aneka nAmathI prakhyAta che sonAmAM varNa jevo cakacakti che. sarva zreSTha hovAthI suvikhyAta che temAM mekhalA Adi hovAnAM kAraNe te caDe ghaNe ja durgama che. te girirAja vividha prakAranI vanaspatiothI ane maNiothI vyApta che. zUlam- mahIi majjhaMmi Thite gade, pannAyate sUriyasUdhdha lese / evaM sirie u sa bhUrivanne, maNorame joyai accimAlI // 13 // artha : te girirAja pRthvInI madhyamAM Avelo che. sUryasamAna zudha varNavALo che. te ghaNuM sudaratA ane aneka varNavALe hovAthI manorama che A merU sUryanI samAna daze dizAone prakAzita kare che. mUlam- suMdasaNasseva jaso girissa, pavuccaI mahato pavvayassa / etovame samaNe nAyaputte, jAtIjaso dasaNanANasIle // 14 // artha ? jevI rIte merU parvatanuM kathana karavAmAM AvyuM che tevI ja rIte zramaNa bhagavAna mahAvIra pitAnA AtmaprakAzathI tejasvI hatA jema merU parvata saghaLAM parvatamAM zreSTha che tema bhagavAna mahAvIra jJAna, darzana, cAritryamAM sarvotama ane sarvazreSTha che mUlam- girIvare vA nisahA''yayANaM, ruyae va seThe valayAyatANa / taovame se jagabhUipanne, muNINa majjhe tamudAhu panne // 15 // artha : jevI rIte meTI laMbAIvALA parvamAM niSadha parvata zreSTha gaNAya che ane vartuLAkAra parvatamAM jema rUcaka parvata zreSTha gaNAya che e ja pramANe samasta muniomAM bhagavAna mahAvIra zreSTha che. ema prajJAvaMta puruSoe kahyuM che.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72. mUlam - aNuttaraM dhammamuIraittA aNuttaraM jhANavaraM jhiyAI / susukka sukarka apagaMDasukarka, saMkhidue gaMtavadAta sukakaM // 16 // artha : jJAtaputra mahAvIra sarvotama zrata ane cAritrya dharmanI prarUpaNA karatAM hatAM ane anuttara evA zukala dhyAnathI yukta hatA A zukala dhyAna atyaMta zukala vastunI samAna zukala dveSa rahita tathA zakha athavA cadramAM samAna sarvathA svaccha ane zuddha hatu. TippANI * zukaladhyAna eTale AtmAnI atyaMta dharma, nirmALa ane zudhdha svarUpanI pariNatI. sUlam - aNuttaragaM paramaM mahesI, asesakammaM sa visohaittA / siddhi gate sAimatapatte, nANeNa sIleNa ya daMsaNeNa // 17 // artha : bhagavAna mahAvIre jJAna, darzana, cAritrya dvArA samasta karmonA kSaya karIne anuttara eTale sarvotama evI siddhi prApta karI te siddhi ADhi sahita che ane atarahita che. TippaNIH zukala dhyAnanA ceAtheA pAceA 'samucchinna kriyA apratipAti' nAmane che. mUlam - rUkkhesu gAe jaha sAmalI vA, jassiM ti veyayaMtI suvannA / vaNe vA gaMdaNamAhu seTTha, nANeNa sIleNa ya bhUtipanne // 18 // adhyayana da artha : jevI rIte vRkSeAmAM zAmalI vRkSa prakhyAta che ane vaneAmAM nana vana zreSTha che tevI ja te ja pramANe bhagavAna mahAvIra sarvatRSTa jJAna ane aparimita cAritryazIlanAM dhAraka hatAM TippaNI . devakurukSetramAM zAmalI vRkSa sa zreSTha gaNAya che kAraNa te vRkSa upara suvarNakumAra nAmanA bhavanapati devA Anada anubhave che. mUlam - thaNiyaM va saddANa aNuttare u, caMdo va tArANa mahAbhAve / gaMdhesu vA caMdaNamAhu seTTha, evaM muNoNaM apani mA // 19 // artha : jema samasta zabdomAM meghagarjanA uttama che nakSatrAmAM cadramAM sarvottama che. sugaMdhI dragyAmAM geAzi athavA malaya (caMdana) ja zreSTha gaNAya che tevI rIte muniemAM bhagavAna mahAvIra sarvazreSTha ane apratijJa gaNAya che. (apratijJa eTale kAmanA rahita sarva prakAranI AkAMkSA AthI rahita hAvu.) bhUlam - jahA sayaMbhU udahINa seTThe, nAgesu vA dhaNidamAhu seTThe / khoodae vA rasa vejayaMte, tavovahANe muNivejayaMte // 20 // artha : jema samudromAM svayaMbhUramaNa samudra sarvotama che, nAgakumArAmAM dharaNendra zreSTha che, rasayukata padArthomAM zeraDIne rasa mIThe che e ja pramANe samasta tapasvIomAM bhagavAna mahAvIra zreSTha che.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra mUlam- hatthIsu erAvaNamAhu NAe, sIho migANaM salilANa gaMgA / pakkhIsu vA garule veNudevo, nivvANabAdINiha NAyaputte // 21 // artha : jema hAthIomAM IndranA vAhanarUpa "airAvata hAthI zreSTha che, jema pazuomAM siMha zreSTha gaNAya che, jema nadIonAM pANImAM gagAnuM pANuM uttama gaNAya che, pakSIomAM garUDa zreSTha che tema lekanAM saghaLA nirvANavAdIomAM jJAtaputra mahAvIra sarvotama che. mUlam- johesu gAe jaha vIsaseNe, pupphesu vA jaha araviMdamAhu / khattINa seThe jaha daMtavakke, isINa seThe taha vadvamANe // 22 // artha : jema ddhAomAM vizvasena zreSTha gaNAya che, jemAM puSpomAM kamaLa sarvotama gaNAya che, jema kSatrimAM "dAnta-vAkya cakravatI zreSTha gaNAya che tema samasta RSiomAM bhagavAna mahAvIra zreSTha che. TipaNI "dAnta-vAkaya" nA avAjathI zatruo zAMta thaI jatA hatA mUlam- dANANa seThaM abhayappayANaM, sabvesu vA aNavajjaM vayaMti / tavesu vA uttama baMbhaceraM, loguttame samaNe nAyaputte // 23 // artha : jema sarva prakAranAM dAnamAM abhayadAna zreSTha che, jema satya vacanamAM nirdoSa vacana zreSTha che. e ja pramANe sarva tapamAM brahmacarya tapa uttama che. e ja pramANe zramaNa bhagavAna mahAvIra traNeya lekamAM sarvotama che. mUlam- ThiINa seTThA lavasattamA vA, sabhA suhammA va sabhANa seTThA / nivvANa seTThA jaha savvadhammA, Na NAyaputtA paramatthi nANI // 24 // artha : jema sthitivALA jImAM "lavasatama devene (anuttara vimAnavAsI dene, zreSTha gaNavAmAM Ave che. jema saghaLI sabhAomAM sudharmA sabhAne zreSTha mAnavAmAM Ave che. jema saghaLAM dhamomAM nirvANa rUpa dharma pradhAna gaNAya che e ja pramANe jJAtaputra mahAvIra parama arthanA jANakAra zreSTha jJAnI hatAM TippaNIH "lavasaptamA" no artha e che ke eka muThI cekhAnI kApaNuM karavAmAM jeTaluM samaya lAge tene "lavA" kahe che. sAta lava pramANanA kALane "lavasaptama" kahe che A saMjJA anuttara vimAnavAsI denAM mATe pracalita che kAraNa temanuM gata munipaNAnuM jIvana je "sAta lava pramANa adhika hoya to teo pitAnAM utkRSTa zudha pariNAmone lIdhe mokSa prApta karI zakyA hota AyuSyanI eTalI nyunatAne lIdhe mokSa prApta karI zakyA nahi. mUlam- puDhovame dhuNai vigayagehI, na sahi kuvvai Asupanne / tariuM samudaM va mahAbhavodhaM, abhayaMkare vIra aNaMtacakkhU // 25 // artha: bhagavAna mahAvIra pRthvI uparanAM samasta prANIonAM AdhArarUpa che. ATha prakAranAM karmone dUra karavAvALA che teo bAhya ane abhya tara vastuonI lAlasAthI rahita che sarvatra sadA upara na
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 adhyayana 6 zuddha upayoga vAna che. samudra samAna mahAna saMsArane pAra karanArAM che. bhagavAna prANIone abhaya karavAvALA che tema ja ana tajJAna ane anaMta darzana sahita che. mUlam- kohaM ca mANaM ca taheva mAyaM, lobhaM cautthaM ajjhtthdosaa|| eANi vaMtA arahA mahesI, Na kuvvaI pAva Na kAraveI // 26 // artha: bhagavAna mahAvIre kedha, mAna, mAyA ane lobharUpa cAra kaSAno nAza karyo hato. samasta adhyavasAyano kSaya karyo hate. tethI ja teo zuddha Atmika svarUpALA arihaMta maharSi kahevAtA teo kaI paNa jAtanAM pApa (adhyavasAya) karatAM nahi tema ja karAvatA nahi. kAraNa zubhAzubha adhyavasAyane jyAM kSaya hoya tyAM AvI vRtti UThe ja nahi. mUlam- kiriyAki riyaM veNaiyANuvAyaM, aNNANiyANaM paDiyacca ThANaM / se savvavAyaM iti veyaittA, uvahie saMjamadIharAyaM // 27 // arthaH bhagavAna mahAvIra kiyAvAdIonAM, vinayavAdIonAM, akiyAvAdIonAM ane ajJAnavAdIonAM matane yathAkhyAta jANatA hovAthI teo jIvanaparyata sayamanI ArAdhanAmAM avicaLa rahyA hatA. mUlam- se vAriyA itthI sarAibhattaM, uvahANavaM dukkhkhytttthyaae| logaM vidittA AraM paraM ca, savvaM pabhU vAriya savvavAraM // 28 // artha : bhagavAna mahAvIre rAtrI bhojana ane strI sevanane sarvathA sAdhaka avasthAmAM tyAga karyo hato temaNe sAdhaka avasthAmAM karmano kSaya karavA mATe ghora tapazcaryA karI hatI. A leka ane paralekanAM duHkhene ane tenAM kAraNene jANe teoe samasta pApa ane puNyanA pravAhane tyAga karyo hato. mUlam- soccA ya dhammaM arahaMtabhAsiyaM, samAhitaM aTThapadovasuddhaM / taM saddahANA ca, jaNA aNAU, iMdA va devAhiva AgamissaMti // tti bemi // 29 // artha? bhagavAna arihaMta dvArA prarUpAyela dharma ane yukti-prayuktithI samajAvAyela nirdoSa kathanane je koI nirdoSa daSTie zravaNa kare, te dharmanA artha ane paramArthane samajI tenA para zraddhA rAkhe che te bhavya jI AyuSyakarmathI rahita thaIne mukita prApta karI zake che athavA karma bAkI rahe te iMdranI padavI paNa avazya prApta kare che. A prakAre sarvajJathI kahevAyelAM dharmanuM huM kathana karu chuM" evuM sudharmA svAmI jaMbusvAmI Adi ziSyane pharamAve che. chaThuM adhyayana samApta
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 muM adhyayana (kuzIla paribhASA) pUrvabhUmikA - cha adhyayanamAM bhagavAna mahAvIranI sAdhakadazAmAM prakaTa thatAM guNo tema ja sAdhya dazAmAM prakaTa thayelAM anaMta guNonuM varNana nizcaya tema ja vyavahArika dRSTie karyuM che. AvA guNAthI je viparIta hoya tevA ja kuzIla kahevAya che. AvA kuzIla jIvonuM vRtAnta A sAtamA adhyayanamAM karavAmAM Avaze suzIlanuM vAcaka ane vacce jANyA pachI "kuzIla" sArI rIte jaNAya che. tethI tenuM varNana ahI tIrthakara devoe prarUpyuM che. mUlam- puDhavI ya AU agaNI ya dAU, taNa rukkha bIyA ya tasA ya pANA / je aMDyA je ya jarAU pANA, saMseyayA je rasayAbhihANA // 1 // eyAiM kAyAiM paveditAiM, etesu jANe paDileha sAyaM / eteNa kAeNa ca AyadaMDe, etesu yA vippariyAsuviti // 2 // artha : pRthvI, pANI, agni, vAyu, tRNa, Amra Adi vRkSa, java Adi bIja, be Idriya Adi trasa jIve, pakSI Adi aMDa ja, jarAyuja, jU, mAMkaDa, lIkha Adi daja ane rasa ja eTale bagaDI gayelI ke saDI gayelI vastumAM utpana thatAM jaMtu A badhAne sarvajJAe "jIvanikAya kahela che. pRthvIkAya Adi samasta je sukha ane zAtA icche che. e vAta he bhavyajIvo! sukSama rIte jANe ane vicAro je leke A jIvane ghAta kare che teo potAnA AtmAne ja haNe che ane A ghAtanA pariNAme ja AvA ghAtaka che e ja jIvanikAmAM janma grahaNa karIne pitAnAM pApanuM phaLa bhegave che. eTale AvA ghAta karanArA che evI ja nimAM viparyAsapaNuM pAme che. TippaNIH pRthvI, apa, teja, vAyu kAcika jIvonAM paNa cAra cAra bheda che je prANIo trAsane anubhava kare che tene trasa kahe che ane trAsamAMthI chuTavA mATe eka jagyAethI bIjI jagyAe jAya che aDaja eTale IDAmAMthI utpanna thavuM, jarAyu ja eTale cAmaDAnAM pAtaLA pAradarzaka paDamAM lapeTAIne janma le te daja eTale parasevAmAMthI utpanna thavuM te, rasa ja eTale vikRta vastuomAM utpanna thanAra jaMtuo sukhanI abhilASAthI ja hiMsA kare che. paNa AraMbha samAraMbha dvArA sukhanI prApti mATe karAyelI kiyAne kAraNe sukhane badale duHkha ja maLe che tethI ja saMsAramAM paribhramaNa karatAM vividha prakAranAM duHkhone anubhava karavo paDe che mUlam- jAIpahaM aNuparivaTTamANe, tasathAvarehi viNithAyameti / se jAti jAti vaTukUrakamme, je kuvvatI bhijjati teNa bAle // 3 // artha : ekendriya Adi jAtiomAM paribhramaNa karato thake te jIva tra-sthAvara yoniomAM utpanna
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 adhyayana ha thaIne haNAtA rahe che. te ajJAnI jIva atyaMta krUra karmane lIdhe peAtAnAM pApAnAM kAraNe ja eka jAtimAMthI khIjI jAtimAM janma laIne haNAyA kare che. A rIte janmamaraNanA phreza pharyA ja kare che. TippaNI :~ je jIva je jAtinAM jIvAnI vadhAre hatyA kyA ja kare che te jIva te ja jAtimAM utpanna thaIne peAtAnI hatyA thavAnA anubhava kare che. mUlam - assi ca loe aduvA paratthA, sayaggaso vA taha annA vA / saMsAramAvanna paraM paraM te, baMdhaMti vedaMti ya dunniyANi // | 4 || artha : ka peAtAnu phaLa A leAkamAM ke paraleAkamA Ape che. saMsAramAM bhramaNa karatAM jIvA aneka janmamAM ekathI caDhiyAtA pApeAne adha kare che ane vedyana kare che - TippaNI :-ghaNAM leAkeA ema mAne che ke je bhavamAM je azubha karma karyu hAya tenu phaLa tyAM ja maLe che. paNa ema nathI vAstavika rIte karmanI avasthA paripakava thAya tyAre te kaphaLa ApIne chUTu thAya che. najIkamAM agara ghaNA bhavA pachI paNa te karma tenuM phaLa Ape che, jyAM sudhI kALa pAkaye na heAya tyAM sudhI te karma sattAmAM paDyu rahe che karma veDhatI vakhate jo viSama bhAva pharyA kare te navu karma khaMdhAya che. AvI rIte jIvana khaMdhana ane vena anatakALa sudhI cAlu rahe che. yamAM AvelAM kane samabhAvathI sahana karyA vinA A pravAha aTakatA nathI. AvI rIte bhAvakathI (rAga-dveSa ) dravya karma AdhAya che ane dravya-karmonAM utkraya vakhate jIva temAM joDAya tA bhAva-karma AdhAya che. mATe jIve karma karatI vakhate ghaNA ja yAla rAkhavA te ja cita che. mUlal- je mAyaraM vA piyaraM ca hiccA, samaNavvara argANi samArabhijjA / ahAhu se loe kusIladhamme, bhUtAi je hisati AyasAte ||5|| artha : je puruSa mAtA-pitA Adina tyAga karIne sAdhupaNu agIkAra kare che ane zramaNuvratI agIkAra karyA pachI agni Adine Arabha samArabha kare che tema ja te jIva peAtAnI sukha zAMti mATe anya jIvAnI hiMsA kare che te puruSane zramaNa bhagavAna mahAvIre 'suzIladhamI' kahyA che. ja TippaNI : :- AvA kahevAtA sAdhue kRta-kArita ane anumatinA doSathI yukta audaeNSika AhArane paribhAga kare che. tene kAraNe teo jIvahiMsAmAM kAraNabhUta ane che. nAmadhArI sAdhue poMcAgni tapa tape che tathA agniheAtra Adi ka karIne svarganI abhilASA kare che AvA kahevAtA sAdhuenI kuzIlamAM gaNatarI thAya che. mUlam - ujjAlao pANa nivAtaejjA, nivvAvao agaNi nivagyavejjA / . tamhA u mehAvi samikkha dhammaM, Na paMDie agaNi samArabhijjA // 6 // aH agnikAyanAM ArabhamAM prANIene ghAta kevI rIte thAya che te ahiyA kahevAmAM Ave
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra che. agni saLagAvanAra mANasa lAkaDA AdimAM rahelAM chene yAla nahi karatAM teone ghAta kare che. te agnine bujhAvanAra vyakita paNa agnikAya jIvane ghAta kare che. tethI vicikSaNa puruSe dharmane yathArtha oLakhI agnikAyane Arabha samAraMbha na karavo joIe. mUlam- puDhavI vi jIvA AU vi jIvA, pANA ya saMpAima saMpayaMti / saMseyayA kaThThalamassiyA ca, ete dahe agaNi samArabhaMte / / 7 / / artha : pRthvI apakAya paNa jIva che. A uparAMta pataMgiyA Adi uDatAM ja agnimAM paDI jaI zekAI jAya che. pRthvI pANInAM jIne paNa bALI nAkhe che tethI A saghaLA jInI hiMsA thAya che. A uparAMta agnine ArAma karanArA ke kASTha, chANA, kelasA tathA bIja IdhanamAM rahelAM chanI paNa ghAta kare che. tethI agni prajajavalita karavAnA kAryane mahA doSa gaNyA che. mUlam- hariyANi bhUtANi vilaMbagANi, AhAra dehA ya puDho siyAI / je chidaMti AyasuhaM puDucca, pAganibhA pANe bahuNaM tivAti // 8 // artha : kuNa aMkura Adi lIlI vanaspati paNa che ja che mULa, skadha Adi avayavomAM paNa che vividha prakAre rahelAM che je manuSya potAnAM sukhanA mATe, AhAranAM mATe ke zarIranAM piSaNa mATe tema ja parigrahanI vAsanA mATe mahA Arabha samArabha karIne agnikAyanAM jIvanuM chedana bhedana kare che tethI teo aneka jIvonAM virAdhaka bane che. TippaNI - jIva A prakAranI virAdhanA karIne pApanuM ja upArjana kare che. te sukha meLa vavAne badale aneka no verI banIne cAra gatimAM bhramaNa karI potAnAM pApanuM phaLa bhegave che mUlam- jAti ca buddhi ca viNAsaMyate, bIyAi assaMjaya AyadaMDe / ahAhu se loe aNajjadhamme, bIyAi je hiMsali AyasAte // 9 // artha : je ayamI puruSa pitAnAM sukhanAM mATe bIjAne haNe che eTale ke vanaspati AdinAM bIjane paNa ghAta kare che A bIjanI ghAtanAM lIdhe te bIjanAM jIvanI vRddhi ane utpattine paNa vinAza thAya che A vinAza karate thake te jIva ajJAnapaNe hoI pitAne ja daDita kare che tIrtha karIe AvA puruSone anAryadhamI kahyo che TippaNI - virAdhanAjanita pApakarmanAM kAraNe dukhanI ja upalabdhi thAya che te ajJAnInA yAlamAM nathI. mUlam- gambhAi bhijjati buyAbuyANA, NarA pare paMcasihA kumaaraa| juvANagA majjhima theragA ya, cayaMti te Aukhae paloNA // 10 // artha : je purUSe vanaspati kAyanI khUba khUba bhAvathI virAdhanA kare che ane te virAdhanA karI sukha ane Azcarya anubhave che te jIvomAM ghaNuMkharA parabhavamAM garbhamAM ja gaLI jAya che. temaja koI koI ja A virAdhanAne lIdhe tetaDu agara mugA ke baherAnI avasthAmAM
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 7 marI jAya che koI jIva AyuSya pUruM karyA pahelAM paNa eTale ke kumArAvasthAmAM ke yuvAvasthAmAM kALadharmane pAme che. AvA virAdhaka jI akALe eTale maraNakALa pUre thayA pahelAM prauDha avasthAmAM temaja vyAdhionI avasthAmAM maraNane zaraNe thAya che. TippaNIH AvA ghera hiMsA karanArA ja alpa AyuSyavALA ane akALe mRtyune bheTavAvALA hoya che mUlam- saMbujjhahA jaMtavo ! mANusataM, daTuM bhayaM baliseNaM alNbho| egaMtadukkhe jarie va loe, sakkasuNA vippariyAsuvei // 11 // artha : he jI ! manuSyabhava durlabha che. te yathArtha tattvane barAbara samaje. ajJAnI jana samajaNanA abhAve cAreya gatinAM bhaya ane duone joI ke samajI zakato nathI. A Akho leka tAvamAM paTakAyelAM manuSyanI mAphaka ekAMtapaNe duHkhano anubhava kare che A jIva pitAnAM karmonA phaLarUpe viparIta dazAno anubhava karI rahyo che pitAnAM ajJAnapaNAnA lIdhe ja viparyAsapaNuM bhagave che eTale saMsAranAM jaDa padArthomAM bhrAMtinA lIdhe sukhanI kalpanA karI rahyA che te tenu viparyAsapaNu che tethI dukhane prApta thAya che. TippaNI: manuSyapaNu, Arya kSetra, uttama jAti, uttama kuLa, rUpa Aregya, dirdhAyuSa, prajJA, satya dharmanu zravaNa ane tenuM grahaNa zraddhA temaja sayamanI prApti thavI A lekamAM ati durlabha che mATe A durlabha evA manuSya bhavamAM vivekaprakaTa karI jAgRta rahevuM. mUlamU- ihega mUDhA pavayaMti mokkhaM, AhAra saMpajjaNavajjaNeNaM / ege ya sIodagasevaNeNaM, hueNa ege pavayaMti mokkhaM // 12 // artha: A lekamAM ajJAnIjane evuM evuM bolyA kare che ke "mIThAna" (lavaNa) tyAga karavAthI mekSa maLe che ke keI ajJAnI che evI prarUpaNuM kare che ke sacita ane zItaLa jaLanAM sevanathI temaja homahavana yajJa karavAthI mekSanI prApti thAya che. TippaNa: "mIThA" no artha svAdiSTa bhajana e karavAmAM AvyuM che eTale rasanI puSTi karanArA padArtho (lavaNa mukhya che) no tyAga kare ane tethI maLe che tema ajJAnI cho bole che mUlam- pAosiNANAdisu Natthi mokkho, khArassa loNassa aNAsaeNaM / te majjamaMsaM lasuNaM ca bhoccA anattha vAsaM parikappayaMti // 13 // artha : uparanA ajJAnInA kathanane asatya TharAvavA mATe jJAnIo teonA matanuM khaMDana karI spaSTIkaraNa kare che ke prAtaHkALe snAna karavAthI mokSanI prApti thatI nathI vaLI lavaNayukta svAdiSTa bhejanathI mokSa maLato nathI UlaTuM tema karanAra tema ja magha, mAMsa ane lasaNuM jevA tAmasI padArthonuM sevana karIne saMsAramAM paribhramaNa thAya che.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra TippaNI - jIvonuM upamana karavAthI te mahAna hiMsA thAya che. mokSanI prApti te aMtaranAM ahiMsA Adi zuddha bhAvathI ja thaI zake che. bAhya maLa dUra karavAthI zarIranI ja zuddhi thAya che. paNa te bAhya zuddhi AMtarika maLane dUra karI zakatI nathI. mUlam- udageNa je siddhimudAharaMti, sAyaM ca pAyaM ca udagaM phusaMtA / udagassa phAseNa siyA ya sidhdho, sijjhisu pANA bahave dagaMsi // 14 // artha : kuzIlonA matanuM sAmAnya rIte khaDana karIne have vizeSarUpe khaDana karavA sUtrakAra nIce pramANe pratipAdana kare che, ke je ajJAnI prarUpake jaLanuM sAMja savAra sevana karavAthI mokSa maLe che tevuM mAne che. te badhA ekAMta mithyAvAdI che. je jaLanAM ja sparzathI siddhi maLatI hota to jaLamAM rahenAra prANIone jarUra siddhi prApta thAta parata ema banatuM nathI teo niraMtara jaLamAM rahevA chatAM temanuM atara malina ja rahyA kare che. TippaNI - aMtaranA kaSAya, kAmavikAra, hiMsA, jhera, prapaMca Adi bhAvono nAza karyA vinA mekSanI prApti thaI zakatI nathI. mUlam- macchA ya kummA ya sirAsivA ya, maga ya udyA dagarakkhasA ya / aTThANameyaM kusalA vayaMti, udageNa je siddhimudAharaMti / / 15 / / artha : je jaLanA sparzathI mukti maLatI hatI te mAchalAM, kAcabA, jaLasarpa jaLagheDA, jaLamRga, jaLa jaLarAkSasa Adi saghaLAM jaLacara prANu mukta ja thaI jAta. paNa evuM banatuM nathI. AvI vAta karanAra mithyAvAdI ja che. temanI mAnyatA taddana khoTI ane viparIta che evuM tIrthakara Adi kuzaLa puruSanuM kahevuM che. mUlam- udayaM jai kammamelaM harejjA, evaM suhaM icchAmittameva / aMdhaM va NeyAramaNussarittA, pANANi cevaM viNihati maMdA // 16 // artha : je pANI vaDe karma maLa haNAtuM hoya eTale ke jaLanA sparzathI karmamaLa dUra thaI jato hoya te jema te jaLa temanI mAnyatA anusAra azubhane dUra kare che tema puNyane paNa dUra karI zake. paNa A pramANe banatuM jovAmAM AvatuM nathI. tethI teonI mAnyatA kalpita hovAnA kAraNe yukita saMgata nathI. ajJAnI mANase samyaka jJAna ane samyapha viveka rahita evA netAnuM anukaraNa karIne temaja temanuM vacana yathArtha mAnIne prANIonI ghora hiMsA karyA ja kare che. Ama karavAthI temane koI kALe sAthanI siddhi thaI zakatI nathI Ama samajIne zramaNe snAna Adine tyAga karavo joIe. mUlam- pAvAI kammAiM pakuvvato hi, siodagaM tU jai taM harijjA / sijjhisu ege dagasattadhAtI, musaM vayaMte jalasidhdhimAhu // 17 // artha : pApa karanAra puruSanA pApane je sacita jaLa haraNa karatu hoya te te sacita jaLamAM rahelA jIne ghAta karanAra cho paNa siddhine prApta karI zakyA hota. paraMtu evuM kahenArA lokonuM kathana taddana mithyA ane vAhiyAta che.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 7 mUlam- huteNa je siddhimudAharaMti, sAyaM ca pAyaM aNi phusNtaa| evaM siyA sidvihavejja tamhA, agaNi phusaMtANa kukammiNaMpi // 18 // artha : je leke evI prarUpaNA kare che ke sAMje ane savAre agninI sparza karo eTale ke homahavana Adi karavAthI mokSa maLe che. tevuM kahenArA loko paNa jUThA che kemake ani jalAvavAthI, teno sparza karavAthI tema ja tene vadana, arcana Adi karavAthI je mokSa maLato hota to tevA pApIone paNa mokSa maLa joIe. mUlam- aparikkha diTuM Na hu (eva) sidvi, ehiti te dhaaymbujjhsmaannaa| bhUehiM jANaM paDileha sAtaM, vijjaM gahAyaM tasathAvarehi // 19 // artha: jaLasnAna, homa, havana Adi karavAthI mokSanI siddhi thAya che tevuM mAnanArA keTalAMka leko te mAnyatAnI kasoTI karyA vinA te mAnyatAne aMgIkAra kare che. vastunA vAstavika svarUpane nahi samajanAra AvA pAkhaMDIo saMsAramAM paribhramaNa kare che. jIve samajavuM joIe ke trasa ane sthAvara jIvo paNa sukhanI abhilASAvALA hoya che. te tevA jIne mAravAthI puNyanA badale pApanA ja bhAgIdAra thavAya che ane tethI duHkhanI paraMparA cAlu rahe che mUlam- thati luppaMti tassaMti kammI, puTho jagA parisaMkhAya bhikkhU / tamhA viU virato Ayagutte, daTuM tase yA paDisaMharejjA // 20 // artha ? je kuzIla puruSa prANIonI hiMsA karIne pitAnAM sukhanI IcchA kare che te prANIo saMsAramAM dukhane ja anubhava kare che. AvA pApI prANIone niraMtara sahana karavuM paDe che. temanuM chedana bhedana karAya che temane niratara trAsa veThavo paDe che. tethI vicakSaNa puruSe pApamAMthI nivRtta thavuM ane jIvahiMsAne tyAga kare. mUlam- je dhammaladdhaM viNihAya bhuMje, viyaDeNasAhaTu ya je sinnaaii| je dhovatI lUsayatIva vatthaM, ahAhu se NAgaNiyassa dUre // 21 // artha: he zithilAcArI sAdhu! nirdoSa AhArane paNa saMgraha karIne bhagave che. je acita jaLa vaDe snAna kare che, je vastra ane hAthapaga dhUe che je zobhAnAM mATe lAMbA vastrane TUMkuM ne TUMkA vastrane lAMbu kare che te sAdhu nigraMtha bhAvathI dUra rahe che. evuM tIrthakara bhagavAna kahe che. mUlam- kamma parinnAya dagaMsi dhanare, viyaDeNa jIvijja ya AdimokkhaM / se bIyakaMdAi abhaMjamANe, virate siNANAisu itthiyAsu // 22 // artha : jaLasnAnane lIdhe karmane baMdha thAya che ema samajIne sAdhue jIvanaparyata bhIkSAmAM acita jaLa vaDe potAnuM jIvana dhAraNa karavuM. sAdhue bIja ane kadano upaga kare nahi snAna Adino tyAga kare temaja strIothI sadatara dUra rahevuM joIe. TippaNI snAna ke zobhAthI brahmacaryane bhaMga thavAne sabhava che.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra mUlam- je mAyaraM ca piyaraM ca hiccA, gAraM tahA putta pasuMdhaNaM c| kulAI je dhAvai sAugAI, ahAhu se sAmaNiyassa dUre // 23 // artha : mAtA pitA, putra, dIna ane gRhano tyAga karI saMyama grahaNa karavA chatAM paNa je sAdhu rasane lUpI banIne jyAM svAdiSTa bhojana prApta thatuM hoya evA gharamAM ja jAya che te sAdhu sAdhupaNAthI hamezAM dUra ja rahe che. ema zramaNa bhagavAna mahAvIra kahe che. TippaNI: rasalupatAthI saMyamane hAni thAya che. malam- kulAI je dhAvai sAugAI. AdhAti dhamma udarANagidve / ahAhu se AyariyANaM sayaMse, je lAvaejjA asaNassa heU // 24 // artha ? je sAdhu svAdiSTa bhajana lepa thavAthI AvuM bhejana maLe evA gharamAM jAya ane tyAM jaIne dharmopadeza Ape te sAdhunAM AcArane satAMza bhAga paNa pALatuM nathI. eTale ke AcAryanAM je guNe sAdhumAM hovA joIe te tenAmAM rahetAM nathI. je sAdhu AhAranAM mATe pitAnAM guNonI prazaMsA kare ane karAve te paNa sAdhutAhIna che. mUlam- Nikkhamma dINe parabhoyaNami, muhamaMgalIe udarANugidve / nIvAragiddha va mahAvarAhe, adUrae ehii ghAtameva // 25 // artha : jeo mayama grahaNa karavA chatAM AhAranA viSayamAM dInatA batAve che, jeo AhAra meLavavA mATe dAtAnI prasa sA kare che, teo cekhAnA dANAmAM Asakta thayelAM moTA bhUMDanI jema udarapoSaNa mATe lolupI thaIne bhraSTa thAya che. arthAt siddhi prApta karavAnAM badale saMsAramAM duHkhanuM vedana karyA kare che. mUlam- annassa pANassihaloiyassa, aNuppiyaM bhAsati sevamANe / pAsatthayaM ceva kuzIlayaM ca, nissArae hoi jahA pulAe // 26 // artha : je sAdhu ana, pANI athavA vastrAdinAM mATe dAtAnI sevakanI mAphaka sevA kare che athavA khuzAmata kare che te sAdhu zithilAcArI ane kuzIla che. te DAMgaranA bhusAnI mAphaka nisAra thaIne eTale ke sayamathI rahita thaIne bhaTake che. TippaNI :-jema bhUssAmAM kaI svAda hote nathI tema tene saMyama paNa sAra vinAne banI jAya che. mUlam- aNNApiMDeNa'hiyAsaejjA, No pRyaNaM tavasA aavhejjaa| sahi ruvehiM asajjamANaM, savvehi kAmehi viNIya gehi // 27 // artha : sAdhue ajJAta gharomAM jaIne AhAra laI sayamanuM pAlana karavuM joIe. tapazcaryA dvArA satkAra sanmAnanI IcchA karavI nahi manojJa zabda ane rUpamAM Asakata thavuM nahi samasta kAmogAnI lAlasA tajIne saMyamanuM pAlana karavuM joIe.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 7 82 mUlam- savvAiM saMgAI aicca dhIre, savvAiM dukkhAiM titikkhamANe / akhile agidve aNieyacArI, abhayaMkare bhivakhu aNAvilappA // 28 // artha : dharyavAna sAdhue sarvasaMga parityAgI thaIne samasta dukhone sahana karatAM thakA gAna, darzana, cAritrya, tapa ane vIryathI paripUrNa banavuM. tamAma prakAranAM kAmaga pratye virakata bhAva rAkhavo apratibaddha vihArI banavuM. prANIonA abhayadAtA thavuM. viSaya kaSAyathI nivRta thaI sayamanuM pAlana karavuM joIe mUlam- bhArassa jAtA muNi bhuMjaejjA, kaMkhejja pAvassa vivega bhikhU / dukkheNa puDhe dhuyamAiejjA, saMgAmasIse va paraM damejjA // 29 // artha : munie saMyama nibhAvavA pUratuM ja AhAra levuM joIe. pitAnA AtmAne pApakarmathI dUra rAkhavAnI bhAvanA sevavI joIe. duHkha AvI paDe tyAre samabhAvapUrvaka duHkha sahana karavuM ane sa yamamArgamAM avicaLa rahevu jevI rIte ddho sa grAmamAM Ubhe rahI zatruono saMhAra kare che e ja pramANe karmazatruonu damana karavuM. mUlam- avi hammamANe phalagAvataTThI, samAgamaM kaMkhati aMtagasta / NidhUya kammaM Na pavaMcuvei, akkhakkhae vA sagaDaM tibemi // 30 // artha : upasargo dvArA pIDita thavAne samaya Ave te paNa sAdhue lAkaDAnAM pATiyAnI jema rAgadveSathI rahita thavuM ane samabhAvathI mRtyune bheTavA taiyAra rahevuM. paraMtu saMsAra tarapha, dharI tUTelI gADI samAna eka kadama paNa na rAkhe ane pitAne lAgela karmarUpI rajane dUra kare. 7 mu adhyayana samApta
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 muM adhyayana-(zrI vIryAdhikAra adhyayana) pUrvabhUmikA - 7 mAM adhyayanamAM kuzIla ane suzIla svabhAvavALA sAdhunuM kathana karavAmAM AvyuM che. A suzIlapaNuM ke kursIlapaNuM viyaMtarAya karmanAM kSaya tema ja tenA udayathI thAya che. tethI vIryanuM pratipAdana karavA mATe ane vIryanI pratibhA vikasAvavA mATe adhyayanano prAraMbha karavAmAM AvyuM che. mUlam- duhA veyaM suyavasAyaM, vIriyaMti pavuccaI / kiM nu vIrassa vIrattaM, kahaM ceyaM pavuccaI // 1 // artha : zrI tIrtha kara de e vIryanAM be bheda kahyA che. vIrya eTale jIvanI zakti vizeSa jANavI vIrapurUSanuM vIrya kevA prakAre che ane kevA prakAre vIra kahevAya che te havenI gAthAmAM kahevAze. (ochAvattA aze sarva jIvomAM vIrya hoya che. A vIryane ughADa AtmAnI svazakitathI hAya che.) mUlam- kammamege pavedeti, akammaM vAvi suvvayA / etehiM dohi ThANehi, jehiM dosaMti macciyA // 2 // artha: zrI sudhamAMsvAmI jaMbusavAmIne kahe che ke he jaMbu! vIryanA be prakAra che. (1) sakarmaka vIrya (2) akarmaka vIrya. sarva manuSya be bhedamAM vyavasthita dekhAya che. keI pravRtti-priya karmane vIrya kahe che keI tyAgarUpa nivRtti dharmane (vabhAvamAM pravRta) ne vIrya kahe che, vIryA rAyanA pazamathI utpanna thayelAM vIrya svabhAvika che audayikabhAvathI utpanna thayeluM vIrya bALa vIrya kahevAya che ane satyAgathI utpanna thayela nirmala cAritryane paMDita virya kahe che sakarmaka vIrya sarva sasArIne hoya che akarmaka vIrya jJAna, darzana, cAritrya ane parUpa svasvabhAvamAM pravRttivALAne hoya che. mUlam- pamAyaM kammamAhaMsu, appamAyaM tahA'varaM / tabhAvA desao vAvi, vAlaM paMDiyameva vA // 3 // artha: zrI tIrtha kara dee pramAdane karma kahela che ane apramAdane akarma kahela che. pramAdI jInuM bALavArya hoya che. apramAdI jIvonu paDita vIrya hoya che. (mada, viSaya, kaSAya, nidA ane cAritrya dUSita kare evI vikathA e pAceyane pramAda karma kahe che pramAdanAM kAraNathI jIva Ara bhamAM Asakata thai karma bAMdhe che pramAdarahita pacamahAvratanAM pAlanarUpa kartavyamAM kamaba dhanano abhAva che tethI e purUSanAM kAryo pativIryavALA kahevAya che
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 mUlam - satyamege tu sikkhatA, ativAyAya pANiNaM / ege maMte ahijjaMti, pANabhUyaviheDiNo ||4|| artha : keTalAMka mALaveA prANIonAM vadha mATe zastrone abhyAsa kare che. keTalAMka vinAzakamaMtranA upayAga kare che. AvA kArya karavAvALAnu khALavI javu. (arthazAstra, dhanurveda, Ayurveda, nItizAstra; lAkanIti, rAjayanIti, kAmazAstra, ane pAkazAstra A mAM prANIonAM ghAta mATe keTalAMka zIkhe che. te khALavI kahevAya che ) mUlam - mAiNo kaTTu mAyA ya, kAmabhoge samArabhe / haMtA chettA pagabhitA, AyasAyAnugAbhiNo // 5 // artha : mAyA kapaTI jIvA kapaTa dvArA anyanAM dhana mADhi lUMTIne viSayasevana kare che. tathA peAtAnAM sukha prApta karavAnI icchAvALA manuSye prANIonAM aMge pAMganuM chedana bhedana Adi kare che. (AvA kaSAyanAM avaguNeAthI bharelAM jIva adhamagatimAM jAya che.) mUlam - maNasA vayasA ceva, kAyasA ceva aMtaso / Arao parao vAvi, duhA vi ya asaMjayA // 6 // adhyayana 8 artha : asayamI jIvo mana, vacana, kAyAthI athavA kAyAmAM zakita na heAya te manavacanathI A leAka ane paraleAkanA sukha mATe svayaM prANIonA ghAta kare che ane anyanI pAse paNa jIveAnI ghAta karAve che (AvI rIte bhramaNAtmaka buddhithI ajJAnIjIvA karmabaMdhana kare che, ane pApAnuSThAna vaDe sasArabhAvane sthira kare che) malam - verAiM kuvvaI verI, tao verehi rajjatI / pAvovagA ya AraMbhA, dukkhaNasA ca aMtaso // 7 // artha : jIhiMsA karavAvALA purUSA mRtyu pAmanArA jIvAtmAenI sAthe aneka janmanu vera mAMdhe che AthI e ja bhavamAM ke AgamI bhavAmAM e maranAra jIvA ghAta karanArA jIvAne mAre che. A prakAre veranI paraparA cAlatI rahe che. jIvahiMsA pApane utpanna karanArI che tenA vipAkA dukharUpa che. mUlam - saMparAyaM niyacchaMti, attadukkaDakAriNo / rAgadosassiyA bAlA, pAvaM kuvvaMti te bahuM // 8 // a . svaya pApakaravAvALA jIvA sasAranAM paribhramaNurUpa kakhadha kare che. rAgadveSathI ajJAnI bahu pApa kare che. rAgadveSathI yukta malina AtmAe sat - asanA vivekathI hIna heAvAthI khALakanI mAka ajJAnI pApakAmAM rata rahe che. AvA jIvA khALavI vALA jANavA mUlam - eyaM sakammavIriyaM, bAlANaM tu paveditaM / itto akammaviriyaM, paMDiyANaM suNeha me // 9 // artha * ajJAnIonAM, pramAdIenAM sakavInI vyAkhyA hai jaMbu ! tane jaNAvI. A vI
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ * mUyagaDaMga sUtra kahevAya che. have paMDItanAM akarma vIryanI vyAkhyA tane huM jaNAvuM chuM. te tame dhyAnathI sAMbhaLe. mUlam- davie baMdhaNummukake, savvao chinnabaMdhaNe / paNolla pAvakaM kamma, sallaM kaMtati aMtaso // 10 // artha : mukita pAmavAne yogya purUSa sarva prakAranAM karmanAM baMdhanene chedIne sarva pApathI nivRta thaI sarva karmane kSaya kare che. rAga- veSa rahita purUSa vitarAga kahevAya che. AvA purUSa akarma vIrya vALA hoya che. mUlam- neyAuyaM suyakkhAyaM, uvAdAya smiihe| bhujjo bhujjo duhAvAsaM, asuhattaM tahA thaa||11|| atha: samyaka jJAna, darzana, cAritrya ane tapane tIrthakaroe mokSamArga kahyo che. vivekI purUSa te mArganuM avalaMbana karIne mokSa mATe prayatna kare che. "bALa-virya" vAraMvAra duHkha denAruM che. bALa che jema jema duHkha bhogave che tema tema teonAM azubha vicArenI paraMparA vadhatI jAya che. ___mUlam- ThANI vivihaThANANi, caissaMti Na sNso| aNiyate ayaM vAse, NAyaehi suhIhi ya / / 12 // artha : uttama sthAnavALA Idra cakravarti vigere aneka prakAranAM uttama, madhyama, ane adhamasthAnone jIe jarUra tyAga karavo paDaze. emAM sadeha nathI jJAtijano, mitrajano ke strI, putra, parivAra AdinI sAthe je sahavAsa che te paNa anitya che. (tethI ahakAra, mamatva ne dUra karI dharma ArAdhanA karI amUlya mAnavabhavane saphaLa banAvo.) mUlam- evamAdAya mehAvi, appaNo giddhimuddhare / AriyaM upasaMpajje, savva dhammakoviyaM // 13 // artha: AthI jJAnI purUe saghaLAM sthAne ane saMgane anitya ane azAzvata jANe pitAnuM mamatva haThAvI levuM. ane saghaLA dharmomAM nirdoSa evA tIrtha kara deve pratipAdita karelA vItarAga mArgane svIkAra kara joIe. Aja mArgathI mokSa prApta karI zakAya che. jJAna pratIti ane temAM ramaNatA e ja AtmAne zuddha upaga che.) mUlam- saha sammaie NaccA, dhammasAraM suNettu vA / samuvaTThIai u aNavAre, paccakkhAyapAvage // 14 // arthaH nirmaLa buddhi dvArA athavA sagurU pAsethI dharma sAMbhaLIne jJAna ane zuddha upayogarUpa kriyAnI uttarottara prApti mATe prayatnavALA aNagAre sAvadha anuSThAnano tyAga kare. AvA prayatnazIla cAritryavALA paDita purUSa paDitavIryathI yukta banI rAgAdi baMdhanothI mukta thaI guNonI vRddhi karatAM karatAM pUrNa svarUpane pAme che
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 8 mUlam- jaM kiMcuvakkama jANe, Aukhemassa appaNo / tasseva aMtarA khippaM, sikkhaM sikkhejja paMDie // 15 // arthaH vidvAna sAdhaka keIpaNa prakAre potAnAM AyuSyanAM kSaya kALane jANe tyAre tarata ja saMlekhanA rUpa dharmane teNe grahaNa kare. AkuLatAne dUra karIne jIvananI IrachA rahita banI javuM bhakta parajJA (annapANane tyAga) athavA igIta maraNarUpa paDitamaraNa grahaNa karavuM mUlam- jahA kumme saaMgAI, sae dehe samAhare / evaM pAvAI meghAvI, ajjhappeNa samAhare // 16 // artha ? jema kAca pitAnAM avayavone saMkucita karI pitAnAM dehamAM samAve che e pramANe vicakSaNa muni dharmadhyAnanI bhAvanAthI pitAnAM pApano tyAga kare ane dharma dhyAnanI bhAvanA sAthe, maraNa-kALa prApta thatAM (salekhanA)-samAdhimaraNa dvArA paDita maraNathI zarIrane choDe. mUlam- sAhare hatthapAe ya, maNaM paMcediyANi ya / pAvakaM ca parINAmaM, bhAsadosaM ca tArisaM // 17 // artha: sAdhu pitAnAM hAtha-paga Adi avayane saMkucita karI de, tema ja pitAnAM zubha upagane sthira rAkhe pAMca Idriyo ne mananA viSayothI nivRtta thAya ane bhASAnAM do dUra karI saMkalpa vikathI rahita thAya, anukuLa pratikuLa parisahone sahana kare. AvI rIte rAgaSa choDI durlabha evA sayamanAM cegane pAmI paMDitamaraNanAM coganI pratijJA karatAM aNusaNa anuSThAnamAM vicare. mUlam- aNu mANaM ca mAyaM ca, taM parinnAya paMDie / sAyAgArava Nihue, uvasaMte Nihe care // 18 // artha : saMyamamAM upayogavaMta rahenAra uttama sAdhunI koI pujA- satkAra kare tathA bhoga upabhoganuM Ama traNa kare te paNa ahakAra kare nahi kaSAya kare nahi upabhoganI tRSNa rAkhe nahi tapazcaryA karI garva na kare kaSAyane jItI jitendrIya banI sacamamAM jAgRta rahI paMDItavIrya yukata thaI upazAMtapaNe vicare. mUlam- pANe ya, NAivAejjA, adinnapi ya NAyae / sAiyaM Na musaM vUyA, esa dhamme vusImao // 19 // artha sAdhu kaI paNa nAnA ke moTA jInAM prANanI ghAta kare nahi adatta vastune grahaNa kare nahi mAyA-kapaTa karI jUThuM bole nahi. jitendrIya sAdhune A zrata ane cAritryarUpa dharma rahela che. teNe pitAnA AtmAnAM zreyanAM mATe upayoga rAkhI saMyamanuM pAlana karavuM.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra mUlama- atikkammati vAyAe, maNasA vi na patthae / savvao saMvuDe daMte, AyANaM susamAhare // 20 // artha : sAdhu paMcamahAvratanuM ullaMghana kare nahi athavA mana, vacana, kAcathI keIpaNa prANIne pIDA devAnI IcchA kare nahi tema ja keIne tiraskAra kare nahi. IdriyanuM damana karatAM - thakI bAhya ane atyaMtara rIte gupta rAkhI mekSanI prApti karAvanAra evA jJAna, darzana, cAritryarUpa saMyamanuM pAlana karI vicare. mUlama- kaDaM ca kajjamANaM ca, AgamissaM ca pAvagaM / savvaM taM NANujANaMti, AyaguttA jiiMdiyA // 21 // artha : je sAdhu pitAnA AtmAne gupta rAkhanAra ane jItendriya che te sAdhu pite pApakarma kare nahi temaja karAve nahi. paNa vartamAnamAM thatAM pApakarmo ane bhaviSyamAM karavAnA pApaka e sarva pApakAryonuM anudana paNa kare nahi. svaya pApamaya vastune bhogave nahi temaja bhegavanArane rUDuM mAne nahi. mUlam- je yA'budvA mahAbhAgA, vIrA, asamattadaMsiNo / asuDhe tesi parakkaMta, saphalaM hoi savvaso // 22 // artha : je purUSa lokomAM pUjanIya, mahA bhAgyavAna, samartha zAstrane jANakAra, paDita, bAhya tapa karanA evo prazaMsanIya gaNatA hoya paNa je te AtmAnAM svasvarUpane jANato na hAya ane sabhyatva rahita hoya te te mithyAtvI gaNAya che AvA mithyAtvanAM saMyamavRta-tapadAna vigere azuddha kahevAya che. ane te saMsAra paribhramaNanAM hetu rUpa thAya che. paNa sAMsArika sukhanI IcchA rahitanI bhAvanAthI karela dharmakriyAo Atma-dharma prApta karavAmAM sahAyabhUta thAya che mUlam- je ya buddhA mahAbhAgA, vIrA sammattadaMsiNo / suddhaM tesi parakkaMta, aphalaM hoi savvaso // 23 // artha : je purUSa tatvanAM svarUpane jANakAra hoya, zuddha buddha heya, ATha karmane kSaya karavAmAM samartha haya, samyakdaSTi hoya tenAM sayama-tapa Adi sarva dharma kiyAo nidAna-rahita, zuddha, nirmaLa ane kamanAM nAza mATe hoya che. (samyapha-STinI DIpaNa dharmakriyA nirjarAnAM arthe ja hoya che. te saMsAra paribhramaNa karAvatI nathI ) mUlam- tesi pi tavo Na suddho, nikkhaMtA je mahAkulA / janne vanne viyANaMti, na silogaM pavejjae // 24 // artha: je sAdhako me Ta UMcA kuLamAM utpanna thaI pravaryA grahaNa karI pitAnI pUjA karAvavA tapa Adi anuSThAna kare to te tapa Adi anuSThAne dharmane lAbha ApatA nathI. ane Atma-lAbhanAM phaLathI vacita rahe che. sAdhake potAnAM anuSThAnane gupta rAkhavA. tema ja potAnI prazaMsA karavI nahi tema ja anya pAse karAvavI nahi
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. mUlam - apapaMDAsa pANAsi, appaM bhAsejja suvvae / khaMte'bhinnivuDe daMte, vItagiddhI sadA jae || 25 // artha : sAdhu sacamayAtrA mATe tathA peAtAnAM prArtheAnA nibhAva mATe alpa AhAra-pANI bhagave alpa ele. kSamAzIla rahe lAbha Adi rahita thaI akaSAyI bhAve rahe jitendriya khanI viSaya bhAgeAmAM anAsakta rahe. nidrA thADI kare. sAdhanA thADA rAkhe. uNAdarI Adi tapa karatAM yatnAvata rahI sayamanuM pAlana kare. mUlam - jhANajoga samAhaTTu, kArya viusejja savvaso / titikkhaM paramaM NaccA, AmokkhAe parivvajjAsi || tivemi // adhyayana 8 artha : sAdhu dhyAna ceAgane grahaNa karIne sarvAM azubha vyApArathI mana, vacana, kAyA nA cegane rAke. parisahane samabhAve sahana kare Atma-hitanuM kAraNa jANI mekSanI prApti thatAM sudhI sAvadhAna rahI sayamanuM pAlana kare ema huM jakhu ! bhagavAna mahAvIranAM kathana anusAra huM tane kahuM chu 8 muM adhyayana samApta
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 muM adhyayana-dharmanAma pUrvabhUmikA - AThamAM adhyayanamAM bALavArya ane paMDitavIryanuM kathana karavAmAM AvyuM hatuM. pApakArI kriyA mATe karelA prayatna "bALa-vIrya" kahevAya che. dharma mATe karavAmAM AvanAra prayatna paMDita-vIrya" kahevAya che. A "paMDita-vIrya dharma mATe kahevAmAM AvyuM che. te dharma kevA prakAra hovo joIe te khyAna 9 mAM adhyayanamAM Avaze. mUlam- kayare dhamme akkhAe, mAhaNeNa maImayA / aMju dhammaM jahAtaccaM, jiNANaM taM suNeha me // 1 // artha : zrI sudharmAsvAmIne zrI jaMbusvAmI pUche che ke "prANIone mAro nahi" te tathA | durgatimAM paDatAM jene bacAve e dharma bhagavAna mahAvIra svAmIe pratipAdana karela che te te dharma kevA prakAra che? sudharmA svAmI pratyuttara Ape che ke rAga ane dveSane jItanAra evA zrI jinezvarane bhAkhele ane mAyA-kapaTa rahitane saraLa dharma huM tane kahIza te tuM sAMbhaLa. mUlam- mAhaNA khattiyA vessA, caMDAlA adu bokkasA / esiyA vesiyA suddA, jeya AraMbhaNissiyA // 2 // mUlam- pariggahaniviTThANaM, veraM tesi pavaDDaI / AraMbhasaMbhiyA kAmA, na te dukkha vimoyagA // 3 // artha : brAhmaNa, kSatriya, vaizya, cAMDAla, bukasa, aiSika (zikArI), vaizika (veza dhAraNa karavAvALA) zudra tathA AraMbhamAM Asakta rahenAra jIva, parigrahanI mamatAvALe jIva, je je jIvonI ghAta kare che te te jIvonI sAthe temane vera baMdhana thAya che. vera janmathI navA janma dhAraNa karavAM paDe che janma che tyAM mRtyu jarA, raMga, Adi dukhe rahelAM che. veranAM baMdhana jIvahiMsAthI baMdhAya che. viSaya lepI jI AraMbha samAraMbhamAM Asakta hoya che tethI teo bhavabhavanI vRddhi karAvanAra duHkhanA heturUpa ATha karmothI mukta thaI zakatAM nathI ema jANe AtmAthI chAe AraMbha ane parigrahanAM mamatvathI dUra rahevuM te temanAM mATe sukhanuM kAraNa che mUlam- AghAyakicca mAheLaM, nAio visaesiNo / anne haraMti taM vittaM, kammI kammehi kiccatI // 4 // artha : (prANuonAM daza prakAranAM prANono nAza thAya tene "AghAta mRtyu" kahe che. mRtyu bAda agnisaMskAra tathA pitRpiMDa Adi kriyAone "AghAta mRtyu kahevAya che) AghAta kRtya ryA bAda viSaya lolupI che eTale mRtyu pAmanArAMnA strI, putra, putrI, bAMdhava Adi
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 9 90 svajana, jJAti varga vigere duHkha vaDe prApta karela mRtyu pAmanAranAM dravyane laI jAya che ane bhAga pADI le che ane dhana-saMcaya karatAM bAMdhelAM pApakarmone vipAka pApakarma karanArane ja bhegava paDe che. Arabha karavAvALo pApI pote karelAM karmothI duHkhI duHkhI thAya che (pAMca indriyanAM pAMca prANa manabaLa, vacanabaLa, kAyadaLa, zvAsocchavAsa ane AyuSya e daza prANa kahevAya che mUtra- mAthA upara chagar mAyA, mannA puttA ja rorasA , nAlaM te tava tANAya, luppaMtasla sakammuNA // 5 // artha : mAtA-pitA, putravadhU, bAMdhava, strI, putra, agajAta Adi svajano ke jJAtivarga piotAnAM karelAM karmanAM LarUpa dukhethI vartamAna bhavamAM ke parabhavamAM dukhethI pIDAtA te jIvane keIpaNa trANa zaraNa thavA samartha nathI AvA jIvanAM duHkhamAM svajano bhAga paNa laI zakatAM nathI Ave pApI jIva potAnAM ja karelAM karmothI duHkhI thAya che. mUlam- eyama- sapehAe, paramaTThANugAmiyaM / nimmamo nirahaMkAro, care bhikkhUjiNAhiyaM // 6 // artha : pUrvokta arthane vicArI sAdhu samyaka darzana, jJAna, cAritrya, tarUpa, dharmanI ArAdhanA kare. sayamane mukita prApta karavAvALu samajIne sAdhu purUSee ATha prakAranAM mada (ahakAra) tathA bAhya parigraha ane alya tara parigraha rUpa pUjA satkAra Adi seLa prakAranAM kaSA tathA nava prakAranAM kaSAyane tyAga karIne sayama pALavo. mUlam- ciccA vittaM ca putte ya, pAio ya pariggahaM / ciccANa NaMtagaM soyaM, nikhekkho parivvae // 7 // artha : sAdhue dhanano, putra, jJAtijanone ane parigrahane tyAga karavo joIe tathA rAga-dveSa zekarUpI atyaMtara parigrahane tyAga karI mekSanI prApti mATe koI paNa padArthanI IcchA rAkhyA vinA AtmAmAM lIna thaI saMyamanAM anuSThAnamAM lAgI javuM : mUlam- puDhavI Au agaNI bAU, taNarukkhamabIyagA / aDayA poya jarAU, rasasaMseyaubbhiyA // 8 // artha : sAdhue tema ja sAdhake pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati, tRNa, vRkSa, bIja, aMDaja, pita ja, jarAyuja, rasaja, sadana, ubhI ja A badhA jIve che tethI yatnApUrvaka teonuM rakSaNa karavuM joIe. (ekendriyanAM pAMca bhedamAM suma, bAdara be prakAra che ane paryApta, aparyApta evA paNa be bhede sarva jIvamAM rahelA che tethI jIvone jANavAthI te jIvonI dayA pALI zakAya che mUlam- etehi hi kAehi, taM vijjaM parijANiyA / ___maNasA kAya vakakeNaM, NAraMbhI Na pariggahI // 1 // artha : paDita sAdhaka uparokata cha prakAranAM chakAyanAM chane jANIne mana, vacana, kAyAthI teone
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra AraMbha na kare. teone parigraha paNa na kare. temane paritApa thAya tevA kAryothI alaga rahe, sarva jIvane jJAnathI jANI pratyAkhyAna parijJAthI tene AraMbha eTale hiMsAne tyAga kara ghaTe e sAdhudharmane AcAra che mUlam- musAvAyaM bahivaM ca, uggahaM ca ajaaiyaa| . satthAdANAiM logaMsi, taM vijjaM parijANiyA // 10 // artha ? asatya vacana bolavuM, mithuna sevavu, parigraDa grahaNa kare, adatta vastune levI te sarva A jagatamAM zastra samAna che. tathA ATha prakAranAM karma baMdhananAM kAraNarUpa che. ema jANIne sAdhupurUSe pratyAkhyAnathI tene sarvathA tyAga kare. ane paMcamahAvrata rUpa saMyamamAM jAgRta banavuM. te AtmazreyanuM kAraNa che. mUlam- paliuMcaNaM ca bhayaNaM ca, thaMDillussayaNANi yA / dhUNAdANAI logaMsi, taM vijjaM parijANiyA // 11 // artha : sAdhaka mAyA, kapaTa, lobha, dha ane mAna e sarva kakSAno tyAga kare buddhimAna purUSa tene karmabaMdhananu kAraNa samaje che sAdhakanI sarva dhArmika kriyAone mAyA-kapaTa nAmane kaSAya niSphaLa banAve che. lebha AtmAne vivekazUnya banAve che. ke jJAnanI hAni kare che. ema jANe AtmAthI jIvoe kaSAyathI dUra rahevuM. mUlama- dhoyaNaM rayaNaM ceva, batthIkammaM vireyaNaM / vamaNaMjaNaM palImaMthaM, taM vijjaM parijANiyA // 12 // artha: hAtha, paga, vastra vigerene dhovA ane ragavA tathA reca le. davA laI vamana karavuM, AMkhamAM aMjana karavuM tathA zarIranI zobhA mATe je kAMI karavuM te badhA sayamanA ghAtaka che. tenAM vipAke duHkharUpa jANIne vidvAna munie te sarva kAryano tyAga karavo. e sAdhakane kalyANarUpa che. mUlam- gaMdhamallasiNANaM ca, daMtapakkhAlaNaM tahA / pariggahitthikammaM ca, taM vijjaM parijANiyA // 13 // artha : zarIra ke vastramAM sugaMdhI padArtho lagADavA, phUlanI mALA paheravI, sanmAna karavuM, vinA kAraNe dAMta devA, parigraha rAkhave, strI sevana karavuM tathA hasta karma karavu tathA vikAranA vicArene sevavA A badhA kAryo sAdhakane azubha baMdhananAM kAraNe jANavA. A badhA anuSThAno janmamaraNanA hetu jANI temane tajavA mUlam- uddesiyaM kIyagaDaM, pAmiccaM ceva AhaDaM / pUrva aNesaNijjaM ca, taM vijjaM parijANiyA / / 14 / / artha : sAdhune dAna ApavAnI bhAvanAthI sAdhu mATe banAvela AhAra, vecANa lAvela tema ja udhAra lAvela Adi AdhAkamI AhArathI mizra thayela AhAra tathA sAme AvIne sAdhune
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 9 ApavAne AhAra A sarva prakAranAM AhAra deSayukata hovAthI saMsAravRddhinA kAraNe bane che tethI sAdhue nirdoSa AhAra grahaNa kara. mUlam- AsUNimakkhirAgaM ca, giddhavadhAya kammagaM / uccholaNaM ca kakkaM ca, taM vijjaM parijANiyA // 15 // artha : zarIrane puSTa banAvavA rasAyaNa Adi AhArane bhegava. zabhA mATe AMkhamAM aMjana lagADavuM, Asakita bhAva rAkha, vAravAra hAtha-paga dhevA A sarva kAryone azubha ba dhananAM ane janma-maraNa Adi dukhonA kAraNuM jANuM vicakSaNa sAdhake te sarvane tyAga kare te zreyanu kAraNa che mUlama- saMpasArI kayakirie, pasiNAyataNANi ya / sAgAriyaM ca piDaM ca, taM vijja parijANiyA // 16 // artha : gRhasthanI sAthe saMsArika vAte karavI nahi temanA zArIrika kAryonI prazaMsA karavI, saMsAra vyavahAra saMbaMdhI praznotara karavA, zamyAMtarane AhAra grahaNa karavA vigere pApanAM baMdhanarUpa che. A badhAne satAra vRddhinAM kAraNa jANI vidvAna muni tene tyAga kare mUlamR- aTThAvayaM na sikkhijjA, vehAIyaM ca No ve| hatthakammaM vivAyaM ca, taM vijja parijANiyA // 17 // artha , vidvAna muni jugAra khelavAne, dhana upArjanano, jIvane ghAta thAya tevA pApakAne abhyAsa kare nahi anyane evA prakAranI zikSA Ape nahi. dharma virUddha vAta kare nahi koI sAthe vAdavivAda kare nahi A badhA kAryo karmabaMdhananAM heturUpa jANI ane saMsAra baMdhananAM kAraNarUpa jANI tene tyAga kare mUlam- pAgahAo ya chattaM ca, NAlIyaM vAlavIyaNaM / parakiriyaM annamannaM ca, ta vijjaM parijANiyA // 18 // artha : sAdhue pagarakhAM paheravA, chatrI oDhavI, jugAra rama, paMkha vijhavo tathA anya anyanI karmabaMdha thAya tevI paraspara kriyA karavI A badhA ja kAryo azubha karmabaMdhananAM hetuvALA tathA sasAranA paribhramaNa rUpa janma-maraNa AdinAM dukhanI utpatinAM kAraNa jANIne vidvAna muni tene tyAga kare mUlam- uccAra pAsavaNaM, hariesu Na kare muNI / _ viyaDeNa vAvi sAhaTu, NAyamajje kayAi vi // 19 // artha * sAdhu lIlI vanaspativALI jagyAe agara tyAM bIja vigere paDayAM hoya tene paNa dUra karIne paNa jhADe-pezAba kare nahi. paraMtu acita bhUmine pUjIne, jIvarahita sthAna tapAsIne, pezAba kare agara vasarAve aceta jaLa uparanI saceta vanaspatine dUra karIne paNa te pANInu Acamana kare nahi acita jaLa vAparI azucinI zuddhi kare vanaspatinAM jIne pitAnAM aMgane sparza karavAthI paNa tene pIDA utpanna thAya che.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra mUlam- paramatte annapANaM Na bhaMjejja kayAi vi| paravatthaM acelo vi, taM vijjaM parijANiyA // 20 // artha : sAdhaka muni gRhasthanAM pAtramAM bhejana temaja pANI pIe nahi. vastra rahita hoya to paNa gRhasthanuM vasa vApare nahi. kAraNa ke gRhasthanAM upakaraNa vAparavAthI pUrva karma athavA pazcAtu karmane deSa lAgavA sa bhava che AthI saMyamanI virAdhanA, thavAno bhaya che mUlam- AsaMdI paliyaMke ya, NisijjaM ca gihNtre| saMpuccheNaM saraNaM vA, taM vijjaM parijANiyA // 21 // artha : vidvAna muni gRhasthanA keIpaNa Asana para bese nahi. gRhasthane tenAM gharanAM samAcAra pUche nahi. pUrvanA gRhasthAzramanI tathA kAmaganI kriDAonuM smaraNa kare nahi. A sarva kArya anarthanAM mULa che. ane saMsAra paribhramaNanAM hetu jANe muni tene tyAga kare mUlam- jasaM kitti saloyaM ca, jA ya vaMdaNapUyaNA / / savvaloyaMsi je kAmA, taM vijjaM parijANiyA // 22 // artha : yajJa, kIrti, slAdhA, vadana, pUjA tathA saMsAranAM tamAma kAma ge te badhA saMsAra paribhramaNanA hetuo jANI vidvAnamuni tene tyAga kare (bahU dAna devAthI prasiddhi thAya tene kIrti kahevAya che kAryamAM vijaya maLe to tene yaza kahevAya uttama jAtimAM janma thavo, tapa karavuM, zAsavidyA meLavI tene pracAra karavo te lAdhA kahevAya A badhAne kAmagamAM samAveza thAya che mUlam- je NehaM Nivvahe bhikkhU , annapANaM tahAvihaM / aNuppayANamannesi, taM vijjaM parijANiyA // 23 // artha : je annapANI levAthI munine saMyama naSTa thAya, tevA prakAranAM ane pANI sAdhue grahaNa karavA nahi kadAca azuddha anna-pANI grahaNa thaI gayA hoya to tevA anna-pAnuM anya sAdhune ApavA nahi. tema ja pote bhegavavA nahi kAraNake te saMsAra bhramaNanAM hetarUpa hovAthI munie tene cagya sthaLe paraThavA joIe. mUlam- evaM udAha niggaMthe, mahAvIre mhaamunnii|| aNaMtanANadaMsI se, dhamma desitavaM suttaM // 24 // artha : anaMtajJAna ane darzanayukata bAhya ane abhyatara grathi rahita evA nigraMtha mahAmuni bhagavAna mahAvIre upara pramANe zrata ane cAritryarUpa dharma pAlananA AcArano upadeza Apela che. A upadeza saMyamanAM rakSaNa mATe che tema ja jIva-Adi padArthonuM svarUpa jANI potAnuM tathA paranuM hita karavA mATe upadezya che. mUlam- bhAsamANa na bhAsejjA, Neva baMphejja mammayaM / mAiThANaM vivajjejjA, arNAcatiya viyAgare // 25 // artha ? je sAdhu bhASA samitine anurUpa bhASA belanAra che vANInAM sava bhedene jANanAra che
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 9 upadeza ApavAnI regyatAvALo che, A nipuNa hovA chatAM AvA muni mIna-bhAvanArUpa guNane prApta kare che. sAdhu mArmika vacane bele nahi. kapaTI vacana bele nahi. AghAta thAya ane dhrAska paDe tevI bhASA vApare nahi. mUlam- tatthimA taiyA bhAsA, jaM vidittA'NutappatI / jaM channaM taM na vattabvaM, esA ANA NiyaMThiyA // 26 // artha : bhASAnA cAra prakAra che (1) satya (2) asatya (3) mizra ane (4) vyavahAra. (satya nahi, mRSA nahi te vyavahAra bhASA kahevAya) A cAra prakAra mAMhelI bIjI ane trIjI, asatya ane mizra sAdhu bole nahi te anya azuddha bhASA sAdhuthI kema bolAya? je bhASA bolavAthI pazcAtApa thAya tevI bhASA sAdhu bele nahi hiMsApradhAna ke kapaTayukta bhASA vApare nahi. mUlam- holAvArya, sahIvAyaM, goyAvAyaM ca no vde| tumaM tumaM ti amaNunnaM, savvaso taM Na vattae // 27 // artha : niSphara saMbodhanathI sAdhu anyane bolAve nahi keIne mitra Adi zabda saMbodhIne belAve nahi khuzAmatavALA gotranAM sabodhanathI keIne belAve nahi. vaDilene "tuM" zabdathI bolAve nahi. apriya ane apamAnajanaka zabdothI sAdhaka keIne bolAve nahi paNa vicArI, priya, nirvagha ane satyabhASI balavuM joIe mUlam- akusIle sathA bhikkhU, Neva saMsaggiya bhae / suharuvA tatthuvassaggA, paDibujjhejja te viU // 28 // Artha: sAdhu sadAya durAcArIonI sobatathI dUra rahe pite sadA suzIla rahe kuzIlonI sebatamAM zAtArUpa upasarga utpanna thaI jAya che. jenAthI sayama naSTa thAya tevA upasargone vidvAna muni samyak prakAre jANa samya prakAre sahana kare. kuzIla zarIranI rakSA mATe AdhAkamI AhAra Adi dezemAM Asakata hoya che tethI suzIla sAdhuoe kuzIla sAdhunI sagata karavI nahi mUlam- nannattha aMtarAeNaM, paragehe, Na nnisiiye| ___ gAmakumAriyaM kiiDa, nAtivelaM hase muNI / / 29 / / arthaH vRddhAvasthA athavA roganA kAraNe temaja tapanAM kAraNe azakata thayela hoya tathA vRddhAvasthAnAM kAraNe ane zithila thayA hoya, A kAraNo sivAya bhikSuke bhikSAcArI vigere kAryo mATe gRhasthanAM gharamAM besavuM nahi gAmanAM bALake sAthe ramata ramavI nahi maryAdA bahAra hasavuM nahi. kAma utpanna thAya tevA hAsya muni kare nahi. mUlam- aNussuo urAlesu, jayamANo parivvae / cariyAe appamatto, puTTho tattha'hiyAsae // 30 // artha : manojJa zabda Adi viSayamAM munie abhilASAvALA thavuM nahi temAM ullAsa na lAva. yatnApUrvaka saMyamanI ArAdhanA karavI. parisaha sahana karavA: bhikSAcaryA vigeremAM pramAda
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 95 . kare nahi upasarga Ave tyAre dIna bane nahi. upasargane nirjarAnu kAraNa jANI prasanna bhAve te sahana kare. mUlam- hammamANo Na kuppejA, vuccamANo na saMjale / sumaNe ahiyAsijjA, Na ya kolAhalaM kare // 31 // artha che ke vyakita sAdhune lAkaDI Adino prahAra kare, gALa Ape, durvacano bole, vacanathI AkRSTa kare. te paNa sAdhu tenI upara kedha kare nahi manathI paNa zreSa na kare. prasannacittathI sahana kare. tevA mANasa upara manathI paNa rAga dveSa na kare. tema ja tene viparIta vacana paNa na kahe. mUlam- ladve kAme Na patthejjA, vivege evamAhie / AyariyAI sikkhejjA, budvANaM aMtie sayA // 32 // artha: sAdhaka bhikSuka prApta thatAM kAmone grahaNa karavA IcchA rAkhe nahi tenuM sevana kare nahi. kadAca tapanA prabhAvathI kaI jAtanI labdhi prApta thAya to paNa teno upayoga kare nahi. bhege mATe nidAna na kare. gurUvAsamAM rahI AcArya pAse sadA jJAna, darzana, cAritrya ane tapa vigere svasvarUpanI kriyArUpa zikSA grahaNa karI saMyamanuM pAlana kare mUlam- sussUsamANo uvAsejjA, suppannaM sutavassiyaM / .. vIrA je attapannesI, dhitimantA jiiMdiyA // 33 // artha : zAne sAMbhaLavAnI IcchAvALe bhikSuka sAdhaka-gItArtha tathA sArA tapasvI gurunI sevA karIne jJAnanI upAsanA kare. je purUSa karmanuM vidAraNa karavAmAM samartha che. dhairyavAna tema ja jitendrIya che. Atma-prajJavaMta che te ja sAdhaka Atma-jJAna athavA Atma kalyANanI gaveSaNa karavAmAM samartha bane che. mUlam- gihe dIvamapAsaMtA, purisAdANiyA nraa| te vIrAbaMdhaNummukkA, nAvakaMkhaMti jIviyaM // 34 // artha : gRhavAsamAM jJAnaprAtino mArga maLa durlabha jANI je sAdhake pravajyA laI uttarottara guNanI vRddhi karatAM rahe che tevA jJAnI purUSane Azraya kare egya jANavo. je purU karmabaMdhanathI mukata che te ja purUSa jInAM AdhArarUpa che. AvA sAdhake asaMyamI jIvana IcchatAM nathI. mUlam- agidve saddaphAsesu, AraMbhesu aNissie / savvaM taM samayAtItaM, jametaM laviyaM vahu // 35 // artha : sAdhu manahara zabda, rUpa, rasa, gaMdha Adi viSamAM Asakata na thAya. pApakArI kAryothI dUra rahe e upaga sAdhake satata rAkhavuM jarUrI che. jIvahiMsA te ja Arabha che ane janmamaraNa AdinAM heturUpa che. ema jANI AraMbha parigrahathI sAdhake dUra rahevuM A
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 adhyAyana 9 adhyayananI zarUAtathI je vAtane niSedha karyo che te jina AgamathI virUddha hovAthI niSedha karavAmAM Avye che. mUlam - aimANaM ca mAyaM ca taM pariNNAya paMDie / gAravANi ya savvANi, NivvANaM saMdhae muNi // 36 // | artha : sAdhaka bhikSuke-atimAna, mAyA, lAbha Adi kaSAyA, sa prakAranAM kAmabheAgA, indriyeAnAM viSarcA e badhA tathA ATha prakAranAM maDha e tamAmane saMsAra paribhramaNa rUpa jANavA. janma, jarA, maraNanAM kAraNeA che tema jANIne tene tajavA. vaLI A viSaya kaSAye pratikuLatA, lAbha vigere du:khanA hetu che. ema samajI munie teneA tyAga karI mekSa (narvANu) prApta karavA sayamanuM zuddha pAlana karatAM karatAM vicaravu e ja satya ane sanAtana mArganu kAraNa che. A pramAthe bhagavAna jaMbu pAsethI je me sAMbhaLyuM te huM sa bhavya-jIvAne kahuM chuM. 9 su* adhyayana samApta
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 muM adhyayana- (samAdhi) pUrvabhUmikA - navamAM adhyayanamAM dharmanuM pratipAdana karavAmAM Avela che. dharmanI paripUrNatA thAya tyAre samAdhi ke zAMti thAya te samAdhi ke zAMtinuM yathArtha varNana dazamA adhyayanamAM karavAmAM Ave che. mUlam - AdhaM maImaM aNuvIya dhammaM, aMjU samAhiM tamiNa suNeha / ani bhikkhU u samAhipatte, aNiyANa bhUtesu parivvajjA // 1 // artha : bhagavAna mahAvIrathI pratipAdita karAyela dharmanuM zravaNa he ziSyA ! tame sAMbhaLe. bhagavAne saraLa samAdhi dharmanuM kathana karela che A leAka sakhadhI tathA paraleAka samadhInI AkAMkSA - ethI rahita thai sAdhuee vicaravu. peAtAnAM vrata-niyamAnAM phaLane icchavuM nahi. sAdhue samyaktva sahita zruta ane cAritrya-dhane aMgIkAra karI sayamanuM pAlana karavuM mUlam - uDDhaM aheyaM tiriyaM disAsu, tasA ya je thAvara je ya pANA / hatthehi pAeha ya saMjamittA, adinnamantresu ya No gahejjA // 2 // artha : urdhva dizA, adhe-dizA, tiI dizA, vigeremAM je trasa ane sthAvara jIvA rahelAM che teone sAdhA bhikSuke te prANIonAM hAtha ane pagane khAMdhIne athavA khIjI koI rIte temanI virAdhanA karavI nahi. tema ja anya vaDe nahi apAyela koI vastune sAdhake grahaNa karavI nahi kAraNa ke hiMsA, asatya, adbhuta, maithuna ane parigraha-mamatva e sa karmI khadhananAM kAraNu che. mUlam - sukkhAyadhamme vitigicchatiNNe, lADhe care Ayatule payAsu / AyaM na kujjA iha jIviyaTThI, cayaM na kujjA sutavassi bhikkhU // 3 // artha zruta ane cAritryanuM yathArtha pAlana karavAvALA ane prAsuka AhArathI zarIra nirvAha karavAvALA uttama tapasvI sAdhu jagatanA sarvAM jIvAne peAtAnAM AtmA samAna mAnI saMyamanuM pAlana kare. A lekamAM je jIvA sacamI jIvananAM abhilASI che tee Azrava na kare tathA dhanadhAnya Addhi parigrahane saMcaya na kare tema jIvahiMsA paNa na kare mUlam - savvadiyA bhinivvuDe payAsu, care muNI savvato vippakke / pAsAhi pANe ya puDhovi satte, dukkheNa aTTe paritappamANe // 4 // artha:- sAdhupurUSa strIonAM viSayamAM anAsakta rahI sa` indriyAne vaza rAkhI anendriya khanI, mAhya ane abhyaMtara parigrahanAM baMdhanathI mukta thai, dehanu mamatva ghaTADI, saMsAranA jIvAne duHkha bhAgavatA joI, tenAM duHkhAnA vicAra karI, munie sayama-pAlanamAM upayAgavata rahevuM. saMcamanuM pAlana karatAM karatAM dharma ArAdhanA mATe vicaravu .
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 10 100 mUlam- gutto vaIe ya samAhipatto, lesaM samAhaTu privvejjaa| gihaM na chAe Na vi chAyaejjA, saMmissabhAvaM payahe payAsu // 15 // artha : je sAdhaka vacanathI gupta rahe che, te bhAva samAdhine prApta ja kare che. sAdhue kRSNa vigere kharAba lezyAone parityAga karI zuddha lezyAne grahaNa karI saMyamanuM pAlana karavuM. sAdhu ghara banAve nahi ane bIjAnI pAse banAvarAve paNa nahi. temaja strIonI sAthe saMsarga paNa na rAkhe. TippaNIH lezyA eTale AtmAnA adhyavasAya athavA bhAva, kRSNa, nIla, kapata kharAba lezyA che te, zukala, padama sArI lezyA che. mUlam- je kei logaMmi u akiriyaAyA, annena puTThA dhuyamAdisati / AraMbhasattA gaDhiyA ya loe, dhamma Na jANati vimokkhaheuM // 16 // artha? A saMsAramAM je leke AtmAne kiyA rahita mAne che eTale niSkiya svIkAre che jayAre bIjA ke temane pUche tyAre mokSa che tema pratipAdana kare che. AvA mekSa ane dharmane nahi jANavAvALA anya matAvalaMbI Ara bha samAra bhamAM ja Asakta rahI saMsArane vadhAryA kare che AvA mithyA pratipAdake viSaya bhegamAM mUchita heya che teo jIvanAM mekSanA kAraNa rUpa zrata ane cAritrya dharmane vAstavika rIte jANatA nathI mUlaya- puDho ya chaMdA iha mANavA u, kiriyAkiriyaM ca puDho ya vAyaM / jAyassa vAlassa pakuvvadehaM pavaI veramasaMjayarasa // 17 // artha H A lokamAM manuSyanI rUci eTale ke abhiprAya bhinna bhinna prakAranAM hoya che AtmAnI mukita mATe kaI kiyAvAdane svIkAra kare che. AvI rIte ekAMta matane vaLagI saMsAramAM sukhanI abhilASAthI janmelA bALakanA zarIrane kApIne paNa pitAnu sukha icche che evA asayatanuM vera bhavobhava vadhatuM ja jAya che mUlam- AukkhayaM ceva abujjhamANe, mamAti se sAhasakAri mNde| aho ya rAo paritappamANe, aDhesu mUDhe ajarAmarevva // 18 // artha: AraMbhamAM ra pa purUSa jyAre potAnuM AyuSya purUM thaze te jANato nathI paraMtu te purUSa vastuo upara mamatva rAkhI jagatanAM padArthone meLavavAnI AkAMkSAmAM pApakarma karato ja rahe che. rAta ane divasa ciMtAtura banI duHkhano ja anubhava kare che dhana-dhAnya ane upArjanamAM potAne ajara amara mAnI temAM mUDha ane mugdha rahI azubha vRttine vadhArato ja rahe che tene zubha bhAva kadi Avato nathI. malama- jahAhi vittaM pasavo ya savaM, je vadhavA je ya piyA ya mittaa| lAlappaI se'vi ya ei mohaM, anne jaNA tassa haraMti vittaM // 19 // artha : he bhavya ! dhana, dhAnya, svajana, bAMdhava, mitra, pazu, pakSI vigere badhAne ja tyAga kare.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 101 je khAMdhavA, strI, putra vigere che teo paNa vAravAra meAha utpanna kare che. vaLI atyaMta du:khathI meLavela dhana-dhAnya Aphri tenA maraNa pachI khIjA leAkeA (kuTukhArdi) tenu haraNu karI le che ( eTale jJAnIoe strI, putra vigerene luTArAe kahela che.) mUlam - sohaM jahA khuDDumigA caraMtA, dUre caraMtI parisaM kamANA / evaM tu mahAvi samikkha dhammaM dUreNa pAvaM parivajjaejjA ||20|| artha : vanamAM vicaratAM evA nAnA haraNA jema siha vigere bhayaMkara zikArI pazuenI khIkathI dUra dUra vicaryA kare che te ja pramANe buddhimAna purUSa! eTale sAdhaka bhikSukA vItarAge prarUpela zruta ane cAritrya rUpa dharmanA vicAra karI pApakarmathI dUra ja rahe che mATe pApakarmanA tyAga karavA. mUlam saMbujjhamANe u pare matImaM, pAvAu appANa nivaTTaejjA / hippasUyAI duhAI mattA, verANubaMdhINi mahatbhayANi // 21 // a' : dharmane yathArtha samajavAvALA sAdhaka purUSa pAtAnAM AtmAne pApakarmathI te jarUra nivRtta kare hiMsA AdithI utpanna thavAvALA kAM veranI paraMparAne vadhAre che ane mahAna bhayane utpanna karavAvALA temaja duzmajanaka hoya che tee naraka, nigeAda vageremAM paribhramaNa karavAvALA che. mUlam - musaM na bUyA muNi attagAmI, nivvANameyaM va siNaM samAhiM / sayaM na kujjA na ya kAravejjA, karaMta mannapi ya NANujANe // 22 // artha : sAdhaka munie tema ja vItarAga mArgamAM cAlavAvaLA sAdhake jUThThuM khelavu ja nahi. asatya khelavAnA tyAgane saMpUrNa bhAva samAdhi ane para parAe meAkSa kahela che. sAdhu hi sA, asatya vacana, adatta, abrahna, parigraha vigerenuM sevana kare nahi. khIjAenI pAse sevana karAve nahiM, tema ja doSAnuM sevana karatAM hAya evAone bhalA paNu na mAne tema ja AvA pApakArI kAryamAM anumedana na Ape mUlam - suddhe siyA jAe na dUsaejjA, amucchie Na ya ajjhovavanne / fasi vimukke Na ya pUyaNaTThI, na siloyagAmI ya parivvajjA || 23 // artha : kaDhAca doSa vinAne zuddha AhAra gheADA ke apriya maLe te paNa sAdhue tevA zuddha AhAra upara rAga-dveSa karI cAritrya-dharmane duSita na karave sAdhaka purUSa AhAramAM mUrchita na vuM tema ja iSTa AhAranI abhilASA na rAkhavI sAdhaka bhikSuka sacamamAM dhIraja vALe! banIne khAdya ane abhya tara parigratuthI vimukta thAya tema ja sAdhue peAtAnI pUjA, pratiSThA ane kIrtinI IcchA na karavI samyak prakAre zuddha sayamanuM pAlana karavuM.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 adhyayana 10 mUlam- eesu vAle ya pakuvvamANe, AvaTTa kammasu pAvaesu / ativAyao kIrai pAvakamma, niuMjamANe u karei kammaM // 5 // artha :- ajJAnI jIvo IndriyonAM viSayamAM Asakta banI prANIone kaSTa Ape che. svayaM hiMsA karI tathA anya dvArA hiMsA karAvI pApakarmo kare che, tenAM vipakarUpe pRthvIkAya Adi jImAM vAraMvAra utpanna thaI duHkha bhogave che (AvA ajJAnIo potAnAM-nokara vigerene pApakarmamAM che pApakarmane saMcaya kare che ) ema jANa sAdhake jIvahisAthI dUra rahevuM : mUlam- AdINavIttI va karei pAvaM, maMtA u egaMtasamAhimAhu / buddhe samAhIya rae vivege, pANAivAyA virae ThiyappA // 6 // arthaH je purUSa bhikSA mAgavA AdinAM karUNAjanaka dhaMdhA karatA hoya teo paNa adhyavasAyanI azuddhatAne lIdhe azubha karma baMdhana kare che ema jANuM tIrthakara dee bhAva-samAdhi rUpa - ahiMsA pradhAna zrata-cAritrya dharmane upadeza Apela che jethI samAdhinA Icchake prANI tipAta Adi sAvadha anuSThAnethI nivRta rahI bhAva samAdhi rUpa sayamamAM anurakta rahevuM. mUlam- savvaM jagaM tU samayANupehI, piyamappiyaM kassai No karejjA / uTThAya dINo ya puNo visanno, saMpUyaNaM ceva siloyakAmI // 7 // artha : sAdhu samasta jagatane samabhAvathI dekhe, koInuM priya ke apriya kare nahi ke sAdhaka pravarjayA grahaNa karI upasargo prApta thatAM dIna banI jAya che ane pravarjayA choDI bhraSTa thAya che vaLI kaI sAdhaka pujA tathA praza sAnAM abhilASI bane che keI kaI viSaya * - lolupta banI strIomAM Asakata thai gRhastha banI jAya che. tethI sAdhake sayamamAM upAgavata rahevu. mUlam- AhAkaDaM ceva nikAmamINe, niyAmacArI ya visaNNamesI / itthIsu satte ya puDho ya vAle, pariggahaM ceva pakuvvamANe // 8 // artha : je dIkSA laIne AdhA karmathI duSita evA AhAranI atyata IcchA kare che tema ja AdhAkamI AhAra mATe phAMphA mAryA kare che, teo kuzIla kahevAya che. tathA jee strIomAM Asakta rahe che tathA strIonAM vilAsamAM ajJAnIonI mAphaka mugdha banI strI prApti mATe parigraha rAkhe che teo pApakarmanuM upArjana kare che. - mUlam- verANugiddhe NicayaM karei, io cue sa ihamaTThadugge / .. tamhA u medhAvi samikkha dhamma, care muNI savvau vippamukke // 9 // . artha je purUSa prANIonI sAthe vera kare che te pApakarmane vadhAre ja kare che. e marIne naraka vigere duHkha ApavAvALA sthAnamAM janma le che A kAraNathI buddhimAna munie dharmane vicAra karI badhA ja badhAthI mukta thaI saMyamanA kAryamAM tatpara rahevuM.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra mUlam- AyaM Na kujjA iha jIviyaTThI, asajjamANo ya privvejjaa| NIsammabhAsI ya viNIya giddha, hiMsanniyaM vA Na kahaM karejjA // 10 // artha : sAdhu purUSe A lekamAM lAMbA samaya sudhI jIvana jIvavAnI IcchAthI dravya upArjana na karavuM. strI-pUtra vigeremAM Asakata banyA vinA saMyamamAM joDAvuM. zabdAdi viSayamAM nahi banatAM pUrvApara vicAra karIne kathana karavuM; paNa hiMsA sabadhI te bhASaNa karavuM ja nahi. mUlam- AhAkaDaM vA Na NikAmaejjA, NikAmayaMte ya Na saMthavejjA / dhuNe urAlaM aNuvehamANe, ciccA Na soyaM aNavekkhamANo // 11 // artha : munie AdhAmI AhAranI IcchA na karavI tema ja AdhA kamanI IcchA karanAranI sAthe saMbaMdha paNa na rAkho karmanI nirjarA mATe ja audArika zarIrane bAhya tema ja "atyaMtara tapathI muni kuza kare. zarIra AdinI darakAra karyA vinA sukhane tyAga karIne " saMyamanuM yathArtha anuSThAna kare. mUlam- egattameyaM abhipatthaejjA, evaM pamokkho na musaMti pAsaM / esappa mokkho amuse vare vi, akohaNe saccarae tavassI // 12 // . artha: sAdhake haMmezAM ekatvapaNanI bhAvanA karavI joIe. hu ekale A chu ane eka ja jaIza evI bhAvanA bhAvavAthI ja sAdhu niHsaMgatAne prApta karI zake che. e vAtane satyapaNathI samaje. ekatvanI bhAvanA ja utkRSTa mokSa che e ja bhAvanA bhAva-samAdhi rUpa che. ane e ja pradhAnapaNano vicAra che je muni phedha-rahita tapasvI che e je badhAthI uttama kahevAya che mUlam- itthIsu yA Araya mehuNAo, pariggahaM ceva akuvvamANe / uccAvaesu visaesu tAI, nissaMsayaM bhikkhU samAhipatte // 13 // artha : je purUSa strIonI sAthenAM maithunathI virakata hoya che, parigraha karato nathI, je jI majJa ane amanojJa viSamAM rAga-dveSavALA hotA nathI te ja enI rakSA karI zake AvA ja sAdhaka-bhikSuke niHzaMka rIte parama zAMti ane parama samAdhine prApta karavAvALA bane che mUlam- araI raiM ya abhibhUya bhikkhU , taNAiphAsaM taha sIyaphAsaM / uNhaM ya daMsaM cAhiyAsaejjA, subbhi va dunbhi va titikkhaejjA // 14 // artha : paramArthane jANavAvALA bhikSuke saMyamamAM arati, apritI tathA asaMyamamAM rati pritI ne tyAga kare tRNa vigerenAM sparzane tathA zIta, uSNa ane daMzamazaka vigerenAM sparzane sahana karavAM temaja sugaMdhI ane durga dhi padArthone sahana karI levA (eka sarakhA mAnavA).
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 10 102 mUlam- nikkhama gehA u nirAvakaMkhI, kAyaM viusejja niyaannchinne| ' ___No jIviyaM No maraNAbhikakhI, carejja bhikkhU valayA vimukke / tibemi // 24 // artha ? sAdhue dIkSita thaIne pitAnA jIvana pratye niSkAma rahevuM. eTale jIvana vadhe ke ghaTe, maraNa turaMta Ave ke lAMbA samaye Ave tevI IcchA paNa rAkhavI nahi. anaapekSita jIvanavALA thavu, zarIra paranI mamatA, zArIrika saMskAra tathA cikitsA karyA vinA sAdhaka zarIrano tyAga kare pite karelA tapanAM phaLanI IcchA na kare. saMsArathI vimukha banIne jIvana-maraNanI AkAMkSA rAkhyA vinA saMyamanAM anuSThAnamAM pravRta rahe tema ja pUrNa vairAgyanI sthitimAM tatpara rahe 10 muM adhyayana samApta
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 suM adhyayana-mokSa mArga parvabhUmikA - dazamAM adhyayanamAM samyaka darzana, samyak jJAna, samya, cAritrya ane "samyaka tapa rUpa saMcama ane dharmansamAdhine upadeza ApavAmAM Avela che "samAdhithI ja mokSanI prApti thAya che. tethI mokSamArganuM nirUpaNa karavAvALu A agIyAramAM adhyayananuM citana karavAmA Avela che. mUlam- kayare magge akkhAye, mAhaNeNaM maImayA / jaM maggaM ujju pAvittA, ohaM tarai duttaraM // 1 // artha "mA haNa" "mA haNe e pramANene ahiMsAno upadeza ApavAvALA bhagavAna mahAvIre kayA prakArano mokSa mArga kahyo che? ke saraLa evA e mArgane Azraya laIne jIva duSkara evA sa sArane tarI jAya! arthAta mokSanI prApti kare mUlam- taM maggaM NuttaraM suddhaM, savvadukkhavimokkhaNaM / jANAsi jaM jahA bhikkhU , taM No bUhi mahAmuNI // 2 // artha : jaMbu svAmI pharIthI sudharmA svAmIne vinave che ke he mahAmuni ! saghaLA duHkhathI mukata karavAvALA zuddha ane anuttara evA mArgane Apa je rIte jANe che te rIte amane kahevA kRpA karo - navuM che ke dunniA , revA mahuvA rAjulA tesiM tu kayaraM maggaM, AikkhejjA kahAhi No // 3 // artha : jaMbusvAmI sudhamAM svAmIne vinatI kare che ke he munivara ! je kaI deva athavA manuSya amArI pAse AvIne amane pUche ke mokSano mArga kaye che? te hu teone ko mArga batAvuM? arthAt tevA mArgane upadeza amane saMbhaLAvo mUtra- navuM vo chegchI , revA kuvA rAsa ! tesimaM paDisAhijjA, maggasAraM suNeha me // 4 // artha : zrI sudharmAsvAmI jaMbusvAmIne pratyutara Ape che ke he jabu ! je kaI deva athavA mAnava tamane sAcA mokSa mArganAM saba dhamAM pUche to tene A mArga batAvazo. huM tamane te zreSTha ane satya mokSamArganuM kathana karUM chuM. mUlam ANuputveNa mahAghoraM, kAsaveNa paveiyaM / jamAdAya io punvaM, samudaM vavahAriNo // 5 // artha : kAzyapa zetravALA bhagavAna mahAvIre prarUpita karela atyaMta kaThina mArganuM huM tamane anukrame kathana karU chu. jema vyApArI leke vAhanamAM besIne pitAnA vyApAra mATe samadrane
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 11 tarIne pAra utare che tevI rIte bhagavAna mahAvIre pratipAdita karelA A mArganuM avalakhana laIne agAu ghaNAM jIvA apAra ane duSkara evA A saMsAra sAgarane tarI gayA che. mUlam - arttAraMsu taraMge, tarissaMti aNAgayA / 104 taM soccA paDivakkhAmi, jaMtavo taM suNahe me // 6 // artha : he jakhu ! je mArge cAlIne bhUtakALamAM aneka jIve A bhayaMkara ane duHkhI saMsArane pAra pAmyA che, vartamAna kALe paNa A mArgane anusarI ghaNAM jIve! A saMsArane tarI jAya che ane bhAvimAM paNa A vikaTa sasArane pAra pAmaze. bhagavAna tIrthaMkaranA svayaMmukhethI je pramANe me zravaNu karyuM che te pramANe huM tamane kahIza te tame mArI pAsethI sAMbhaLe. mUlam - puDhavIjIvA puDho sattA, Au jIvA tahA'gaNI / vAujIvA puDho sattA, taNarukkhA sabIyagA // 7 // artha : pRthvI athavA pRthvInA Azraye rahelAM jIvA pRthaka pRthak che. tevI rIte pANInAM jIvA ane pANInA Azraye rahelAM jIvA paNa judA judA prakAranAM che. pratyeka zarIra hAvAnAM kAraNe temanu pRthak pRthak astitva che. agnikAya tathA vAukAyanAM jIvA vaLI tRNu, vRkSa, khIja, skaMdha, pAMdaDA vigerenAM jIvA paNa pRthya pRthak sattAvALA che mUlam- ahAvarA tasA pANA evaM chakkAya AhiyA / etAvae jIvakAe NAvare koi vijjaI // 8 // artha : upara ekendriya jIveAnI jAti gaNAvI te uparAMta tenAthI jUdA traJakAya vALA jIvA paNu che A jIvA eindriya, traNa indriya, cAra indriya, pAMca indriya vALA che. A badhAne cha jIvanIkAya' kahevAya che ATalI ja jIva rAzi che AnAthI anya kAI paNa bheda jIvanAM hAtAM nathI arthAt A sivAya koI 'jIvanIkAya' nathI mUlam - savvAhi aNujuttIhi, maimaM paDilehiyA / savve akaMtadukkhA ya, ato savve na hiMsayA // 9 // artha : buddhimAna purUSAe badhI ja yukitaethI pRthvIkAya vigere jIvAnA vicAra karIne, tenAM avyakata ane vyakata bhAvezane yathArtha samajIne eve siddhAMta prati-pADhita karyA che ke huM jagatanA jIvA! badhA ja prANIone duHkha apriya che dareka prANI sukhane icche che tethI kAIpaNa prANInI mana, vacana, kAyAthI hiMsA ke virAdhanA karavI nahi. mUlam - avaM khu NANiNo sAraM jaM na hisai kaMcaNa / ahiMsA samayaM ceva eyAvaMtaM vijANiyA // 10 // artha : jIvanAM yathArtha svarUpane ane temanI virAdhanAthI tathA pApakarmane yathArthapaNe oLakhIne jJAnIjanAe khatAvyu che ke prANAtipAta ( jIva hiMMsA ) thI nivRta thavu te ja sAra che ane te ja pradhAna-dharma che, ahiMsA pratipAdana karavAvALA zAsanA paNa e ja sAra che. ke kAIpaNa prANInI hiMsA na karavI hiMsAvALA zAAA paNa e ja A ja rIte varNave che. siddhAMtane thULapaNe
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 105 sUyagaDAMga sUtra mUlam- uDhaM ahe ya tiriyaM, je kei tasathAvarA / samvattha viraMti kujjA, saMti nivvANamAhiyaM // 11 // artha : uMcI-nIcI ane tirachI dizAomAM je trasa ane sthAvara prANIo rahelA che te tamAmanI hiMsAthI sarvatra ane sarva prakAre nivRta thavuM joIe. A rIte jIvane zAMtimaya ekSaprApti kahI che. kAraNake viratiyukata purUSathI keI DaratuM nathI. mUlam- pabhUdose nirAkiccA, Na virujjhejja keNaI / maNasA vayasA ceva, kAyasA ceva aMtaso // 12 // artha : Indriya damanamAM jenI zakita rahelI che evA zakitazALI sAdhake mithyAtva, aviratI, kaSAya ane roga tathA pramAda vigere dene dUra karI koIpaNa prANI sAthe mana, vacana, kAyAthI jIvana paryata virodha na kare. mUlam- saMvuDe sa mahApanne, dhIre dattesaNaM cre| esaNAsamie NiccaM, vajjayaMte aNesaNaM // 13 // artha H Azrava dvAra (pAMca Indriya ane chaThTha mana) thI AvatAM pApe zekavAvALA mahAprajJAvaMta ane dhIra evA bhikSake pitAne ApavAmAM Avela nirdoSa AhAra ja grahaNa kara je muni sAdhaka sadeSa AhArano tyAga kare che ane nirdoSa AhArane grahaNa kare che te sAce buddhimAna ane vIra che mUlam- bhUyAiM ca samArabbha tamuddissA ya jaM kaDaM / tArisaM tu Na giNhejjA, annapANaM susaMjae // 14 // artha : je AhAra prANIono AraMbha samAraMbha karIne athavA temane pIDA upajAvIne taiyAra karavAmAM AvyuM hoya athavA sAdhune mATe ja AhAra taiyAra karyo hoya evA anna pANIne uttama sAdhu grahaNa na kare (avo AhAra grahaNa na karavAthI saMyamanuM yathArtha pAlana thAya che.) mUlam- pUIkammaM na sevijjA, esa dhamme vusiimo| jaM kiMci abhikakhejjA, savvaso taM na kappae // 15 // artha : sAdhaka bhikSuke je AhAramAM AdhakamI eTale deSita AhArane eka kaNiye paNa je bhaLelo hoya che tevA AhAranuM paNa sevana na karavuM joIe zuddha saMyamanuM pAlana karavAvALA sAdhune e ja dharma che kadAca zuddha AhAramAM paNa je azuddha-paNAnI AzaMkA rahetI hoya te te AhAra paNa sAdhune grahaNa karavA cogya nathI mU-kRta jANunAnA, sAvare nirvANa ThANAI saMti saDDhINaM, gAmesu nagaresu vA // 16 // artha : koI koI gAma ane nagaromAM dharmamAM zraddhA rAkhavAvALA gRha vase che. AvA gAma ane nagaramAM sAdhue potAnA nivAsa paNa kare che tyAM sAdhu purUSe khAsa khyAla rAkhave
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ adayayana 11 106 ke pote Atmagupta ane jitendriya che tethI te gAma ke nagaramAM je koI prakAranAM jIvanI hisA thatI hoya te te virAdhanA karavAvALA manuSyonI anumodanA karavI nahi. TippaNuM - AvA nAnA gAmamAM vAva, sarovara vigere hoya che ane te vAva sarevara banAvIe te ThIka ke kema? evuM sAdhune pUchavAmAM Ave che te vakhate Agraha ke bhayathI sAdhue anudanA ApavI nahi. mUlam- tahA giraM samArabbha, atthi puNNaM ti No vae / ahavA patthi puNNaM ti, evameyaM mahanbhayaM / / 17 / / artha : AvA gAma nagaramAM ajJAna manuSya, sAdhaka bhikSukane pUchavA Ave che ke he muni! kUvA khe davAmAM ke sarovara banAvavAmAM ke dAnazALA kholavAmAM puNya che ke nahi? AvA prakAranAM vAkAne sAMbhaLI sAdhue "puNya che ema na kahevu ane "puNya nathI ema paNa na kahevu kAraNa hA ke nA bane anarthakArI ane bhayakArI che. mUlam- dANaTThayA ya je pANA, hammati tasathAvarA / tesi sArakkhaNaTThAe, tamhA atthI tti No ve|||18|| artha : annadAna athavA jaLanu dAna ApavA mATe je trasa ane sthAvara prANI mAravAmAM Ave che te jIvonI rakSA mATe sAdhupuruSe "puNya" che ke nahi tema kahevuM na joIe. TippaNuM - puNya che tevuM vidhAna karavAthI trasa ane sthAvara jIvonI virAdhanAmAM bhAgIdAra thavu paDe che AvA kArya gRhasthane yogya che mUlam- jesi taM uvakappaMti, annapANaM tahAvihaM / tesi lAbhatarAyatti, tamhA Natthi tti No vae // 19 // artha je prANIone dAna ApavA mATe aneka prakAranAM annajaLa taiyAra thatAM hoya to te jIvane annapANInA lAbhanI aMtaraya na thAya te kAraNe AvA dAnamAM puNya nathI e pramANe sAdhaka bhikSuke belavuM nahi, paraMtu mauna rahevuM kAraNa anna-paNa banAvavAmAM chakAya Arabha thAya che. vaLI AhArAdi IchAvALA jIvone atarAya paNa thAya che mATe sAdhue mauna rahevu. mUlam- je ye dANaM pasaMsaMti, vahamicchati pANiNaM / je ya NaM paDisehaMti, vitticcheyaM karaMti te // 20 // artha : jeo dAnanI prazaMsA kare che teo prANInAM vadhanuM samarthana kare che ane jeo dAnane niSedha kare che teo anya jIvonI AjIvikAnu chedana kare che. AvA prasaMge munie mauna rahevu je dAnanI hA pADe te prANIonA vadhAmAM bhAgIdAra thAya che ane nA pADe te anya prANIone AhAra maLavAmAM aMtarAya rUpa thAya che mATe gItAthI munie mauna rahevuM ja gya che.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 107 "yagaDAMga sUtra mUlam- duhao vi te Na bhAsaMti, atthi vA natthi vA puNo / AyaM rayassa heccA NaM, nivvANaM pAuNaMti te // 21 // artha :- AvI paristhitimAM sAdhue dAna karavAthI puNya thAya che ane dAna nahi karavAthI puNya nathI thatuM A banne prakAranI vAta sAdhue kahevI na joIe jeo banne prakAranAM karmanAM Azravane tyAga karI mauna dhAraNa kare che te mekSane prApta thAya che mUlam- nivvANaM paramaM buddhA, NakkhattANaM va caMdimA / tamhA sayA jae daMte, nivvANaM saMdhae muNI // 22 // artha - jema nakSatromAM caMdramA zreSTha che te ja pramANe nirvANane mAnavAvALA purUSe ja sarva purUSamAM uttama che A kAraNathI yatnazIla ane sadAjitendrIya banI munie mokSanuM sAdhana karavu mUlam - vujjhamANANaM pANANaM, kiccaMtANaM sakammaNA / AghAi sAhu taM dovaM, patidvaisA pavuccaI // 23 // artha - mithyAtva, kaSAya vigerenI dhArAmAM vahI jatA ane pitAnAM karelAM karmonA udaya vakhate pItA pAmatAM ane duHkhathI valavalATa karatAM prANIo mATe zrI tIrtha koe jene mArgarUpa dviIpa batAvela che samyak darzana, jJAna ane cAritrya tathA samyak tapa vigerethI muktinI prApti karI zakAya che. ema jJAnIjane kahe che TippaNI dukhI jene mekSa mArga ja trANAraNa che ane mokSanI prApti ja pratirUpa che. mUlam- Ayagutte sayA daMte, chinnasoe aNAsave / je dhamma suddhamakkhAi, paDipunnamaNelisaM // 24 // artha : jeo AtmAne pApathI bacAvavAvALA che tathA pApa ane puNya bane lAgaNIothI gopana karavAvALA che ane svarUpamAM sthita thavA mATe Indriyone sadAya vazamAM rAkhavAvALA che vaLI AjhavadvAne je rokavAvALA che te ja sAdhaka muni paripUrNa anupama ane zuddha dharmanuM kathana kare che (AvAja muni jIvane 'dvIpa samAna che ane AvA sAdhaka munio ja ane cAritrya dharmanuM kathana kare che.) mUlam- tameva avijANatA, abuddhA buddhamANiNo / buddhA mo tti ya mannatA, aMte ee samAhie // 25 / / artha : yathArtha zrata ane caritrya dharmane nahi jANavALA ajJAnI hovA chatAM pitAne jJAnI mAne che teo bhAva-samAdhithI ghaNuM dUra rahe che. vaLI ghaNuM leke abhimAna ane nirdoSapaNAnA oThA nIce ema bele che ke ame ajJAnI chIe evA leke paNa bhAva-samAdhithI ghaNAM ja dUra rahe che.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 adhyayana 11 mUlam- te ya bIodagaM ceva, tamuddissA ya jaM kaDaM / bhoccA jhANaM jhiyAyaMti, akheyannA 'samAhiyA // 26 // artha : jIva-ajIva vigere tane pAramArthika paNuthI nahi jANatA evA pUkata ane sanyAsIo saceta AhAra-pAchuM le che temaja temane uddezIne temanA bhaktoe banAvela AhAra vigerene teo upabhega kare che. vaLI AvA AhAra mATe teo rAta-divasa citavana (ArtadhyAnaraudradhyAna) kare che vaLI dhananI temane kAmanAo hoya che AvA kahevAtA sAdhuo samAdhinA mAgathI ghaNAM ja dUra che. mUlam- jahA DhaMkA ya kaMkA ya, kulalA maggukA sihii| machelai fNayAyaMti, zA te phurasAda rahI artha ? jevI rIte DhaMka, kaMka, kuzaLa, jaLayuga ane sikhI nAmanAM prANIo jaLane Azraye rahevAvALA mAchalIonI prApti mATe ja eka dhyAna karIne ubhA rahe che tevI rIte AvA daDIka vigere kahevAtAM sAdhuo sasAranA bheganAM mATe ja rAta-divasa azubha dhyAnamAM lIna rahe che. jema AvA jaLacara prANuonuM dhyAna adhama che tevI rIte AvA kahevAtA sAdhuonuM yAna paNa Arta ane raudrarUpa hovAthI adhama che. mUlam- evaM tu samaNA ege, micchAiTThI aNAriyA / visaesaNaM jhiyAyaMti, kaMkA vA kalusAhamA // 28 // artha ? A ja pramANe kaI kaI mithyASTi anArya zramaNa viSayanI lAlasA mATe tathA kAmaganI prApti mATe dhyAna karatAM hoya che. teo kaMka pakSInI jema kaluSita tathA adhama hoya che TippaNIH jema kaMka pakSIo Arta ane zaidra sthAna dhare che te pramANe mithyA daSTivALA ane AraMbha parigrahanI IcchAvALA zramaNe paNa kAmaganI IcchAne lIdhe AvuM adhama dhyAna dhare che. mUlam- suddhaM maggaM virAhittA, iha mege u dummaI / ____ ummaggagatA dukkhaM, ghAyemasaMti taM tahA // 29 // arthaH A lokamAM kaI kaI duSTa buddhivALA purUSa pitapotAnA darzanamAM anurakta hovAnA kAraNe zuddha mArgane duSita karIne ujU-mArgamAM pravRtti kare che. teo saMsAramAM duHkha ane nAzane ja netare che. TippaNIH A lekamAM mekSa mArganI prarUpaNAmAM kaI kaI sAvadha vyApArano svIkAra karI temaja mahAmohathI vyAkuLa thaI, zuddha athota sa zaya-viparIta ane an adhyavasAya vigere dethI rahita evA samyaka mekSa mArganI virAdhanA kare che. AvA durgati zramaNe satya dharmanI virAdhanAnA kAraNe duHkha ane nAzane ja prApta thAya che.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 109 sUyagaDAMga sUtra mUlam- jahA AsaviNi nAvaM, jAi aMdho duruhiyA / icchaI pAramAgaMtuM aMtarA ya visIyai // 30 // artha: jevI rIte koI janmathI aMdha thayela purUSa chidrovALI naukAmAM besIne kinArA para pahoMcavAnI IcchA rAkhe che paraMtu te vacamAM ja DUbI jAya che. kemake tenuM sAdhana doSavALuM hovAthI kArya siddha karavAmAM asamartha hoya che-tevI ja rIte zAkya vigere zamaNe zuddha sAdhananA abhAve anarthane ja prApta thAya che, kemake ahiMsA ane aparigraharUpa dharma temanI pAse nathI) mUlam- eva tu samaNA ege, micchaddiTThI annaariyaa| soyaM kasiNamAvannA AgaMtAro mahabbhayaM // 31 // artha : e ja rIte kaI kaI mithyASTi anArya zramaNa AvI rIte Azravane prApta karIne mahAna bhayane prApta karavAvALA thAya che. mUlam- imaM ca dhammamAdAya, kAsaveNa paveiyaM / tare soyaM mahAghoraM, attattAe parivvae // 32 // arthaH kAzyapa gotrI bhagavAna mahAvIra svAmIe batAvela A AtmAna. vItarAga svarUpane prApta karIne je mahAra evA saMsAra-sAgarane pAra kare ane AtmAne cAra gatimAM jatAM rakSavA mATe sAdhaka jI saMyamanuM pAlana kare. TippaNI -zrata ane cAritryarUpa ahiMsA ane aparigraharUpa dharmanA pAlanathI ja janma maraNanA cakarAvAno nAza thAya che. ema samajI saMyama pALave. mUlam- virae gAmadhammehiM je keI jagaI jgaa| tesi attuvamAyAe, thAmaM kuvvaM parivvae // 33 // artha : sAdhaka bhikSuka pAMca indriyanAM zabdAdika viSathI nivRtta bane ane Avo virakata puruSa jagatanAM tamAma prANIone pitAnA AtmA sarakhA samajIne tene duHkha na upajAve. temanI rakSA mATe sAdhaka parAkramazIla banI yatnApUrvaka saMyamanuM pAlana kare. TippaNuM - je saghaLAM prANIone pitAnAM samAna gaNavAmAM Ave to sAdhakanA rAga naSTa thAya che. mUlam- aimANaM ca mAyaM ca, taM parinnAya pNddie| savvameyaM NirAkicyA, NivvANaM saMghae muNI // 34 // artha : pati muni, ati mAna, kedha tathA mAyA ane lebha ema cAra kaSAyane ja saMsAranAM mahAkAraNa mAnI te badhAne tyAga kare ane mokSanI ArAdhanA kare. (A cAra kyAye cAritryane nAza karanAra che tema ja teo saMsAravRddhinuM kAraNa che.)
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 adhyayana 11 mUlam- saMdhale sAhu dhammaM ca, pAvadhamma girAkare / uvahANavIrie bhikkhU , kohaM mANaM Na patthae // 35 // artha : tIvra tapa karavAmAM zakitamAna sAdhu zrata ane cAritrya dhamanI ArAdhanA kare. daza prakAranAM yati dharmanI utpatti kare. prANAtipAta vigere pAparUpa dharmane tyAga kare, AvA sAdhake kaSAyanI manathI paNa IcchA karavI nahi TippaNuM - pAparUpa anuSThAno tyAga karavAthI tapa karavAmAM sAdhakanuM baLa, vIrya-parAkrama pheravI zakAya che. mUlam- je ya buddhA aikkaMtA, je ya buddhA aNAgayA / saMtI tesi paiTThANaM bhUyANaM jagatI jahA // 36 // artha : je jJAnI purUSa bhUtakALamAM thaI gayA che ane bhAvimAM thaze te badhAne AdhAra ahisAnA siddhAMta para rahelo che, arthAt mekSa eTale "parama zAMti" jema prANIone mATe pRthvI AdhArarUpa che tema A jIvanamAM sukhano Adha 2 zAti ja che-kaSAyano upazama che mUlam- aha NaM vayamAvannaM phAsA uccAvayA phuse / Na tesu viNihaNejjA, vAeNa vi mahAgirI // 37 // artha : bhAva mArga eTale parama vItarAga svarUpane dharma aMgIkAra karyA pachI sAdhudharmane prApta karavAvALA munine kadAca tIvra athavA mada ema aneka prakAranAM parisaho ane upasargo AvI paDe te paNa munie tenAthI parAjIta na thavuM, arthAt calita na thavu. jema sakhata vAvAjhoDAthI paNa merUparvata calita thato nathI tema sAdhaka bhikSu ke sAdhu dharmathI calita na thatAM sthira rahevu. mUlam- saMvuDe se mahApanne dhIre dattesaNa care / nivvuDe kAlamAkaravI, evaM kevaliNo mayaM // timi // 38 // artha : pUrva prakAre sthita thayela muni savarayukata tathA samyaka jJAnathI saMpanna thaIne vaLI vairyazIla banIne anya dvArA ApavAmAM Avela nirdoSa AhArane ja grahaNa kare. AvI rIte zAMta citta banIne paDita maraNanI IcchA karyA kare A paDita maraNanI AkAMkSAvALe muni kaSAyonI nivRttithI zAMta thayela hoya che A sarva kathana sarva jJAnInAM mata anusAra che. A sarva vItarAga kathanamAM amArI kaI kalpanA nathI TiNI - sudhamAM svAmI jabusvAmIne kahe che, ke tamoe mArganAM saMbaMdhamAM je prazna karyo hato tene uttara zrI tIrtha karanAM mata pramANe tamane Apela che je pramANe mekSa mArga" nAmanuM adhyayana jevuM meM sAMbhaLyuM hatuM tevuM meM tane kahyuM che. 11 muM adhyayana samApta
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 muM adhyayana (samavasaraNa) pUrvabhUmikA - agiyAramAM adhyayanamA mekSa mArganuM pratipAdana karavAmAM Avela che jyAM sumArga hoya tyAM jagatamAM tenI sAthe kumArgo paNa vahI rahyA che. tethI prasaMgopAta kumArgonuM paNa zravaNa karAvavAmAM Avela che. jagatamAM tamArgathI viparIta prarUpaNa karavAvALA kudaSTi purUSe paNa javAmAM Ave che. A kumArganuM varNana 12mA adhyayanamAM karavAmAM Avaze. je kumArgane yathArtha jANI zakAya to ja tene pratikAra karI sAmuM nirAkaraNa meLavI zakAya. mATe sAdhake kumArganuM svarUpa kevI rIte saMsAramAM pravartI rahyuM che tene avazya samajI levuM joIe mUlam- catArI samosaraNANimANi, pAvAduyA jAiM puDho vayaMti / kiriyaM akiriyaM viNayaMti, taiyaM annANamAsu cautthameva / / 1 / / artha : anya darzanIce je ekAMtarUpathI mAnI rahelAM che, te sidhAMta e che ke kiyAvAda, akiyAvAda, vinayavAda, ajJAnavAda A cAreya alaga alaga siddhAMtanI mAnyatAvALA che je phakata kriyAne ja mAne che te kiyAvAdI che. A tenu samavasaraNa che bIje varga jIva Adi padArtha tema ja kiyA nathI, tema mAnavAvALA akiyAvAdI che vinayathI ja Atmahita thAya che, tema mAnavAvALA vinayavAdI che ajJAnathI ja Atma-hita thAya che tema mAnavAvALA ajJAnavAdI che A cAreya mato ekAMtavAdI rUpa hAI misyArUpa che. mUlaMm- aNNANiyA tA kusalA vi saMtA, asaMthuyA No vitigicchatinnA / akoviyA Ahu akoviehiM, aNANuvIittu musaM vayaMti // 2 // artha : ajJAnavAdI pitAne nipUNa mAne che "ajJAnane ja kalyANanuM sAdhana mAne che. vasta tavano vicAra nahi hovAthI te misyA bhASaNa kare che ajJAnI ziSyone paNa A mithyA upadeza Ape che. teo kahe che, ke jagatamAM sarvajJa che ja nahi AvI rIte ajJAnIo jagatane mithyAtvamAM ghasaDI jAya che. A rIte pote tathA tene anusaranArAo saMsAramAM DUbe che mUlam- saccaM asaccaM iti citayatA, asAhu sAha tti udAharaMtA / je me jaNA veNaiyA aNege, puTThA vi bhAva viNaiMsu NAmaM // 3 // artha : vinayavAdIo satyane asatya, asAdhune sAdhu batAve che ane je kaI tene pUche to teo kahe che, ke vijyathI ja mokSanI prApti thAya che (khAlI vadana mAtranI kriyAthI ja sAdhupaNa mAne che, teo dharmanI yathArtha parIkSA karI zakatA nathI vinayavAdInA batrIsa bheda che. sarva kAryanI siddhi mATe vinayanI ja zikSA Ape che. A rIte ekAMta matavALA vinayavAdIo mithyAdaSTi che.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 mUlam - aNovasaMkhA iti te udAhU, aTThe sa obhAsai amha evaM / lavAvasaMkIya aNAgaehi, No kiriyamAhaMsu akiriyavAdI ||4|| artha : vastutattvanA svarUpane nahi jANanAra vinayavAdIe vinayathI ja prayeAjananI siddhi dekhe che. vinayavAdIonI mAka kakha dhananI AzaMkAva'LA akriyAvAdI bhUta ane bhaviSyakALane mAnatA hai|vAthI vartamAnakALanA niSedha karIne kriyAne pratibaMdha (nakAra) kare che. (lekAyatika AtmAnA astitvane ja mAnatA nathI. bauddha lAke sa padArthone kSaNika mAne che. A badhA mithyAvavAdIo che.) TippaNI :- A patIrthikA vigerenAM matamAM atita, anAgata kSaNNAnI sAthe vartamAnakALanAM saMkha dhane sabhana nathI. tethI tee kriyAne niSedha kare che. adhyayana 12 mUlam - sammissabhAvaM ca girA gahIe, se mummuI hoI aNANuvAI | imaM dukkhaM imamegapakkhaM, AhaMsu chalAyataNaM ca kammaM // 5 // artha : upara jaNAvelA nAstike padArthAnA niSedha kare che ane pachI anya rIte padAthe nAM astitvane svIkAra kare che. AvI rIte syAd-vAdIonAM vacananA anuvAda karavAmAM asamartha banatAM mauna dhAraNa kare che. te kAivAra padArthonuM astitva kahe che, keAivAra nAstitva kahe che ane kahe che amAre pakSa avirAdhI che. syAdvAdIonA virodha khatAvavA vAkaya chaLanA paNa upayAga kare che. mUlam - te evamakkhati abujjhamANA, virUvarUvANi akiriyavAI | je mAyaittA vahave maNUsA, bhavaMti saMsAramaNovadaggaM // 6 // arthAM : buddhithI hina evAM akriyAvAdI vastu svarUpane nahiM jANavAthI ghaNAM prakAranAM kuzAstrAnI prarUpaNA kare che ane e zAstrAnA kathanane grahaNa karI ghaNAM ja manuSye anaMtakALa sudhI sasAra sAgaramAM janma maraNu rUpa bhramaNa karatA rahe che ane duHkhInI paraMparA bhAgavyA ja kare che. mUlam - NAicco uei Na atthamei, Na caMdimA vaDhaI hAyaI vA / salilA Na saMdaMti va vaMti vAyA, vaMjho niyato kasiNe hu loe // 7 // artha : sarva zUnyatAvAdIe kahe che ke sUrya ugane nathI; tema ja AthamatA nathI; cadramA zukala kRSNa pakSamAM vRddhi hAni karatA nathI; nadInAM pANI vahetAM paNa nathI; vAyu vAte nathI; AkhuM' jagata jUThu ane abhAvarUpa che; sa mAyA rUpa, svapnarUpa ane indrajALa samAna mithyA che (AvI rIte vastuo pratyakSa dekhAva chatAM zUnyavAdIe teone niSedha kare che). mUlam- jahAhi aMdhe saha jotiNA vi, ruvAi No passati hINaNette / saMtaMpi te evamakiriyavAI, kiriyaM Na passaMti niruddhapannA // 8 // artha : jema adhapurUSa dIpaka hovA chatAM tema ja anya padyArthI vidyamAna heAvA chatAM pAte netrahIna hAvAthI paDhArthIne dekhI zakatA nathI evI rIte hinabuddhivALA ane jenuM jJAna rUdhAyela
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDaMga sUtra 113 che tevA zUnyatAvAda vALA pratyakSa padArthonI badalAtI paryAyarUpa kriyAone dekhI zakatA nathI. tethI, teo mithyAtvabhAvamAM ja rahI saMsAra paribhramaNa kare che. mUlam- saMvacchara suviNaM lakkhaNaM ca, nimittadehaM ca uppAiyaM ca / aTuMgameyaM vahave ahittA, logaMsi jANaMti aNAgatAI // 9 // artha: A jagatamAM ghaNuM purUSe jatiSa zAse, svapnazAstra, lakSaNazAstra, nimittazAstra, cihnazAstra tathA ulkApAta, bhUkaMpa, bhUtakALa, bhaviSyakALanI vAto jANI zake che. AkAza garjanA, sukhaduHkha AdinAM zAstra bhaNane je bhaviSyakALa kahevAmAM AvatuM hoya te zUnyavAdanI mAnyatA mAnI zakAya nahi. mUlam- keI nimittA tahiyA bhavaMti, kesiMci vaM vippaDietti NANaM / te vijjabhAvaM aNahijjamANA, AhaMsu vijjA parimokkhameva // 10 // artha : keI nimitta satya ane viparIta paNa hoya che. ema jANI akriyAvAdIo vidyAnuM adhyayana karatA nathI ane vidyAnA tyAgane kalyANakArI mAne che (zUnyatAvAdIo pitAnA durAgrahane kAraNe satya hakIkata jANI zakatAM nathI) mUlam- te evamakkhaMti samicca logaM, tahA tahA samaNA sAhaNA ya / sayaM kaDaM NannakaDaM ca dukkhaM, AhaMsu vijjAcaraNaM pamokkhaM // 11 // artha: kaI kaI zramaNa ane brAhmaNa jagatane kahe che, ke pitAnAM karma anusAra jIvone phaLa bhegavavAnAM hoya che ane kriyA pramANe ja phaLa hoya che. duHkha jIve pote ja pedA karela che. anya dvArA karAyela nathI tethI teo jJAna sivAya phakata tapa ane saMyamanI ArAdhanA karavAthI ja mokSa mAne che. A pramANe phakta kriyAne ja mahattva Ape che, paraMtu tIrthakara deva jJAna ane kriyA banene mokSanuM kAraNa kahe che ekalI kriyAthI mokSa thatuM nathI, temaja ekalA jJAnathI paNa mekSa thato nathI. jJAna ane kriyA ane mokSanA anivArya kAraNa che. mUlam- te cakkhulogaMsiha NAyagA u, maggANusAsaMti hitaM payANaM / tahA tahA sAsayamAha loe, jaMsI payA mANava saMpagADhA // 12 // artha : tIrthakara Adi jJAnI purUSa jagatamAM caDyusamAna che, jagatanAM nAyaka che prANIone hitakArI upadeza Ape che jevI rIte leka zAzvata che tevI rIte tene zAzvata kahela che. he mAnava! A Akho leka naraka, tiryaMca ane manuSya tema ja devapaNAthI vyavasthita che. mUlam- je rakkhasA vA jamaloiyA vA, je vA surA gaMdhavvA ya kAyA / AgAsagAmI ya puDho siyA je, puNo puNo vippariyAsuveti // 13 // artha: vyaMtare, asUrakumA, paramAdhAmIo, deve, jyotiSI de, gaMdha, pRthvIkAya Adi che, pakSI, vAyu ya Adi che, beIndriya Adi che, manuSya, nArakI vigere sarva jI pitapotAnAM karelAM karmathI karma anusAra bhinna bhinna gatiomAM ahaTa yaMtranI mAphaka vAraMvAra utpanna thaI, janma ane maraNarUpI saMsAramAM paribhramaNa kare che.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 12 114 mUlam- jamAhu ohaM salilaM apAragaM, jANAhi NaM bhavagahaNaM dumokkhaM / jaMsI visannA visayaMgaNAhiM, duhao vi loyaM aNusaMcaraMti // 14 // arthaH A saMsAra svayabhU ramaNa samudranI mAphaka apAra che ane pAra karavo azakya che ema zrI tIrthakara ane gaNadharoe kahela che. evA gahana A saMsArane duSkara samaje. je saMsAramAM jIvo viSaye ane strIomAM Asakta thayelAM che te jI trama, sthAvara, bhUcara, becara Adi thaIne lokamAM paribhramaNa karatA rahe che mUlam- na kammuNA kamma khati bAlA, akammuNA kamma khaveti dhiiraa| meghAviNo lobhanayAvatItA, saMtosiNo no pakareti pAvaM // 15 // artha : karmathI ja karmane nAza thAya che tema mAnavAvALA ajJAnIo sAvadha karmathI kamane kSaya karAvI zaktA nathI pApa karavAthI pApa nAza na thAya. dhIrapuruSe A ne rokIne ja karmano kSaya kare che tethI buddhimAna puruSo parigrahathI dUra rahI lebha ane madathI rahita banI satISa dhAraNa karI pApakarma karatA nathI. mUlam- te tIya uppamannamaNAgayAiM, logassa jANaMti tahAgayAI / tAro ansa aNanna NeyA, buddhA hu te aMtakaDA bhavaMti // 16 // artha : vItarAga puruSa, jIvonI traNeya kALanI paryAyane yathArtharUpe jANatAM hovAthI teo sarva jIvonA netA che. temanA netA keI nathI svayaM buddha che lekanA svarUpane yathArtha jANI zake che tethI jJAnI cha saMsArane aMta kare che (kaSAyone sarvathA kSaya thavAthI vItarAgapaNuM prApta thAya che.) mUlam- te Neva kuvvaMti Na kAravaMti, bhUyAhisaMkAi dugaMchamANA / sayA jayA vippaNamaMti dhIrA, viSNattivIrA ya havaMti ege // 17 // artha - pratyakSa jJAnIo pApakarmanI nidA karatA thakI prANIonA ghAtanA bhayathI pite svaya pApa karatAM nathI tema ja bIjA pAse karAvatA nathI vaLI anamedanA paNa ApatA nathI AvA dhIra puruSe yatnAvAna thaI sayamanuM anuSThAna kare che anya matAvalabIo saMyamanA jJAnamAM te teo kuzaLa hoya che paraMtu jJAnamAtrathI teo satoSI thAya che paNa samajaNapUrvakanuM sayama-AcaraNa karatAM nathI. mUlam- Dahare ya pANe vuDDhe ya pANe, te Atto pAsai svvloe| undehatI logamiNaM mahaMtaM, buddhe'pamattesu parivvaejjA // 18 // artha : bhagavAna tIrtha kara kahe che, ke A jagatamAM nAnA pRthvIkAya Adi tathA kuMthavA-kIDI vigere prANIo che, tema ja moTA hAthI vigere bAdara prANIo paNa che. e badhAne sAdhake pitAnA samAna gaNavA joIe. Akhu jagata karmane vazIbhUta hevAthI tene duHkharUpa jANIne tavasa munio saMyamanuM pAlana karavAmAM yatnasahita vicare.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 115 sUyagaDAMga sUtra mUlam- je Ayao parao vAvi NaccA, alamappaNo hoi alaM presiN|| taM joibhUyaM ca sayA vasejjA, je pAukujjA aNuvoi dhammaM // 19 // artha : je jIvAtmAo arihaMta vigerenA upadezathI dharmanA tattavane jANIne pitAne uddhAra karavAmAM samartha thAya che tevA prakAzavALA muninI samipa dareka sAdhake nivAsa karavo ane tevA gurunI AjJAnuM pAlana karavuM. mUlam- attANa jo jANAi jo ya logaM, gaiM ca jo jANai NAgaI ca / jo sAsayaM jANa asAsayaM ca, jAiM ca maraNaM ca jaNovavAyaM // 20 // artha : je kaI AtmAne jANe che, leka tathA alakane jANe che, paraloka gamana rUpa gatine tathA anAgatine jANe che tathA sarva vastusamUhane dravyArthika nayathI nitya ane paryAyArthika nayathI anitya jANe che. tathA jIvAdinI utpati ane layane jANe che e ja puruSe kiyAvAdane upadeza karavAne cagya che. mUlama- aho'vi sattANaM viuTTaNaM ca, jo AsavaM jANai saMvaraM ca / dukkhaM ca jo jANai nijjaraM ca, so bhAsiu marihai kiriyavAyaM // 21 // artha ? je puruSa prANIonI eTale naraka vigerenI pIDAne jANe che. Azravane savarane oLakhe che. azAnArUpa duHkha tathA zabdathI sukhane tathA nirjarAne jANe che tathA Azravane rokavArUpa upAya eTale hiMsAnI virati, vItarAgapaNuM ane samyak darzana tema ja keganA nirodhane jANe che janma, jarA, regathI utpanna thavAvALI zArIrika pIDAne jANe che evA tatvavettA munio ja kiyAvADane upadeza ApavA samartha che. mUlam- saddesu rUvesu asajjamANo, gaMdhetu rasetu adussbhaanne| No jIviyaM No maraNAbhikaravI, AyANagutte valayA vimukke |ttivemi // 22 // artha : manejha zabdamAM ane rUpamAM Asakta na thanAra ane amane jJa zabdane rUpamAM deSa na karanAra durgadha ane suga dhamAM ekarUpa rahenAra, manajJa ane amanejha sparzamAM rAga dveSa na karanAra munie janma maraNanI AkAMkSA na karavI, tema ja kaSAya, kapaTa ane vikArarahita thaI saMyamayukata banI vicaravuM joIe AvA sAdhaka munie niSkapaTa bhAvathI traNeya gAthI saMyamanuM pAlana karavuM. 12 muM adhyayana samApta
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 muM adhyayana (yathAtathya nAma) pUrvabhUmikA -"samavasaraNa" nAmanuM 12 muM adhyayana pUruM thayuM. "samavasaraNa" eTale paravAdIenAM ekAMta kathana. paravAdIomAM kaI mokSa tatvane mATe ekalI bAhya kriyAne ja mAne che kaI jagatamAM badhu zUnya che. kAMI karavA jevuM nathI ema mAnI akriya rahI akriyAvAdane mAne che. kaI ekalA vinayane ja mAne che. keI "ajJAt " mAtra rahevAthI ekSaprApti thAya che tema mAne che AvA AvA puratIrthanA matone jUThA batAvI tenuM cagya nirAkaraNa havenAM A adhyayanamAM karavAmAM Ave che. je nirAkaraNa ne "yathAta" taravathI pratipAdita karavAmAM Avaze tethI A adhyayanane "yathAtathya" adhyayana kahevAmAM Ave che. mUlam- AhattahIyaM tu paveyaissaM, nANappakAraM purisassa jAyaM / sao ya dhamma arubho asolaM, ti ati karissAmipAuM // 1 // artha zrI sudharma svAmI zrI jaMbusvAmI vigere ziSya vargane kahe che ke sat tatva (sat deva, sat dharma, sat guru) nuM varNana tathA jInAM sArA-narasA guNe, tema ja uttama sAdhuonAM zila- cAritrya, tema ja kusAdhunAM kuzIlapaNane, vaLI mekSa ane badhananAM rahasyane huM have pragaTa karIza (rAga-dveSa bhAvane valaya kahevAya che. sadeva guru zAstrane "yathAtathya kahevAya che ane paramArtha che te yathAtathya che. jJAna, darzana, cAritrya rUpa dharma che tenuM yathAtathya pAlana karavAthI zAti rUpa mokSa prApta thAya che samyakrazana te dharmane pAye che. te upazama, kSAyaka ane kSApazamika rUpe che nava tattvane yathAtathya-ne jANI kaSAyone nigraha karI mokSa mArga pragaTAve te sAdhaka saMsAramAMthI mukata banI zake che te ja sAdhu dharma che. ane parama kalyANano mArga che) mUlam- aho ya rAo ya samudviAha, tahAgaehi paDilabha dhamma / samAhimAghAtamajosayaMtA, satthAramevaM pharusaM vayaMti // 2 // artha : divasa-rAtrI mokSa sAdhananA uttama anuSThAna karavAmAM pravRta rahIne tathA tIrthakara devanA dharmane prApta karI je cha vItarAga praNita samAdhi mArga rUpa cAritryanuM sevana nathI karatAM te zrI tIrtha kara devanI niMdA kare che satyamArgano lopa karI kumArganI prarUpaNa kare che (zithila AcAryo je jJAnIonAM avarNavAda bole te ghaNA kALa sudhI saMsAra cakramAM dukhe bhegave che mATe vitarAga dharmanA virAdhaka thavu nahi.) mUlam- visohiyaM te aNukAyaMte, je AttabhAveNa viyaagrejjaa| aTThANie hoMti bahuguNANaM, je NANasaMkAi musaM vaejjA // 3 // artha : sarva dethI rahita evA vItarAga dharmanI je kaI viparIta prarUpaNA karI, pitAnI IcchA anusAra vItarAganA kathanathI viruddha zAnAM artha kare che, vaLI vItarAga mArgamAM zakA
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 117 lAvI mithyA bhASaNa kare che tevA sAdhake satama guNonA bhAjana banI zakatA nathI (kadAgrahane lIdhe vastune satyapaNe samajavA chatAM viveka-zUnya thaI viparIta paNe varte to te saMsAra paribhramaNa kare che) mUlam- je yAvi puTThA paliuMcayaMti, AyANamaTThaH khalu vaMcayittA / asAhuNo te iha sAhumANI, mAyaNNi esaMti aNaMtadhAyaM // 4 // artha : je mAyAvI sAdhakane temanAM gurunuM nAma je kaI pUche te A abhimAnI sAdhaka potAnAM ahaMbhAvanAM kAraNe gurunAM nAmane chupAvI keI anya vidvAna AcAryanAM nAmane AgaLa dhare che AvA mAyAvI sAdhake mokSathI vaMcita rahe che. vaLI pitAmAM sAdhu tarIkenA guNe nahi hovA chatAM pote potAne sAdhu mAne che AvA mAyAvI sAdhuo anaMta saMsAramAM rakhaDe che. mUlam- je kohaNe hoi jagabhAsI, viosiyaM ja u udiirejjaa| aMdheva se daMDapahaM gahAya, aviosie ghAsai pAvakammI // 5 // artha : je puruSa kaSAyenAM phaLane jANato nathI tethI sadAya kedha karI anya vyakitaonAM de prakaTa karI paranI niMdA kare che temaja zAMta thayelA kelezene pharI utpanna kare che. AvA pApI jI jema aMdha manuSya mArgane ajANa hovAthI lAkaDInAM Teke Teke unamArgane pAmI duHkhI thAya che tema AvA kedhI manuSya temaja sAdhako duHkhI thAya che tethI AtmAthI sAdhakee kaSAyathI -kalezathI - sadA dUra rahevuM upazAMta bhAve rahI sayamanuM pAlana karavuM.) mUlam- je viggahIe annAyabhAsI, na se same hoi ajhaMjhapatte / ovAyakArI ya harImaNe ya, egaMtadiTThI ya amAirUve // 6 // artha : paramArtha tattavanA jJAnathI rahita evo puruSa sadAya kaleSa karanAra tathA anyAyathI bhASaNa karanAra hovAthI te samAdhine pAmI zakatA nathI. A puruSa kalezarahita nahi hovAthI Ama-hita paNa karI zakato nathI jethI evA sAdhake janma maraNanAM duHkha bhegave che paraMtu je sAdhaka gurunI AjJAe cAlanAra, pApakarmathI lajajA pAmanAra. jIva Adi tomAM zraddhA rAkhanAra, amArI hoya te samAdhine prApta karI zake che mUlam- se pesale suhame purisajAe, jaccannie ceva suujjuyAre / bahuM pi aNusAsie je tahaccA, samehu se hoi ajhaMjhapatte // 7 // artha : sAdhakane pramAdane lIdhe kaI deSa utpanna thaye hoya ane tene zikhAmaNa prApta thatAM prasanna citta doSane khamAve, dha na kare, e sukSmadazI puruSAthI jAtavaMta, saraLa sAdhaka, saMyamanuM pAlana karato thake niSkapaTI banI samabhAvapUrvaka rahe che tevA sAdhake vItarAga puruSonI samAna mAnavA cagya gaNavA (je sAdhakane pitAne doSa samajAya te ja samAdhine prApta karI zake)
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118. adhyayana 13. mulam- je Avi appaM vasumaM ti mattA, saMkhAya vAyaM aparikkha kujjA / taveNa vAhaM sahiu tti mattA, aNNaM jaNaM passai biMbabhUyaM // 8 // artha: ghaNuM karIne tapasvIomAM tapane garva hoya che je kaI halakA mAnasavALo sAdhaka pitAne saMyamI tathA tapasvI mAnIne pitAnI jAtanI prazaMsA karatA hoya ane pitAnI meLe ema mAnate heya ke huM mULa guNa tathA uttaraguNa sahita saMyamanuM pAlana karuM chuM. mArA samAna anya koI saMyamI nathI ane huM tapamAM zreSTha chuM, vaLI anya saMyamI ane jJAnIo tathA tapasvIone caMdranA biMba samAna nakalI ane kRtrima mAne tevA sAdhakane abhimAnI ane avivekI jANavA. mUlam- egaMtakUDeNa u se palei, Na vijjaI moNapayaMsi gotte / je mANaNadveNa viukkasejjA, vasumannatareNa abujjhamANo // 9 // artha : pUrvokta ahaMkArI sAdhu moha ane mAyAmAM phasAIne vAraMvAra saMsAramAM paribhramaNa kare che tathA saMyamamAM AgamanA AdhArarUpa thaI zakatuM nathI. je puruSa sarvajJanAM matamAM sayama, jJAna Adi guNane mada kare che e puruSa paramArthane na jANa thake pitAnA AtmAne satkAra ane mAnAdithI nIce pADe che ane keIpaNa samaye sasArathI mukta thaI zakatuM nathI. mUlam- je mAhaNo khattie jAyae vA, tahuggaputte taha lecchaI vaa| je pavvaie paradattabhoi, gotte Na je thabbhai mANabaddha // 10 // artha - je kaI jAtithI bhale brAhmaNa haya, kSatriya hoya, kSatriyathI vizeSa jAtane hoya, vaLI bIjI kaI paNa kSatriyanI vizeSa jAtine hoya paNa te puruSa dIkSA dhAraNa karIne bhikSAnA nirdoSa AhAranuM bhakSaNa kare, saMyamanuM pAlana kare, vaLI saMsAra avasthAnAM kuLa ane jatinuM abhimAna ke mada kare nahi te ja puruSa sarvajJa praNita mArganuM anukaraNa karavAvALA kahevAya che. [dIkSA grahaNa karyA pachI kuLa ke zetranAM abhimAna nahi rAkhatAM sama cetanya vALA thavuM joIe) mUlam- na tassa jAI va kulaM va tANaM, NaNNattha vijjAcaraNaM suciNaM / Nikkhamma se sevaigA. ummaM, Na se pArae hoi vimoyaNAe // 11 // artha - manmata puruSane jAtimaTha athavA kuLamada sasArathI bacAvI zakatAM nathI. tethI samyak jJAna, darzana ane cAritrya sivAya anya koIpaNa jIvanuM rakSaNa karanAra nathI, chatAM jAti ane kuLa abhimAnavALA che dIkSA grahaNa karyA chatAM nizcita karmanuM sevana kare che. gRhasthanAM kAryo ghare karAve che, jAti vigerene mada kare che evA ja ATha karmane kSaya karavA samartha thatAM nathI paNa saMsAra paribhramaNanI vRddhi kare che. mUlam- NikkicaNe bhikkhU sulUhajIvI, je gAravaM hoI silogakAmI / AjIvameyaM tu abujjhamANo, puNo puNo vippariyAsuvei // 12 // artha :- je sAdhu dravya Adi bAhya padArtha tathA upakaraNa sivAya kiMcita mAtra parigraha rAkhato
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga-sUtra 119 nathI ane bhikSAcayathI lUkhA sUkA AhArathI nirvAha karate hoya paNa te mAna, pratiSThA ane prazaMsAnI prAti Icchato hoya te sAdhaka zreSTha evA mokSamArgane jANato nathI ane bAhya parigrahanAM tyAgane ja AjIvikAnu sAdhana banAvI, vAraMvAra saMsAramAM paribhramaNa kare che. mUlam- je bhAsavaM bhikkhU susAhuvAI, paDihANavaM hoi visArae ya / AgADhapaNe suvibhAviyappA, annaM jaNaM pannayA parihavejjA // 13 // artha : je sAdhu bhASAnA jANakAra hoya, madhura balavAvALA haya, pratibhAvALA hoya, vizArada heya, satya tatvamAM kuzaLa hoya, dharmabhAvanAthI vAsita hoya, evAM guNavAna hoya te uttama sAdhu kahevAya che. paraMtu AvA guNenAM abhimAnathI anya sAdhuonI niMdA ke tiraskAra karatAM hoya, pitAnI buddhi pratibhAthI bIjAne apamAnita karatA hoya evA uparokata guNo hoya chatAM te sAdhu nathI paraMtu sAdhunAM AbhAsarUpa che. tema mAnavuM. mUlam- evaM Na se hoi samAhipatte, je pannayaM bhikkhU viuksejjaa| ahavA'vi je lAbhamayAvalitte, annaM jaNaM khisati. bAlapanne // 14 // artha : pUrvokata prakArathI je kaI sAdhu pite buddhimAna hovA chatAM bIjAnuM apamAna kare te sAdhu mokSa mArgamAM jaI zakto nathI vaLI AvA sAdhune kadAca lAbhAMtarAya karmanA kSapazamathI AhAra Adi saheje prApta thatAM hoya ane te lAbhanAM madathI unnamata banI anya sAdhuonI niMdA karato hoya to AvA ajJAnI bhUkha sAdhaka samAdhirUpa mokSa mArgane pAmI zakato nathI tema ja dharmane ArAdhaka thaI zakato nathI mUlam- pannAmayaM ceva tavomayaM ca, NinnAmae goyamayaM ca bhikkha / __ AjIvagaM ceva cautthamAhu, se paMDie uttamapoggale se // 15 // artha ? je koI sAdhu buddhimata, tapama, gotramada, AjivikA mada e cAreya madane tyAga kare to te patipadane pAme che ane sarva munivRdamAM sarvottama gaNAya che (madathI javA patita thAya che. mada che te kaSAya che kaSAya e ja sasAra che ane saMsAra che te duHkhamaya che. ema jANI sAdhake madano parityAga karI Atma upaga rAkhI sayamanuM pAlana karavuM.) mUlama- eyAiM mayAI vigica dhIrA, Na tANi sevaMti sudhiirdhmmaa| te savvagottAvagayA mahesI, ucca agottaM ca gaI vayaMti // 16 // artha : dhIra sAdhaka prakana madanAM sthAnethI alaga rahe, sadu-dharma saMpanna sAdhu hoya te gotra adinA madane kare nahi, ema karavAvALA puruSa tIrthakara dvArA pratipAdita karela dharmanuM pAlana karavAvALo che. A mada rahita thayela AtmA jJAna, darzana, cAritrya rUpa dharmanuM ArAdhana karI sarva karmono kSaya karI ucca-nIca gotra rahita tapathI uttama evI mokSa gatine pAme che ema jANune sAdhake madano tyAga karavo
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 mUlam - bhikkhU suyacce taha diTThadhamme, gAmaM ca NagaraM ca aNuppavissA | se esaNaM jANamaNesaNaM ca annassa pANassa aNANugiddhe // 17 // adhyayana 13 artha : uttama lezyAvALA, maDhanA sthAnethI rahita zruta ane cAritrya dharmane jANanAra, gAma ane nagaramAM gayA. thakA doSita ane nirdeSitapaNAne jANanAra evA sAdhake Asakita rahita khanI, nirdoSa AhAra-pANIne grahaNa kare ane sacama nibhAva mATe maryAti bheAjana karI saMyamanu pAlana kare tevA sAdhakane bhagavAne ceAgya sAdhu kahyA che. mUlam - araiM ca raiM ca abhibhUyaM bhikkhU, vahUjaNe vA taha egacArI / egaMtamoNeNa viyAgarejjA, egassa jaMto gairAgai ya // 18 // artha : sAdhu saMyama pALatAM asaMyama bhAvamAM rUci na kare; eTale A na mAne, saMyama bhAvamAM arUci na kare, anya sAdhunI sAthe rahetA heAya ke ekalA vicaratAM hAya paraMtu sacamane khAdhaka thAya evA bhASaNa na kare. te ekatva bhAvanAnI vRddhi karavA mATe vicAre ke tamAma jIvA paraleAkamAM ekalA ja jAya che ane ekalAM ja khIjI gatimAMthI AMvIne ahI janma dhAraNa kare che ema jANI sacamamAM jAgRta manI ekalA vicaravuM mUlam - sayaM samecyA aduvA vi soccA, bhAsejja dhammaM hiyayaM payANaM / je garahiyA saNiyANapaogA Na tANi sevaMti sudhIradhammA // 19 // a : sAdhaka dharmanAM svarUpane svayaM jANI athavA AcArya Adi pAsethI sAMbhaLIne jIvAnAM hitanA mATe hitakArI dharmanA upadeza Ape sAdhu puruSA mATe satkAra, sanmAna, pujA Adi nindrita kAryAM gaNAya che. sAdhaka AvA sAMsArika lAbhArthe kAipaNa kAryAM kare nahi tathA upadeza paNa na Ape. mUlam - kesici takakAI abujjha bhAvaM, khuddaM pi gacchejja asahANe | Aussa kalAiyAraM badhAe, laddhANumANe ca pare aTThe // 20 // artha : zrotAnAM abhiprAya jANyAM vinAM upadeza ApavAthI lAbhanA badale keAI vakhata upadezakane hAni thaI jAya che. zrotAjana kadAca potAnAM dhanu apamAna thAya che tema samaje tA te upadezakane vyathA pahAMcADe che. agara AyuSyane hAni pahoMcADe che. kadAca AyuSyanA ghAta karI TUMkuM jIvana paNa karI nAMkhe che. ema jANIne upadeza detA pahelAM zrotAnAM abhiprAyane anumAna AdithI jANI levA. mUlam - kammaM ca chaMdaM ca vigaca dhIre, viNaijja u savvao AyabhAvaM / rUhi luppati bhayAvahehi, vijjaM gahAya tasathAvareha // 21 // artha : uttama buddhimAna sAdhu dharmopadeza samaye sAMbhaLanArAMnAM kAryAM, abhiprAya vigere jANI le. sabhAne anurUpa tiraskAra rahita samabhAvathI dharmanA upadeza Ape ane zrotAnAM mithyAtva Adi bhAvAne dUra karAve. tema ja viSaya Akita dUra karAvavA mATe strIonAM rUpa, enAM sasa, temanI sAthe vArtAlApa vigere jIvane saMsAramAM rakhaDAvanAra che; tevA
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 121 gAMga sUtra upadeza ApI strI-sa sargathI dUra rahevA samajAve. ane trAsa-sthAvara jIvanuM kalyANa thAya te upadeza Ape. mUlam- na pUyaNaM ceva siloyakAmI, piyamappiyaM kassai No karejjA / sace aNaTe parivajjayaMte, aNAule yA akasAi bhikkhU // 22 // atha : sAdhaka pitAnI pUjA, lAvAnI IcchA karyA vinA dharmopadeza Ape. keI paNa prANIne priya athavA apriya lAge tevuM AcaraNa na kare. sarva anarthone tyAga karI vizuddha dharmane upadeza de. vaLI anAkuLa thaI kaSAya rahita banI A bhikSuka sayamanuM pAlana kare. mUlamU- AhattahIyaM samupehamANe, savehiM pANehiM NihAya daMDaM / No jIviyaM No maraNAhikkhI, parivvaejjA valayAvimukake // ttibemi // 23 // artha : sAdhaka muni zrata cAritrya rUpa satya dharmanAM svarUpane yathAta jANI, sarva prANI mAtranI hiMsAne tyAga karIne amAraMbhI ane aparigrahI bane, asaMyamI jIvananI kadApi paNa IcchA kare nahi. regenAM duHkhethI duHkhI thAya chatAM paNa maraNane IDe nahi jIvana ane maraNa bane ne sarakhA jANa, jIvavu te sAruM ke maraNa Ave to ThIka ema paNa che nahi; paNa kaSAya Adi mahA-mehanIya karmathI mukata thaI sayamanuM anuSThAna kare 13 muM adhyayana samApta
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 muMadhyayana (granthanAma) pUrvabhUmikA - "yathAtathya' nAmanuM teramu adhyayana samApta thayuM. have "grathanAmanuM caudamuM adhyayana zarU karavAmAM Ave che temAM adhyayanamAM yathAtathya eTale samyaka cAritrya kevu hoya tenuM varNana karavAmAM AvyuM hatuM. Avu nirmaLa ane pavitra cAritryanI prApti bAhya graMthI ane abhyatara graMthInAM tyAga vinA thaI zake nahi bAhyagrathI eTale nava prakAranAM bAhmaparigrahano tyAga ane AMtara parigraha eTale vikAra vAsanA, kaSAya Adinu maMdapaNuM karI tene kSaya kare te A thI khyAna caudamAM adhyayamAM varNavavAmAM Avaze mUlama- gaMdhaM vihAya iha sikkhamANo uTThAya suvabhaceraM vasejjA / ovAyakArI viNayaM susikkhe je cheya viSpamAyaM na kujjA // 1 // artha : sAdhaka AlekanAM parigrahane choDI, zikSA grahaNa karI, dikSA laIne utsAhapUrvaka brahmacaryanuM pAlana kare tathA AcAryanI AjJAnuM pAlana karatAM thakA vinayane paNa zIkhe AvI rIte saMyamapAlana karavAmAM kadI paNa pramAda kare nahi (AvA sAdhake dhanyavAdane pAtra bane che, vaLI samasta karmono nAza karI mokSane prApta kare che janma maraNano nAza karavA mATe ATha pravacana mAtAnu brahmacArIe pAlana karavuM joIe) mUlam- jahA diyApoyamapattajAtaM sAvAsagA paviDaM mannamANA / tamacAiyaM taruNamapattajAtaM DhaMkAi avvattagaya harejjA // 2 // artha : jema pakSInAM nAnAM baccAne pUrI pALe AvyA pahelAM potAnA sthAnathI UDI anya sthAne javAnI IcchA thAya, paNa uDavAmAM asamartha hovAthI pAMkha phaphaDAvatAM dekhIne Dhaka Adi anya mAMsAhArI pakSIo te baccAne pakaDI laI mArI nAkhe che tema ekalAM vicaratA sAdhu sayamathI bhraSTa bane che (jethI sAdhue pitAnI pUrNa zakita khIlavyA sivAya potAnA samUhamAMthI bahAra ekalA vicAravAnI IcchA karavI nahi) mUlam- evaM tu sehaMpi apuTTadhamma nissariyaM vusimaM mannamANA / diyassa chAyaM va apattajAyaM harisu NaM pAvadhammA aNege // 3 // artha : jema pa rahita pakSInAM baccAne mAMsAhArI pakSI pakaDI tene nAza kare che e pramANe dharmamAM apravINa evA navadikSitane samudAyamAMthI ekalAM bahAra nikaLela joIne keTalAMka pAkhaDIo tene pralobhana ApI sayama dharmathI tene bhraSTa kare che (vayathI ane jJAnathI jyAM sudhI paripUrNa na thAya tyAM sudhI sAdhake guruvAsamAM rahevu cogya che) mUlam- osANamicche maNue tamAhi aNosie NaMtarkArati nccaa| obhAsamANe daviyassa vitta Na Nikkase bahiyA Asupanno // 4 // artha : je puru gurUkuLamAM nivAsa karatA nathI te purUSe potAnA karmono nAza karI zakatAM nathI
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 123 sUyagaDIMga sUtra ema jANI sAdhaka puruSa sadyA gurukuLamAM nivAsa kare ane samAdhinI icchA rAkhe ane mukitane cegya puruSanAM AcaraNanA svIkAra kare gaccha bahAra na jAya (gurunAM nivAsamAM rahevAthI satsaMganA joga ane, pramAda na thAya, za MkAne phesale thAya, svacchaMda tUTI jAya ane sacama tathA jJAnanI vRddhi thAya.) mUlam - je TThANao ya sayaNAsaNe ya parakkame yAdi susAhu jutte / samiti guttIya Ayapatre viyAgarite ca puDho vaejjA // 5 // arthI : gurunA samuhamAM nivAsa karanAra sAdhu zayana, sthAna, Asana vigeremAM apramAdapaNe rahI zake che sauMyamamAM uttama sAdhunI mAphka AcaraNa karI zake che. peAte miti ane guptimAM nipUNa manIne anya sAdhakone samiti guptirUpa AcArane upadeza ApI zake che Ave sAdhakane AcAra che ane te AcAra guru samIpe rahevAthI vRddhine pAmI zake che mUlam - saddAgi soccA adu bheravANi aNAsave te parivvajjA | niddaM ca bhikkhU na pamAyaM kujjA, kahaM kahaM vA vitigicchati // 6 // artha : sAdhu IriyA samiti yukata hAi madhUra zabdo tathA bhayaMkara zabdo sAMbhaLIne temAM rAga dveSa kare nahi madhyasthavruti dhAraNa kare, nidvArUpa pramAda seve nahi koI viSayamAM zaMkA thAya te gurune pUchIne nivAraNa kare. A pramANe karavAthI sayamanAM anuSThAnamAM tatpara thaI zakAya che ane vyAkuLatArUpa vicikitsAne pAra karI zakAya che. mUlam - DahareNa vajreNa'NusAsie u rAiNieNAvi samavvaNaM / sammaM tayaM thirato NAbhigacche NijjaMtae vAvi apArae se // 7 // artha : kAI sAdhaka peAtAnAM pramAdane lIdhe bhUla thAya tyAre tenAthI nAnI vayanAM, agara samAna vayanAM, agara meATI vayanAM, pravajyAmAM zreSTha evA sAdhakA taraphathI tenI bhUla sudhAravA zikhAmaNanAM vacane kahevAmAM Ave te te zikhAmaNane nahi svIkAratAM tenI upara krodha kare teA tevA sAdhake sacamapAlanathI bhraSTa thaI saMsAramAM parabhamaNa kare che. ane sasArane pAra karavAmAM asama ane che. (mATe sAdhake saMyamapAlanamAM koi kSati thaI jAya te satata jAgRta manI aham bhAva tyAgI, zikhAmaNa ApanAranA upakAra mAnI, prAyazcita lai vizuddha khanavu joie.) mUlam - viuTTiteNaM samayANusiTTe DahareNa buDDheNa u coie ca / accuTTiyAe ghaDadAsie vA AgAriNaM vA samayANusiTTe ||8|| artha : vItarAga zAstra virUddha kArya karanArane gRhasthe tema ja anya tirthIo tathA sAmAnya kAma karavAvALI dAsI tema ja sAdhakathI nAnI uMmaranAM athavA meTI uMmaranA kAi sAdhu jo sAdhunA AcAra virUddha kArya karanAra sAdhaka sAdhune uttama AcAra pALavAnI zikhAmaNa Ape te te sAdhaka zikhAmaNa ApanAra upara krodha kare nahi. paraMtu tenA upakAra mAnI AtmahitanuM kAraNa jANI zikhAmaNanA svIkAra kare
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 14 va24 mUlam- Na tesu kujjhe Na ya pavahejjA, Na yAvi kiMcI pharusaM vejjaa| tahA karissati paDisuNejjA, seyaM khu bheyaM Na pamAyaM kujjA // 9 // arthaH pUrvokta prakAre anya vyakti dvArA zikhAmaNa prApta thatAM te zikSA ApanAra vyakita pratye sAdhake kedha karavo nahi vaLI tene duHkha utpanna thAya tevuM vartana paNa karavuM nahi temaja karkaza vacana paNa balavu nahi paraMtu pratyuttara evI rIte Apa ke tame je kaho cho te vyAjabI che mArA hitanI vAta che ema kahI paramArthane vicAra karI Apela zikhAmaNano svIkAra karavo mUlam- vaNaMsi mUDhassa jahA amUDhA, maggANusAsaMti hiyaM payANaM / teNA vi majhaM iNameva seyaM, ja me buhA samaNusAsayaMti // 10 // artha : jema jaMgalamAM mArga bhUlelAne mArgano jANakAra mArga batAve che ane te mArga batAvanAra upara mArga bhUvanAra purUSa prasanna thAya che evI rIte uttama mArganI zikSA denAra purUSa upara sAdhake prasanna thavuM joIe A upadeza mane kalyANakArI che ema mAnI tene upakAra mAnave joIe (e prakAre sasAra aTavImAM bhUlelAne bahAra kADhI zAtinA mArgarUpa mokSane batAvanAranA upakAra mAna) mUlam- aha teNa sUDheNa amUDhagassa, kAyabva pUyA savisesajuttA / eovamaM tattha udAhu vIre, aNugamma atthaM uvaNei sammaM // 11 // artha : jema mArga bhUlelo purUSa mArga batAvanAra vyakitano upakAra mAnI tene satkAra kare che tevI ja rIte sacama dharmamAM bhUla karanAra sAdhue sanmArganI zikhAmaNa ApanAra purUSane satkAra kare joIe AvA prakAranuM kathana zrI vIra prabhue prarUpyuM che. (hara kaI sAdhaka vyakitae mokSa mArgathI pite je dUra thaI jAya ane anya vyakita tene mokSa mAge re te tene upakAra mAnavo) mUlam- NeyA jahA aMdhakAraMsi rAo, maggaM Na jANai apassamANe / se sUriyassa annaggameNaM, maggaM viyANAi pagAsiyaMsi // 12 // artha : jema keI purUSa aMdhArI rAtrimAM adhikAranAM kAraNe mArga nahi dekhAte hovAthI mArgane jANI zakato nathI paNa sUryodaya thatAM ane prakAza phelAvo thatAM mArgane jANa le che tema vItarAga devanA upadezathI adhakAramAM paDelo jIva sanmArgane jANI le che. (aTavarUpa adhakAramAM ramAI gayela AtmAone jyAre yathAtathya sadagurUnA upadezathI jina mArga jaNAya che. tyAre teo jJAnarUpI prakAzane prApta karI zake che. mUlam- evaM tu sehe vi apuTThadhamme dhammaM na jANAi abujjhamANe / se kovie jiNavayaNeNa pacchA sUrodae pAsai cakkhuNeva / / 13 / / artha : e prakAre kaI daSTA adhakArayukta rAtrImAM mArgane joI zako nathI. paraMtu sUryane udaya thatAM adhikAra dura thavAthI jema padArthone tema ja mArgone joI zake che te rIte navina
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 125 sUyagaDAMga sUtra sAdhaka dharmamAM nipUNa na hovAthI dharmanA svarUpane jANato nathI. paraMtu para parAe purUSAthI jina vacanane sazurU dvArA prApta karavAthI mokSanA svarUpane barAbara jANI le che ane mokSamArgane jJAtA bane che mUlam- uDDhe aheyaM tiriyaM disAsu, tasA ya je thAvarA je ya pANA / sayA jae tesu parivvaejjA, maNappaosaM avikaMpamANe / / 14 / / artha : upara-nIce tathA tirachI dizAomAM je trasa ane sthAvara prANIo nivAsa kare che tenA upara sAdhake thoDe paNa veSa na karatAM tenI upara anukapA lAvavI joIe. te jIvonI dayA pALatA thakA sayama bhAvamAM vicalita na thavuM joIe Ara bha-parigraha rahita banavuM joIe. e zrI vitarAga devane upadeza che. mUlama- kAleNa pucche samiyaM payAsu, AikkhamANo daviyassa vittaM / taM soyakArI puDho pavese, saMkhAimaM kevaliyaM samAhi // 15 // artha : sAdhu avasarane joi sadAcArI ane samyaka jJAnavALA AcAryane jInA saMbaMdhamAM prazna pUche, mokSagamana mATe sarvase prarUpelA sayama anuSThAnane batAvavAvALA AcAryane sAdhu satkAra kare; vaLI e AcAryonAM upadezane AcAryanI AjJAnuM pAlana karavAvALo ziSya ekAMtabhAvathI pitAnAM ataHkaraNamAM dhAraNa kare mUlam- assa suThiccA tiviheNa tAyI, eesu yA saMti nirohamAhu / te evamakkhaMti tilogadaMsI Na bhujja meyaMti pamAyasaMgaM // 16 // atha : sAdhu gurUnAM upadeza hRdayamAM sthApita karI mana, vacana, kAyAthI cha kAya jIvonI rakSA kare ATha pravacana mAtAnA samyak pAlanathI pitAne tathA anya jIvane zAMtine lAbha thAya che tema zrI bhagavate kaheluM che. trilekazI purUSa kahe che ke sAdhue eka kSaNa paNa pramAda sevo nahi. eTale pAMca IndriyenAM viSayethI sadA dUra rahevuM mUlam- nisamma se bhikkhu samIhiyaTuM, paDibhANavaM hoi visArae ya / AvANamaTThI bodANamoNaM uvecca suddheNa uvei mokkhaM / / 17 / / artha : gurUkuLamAM nivAsa karanAra sAdhu sAdhunAM AcAra sAMbhaLI AtmAnA ISTarUpa mokSane jANI te sAdhaka buddhimAna tathA siddhAMtane vakatA bane che. Avo sAdhaka samyaka jJAna vaDe tapa ane sa yamane prApta karI zuddha AhAra vaDe nivAha karatAM thakA AraMbha parigraha sahita banI, sarva karmanA kSayarUpa mokSane prApta kare che (AvA sAdhake sAta ATha bhavathI vadhAre bhramaNa kare nahi) mUlama- saMkhAi dhamma ca viyAgaraMti, buddhA hu te aMtakarA bhavaMti / te pAragA doNha vi moyaNAe, saMsodhiyaM paNhamudAharaMti // 18 // artha: gurUkuLa nivAsa karanAra sAdhu sabuddhithI dharmanA svarUpane jANe anyane dharmane upadeza
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 adhyayana 14 karI zake che traNa kALanAM svarUpane jANanAra purUSa pUrvakarmane nAza karI zake che. A vitarAga vacanAmAM praNita purUSa paNa pitAne tathA anyane saMsAramAMthI mukta karAvI zake che sAdhaka purUSa praznonA uttara Agama anusAra vicAra karIne Ape che. mUlam- No chAyae No'vi ya lUsaejjA, mANaM Na sevejja pagAsaNaM ca / ___Na yAvi panne parihAsa kujjA, Na yA''siyAvAya vicAgarejjA / / 19 / / artha : sAdhu praznonA javAba detI vakhate zAstronAM yogya arthane chupAve nahi. bIjAnA guNene paNa chupAve nahi vaLI bIjA siddhAMtane AdhAra laI zAstranI vyAkhyA kare nahi. huM mATe vidvAna chuM evA prakAranuM mithyAbhimAna kare nahi pitAnAM guNonI prazaMsA kare nahi temaja anyanA guNane dUSita na kare kaI prasaMge zrotA padArthamAM svarUpane tathA bhAne na samaje te temanI mazkarI kare nahi temaja koI vyaktine sAdhaka muni AzIrvAda Ape nahi mUlam- bhUyAbhisakAi duguMchamANe Na Nivvahe maMtapadeNa goyaM / Na kicimicche maNue payAsu asAhu dhammANi Na saMvaejjA // 20 // artha : prANIonA vinAzanI zaMkAthI kaI vyaktine AzIrvAda Ape nahi maMtra vidyAne prayoga karI potAnA sayamane bagADe nahi vaLI Avo sAdhaka upadeza ApatAM zrotAjane pAsethI kaI paNa vastunI IcchA rAkhe nahi vaLI sAdhune cagya nahi evA dharmano upadeza paNa kare nahi (vANInuM rakSaNa karavuM tene getra kahe che ane maunane vAka saMyama kahe che) mUlam- hAsaM pi No saMdhai pAvadhamme, oe tahIyaM pharusaM viyANe / No tucchae No ya vikatthaijjA, aNAile yA akasAi bhikkhU // 21 // artha : jenAthI hAsya utpanna thAya tevuM sAdhaka bole nahi tema ja tevI ceSTA paNa kare nahi mana, vacana-kAyAthI pAparUpa karmano tyAga kare vaLI pApamaya dharmane hAsya Adi vaDe paNa kahe nahi. anyane dukha utpanna thAya tevA vacane sAdhaka bole nahi vaLI A sAdhu pUjA, atkAra pAmIne abhimAna kare nahi sAdhaka muni AkuLatAthI tema ja lebha Adi kaSAthI dUra rahe mUlam- saMkejjayA'sakitabhAva bhikkhU vibhajjavAyaM ca viyAgarejjA / bhAsAdugaM dhammasamuhihi viyAgarejjA samayA supanne // 22 // artha : zAstranA kaThina viSayamAM zaka rahita hoya te paNa sAdhu nizcaya bhASA na bele ane syAdavAda yukata vANInuM kathana kare dhamAM caraNa karavAmAM pravRta rahenAra anya sAdhuonI sAthe tya bhASA tathA vyavahAra bhASA bole. dhanavAna tema ja daridra zretAvargane dharma upadeza ApatI vakhate nipakSapAta paNe sAdhaka vartana kare potAnA anubhavathI padArthone spaSTatApUrvaka samajAve
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 127. sUyagaDAMga sUtra mUlam- aNugacchamANe vitahaM vijANe tahA tahA sAhu akakkaseNaM / na katthai bhAsaM vihiMsaijjA niruddhagaM vAvi na dohaijjA // 23 // artha : satya ane vyavahAra bhASAno Azraya laI dharmanI vyAkhyA karatAM sAdhunA kathanane kaI ThIka ThIka samajI zake che tathA koI maMda buddhivALA viparIta samaje che te te vakhate sAdhu kemaLa zabdothI samajAvavAno prayatna kare paraMtu tene anAdara karI zretAnI bhASAnI nidA kare nahi tathA tenuM citta dukhAve nahi keI vAkayenA artha TUMkA hoya to zabdono ADaMbara karI tene vistRta kare nahi. paNa saraLa bhASAmAM zretAone samajAve. mUlam- samAlavejjA paDipunna bhAsI nisAmiyA samiyA aTThadaMsI / aNAi suddhaM vayaNa bhiuMje abhisaMghae pAvavivegaM bhikkhU // 24 // artha : kaI artha sakSepamAM samajAvI zakavA cogya na hoya to tene sAdhaka vistAra pUrvaka samajAve. sAdhaka gurU pAsethI sArI rIte vyAkhyA sAMbhaLI gurUnI AjJA pramANe pApane viveka rAkhI nirdoSa ane zuddha vacana bele. samyakrazanavALe sAdhu sarvajJa praNita mArga pramANe pUrvAparanAM virodha sivAya zuddha ane sAtvika vacana uccAre chatAM mAna pUjAnI IcchA kare nahi mUlam- ahA tuiyAiM susikkhaejjA jaijjayA NAivelaM vaejjA / se diTThimaM dihiNa lUsaejjA se jANai bhAsiuM taM samAhi // 25 // artha: sAdhu purUSa tIrtha karanA vacano samyaka prakAre abhyAsa kare te vacanone samajavAmAM yathAgya prayatna kare temanA upadeza anusAra maryAdAnuM ullaMghana karyA sivAya vadhAre ochuM ke viparItapaNAnI prarUpaNa kare nahi. samyaphadaSTi sAdhu pitAnAM samyaka darzanane kaI rIte dUSita na kare, A sAdhu purUSa sarvajJanI bhAva pamAdhine yathAyogya jANI zake che. A traNa nizcaya ratna bhAva samAdhi rUpa che. mUlam- alUsae No pacchanna bhAsI No suttamatthaM ca karejja tAI / satthArabhattI aNuvIya vAyaM suyaM ca samma paDivAyayaMti // 26 // artha : sAdhu AgamanAM arthane dUSita banAve nahi. zAstra siddhAMtane gepa nahi chUpAve paNa nahi. prANIonI rakSA karanAra sAdhu zAstra ane tenA arthanI viparIta prarUpaNa na kare. zikSA denAra gurU uparane pUjya bhAva kAyama rAkhI gurUe jema kahyuM hoya tevA prakAre sUtrano artha kare koI gupta siddhAMta egya zretA sivAya koInI pAse prakaTa kare nahi.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 15 130 mUlam- bhUhi na virujjhajjA, esa dhamme busImao / busimaM jagaM parinnAya, assiM jIvita bhAvaNA // 4 // artha: koipaNa prANIonI sAthe manuSyae tema ja sAdhaka bhikSuke vera-virodha kare nahi A sanAtana dharma che tamAma jIvone sukha priya che duHkha apriya che tevuM jagatanuM svarUpa jANIne sAdhuoe Ara bha ane samArabha je vera ba dhananuM kAraNa che tene tajI saMsAra paribhramaNanAM duHkhane yathArtha samajI, sarva jIvonI sAthe maitrI bhAvanA rAkhI saMyamanuM pAlana karavuM mUlam- bhAvaNAjogasuddhapyA, jale NAvA va AhiyA / nAvA va tIrasaMpannA, savvadukkhA tiuTTai // 5 // artha : pacIsa prakAranI tathA bAra prakAranI bhAvanAyukata jeno AtmA zuddha thayela che evA sAdhaka puruSane jaLamAM nAvA samAna kahela che. saMsAra rUpI samudramAM DUbatA ane AvA sAdhake AdhArabhUta che. jema nAva kinAre jatAM cAlavAnI pravRttithI mukata thaI sthira thAya che ane saghaLA upadravathI bacI jaI vizrAmane cagya thAya che tema bhAvanA vegathI zuddha thayela jIvAtmA sarva zArIrika ane mAnasika dukhethI mukata thaI jAya che anaMta avyAbAdha sukhano anubhava kare che. mUlam- tiuTTai u mehAvI jANaM lomaMsi pAvagaM / tuTuMti pAvakammANi navaM kammamakuvao / / 6 / / artha: lekamAM je paDita sAdhake pApakarmanA svarUpane jANavAvALA che teo sarva puNya ane pApanAM badhanathI mukata thaI zake che navina karmone bAMdhatA nathI temaja pUrva saMcita karmano nAza karI, sasAra sAgarane tarI jaI zAzvata siddha anatA sukhane prApta karI le che mUlam- akuvvao Nava natthi kammaM NAma vijANai / vinnAya se mahAvIre jaNa jAI Na mijjai // 7 // artha : je sAdhaka karma baMdhana thAya tevA kAryo karatA nathI te sAdhakane navA karma bAMdhAtA nathI. kAraNake AvA sAdhake ATha karmanAM svarUpane jANanArA hoI navuM baMdhana nahi karatAM jUnA karmane khapAvI janma, jarA ane mRtyu rahita thaI mukata banI jAya che. ane je A saMsAramAM pharIne janma letuM nathI ane marato paNa nathI mUlam- Na mijjaI mahAvIre jassa natthi pure kaDa / vAuvva jAla macceti piyAlogaMsi ithio // 8 // artha : jeNe ghAtI karmono eTale je karme AtmAnAM guNono ghAta kare che arthAt AtmasvarUpa prakaTa thavA detAM nathI tevA karmone jeNe kSaya karyo che tevA puruSe mahAvIra kahevAya che AvA purUSone janma-maraNa, rUpa bhramaNa rahetuM nathI vaLI jema vAyu agninI javALAne oLaMgI jAya che tema mahA puruSe samasta kAma-vikArathI rahita hovAthI game tevI
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 131 sUyagaDAMga sUtra rUpavaMta strIone vaza thatAM nathI ema jANIne sAdhake paNa vikArano nAza karavA mATe strI sevanathI dUra rahevuM joIe. mUlam- ithio je Na sevaMti AimokkhA hu te jnnaa| te jaNA baMdhaNummukakA nAvakakhaMti jIviyaM // 9 // artha : je sAdhake strI sevana karatAM nathI te sAdhake sarva prathama mekSane prApta kare che. vaLI AvA sAdhake samasta baMdhanathI rahita thavAnI IcchAvALA hovAthI asaMyama jIvanane IcchatA nathI (strI sevananA vipAke ghaNAM duHkhakAraka hoya che. vaLI strI saMgata saMsAra vRddhine mArga che. je je vikArathI chUTayA che teoe mokSane zIdhrapaNe prApta karyo che. sAdhake e strI sahavAsathI dUra rahevuM e AtmakalyANano mArga che strI jAti doSita nathI, paNa jIvane pitAne ja vikAra doSita che. strI jAti upara Aropa mUka te puruSanI nabaLAI che). mUlam- jIviyaM piTTao kiccA aMtaM pAvaMti kammuNaM / kammuNA saMmuhI bhUyA je maggamaNusAsaI // 10 // artha:- je sAdhaka asaMyamI jIvanathI dUra rahe che (nirapekSapaNe jIvana jIve che) vaLI je sAdhake saMyamI jIvanamAM rata hoya che te jJAnAvaraNiya Adi karmono nAza karI zake che je sAdhake niravadya ane uttama anuSThAna karavAvALA hoya che te mokSa sanmukha thaI mokSa mArgane upadeza Ape che. AvA sAdhake mokSane prApta karI zake che mUlam- aNusAsaNaM puDho pANI vasumaM pUyaNAsu te / aNAsae jae daMte daDhe ArayamehuNe / / 11 / / artha : dharmano upadeza bhinna bhinna jamAM bhinna bhinna rUpe pariName che pUjA satkAranI IcchA na rAkhavAvALA sayamI ane indriyanu damana karanAra tathA maithunane jItanAra puruSa mokSagamana karavAne gya kahevAya che mUlama- NIvAre va Na lIejjA chinnasoe aNAvile / aNAule sayA daMte saMdhi patte aNelisaM // 12 // artha - jema kabUtarane badhanamAM phasAvavA mATe anAjanA kaNa vecavAmAM Ave che ane te jIvane kaNo prApta thatAM lebhamAM phasAya che e prakAre asaMyamI jI strI sevananA pralobhanathI teonA adhanamAM paDIne bALamaraNathI mare che tethI ja munie temAM Asakta thavuM nahi. (ema jANI buddhimAna sAdhaka IndriyAne vaza rAkhI viSayabhAgamAM pravRtta thatAM nathI AvA purUSe ja mokSagatine prApta kare che ) ane teja puruSa anupama bhAvasamAdhi prApta kare che. mUlam- aNelissa kheyanne Na virujjhijja keNai / maNasA vayasA ceva kAyasA ceva cakkhumaM // 93 // artha :- anupama saMyamanA mArgane jANavAvALe puruSa mana, vacana, kAyAthI koInI sAthe virodha kare
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 adhyayana 14 mUlam- se suddhasutte uvahANavaM ca dhamma ca je vidai tattha tattha / Adejjavakke kusale viyatte sa arihai bhAsiuM taM samAhi ||ttibemi // 27 // artha : je sAdhu sUtranA uccAraNa karavAmAM kuzaLa tathA zAstranAM utsarga ane apavAda mArgane jANavAmAM pravINa hAya vaLI zAstramAM kahyA pramANe tapanuM anuSThAna karavAvALA hoya evA purUSanAM vAkyo ja sarvane mAnya hoya che ane AvA ja purUSenAM vAkya grAhya che. artha karavAmAM nipUNa tathA vinA vicAra kArya nahi karavAvALA sAdhupurUSe ja sarvae prakapela bhAva-samAdhinuM pratipAdana karI zake che zrata ane cAritrya dharmane AvA ja purUSe yathAtathya grahaNa karI zake che (zAe jyAM jyAM AjJA, artha, hetu tathA zradhdhAthI mAnavAnuM kahyuM hoya te te rIte sAdhaka muni samyaka zraddhAthI tene svIkArI vItarAganI AjJAnuM pAlana kare A prakArane mArga ja sAdhakane mATe kalyANarUpa che 14 muM adhyayana samApta - - - - - : -
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 muM adhyayana (AdAnanAma) (AdAnIya svarUpa nirUpaNu) pUrvabhUmikA - caudamuM adhyayana ahIM samApta thAya che have paMdaramAM adhyayanane prAraMbha karavAmAM Ave che. pUrva adhyayananI sAthe A adhyayanane saMbadha nIce pramANe che. caudamA adhyayanamAM bAhya ane atyaMtara parigrahanA tyAganuM varNana karavAmAM AvyuM hatuM ane sAdhaka bhikSuke sUtra ane tene artha kevI rIte jANa tema ja tAjanene kevI rIte saMbodhavA tenuM yathArtha khyAna ApyuM hatuM. bAhya ane abhyatara parigrahane tyAga je munine yathArtha hoya te muni mokSa mArgane sAdhaka ane dIrgha caritra eTale "yathAkhyAta cAritravALA (dIrgha cAritryavALA) thaI zake che. tenuM pratipAdana A adhyayanamAM karavAmAM AvyuM che yathAkhyAta caritravALA muni sarvajJa ane vItarAga hoya che te kevA hoya? tenuM varNana A adhyayanamAM kahevAmAM Avaze. mUlam- jamatItaM paDupannaM, AgamissaM ya nnaayo| savvaM mannati taM tAI, daMsagAvaraNaMtae // 1 // artha ? je padArtha bhUtakALamAM je avasthAmAM hatA tene tathA vartamAnakALanAM padArthonI je paryA che tathA bhaviSyakALamAM je avasthAo thaze te sarvene dravya ane paryAyathI jIva tathA ajIva padArthonAM jANavAvALA tathA cha kAya jIvanAM rakSaka, sarvanA hita ciMtaka vaLI darzanAvaraNIya Adi sarva karmonAM aMta karavAvALA kevaLajJAnI jIvonAM netA che. mUlam- aMtae vitigicchAe, je jANati aNelisa / __ aNelisassa akkhAyA, Na se hoi tahiM hi // 2 // artha : saMzayane dUra karanArAM puruSa sarvathI vadhAre padArthonAM svarUpanAM jANakAra hoya che. jeo kevaLajJAnI che ane jeNe cAra ghAtakamano kSaya karela che vaLI mithyAjJAnane aMta karavAvALA che tevA arihaMta deve ja traNeya kALanI vastunI avasthAne jANanAra ane vastunAM tatvane batAvanAra che. AvA puruSo anya darzanemAM hotAM nathI. mUlam- hi tahiM suyakkhAyaM, se ya sacce suaahie| ___sayA sacceNa saMpanne, mitti bhaehi kappae // 3 // artha : je tIrthakara devoe jIva Adi tatvano upadeza rUDI rIte karela che ane te upadeza samasta jIvone hitakara hovAthI yathArtha che tema ja subhASita paNa che tethI munioe sadA samasta jI sAthe maitrIbhAva rAkhavo joIe. kyAMya paNa jIvonI virAdhanAnI IcchA na kare (AraMbha ane parigrahanI mamatA chUTayA sivAya sarva jIvonI sAthe maitrIbhAva prApta thaI zakate nathI)
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 adhyayana 15 nahi. A sAdhaka saMyama dharmanAM pAlanamAM nipuNa che. saMyama samAna anya ke uttama padArtha nathI Ave puruSa paramArtha daSTA ane tatvadazI che. mUlam- se hu cakkhU maNussANaM je kaMkhAe ya aMtae / aMteNa khuro vahaI cakakaM aMteNa loTTaI // 14 // artha - je sAdhakane IndriyonAM viSayone bhogavavAnI IcchA nathI te puruSa manuSyane netranI mAphaka mokSa mArga batAvavAvALo che jema chaze dhAra vaDe pitAnuM kArya kare che ane piDu tenAM chelA bhAgathI kArya sAdhaka bane che tevI rIte kaSAyasvarUpa mehanIya karmane aMta paNa saMsAra paribhramaNanAM aMtarUpe kArya kare che arthAt je mehanIya karmane kSaya kare che te ja sAdhaka janmamaraNane ata kare che. mUlam- aMtANi dhIrA sevaMti teNa aMtakarA iha / iha mANussae ThANe dhammamArAhiuM NarA // 15 // artha : viSaya sukhenI IcchArahita sAdhu puruSe aMtaprAMta AhAranuM sevana karanArA hoya che. AvA sAdhake deha-mamatvathI rahita thaI saMsArane kSaya kare che. AvA sAdhake ja manuSya dharmaArAdhanA karI saMsAra samudrane tare che. AvA puruSe ja dharma ArAdhanAne cogya kahevAya che. TippaNI - ataprAMta AhAra eTale rasakasa vinAno bhUkhe sUkake AhAra. manuSyabhava sivAya anya gatimAM moNa prApta thaI zakato nathI, paNa samyakrarzana prApta thaI zake che je mokSamArga che. mUlam- NiTThiyaTThA va devA vA uttarIe iyaM suyaM / suyaM ca meyamegesi amaNussesu No tahA // 16 // artha : kettara jina zAsanamAM evuM sAMbhaLavAmAM AvyuM che, ke dharmaArAdhanane cogya manuSya samyajJAna, darzana, cAritrya, tapanI ArAdhanA karIne kRtakRtya thaIne mokSagAmI thAya che. kadAca koI AvA sAdhakane karmo bAkI hovAnAM kAraNe sudharma vigere vimAnamAM devapaNe utpanna thAya che. tyArabAda manuSyabhava pAmI mekSamAM jAya che. mUlam- aMta karaMti dukkhANaM ihamegesi AhiyaM / AghAyaM puNa egesiM dullabhe'yaM samussae // 17 // artha : keI anya matavALAnuM kahevuM che ke deva ja azeSa dukhane aMta kare che. paNa e saMbhava nathI. vItarAga kathana che ke manuSya ja zArIrika ane mAnasika dukhene nAza karI zake che. tenAthI bhinna keI anya prANI tema karI zakyuM nathI. kAraNa ke anya gatimAM vitarAga dharma zravaNu karavo paNa durlabha che. to pachI mokSa prApta karavAnI vAta ja kayAM rahI?
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 133 sUyagaDAMga sUtra mUlam- io viddhaMsamANassa puNo saMbohi dullahA / dullahAo tahaccAo je dhammaDhe viyAgare // 18 // artha : je jIva dharmaArAdhanA karyA vinA manuSya zarIrathI bhraSTa thaI jAya che tene pharI samyaka beya prApta tha durlabha jANave. kema ke samyaka darzananI prApti yogya AtmAnA zuddha pariNAma thavA te ati kaThina che vaLI dharmanI prAptine cogya zubha lezyAnu utpanna thavuM ghaNuM kaThaNa che. (anukapA, vinaya, saraLatA, amatsara bhAve vaDe manuSyabhava prApta thAya che) mUlam- je dhamma suddhamakkhaMti paDipunna maNolisaM / aNelisassa jaM ThANaM tassa jammakahA kao // 19 // artha : je sAdhaka pUrNa ane sarvotama zuddha dharmanI vyAkhyA kare che ane te ja pramANe saMyama AcaraNa kare che te ja puruSa sarva dukhethI rahita siddhagati rUpa sthAnane prApta kare che. tethI tene pharIthI saMsAramAM janma levAnI ke tenuM mRtyu thavAnI vAta ja kayAM rahI! arthAt janma-maraNane nAza ja kare che. mUlam- kao kayAi mehAvI uppajjati tahA gyaa| tahAgayA appaDinnA cakkhU logassaNuttarA // 20 // artha: A jagatamAM pharI nahi AvavA mATe pAMcamI gatirUpa siddha dazAne prApta thaye jJAnI puruSe kayA kAraNe janma laI A saMsAramAM utpanna thAya? arthAt na thAya kAraNa ke AvA cha nidAnarahita thaI gayA che. dravya karma ne bhAvakarmanA aMkurane paNa nAza karI nAMkhe che tethI janma dhAraNa karavAnAM kAraNe rahyA nathI. tIrtha kara deve, gaNadhara ane maharSi jagatanAM sarvotama netrarUpa che. mUlam- aNuttare ya ThANe se kAsaveNa pveie| je kiccA NinvuDA ege niTTha pAvaMti paMDiyA // 21 // artha : kAzyapa zetrI bhagavAna mahAvIre pratipAdita karela che ke sarva karmone kSaya karavAnuM sthAna sayama che. saMyamanuM pAlana karI pApabhIru ane buddhimAna muni sasAranAM cakrano aMta kare che. AvA mahApuruSa kaSAyarUpa agnine olavI zitaLa thayA che. mUlam- paMDie vIriyaM laddhaM nigdhA yAya pavattagaM / dhuNe puvakaDaM kammaM NavaM vA'vi NaM kuvvai // 22 // artha : buddhimAna sAdhaka hoya ane upAdeyane viveka rAkhI karmane kSaya karavAmAM samartha bane che vaLI paDita vIryane prApta karI jUnA karmone nAza karavAnI sAthe navina karmonu badhana paNa karatAM nathI. AthI navA AyuSyane baMdha aTakI jatAM e ja bhavamAM mokSagati prApta karI AtmAnA anaMta siddhatvarUpI sukhane prApta kare che.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 adhyayana 15 mUlam- Na kuvvatI mahAvIre aNupuvakauM rayaM / rayasA saMmuhI bhUyA kammaM heccANa jaM bhayaM // 23 // artha : jema anya manuSya pUrvakRta pApanAM udayathI tathA mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane azubha bhega dvArA navA nAM badhana kare che tevA karmo samartha sAdhake karatAM nathI. karmone vidyAraNa karavAmAM ane navA karmonAM baMdhana nahi thavAmAM saMyama pAlana zreSTha che. tapazcaryAthI pUrvakarmane kSaya karI zakAya che ema jANI upayogavaMta sAdhake Azrava dvArane prathama rokI-AtmAnA zuddha upagarUpa sayama pAlanamAM vicaravuM. mUlam- jaM mayaM savvasAhaNaM taM mayaM sallakattaNaM / __ sAhaittANaM taM tinnA devA vA arbhAvasu te // 24 // artha : sayamanuM pAlana karI ghaNuM ja zalyanuM chedana karI saMsAra sAgarane tarI gayA che. sayama traNa zalya (mithyAtva, kapaTa, nidAna) ne chedanAru che saMyama pAlana karatAM zeSakarma rahI javAnA kAraNe eTale AtmAne zuddha upaga nahi karavAnA kAraNe AvA sAdhake vaimAnika devomAM utpanna thaI tyAMthI cyavI manuSyabhavamA AvI puruSArtha karI mekSagatine prApta kare che. mUlam- arbhAvasu purA vIrA AgamissA vi suvvayA / dunnibohassa maggassa aMtaM pAukarA tinne / tibemi // 25 // artha : bhUtakALamAM daNa vIrapuruSe karmanuM vihAra karavAmAM samartha thaI gayA bhaviSyamAM paNa sarvavirati rUpa munio mekSane pAmaze vartamAna kALe paNa ghaNAM munio che ke je mahAvideha kSetramAM siddha thaze samyaka jJAna, samyaka darzana ane samyaka caritranI ArAdhanAthI ghaNuM ja bhUtakALamAM mokSa pAmyA che. vartamAnamAM pAme che. bhAvimAM paNa pAmaze. (samyaka jJAna darzana-caritra eTale AtmAne eka a zarUpa zuddha upaga. A upaga jema jema AtmAmAM kare tema tema cAritryanI vRddhi thaI AtmaramaNatA vRddhine pAme.) 15 muM adhyayana samApta K
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 muM adhyayana (gAthAnAma) pUrvabhUmikA - A soLamAM adhyayanane saMbaMdha agAunA adhyayanamAM rahelA adhikAro sAthe jaNAvAze. pUrvokta adhyayanamAM vidhiniSedha batAvela che. te vidhAna anusAra je kaI puruSa AcaraNa kare to te sAdhu sAdhaka ke muni banI zake che (1) prathama adhyayanamAM svasamaya eTale svazAsa ane parasamaya eTale parazAstronAM jJAnathI jIvo samyatva guNathI yukta thAya che (2) bIjA adhyayanamAM karmanu vidhAraNa karavAvALA jJAna, darzana, cAritrya AdithI ATha prakAranAM karmone kSaya karanAra jIva sAdhu bane che. (3) trIjA adhyayanamAM anukULa ane pratikULa upasargo samabhAve sahana karanAra puruSa sAdhu banI Atma kalyANa sAdhI zake che. (4) cethA adhyayanamAM strI (vikAra) parisahanAM duHkhane jItavAvALo ja sAdhu banI saMsAra paribhramaNanAM duHkhane aMta lAvI zake che. (5) pAMcamA adhyayanamAM evI prarUpaNa karavAmAM AvI che ke narakanA duHkhone sAMbhaLI narakamAM laI javAvALA azubha karmone je tyAga karI de che te ja sAdhu che. (6) cha adhyayanamAM bhagavaMta mahAvIrane aneka upamA ApI ane stuti karavAmAM Avela che. (7) sAtamA adhyayanamAM kuzIlanAM doSe jANI tene tyAga karI, suzIla sAdhunI pAse rahIne temanI sevA karatAM temanI pAsethI zikSA grahaNa karatAM kuzI nAM de nAza pAme che ane suzIla thaI zakAya che mATe sAdhake susAdhunA samAgamamAM rahevuM gya che. (8) AThamAM adhyayanamAM mokSAthI puruSee bAlavIryane tyAga karI paDita vIrya meLavavA udyamavaMta thavu apramata bhAve sayama pAlana karI AtmaramaNatA rUpa cAritrya pragaTa karavuM (9) navamA adhyayanamAM e prakAre varNana karela che ke zAstramAM kahela kSamA Adi daza prakAranAM dharmonuM yathAvata pAlana karatAM thakA jI sasAramAMthI mukta thaI zake che. (10) dazamAM adhyayanamAM saMpUrNa samAdhiyukata puruSa mokSane lAyaka banI zake che. (11) agiyAramA adhyayanamAM evuM pratipAdita karela che ke samyakadarzaka, jJAna tathA cAritryarUpa uttama mArgane prApta thayela sAdhaka sarva kalezeno nAza kare che. (12) bAramA adhyayanamAM evuM jaNAvavAmAM AvyuM che ke anya tIthIonAM guNadoSano vicAra karavAthI teonAM sAvadya anuSThAne saMsAra paribhramaNa karAve che. ema jIvane zraddhA thAya che tethI vItarAgI darzana viruddhanAM eTale parasamayanAM zAmAM zraddhA nahi karatAM vItarAga pariNIta zA (svasamaya)mAM sthira thavAthI janma maraNane cAvo nAza pAme che.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 adhyayana 16 (13) teramA adhyayanamAM pratipAdana karavAmAM Ave che ke je sAdhu pitAnA ziSyanA guNa ane done jANI zake tema ja pite svaya sadaguNAmAM rahI zake. tevA ja sAdhu AtmakalyANa sAdhI zake che caudamA adhyayanamAM varNana karavAmAM AvyuM che ke jemanuM citta prazasta bhAve ane lezyAethI yukata hoya tathA AtmakalyANa rUpa nizcayapaNe jJAna-darzana-cAritryanI ektArUpa anubhava karato hoya te ja sAdhaka azAMti rahita banI zake che. (15) paMdaramA adhyayanamAM batAvela sarva ane e upadeza che ke artha ane bhAvone AcaraNamAM mUkavAthI sAdhaka, muni banI, mekSa sAdhavAvALo thAya ane dIrgha cAritryavALo bane (14) A pramANe pUrvokata padara adhyayanamAM je je viSayanu vistArapUrvaka pratipAdana karavAmAM AvyuM che e ja pratipAdana ahI yA "gAthA' nAmanAM soLamA adhyayanamAM saMkSiptathI kahevAmAM Avaze sAdhudharma AraMbha ane parigraha rahita che te uparAMta kSamA Adi daza prakArano dharma varNavela che tenuM paNa yathAtathya pAlana karavAnuM kahe che (A daza dharme grahasthane paNa amuka aMze amalamAM mUkavAnA rahe che) te uparathI kyA sAdhakane "zikSaka zramaNa, mAhaNa ke nigraMtha kahI zakAya te suyagaDAMga sUtranAM bIjA zrata dhamAM have pachI saMkSiptamAM kahevAmAM Ave che mUlam- ahAha bhagavaM evaM se daMte davie vosaTakAetti vacce mAhaNetti vA 1 samaNetti vA 2 bhikkhutti vA 3 giggaMthe tti vA 4 paDiAha bhaMte / kahaM nu daMte davie vosaTakAetti vacce mAhaNetti vA samaNetti vA bhikkhUtti vA NiggaMtheti vA? taM no bUhI mahAmuNI! itivirae savvapAvakambhehi pijjadosakalaha0 abbhakkhANa0 pesunna0 paraparivAya0 aratirati0 mAyAmosa0 micchAdasaNa sallavirae sahie samie sayA jae, No kujjhe, No kALI, mArutti vacce zA artha : zramaNa bhagavAna mahAvIre upadezya che ke je puruSa Indriyanu damana karanAra, mokSane abhilASI mamatvane tyAga karanAra sAdhaka hoya tene mAhaNa, zramaNa, bhikSuka tathA nirca tha kahevAya che, tyAre ziSya prazna karyo ke "he pUjya! A cAreya nAmavALA sAdhakanAM guNa bhinna bhinna karI batAve. prasaganA pratyuttaramAM bhagavAna ramAve che ke aDhAra pApasthAnakethI je puruSe nivRtta thayA hoya, ATha pravacana mAtArUpa sadvartanathI cukata hoya, samyakajJAna Adi prApta karela hoya, akedhI tathA abhimAnarahita hoya te sAdhune "mAhaNa kahevAya che drava" ne artha saMyama che je Indriya ane manane damana kare che te "vIka' kahevAya che jeNe nAna vigere zArIrika saMskArone tyAga karyo che te "zrutakRSTa kAya" kahevAya che. trasa ane sthAvara jene je na haNe teo "mAhaNa kahevAya che nava vADa vizuddha je brahmacaryane dhAraNa kare te brAhmaNa kahevAya che bAra prakAranI tapazcaryA kare te "zramaNa kahevAya che.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUyagaDaga sUtra 137 mUlam- etyavi samaNe aNissie, aNiyANe, AdANaM ca, ativAyaM ca, musAvAyaM ca, bahiddhaM ca, kohaM ca, mANaM ca, mAyaM ca, lohaM ca, pijjaM ca, dosaM ca, icceva jao jao AdANaM appaNo padosaheU tao tao AdANAto puvvaM paDivirate pANAivAyA siA daMte, davie vosaTukAe samaNotti vacce // 2 // artha : vaLI uparokata sarva guNe sahita zarIranAM mamatvarahita sAMsArika sukhonI IcchArahita temaja aDhAra prakAranAM pApa gaNAvyA che ke je karmabaMdhananAM hetuo che te doSathI je sAdhaka nivRtta hoya te "zramaNa" kahevAya che. taddauparAMta je sAdhaka apratibadha vihArI temaja kriyAnI phaLAkAMkSA rahita hoya, temaja Indriyane damana karavAvALo hoya, vaLI zarIranI dareka prakAranI suzruSatAthI rahita hoya, heya-reya ane upAdeyanA tattvanu jene yathAyogya jJAna vartatuM hoya te ja "zamaNa" kahI zakAya. mUlam- ettha vi bhikkhU aNunnae viNIe nAmae daMte davie vosaTTakAe saMvidhuNIya virUvarUve parI sahovasagge ajjhappajoga suddhAdANe uvaTThie ThiappA saMkhAe paradattabhoI bhikkhU tti vcce||3|| artha : je puruSa nirvagha bhikSA grahaNa kare che te bhikSuka kahevAya che. ATha prakAranAM karmone bhedavAmAM je udyamavaMta che te paNa bhikSuka che. pUvaoNkata sarva guNe sahita "mAhaNa" ane "zramaNanAM je je guNe kahyA te sarvaguNa abhimAna rahita, vinayayukata, namratAvALA, jitendriya, mokSane yogya, zarIranA mamatvarahita hoya te ja bhikSuka kahevAya che vaLI vividha prakAranAM upasargone samabhAve sahana karanAra hoya te paNa bhikSuka che. nirmaLa, zuddha, caritravAna ane ApAgI sAdhaka bhikSuka" kahevAya. tema ja saMsArane asAra jANanAra anya pAsethI prApta thayelI nirdoSa AhArane bhogavanAra evA AcAravALA sAdhune "bhikSuka" kahevAya che. mUlam- etthavi NiggaMthe ege egaviU buddhe saMchinnasoe susaMjate susamite susAmAie AyavAyapatte viU duhaovi soyapalicchinne No pUyAsakkAralAbhaTThI dhammaTThI dharmAvaU NiyAgapaDivo samiyaM care daMte davie vosaTTakAe niggaMthe tti vacce // 4 // se evameva jANaha jamahaM bhayaM taaro||ttibomi // iti solasamaM gAhAnAmajjhacaNaM samattaM / / paDhamo suavakkhaMdho smtto|| artha : uparokata guNavALe sAdhaka eTale muni nigraMtha paNa kahevAya che je bAhya ane abhyatara parigrahathI rahita hoya te nigraMtha che. upara pradarzita karela bhikSukanAM je je guNo tema ja zramaNanAM je je avibhava varNavyA che te avirbhAva nigraMthamAM paNa hoya che. A uparAMta vizeSamAM nigratha rAgadveSa rahita avasthAmAM vicaranArA hoya che. gati ane AgatimAM jIva ekalo ja gamana ane AvAgamana kare che. tenuM yogya jANapaNuM nigrathane hoya che. vaLI samasta padArtho ane tenAM guNe tema ja guNanI samaya samayanI traNeya kALanI avasthA jANanAra nigra hoya che. vyavahArika naye Azrava dvArene nigraMthe reke che. ema kahevAya AvA nigro kaI prakAranAM prayajana vinAM zarIranI kriyA karanArA hotA nathI. AvA
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 apana 16 nigrathAnI indriye! ane mana saTThA svavaza ja hoya che. pAMca samiti ane traNa guptiyukata rahI sadA AtmaupacAgava ta ja nigrA rahe che. AvA nigrantheAne zatru ke mitramAM koi jAtane bhedabhAva-hAtA nathI. nigra ce| Atma-svarUpane yathArthapaNe eLakhanAra hAya che. sasAranuM dravya ane bhAvathI chedana karanArA AvA nigrantheA ja hoya che. AvA nizcaye pUjA satkAranI icchArahita ja thayelA heAya che. nigraMthe| sadAya mekSamArgane sanmukha thayelAM hAya che AvA samasta guNAthI yukata ane yathAkhyAta cAritramAM vRddhi karavAvALA munie ja * nigraMtha' kahevAya che. ' A pramANe sa prANIone mana, vacana-kAyAthI nava nava keTIe nahi haNanAra mAhaNa' kahevAya che kaSAyathI virakta thavAnI bhAvanAvALA temaja vizvacAnI Asakita jemAMthI uDI gai che tee ja zramaNane ceAgya che. nirdoSa AhArane grahaNa karI sayamane yathA pAlana karavAvALA sAdhakane bhikSuka kahevAya. je dravya ane bhAvathI ekAkI che. dravyArthika ane paryAyArthika nayathI AtmAnI zuddhatA azuddhatAne jANe che jene mane nayanuM yathA jJAna, sapramANa vI rahyuM che tevA sAdhaka muni 'nigraMtha' kahevAya che. ' upara pramANe sAdhakonAM prakAranuM pratipAdana karI upasaMhAra karatAM thakA sudharmA svAmI ja busvAmI vagere ziSyavane kahe che ke meM je pratipAdana karyuM che tene teja pramANe samajo A samadhamAM jarA paNu saMzaya ke viparyAsapaNu karavu ceAnya nathI, meM A saghaLu bhagavAnanA svayaM mukhathI sAMbhaLyu che. te huM tamane kahuM chuM. A pramANe prathama 'zruta skaMdha " samApta thayuM.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra kRtAMga sUtram bIje zrI zrutaskaMdha - prathama adhyayana paMDarika pUrvabhUmikA - pahelA zrutaskaMdhamAM saMkSiptathI je arthonuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che eja artha A bIjA grutaskaMdhamAM yukitapUrvaka ane vistArathI daSTAMta dvArA kahevAmAM Avaze. bIjA zrataska dhamAM saraLapaNe agAunAM viSane samajAvavAmAM Avaze. tethI bane zrutaskaMdhene viSaya sarakhe ja che. pharaka eTalo ja che ke pahelA skaMdhamAM saMkSiptathI varNana karyuM che. ahiM bIjA skaMdhamAM vistArapUrvaka nirUpaNa karela che. A bIjA zrutaskaMdhamAM sAta adhyayana che (1) puMDarIka (2) kiyAsthAna (3) AhAra parijJA (4) pratyAkhyAna (pa) aNagAra zrata (6) Adraka (7) nAlaMdA. pahelAM zrataskaMdhanI apekSAe A zrutaskaMdha moTuM hovAthI AnuM nAma "mahA adhyayana" rAkhavAmAM AvyuM che. pahelA adhyayananuM nAma "puMDarIka eTale kamaLa e pramANe rAkhavAmAM AvyuM che. kAraNa ke kamaLanI upamA ApIne jIvonI rUci dharmamAM utpanna karavA mATe mahApuruSano prayatna che. jema kamaLa kAdavamAMthI utpanna thayuM che, chatAM kAdavathI mukata rahe che tema A jIva saMsAranI malina vastumAMthI utpanna thayela che chatAM sarva viSayabhegathI nivRtta thaI saMsArathI mukata rahI zake che evuM jIvane yathAyogya jJAna ApavA mATe jJAnIoe A bIjA zrutaskaMdhanI racanA karI che malama- suyaM me AusaM teNa bhagavayA evamakkhAyaM iha khalu poMDarIe NAmajjhayaNe tassa NaM ayamaThe paNNatte-se jahA nAmae pukkhariNI siyA bahuudagA bahuseyA, bahupukkhalA, laddhadA paMDarikiNI pAsAdiyA darisaNiyA abhirUbA, paDirUbA / tose NaM pukkhariNIe tattha tattha dese dese tahi tahiM bahave paumavarapoMDirIyA, buiyA, aNuyubuTThiyA UsiyA rUilA vaNNamaMtA gaMdhamaMtA rasamaMtA phAsamaMtA pAsAdIyA darisaNiyA abhirUvA, pddiruuvaa| tIseNaM pUkkhariNIe bahumajjhadesabhAe ege mahaM paumavarapoMDarIe buie, aNapavvadie ussite rUile vannamaMte gaMdhamaMte rasamaMte phAsamaMte pAsAdIe, jAva pddiruuve| sanvAvaMti ca NaM tIse pakkhariNIe tattha tattha se dese tahiM tahiM bahave paumavaspoMDarIyA vuiyA aNapavaTriyA usiyA, ruilA jAva paDirUvA / savvAvaMti ca NaM tIseNaM pukkhariNIe bahumajjhadesabhAe egaM mahaM paumavarapoMDarIe buie aNupubuTThie jAva paDirUve // 1 // artha : zrI samasvAmI pitAnA ziSya jaMbusvAmIne kahe che ke he jaMbu! bhagavAna mahAvIra paMDarIka" nAmanAM adhyayananAM je artha karela che te huM tane kahuM chuM. jema keI eka ghaNA pANIvALI tathA kIcaDavALI, yathArtha guNavALI veta kamaLathI cuta, nirmaLa darzanIya ane
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 adhyayana 1 manahara evI "puSkaraNIya' nAme eka vAva che. A puSkaraNIya vAvanA dareka bhAgamAM uttamavarNavALA sumita, sugaMdhI, kemaLa sparzavALA cittane prasanna karavAvALA ghaNAM pAkamaLA pANI upara patharAyelAM che. vaLI e puSkaraNIyanA madhyabhAgamAM eka sapheda moTu puMDarIka kamaLa AvI raheluM che. A sauthI moTuM kamaLa manohara cittane game tevuM, uttama varNa, gadha ane sparza yukata che te sarva kamaLamAM sarvottama che vaLI saithI moTuM che. tenI racanA ghaNuM ja suMdara ane suzobhita che A puSkariNImAM cAre dizAomAM ane vidizAomAM uparyukata guNathI cukata kamaLa ugelA che. te sarvanI madhyamAM eka uttama moTuM veta kamaLa zobhI rahela che, je suMdara racanAthI yukta che pUrva vaNita guNathI suzobhita ane manahara che mUlam- aha purise puritthimAo disAo Agamma taM pukkhariNI tIse pukkhariNIe tIre ThiccA pAsati taM mahaM egaM paumavara poDarIyaM aNupuvuTThiyaM UsiyaM jAva paDirUvaM / tae NaM se purise evaM vayAsI-ahamaMsi purise kheyanne kasale paMDita viyatte mehAvI avAle maggatthe maggaviU maggasa gati parakkamaNNU / ahameyaM paumavarapoMDarIyaM unnikkhissAmi tti kaTu iti buyA se purise abhikkameti taM pukkhariNi, jAvaM jAvaM ca NaM abhikkamei tAvaM tAvaM ca gaM mahaMte udae, mahaMte see, pahINe tIraM apatte pausavara poMDarIyaM No havAe go pArAe, aMtarA pokkhariNIe seyaMsi nisaNNe paDhame purisajAe // 2 // puSkariNImAMthI uttama kamaLane bahAra lAvavA IcchanAra cAra puruSe - artha : te puSkaraNa vAva pAse pUrva dizAmAMthI eka puruSa AvIne puSkaraNane kAMThe Ubho rahI uparokta guNathI jenu varNana thaI rahyuM che evu veta puMDarIka kamaLane joI vicAra kare che, ke huM avasarane jANavAvALo chu. hitAhitane vicAra karavAvALe chu, abhiSTha siddhine jANakAra chuM. kamaLa AgaLa kevI rIte jAu te mArgane huM jANavAvALo chuM. vaLI te mArganI gatine jhaDapathI pakaDavAvALo chu jJAnI chu tethI vAvaDInAM madhyabhAgamAM AveluM zreSTha ane guNaviziSTha evA uttama kamaLane huM jarUra vAvaDImAthI bahAra kADhIza ema vicArI vAvaDImAM praveza kare che jema jema vAvaDImAM AgaLa vadhe che tema tema pANI ane kicaDanI UMDAI vadhatI jAya che tethI te mANasa vAvaDInAM bhAgamAM kAdavamAM phasAI jAya che vAvaDInAM kAMThethI paNa dara nIkaLI gaye hAI kAMThe paNa pAchuM vaLI zakato nathI vAvaDImAM phasAI javAthI te puruSa mahAna kaSTane pAme che ane dukhI dukhI thaI jAya che. A prathama puruSanI vAta thaI- mUlam- ahAvare nocce purisajAe, aha purise dakSiNAo disAo Agamma taM pukkhariNI, tIse pukkhariNIe tIre hiccA pAsati taM mahaM egaM paumavarapoDarIyaM aNupubuTTiyaM pAsAdIyaM jAva paDirUvaM / taM ca ettha egaM purisajAtaM pAsati pahINatIraM apatta paumavarapoDarIyaM No havvAe No pArAe aMtarA pokkhariNIe seyasi nisanne, tae NaM se purise taM
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga rAtra 141 purisaM evaM vayAsI-aho NaM ime purise akheyanne, akusale, apaMDie, aviyatte, amehAvI vAle, No maggatthe, No maggaviU, No maggassa gatiparakkamaNNU jannaM esa purise, ahaM kheyanne kattale jAva paumavarapoMDarIyaM unnikkhissAmi / No ya khala evaM paumavarapoMDarIyaM evaM unnikkheyavvaM jahA NaM esa purise manne / ahamasi purise khayanne kusale paMDie viyatte mehAvI avAle maggatthe maggaviU maggassa gatiparakkamaNNU ahameyaM paumavarapoDarIyaM unnikkhassAmi ttikTu iti vaccA se purise abhikkamei taM pukkhiriNI, jAvaM jAva ca NaM abhikkamei tAvaM tAvaM ca NaM mahaMte udae, mahaMte see, pahINe tIraM, apatte paumavara poMDa royaM, No havAe, po pArAe aMtarA pokhiriNIe seyaMsi Nisanne docce purisajAte // 3 // artha : have tevA prakAre bIje puruSa dakSiNa dizAmAMthI Ave che te upara varNavela puSkaraNI vAvane kAMThe AvI Ubho rahe che. te kAMThe UbhuM rahIne vAvaDInAM madhyabhAgamAM je sarvottama ane sarvathI UMcu raheluM evuM "puDarIka' kamaLa jue che vaLI te kamaLane grahaNa karavA mATe je pahelo puruSa nika hatuM tene paNa vAvanAM kicaDamAM phasAyele joI rahyo che te puruSane dekhIne A puruSa vicAre che ke kamaLa levA nikaLele pele puruSa kamaLa najIka AvyuM nathI vaLI kAdavamAM phasAI gayela che. ema jANI te puruSane saMbodhIne kahe che ke, mAnava! tuM ajJAna che, akuzaLa che, mUrkha ane avivekI che vaLI mArgane ajANa che mArgane kema kApavo te tuM jANatA nathI. tArI mAnyatA pramANe A veta kamaLane grahaNa karI zakAya nahi, paNa huM mArgane jANanAra chuM. hitAhitano vicAraka chuM. vivekI ane buddhizALI chuM vaLI mArgane jANakAra hovAthI huM viziSTha guNavALA A sattama kamaLane laI bahAra nIkaLIza. ema belI vAvaDImAM jhaMpalAve che. jema jema AgaLa vadhato jAya che tema tema pANI ane kicaDa adhikane adhika AvatAM te kamaLa pAse pahoMcatA pahelAM ja vAvaDInAM madhyabhAgamAM kheMcI jAya che A purUSa nathI pahocate kamaLa AgaLa ke nathI pAcho pahoMcato kAMThe! te kIcaDamAM pahoMcIne mahAduHkhane anubhavI rahyo che mUlam- ahAvare tacce purisajAte, aha purise paccatthimAo disAo Agamma taM pakkhariNI, tIse purakhariNIe tIre ThiccA pAsati taM egaM mahaH paulavaroDarIyaM aNapavaThaThIyaM jAva paDirUvaM / te tattha donni purisajAte pAsati pahiNe tIraM, apatte paumavara poDarIyaM, jo havAe, No pArAe jAva seyaMsi Nisanne / tae NaM se purise evaMvayAsI-ahoNaM ime parisA akheyannA, akusalA, apaMDiyA, aviyattA, amehAvI bAlA No maggatthA No maggaviU, No naggassa gati parakkamaNNU, jaM NaM ete purisA eva manne / amhaM ettaM paumavara poDarIyaM annikkhissAmo, no khalu eyaM paumavarapoMDarIyaM evaM unnikkheyavaM-jahA NaM ee purisA manne / ahamaMsi purise kheyanne, kusale, paMDie, viyatte. meDAvI
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 adhyayana 1 abAle maggatthe, maggaviU, maggassa gatiparakkamaNNU , ahameyaM paumavarapoMDarIyaM unnikkhissAmi ttikTu iti vuccA se purise abhikkame taM pukkhariNI, jAvaM jAvaM ca NaM abhikkamei tAvaM tAvaM ca NaM mahaMte udae, mahaMte see, jAva aMtarA pokkhariNIe seyaMsi Nisanne, tacce purisajAe // 4 // artha : have AvI rIte pazcima dizAmAMthI trIje purUSa AvIne puSkaraNa vAvaDInAM kAMThe AvIne ubho rahe che A mANasa uttama puMDarIka kamaLane jue che. vaLI A trIjo purUSa te vAvaDInAM madhya bhAgamAM AvelA kicaDa ane kAdavamAM phasAyelA be purUne jUe che ke jeo kinArAthI bahu dUra nIkaLI gayA che ane puMDarIka kamaLa sudhI paNa pahoMcI zakyA nathI teo nathI ahiyAnA rahyA ke nathI tyAMnAM rahyA ! A banne purUne joI trIjo purUSa vicAre che ke A banne mAna akuzaLa ane samajaNa vinAnAM che. bALakanAM jevI ja temanI buddhi che tethI teo te mArgane grahaNa karI zakyA nathI. hu A kamaLane ukheDavAne kimi jANuM chuM. vaLI A mArgane mAhitagAra chuM ema vicArI te trIjo purUSa vAvaDImAM jhaMpalAve che. vAvaDImAM kAdavanuM adhikapaNuM hovAthI tathA taravAnuM jJAna na hevAthI te purUSa paNa agAunA purUSanI mAphaka khUMcI gaye, ane zeksAgaramAM DUbI gayo. mUlam- ahAvare cautthe purisajAe, aha purise uttarAo disAo Agamma taM pukkhariNI, tIse pukkhariNIe tIre ThiccA pAsati taM mahaM egaM paumavara poMDarIyaM aNupuvuTThiyaM jAva paDirUva / te tattha tini purisajAte pAsati-pahiNe vIraM apatte jAva seyaMsi Nisanne / tae NaM se purise evaM vayAsI-aho-NaM ime purisA akheyannA jAva No maggassa gatiparakkamaNNa japaNaM ete purisA evaM manne-amhe etaM paumavarapoDarIyaM unikikhassAmo, No ya khalu evaM paumavarapoDarIyaM evaM annikkheyavvaM jahA NaM ete purisA mnne| ahamaMsi purise kheyanne jAva maggassa gatiparakkamaNNU , ahameyaM paumavarapoDarIya unnikkhissAmi ttikaTu, iti vuccA se purise taM pukkhariNI jAvaM jAvaM ca NaM abhikkamei tAvaM tAvaM ca NaM mahaMte udae mahaMte see jAva Nisanne / cautthe purisajAe // 5 // artha : have cothA purUSanI ahi vAta kahevAmAM Ave che A cothe purUSa uttara dizAmAMthI AvI vAvaDI najIka ubhe rahyA. kAThe ubho rahIne A uttama ane vilakSaNa prakAranI racanAthI yukta evA darzanIya ane manohara puDarIka kamaLane vAvanI vacce AveluM jUe che vaLI te kamaLane grahaNa karavA nikaLelA traNa purUSane paNa jUe che A traNa mAnavIo mArganAM ajANa hovAthI potAnI icchita vastune prApta karI zakyA nathI. huM A mArgane tema ja grahaNa karavAnI vidhIne pAra gata hoI te puDarIka kamaLane mULamAMthI ukheDI jarUra lAvIza A purUSa vAvamAM jhaMpalAvatAM jema jema AgaLa vadhe che tema tema tene kAdava kIcaDane sAmane kare paDe che. tethI te paNa asamartha nivaDavAthI kAdavamAM kheMcI jaI mahAna duHkha anubhave che.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 144 mUlam- aha bhikkhU lUhe toraTThI kheyanne jAva gatiparakkamaNNU annatarAo disAo vA aNudi sAo vA Agamma taM pukkhariNI, tIse pukkhariNIe tIre ThiccA pAsatti taM mahaM egaM paumavarapoMDarIyaM jAva paDirUvaM / te tattha cattAri purisajAe pAsati pahINe tIraM apatte jAva paumavarapoDarIyaM, No havvAe, No pArAe, aMtarA pukkhariNIe seyaMsi Nisanne / tae NaM se bhikkhU evaM vayAsI-aho NaM ime purisA akheyannA jAva No maggassagati parakkamaNNU, jaM ete purisA evaM manne amhe eyaM paumavarapoMDarIyaM evaM unikheyavvaM jahA NaM ete purisA manne ahamaMsi bhikkhU lahe toraTThI kheyanne jAva maggassa gati parakkamaNNa, ahameyaM paumavarapoDarIyaM unnikkhissAmi ttika, iti vaccA se bhikkha No abhikkamme taM pukkhariNI, tIse pukkhariNIe tore ThiccA sadaM kujjhA-uppayAhi khalu bho paumavara poMDarIA uppayAhi / aha se uppatite paumavarapoMDarIe // 6 // artha : have pAMcamo purUSa keIpaNa dizAmAMthI A suMdara, veta manahara kamaLane levA mATe vAvaDInA kinAre AvI pahoMce che A AvanAra purUSa rAga-dveSa rahita che. saMsAra sAgarane kema to tene jANakAra che. cha-kAyanAM cha kevuM duHkha bhogavI rahyA che, tenAM khedane jANavAvALe che. vaLI A purUSa pApathI DaravAvALe, sata-asanA vivekathI yukata, yathArtha mArgane jJAtA, e nirvadya, bhikSAthI nileSapaNe jIvanavyavahAra calAvavAvALA hovAthI te kAMThe ubhuM rahIne jUe che ke A vAvamAM eka sarvAgI sudara kamaLa che vaLI AvA manohara kamaLane levA mATe A cAra purUSe nIkaLyA che paNa te mArgane nahi jANanAra hovAthI kAdava kicaDamAM phasAyelAM che. A joI A bhikSuke vicAra karyo ke huM satpurUSa dvArA Acarela mArgane jANuM chuM. tethI A uttama kamaLane laI tIre pAcho AvIza. ema kahI vAvaDInAM kAMThe ubhe rahyo kamaLane sabaMdhI kahe che ke "he uttama kamaLa! tame bahAra Ave, bahAra Avo! A zabda sAMbhaLIne nilepa ane niSkAmI bhikSukanAM caraNakamaLamAM A kamaLa svataH AvIne ubhuM rahyuM A daSTAMtane sAra nIce pramANe che. mUlam- kidie nAe samaNAuso ? aDhe puNa se jANitavve bhavati, bhaMtetti samaNaM bhagavaM mahA vIraM bahave niggaMthA ya niggaMthIo ya vaMdaMti namasaMti vaMditA namaMsittA evaM vayAsI kidie nAe samaNAuso ? aTTaM puNa se Na jANAmo 'samaNAuso'tti, samaNe bhagavaM mahAvIre te ya bahave niggaMthe ya niggaMthIo ya AmaMtettA evaM vayAsI-haMta samaNAuso ? AikkhAmi, vibhAvemi, kiTTemi pavedemi saaTTa saheuM sanimittaM bhujjo bhujjo uvadaMsemi se bemi // 7 // artha H bhagavAna mahAvIra uparokata daSTAMtane abhiSTa artha sAdhu-sAdhvIne kahe che ke- he zramaNo! tame A dRSTAMtanAM arthane sAMbhaLe huM tamane eka daSTAMtamAM zuM zuM nyAye rahelAM che tenuM vivecana karI A draSTAMtane hetu zuM che? prajana kyA athe che? A daSTAMta
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 adhyApana 1 kahevAnuM zuM kAraNa che? ane A dRSTAMtathI kayA kAryanI siddhi thaI zake che, te huM tamane batAvuM chuM mUlam- loyaM ca khalu mae appAhaTTa samaNAuso / pukkhariNI buiyA, kammaM ca khalu mae appAha1 samaNAuso / se udae vuie, kAmabhoge ya khalu mae appAhaTu samaNAuso / je see buie, jaNa jANavayaM ca khalu mae appAhaTu smnnaauso| te vahave paumavarapourIe buDae, rAyANaM ca khalu mae appAhaTu samaNAuso / se ege mahaM paumavarapoDarIe buie, anna utthiyA ya khalu bhae appAhaTTa samaNAuso / te catAri purisajAyA buiyA, dhammaM ca khalu mae appAhaTu samaNAuso / se bhikkhU buie, dhammatitthaM ca khalu mae appAhaTu smnnaauso| se tIre buie dhammakahaM ca khalu mae appAhaTu samaNAuso / se sadde buie, nivvANaM ca khalu mae appAhaTu smnnaauso| se uppAe buie| evameyaM ca khalu mae appAha? samaNAuso se evamethaM buiyaM // 8 // artha * bhagavAna mahAvIra svAmI puSkaraNa vAvanAM daSTAMtano sAra bhAga sAdhu-sAdhvIo pratye nIce pramANe kahe che - he zramaNa zramaNIo! A cauda rAjalaka pramANe rahelA lekane hu eka puSkaraNI vAva tarIke oLakhuM chuM jema A vAvamAM aneka kamaLa utpanna thaI rahelAM che, tema A lekamAM aneka prakAranA ja pitAnAM puNya ane pApakarma pramANe utpanna thAya che ane mare che. vaLI aneka prakAranAM duHkhane anubhava karatAM aneka AtmAone taraphaDatA jouM chuM have puSkaraNImAM pANInAM kAraNe kamaLanI utpatti rahe che, tema ATha prakAranAM karmonA kAraNe ja manuSyonAM duHkhanI utpatti ane nAza thayA kare che. jema vAvamAM phasAyela purUSa bahAra nIkaLI zakatAM nathI tema viSaya kaSAyamAM bhegomAM Asakata thayelAM manuSya sa sArarUpI puSkaraNamAMthI bahAra nikaLI zakatA nathI. jema vAvamAM zreSTha kamaLa che tema A manuSya lekamAM rAjArUpI mahAna veta kamaLa che A "zveta kamaLane hu nirvANa kahu chu AvA nivaNarUpI zveta-kamaLane AtmapurUSArthathI ja mAnava prApta karI zake che jema mArgane ajANa purUSa puSkaraNamAM kamaLane levA jatAM phasAI gayA, tenI mAphaka manuSya A mAnavabhavane pAmIne "nirvANa levAne badale viSayamAM Asakata thaI javAthI teo veta kamaLane jema cAre purUSa ukheDI zakyA nahi tema AvA Asakta purUSa nirvANane pAmI zakayA nahi jema pAMcamo purUSa kAMThe ubho rahIne kevaLa zabda dvArA ja veta kamaLane bahAra kADhI zake, tema rAga-deSa rahita purUSa viSaya bhegane tyAga karIne AtmaprAptine jANakAra thaI zveta kamaLarUpI nirvANane koIpaNa jAtanAM duHkha bhegavyA sivAya prApta karI zake che. kAmagathI virakata purUSa ja mokSane prApta karI zake che ane e ja manuSyabhavanuM kartavya che.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra mUlam - iha khalu pAINaM vA, paDINaM vA, udINaM vA, dAhoNaM vA, saMtegaiyA maNussA bhavaMti aNupuvveNaM vege logaM uvavannA; taMjahA AriyA vege; aNAriyA vege; uccAgotA vege, NiyAgoyA vege kAyamaMtA vege rahassamaMtA vege; suvannA vege; duvannA vege; surUvA vege; durUvA vege ! teMsi ca NaM maNuyANaM ege rAyA bhavai mahayA himavaMta malayamaMdara - mahiMdasAre, accaMta - visuddha - rAya kula - sappasUte, niraMtara-rAyalakkhaNa virAiyaMgamaMge, bahujaNa bahumANa, puie, savvaguNa-samiddhe, khattie mudie muddhAbhisitte; mAu-piu - sujAe; dayappie; sImaMkare sImaMdhare khemaMkare khemaMdhare, marNAsside jaNavayapiyA, jaNavayapurohie, seukare, kekare, narapavare, purisapavare, purIsasIhe; purisa AsIvise; purIsavara poDarIe, purisavaragaMdha hatthI aDDe, ditte, vitte, vicchinna- viula - bhavaNa - sayaNAsaNa jANavAhaNA iSNe, bahudhaNa bahu-jAtarUva - ratae Aogapaoga saMpatte, vicchaDDiya-paurabhattapANe, bahu dAsIdAsago mahisa - gavelaga-ppabhUte- paDipuNNa kosa- koTThAgArA- uhAgAre, balavaM - duballa - paccAmitte ohakaMTayaM ni kaMTayaM, maliyakaMTayaM, uddhiyakaMTayaM, ohayasattU, nihayasattU, maliyasattU, uddhiyasattU, nijjiyasattU, parAiyasattU, vavagayadubhikkha mAri bhaya vippakke, rAyavannao jahA uvavAie jAva pasaMtaDabaDasaraM rajjaM pasAhemANe viharati / tassa NaM ranno parisA bhavai uggA, uggaputtA, bhogA, bhogaputtA, ikkhAgAi, ikkhAgAiputtA, nAyA, nAyaputtA, koravvA, koravvaputtA, bhaTTA, bhaTTaputtA, mAhaNA, mAhaNaputtA, lecchaI, lecchaiputtA, pasatthAro, pasatthAraputtA seNAvaI, seNAvaiputtA / tesica NaM egatIe saDDhI bhavai kAmaM taM samaNA vA mAhaNA vA saMpahArisu gamaNAe, tattha annatareNaM dhammeNaM pannatAro vayaM imeNaM dhammeNaM pannavaissAmo se eva mAyANaha, bhayaMtAro / jahA mae esa dhamme suvakkhAe sunnatte bhavai, taMjahA-uDThaM pAdatalA, ahe kesaggamatthayA tirIyaM tayapariyaMte jIve esa AyApajjave, kasiNe esa jIve jIvati esa mae No jIvai, sarIre dharamANe dharai, viNa mi yaM no dharai, eyaMtaM jIviyaM bhavati, AdahaNAe parerroha nijjai, agaNi jhAmie sarIre kavotavannANi aTThINi bhavaMti | AsaMdI paMcamA purisA gAmaM paccAgacchaMti, evaM asaMte asaM vijjamANe jesi taM asaMte asaMvijjamANe, tesi taM suyakkhAyaM bhavati anno bhavati jIvo annaM sarIraM / tamhA te evaM no vipaDivedeti // 9 // 145 artha : bhagavAna mahAvIra kahe che ke A manuSyaleAkamAM cAreya dizAemA manuSya nivAsa karatA hAya che. temAM kaMI A kuLamAM che keAI anArya kuLamAM utpanna thAya che keAI nIca ke kei UMca gAtra prApta kare che, koI meTu zarIra ke koi nAnuM zarIra dhAraNa kare che. keAI suMdara rUpavALA temaja kAi kadarUpA paNa hAya che. A manuSya leAkamAM kaiAi rAjA hAya che te rAjA rAjyalakSaNayukata tema sarje aMge suMdara paNa hAya che te leAkeAne pUjya paNa haiya che. vaLI te prAnuM rakSaNa paNa karanAra hoya che. te mAtA-pitAne suputra, yAvAna temaja
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ adayayana 1 146 rAjyamAM suvyavasthA rAkhavA mATe rAjanItimAM nipUNa paNa hoya che. dezamAM zAMti utpanna karanAre hoya che te prajAnA pitA tema ja janapadamAM purahita tarIke kAma kare che. e gaMdhahastI samAna ane takamaLa samAna hoya che. tene tyAM dhanasaMpatti Adi puSkaLa pramANamAM hoya che te puruSamAM siha samAna gaNAya che te naramAM siMha samAna zreSTha che. te aneka bhaMDAre, ke ThAro ane AyudhazALA sahitanAM sAdhavALA hoya che. te zatruono nAza karI prajAne surakSita rAkhavAvALo hoya che. A rAjA svacakra ane paracakanAM bhayahita rAjyanuM sarvazreSTha rIte pAlana karate thake vicare che. ahiM rAjAnuM varNana jema aupapAtika sUtramAM keNika rAjAnuM varNana karavAmAM AvyuM che. tevI ja rIte samajavu A rAjAnI rAjasabhAmAM cauda (14) prakAranAM puruSa hoya che. (1) ugravaMzavALA (2) suTa vazavALA (3) bhegavaMzavAlA (4) IkvAkuvaMzavALA (5) sAMtavazavALA (6) kairevavazavALA (7) bhavazavALA (8) brAhmaNava zavALA (9) brahmajJAtivALA (10) licchavI kuLanAM manuSyo (11) prazasta maMtrIo (12) niSNAta purUnAM vaMzavALA (13) prakhara senApatio (1) judA judA dharmanA vicArake. AvA cauda prakAranAM niSNAta puruSavALI rAjAnI rAjasabhA hoya che. manuSyalokamAM kaI zramaNa, brAhmaNa Adi vicAra kare ke huM A rAjA dharmazraddhA rAkhe che to tenI pAse jaI dharmane upadeza ApyuM ane kahu ke he rAjana ! ame je dharmanI prarUpaNa karIe te dharmazreSTha che te dharma ame tamane kahIe chIe. rAjAne upadeza ApatAM A rAgadveSavALo zramaNa kahe che ke- "he rAjan ! jIva zarIrapramANe pitAnAM zarIrane saMkecavistAra karI zake che vaLI paganAM taLiyAthI te upara mastaka sudhI rahelo che. te mAnyatA taddana khoTI che zarIrathI jIva judo nathI. jyAM sudhI zarIra hoya tyAM sudhI jIva hoI zake che zarIrano nAza thatAM jIvane paNa nAza thAya che zarIrathI jIva bhinna nahi hovAthI zarIra nAza pAmatAM jIva jevo kaI padArtha dekhAtuM nathI te jIva ane zarIra eka ja che. ema samaje. A daSTAMta jema puSkaraNa vAvamAM jema pahelAM cAra purUSa mAMhelA eka purUSane lAgu paDe che, tema AvI mAnyatAvALA A saMsAramAM ja rahelAM che ema samajavuM. mUlam- ayamAuso? AyA dohetti vA, hassetti vA, parimaMDaletti vA, vatti vA, taMsetti vA, cauraMsetti vA, Ayatetti vA, chalaMsietti vA, aTuMsetti vA, kiehetti vA, Niletti vA, lohiya hAlihe sukkiletti vA, subbhigaMdhetti vA, dubbhIgaMdhetti vA, tittetti vA, kaDuetti vA, kasAetti vA, aMviletti vA- mahuretti vA kakkhaDetti vA, mauetti vA, guruetti vA, lahuetti vA, sietti vA, usietti vA, niddhetti vA, lukkheti vA, evaM asaMte asaMvijjamANe jesi taM suyakkhAyaM bhavati anno jIvo annaM zarIraM, tamhA te No evaM uvalabbhaMti // 10 // artha * vaLI anyatIthikone paNa A mata che ane have pachInuM matavya paNa upara jaNAvelAM matamAM vadhAre kare che ke jIva zarIrathI bhinna hovAnuM kaI pramANa che? jIva lAMbe che ke nAne chegaLAkAra che ke daDA jevuM che? trikoNa, catuSkoNa, SakeNa ke aSTakeNavALe che
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 147 evuM kaI pramANa nathI. jIva tIkhe, kaDa kasAyela, khATe ke mIThe che? karkaza che ke suMvALo che? bhAre che ke haLave che? ThaDe che ke garama che? niSpa che ke rUkSa? zarIra sivAya AtmAnuM uparokata pramANenuM saMvedana thatu. tethI AtmA avidyamAna ane zarIrathI abhinna kahenAre pakSa barAbara che kAraNa ke jIva bhinna hovAnuM kaI rIte siddha thaI zakatuM nathI. A pramANe puSkaraNa vAvamAM khUMcelA tIrthika anya tIthiMkarUpa prathama purUSane mata che. mUlam- se jahA nAmae kei purise kosio asi abhinivvadvittANaM ubadaMsejjA ayamAyaso ! asI ayaM kosI evameva natthi keI purise abhinivvaTTittA NaM uvadaMsettAro ayamAyaso ! AyA iyaM sarIraM // 11 // artha : A pramANe vaLI jIva e ja zarIra che evA zarIravAdI upadezake kahe che ke zarIrathI AtmA bhinna che ema ja mAne che teo nAstika che. kAraNa ke je zarIrathI AtmA bhinna hoya to jema myAnathI khaDaga jUThuM kADhI batAvI zakAya che ke A khaDaga ane A myAna tema kaI purUSa zarIrathI jIvane jUdo karI batAvI zakAze? arthAt nahi. tethI amAro mata zarIra AtmA abhinna che. te barAbara che tema pahelAM khUMcelA purUSanuM A pramANe kahevAnuM che mUlam- se jahA nAmae kei purise muMjAo isiyaM abhinivvadvittA NaM uvadaMmejjA ayamAuso ? muMje iyaM isiyaM evameva natthi kei purise uvadaMsettAro ayamAuso ? AyA imaM sriirN| se jahA nAmae kei purise maMsAo aTThi abhinivvaTTitA NaM uvadaMsejjA-ayamAuso / maMse, ayaM aTThI / evameva natthi kei purise uvadaMsettAro ayamAuso? AyA iyaM zarIra / se jahA nAmae kei purise karayalAo AmalakaM abhinivvadritA NaM uvadaMsejjA ayamAuso ? karatale ayaM Amalae evameva natthi kei purise uvadaMsettAro ayamAuso ? AyA imaM mriirN| se jahA nAmae kei purise dahio navanIyaM abhinivaTTitA NaM uvadaMsejjA ayamAuso ? navanIyaM ayaM tu dahI evameva Natthi kei purise jAva sarIraM / se jahA nAmae kei purise tilahito tillaM abhinivva TTittA NaM uvadaMmejjA ayamAuso ? tellaM aya pinnAe, evameva jAva sarIraM // 12 // artha ? vaLI upakata abhiprAyavALA potAnA matanuM vadhAre samarthana karavA vizeSamAM rAjAne upadeza che, ke jema dahIMmAMthI mAkhaNa, talamAMthI tela, mAMsathI hADakAne judA karI dekhADe che, muMja ane taNakhalAnI salIne judA karIne batAvI zake che, jema ke purUSa hatheLIthI AmaLu judu banAve che, zeraDImAMthI rasa ane araNInA lAkaDAmAMthI agnine ja karI. batAvI zake che, tema koI purUSa e nathI ke je AtmAne zarIrathI judo karIne batAve ke A AtmA che ane A zarIra che, tethI AtmA zarIrathI jude nathI teja cakita yakata che. jIva ane zarIrane judA judA banAvanArA mithyAvAdI che
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 1 148 mUlam- se jahA nAme kei purise ikkhUto khotarasaM abhinivvaTTitA NaM uvadaMsejjA NayamAuso ? khotarase ayaM choe, evameva jAva sarIraM / se jahA nAmaai kei purise araNIto aggiM abhinivvaTTitA NaM uvadaMsejjA ayamAuso ? araNI ayaM aggI, evameva jAva sarIraM / evaM asaMte asaMvijjamANe jesi taM suyakkhAyaM bhavAMta taM anno jIvo annaM zarIraM / tamhA te micchA // 13 // se haMtA taM haNaha khaNaha chaNahauhaha, payaha AlUpaha pilupaha sahasADakArei viparAmusaha, etAvatA jIve natthi paraloe te No evaM vippaDivedeti taM. kiriyAi vA, akiriyAi vA sukkaDei vA dukkaDei vA kallANe i vA, pAvae i vA sAhu i vA, asAhu i vA, siddhI ivA, asiddhI ivA, nirae ivA, anirae i vA, evaM te virUvarUvehi kammasamAraMbhehi virUvarUvAiM kAmabhogAiM samAraMbhati bhoyaNAe // 13 // artha A pramANe zarIrathI jude AtmA nahI mAnanArA kAyatika Adi svaya jIvenuM hanana 4re che. tathA mAnnane 56 mev| paheza mApe hai bhArI, che?au, mANI, 54AvA, dUTo, baLAtkAra kare, game tema kare kAraNa ke zarIra ja jIva che tethI bhinna kaI paraleka nathI te tajajIva taskarIravAdI mAnatA nathI ke A karavuM joIe, A na karavuM joIe, A sukRta che ane A duSkRta che A kalyANa che ke A pApa che, A sAruM che ane A kharAba che. teo siddhi ke asiddhi nAraka ke bhinna-devAdine mAnatA nathI. A pramANe bhrAMtivaza samAraMbhe vaDe. vividha kAmaga bhegavavA mATe AraMbha kare che. mUlam- evaM ege pAganbhiyA Nikkhamma mAmagaM dhamma pannaveti, taM sadahamANA, taM pattiyamANAM, taM roemANA, sAhu suyakkhAe samaNe ti vA mAhaNe ti vA kAma khalu Auso ? tuma pUyayAmi, taM jahA-asaNeNa vA, pANeNa vA, khAimeNa vA, sAimeNa vA, vattheNa vA, paDiggaheNa vA, kaMvaleNa vA, pAyapuMchaNeNa vA, tatthege pUyaNAe samAsu, tatthege pUyaNAe nikAiMsu // 14 // artha : uparanI mAnyatAvALA kaI kaI nAstika pitAnAM dArzanika vicAra anusAra pravajya dhAraNa kare che ane amAro dharma ja satya che tevI prarUpaNuM kare che. ane kahe che ke zarIra e ja AtmA che. AvA upadezane keTalAMka madabuddhivALA manuSya mAnI tenI zraddhA kare che vaLI kaI rAjA Adi zrImaMte te upadezane dharma tarIke vadhAvI le che ane mAva! bhithyAt5 zramazunI ta 43rI. manna, pANI, mAdha, svAdha, vastra-pAtra-45-pAha puchana aneka prakAranI vastuo temane ApI temanuM sanmAna kare che. (AvuM matavya) yAvais bhatarnu che.)
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 149 mUlam- puvAmeva tesi NAyaM bhavati-samaNA bhavissAmo aNagArA akiMcaNA apUttA apasU para dattabhoiNo bhikkhUNo, pAvaM kamma No karissAmo / samuTThAe te appaNA apaDiviriyA bhavaMti, sayamAiyaMti annevi AdiyAveti annapi AyataMtaM samaNujANaMti evameva te itthikAmabhogehi mucchyiA giddhA gaDhiyA ajjovavannA luddhA rAgadosa vasaTTA, te No appANaM samucchedaMti te No paraM samucchedaMti te No aNNAiM pANAI bhUtAI jIvAiM sattAI samucchedeti, pahINA puvvasaMjogaM AyariyaM maggaM asaMpattA iti te No havvAe No pArAe aMtarA kAmabhogesu visannA iti paDhame purisajAe tajjIvataccharIraetti Ahie // 15 // artha : A matane apanAvavAvALA pahelAM evI pratijJA kare che ke ame A matamAM zramaNa banazu. sAdhu thaIzuM. putra-parivArano tyAga karazuM svayaM bhojana nahi banAvatAM bIjAoe Apela bhojana karazuM ane pApakarmane tyAga karazu. ema pratijJA karIne potAnAM darzana anusAra dikSA laI sAdhu bane che. dikSA levAthI teo have saMsAranI TikAomAMthI svataMtra thayA. paNa sAdhupaNAnAM lebAsamAM rahI kAmagamAM Asakata banI pApakArI anuSkAne kare che aneka prakAranAM parigraha bhegA kare che. anya pAse pApakArI kAryo karAve che kAmagamAM Asakata banIne gRhasthanI mAphaka AcaraNa kare che tethI teo Aryadharmane paNa prApta karI zakatAM nathI te saMsAra samudrathI AtmAne kevI rIte mukta karI zake? pite svayaM DUbe che. to anyane kevI rIte tArI zake? AvA zarIravAdI matavALA zrama sasAra pAsamAM phasAI janma maraNanAM cakramAM pharyA kare che (A prakAranuM maMtavya vAvaDImAM khUMcelA prathama purUSanAM maMtavya anusAra jANavuM). mUlam- ahAvare docce purisajAe paMcamahanbhUtie tti Ahijjai, iha khalu pAiNaM vA jAva saMte gatiyA maNussA bhavaMti, aNuputveNaM loyaM uvavannA taM jahA-AriyA vege, aNAriyA vege evaM jAva durUvA vege, si ca Na mahaM ege rAyA bhavai mahayA0 evaM ceva niravasesaM jAva sennaaviputtaa| si ca NaM egatie saDThI bhavati, kAmaM taM samaNA ya mAhaNA ya pahArisu gamaNAe, tattha annayareNaM dhammeNaM pannattAro vayaM imeNaM dhamseNaM pannavaissAmo se evamAyANaha bhayaM tAro? jahA mae esa dhamme suyakkhAe supannatte bhavati / / iha khalu paMcamahabbhUtA hi no vijjai kirayAti vA akiriyAti vA, sukkaDeti vA dukkaDeti vA kallANeti vA pAvaeti vA, sAhati vA asAhuti vA siddhiti vA asiddhiti vA Niraeti vA aNiraeti vA, avi aMtaso taNamAyavi // taM ca pihuddeseNaM puDho bhUtasamavAyaM jANejjA, taM jahA puDhavI ege mahabbhUte, AU ducce mahabbhUte, teU tacce mahabbhUte, vAU cautthe mahanbhUte, AgAse paMcame mahanbhUte iccete paMcamahabbhUyA aNimbhiyA aNimmAvitA akaDA No kittimA No kaDagA, aNAiyA, aNihaNA, avaMjhA, apurohitA sataMtA, saasttaa| AyachaTThA / puNa ege evamAhu sato Natthi viNAso, asato patthi saMbhavo // etAvatAva
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 adhyayana 1 jIvakAe, etAvatAva asthikAe, etAvatAva savvaloe etaM muhaM logassa karaNayAe aviyaMtaso taNamAyavi / se kiNaM kiNAvemANe, haNaM ghAyamANe payaM payAvemANe avi aMtaso purisamavi koNitA ghAyaittA etthaMpi jANAhi Natthittha doso, te No evaM vippaDivedeti, taM jahA-kiriyAi vA jAva aNiraei vA, evaM te virUvarUvehi kabhmasamAraMha virUvarUvAiM kAmabhogAI samArabhati bhoyaNAe, evameva te aNAriyA vippaDivannA taM sadahamANA, taM pattiyamANA, jAva itti te No havAe, No paaraae| aMtarA kAmabhogesu, visaNNA / docce purisajAe paMcamahabbhUtie tti Ahie // 16 // artha - pUrvokata puSkariNItA kIcaDamAM phasAelA cAra puruSamAMthI bIje puruSa paMca mahAbhUtavAdI kahevAya che A lekamAM pUrva Adi dizAomAM manuSyo nivAsa kare che ane te Arya, anArya, surUpa-kurUpa Adi aneka prakAranA hoya che. ane temAM keI eka rAjA hoya che. ane rAjAnI pariSada paNa hoya che rAjAnI pariSadanuM varNana AgaLanA sUtra pramANe jANI levuM. kaI zraddhALu paNa hoya che. te zraddhALunI pAse javA mATe koI zramaNa-brAhmaNa vicAra kare che ane vicAra karIne tenI pAse jAya che. pitAnA dharmanI zikSA denArA te zramaNa brAhmaNa te zraddhALune kahe che - he prajAnA bhayanuM nivAraNa karanAra rAja! huM tamane mArA dharmanuM svarUpa samajAvIza tame te dharmane satya samaje A dharma sukhyAta ane suptajJapta samaje te dharma A pramANe che A jagatamAM pAMca mahAbhUta ja che. ane A pAMca mahAbhUtothI ja kiyA-akriyA sukRtaduSkRta, puNya-pApa, zreya-azreya, siddhi-asiddhi naraka ane narakathI bhinna gati, vadhAre zu? tRSNanI namratA paNa te pAMca mahAbhUtothI ja thAya che. anyathI nahi AtmA kaI kArya karato nathI. A pAMca mahAbhUtono samuha ja bhinna bhinna nAmathI oLakhAya che jemake prathama mahAbhUta pRthvI che bIje mahAbhUta jaLa che. trIjo mahAbhUta teja che. mahAbhUta vAyu che. ane pAMca mahAbhUta AkAza che. A pAMca mahAbhUte kAMI kartA dvArA banAvela nathI tathA anya dvArA nirmANa karAvAyela nathI te akRta che akRtrima che ane amRtaka jene kaI rtA ke niyatA nathI evA) che. anAdi che zAzvata che. ane samasta kAryonA karanAra che temane kArya karavAnI preraNA ApanAra koI nathI te svataMtra tathA avinAzI che. kaI kaI (sAMgya Adi) pAMca mahAbhUto ane cha AtmAno svIkAra kare che ane teonuM kathana che ke sat padArtha to keI samaye nAza thato nathI. ane asatnI utpati thatI nathI arthAta koIpaNa padArthane utpAda nathI vinAza nathI mAtra AvirbhAva ane tibhAva hoya che. pAMca mahAbhUtavAdIonA manamAM pAca bhUtarUpa ja jIva che. teja astikAya che te ja saMpUrNa jagata che te pAMca mahAbhUta ja lokanuM mukhya kAraNa che. sAmAnya tRNanuM kaMpana pAMca bhUtone kAraNe ja thAya che.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ pagaDIMga sUtra 151tethI bhale kaI svayaM kharIda kare athavA anya pAse karAve, svayaM pAkAdi kriyA kare, anya pAse karAve, uparyukta sarva kriyAo karavA karAvavAmAM purUSa doSano bhAgI banatA nathI je kaI purUSa uparyukata kriyAo kare tene dezIta samaje A pramANe siddhAMtane mAnanArA pAMca mahAbhUtavAdIo kiyA, akriyA, naraka svarga Adi kaIja svIkAratA nathI. tenA phaLasvarUpe vividha prakAranA sAvadha anuSThAne dvArA viSayabhegenI prApti mATe AraMbhamAM pravRtta rahe che. tethI te anArya tathA viparIta vicAravALA che. te pAMca mahAbhUtavAdIonA matane mAnavAvALA rAjAdi teone bhojana pAchuM vastrapAtrAdi pradAna kare che ane kahe che ke teoe ghaNuM ja utama dharma ane dharmanuM svarUpa samajAvyuM che. AvA dharma prarUpaka (anya matAvala bIo) kAmaga rUpa kIcaDamAM phasAIne nahI A pAra ke nahI pele pAra tevI dazAvALA hoya che A dakSiNa dizAmAMthI Avela bIjA purUSanuM rUpaka che te rAjAdi rUpa padyavara kamaLano uddhAra karavA dharma svarUpa samajAve che. paraMtu svayaM bhaga rUpI kIcaDamAM phasAya che ane anyane phasAve che mUlam- ahAvare tacce purisajAe IsarakAraNie iti Ahijjai, iha khalu pAiNaM vA 6 satagatiyA mANussA bhavaMti aNuputveNaM loyaM uvavannA taM0 AriyA vege, jAva tesiM ca NaM mahaMte ege rAyA bhavai jAva seNAvaiputtA taisi ca NaM egatIe saDDhI bhavai, kAmaM taM samaNA ca mAhaNA ya pahArisu gamaNAe jAva mae esa dhamme suyakkhAe supannate bhavai / / iha khalu dhammA purasAdiyA, purisottariyA, purIsappaNIyA, purisasaMbhayA, parisapajjotitA, purisamabhisamaNNagayA, purisameva abhibhUya citttthti| se jahANAmae gaMDe siyA, sarIrejAe, sarIre saMvuDDhe, sarIre abhisamaNNAgae, sarIrameva abhimUya ciTThati / evameva dhammA purisAdiyA jAva purisameva abhimUya ciTThati / se jahA nAmae arAI siyA. sarIre jAyA, sarIre saMvuDDA, sarIre abhisamaNNAgayA, sarIrameva abhibhUya ciTThati, evameva dhammAvi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya cinoti / se jahANAmae vammie siyA, puDhavijAe, puDhavIsaMvuDDhe, puDhavIabhisamaNNAgae, puDhavimeva abhibhUya ciThaMti evameva dhammAvi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya ciThThati / se jahANAmae rukkhe siyA puDhavijAe, puDhavisaMvuDDhe, puDhavi abhisamaNNAgae, puDhavi meva abhibhUya ciLaMti, evameva dhammAvi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya ciThThati / se jahA nAmae pukkhariNI siyA puDhavijAyA jAva puDhavimeva abhibhUya ciLaMti evameva dhammAvi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya citttthti| se jahANAmae udagapukkhale siyA udagajAe jAva udagameva abhibhUya ciTThati evameva dhammApi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya ciTThati, evameva dhammAvi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152. adhyayana 1 ciTThati / / jaMpiyaM imaM samaNANaM NigaMsthANaM udihra paNIyaM viyaMjiyaM duvAlasaMgaM gaNipiDagaM, taM jahA-AyAse, sUyagaDo jAva diTThivAo, savvameyaM micchA, Na evaM tahiyaM, Na evaM AhAtahiyaM, imaM saccaM imaM tahiyaM imaM AhAtahiyaM te evaM sannaM kuvvaM ti, te evaM sannaM saMhaveti, te evaM sannaM sovaDhavayaMti, tamevaM te tajjAiyaM dukkhaM gAtiuTuMti sauNI paMjaraM jahA // te No evaM vippaDivedeti, taM jahA-kiriyAi vA jAva aNiraei vA, evameva te virUvasvehi kammasamAraMbhe hi virUvarUvAiM kAmabhogAiM samAraMbhaMti bhoyaNAe, evAmeva te aNAriyA vippaDivannA evaM sadRhamANA jAva iti te No havvAi' No pArAe, aMtarA kAmabhAgesu visaNNeti tacce pussijAe isarakAraNietti Ahie // 17 // artha : have vAvaDImAM khUcelA trIjA puruSanAM dRSTAMta varNana karatAM zrI bhagavAna kahe che ke he zamaNo ! trIjA puruSanAM mata, darzana ane abhiprAya pramANe A jagatamAM e eka dharma manAI rahyo che ke saMsAranAM samasta jIva ke ajIva padArthone Izvare banAvyA che A jagata karatA "Izvara" mahA buddhimAna che ema IzvaravAdI vicArake kahe che cetana, acetana vigere padArthomAM janma-maraNa, rega, zeka ke varNa, gaMdha Adi sarva svabhAva Izvara pariNita che Izvaramaya ja Akhu jagata che. Izvara ja jagatanI utpatti kare che. sahAra paNa kare che. vaLI A tamAma padAthe kaI kALe IzvaralIna thaI jAya che A kathanane siddha karavA mATe teo daSTAMta Ape che. jema manuSyanAM zarIramAM gumaDu utpanna thAya che te gumaDu zarIramAM vRddhi pAme che. laya pAme che. ane zarIramAM ja sthita rahe che. te pramANe sarva padArtho IzvarathI utpanna thAya che. IzvaranI vRddhi pAme che. IzvaranA ja anugAmI che IzvaranA AzrayamAM ja sthita che tevI rIte zarIramAMthI zAka, duHkha utpanna thAya chezarIramAM vRddhi pAme che ane zarIramAM ja vyAyI thaI jAya che jema rAphaDe pRthvIthI utpanna thaI, vRddhi pAmI sthita thAya che. jema vRkSa pRthvImAMthI utpanna thAya che. jema puSkaraNe pRthvIthI utpanna thaI, vRddhi pAmI sthita thAya che. jevI rIte jaLanI bharatI AvavAthI jaLa utpanna thAya che jaLamAM vRddhi thAya che. ane jaLamAM ja sthita hoya che. jevI rIte jaLanA parapoTA jaLamAM utpanna thAya che yAvat jaLamAM ja sthita rahe che. ema saghaLAM carAcara padArtho IzvaramAMthI ja utpanna thAya che IzvararUpI puruSamAM ja laya pAme che AkhA jagatamAM "Izvara" nAmano ja eka mahAna AtmA vyApI rahyo che. IzvarathI bhinna ke padArtha nathI A uparAMta IzvaravAdI kahe che ke - zramaNa nirca dvArA upadiSTa, praNita, prakAzita, AcArAMga AdithI daSTivAda sudhInA bArAgavALuM gaNipiTaka mithyA che. tathya hita che tathA vastu svarUpanA marmathI zUnya che. paraMtu amAre mata satya che. tathya che ane yathArtha che. A pramANe Izvara kAraNavAdI kalpanA kare che ane zikSA Ape che ane sabhA vigeremA sthApanA kare che. jema pAjarAmAM baMdhAyeluM pakSI, pAMjarAne teDIne mukata thaI zakatuM nathI, te pramANe izvara kAraNavAdane svIkAra karavAthI utpanna thanAM duHkhene teo nAza karI zakatA nathI.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 ... -2 2 632 satA nyA. ane sunA hai. vana inTanamA bhAlerA hai. sa. 4.15 yinamA sahe. lan- hAdare karale parivAra niyanivAie ti mahinA, iha ullu pAI vA 6 taheba nAnA vA uni epanIe kI nai, kAnaM taM manamA ya nAhanA ya mahAnya nagara jAna nae esa banne murAdAe sunnine nanada / iha khala bve pari ti puri kiriyA indraH ege puri pare niriyanAidaine ya purise kinyanAitva neya purine nonigiyanAin babite purimA tullA egahA kaarnnn| bAle , evaM vimaDina kAranAnne bahanati dunyAni vA soyAnivA isani bAnimAni pIDAni vA paritamyAni vA bahaneyanajAti paro vA naM kuntahabA, noyaDa kA i bAniya vA pIDA bA, paritappar3a vA. patte evanakAti, evaM ne vAle amaravA parakAra kA evaM viDideti baarmaann| mahAvI paNa evaM vidita nArasanAne hanati kunsAni vA, sogani vA, varAni vA, niyativAdInika, paritamAni vA no ahaM ebananAmi! paro vA jaM dukDai banAva parijanya kAmo paro enakAli! evaM nehAti janAra vA parakAra vA evaM binne nArA ne beti, paNa vAle tamayAvara pANA te evaM saMyamAnchani te evaM binariyAjanAjati, te evaM vidyAmAgacchati, te evaM bihAnagaDani. te evaM saMganiyaMti ubehAe. po evaM vipaDivati, taM jahA-kiriyAni vA mArini vA agieni vA evaM te vilbabAha kamnasamAraMha bilbAI bAnamogAI mAnati bhoyanAe / evameva te jagAriyA binavitA samAjA iti hadAe, jo pAyA. aMtarA kAmabhogenu visyaa| leninavAie ti laadie| inne nArI purinjAyamANApA, mAuMgA. ...di jagaI, mAmIlA, pAnAmA, pAnAmajhanmANa saMjanA, panna joga. jhAni mAgaM asaMnA iti te po bAe, po parAe.aMtarA-jAna sunila - -136.13 dina nyo. mA..niyaraDeya cha. nAnI35 mana samavinITasA denA to Dora
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 adhyayana 1 che. tema ghaNuM mAne che. eka pakSa kriyAnI sthApanA kare che bIje pakSa kahe che ke kriyAthI svarga ke mokSa maLato nathI eTale bIje purUSa akiyAnI sthApanA kare che. A banne "bhavitavyatAnA siddhAMtane varelA che. vaLI teo lekene bharamAve che ke tame je duHkha zeka, AmaniSThA, zArIrika baLane nAza, pIDA-paritApa anubhave che, te tamArA pitAnA pRrvakRta karmanAM udaya hoya che AvI rIte te ajJAnI purUSa izvara kama, kALa Adine sukhaduHkhanuM kAraNa samajIne pitAnA tathA bIjAnA sukha duHkhane pitAnA tathA anyanA karelA karmanu phaLa samaje che. AvI mAnyatAono dhikkAra prakaTa karI niyatavAdIo pitAnI jAtanuM maDana karavA kahe che ke uparanAM tamAma pakSo ajJAnI che dukha, zeka, AtmanidA, zArIrika baLano nAza, pIDA paritApa saghaLuM bane che niyatavAda tamArA karmanuM phaLa nathI paNa sarvaprabhAva niyatine ja che. eTale bhaviSyamAM thavAnuM che te pramANe bane che. e pramANe mAnavuM te "niyatavAda che. tethI niyati e ja saghaLAnuM kAraNa che. eTale bhAgya Adhina che. vaLI kahe che ke cAreya dizAomAM je trasa ane sthAvara prANIo AMtarika Adi zarIrane dhAraNa karI rahyA che vaLI zarIranI bAla yuvAna, vRddha avarathAo banyA kare che, temaja niyatine vazIbhUta thaIne zarIrathI pRthaka thAya che. te niyatinA prabhAvathI ja kANa kunaDA rUpa avasthAne prApta kare che sukha-duHkha anubhave che. te badhA bhavitavyatAthI ja anubhavAya che tethI sudhamAM svAmI, jabusvAmIne kahe che ke niyanavAdIo paralakane bhaya nahi rAkhatAM kAmagamAM tIvra AsaMktipaNuM rAkhI nidanIya ane sAvadya anuSThAne kare che. kiyA-akiyA, riddhi siddhine nahi mAnatA "bhavitavyAra para AdhAra rAkhI bhegaupagamAM tIvra Arabha samAraMbha kare che AvA anArya purU kudharmane sudharma mAnIne puSkaraNamAM khacI gayelA purUSanI mAphaka teo kinAre pahocI zakatA nathI tema ja duHkhane pAra pAmI zakatA nathI. A cethA purUSanA daSTAMrtathI jagatamAM je mithyAvAda niyativAda nA nAme bharjavAI rahyo che te lokone mahAduHkhI duHkhI karI saMsAra sAgaramAM rakhaDAvI rahyo che A sarvacAra purUSe bhinna bhinna abhiprAyavALA, bhinna bhinna darzanavALA, bhinna bhinna rUcivAlA, bhinna bhinna Ara bhavAlA, bhinna bhinna nizcayavALA che. teoe potAnA mAtA-pitA, strI-putrAdinA saMbaMdha cheDI dIdhela che, chatAM Arya mArgane teo prApta thayela nathI. tethI teo na to A pAra ke na to pele pAra gayA che. madhyamAM ja bhegonA kIcaDamAM phasAyelA che tethI kaSTa-duHkhane anubhava kare che. mUlam- se bemi pAiNaM vA 6 jAva saMtegatiyA maNussA bhavaMti, taM jahA- AriyAvege, aNAriyA vege, uccAgoyA vege, NIyAgoyA vege, kAyamaMtA vege, hassamaMttA vege, suvannA vege, duvannA vege, surUvA vege, durUvA vege, tesiM ca Na jaNajANavayAI-pariggahiyAI bhavaMti, taM jahA - appayarA vA bhujjavarA vA / - tahappagAroha kulehiM Agamma abhibhUya ege bhikkhAyariyAe samudvitA / sato vAvi ege - NAyao (aNAyao) ya uvagaraNaM ca 'vippajahAya bhikkhAyariyAe smuddh'itaa| asato bAvi ege NAyao (aNAyao) ya
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ vagaDAMga sUtra 155 uvagaraNaM ya vippajahAya bhikkhAyariyAe samuTTitA, je te sato vA asato vA NAyao ya aNAyao ya uvagaraNaM ca vippajahAya bhikkhAyariyAe samudvitA puvameva tehi NAyaM bhavaDa, taM jahA iha khala purise annamannaM mamadAe evaM vipaDivedeti, taM jahA khettaM me, vatthU me, hiraNNaM me, suvannaM me, dhaNaM me, ghannaM me, kaMsa me, dusaM me; vipula dhaNakaNagarayaNa maNi mottiyaM saMkhasilappavAla ratta rayaNa saMta sAra sAvateyaM me, saddA me, rUvA me, gaMdhA me, rasA me, phAsA me, ete No khalu me kAmabhogA ahamavi etesi // 19 // artha: have pAMcame purUSa je svatithaka che te kahe che ke A manuSya lekamAM cAreya dizAomAM aneka prakAranAM manuSyo vase che keI Arya keI anArya. keI nIca keI uMca, keI lAMbA zarIravALA kaI ThIMgaNa sudara varNavALA ke kharAba varNavALA kaI manojJa rUpavALA, keI amanerU rUpavALA loke rahe che A leka pAse koIne thoDe ke ghaNo parigraha hoya che. svajana DAM ke ghaNuM hoya che. keI janapaDha parigrahavALA, koI alpa ke cUnAdhika parigrahavALA hoya che temAMthI koI purUSe uparokata kulomAMthI koI paNa kuLamAM janma laIne viSayabhego cheDIne bhikSAvRttine-dIkSAne svIkAravA udhata thAya che. koI vidyamAna parivAra, dhana-dhAnya-sarva bhega-upabhoganI sAmagrIne tyAga karI dIkSA grahaNa kare che ane keI avidyamAna parivAra-saMpattine tyAga karI dIkSA grahaNa kare che. je leke AvA vidyamAna ke avidyamAna kuTuMba parivAra-dhana dhAnyane tyAga karI bhikSu bane che. tene prathamathI jJAna hoya che ke saMsAramAM lake potAnAthI bhinna padArthone bhramanA kAraNe pitAnA samajIne ema mAne che ane abhimAna kare che ke khetara mArUM che. ghara mArU che. cAMdI mArI che, suvarNa mArUM che dhana dhAnya mArU che, kAMsuM mArU che, lokhaMDa mArUM che, vastra mArA che vipula dhana, suvarNa, ratna, maNi, metI, zakhazilA, lAla ratna, uttama maNi Adi saMpatti mArI che manahara zakha karanAra viNaveNu mArA che sudara rUpavatI nArI mArI che attara tela, Adi sugaMdhI padArtho mArA che uttamAuttama rasa mArA che, A sarva padArthonA samUha mArA bhega ane upabhoganA sAdhane che ane huM tene upabhoga karanAra chuM. malama-se mahAvI puvAmeva appaNA evaM samabhijANejjA, taM jahA iha khalu mama annayare dukkhe rogAtaMke samuppajjejjA, aNiDhe akaMte appie asubhe amaNunne amaNAme dukkhe No suhe, se haMtA bhayaMtAro kAmabhogAiM / mama annayaraM dukkhaM rogAtaMka pariyAiyaha aNiTuM akataM appiyaM asubhaM amaNunnaM amaNAmaM dukkhaM No suhaM, tA'haM dukkhAmi vA soyAmi vA jUrAmi vA tappAmi vA pIDAmi vA paritappAmi vA imAo me aNNayarAo dukkhAo rogAtaMkAo paDimoyaha / aNiDhAo akaMtAo appiyAo asubhAo amaNunnAo amaNAyAo dukkhAo, No suhAo, evAmeva No laddha puvvaM bhavai / iha khalu kAmabhogA No tANAe vA, No saraNAe vA, purise vA egayA puTiva kAmabhoge vippajahati, kAmabhogA vA egayA pavi
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 adhyayana 1 purisaM vippajahaMti, anne khalu kAmabhogA anno ahamaMsi / se kimaMga puNa vayaM annamahiM kAmabho!ha mucchAmo / iti saMkhAe NaM vayaM ca kAmabhogehiM vippajahissAmo / se mehAvi jANejjA, bAhiraMgametaM, iNameva uvaNIyatarAgaM taM jahA mAyA me, piyA meM, bhAyA me, bhagiNI me, bhajjA me, puttA me, dhUyA me, pesA me, nattA me, suhA me, suhAme, piyA me, sahA me sayaNasaMgaMtha saMthuvA me / ete khalu mama nAyao, ahamavi etesi // 20 // artha : buddhimAna purUSe prathamathI vicArI levuM joIe ke jyAre mane duHkha ke roga utpanna thAya che, je ISTa nathI. prItikara nathI, kintu apriya che. azubha che, amanejha che. vizeSa pIDA ApanAra che. duHkharUpa che. paNa sukharUpa nathI, AvA samaye je kadAca ema kahuM, ke he bhayathI rakSA karanAra mArA dhana dhAnya Adi kAmago mArA A aniSTa, apriya, atyaMta duHkhada rogane tame veMcI lo. bhAga karI lo. kAraNa A rogathI huM ati duHkhI thAuM chuM. huM zekamAM paDe chu, AtmanindA karI rahyo chuM, hu kaSTane anubhava karuM chuM. bhayaMkara vedanA pAmI rahyo chuM tethI tame mane A apriya, aniSTa, tathA dukhada rogathI ane vedanAthI mukata karo. tyAre dhana dhAnya ane kSetra Adi kAma bheganA sAdhana padArtha ukta prArthanA sAMbhaLIne dukhathI mukta karI zake tema kaI divasa bane nahi vastutaH dhana-dhAnya sampatti manuSyanI rakSA karavAmAM samartha hotA nathI. koIvAra te manuSya kSetrAdi kAmabhego - sampattine ahIM mUkIne cAlyA jAya che. ayavA koI vAra kAma tene choDI cAlyA jAya che. tethI te mArAthI bhinna che. huM tenAthI bhinna chuM chatAM paNa huM zA mATe mArAthI bhinna evI sampatti ane kAmaganA sAdhanomAM Asakata banI rahela chuM? are, have AvA prakAranuM jJAna prApta thayuM tethI avazya saMpattine tyAga karIza ne bhikSAvRttine dhAraNa karIza. A rIte buddhimAna purUSa vicAra karate AgaLa vicAre che ke nikaTanA sanehI ane svajano paNa AtmAthI bhinna che. mAtA-pitA-bhAIbena-patnI, putra-putrI, dAsa-dAsI, jJAtijana, putravadhu-mitravarga, paricIta, nehIjana vigeremAM manuSya tAdAmya bhAva sthApita karIne mAne che ke A badhA mArA che ane huM temane chuM. mUlam- evaM se mehAvI puvAmeva appaNA evaM samabhijANejjA, iha khalu mama annayare dukhe rogAtake samuppajjejjA aNiDhe jAva dukkhe No suhe se haMtA bhyNtaaro| NAyao imaM mama annayaraM dukkhaM rogAtakaM vA jAya paritappAmi vaa| imAo me annavarAo dukkhAto royAtaMkAto parimoeha, aNiTThAo jAva No suhAo / evameva No laddha puvvaM bhavai0 si vAvi bhayaMtArANaM mama NAyayANaM annayare dukkhe royAtaMke samupajjejjA aNiThe jAva No suhe, se haMtA ahamesi bhayaMtArANaM NAyayANaM imaM annayaraM dukkhaM royAtaMka pariyAiyAmi aNiTheM jAva No suhe, mA me
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 157 dukkhaMtu vA jAva mA me paritappaMtu vA imAo NaM aNNayarAo dukkhAo royAtaMkAo parimoemi aNiTThAo jAva No suhAo / evameva no laddha puvvaM bhavai ! annassa dukkhaM anno na pariyAiyati, annaNa kaDaM anno no paDisaMvedeti, patteyaM jAyati pattemaM marai, patteyaM cayai, patteyaM uvavajjai patteyaM jhaMjhA, patteyaM sannA, patteyaM mannA, evaM vinnU vedaNA ! iti, khalu NAtisaMjogA No tANAe vA, saraNAe vA, purise vA, egatA punviM nAti saMjoe vippajahaMti, NAtisaMjogA vA egayA punvi purisaM vippajahaMti, anne khala NAtisaMjogA, anno ahaMmasi, / se kimaMgapuNa vayaM annamannehi NAti saMjogehi mucchAmo ? iti saMkhAe NaM vayaM NAtisaMjogaM vippjhissaamo| se mehAvI jANejjA bahiraMgameyaM iNameva uvaNiyatarAgaM taM jahA hatthA me, pAyA me, bAhA me, Uru me, udaraM me, sIsaM me, solaM me, AU me, balaM me, vaNNo me, tayA me, chAyA me, soyaM me, cakkhu me, dhANaM me. jibbhA me, phAsA me, mamAijjai vayAu paDijUrai, taM jahA, Auo balAo, vaNNAo, tayAo, chAyAo, soyAo, jAva phAsAo, susaMdhito, saMdhI visaMdhI bhavai, baliyataraMge gAe bhavai / kiNhAkesA paliyA bhavaMti / taM jahA -jaM piyaM imaM sarIragaM urAlaM, ahArovaiyaM, eyaM pi ya aNuputveNaM vippajahiyavvaM bhavissati / evaM saMkhAe se bhikkha bhikkhAyariyAe samuTTie duhao logaM jANajjA; taM jahA jIvA ceva ajIvA ceva, tasA ceva thAvarA ceva / / 21 / / artha: have atithIka eTale rAga deva vinAne purUSa nirdoSa evA jinezvaranAM vacanane TAMkI svajana saMbaMdhI varNana kare che ke A jIva prathama ajJAna avasthAmAM mAne che ke mAtA-pitA, bhAI-bahena, strI-putra, svajana jJAti vigere mA che ane huM ene chuM. vAstavika jJAna prApta thatAM A jIva vicAra kare che ke zarIramAM aniSTakArI vyAdhi utpanna thAya vaLI mRtyune dekhI bhaya pAmavuM tyAre A mArA snehIo daNa vinaMtI karavA chatAM mane duHkha ke mRtyumAMthI bacAvI zakatAM nathI vaLI teo jyAre duHkhI thAya tyAre huM paNa temane duHkhamAM mukata karavA samartha nathI. A uparathI e siddhAMta nakakI thAya che ke jI je jAtanuM duHkha utpanna kare te jAtanuM duHkha pote ja bhagave. savajana Adi mATe karelAM pApanuM phaLa paNa pite ja bhegavavAnA hoya che. jenA siddhAMta pikArI pikArIne kahe che ke jIva ekale janme che. ekale ja mRtyu pAme che. sukhaduHkhane bhoktA pite eka ja che dareka jIvamAM samaye samaye bhinna bhinna adhyavasAye utpanna thAya che. te adhyavasAye anusAra ja ke mananAM pariNAma anusAra ja te pApa-puNyanAM baMdha kare che. A baMdhano udaya AvatAM tenAM phaLa jIve pote ja bhogavavAnAM hoya che. jeNe jevA pariNAma karyo hoya tevI vedanAne anubhava paNa teNe ja pate karavo paDe che. vaLI jJAtijanomAM paNa mucha nahi rAkhatAM te mamatvabhAva ke mune tyAga kare. sauthI A jIvane A jagatamAM potAnuM zarIra vadhAre najIka hovAthI te tene ghaNuM priya lAge che.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 adhyayana 1 jyAre yuvAvasthA hoya che zarIra sudara hoya, AyuSya moTu hoya, cAmaDI komaLa temaja suzobhita hoya vaLI dareka Indriya pita pitAnAM viSayane jhaDapathI grahaNa karatI hoya tyAre A jIva ema mAne che mArA samAna A jagatamAM kaI nathI A pramANe A zarIra para mamatvapaNuM rAkhe che vaya vadhatAM vRddhAvasthA AvatAM badhA suMdara avayava jIrNa thaI jAya che IndriyanI zakita paNa khinna thAya che. zarIra beDena banI jAya che chevaTe AyuSyano badha pUro thatAM e zarIrane paNa tajavuM paDe che. mATe paMDita purUSe dikSA grahaNa karI saMyamane agIkAra karI jIvAjIvane yathArtha jANuM Atmazreyane mArga pakaDe mUlama- iha khalu gAratthA sAraMbhA sapariggahA, saMtegatiyA samaNA mAhaNAvi sAraMbhA sprigghaa| je ime tasA thAvarA pANA te sayaM samArabhaMti anneNavi samAraMbhAveti, aNNapi samAraMbhaMtaM samaNajANaMti // iha khalu gAratthA sAraMbhA sapariggahA, saMtegatiyA samaNA mAhaNAvi sAraMbhA sapariggahA / je ime kAmabhogA sacittA vA acittA vA te sayaM parigiNhati annaNavi parigiNhAveti annapi parigiNhataM samaNujANaMti / / iha khala gArasthA sAraMbhA sapariggahA, saMtegatiyA samaNA mAhaNAvi sAraMbhA saparigahA ahaM khala aNAraMbhe apariggahe / je khalu gAratthA sAraMbhA sapariggahA, saMgatiyA samaNA mAhaNA vi sAraMbhA sapariggahA esi ceva nissAe vaMbhaceravAsaM vsissaabho| kassa NaM taM heu ? jahA puvvaM tahA avaraM, jahA avaraM tahA puvvaM, aMjU ete aNuvarayA aNuvaTThiyA puNaravi tArisagA ceva // je khalu gAratyA sAraMbhAsapariggahA, saMtegatiyA samaNA mAhaNAvi sAraMbhA sapariggahA, duhao pAvAiM kuvvaMti iti saMkhAe dohi vi aMtahiM adissamANo iti bhikkhU riiejjaa| se vemi pAiNaM vA 6 jAva evaM se pariNNAyakamme evaM se vaveyakamme, evaM se viaMtakArae bhavatI tti makkhAyaM // 22 // artha - A saMsAramAM je koI gRhastha hoya che te Arabha ane parigraha sahita hoya che. paraMtu kaI kaI zramaNa, brAhmaNa paNu Ara bhI ane parigrahI hoya che te zramaNa-brAhmaNa paNa gRhasthanI jema trasa ane sthAvara prANIono svaya AraMbha kare che. bIjA pAse karAve che ane karanArane anumodana kahe che. A saMsAramAM gRhastha te AraMbha-parigrahathI yukata hoya che ja paraMtu koI kaI zramaNa brAhaNa paNa sacita ane acita baMne prakAranA kAmone svayaM grahaNa kare che. bIjAne grahaNa karAve che. ane grahaNa karanArane anumodana paNa Ape che A saMsAramAM gRhastha te AraMbha-parigrahI hoya che ja paraMtu ke zramaNa brAhmaNa paNa AraMbha-parigrahathI yukta hoya che. paNa huM te Ara-parigrahI cuta gRhasthagaNa ane AraMbha-parigrahI zamaNa brAhmaNanI nizrAmAM rahI brahmacaryanuM pAlana karUM te AraMbhaparigrahathI mukta thavAnuM zuM prajana? gRhastha jema prathama AraMbha, parigrahathI mukta hatA tevA have paNa che, tathA keI ke zramaNa-brAhmaNa paNa je pramANe pravajyA dhAraNa
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 159 karyA pahelA Ara-parigrahavALA hatA. te pramANe pachI paNa hoya che. e pratyakSa joI zakAya che ke te leke sAvadya AraMbhathI nivRtta thayelA nathI. tathA zudha saMyamanuM pAlana paNa karatA nathI. tethI teo jevA prathama hatA tevA ja atyAre paNa che AraMbha parigrahathI mukata banIne rahenAra gRhastha ane kaI kaI zramaNa brAhmaNa pApa karma kare che e vivekapUrNa vicAra karIne sAdhu AraMbha ane parigrahathI mukata thaI sayamamAM pravRtti kare. pUrva Adi dizAomAMthI AvelA manuSyamAMthI A bhikSu ja karmanA rahasyane jANe che. tathA te ja karma ba dhanathI rahita bane che. ane te ja sa sArathI pAra pAme che. ema zrI tIrthakara bhagavAne pharamAvyuM che. mUlama-tattha khalu bhagavatA chajjIvanIkAya heu pannatA, taM jahA puDhavIkAe jAva tasakAe / se jahA nAmae mama asAyaM daMDeNa vA, aTThINa vA, muTThINa vA, lelaNa vA, kavAleNa vA. AuTijja mANassa vA, hammamANassa vA, tajjijjamANassa vA, tADijjamANassa vA pariyAvijjamANassa vA, kilAmijjamANassa vA, uddavijjamANassa vA, jAva lomukkhaNaNamAyamavi hisAkAragaM dukkhaM bhayaM paDisaMvedemi / , iccevaM jANa savve jIvA, savve bhUtA, savve pANA, savve sattA, daMDeNa vA jAva kavAleNa vA, AuTijjamANA vA, hammamANA vA, tajjijjamANA vA, tADijjamANA vA, pariyAvijjamANA vA kilAmijjamANA vA, udavijjamANA vA jAva lomukkhaNaNamAyamayi hisAkAraMga dukkhaM bhayaM paDisaMvedeti evaM naccA savve pANA jAva sattA Na haMtavvA Na ajjAvayavvA Na parighetavvA Na paritAveyavvA Na udaveyavvA // 23 // artha : zrI tIrthakara devoe cha prakAranAM jIvone karma ba dhananAM kAraNarUpa kahyA che A cha kAyanA jIne vadha kare, paritApa Apo tathA duHkha ApavAthI karma baMdha thAya che. jema ke purUSa mane lAkaDInA prahArathI, hADakAvaDe, muThI vaDe, cAbuka vaDe paththara AdithI mAre, tADana tarjana kare, paTe, saMtApa Ape, mArU chedanabhedana kare. paritApa ke kilAmanA upajAve athavA udvega Ape athavA mArA zarIranAM rUMvADAne khece tyAre je duHkha, bhaya ane vedanA thAya che te prakAre sarva jIva, prANa, bhUta ane satva Adi sarva jIvone [, ( tevA ja prakAranuM duHkha, bhaya ane vedanA thAya che. tethI tIrthakara bhagavAna kahe che ke prANAtipAta Adi dukha e ApaNuM AtmAne ahita karanAra che ema jANI koIpaNa prANI, bhUta, jIva satvane haNavA nahi, temane tADana tarjana karavuM nahi, tema ja kaI : 2 prakAranI kilAmanA upajAvavI nahi Ama na karavuM te jIvane sukhanuM kAraNa che malama- se bemi je ya atItA je ya-paDupannA je ya - AgamissA arihaMtA bhagavaMtA savve te eva mAikkhaMti, evaM bhAsati, eva paNNaveti, evaM pUrveti-sabce pANA jAva sattA Na haMtavvA
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 1 Na ajjAveyavvA Na paritAveyavvA Na udaveyavvA ema dhamme dhuve nitie, sAsae samicca logaM kheyan!ha pavedie // 24 // artha : zrI sudhamAMsvAmI A pAMcamAM purUSa mAraphata jagatane kahevarAve che ke he jI ! atIta kALamAM, vartamAna tathA bhAvikALamAM je je tIrthakaro thaI gayA thAya che ane thaze te sarvane eka ja prakArane upadeza che ke kaI paNa prANI, bhUta, jIva, satvane keIpaNa rIte haNavA nahi baLAtkAre AjJAne Adhina karavA nahi. baLAtkAre teone kanja karI gulAma, dAsa-dAsI ke nokara-karANI banAvavA nahi. temaja temane ugna karavA nahi. bhagavAne saMsAramAM rahela chakAya jIne duHkharUpa samudramAM DUbelA jANI ane niraMtara atyaMta zakAtUra mAnI keIpaNa jIvanI keIpaNa rIte virAdhanA nahi karavAne sAtvika ane satya upadeza Apela che A ahiMsAmaya dharma dhruva che, nitya che, zAzvata che. samasta lekanA duHkhane jANIne bhagavAne A dharma kahela che. mUlama- evaM se bhikkha virate pANAtivAyAto jAva virate pariggahAto. No daMta pakkhAlaNaNaM daMte pakkhAlejjA, No aMjaNaM, No vamanaM, No dhUvaNe No taM pariAviejjA // 25 // artha upara pramANe dharmanA svarUpane vAstavika jANI jIve prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna tathA parigrahathI nivRtta thavuM. vaLI bhikSukane AjJA karI che ke temaNe dAtaNa na karavuM, aMjana na AMjavuM tema ja keIpaNa zArIrika AvazyakatA vinA recana ke vamana AdinI kriyA na karavI. vaLI vastrAdikane sugaMdhamaya na banAvavA tema ja reganI zAMti mATe dhUma-dhUmADe ke dhUmrapAna evuM kAMI na karavuM. mUlam-se bhikkhU akirie, alsae, akohe, amANe, amAe, alohe, uvasaMte, parinivvuDe, No AsaMsaM purato karejjA / imeNa me diLeNa vA, sueNa vA, maeNa vA, NAeNa vA vinAeNa vA imeNa vA sucarIya tava niyama baMbhaceravAseNa, imeNa vA jAyA mAyAvRttieNaM dhammeNaM, io cUe peccA deve siyA kAmabhogANa vasavattI; siddhe vA adukkhamasubhe ettha vi siyA etthavi No siyA // 26 // artha : jaina sAdhu ke bhikSuka sarva prakAranI jIvahiMsAthI rahita ahiMsaka, kedha, mAna, mAyA lobhathI virakata hoya, upazAMta ane samAdhivana bhikSuka jIvanamAM keipaNa samaye A lekanAM ke paralekanAM kAmaganI IcchA kare nahi siddhAMtanA paThana-pAThana tathA zravaNa mananathI vaLI tapa, niyama, brahmacarya AdinA pAlanathI vaLI nirdoSa AhAra levAthI huM mRtyu bAda parabhavamAM mahAna deva thAu evI IrachA kare nahi. AgAmI bhavamAM mane kAmaga prApta thAva, aNimA, mahimA, garimA Adi ATha prakAranI siddhio maLe, ahI paNa mane duHkha na thAo, azubha na thAo, bIje paNa duHkha na thAya tevI IcchA paNa kare nahi paraMtu saraLabhAve upazAMta bhAve rahI saMyamanuM pAlana karI aDhAra prakAranAM pApothI virakata thaI, saMyama - yAtrA nibhAve e ja sAdhunuM kartavya che.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDaMga sUtra 161 mUlam-se bhikkhU saddehi amucchie, rUhi amucchie, gaMdhehi amucchie, rasehiM amucchie, phAsehi amucchie, virae kohAo, mANAo, mAyAo- lobhAo-pejjAo- dosAo-kalahAoabbhakkhANAo-pesunnAo- paraparivAyAo, arairaIo, mAyAmosAo, micchAdasaNa sallAo, iti se mahato AdANAo uvasaMte, uvaTThie, paDivirate se bhikkhU // 27 // artha : sAdhu zabda rUpa, gaMdha-rasasparza pAMca IndriyenAM viSayomAM mUcha vinAne bane, vaLI kaSAyanAM cAra prakAramAM virakata bane, rAga - deSa karavA, kaleza, keI para ALa mUkavuM, cADI-cUgalI karavI, paraniMdA, saMyamamAM aprIti, asaMyamamAM prIti, kapaTa, jUTha ane mithyAdarzana, zalya. A tamAma aDhAra prakAranAM dezamAMthI sAdhue nivRtta thavuM ane je bhika upazAMta bhAve rahI, saMyamamAM rithara rahI Atma-upagavALe thAya te ja vAstavika bhikSuka che. mUlama-je ime tasa thAvarA pANA bhavaMti te No sayaM samAraMbhaMti, No vA annehi samAraMbhAveti. ___ anne samAraMbhatevi na samaNu jANaMti iti se mahato AyANAo uvasaMte uvadie paDi virate se bhikkhU // 28 // artha : je sAdhu trasa ane sthAvara jIvonI svaya AraMbha karatA nathI, anya pAse Arabha karAvatA nathI, vaLI tamAma prakAranAM karmabaMdha rUpa AzrothI je nivRtta thaI gaela che, zuddha saMyamamAM sthita che ane pApathI nivRtta che. mUlama-je ime kAmabhogA sacittA vA acittA vA te No sayaM parigiNhaMti No anneNaM pari giNhaveti, annaM parigiehaMtaMpi na samaNu jANaMti iti se mahato AyANAo uva saMte uvaTThie paDivirate se bhikkhU // 29 // artha ? je kaMI bhikSaka saceta ke aceta kAmone grahaNa karato nathI temaja bhagavate nathI bIjA pAse kAmabhegene grahaNa karAvato nathI vaLI kAmage grahaNa karanArane tema ja bhogavanArane je bhaluM jANato nathI e bhikSuka AvA prakAranAM mahAna AnA kAraNothI nivRtta thayela che je kaI sayamamAM upagavata rahI, Atmazuddhi mATe ja ane caitanyane vikAsa karavA mATe ja pravRta hoya te ja sAdhu kahevAya che. mUlam- jaMpiyaM imaM saMparAiya kammaM kajjai, NotaM sayaM kareMti, No annaNaM kAraveti, annapi karataM na samaNujANai iti se sahato AyANAo uvasaMte uvaTThie paDivirate se bhikkha // 30 // artha : sAdhu jJAnAvaraNIya Adi ATha prakAranAM karmone sasAra paribhramaNanuM kAraNa jANI kamane badha thAya tevI rIte kaI adhyavasAna rUpa kriyA kare nahi anya pAse karAve nahi ane je kaI ATha karmanAM dharUpa kriyA karato hoya tenI anumodanA paNa kare nahi AvA mahAna pAparUpa pariNAmothI tathA pAMca indriyonAM kAmagarUpa AthI bhikSuka sadAya vivRta rahI, saMyamamAM upayAgavata banI niravala bI ane nirAzravI bane che te ja sAdhu kahevAya che,
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 adhyayana 1 mUlam- se bhikkhU jANejA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA assi paDiyAe ega sAhi mmimaM samuddissa pANAI bhUyAiM jIvAI sattAI samAraMbha samudissa kItaM, pAmiccaM, acchijja, aNisaLaM, abhihaDaM, AhaThThadesiyaM taM cetiyaM siyA taM no sayaM bhujaI, No anneNaM bhuMjAveti, annaM pi bhuMjaMta na samaNujANai iti se mahato AyANAo uvasaMte uTTie paDivirate // 31 // artha : sAdhune khyAlamAM Ave ke amuka gRhasthane tyAM annapANI, mukhavAsa Adi amuka, sAdhune mATe prANa-bhUta-jIva-satvanI hiMsA karI banAvela che athavA vecANa lIdhela che udhAra lAvela che baLAtkAra keInI pAsethI chInavI lAvela che. mAlike ke sAthIne pUchyA vinA lIdhelA che ke sAmethI lAvela che AvA prakArano AhAra AdhAkamI devALe gaNAya ema jANa sAdhu tene grahaNa kare nahi kadAcita A deSita AhAra ajANapaNe grahaNa thaI gaye heya te te AhArane sAdhu svaya vApare nahi. tema ja anyanI pAse vaparAvavA de nahi tema ja A deSita AhAra keI bhagave te tene anumodanA na Ape AvA deSita AhArathI nivRtta thaI je sAdhu sadAya nirlobhI, nilepI ane niSkAma rahI Atmaupa gavata rahe te vAstavika sAdhu kahevAya. mUlam- se bhikkhU aha puNevaM jANejjA taM vijjati si parakkame jassahA te veiyaM liyA, taMjahA appaNo se puttANaM. dhUpANaM, suNhANaM, dhAtINaM NAtINaM rAINaM, dAsANaM, dAsINaM, kasmakaraNaM, AdesANaM (pAThAttaraM AesAe) puDhopaheNAe sAmAsAe, pAyarAsAe, saMnihi, saMnicao, kijjai iha esi mANavANaM, bhoyaNAe tattha bhikkhU parakaDaM paraNidvitamuggamuppAyaNesaNA suddhaM satthAiyaM satthapariNAmIyaM avihisiyaM esiyaM vesiyaM sAmudANiya pattamasaNaM kAraNaTThA pamANajutaM akkhovaMjaNa levaNa bhUyaM saMjamajAyAmAyA vattiyaM bilamiva pannagabhUtaNaM appANaNaM AhAraM AhArejjA, annaM annakAle, pANaM pANakAle, vatthaM vattha kAle, leNaM leNakAle, sayaNaM sayaNakAle // 32 // artha : paraMtu sAdhune e yAla AvI gayo hoya ke gRhastha sAdhu mATe nahIM paraMtu bIjA mATe AhAra banAvela che, jema ke potAnA mATe, pitAnA putra mATe, atithi mATe, anyatra mekalavA mATe, rAtre jamavA mATe, savAre nAstA mATe eka vRhastha bIjA gRhasthane mATe, jJAti mATe, rAjA mATe, dAsa-dAsI mATe, kAma karanArAo mATe banAvela hoya te sAdhu, bIjAe bIjA mATe banAvela hoya e AhAra uddagama, utpAdana ane eSaNa sabadhI dethI rahita hoya e zuddha- acita, zastra pariNata ane bhikSAcaryAthI prApta thayela hoya ane sAdhu samajIne bhikSA ApI hoya tathA mAdhukarI vRttithI prApta karyo hoya te evo AhAra grAhya che-AvA AhArane sAdhu sayama-nirvAha mATe sevA Adi kAraNe mATe ane pramANu cukata samajIne grahaNa kare. jema gADI calAvavA mATe dhurImAM tela lagADavAmAM Ave che ane ghA upara lepa lagADavAmAM Ave che. te pramANe mAtra saMyamanA nirvAha mATe
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 163 jema sarSa daramAM sIdhe praveza kare che te rIte svAdanI lAlasA choDIne bhajana karavu joIe. A pramANe te bhikSu AhAranA samaye anAsakata bhAve AhAra kare, pANInA samaye pANI ane vaccenA samaye vastrone upayoga kare. zekAvAnA samaye rokAya ane sUvAnA samaye zamyAna upayoga kare. mUlam- se bhikkhU mAyanne annayaraM disaM aNudisaM vA paDivanne dhamma Aikkhe, vibhae, kiTTe uvaTThiesu vA, aNuvadviesu vA, sussUsamANesu pvedie| saMtivirati uvasamaM nivvANaM, soyaviyaM, ajjaviyaM maddaviyaM, lAghaviyaM, aNativAtiyaM, savvesi pANANaM sarvosa bhUyANaM jAva sattANaM aNuvIi kiTTie dhammaM // 33 // artha - dizA - vidizAmAM vicaranAra AhAra adinAM pramANu (mAtrA) ne jANanAra sAdhu udyamI tathA dharma sAMbhaLavAnI utkaMThAvALA zretAone dharmane upadeza Ape. dharmanA rUpane judI judI rIte batAve dharmanI kIrtine vadhAre dharma sAMbhaLavA udyata thayelA ke kutuDalavaza upasthita thayela manuSyane zauca, saralatA, mRdutA, laghunA ane ahiMsA, zAMti, virati Indriya damana ema sAdhu zetAone upadeza Ape sarva jIvanuM kalyANa kema tha ya? evo vicAra karI koIpaNa jIvanI hiMsA na thAya te dharmopadeza bhikSuka tAjanane Ape. mUlam- se bhikkhU dhamma kiTTamANe No annassa heuM dhammamAikkhejjA, No pANassa heuM dhamma sAikkhejjA, novatthassa heDaM dhammamAikkhejjA, no leNassa heDaM dhammamAikkhejjA No sayaNassa heu dhamma mAikkhejjA, No annesi virUvarUvANaM kAmabhogANaM heuM dhamma mAi kkhejjA, agilAe dhamma mAikkhejjA, nannattha kammanijjaraTThAe dhamma mAikkhejjA // 34 // artha - vaLI bhikSaka dharmano upadeza Ape tyAre tenA manamAM zrotAjano pAsethI anna, pANI. vastra, upAzraya ke vividha prakAranAM kAmo prApta karavAnI IcchA rAkhe nahi parata prasannacittathI pitAne ja svAdhyAya karavA mATe tema ja karmonI nirbhara karavA mATe vaLI zretAjanonAM kaSAyabhAve maMda thAya e sivAya koIpaNa phaLanI prApti mATe sAdhu dharmakathA kare nahi mUlam- iha khalu tassa bhikkhUssa aMtie dhamma soccA Nisamma sammaM uTThANeNaM uTThAya vIrA assi dhamma samadriyA, je tassa bhikkhUssa aMtie dhamma soccA Nisamma samma uhANeNaM uDhAya vorA assi dhamme samuTThiyA, te evaM savvovagatA te evaM sanvovaratA, te evaM samvovasaMtA te evaM savvattAe, parinivuDe tti bemi // 35 // artha : A saMsAramAM je manuSya uparokata guNothI yukta hoya evA sAdhu pAsethI, vItarAga pariNita dharmane sAMbhaLI, samyaka prakAre manamAM dhAraNa karI, sayamamArgamAM upasthita thaI mahAvratanAM pAvanamAM tatpara bane te sarva pApothI nivRta thAya vaLI sarvathA kaSAthI ane ArabhathI upazAMta banI sarvakane kSaya karI pite zitaLI bhUta thaI mokSane prApta
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 adhyayana 1 mUlam- evaM se bhikkhU dhammaTThI, dhammaviU, NiyAgapaDiNNe se jaheyaM buiyaM aduvA apatte paumavara poMDarIyaM, aduvA apatte paumavara poMDarIyaM, evaM se bhikkhU pariNAya kamme, pariNAya saMge, pariNNAya gehavAse, uvasaMte samie sahie sayA jae sevaM vayaNijje taM jahA-samaNeti vA, mAhaNeti vA, khaMteti vA, daMteti vA, gutteti vA, mutteti vA, isIti vA, muNIti vA, katIti vA, viUti vA, bhikkhUti vA, lUheti vA, tiraTThIti vA, caraNa karaNa pAraviu tibemi // 36 // artha : uparokata dharmanuM prajana rAkhavAvALo guNa viziSTha sAdhune je pUrvokata purUmAM pAMca purUSa puSkaraNa vAvamAMthI veta kamaLane kADhavAvALe che. tenA jevuM ja zudhdha saMyamavaMta jANa Ave sAdhu bAhya ane atyaMtara parigraharahita hoya che. jJAna-darzana-cAritrya yukata thaI pAMca samiti ane traNa guptivALa hoya che. pAMca Idi tathA chaThThA manane vaza rAkhanAre hoya che A bhikSuka zramaNa, brAhmaNa kSamAvaMta, indriyane damana karavAvALo, gupta, nilabhI, RSi, muni, kRti, vidvAna bhikSu, rUkSa, tithI, tatvane jJAtA, mULa guNa uttaraguNane pAragAmI e sAdhu puDarIka kamaLa samAna nirvANane prApta karI zake che. A bhikSuka ja puSkaraNI samAna saMsArasAgaranAM tIrane pAme che. A pramANe bhagavAna mahAvIre je pramANe kahyuM che te pramANe bIjA kUtarkaMdhane sAra he jaMbu! huM tane kahuM chuM ema sudharmAsvAmI prarUpe che. mATe dareka jIve AraMbha parigrahane tyAga karI viSayabhegomAM anAsakata rahI sayamane yathAgya AcarI jJAna, darzana, cAritrya, rUpa, dharmanuM ArAdhana karavuM e ja AtmakalyANane zreSTha mArga che.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 ju. adhyayana pUrvabhUmikA:- prathama adhyayanamAM puSkaraNI vAva ane puMDarIka kamaLanAM dRSTAMta ApIne samajAvavAmAM Avela che ke patithI ke kakha dhanathI mukata thaI zakatA nathI kAraNake teo mekSaprAptinA upAya jANatA nathI paraMtu samyaka zraddhAvALA, saraLa hRdayavALA, rAgadveSa rahita hAya tevA, viSayeAthI dUra rahevAvALA bhikSukA ja kakha dhanane teADI meAkSapadane lAyaka banI zake che. have ahiM e prazna uThe che ke jIva kayA kayA kAraNa vaDe karmabaMdhana kare che? ane kayA kayA anuSThAna vaDe jIva kaba dhanathI mukata thaI zake che ? A hakIkatane upAya A khIjA adhyayanamAM khatAvavAmAM Avye che. A upAya eve che ke khAra prakAranAM kriyAsthAnAthI kaLa dhana thAya che ane teramAM kriyAsthAnathI jIva karmathI mukata thAya che. tethI mukita icchanAre khAra prakAranI kriyAne jANIne tenA tyAga karavA. mUlam - suyaM me Ausa teNaM bhagavayA evamakkhAyaM iha khalu kiriyATThANe NAmajjhayaNe paNNate, tassa NaM ayamaTTe / iha khalu saMjU heNaM duve ThANe evamAhijjaMti taMjahA dhamme caiva adhamme ceva, havasaMte ceva, anuvasaMte seva / / / / artha : zrI sudharmAMsvAmI zrI jajIsvAmIne kahe che ke A sasAramAM mukhya e sthAnaka che. dharma ane adharma, athavA upazAMta ane anupazAMta. kAI dharma karatAM hAya che te kAi adha karatA hAya che kAI paNa jIva A e sthAnathI jude hAtA nathI. zubha karmonAM uce kAI jIva upazAMtapaNe varte che ane kAi jIva azubhakarmanAM uce anupazAMtapaNe vate che. eTale keAi jIva dharmanA anuSThAna pramANe ne kAi jIva adharma anuSThAna pramANe kA karatA rahe che. mUlam - tatthaNaM je se paDhamassa ThANassa ahamapakkhassa vibhaMge tassa NaM ayamadvepaNNatte / - iha khalu pAINaM vA 6 saMgatiyA maNussA bhavaMti, taMjahAAriyAvege aNAriyA vege, jInnAhoyA vene, LiyALothA veLe, rAjyamaMtA vege, hastamaMtA vege, suvannA veze, duvannA vege, surUvA vege, durUvA vege, tesi ca NaM imaM etArUvaM daMDa samAdANaM saMpehAe taMjahA - raiesuvA, tirikkha joNiesu vA, maNussesu vA, devesu vA, jeyAvanne taha pagArA pANA vinU veNaM veyaMti, tesi piyaNaM imAI terasa kiriyA ThANAI bhavatIti makkhAyaM, tuM bahA-2 aThThAvaMDe,2 baLadAyaDe,rU hiMsA naM3,4 aTThAvaMDe, vichIviriyAsiyAyaM3,6 mosavattie, 7 adinnAdANavattie, 8 ajjhatthavattie, 9 mANavattie, 10 mittdosvfttajI, ? mAyAvatti, 22 jomavattiCrU phariyAvahiMdu zA artha :- A lAkamAM cAreya dizAomAM aneka prakAranAM manuSyA rahe che keAI A, anA, uMca gAtravALA tema ja kAi nIcageAtravALA heya che keAI jIvanu zarIra mADhuM te| kAikanuM
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 2. 166 zarIra vAmana hoya che. keI suMdara zarIravALA to kaI kadarUpA zarIravALA hoya che kaI naraka, tiryaca, manuSya tema ja devagatimAM zAtA, azAtA bhogavatA mAluma paDe che. A sukhaduHkhanAM kAraNomAM tera prakAranI kriyA rahelI che te prakAranI kiyA nIce jaNAvelA prayojana mATe ja kare che (1) prayajana mATe je pApakriyA kare che te artha daDa che (2) vinA prajana pApa kare te anartha daDa che. (3) prANuonI vAta kare te hisA daMDa (4) akasmAta daDa (keInAM aparAdhane bIjAne daMDa Apavo te (5) daSTiviparIyAsa daDa (daSTinAM doSathI daMDa deve dUra pattharane TUkaDe paDaye hoya paNa tene pakSI samajI bANa vigerethI mAravuM te) (6) mRSA pratyayika daMDa (asatya belIne pApa karavuM te) (7) adattAdAna daDa (cerI karIne pArakI cIja levI.) (8) AdhyAtmika daMDa (manamAM beTuM ciMtavana karavuM te) (9) mAna pratyayika daDa (jAti vigerene vicAra(garva) karIne bIjAonuM apamAna karavuM te) (10) mitraSapratyayika mitra sAthe rAgadveSa rAkhave te) (11) mAyA pratyayika daMDa (chaLakapaTa karIne pApa karavuM te) (12) leha pratyayika (labha kare) (13) IriyApathI (upagapUrvaka gamana karavA chatAM sAmAnyapaNAthI karmabaMdhana thAya te A tera prakArathI AtmA daDAya che ane karmabaMdhana kare che. mUlam- paDhame daMDasamAdANe advAdaMDavattie ti Ahijjai se jahANAmai kei purise AyaheuM vA NAiheu vA AgAraheuM vA parivAraheuM vA mitaheuM vA NAgaheDaM vA bhUtaheDaM vA jakkhaheuM vA taM daMDaM tasathAvaroha pANehi sayameva Nisiriti aNNaNavi NisirAveti aNNaMpi NisiraMtaM samaNujANai ! evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjaM ti Ahijjai, paDhame daMDa samAdANe aTThAdaMDavattietti Ahie // 2 // artha : tera prakAranAM upara jaNAvelA hiMsA Adi daDamAM prathama "arthadaMDa kriyA sthAnanuM varNana kare che je kaI purUSa pitA mATe, jJAti mATe, ghara mATe, parivAra mATe, mitra mATe, nAga, bhUta, yakSa Adi mATe je kaI trasa ane sthAvara prANIonI svaya ghAta kare che, anya pAse karAve che tema ja anya ghAta karatAM hoya tene bhaluM jANe e karaNa karAvaNa ane anamedanathI sAvadya (pApakarma) karma baMdhAya che. A karmabaMdhane arthadaMDa kahe che A pahelAM prakAranI kriyAnuM sthAna che. mUlam- ahAvare docce daMDa samAdANe aNaThAdaMDavattietti Ahijjai, se jahAnAmae kei purise je ime tasA pANA bhavaMti, te no accAe, no ajiNAe, no maMsAe no soNiyAe-evaM hiyayAe - pittAe- vasAe-picchAe-pucchAe-bAlAe-siMgAe-visANAe- daMtAe-dADhAenahAe - nhArUNie-aThThIe-aThThImijAe No hisisu metti, No hiMsaMti metti, No hiMsissaMti bhetti, No puttaposaNAe, No pasupoSaNAe, No agAraparivahaNatAe No samaNa mAhaNa vattaNAheGa, No tassa sarIragassa kici vippariyAdittA bhavaMti, se hatA, chettA, bhettA, luMpaitA, vilupaItA, udavaittA, ujjhiuM vAle verassa AbhAgI bhavati aNaTThAdaMDe //
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra se jahA NAmae kei purise je ime thAvarA pANA lavaMti taMjahA-ikkaDA i vA kaDiNA ivA, jaMtugA ivA, paragA i vA, mokkhA i vA, taNA i vA, kusA i vA, kucchagA i vA, pavvagA i vA, palAlA i vA, te No puttaposaNAe, No pasuposaNAe No agAra paDihaNayAe, No samaNa mAhaNa posaNayAe No tassa sarIragassa kiMci vipariyAittA bhavaMti, se hattA chettA bhettA luMpaittA vilaMpaittA udavaittA ujjhiuM bAle verassa AbhAgI bhavaMti, aNaTThAdaMDe / / se jahA nAmae kei purise kacchasi vA, dahaMsi vA, udagaMsi vA, daviyaMsi vA, valayaMsi vA, NUmaMsi vA, gahaNaMsi vA, gahaNaviduggaMsi vA, vaNaMsi vA, vaNaviduggaMsi vA, pavvayaMsi vA, panvayaviduragaMsi vA, taNAI asaviya Usaviya sayameva agaNikAyaM Nisirati aNNaNa vi agaNikAyaM NisirAti aNaNaM pi agaNikAyaM nisirataM samaNujANai aNaTThAdaMDe, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjaM ti Ahijjai, docce daMDasamAdANe aNaTThAdaMDavattietti Ahae // 3 // artha : koI purUSa evA hoya che ke-pitAnA zarIranI rakSA mATe, mAMma mATe rUdhira mATe mAratA nathI. temaja hRdaya, pitta, carabI, pAMkha, pUchaDI, vALa, ziMgaDA dAMta, dADha nakha, snAyu, hADakA ke hADakAnI majajAne mATe trasajInI hiMsA karato nathI tathA teNe mArA kaI saMbaMdhIne pahelA mAryo hate, mAre che, mAraze evuM mAnIne ke putrapoSaNa, pazupAlana che gharanI rakSA mATe temaja zramaNa ane mAhaNa AjIvikA mATe ke potAnA prANonI rakSA mATe trasa jIvonI hiMsA karato nathI. paraMtu niprayajana nirarthaka te mUrkha manuSya traNajIne mAre che tenuM chedana bhedana kare che tenA aMge kApe che, temanI cAmaDI utArI nAkhe che ane AMkho kADhe che tathA temane uga pahoMcADe che. te ajJAnI purUSe vivekane tyAga karyo che te prANIonA verane pAtra bane che A anarthadaDa kriyA che. kaI purUSa sthAvara prANIo jevA ke ikaDa (eka jAtanuM ghAsa) kaThina (Daba) jatuka, paraga, musta, tRNa, DAbha, kuMga, parvaka, palAla vigere jAtanI vanaspationI niSNa jana ja hiMsA kare che, te putra piSaNa mATe, pazupAlana mATe, gharanI rakSA mATe, zramaNa brAhmaNanI AjIvikA mATe hiMsA karato nathI. chatAM paNa sthAvaronuM chedana-bhedana kare che ane mardana kare che te vivekahIne ajJAnI vyartha prANIonI hiMsA karI vairavRddhi kare che. jevI rIte ke purUSa nadInA taTa upara, taLAva upara, keI paNa jalAzaya upara, tRNarAzi upara, jala zayanI AjubAjunA sthAna upara vRkSa vigerethI DhaMkAyela A dhArAvALA sthAna upara, gahana bhUmi upara vanamAM ghora aTavImAM, parvata para, parvatanI guphAmAM ke durgama sthaLo paNa tRNane Dhagale karIne niprayajana te sthaLemAM svaya agni pragaTAve, anyanI pAse pragaTAvaDAve ane agni jalAvanArane anumehana Ape che. evA purUSane niSNajana prANIonI ghAtanuM karma baMdhAya che, A bIjuM anarthadaDa pratyacika kriyA sthAna kahevAyuM
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 adhyayana 2 malam- ahAvare tacce daMDasamAdANe hiMsA daMDavattietti Ahijjai se jahA nAmae ke purise mamaM vA, mami vA, annaM vA, anni vA, hisisuvA, hisati vA, hisissai vA, taM daMDa tasa thAvarehi pAhi sayameva Nisirati, aNNaNavi NisirAveti, annapi NisiraMta samaNujANai hiMsAdaMDe evaM khalu tassa tappatiyaM sAvajjati, Ahijjai, tacce daMDasamAdANe hisAdaMDavattietti Ahie // 4 // artha : have trIjuM "hiMsAdaDa nAmanI kriyAnuM varNana karavAmAM Ave che keI purUSa e manamAM vicAra kare ke amuka e mane tathA mArA svajana Adi mAMhelA keIne pUrve mAryA hatA, vaLI hamaNAM paNa avAranavAra mAre che, kadAca bhaviSyamAM paNa amane mAraze ema mAnI te avivekI purUSa te jInI vAta kare agara bIjAnI pAse temanI ghAta karAve. tema ja anya koI ghAta karatAM hoya tene bhaluM jANe che te Ave avivekI, ajJAnI manuSya hiMsAdaMDanI trIjA prakAranI kriyA karI rahyo che tema mAnavu AvI hiMsA karavAthI pApakarmane ba dha paDe che mUlam- ahAvare cautthe daMDasamAdANe akamhA daMDavattietti Ahijjai, se jahA NAmae kei purise-kacchaMsi vA, jAva vaNa viduggaMsi vA, miyavattie, miyasaMkappe, miyapaNihANe, miyavahAe gaMtA ee miyatti kAuM, annayarassa miyassa vahAe usu AyAmettA NaM NisirejjhA 'sa miyaM vahissAmi' tti kaTu tittiraM vA, vaTTagaM vA, caDagaM vA, lAvagaM vA, kavoyaga vA, vi vA, kavijalaM vA, vidhittA bhavai, iha khalu se annassa aTThAe aNNaM phusati akamhAdaDe / / se jahA NAmae kei purise sAlINi vA vIhINi vA, kodavANi vA, kaMgaNi vA, paragANi vA, rAlANi vA, pilijjhamANe annayarasa taNassa vahAe satthaM NisirejjA, se sAmagaM, taNagaM, kumudurga, vIhI UsiyaM, kalesuyaM taNaM chidissAmi tti kaTu sAli vA, vIhiM vA, kodavaM vA, kaMguM vA, paragaM vA, rAlayaM vA, chiditA bhavai, iti khalu se annassa aTThAe annaM phusaMti akamhAdaMDe evaM khalu tassa tappatiyaM sAvajjaM Ahijjai, cautthe daMusamAdANe akamhAdaMDavattie Ahie // 5 // artha: have ce akasmAta daMDa" A kiyAsthAnanuM varNana nIce mujaba che kaI zikArI pitAnuM jIvana nirvAha karavA mATe agara zekhane khAtara mRgayA Adi ramavA mATe jagalamAM jAya che. tyA keI najIkamAM jaNAtA mRgane mAravAno saMkalpa karIne pitAnuM tIrakAmaThuM Adino upaga kare che te tIra mRgane nahi vAgatAM vacamAM acAnaka rIte tetara Adi anya jIvone vAge che ne te lAgavAthI tetarAdi vacamAM marI jAya to te maranAra pakSIone mAravAnI A zikArIne bhAvanA na hatI paraMtu akasamAta rIte vacamAM AvI javAthI mRgane badale anya jIvonI ghAta thaI tethI tene akasamAta daDanI kiyA lAgI tema jJAnIo kahe che kAraNa ke teNe prANInI hiMsA to karI ja che. tethI tene pAkiyA jarUra lAge che ke I kheDUta covIsa prakAranAM dhAnya mAMhelA keI paNa dhAnyane kApavA mATe jAya ane pitAne dhAnya ja kApavuM che e saMkalpa karIne dAtaraDA Adine upayoga kare che paNa vacamAM dhAnyane badale bIjA ugelAM cheDavAne paNa akasmAtathI kApI nAMkhe che tethI tene akasmAta daDanI kriyA lAge che ane AthI karmabaMdha thAya che.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 169 sUyagaDAMga sUtra mUlam- ahAvare paMcame daMDasamAdANe diTThi vipariyAsiyA daMDavattietti Ahijjai, se, jahA NAmae kei purise mAIhiM vA, piIhiM vA, bhAIhiM vA, bhagiNIhiM vA, bhajjAhiM vA, puttehiM vA, dhUtAhiM vA, suhAhi vA, saddhi saMvasamANe mittaM amittameva mannamANe mittehayapuvve bhavai, diTThIvipariyAsiyA daMDe / se jahA NAmae kei purise gAmaghAyaMsi vA, Nagara ghAyaMsi vA, kheDadhAyaMsi, vA kavvaDa ghAyaMsivA maMDavaghAsi vA, doNamuhaghAyaMsi vA, paTTaNaghAyaMsi vA, Asama ghAyaMsi vA, saMnivesaghAyaMsi vA, nigamma ghAyaMsi vA, rAyahANighAyaMsi vA, ateNaM teNa mitti bhannamANe atteNe hayapubve bhavai, didvivipariyAsiyA daMDe, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjati Ahijjai, paMcame daMDasamAdANe diTThivipariyAsiyA daMDavattie tti Ahie // 6 // artha : have pAMcamI kriyA draSTi vipasa" nAmanI che. daSTi viparyAsa eTale eka vastune anyapaNe samajIle tene dRSTinuM viparyAsapaNuM kahe che. eTale ekane badale bIjI tene jaNAya che. dA. ta. chIpane badale netranAM daSathI tene cAMdI mAnI upADe che te daSTinuM vipariyAsapaNuM che. jema keI purUSa mAtA-pitA, bhAI-bahena, patnI, putra, putrI sAthe tathA mitravarga sAthe rahe che, paNa gerasamajaNathI pitAnA hitecchu mitrane zatru mAnI laIne tene ghAta kare athavA gAma, nagara, kheDa, kavaDa, maDaMba, droNamukha, paTTaNa, Azrama, saMniveza, nigama, rAjadhAnImAM mAraphADanA samaye je cera nathI ane cAranA zramathI tene mAre che te tene daSTivipariyAsapaNane kama baMdhAya che kemake je tene paramamitra hatuM tene daSTinA doSathI tema ja pitAnI samajaNa zaktinAM abhAve tene zatru mAnI lIdhuM. A tenuM daSTivipariyAsapaNuM che. ahiM tene dRSTivipariyAsapaNuMnI kriyA lAge che ane te karmabaMdhana bAMdhe che. vaLI raste jatAM ekane badale bIjAne te purUSa mAnI tene vadha kare te te paNa dRSTivipariyAsano daMDa che. mUlam- ahAvare chaThe kiriyAdvANe mosAvattie tti Ahijjai, se jahA NAmae kei purise AyaheuM vA, NAiheuM vA, agArehaDaM vA, parivAraheuM vA, sayameva musaM vayaMti aNNaNa vi musaMvayAveti, muMsavayaMtaM pi aNNaM samaNujANai, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjati Ahijjai / chaTTe kiriyATANe mosavattietti Ahie // 7 // artha : koI purUSa pitAne mATe, jJAti mATe ke svajana ke parivAra Adi mATe svayaM juThuM bole, anya pAse bolAve vaLI juThuM bolanArane anumodana Ape te te mRSA pratyayika nAmanI chaThThI kriyA sthAnakanuM pApa bAMdhe che. upalI pAMca kriyAomAM vadhatI ochI hiMsA hoya che. tethI tene "daDa samAdhAna" nAmanI sattA ApavAmAM Ave che. chaThThI kriyAthI teramI kiyA sudhI je sthAne kahevAmAM AvanAra che temAM prAyaH prANa- vadha hete nathI tethI tene "Da samAdAna" nAma nahi ApatA "kiyAsthAna' zabdathI sadhavAmAM Ave che.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 adhyayana 2 mUlam- ahAvare sattame kiriyAdvANe AdinAdANavattietti Ahijjai, se jahA NAmae kei purise AyaheuM vA, jAva parivAraheuM vA, sayameva adinnaM Adiyai, anneNavi adinnaM AdiyAvei, adinnaM AdiyaM taM annaM samaNujANai, evaM khalu tassa tappatiyaM sAvajja ti Ahi jjai, sattame kiriyAhANe adinAdANavattietti Ahie // 8 // artha : have sAtamu phiyAsthAnaka "adattAdAna" nAmanuM che. A kriyA sthAnakamAM koI purUSa pitAnA nimitte tema ja parivAra, svajana agara jJAti ke mitravarga nimitte pite svayaM corI karIne agara mAlikane pUchayA vinA kaI cIja Adi grahaNa kare agara anya pAse levarAve athavA anya AvI cerelI vastu grahaNa karate hoya te tene bhaluM mAne, A kriyAne adattA dAnanI kriyA kahe che. A nimitte pApakarmane baMdha thAya che. mUlam- ahAvare aTThame kiriyAhANe ajjhatthavattie tti Ahijjai, se jahA NAmae kei purise tthi NaM kei kicivisaMvAyeti, sayameva hoNe, doNe, duDhe dummaNe, ohayamaNasaMkappe citAsogasAgara saMpavidve, karatalapalhatthamuhe, aTTajjhANokAe, bhUmimayadiTThie jhiyAI / tassaNaM ajjhatthayA AsaMsaiyA, cattArI ThANA evamAhijjai, taMjahA kohe mANe, mAyA lohe| ajajhatthameva kohamANamAyA lohe evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjati Ahijjai, aTThame kiriyATThANe ajjhatthavatie tti Ahie // 9 // artha : AThamuM kiyAsthAnaka "AdhyAtmika nAmanuM che. mananA je bhAve ke vicAre utpanna thAya te bhAvane AdhyAtmika kriyA kahe che. jema keI purUSa koIpaNa jAtanAM kAraNa vinA ciMtA karyA kare che tema ja ArtadhyAna ane raudra-dhyAnanAM vicAre seve che tene AdhyAtmika kriyAnuM pApa lAge che. kAraNa A AdhyAtmika kriyA thatI vakhate tenAM manamAM cheDe ke ghaNe aMze kedha, mAna, mAyA ane lebha ema cAra kaSAyonI utpatti hoya ja che. A cAra kaSAyanI utpattithI jIvene karmaba dhana thAya che. tene AdhyAtmika kriyA kahevAya che. A kriyAne 'dha pratyayika kriyA paNa kahe che. mUlam- ahAvare Navame kiriyAdvANe mANavattietti Ahijjai, se jahA NAmae kei purise jAtimaeNa vA, kulamaeNa vA, balamaeNa vA, ruvamaeNa vA, tavamaeNa vA, suyamaeNa vA, lAbhamaeNa vA, issariyamaeNa vA, pannAmaeNa vA, annatareNa vA, mayaTThANeNa vA, mattesamANe paraM hileti, nideti, khisaMti, garahati, paribhavai, avamaNNeti. ittarie ayaM, ahaMmasi puNavisiTe, jAikula, balAiguNovavee, evaM appANaM samukkase deha ccue kammabittie avase payAiM taM jahA gabbhAo gambhaM (4) jammAo jammaM, mArAo mAraM, garagAo naragaM, caMDe, thaddhe, cavale, mANiyAvi bhavai, evaM khalu tassa, tappattiyaM sAvajjati Ahijjai navame kiriyAhANe mANavattietti Ahie // 10 // artha : navamu kriyAthAnaka varNavAmAM Ave che ke koI purUSa jAti, kuLa, baLa, rUpa, tapa, zrata, lAbha, aizvarya tathA anya koI prakAranAM abhimAnathI mardonmata thaIne bIjA jIvonI nidA
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sutra 176 kare, temane tiraskAra kare, vaLI pite manamAM dhana-jAti Adine mada karIne bIjAnI hIlanA, niMdA, dhRNuM, bharsanA. ane tiraskAra karIne pulAya ke huM jagatamAM ke samAjamAM zreSTha chuM, A purUSa niMdA nAmanAM sthAnakane jagatamAM prApta thAya che ane madane lIdhe mahAkarma baMdha thavAthI AyuSya pUrNa thatAM eka garbhamAMthI bIjA garbhamAM eka janmathI bIjA janmamAM, mRtyuthI mRtyu ane narka upara narka ema jhapATAbaMdha duHkha bhogavata gatibhramaNa kare che AvA raudra, ahaMkArI ane mAnanIya purUSe nizcayathI mahAna karmanuM baMdhana kare che. A phiyAsthAnakane mAna pratyayika kriyA kahe che. mUlam- ahAvare dasame kiriyATThANe mittadosavattietti Ahijjai, se jahA NAmae kei purise mAihi vA, piyAhi vA, bhAihi vA, bhaiNI hiM vA, bhajjAhi vA, dhUyAhiM vA, puttehi vA, suehAhi vA, saddhi saMvasamANe tesi annayaraMsi, ahAlahugaMsi, avarAhaMsI, sayameva garuyaM daMDaM nivattetti taM jahA sIodagaviyauMsi vA kAyaM accholittA bhavatti, usiNodaga viyaDeNa vA, kAyaM osiMcittA bhavati, agaNikAeNaM kAyaM uvauhittA - bhavati, jotteNa vA, vetteNa vA, NetteNa vA, tayAi vA, kaNNeNa vA, chiyAe vA, layAe vA, (annayareNa-vA, va davaraeNa vA,) pAsAI uddAlittA bhavati ! daMDeNa vA, aTThINa vA, muTThINa vA, lelUNa vA, kavAleNa vA, kAyaM AuTTatA, bhavati tahappagAre purisajAe, saMvasamANe, dummaNA bhavati, pavasamANe sumaNA bhavati / tahappagAre purisajAe, daMDapAsI, daMDagurue, daMDapurakkaDe, ahie imaMsi, logaMsi ahie paraMsi logaMsi saMjalaNe kohaNe piTThimaMsi yAvi bhavati evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjati Ahijjai dasame kiriyATThANe mittadosavattietti Ahie // 11 // artha : dazamAM kriyAsthAnakane "mitradeSa phiyAsthAnaka kahe che. keI purUSa pitAnAM kuTuMbanI sAthe rahetAM keI vyakitane thoDe paNa aparAdha thate jANe kedhita thaI ghaNo daMDa Ape tene mitradoSa pratyayika kriyAnuM pApa lAge che. keI jIva theDA aparAdhavALAne ThaMDA pANImAM jhabaLe che, agara garama karela pANI agara telathI tenA zarIrane nukasAna pahoMcADe che, kaI jIva aparAdhIne saLagAvI mUke che, vaLI koI jIva jotarAthI, netarathI, cAbUkathI nADAthI agara rassIthI mAra mAre che vaLI tenI cAmaDI paNa utArI nAkhe che temaja lAkaDI AdinAM prahArathI tenA zarIranAM avayavane bhAMgI nAkhe che AthI AvA krUra ane ghAtakI manuSyanI sAthe rahenAra tenAM kuTuMbIjane duHkhI duHkhI thAya che. AvI vyakita je paradeza jAya to tenAM svajane ghaNAM sukhI thAya che AvA alpa aparAdhIne bhAre daMDa devAvALA kedhI manuSya A leka ane paralokamAM niMdAne pAtra bane che AvA purUSane ghaNI pApakArI kriyA lAge che.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 173 mUlam- ahAvare ekkArasame kiriyATThANe mAyAvattietti Ahijjai, je ime bhavaMti gUDhAyArA tamokasiyA, ulugapattalahuyA, pavvaya guruyA, te AyariyA vi saMtA aNAriyAo bhAsAovi paujjati annahA saMtaM appANaM annahA mannaMti, annaM puTThA annaM vAgaraMti, annaM AikkhivyavaM annaM AikkhaMti / / se jahA NAmae kei purise aMtosalle taM sallaM No sayaM Niharati No anneNaM NiharAveti, No paDividdhaMsei, evameva niNhavei, aviuTTa mANe aMto aMto riyai evameva mAI mAyaM kaTu, No Aloei, No paDikkamei, No nidai, No garahai, No viDaTTai, No visohei No akaraNAe anbhUTai, No ahArihaM tavokammaM pAyacchitaM paDivajjai, mAI assiM loe paccAyAi, mAI paraMsi loe (puNopuNo) paccAyAi, nidai, garahai, pasaMsai, niccarai, Na niyaTTai nisiriyaM daMDaM chAeti, mAI asamAhaDa suhalesse yAvi bhavai evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjati Ahijjai, / ekArasame kiriyAhANe mAyAvattietti Ahie // 12 // artha: A jagatamAM keTalAka mAyA-kapaTI purU lokone vizvAsamAM laIne teone Thage che. pite ghuvaDanI pAMkhanI mAphaka atyaMta halakA (nIca) hovA chatAM pitAne parvatanI jema mahAna mAne che. teo Arya hovA chatAM pitAne svArtha sAdhavA mATe anArya bhASAone upaga karI sAmA mANasa para pitAnI pratibhA pADe che. pitAne duSTa svabhAva hovAthI pitAne susvabhAvI mAne che AvA kapaTI purUSe pitAnA azubha kAryone chupAvI jAte ja duHkhanu vedana kare che. chatAM mAyA kapaTa rU5 zalyane dUra karatAM nathI. AvA mAyAvI purUSa pitAnAM pApanI AlocanA paNa karatA nathI. niMdA karatA nathI. garlDa karatA nathI. vaLI vizuddha thatA nathI. temaja pitAnAM azubha vicArane nAza karavA udyamavaMta paNa banatA nathI. tethI. AvA mAyA-kapaTavALA purUSane koIpaNa vizvAsa karato nathI. jJAnI purUSe kahe che ke mAyA kapaTavALA jIve AgAmI bhavamAM pitAnA kapaTabhAvane lIdhe ADA zarIra dhAraNa kare che. eTale pazunAM avatAra tene maLe che mAyA - kapaTanAM satata pariNAmane lIdhe AvA ja strIliMgane paNa prApta thAya che. AthI teo mahAkarmanAM baMdhana kare che. mUlam- ahAvare bArasame kiriyATThANe lobhavattie tti Ahijjai, je ime bhavaMti taMjahA-AraNiyA, AvasahiyA, gAmaMtiyA, kaNhuI rahassiyA No bahusaMjayA, No vahupaDiviriyA savvapANabhUta jIvasahi te appaNo saccAmosAiM evaM viuMjaMti, ahaM Na haMtavvo, anne hantavvA ahaM Na ajjAveyavvo anne ajjAveyavvA ahaM Na parighetanvo anne paridhetavvA, ahaM Na paritAveyanvo anne paritAveyavvA, ahaM Na uTTaveyavvo anne uTTaveyavvA, evameva te ityikAmehi mucchiyA, giddhA, gaThiyA, garahiyA, ajjhovavannA jAva vAsAiM caupaMcamAiM chadasamAiM appayaro vA bhujjayaro vA bhujituM bhogabhogAiM kAlamAse kAlaM kiccA annayaresu Asuriesu kinvisiesu TThANesu ubavattAro bhavaMti, tato vippamuccamANe
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 173 bhujjo bhujjo elamUyattAe tabhUyattAe jAibhUyattAe paccAyati / evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjati Ahijjai, duvAlasame kiriyADhANe lobhavattietti Ahie / / artha : mAyA pratyayika kiyA sthAnakanuM nirUpaNa karyA pachI have bAramA lobha pratyayika nAmanAM kiyA sthAnanuM varNana karavAmAM Ave che. ghaNuM anya darzanIya zramaNa dharmane nAme jagalamAM nivAsa karI kaMdamULa phaLa Adi khAI pitAno nirvAha kare che. kaI kaI jaMgalamAM jhUMpaDIo bAMdhe che AmAM keTalAMya guptakArya karanAra sAdhuo je ke trasajIvonI virAdhanA karatA nathI, paraMtu ekendriyadika jIvonI virAdhanA karIne pitAne nirvAha kare che. tethI AvA zramaNo sAcAM saMyati nathI. vaLI teo sarva prANa, bhUta , jIva ane satvanI hiMsAthI paNa nivRta thayA nathI. AvA leke ema kahe che ke bIjA mAravA gya, AjJA karavA gya, gunhA karavA para pakaDavA yogya, sajA karavA gya, udvega pahoMcADavA yogya che. ema nahI. AvA pAkhaMDI zramaNo strI AdinAM kAmagamAM Asakata thai viSayamAM guMthAyelAM rahe chevaLI harahaMmezAM kAmaganI citAmAM DUbI rahe che. AvA pramANe AyuSyane cheDe bhAga cAra-pAMca-cha-dasa varasa AvI rIte pasAra karI AyuSya puruM thatA asUra nikAyamAM kilivaSI deva tarIke utpanna thAya che tyAM zarIrathI bhoga bhogavIne devakanuM AyuSya puruM karIne nIcalI gatimAM guMgA, baherA, tetaDA, janamAM tarIke janmIne-marIne anaMta saMsAramAM paribhramaNa karatAM thakA mahAna dukhane pAme che. mUlam- icceyAi duvAlasa kiriyATANAI davieNaM samaNeNa vA mAhaNeNa vA samma suparijANiya vADuM avaMti rUA. artha : mukita gamana egya sAdhu uparokata bAra prakAranAM kiyAsthAnakene tyAga karI saMyamamAM upagavaMta rahI vicare ema zrI tIrthakara deva kahe che mUlam- ahAvare terasame kiriyATThANe iriyAvahie tti Ahijjai iha khalu attattAe saMvaDassa aNagArassa IriyA samiyassa, bhAsAsamiyassa, esaNAsamiyassa, AyANa bhaMDamattaNikkhevaNA samiyassa, uccArapAsavaNakhela sidhANajalla pariTThAvaNiyA samiyassa, maNasamiyassa, vayasamiyassa, kAyasamiyassa, maNaguttassa, vayaguttassa, kAyaguttassa, gutidiyassa, guttabaMbhayArissa, AuttaM gacchamANassa, AuttaM ciTThamANassa, AuttaM NisiyamANassa, AuttaM tuyaTThamANassa, AuttaM bhuMjjamANassa, AuttaM bhAsamANassa, AuttaM vatthaM, paDiggaha, kaMbalaM, pAyapuchaNaM, giNhamANassa vA, NikkhivamANassa vA, jAva cakkhapamhaNivAyamavi asthi vimAyA suhamA kiriyA IriyAvahiyA nAma kajjaI, sA paDhama samae baddhA, padA, vitIya samae veiyA taiyasamae NijjiNNA sA baddhA, puTThA udIriyA, veiyA NijjiNNA seyaMkAle akamme cAvi bhavaMti, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjaMti Ahijjai, terasame kiriyATThANe IriyAvahie tti Ahijjai // 14 // artha : AtmA potAnAM nija svarUpamAM sadAyasthita rahe tene mukita athavA nivANa kahe che. jIva anAdikALathI anya svarUpamAM sthita rahela hoI AtmAbhimukha thayuM nathI tethI tene
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 adhyayana pUrNAna ane pUrNa sukha bharela AtmasukhanI prApti thai nathI kAI bhavya jIva vairAgya lAvI dikSA dhAraNa karI zuddha sayama pALI samyak jJAna, samyak darzana ane samyaka caritryarUpa AtmadharmIne prakaTa karI pUrNa rAte AtmAnubhava karI svarUpamAM ramaNa kare tyAre te dravyakarma te bhAvakanA sarvAMthA nAza kare che. ane tethI te AtmabhAvane saMpUrNa paNe prApta thayele kahevAya che. AvA bhavya AtmA gRhasthAvAsamAM paNa gRhavAsane khadhana gaNatA hAya che te jIvana maraNumA nispRha rahIne idriAnAM viSayathI nivRta thAya che. ane cAlatAM besatAM khelatAM vigeremAM sadA upayAgavaMta rahe che mana, vacana ane kAyAnA cegane vaza rAkhI, navagupti sahita brahmacaryaMnu pAlana kare che AvA sa pApakriyAthI dUra rahenAra AtmAne paNa iriyA-pathika nAme kriyA lAge che eTale sUkSma kabadhana thAya che. A kriyA kaSAya nahi hAvAnAM kAraNe khadharUpa nathI paNa kahela khadha thAya che. kAraNake mana, vacana, kAyAnA cega vidyamAna haiAya tyAM sudhI te jIva sadA kapita rahe che. A kapitapaNAne lIdhe sukSma pudgala-paramANu - eneA adha thAya che. paNa te ghaNA ja alpakALane hAya che. prathama samaye ma dhAya che khIjA samaye sukSma rIte anubhavAya che trIjA samaye te khadha nirjarI jAya che. A kriyA kaSAyarahita jIvAne jAya che. jyAM sudhI AvA vitarAgI purUSAne aghAtI karmanA udaya varte che tyAM sudhI paramANu pudgaleAnu sUkSma paNamana tenAM Atmapradeze sAthe thaI rahyu che. ema keTalAMka matavyeA che. khira mata A jAtanu matavya dharAvatA nathI. vItarAga sivAya khAkInAM sarvajIvAne sAMparAyika (kha dharUpa) kriyA hAya che mUlam - se bemi jeya atItA jeya paDunnA jeya AgamissA arihaMtA bhagavaMtA savve te eyAI caiva terasakiriyA dvANAI bhAsisu vA, bhAseti vA, bhAsissaMti vA, panavasu vA, pannaveti vA, paNavissaMti vA, evaM ceva terasamaM kiriyATThANaM sevisu vA, sevaMti vA sevissaMti vA // 15 // artha : bhUta, bhaviSya ane vartamAna kALanAM tIrthaMkaree A tera kriyAnA sthAnake kahyA che, kahe che ane kaheze. teramI kriyAnu sevana apramAddhi jIvAne heAya che. traNeya kALamAM tIrthaMkarA A prakAre kahI gayA che. ema zrI sudharmA svAmI jajIsvAmIne kahe che. mUlam - aduttaraM ca NaM purisavijayaM vibhaMgamAikkhissAmi, iha khalu NANA paNNANa, NANAchaMdANaM, NANAsilANaM, NANAdiTThINaM, NANArUINaM, NANAraMbhANaM, nnaannaajjhvsaannsjusALa, nALaviAvasuyAyAM vaM mavad, saMjJA-moma, ucvAyaM, suviLa, saMtavila, aMga 1ra valana, vanaLa, rUsthivalana, risalAM, cavalAM, cakalAM, goLalkkhnnN, miDhalakkhaNNaM, kukkaDalakkhaNaM, tittiralakkhaNaM, vaTTagalakkhaNaM, lAvayalakkhaNaM cakkalakkhaNaM, chattalakkhaNaM, cammalakkhaNaM, daMDalakkhaNaM, asilakkhaNa, maNilakkhaNa, iiAvalAM, susAra, dulALara, mAra, moLazvara, cAhavvALi, pAcasALi, vaLvomaM lattiyavinge, aMtariya, sUttariyuM, muttariyuM, vasta' cariyuM, kAvAyuM,
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 175 disAdAha, miyacakkaM, vAyasa parimaMDalaM paMsuTi, kesavuTTi, maMsavuTTi, ruhiravuddhi, vetAli, addhavetAli, osoNi, tAlughAuNi sovAgi sovAri,dAiila, kAliMgi, gori gaMdhAri, ovartANa, uppaNi, jaMbhaNi, thaMbhaNi, leNi, AmayakaNi, visallakaraNi, pakkamaNi, aMtaddhANi, AyamiNi, evamAiAo, vijjAo, annassaheuM pauMjaMti sayaNassaheuM, paraMjaMti, annasi vA virUvarUvANaM kAmabhogANaM heuM pauMjati, tiricchaM te vijjaM seveti, te aNAriyA vipaDivannA kAlamAse kAlaMkiccA annayarAiM AsuriyAI, kivisiyAI, ThANAI ubavatAro bhavaMti ! tatovi vippamuccamANA bhujjo elamUyatAe tamaaMdhayAe paccAyati // 18 // artha:- uparokata tera prakAranI kriyArUpa pAsthAnakathI anya pApasthAnake che te ahI batAvavAmAM Ave che A jagatamAM vividha prakAranAM AcAravALA, daSTivALA, karmavALA tathA adhyavasAyavALA jI pApazAstrano abhyAsa kare che. vidyAonA prakAra nIce mujaba che. AvI vidyAnA abhyAsathI AtmakalyANa thatuM nathI paraMtu aneka pApayenimAM janma laI aneka dukheno trAsa temane bhegava paDe che. kuvidyAnA nAma (1) bhUmisa baMdhIH jenAthI dharatIkaMpa vigerenuM zubhAzubha phaLa sumita thAya che (2) utpAta AkAzamAMthI lohI AdinI vRSTi thaI ane tenuM phaLa batAvavuM (3) ravapnanAM zubhAzubha phaLa (4) aMtarIkSa eTale AkAzamAM thavAvALA megha (5) agenu pharakavu tenA phaLa (9) pakSIonAM zabdane jANavA ane tenuM phaLa (7) purUSa ke strInAM agamAM rahelA padama, zaMkha, java, caMdra AdinAM phaLa agara masA, tala, strIlakSaNa, purUSalakSaNa vigere (8) azvavigere pazuonAM lakSaNa (9) cakra, chatra, carma daDa, talavAra, maNi kAMgaNI, 2na vigerenAM lakSaNa (10) saubhAgya ane durbhAgya batAvanAra maMtra (11) garbha dhAraNa karavAnI tathA sthira karavAnI vidyA (12) vazIkaraNa vidyA (13) uccATana keInu paNa ahita karavAvALI vidyA (14) Indra jAla vidyA (15) kSatriya sabaMdhI vidyA (16) dravya havana vidyA (17) cadra sUrya zuka-bRhaspatinI gati saMbadhI vidyA (18) ulkApAta saMbaMdhI (19) dizA javalata sa badhI (18) vAmamAM praveza karatA pazudarzana sabadhI (19) kauvA Adi pakSIonI belI-uDavA sabadhI (20) dhULa-keza-mAsa rUdhiranI vRSTi para zubhAzubha phaLa saMbaMdhI (21) vaitAlI ardha vaitAlI acetavastuothI caitanya prANI jevuM kArya karAvavAnI ane tene pAchI kheMcI levAnI vidyA (22) manuSyane muchita banAvavAnI vidyA (23) tALA khelavAnI vidyA (24) cAMDAlI zAbarI-drAviDI kAliMgI-bairI-gAMdhArI vidyA (25) avatanI eTale ke vastu nIce pADavAnI vidyA (26) utpatanI-upara uThAvavAnI vidyA (27) uDavAnI vidyA (28). sthira karavAnI vidyA (29) coTADI devAnI vidyA (30) regIne nIrogI banAvavAnI (31) dUra jaIne antardhAna thavAnI (32) nAnI vastune meTI, meTI vastune nAnI batAvavAnI Adi prApti mATe kare che. AvI vidyAone upabhega karanAra pAkhaDIo maraNa pAmI asura killavI nAmanA deve thAya che. tyAMthI cavI A saMsAramAM baherA mUMgA ane janmAMdhapaNe
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 2 176 utpanna thaI anata saMsAra paribhramaNa kare che kAmagamAM Asakata thayelA che. AvA pApazAstrano abhyAsa kare che AvA ja ajJAna dazAne lIdhe AraMbha parigrahamAM mamatvavALA banI. tenAM kaDavA vipAke bhagave che. mUlam- se egaio, AyaheuM vA, NAyaheuM vA, sayaNaheuM vA, agAraheuM vA, parivAraheDaM vA, nAyagaM vA, sahavAsiyaM vA, NissAe aduvA aNugAmie, aduvA uvacarae, aduvA paDipahie, aduvA saMdhicchedae, aduvA gaMThicchedae, aduvA urabhie, aduvA sovarie, aduvA vAgurie, aduvA souNie, aduvA macchie, aduvA godhAyae, aduvA govAlayae, aduvA sovaNie, aduvA sovaNiyaMtie // 19 // artha : je manuSyane paralakanuM jJAna nathI jenAM aMtaHkaraNamAM AtmakalyANanI bhAvanA nathI tevA ja sAMsArika sukha mATe bhAre pApa karatAM sakeca paNa anubhavatAM nathI. AvA ja jUTha, cerI, vizvAsaghAta, strIghAta, bALahatyA, pazuhatyA, Adi karI sAMsArika sukhanI sAmagrI upArjana kare che. AvA pApI purUSe pitAnA mATe, svajane mATe, jJAti mATe ke paricite mATe anahada pApamaya vicAro seve che vaLI pazupakSIone saMhAra karI tene vecIne pitAne nirvAha kare che. AvA pApI jI aneka jIvane ghAta karI naraka Adi gatimAM jaIne duHkha pAme che. mUlam- se egaio ANugAmiyabhAvaM paDisaMghAya tameva aNugAmiyANugAmiyaM haMtA chettA, bhettA, luMpaittA, vilupaittA, uddavaittA, AhAraM AhAreti, iti se mahayA pAvehiM kammehi attANaM uvakkhAittA bhavai (1) se egaio uvacarayabhAvaM paDisaMghAya, tameva uvacariyaM haMtA, chettA, bhettA, laMpaittA, vilaMpaittA, uddavaittA AhAraM AhAreti iti se mahayA pAhi kammehi attANaM uvakkhAittA bhavai (2) se egaio pADipAhiyabhAvaM paDisaMghAya, tameva pADipahe dviccA haMtA, chettA, bhettA luMpaittA, viluMpaittA, uddavaittA, AhAraM AhAreti iti se mahayA pAvehi kammahi attANaM uvakkhAittA bhavai (3) se egayao saMghichedagabhAvaM paDisaMdhAya tameva saMdhi chettA, bhettA jAva iti se mahayA pAvehi kammehi attANaM uvakkhAittA bhavai (4) se egaio gaMThichedabhAva paDisaMghAya tameva gaMThiM chettA bhettA jAva iti se mahayA pAvehiM kasmehi attANaM uvakkhAittA bhavai (5) se egaio uranbhiyaM paDisaghAya ubhi vA aNNataraM tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai (6) (eso abhilAvo savvattha) se egaDao soyariyabhAvaM paDisaMdhAya mahisaM vA aNNataraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai (7) se egaiyo vAguriya bhAvaM paDisaMdhAya miya vA aNNataraM va tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai (8) se egaio sauNiyabhAvaM paDisaMdhAya saNi vA aNNataraM vA, tasaM pANa haMtA jAva uvakkhAittA bhavai (9) se egaio macchiya bhAvaM paDisaMdhAya macchaM vA aNNattaraM vA, tasaM pANaM haMtA
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDaMga mUtra 177 jAva uvakkhAittA bhavai (10) se egaio godhAya bhAvaM paDisaMdhAya tameva goNaM vA aNNattaraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai (11) se egaio govAla bhAvaM paDisaMdhAya tameva govAlaM parijaviya parijaviya haMtA jAva uvakkhAittA bhavai (12) se egaio sovaNiya bhAvaM paDisaMdhAya tameva suNagaM vA annayaraM vA tasaM pANaM hatA jAva uvakkhAittA bhavai (13 ) se egaio sovANiyaMtiyaM bhAvaM paDisaMdhAya tameva maNussaM vA annayaraM vA tasaM pANaM haMtA jAva AhAraM AhAreti iti se mahayA pAhi kammehi attANaM uvakkhAittA bhavai // 14 // 20 // artha : keI vyakita pIcho pakaDanAra banI, grAmAMtara jatI keI vyakitane pIcho pakaDIne, tene mAra mArI, lUTI laIne potAnI AjIvikA calAve che ane AvA pApakarma dvArA pitAne prasiddha kare che. koI vyakita sevaka banI, vizvAsa utpanna karIne, jenI sevA kare che tene mArI kApI, DarAvI, dhamakI ApI, athavA kaSTa pahoMcADI, khAnapAnabhoga upabheganI sAmagrI jhuMTavI che ane A rIte pApakarma karI pitAne prasiddha kare che koI vyakti-vaTemArga banI, rastAmAM chupAIne, rastethI nIkaLanAra vyakitanI mAra-kATa karI DarAvI-dhamakAvI tene lUTIne AjIvikA calAve che ane A rIte pApakarma karI pitAne prasiddha kare che. koI vyakita potAnI AjIvikA calAve che ane A rIte pApakarma karI pitAne prasiddha kare che. kaI vyakti gADariyo banI gADarane athavA anya trasta prANIne mArIne athavA zaikarika banIne bheMsa Adi trasta prANane mArIne athavA vAgharI banIne mRga Adi pazuone mArIne athavA zAkanika banIne pakSI Adi trasa prANIone mArIne athavA mAchImAra banIne mAchalA Adi trasta prANIone mArIne athavA khATakI banIne gAya Adi trasta prANuone mArIne, athavA gopAlaka banIne gAya-vAchaDAne deDAvI deDAvI-ADA avaLA calAvIne thakavI nAkhIne kaSTa pahoMcADIne athavA keI kutarA pALanAra banIne kutarA Adi trasa prANIone mArIne athavA ke purUSa kutarA mAraphata manuSya Adi prANIone mArIne potAnI AjIvikA calAve che ane AvA prakAranA pApakarma karI potAne prasiddha - yazasvI banAve che mUlam- se egaio parisA majjAo udvitA ahameyaM haNAmitti kaTu tittiraM vA, vagaM vA, lAvagaM vA, kavoyagaM vA, kavijalaM vA, annayaraM vA, tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA meva razI artha : keI ke purUSa mAMsa bhakSaNanI IcchAthI athavA Anada kriDA nimitte ghaNAM manuSyanA samUhamAMthI uThIne ubhe thaIne jAhera kare che ke "huM tetara, baTera, lAvaka, kabutara, kapila Adi prANIone mArIza" e nirNaya karI trasta prANIone ghAta karavA prerAya che. tevA che A jagatamAM mahApApI tarIke prasiddha thAya che.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 2 mUlam - se egaio keNai AyANeNaM viruddhe samANe, aduvA khala dANeNaM aduvA surAthAlaeNaM, gAhAvatINa vA gAhAvai puttANa vA, sayameva agaNikAeNaM, sassAI jhAmei aneNa vi agaNikAyaM sassAiM jhAmAvei, agaNikAeNa sassAiM jhAmaMtaMpi annaM samaNujANa, iti se mahayA pAvehimehi attANaM uvakhAittA bhavai // se egaio keNai AyANeNa viruddhesamA aduvA khaladANeNaM, aduvA surAthAlaeNaM gAhAvatINa vA gAhAvai puttANavA, uTTANavA, goNANaMvA, ghoDagANaMvA, gaddabhANaMvA sayameva dhurAo kappeti, anneNavi kappAveti, kappataM pi annaM samaNujANai, iti se mahayA jAva bhavai / / se egaio keNai AyANeNaM viruddhesamANe, aduvA khaladANeNaM aduvA surAthAlaeNaM gAhAvatINavA, gAhAvai puttANavA, uTTasAlAovA, goNasAlA ovA, ghoDagasAlA ovA, gaddabhasAlA ovA, kaMTakabodiyAe paripettA sayameva agaNikAeNaM jhAmei, anneNavi jhAmAvei, jhAmaMtaM pi annaM samaNujANa, iti se mahayA jAva bhavai || se egaio keNai AyANeNaM viruddhesamANe aduvA khala dANeNaM aduvA surAthAlaeNaM gAhAvatINa vA gAhAvaiputtANaM vA, kuMDalaM vA rmANa vA motiyaM vA sayameva avaharai, antreNa vi avaharAvei, avaharaMtaMpi annaM samajANAi, iti se mahayA jAva bhavai / se egaio keNai vi AyANeNaM viruddhesamANe aduvA khaladANeNaM, aduvA surAthAlaeNaM samaNANa vA, mAhaNANa vA, chattagaM vA, daMDagaM vA, bhaMDagaM vA, mattaMga vA, laTThi vA bhisigaM vA, celagaM vA cilimiligaM vA, cammayaM vA, cammacheNagaM vA, cammakosiyaM vA, sayameva avaharati jAva samaNu jANai iti se mahayA jAva uvavakhAittA bhavai ||22|| 178 artha : kAi purUSa saDelu anna maLavAthI ke khIjI koi abhISTa arthInI siddhi na thavAthI athavA apamAna Adi kAraNathI kredhita manIne gAthApati ke tenA putranA dhAnya vi ne pote Aga lagAvI khALI nAkhe che ke anya pAse khaLAvI nAkhe che, mALanArane anumedana Ape che tathA temanA uMTa, gAya, gheADA, gadheDA tri pazumenA agA svayaM kApe che, kapAve che ane anumedana Ape che tevA prakAranI kriyAthI te mahApApInA nAmathI prasiddha thAya che. kAI purUSa apamAna Adi kAraNavaza athavA tenAthI potAnI iSTa siddhi na thavAnA kAraNe gAthApati upara Adhita manIne gAthApatinI tathA temanA putrAnI UTazALA, gauzALA, azvazALAne kAMTAthI DhAMkI svayaM Aga lagADe che, khIjA pAse lagaDAve che ke lagAve tene anumedana Ape che te purUSa jagatamAM mahApApI kahevAya che. kAi purUSa evA hAya che ke gAthApatithI echu athavA kharAba anna meLavIne peAtAnA manArathanI siddhi na thaI zakavAthI athavA anya kAraNathI Adhita banIne gAthApatinA tathA temanA putrAnA kuMDala, maNi athavA meAtIone svaya haraNa kare che, karAve che athavA anumedana Ape che te vyakita jagatamAM mahApApInA nAme oLakhAya che.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 179 kaI purUSa ochuM anna maLavAthI athavA kharAba anna maLavAthI, pitAnA arthanI siddhi na thatAM zramaNa mAhaNa upara kedhita banI. te zramaNa mAhaNanA chatra, daDa, bhAMDa, pAlA, lAThI, Asana, vastra, parA, carma, carma chedanaka, cAmaDAnI thelI Adi vastune svayaM haraNa kare, anya pAse haraNa karAve, haraNa kare tene bhalu jANe te purUSa jagatamAM mahApApInA nAme prasiddhi pAme che. mUlam- se egaio No vitigichai taMjahA gAhAvatINa vA gAhAvai puttANa vA, sayameva agaNikA eNaM osahIo jhAmei jAva annaMpi jjhAmaMtaM samaNujANai iti se mahayA jAva uvakkhAittA bhavati // se egaio No vitigichai taM. gAhAvatINa vA, gAhAvaiputtANa vA uDANa vA goNANa vA dhoDagANa vA gaddabhANa vA sayameva dhUrAo kappai annaNavi kappAveti annapi kappantaM samaNujANai / se egaio No vitigichai taM. gAhAvaiputtANaM vA, uTTasAlAo vA, jAva gaddabhasAlAo vA, kaMTakaboMdiyAhiM paripehittA sayameva agaNikAeNaM jjhAmei jAva samaNujANai // se egaio No vitigichai taM. gAhAvatINa vA, gAhAvaiputtANa vA, jAva mottiyaM vA, sayameva avaharai, jAva samaNujANai / / se egaio No vitigichai taM. samaNANa vA, mAhaNANa vA, chattagaM vA daMDagaM vA jAva cammacchedaNagaM vA, sayameva avaharai jAva samaNujANai ti se mahayA jAva uvakkhAittA miva aa2aa artha : koI paNa purUSa kaI paNa vicAra karyA vinA ja, kAraNa vinA ja, gAthA pati ke temanA putranA dhAnyAdimAM svayaM Aga lagAve, anya pAse lagAve che lagADanArane anumodana Ape che te mahA pApI che. kaI purUSa pitAnA karmaSphaLane vicAra karyA vinA ja te gAthApati ke tenA putranA uMTa gAya, gheDA ane gardabhanA ane svaya kApe che anya pAse kapAve che, kApanArane anamedana Ape che te mahA pApI che ke purUSa pitAnA karmaSphaLane vicAra karyA vinA athavA kAraNa vinA gAthApati ke tenA putrano uMTazALA, gauzALA, azvazALA, gadarbhazALAne kAMThAthI DhAkI svaya Aga lagADe anya pAse lagaDA, lagADanArane anumodana Ape che te mahApApI che. ke purUSa karmaLane vicAra karyA vinA tathA kAraNa vinA ja gAthApati ke tenA putranA motI vi. AbhUSaNe svayaM haraNa kare bIjA pAse haraNa karAve ke haraNa karatuM hoya tene anumodana Ape che che te mahApApI che. koI purUSa vicAra karyA vinA-niSkAraNa ke zramaNa mAhaNanA chatra daMDa, pAtra, lAkaDI, vastra, carma tathA carma chedakane svayaM chInavI le. bIjA pAse chInavAye, chInavI letAne anumodana Ape che te mahApApI che.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 adhyayana 2 mUlam- se egaio samaNaM vA mAhaNaM vA dissA NANAvihehi pAvakammehi attANaM uvakkhAittA bhavai / aduvA NaM accharAe AphAlittA bhavai / aduvA NaM pharUsaM vadittA bhavai / kAleNaM pi se aNupaviTThassa asaNaM vA pANaM vA jAvaNo davAvettA bhavai, je ime bhavai venimaMtA, bhArakkatA alasagA, vasalagA, kivaNagA, niujjamA, vaNagA, samaNagA, pvvyNti| te iNameva jIvitaM dhijjIvitaM saMpaDibaheMti, nAi te paralogassa aTThAe kici ci silIsaMni / te dukkhati, te soyaMti, te jUraMti, te tippaMti, te piTTati, te paritappaMti, te dukkhaNa, jUraNa soyaNa tippaNa, piTTaNa, paritippaNa vaha vaMdhaNa parikilesAo appaDiviriyA bhavaMti / te mahayA ArabheNaM, te mahayA samAraMbheNa, te mahayA AraMbhamasamAraMbheNaM, virUvarUvehi pAvakamma kiccehi urAlAI mANussagAI bhogabhogAiM bhuMjittAro bhavaMti / taMjahA - annaM annakAle, pANaM pANakAle, vatthaM vatthakAle, leNaM leNakAle, sayaNaM sayaNaM kAle, sa puvvAvaraM ca NaM hAe kayavalikamme, kayakouyamaMgala pAyacchite sirassAhAe, kaMThe mAlAkaDe, aviddhamaNi suvanne, kappiyamAlAmaulI paDibaddhasarIre vagdhAriyasoNisuttamalla dAmakalAve ahatavatthaparihie, caMdaNokkhigAya sarIre mahati mahAliyAe kUDAgArasAlAe mahatimahAlaMyasi sIhAsaNaMsi itthIgummasaMparivuDe savvarAiNNaM joiNA jhiyAyamANe mahayAhayanaZgIyavAiyaM taMtItalatAlatuDIyaghaNa muiMgapaDDugapavAiyaraveNaM urAlAI mANussagAI, bhogabhogAiM jamANe vihri|| tassa NaM egamapi ANavemANassa jAva cattAri pacajaNA AvuttA ceva abbhaTuMti, bhaNaha devANappiyA? ki karemo ki AhAremo ?ki uvaNemo? ki AciTThAmo? ki me hiyaM icchiyaM ? ki me Asagassa sayai ? tameva pAsittA aNAriyA evaM vayaMti, deve khalu ayaMpurise, devasiNAe khalu ayaM purese, devajIvaNijje khalu ayaM purise, annepi ya NaM uvajIvaMti, tameva pAsittA AriyAvayaMti abhikkaMvakurakamme khaluayaMpurise, atidhutte aiyAyarakkhe, dAhiNagAmie, neraie kaeha pakkhie AgamissANaM, dullahavohiyAe yAvi bhavissai // 24 // artha : have mithyAdarzananA papine adhikAra kahe che kuLa mithyA daSTi purUSa sata sAdhune dekhI tenI sAthe pApamaya vyavahAra kare che te sAdhunAM darzanane apazukana gaNe che te kaThera vacana belI sAdhu kuTuMbanirvAhamAM asamartha che. vaLI ALasu che tema ja mudraka jAtine che ema kahI sAdhumaya jIvanane dhikkAre che AvA pApI je anyane duHkha denAra hovAthI svayaM duHkhI thAya che. AvA ja anya prANIone kaSTa ApI niraMtara pitAnA bhegonI sAmagrI taiyAra karatAM hoya che. jenI vAta karavAmAM pAchuM vaLI jotA nathI kAraNake koipaNa rIte teone bhogavilAsamAM kaI paNa jAtanI uNapa Ave tema IcchatA nathI AvA vilAsI che aneka prakAranI vilAsitA AkhA divasamAM prakaTa karyA kare che. prAtaHkALamAM
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 sUyagaDAMga sUtra uThI snAna vigere karI alakArA sajI AbhuSaNA paherI bhegaupabhAgane grahaNa karI peAtAnuM zarIra hRSTapRSTa rAkhe che. ceAgya samaye jamI ceAgya ane sukeAmaLa Asana para zayana karI navayauvana strIethI parivaryA thake kAmaleAgamAM Asakata banI jIvanane vyatita kare che. hAka mAratAM nAkara cAkara paNa temanA meTala upADavA hAjara rahe che. AvA uttama bhAgene bhegavatAM purUSane dekhIne anA manuSyeA tene uttama purUSa samaje ane kahe che ke A manuSya nathI paNa deva che. AnA jeve keAI anya mANasa A jagatamAM sukhI nathI. Ama prazasA kare che paraMtu je jJAnI purUSa che, vivekI che, te dharmAtmA uparokata viSaya bhagavanAra jIvane bhAgyavAna kahetAM nathI, paNa atyata aghAra karmo karavAvALA dhU ane pApI manuSya tarIke tene oLakhe che AveA pApI manuSya AgAmI kALe dakSiNa dizAnAM narakagAmI- kRSNa pakSI -temaja durlabha edhi tarIke utpanna thaze. ema Arya-purUSa pharamAve che mUlam - icceyassa ThANassa uTTiyA vege abhigijjhaMti, aNuTTiyA vege abhigijjhati abhijhaMjhAurA vege abhigijjJaMti / esa ThANe aNArie akevale apaDipunne aNeyAue asaMsuddhe asallagattaNe asiddhinagge amuttige anivvANanagge aNijjANamagge asavvadukkha pahINamagge egaMta micche asAhu esa khalu paDhamassa ThAgassa adhammapavakkhassa vibhaMge eva mAhiMdu rA artha :- keTalAMka pAkhaMDI sAdhue tathA gRDasthA, upara jaNAvelA viSaya sukhAnI icchA kare che paraMtu e viSayasukhe! AtmAnI parama zAMtine rAkanAra che ema tee jANatA nathI. vaLI AvA pAkhaMDI sAdhue viSayasukhanA leAbhI sevA rAjAkinI paDhavIne paNa icche che paraMtu e sthAna adhasthAna, anAryasthAna che, jJAna rahita che. apUrNa che, te sthAnamAM nyAya nathI, pavitratA nathI karmarUpI zalyane kApavAmA samartha nathI, te siddhinA mArga nathI muttine mArga nathI nirvANu mArga nathI, samasta duHkhane nAza karanAra nathI. te ekAMta mithyA ane kharAkha che . A prathama sthAna adha pakSanu kathana karyuM. mUlam - ahAvare doccassa ThANassa dhammapakkhasta vibhage eva mAhijjai, iha khalu pAiNaM vA, paDINaM vA, udINaM vA, dAhiNaM vA, saMtegaiyA maNussA bhavaMti taM jahA AriyA - vege aNAriyA vege, uccAgoyA vege NIyAgoyA vege, kAthamaMtA vege, hassamaMtA vege, suvannA veLe, dhruvannA veze, suvA veze, TuvA veLe, tela na na lettavayUni paristhAirUM avaMtti, eso AlAvago jahA poDarIe tahA tavvo, teNeva abhilAveNa jAva savvovasaMtA savvattAe parinivvuDe tti bemi // esa ThANe Arie kevale jAva savva dukkhapahINa magge etasamme, sAhu doccassa ThANassa dhammapakkhassa vibhaMge evamAhie // 26 // artha:- adha pakSathI aneru khIjuM dharmanu sthAna che. A jagatamA keTalAMka manuSya pUrva, pazcima, uttara, dakSiNa dizAemAM nivAsa kare che teemA kAi Arya, koI anA koI ucca geAtravALA, kAi nIca geAtravALA, kAi meTA zarIravALA, kAi nAnA zarIravALA, kAi
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 adhyayana 2 maneNa varNavALA, keI amanejha varNavALA, keI surupa, keI kurUpavALA hoya che. teone kSetra makAna Adine parigraha hoya che te vAta puMDarIka adhyayanathI jaNavI. temAM je purUSa kaSAthI ane IndriyenA bhAgathI nivRta thayela che te dharma pakSavALA jANavA te rathAna Arya che. kevala jJAnane utpanna karanAra che yAvat sarva duHkhono nAza karanAra che ane te ekAMta samyaka ane uttama sthAna che A dharma pakSanuM kathana karyuM. mUlam- ahAvare taccassa ThANassa missagassa vibhaMge eva mAhijjaDa / je ime bhavaMti AraNiyA AvasahiyA, gAmaNiyaMtiyA, kaNhuIrahassitA jAva te tao vippamuccamANA bhujjo elamUyattAe tamUyattAe paccAyati / esaThANe, aNArie, akevale, jAva asavvadukkhapahiNamagge, egaMtamicche asAhu, esa khalu taccassa ThANassa, missagassa vibhaMge eva mAhie // 27 // artha : dharma ane adharma pakSanI uparanI gAthAmAM varNana karyuM have banne pakSanAM mizraNarUpa pakSanuM varNana karavAmAM Ave che A pakSamAM adharmanI bahulatA vizeSa hovAthI A mizra pakSa paNa adharma ja che keTalAMka mithyAtvIe mukti meLavavA mATe vRtta Adi agIkAra kare che jaMgalamAM tApasa tarIke jIvana vitAve che kAyakaleza paNa kare che. chatAMya teonAM cittanI azuddhatA leza paNa ochI thatI nathI. kAraNa ke teo paramArtharUpa evA nIja AtmAthI ajANa che. teo AvI kriyA karIne pApapuNya bane bAMdhe che. paraMtu pApakAnI vizeSatA hovAthI ane puNya alpa hovAthI te pakSa adharma kahevAya che AvA ja mRtyu pachI kivI devAmAM utpanna thaI tyAMthI AyuSya purUM karI tiryaMca Adi manuSyamAM baherA, mULA, adhapaNe janma maraNa karIne saMsAra paribhramaNa kare che. tethI A mizra sthAnakane asamAdhirUpa gaNyuM che mUlam- ahAvare paDhamassa ThANassa adhammapakkhassa vibhaMge eva mAhijjaDa, iha khalu pAiNaM vA" saMtegatiyA maNussA bhavati gihatthA, mahicchA, mahAraMbhA, mahApariggahA, adhammiyA, adhammANuyA, adhammiTThA, adhammakkhAI, adhammapAvajIvI No, adhammapaloi, adhammapala jjaNA, adhammasIla samudAyArA adhammeNaM ceva vitti kappemANA vihaMraMti // 28 // artha : adharma pakSanuM svarUpa vistArathI kahe che ke- A sasAramAM cAreya dizAomAM keTalAMka evA manuSya hoya che ke je mahAvAkAMkSI temaja mahA AraMbha ane samAraMbha karavAvALA che. vaLI mahA adharmane karI mahAparigrahI banyA che AvA ja niratara adharmathI AjIvikA karavAvALA hoya che. teo adharmanI vRtivALA hoI adhika ane adhika parigrahane kaI paNa rIte ekaThAM karavAmAM potAnI moTAI mAne che. dhana-dhAnya; pazu-parivAra, vAhana Adi game tevAM hoya, game teTalAM hoya te paNa teone saMtoSa thatuM nathI.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 183 mUlam- haNa, chida, bhida, vigattagA, lohiyapANI, caMDA, ruddA, khuddA, sAhassiyA, ukakuMcaNa vaMcaNa mAyANiyaDi kuDakavaDasAi saMpaogabahulA dussIlA duvvayA duppaDiyANaMdA asAhu savvAo pANAivAyAo appaDivirayA jAvajIvAe jAvasavvAo pariggahAo appaDivirayA jAvajIvAe, savAo kohAo jAva micchAdasaNa sallAo appaDivirayA savvAo pahANummaddaNa vaNNaga gaMdha vilevaNasa-ipharisa rasa rUva gaMdhamallAlaMkArAo appaDivirayA jAvajIvANa, savvAo sagaDarahajANajuga-gillithillisiyA saMdamANiyasayaNAsaNa jANavAhaNa bhoga bhoyaNa-pavittharavihIo appaDiviriyA jAvajIvAe savvAo kaya vikkaya mAsaddhamAsa ruvaga-saMvavahArAo appaDivirayA jAva jIvAe savAo hiraNNasuvaNNa dhaNa dhaNNa maNi mottiya saMkha sila ppavAlAo appaDivirayA jAvajIvAe savAo kUDatalakUDamANAo appaDivirayA jAvajIvAe, savAo AraMbha samAraMbhAo appaDivirayA jAvAjIvAe, savvAo karaNa kArAvaNao ApaDivirayA jAva jIvAe savvAo payaNapayAvaNAo appaDivirayA jAvajIvAe, savvAo kuTTaNa piTTaNa tajjaNa tADaNa vaha badhaNa parikilesAo appaDivirayA jAvajIvAe, jemAvaNNe tahappagArA, sAvajjA, abohiyA, kammaMtA, parapANa, pariyAvaNakarA je aNAriehi kajjati tato appaDiviriyA jAvajIvAe // 29 // artha - uparokta adhama purU pite adhama banIne anyane paNa evo upadeza Ape che ke jIvone mAro, temanuM chedana bhedana kare. cAmaDI ukheDe vigere raudra karma karavAnuM kahe che. AvA adhamI purUSe mahAna kedhI, sAhasika, mAyA, kapaTa karavAvALA, anyane duHkha ApI AnaMda bhagavAvA DAya che. yAvA va DisA, 54, yArI bhaithuna sevana, pazDi , medha, mAna, mAyA cADI, cugalI paranI para ALa caDAvavA, kaleza kare. padArthomAM rati arati karavI tathA jagatanAM padArthomAM ja mane sukha che tevA mahAbhAntivALA pApasthAnanuM AcaraNa karavAvALA che AvA jIve aneka prakAranAM zabdAdika viSayathI nivRta thatAM nathI sarva prakAranAM AraMbha, samAraMbha tema ja jIvone phUTavA, mAravA paTavA, chedavA vigere karaNa karAvaNa, pacana pAcanathI kadApi paNa pAchA haThatAM nathI. AvA pApakarma karavAvALA bhale te uMca jAti ke kuLamAM jamyA hoya paNa te anArya ja kahevAya che. AvA pApiSTa che amulya evA mAnava jIvanane nirarthaka banAvI sasAramAM sthira rahI duone bhogave che ema jANI vivekI purUSoe AraMbha parigrahano tyAga karI mAnavabhavane saphaLa banAvavA udmavaMta rahevuM e ja mAnavajIvananuM kartavya che. mUlam- se jahA NAmae kei purise kalama masUra tila sugga mAsa nipphAva kulattha AlisaMda gapalimaMthaga mAdiehi ayaMte kUre micchAdaMDaM pauti / evameva tahappagAre purisajAe tittira vaTTaga lAvaga kavota kavijala miya mahisa varAha gAha goha kumma sirisivamA
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 2 186 mUlam- no ceva naraesu niraiyA niddApati vA, payalAyaMti vA suI vA ti vA ghoti vA mati vA uvalabhaMte / te NaM tattha ujjalaM, viulaM, pagADhaM, kaDuyaM, kakkasaM, caMDaM dukkhaM duggaM tivvaM durahiyAsaM neraiyA veyaNaM paccaNubbhavamANA viharaMti // 34 // artha : narakamAM vAsa karI rahelAM nArakI jIva nidrA laI zakatAM nathI. keI viSayamAM temane smaraNa, Ana da, dhIraja, buddhi Adi prApta thatAM nathI trIjI naraka sudhI tyAMnAM mukhya saMcAlake ke jene paramAdhAmIo kahe che teonAM taraphathI A nArakI jIvane ujajavala, vipula, pragADha, kaDavI, karkaza, caDa, duHkhamaya, tIvra dusaha evI vedanA pAme che. ethI narakAdi gatimAM paramadhAmIo tene duHkha ApatAM nathI paraMtu tyAM utpanna thayelAM che ja pUrvanu vera sabhArI vaikiyarUpa dhAraNa karI ekabIjAne atyaMta duHkha Ape che. AvI rIte nArakInAM jIve tIvra ane raudra duHkhe asahAyapaNe nira tara bhegave che. mUlam- se jahAnAmae rukkhe siyA panvayagge jAe sUle chinne agge garue jao NiNNaM jao visamaM jao duggaM tao pavaDati / / evAmeva tahappagAre purisajAe gabbhAto gabbha, jammAto jammaM, sArAo mAraM, naragAo naragaM, dukkhAo dukkhaM, dAhiNagAmie neraie kaNhapavikhae AgamissANaM dullabhabohie yAvi bhavai / esa ThANe aNArie, akevale jAva asavvadukkha pahINamagge egaMta micche asAhu / paDhamassa ThANassa adhamapakkhassa vibhaMge eva maahie||35|| atha : adhamI jIvonI adhogati thAya che urvagati thatI ja nathI A viSayamAM dRSTAMta batA vavAmAM Ave che ke jema parvata upara rahelAM moTA vRkSe tenAM mULamAMthI kApI nAkhavAmAM AvatA te vRkSa bhAre hovAnA kAraNe nIce keI viSama sthAna upara paDI jAya che A viSama sthAna upara paDelAM vRkSanI Urvagati thatI ja nathI e ja pramANe pApanA bhArathI yukata banI pApI jIva nIce narakagatimAM jAya che tyAMthI cavI eka garbhamAMthI bIjA garbhamAM jAya che. janma pachI janma, mRtyu pachI mRtyu, naraka pachI naraka, duHkha pachI duHkha pAme che te dakSiNagAmI kRSNapakSI, narakagAmI ane duHkhanI paraMparAne bhegave che A jIva durlabhadhi bane che A adharmasthAna anArya che. kevalajJAna prApta-nahi karAvanArU yAvat samasta duHkhane nAza nahi karAvavAvALu, ekAMta mithyA ane burU chu. A prathama adharma pakSa viSe kahyuM mulama- ahAvare doccassa ThANassa dhammapakkhassa vibhaMge evamAhijjai-iha khalu pAiNaM vA 4 saMtegatiyA maNusA bhavati, taMjahA aNAraMbhA appariggahA dhammiyA dhammANUyA dhammiTThA jAva dhammeNa ceva bitti kappemANA viharaMti, susIlA suvvayA suppaDiyANaMdA susAhU samvatto pANAttivAyAo paDivirayA jAvajIvAe jAva je yAvanne tahappagArA sAvajjA
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 187 abohiyA kammaMtA parapANa pariyAvaNakarA kajjati tato vipaDiviratA jAvajIvAe // 36 // artha : adharma pakSanuM nirUpaNa karIne tenAthI viparIta pakSa e dharmapakSane vicAra karavAmAM Ave che ke- adhamI purUSAthI anya vRti dhAraNa karavAvALA manuSya paNa A jagatamAM sthita che. teo nirAraMbhI, niSparigrahI, dharmathI AjIvikA calAvanArA, sudara vRtavALA, zubhakArya karavAvALA ane aDhAre prakAranAM pApathI nivRti levAvALA tathA ajJAnavardhaka sAvadya karmathI alaga rahevAvALA che AvA ja pitAno samaya nivRttimAM gALI AtmAne zuddha karavAmAM jIvana vyatIta kare che. AvA ja maraNa pachI zubhagatine ja pAme che. mUlam- se jahAnAmae aNagArA bhagavaMto IriyAsamiyA, bhAsAsamiyA esaNAsamiyA AyANa bhaMDamatta nikkhevaNA samiyA, uccAra pAsavaNa khela siMdhANa jalla pAridvAvaNiyA samiyA maNasamiyA vayasamiyA kAyasamiyA maNaguttA vayaguttA, kAyaguttA guttA ttidiyA gutta baMbhayArI akohA amANA amAyA alobhA saMtA pasaMtA uvasaMtA parininbuDA aNAsavA aggaMthA chintrasoyA nirubalevA kaMsapAiva mukkatoyA saMkho iva niraMjaNA, jIva iva appaDihayagatI, gagaNatalaM va nirAlaMvamANA, bAuriva apaDibaddhA, sArada salilaM iva suddhahiyayA, pukkharapattaM va niruvalevA, kummo iva tidiyA, vihaga iva vippamukkA, khaggivisANaM va egajAyA, bhAraMDapakkhI va appamattA, kuMjaro iva soDIrA, vasabho iva jAtatthAmA, sIho iva dudhdharisA, maMdaro i va appakaMpA, sAgaro iva gaMbhIrA, caMdo iva somalesA, sUro iva dittateyA, jaccakaMcaNagaM va jAtarUvA, vasuMdharA iva savvaphAsavi sahA suhuyayAsaNo viva teyasA jalaMtA // 37 // arthaH uparanAM guNavALA dhamI purUSe bAhya ane atyaMtara parigrahathI rahita thaIne susAdhu paNa bane che. have evA sAdhunAM guNa kevA hoya? te batAvavAmAM Ave che. AvA sAdhu bhagavato pAMca samiti ane traNa gupti yukta hoya che. gupta IdriyavALA, brahmacArI, kaSAyarahita upazAMtamane vRtivALA banI sayamane dhAraNa karanArA hoya che AvA jIvAtmAo karma pravAhane chedanArA bane che AvA sAtvika purUSe bhAvathI apratibaMdhavALA thaI AkAzanI mAphaka nirAlabI banI vAyusamAna rakaTeka vinAnAM vihArI bane che teo zaradaratanAM jaLasamAna nirmaLa hRdayavALA hoya che. kamaLa jevA nilepa rahe che kAcabAnI samAna guptendriya bane che. pakSI samAna mamatvarahita hoya che. pitAnA ekatvapaNane ja sAdhavAvALA rAga-deSa rahita thaIne vicare che. bhAraDa pakSI samAna apramAdI, hAthI samAna zuravIra, vRSabha samAna baLavAna, siMha samAna aparAbhavI paNAne pAme che AvA susato merU parvata samAna aka5, samudrasamAna gaMbhIra, caMdra samAna zItaLa, sUrya samAna pradipta ane prathvI samAna sarva prakAranAM spazane AnaMdathI sahana karavAvALA hoya che. AvA tejasvI guNoe karI sahita sAdhu tejarUpa dekhAya che.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 adhyayana 2 dihi ayaMte kUre micchAdaMDaM paDajaMti / jA viya se bAhiriyA parisA bhavai, taMjahA dAse i vA pese i vA, bhayae i vA, bhAille i vA kamma kare i vA bhogapurise i vA, tesi pi ya NaM annayaraMsi vA, ahAlahagaMsi vA avarAhasi sayameva garUyaM daMDaM nivattei / taMjahA imaM daMDeha, muMDeha imaMtajjeha, ima tAleha, imaM aduya baMdhaNaM kareha, imaM niyalabaMdhaNaM kareha, imaM haDDibaMdhaNaM kareha imaM cAragabaMdhaNaM kareha, imaM niyala julayasaMkociya moDiyaM kareha imaM hattha chinnayaM kareha, imaM pAyachinnayaM kareha imaM kannachinnayaM kareha imaM nakka or3ha-sIsa muhachinnayaM kareha / veyagachahiyaM, aMgachahiyaM / imaM pakkhApkoDiyaM kareha, imaM dasaNuppADiyaM kareha vasaNuppADiyaM jinbhupADiyaM olaMbiyaM kareha, ghasiyaM kareha, gholiyaM kareha, sUlAiyaM kareha, sUlAbhinnayaM kareha, khAravattiyaM kareha, vajjhavattiyaM kareha, sIha pucchiyaMgaM kareha, vasabhapucchayaMgaM kareha, dabaggi daDDayaMga kAgaNimaMsakhAviyaMgaM bhattapANa niruddhagaM imaM jAvajIvaM vahabaMdhaNaM kareha, imaM annayareNaM asubheNaM kumAreNaM mAreha // 30 // artha - vaLI kaI adhamI purUSe DAM aparAdhavALA jIne ghaNuM daDa ApanArA paNa A jagatamAM hoya che keI nirdaya che nirdoSa pazu-pakSI, mRga, mayUra, kAcabA tathA sarpa Adi jIvone projana arthe ke vinA prajane nirdayatAthI mArI nAkhe che vaLI pitAnAM nekara, cAkara Adi pAsethI gajA uparAMta kAma le che temaja theDI bhUla mATe bhAre daMDa kare che. AvA dayAhIna jIve anya jIvone luTI lai lAkaDI AdithI prahAra karI tenAM hAthapagane bAMdhI ja galamAM phekI paNa de che keTalAMka nirdaya jIvo anya jIvonAM ane teDI nAkhI-jIbha bahAra khecI trizuLathI bhedana paNa kare che keTalAMka zastrathI chedI tenA para kSAra chAMTe che vaLI anya jIvone bhAta-pANIne nirodha kare che. AvI rIte ajJAnIo potAnAM ajJAnapaNanA lIdhe ke dhavaza banI durgatimAM javArUpa azubha karmabaMdhana kare che ane cirakALa dukhe jogavatAM saMsAra paribhramaNa kare che. mUlam-jA vi ya se abhitariyA parisA bhavai taM jahA mAyA i vA, piyA i vA, bhAyA i vA, bhagiNi ivA, bhajjA i vA, puttA i vA, dhUttA i vA, suNhA ivA, tesipi ya NaM annayaraMsi ahAlahuMgasi avarAhasi sayameva gakhyaM daMDaM nivattei / sIodaga viyarDasi uccholittA bhavaI, jahA mittadosavattie, jAva ahie paraMsi logaMsi te dukkhaMti, soyaMti, jUraMti tippati, piTTati, paritappaMti, te dukkhaNa soyaNa jUraNa tippaNa piTTaNa paritappaNa bahabaMdhaNa parikilesAo apaDivirayA bhavaMti // 31 // artha - AvA pApI jIvenu Atarika jIvana kevuM hoya che te zAstrakAra batAve che, ke pitAnAM mAtA-pitA bhAI-bahena, strI putra ke putra-vadhU ItyAdi paikI keIpaNa jarApaNa aparAdha kare te paNa tene bhAre daMDa Ape che. vaLI keTalAMka kaluSita che pitAnAM AnaMdanI khAtara temaja ke dhavaza thaIne anya prANIone zItaRtumAM paNa ThaMDA pANImAM jhaboLI de che
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAyagaDAMga sUtra 185 vizvana mitradoSa pratyayika kiyA sthAna pramANe jANavu. AvI rIte ajJAnIo jIne aneka prakAranAM duHkha ApI mahAkaleza utpanna karAvanArA che. AvA ja kara karmonAM phaLarUpe azubha gatimAM utpanna thaI dukha zeka ane pazcAtApane pAme che ane saMsAra paribhramaNarUpa cakramAM anaMtakALa sudhI dukha bhegave che. mUlam- evameva te itthi kAhi mucchiyA giddhA gaDhiyA ajjhovavannA jAva vAsAiM caupaMca mAI chaddasamAI vA appataro vA bhujjataro vA kAlaM bhuMjittu bhoga bhogAiM pavisuittA verAyataNAI saMciNittA vahUiM pAvAiM kammAiM ussannAiM saMbhArakaDeNa kammuNA, se jahA nAmae ayagole i vA, selagolei vA udagaMsi pakkhitte samANe udaga tala maivaittA ahe dharaNi tala paidANe bhavai, evameva tahappagAre purisajAte, vajjabahule, dhUtabahUle, paMkabahUle, verabahUle, ayasabahule, appattiyabahule, daMbhavahule, niyaDibahule, sADabahule, usannatasapANaghAtI kAlamAse kAlaM kiccA gharaNitalamaivaittA ahe naragalala paiTANe meva; zarU2I artha : uparokta pApI svabhAvavALA jIvo nirdayI banIne strI - purUSa AdinAM kAmabhogomAM mUrSita banI, kAmagothI utpanna thatAM vairAnu ba dha vadhArI ghaNAM pApane saMcaya karI, malina vicAra yukata thaI, tema ja zeDe kALa cAra-pAMca-cha daza varSa ke lAMbA kALa sudhI kAmane niraMtara bhogavI, kALa samaye kALa karI A pRthvInI nIce narakasthAnamAM utpanna thanArA hoya che. tyAM dArUNa duHkha bhogavatAM dIrghakALa paryata rahe che. AvA ja apratitivALA, dhUtArA, kapaTI, mAlamAM bheLaseLa karanArAM tathA anya bhoLAine ThagavAmAM kuzaLa hoya che AvI rIte ghaNA jI sAthe pratyakSa ke parokSa vera utpanna karI karmanAM bhArathI nIcenI naraka-pazu Adi durgatimAM jAya che jema loDhAne goLo ane pattharano goLa bhAre hovAthI pANInAM taLiye jaIne bese che tema malina vicAra bhAva ane kAryothI cukata thayele pApI jIva adhama-gatimAM ja pitAnAM karmarUpI bhArane lIdhe jAya che mUlam- teNaM naragA aMto vaTTA, bAhi cauraMsA, ahe khurappasaMThANa saMThiyA niccaMdhakAratamasA, vavagaya gahacaMda sUranakkhattajoippahA, medavasA maMsa ruhira pUyapaDala cikikhalla littANu levaNatalA asuI, bIsA, paramadunbhigaMdhA kaNhA, agaNivannAbhA, kakkhaDaphAsA durahiyAsA, asubhA naragA, asubhA naraesu veyaNAo // 33 // artha : upara jaNAvela pApI che je narakasthAnamAM vAsa kare che te naraka sthAnonuM varNana ahI kahevAmAM Ave che - A narakavAsa aMdara goLa AkAravALuM hoya che bahAranA bhAgamAM cAra khUNAvALuM hoya che ane taLiyAnAM bhAgamAM charInI dhAra jevuM tikSaNa hoya che tyAM harahaMmezAM ghora aMdhArU banI rahe che. tyA graha, caMdra, sUrya ke nakSatrane prakAza hoto nathI. tenuM bhUmitaLa meda, vasA, mAMsa, lehI, pasIne tathA azuci ane durgadha mAre tevA padArthothI ja hamezAM kharaDAyeluM hoya che. A naraka karkaza Adi kaThera sparzavALuM che. tyAM tIvra vedanA hoya che. pApI che tyAM duHkhano ja anubhava kare che.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 adhyayana 2 mUlam- natthiNaM tesi bhagavaMtANaM kattha vi paDibaMdhe bhavai / se paDibaMdhe cauvihe pannate taM jahA aMDae ivA, poyae ivA, uggahe ivA, paggahe i vA, jannaM jannaM disaM icchaMti tannaM tannaM disaM apaDibadhdhA, suibhUyA lahubhayA, appagaMthA, saMjameNaM tavasA appANaM bhAvamANA viharaMti // 38 // artha : uparanAM guNothI yukta je sAdhuo jIve che emane koIpaNa sthAne pratibaMdha hoya nahi A pratibaMdhanA cAra mukhya prakAra che (1) IDAmAMthI utpanna thanAra haMsa mera Adi pakSIothI (2) thelIthI utpanna thanAra hAthI vigerenAM (3) vastI eTale nivAsasthAnathI (4) sAdhanarUpI parigrahathI A cAreya prakAranAM pratibadhe bhAvavizuddhathI yukta sAdhu purUSane hetAM nathI eTale upara jaNAvelA nivAsamAM paNa temane prIti, aprIti thatI nathI. game te dizAmAM teo apratibaMdha paNe vicare che. aparigrahI, bahuzruta sAdhu purUSa TavayaM tapasyA vaDe AtmAne pavitra karatA thakA vicaranArA hoya che. mUlam- tesi NaM bhagavatANaM imA etArUvA jAyA mAyAvittI hotthA tajahA-cautthe bhatte, chaTThabhatte, aTThame bhatte, dasame bhatte, duvAlasame bhatte, caudasame bhatte, addhamAsie bhatte, mAsie bhatte, domAsie, timAsie, cAumAsie, paMcamAsie, chammAsie aduttaraM ca NaM ukkhittacarayA, nikkhittacaragA, ukkhitta nikikhattacaragA, aMtacaragA, paMtacaragA, lUha caragA. samudANacaragA, saMsaTTacaragA, asaMsaTTacaragA, tajjAtasaMsahacaragA, viTThalAbhiyA, adidulAmiyA puTulAbhiyA, apuTThalAbhiyA, bhikkhalAbhiyA, abhikkhalAbhiyA, annAyacaragA, annAyalogacaragA uvanihiyA, saMkhAdattiyA, parimipiDavAiyA, suddhasaNiyA, aMtAhArA, paMtAhArA, arasAhArA, virasAhArA, lUhAhArA, tucchAhArA, aMtajIvI, paMtajIvI, AyaMbiliyA purimaDiyA, nivigaiyA, amajjamaMsAsiNo, no NiyAmarasabhoI, ThANAiyA paDimAThANAiyA, ukkaDu AsaNiyA, nesajjiyA, vIrAsaNiyA, daMDAyatiyA, laMgaDasAiNo, appAuDA. agattayA, akaMDuyA, aNiTThahA (eva jahovavAie) ghutakesamaM suromanahA savvagAya paDikamma vippamukkA ciTThati // 39 // artha : mahAtmA purUSa saMyama nivahinA mATe A pramANe AjIvikA karatA hoya che ke samaye eka upavAsa te kaI samaye be, traNa, cArathI mAMDI cha mAsanAM tapa karavAvALA hoya che ke koI sayamI aneka prakArane abhigraha dhAraNa karatAM hoya che (abhigraha eTale manamAM je prakAre dhAraNa karI rAkhI hoya te prakAre maLe to AhAra levo) aMta-prAMta AhArane yamIe grahaNa kare Ie samI sAdhue sAmudAyika gocarIthI AhAra grahaNa kare. sAdhu AhArane joIne, pUchIne haNa kare. pUchayA tema ja dekhyA vinA paNa avasaraneIne AhAra grahaNa kare. nirasa, arasa,virAsa, AhAra saMyamI grahaNa kare. Ayabila karanAra sAdhuo be prahara gayA pachI AhAra grahaNa kare che. guNavaMta sAdhuomA ghaNuM kAryotsarga
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDaga sUtra karavAvALA tema ja dhAraNa karanAra hoya che. ghaNuM mahAtmAo utkaTa Asana, virAsana, daMDAsana, lagaDAsana, karI dhyAnamAM sthita rahevAvALA paNa hoya che. ghaNAM bhikSuke khujalI paNa nahi khaNanArA tema ja zarIranI koIpaNa prakAranI suzruSA rahita sayama pALanArA hoya che. vALa, dAhI, mUcha, roma nakha vi zarIranA sarva saMskArothI rahita rahe che. zrI bhagavate guNavAna sAdhuno upara pramANe AcAra-vicAra batAvela che. mUlam- te NaM eteNaM vihAreNaM vihAramANA bahUi vAsAiM sAmannapariyAgaM pAuNaMti (2) bahu bahu AvAhasi uppannaMsi vA aNuppAsa vA vahUI bhattAI paccakakhAi / paccakkhAittA bahUI bhattAI aNasaNAe chediti aNasaNAe chedittA jassAe kIrati naggabhAve muMDabhAve aNhANabhAve adaMtavaNage achattae aNovAhANae bhUmisejjA phalagasejjA kaTThasejjA kaisaloe vaMbhaceravAse paradharapavese laddhA aladdhA mANA amANaNAu holaNAu nidaNAu khisaNAu garahaNAu tajjaNAu tAlaNAu uccAvayA gAmakaMTagA bAvIsaM parisavahovasaggA ahiyAsijjati tamaTTa aaraahNti| tamaLaM ArAhitA caramehi ussAsanissAsehiM aNaMta aNuttaraM nivvAdhAtaM nirAvaraNaM kasiNaM paDipuNNaM kevala varanANadasaNaM samuppADeti / samuppaDitA, tato pacchA sijhaMti bujhaMti muccaMti parinivvAyaMti, savvadukkhANaM aMtaMkareti / / 40 / / artha : uparanAM guNonA dhAraka evA saMta- sAdhu ugra vihArathI vicaratAM ghaNA varSa sudhI cAritrya paryAya pAlana karatAM vicare che. AvA guNiyala sAdhu zarIramAM roganI bAdhA utpanna thatAM ke roga na utpanna thatAM AhAra - pANInA vAraMvAra pratyAkhyAna paNa kare che AvA sate dukasAthe cAritryanuM pAlana karatAM thakA paNa amuka pramANamAM ja vacce rAkhe che ke koI vastra rahita paNa hoya che cAra kavAyAne AvA sAdhu purUSa saMyama kare che. pagamAM pagarakhA vinA cAle che vALano loca kare che. bhikSA maLe ke na maLe paNa teo samatAbhAva rAkhe che mAna - apamAna, avahelanA, nidA, avajJA, bhatsanA, tarjanA, tADana, amaneza vacana Adi bAvIsa prakAranAM parisaho tathA devAdikanAM upasargo prApta thatAM AvA mahAtmAe tene samabhAve sahana kare che lokonA mAna - apamAna nidA vigere samatAthI sahana kare che. AvA satapuruSe kevaLajJAna, kevaLadarzana utpanna karI sarva arthanI siddhi karI, sarva kamathI mukta thaI zItaLIbhUta thaI siddhigatine prApta kare che. mUlam- egaccAe puNa ege bhavaMtAro bhavaMti / avare puNa puvvakammAvaseseNaM kAlamAse kAlaM kiccA annayaresu devaMloesu devattAe uvavattAro bhavaMti, taMjahA mahaDDiesu, mahajuttiesa, mahAparakkamesu, mahAjasesu, mahAnalesu sahANubhAvesu mhaasukkhesu| teNaM tattha devA bhavati, mahaDDiyA, mahajjuttiyA, jAvamahAsukkhA, hAravirAiyavacchA, kaDaga tuDiya thaMbhiyabhUyA aMgaya kuDala maTThagaMDayala kannapIThadhArI, vicitta hatthAbharaNA, vicita
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAlAmauli mauDA, kallANa gaMdha pavarattha parihiyA, kallANagapavaramallANuleveNa dharA, bhAsuravodi palaMba vaNamAladharA, diveNaM ruveNaM, divveNaM vanneNaM, divveNaM gaMdheNaM, divveNaM phAseNaM, diveNaM saMdhAraNaM, diveNaM saMThANeNaM, divvAe iDDie, divvAe jutIe, divvAe pabhAe, divAe chAyAe, divAe accAe, divveNaM teeNaM, divAe lesAe dasadisAo ujjovemANA, pabhAsemANA, gaikallANA, Thii kallANA, Agame simaddayA yAvi bhavaMti / esa dvANe Ayarie jAva savvadukkha pahINamagge, egaMtasamme susaahuu| doccasa ThANassa dhammapakkhassa vibhaMge evamAhie // 41 // artha : keTalAMka mahAtmA eka ja bhavamAM mukitapadane pAme che te keTalAMka pUrva karma bAkI rahI javAthI yathAsamaye mRtyu pAmIne devalokamAM devapaNe utpanna thAya che. AvA deva mahAriddhimAna, timAna, mahAparAkramI, mahAyazasvI, mahAbaLavALA, mahAprabhAvavALA mahAsukhadAyaka devaloka hoya che tyAM deva bane che. AvA de sarvazreSTha alaMkAre ne AbhUSaNa sahita vicare che teo divya varNa - gaMdha, rasa, sparza, zarIra sagaThana, trAddhi, ghuti, prabhA, kAMti arcA, teja ane lezyAothI daze dizAone prakAzita karatA kalyANamayI gati, sthitivALA deva thAya cheAvA de e bhavamAthI cavIne manuSyabhava saMpadA pAme che. te purUSa manuSyabhavamAM sarvazreSTha purUSArtha karI mokSagatine prApta kare che. agAu dharma pakSanAM kevA AcAra vicAra hoya tenA samarthanamAM A gAthAmAM tema ja uparanI gAthAmAM dharmapakSanuM vadhAre varNana karyuM che mUlam. ahAvare taccassa ThANasrU misagassa vibhaMge evamAhijjai iha khalu pAuNaM vA4 saMtage tiyA maNussA bhvNti| taMjahA appicchA, appAraMbhA, appariggahA, dhambhiyA, dhammANuyA, jAva dhammeNaM caiva vitti kappesANA viharaMti, susIlA, suvvayA, supaDiyANaMdA sAhU egaccAo pANAivAyAo paDiviriyA jAvajIvAe, egaccAo appaDiviriyA jAva jeyAvanne tahappagArA sAvajjA abohiyA kammaMtA, parapANa, paritAvaNakarA, kajjaMti, tatovi egaccAo appaDiviriyA // 42 // artha: have dharma ane adharma e je trIje mizra pakSa che tenA vicAro kevA hoya che te ahIM varNavIe chIe A mizra sthAnaka dharma-adharmanA vicAronuM bhaDaLa che chatAM A bhaDaLamAM dharmanA bahoLApaNane lIdhe A mizra pakSanI dharma pakSamAM gaNanA karI che. A saMsAramAM keTalAMka manuSya alpa IcaTAvALA, alhArabhI, alpa parigrahI, dharmiSTha dharmanurAgI, tema ja prAmANikapaNe ane nyAyayukata dharmathI AjIvikA karavAvALA hoya che. AvA mizra keTinAM jIva zubha kArya karIne AnaMda mAne che skula prANAtipAtanI kiyAthI jAvajIva sudhI nivRtta thayelA hoya che paNa sukSma prANAtipAtanI kriyAthI nivRtta nahi thayelAM heIne teone sAvadha vyApAra ane ajJAnatAnAM kAraNe thoDA karmane badha thAya che AvA dharmiSTha che sukSama paritApa ApatA hovAthI teo ekapakSe anivRtta hoI dezaviratI kahevAya che
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDaMga mUtra 191 mUlam- se jahAnAmae samaNovAsagA bhavaMti, abhigaya jIvAjIvA, uvaladdha puNNapAvA, Asava saMvara veyaNA nijjarA kiriyAhigaraNa baMdha mokkha kusalA asahejja devAsuranAga suvanna jakkha rakkhasa kinnara kipurisa garala gaMdhavva mahoragAiehi devagaNehi niggaMthAo pAvayaNAo aNaikkamaNijjA iNameva niggaMthe pAvayaNe nissaMkiyA, nikkaMkhiyA, ninvitigicchA, ladhdhadA gahIyadA, pucchiyadA, viNicchiyadA, abhigayaTA, adimija, pemmANarAgarattA aymaauso| niggaMthe pAvayaNe aTe, ayaM paramaThe, sese aNaThe, usiya phalihA, avaMguyaduvArA, aciyaMttateuraparaghara pavesA cAuddasamuddiSTa puNNimAsiNIsu paDipunnaM posaha samma aNapAledANA samaNe niggaMthe phAsuesaNijjeNaM asaNapANakhAimasAimeNaM vattha paDiggaha kaMbala pAyayucchaNeNaM osahabhesajjeNaM pIThaphalagasejjA saMthAraeNaM paDilAbhemANA bahi sIlavvayaguNa veramaNa paccakkhANa posahovavAhi ahApariggahiehi tavo kammehiM appANaM bhAvemANA viharati // 43 // artha upara mizra pakSanAM je dharmanAM AcAra vicAra jaNAvyA te pALanArane zramaNopAsaka (zrAvaka) kahe che AvA zramaNopAsaka AtmAo jIva - ajIva, puNya - pApa, Azrava, savara, nirjarA, baMdha makSa vigere navatattvanA jANakAra hoya che. vaLI pratikuLatA prApta thatAM paNa deva, masUra, nAsa, suvarNa, yakSa, rAkSasa, innara, 35, gAMdha, 13 mane mhaa| vigaire devenI sahAyane IcchatA nathI tema teone nigraMtha pravacanathI calita karI zaktA nathI teo nava tatvanI saMpUrNa zraddhA dharAve che AvA zramaNe pAsa nigratha pravacanamAM zakA, kAMkSA, vitigarachA, dugaMchA sevatA nathI. teo zAsAdikane nirNaya karIne dharmamAM hRdaya dharI rAkhe che nigraMtha pravacanane mokSanA sAdhanarUpa mAne che, teo paragharamAM ke aMtaHpuramAM praveza karavo te sArUM mAnatA nathI mahinAnI cha tithiomAM AThama- caudaza-punama - amAsa pauSa 42 cha. zrama - zramamAna niSi manna - well, vastra, pAtra, pATa, pAyA, mauSadha vigere dAna Ape che AvA zrAvake bAra aNuvratanAM dharanArA hoya che A zrAvaka dharma AcaranArA AtmA sugati pAme che. mUlam- teNaM eyAraveNaM vihAreNaM viharamANA bahUiM vAsAiM samaNovAsaga pariyAgaM pAuNaMti pAuNittA AbAhaMsi uppannaMsi vA aNuppannAsa vA bahUI bhattAI aNasaNAe pcckkhaayNti| bahUiM bhatAI aNasaNAe paccAkkhAittA bahUI bhattAI aNasaNAe chedenti / bahUI bhattAI aNasaNAe chedeittA Aloiya paDikkatA samAhi pattA kAlamAse kAlaM kiccA annayaresu devaloesu devattAe uvavatAro bhavaMti / taMjahA mahaDiesu mahajjuiesu jAva mahA sukkhemu sesaM taheva jAva esaTANe Ayarie jAva egaMta samme sAhU taccassa ThANassa missagassa vibhaMge evamAhie // 44 // artha: AvA AcAranuM pAlana karanAra zrAvaka maraNa samaye bhAta-pANIno tyAga rUpa aNasaNuM kare, aNasaNa karI jIvanamAM karelAM denu Alocana kare, tema ja dezanuM prAyazcita karIne
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 adhyayana 2 nirdoSa ane pavitra anI arihaMtanu zaraNu lai samAdhi- maraNa icche, AvA suzrAvaka samAdhimaraNe marI devale kamAM mahA rUddhivAna, mahA yetivAna tathA bahu sukhavALA deve tarIke utpanna thAya che A dhArmika mizrapakSanuM varNana sabhyaSTi AtmAe tema ja samyaSTi zrAvakane lAgu paDe che. mUlam - aviraI paDucca bAle Ahijjai, viraI paDucca paMDie Ahijjai, virayAviraiM paDucca vAla paDie Ahijjai / tatthaNaM jA sA savvato aviraI eTThANe AraMbhaTThANe aNArie jAva asanva dukkhapahINa sagge egatamicche asAhU / tattha Na jA sA savvato viraI esaThANe aNAraMbhaTThANe Arie jAva savvadukvappahINa mage egaMta samme sAhU / tattha NaM jA sA savvao virayAviraI esaTTANe Arabha no AraMbhaTThANe esa ThANe Arie jAva savva dukkhappahINa magge egata samma sAhU ||45 || artha : sakSiptamAM kahevAmAM Ave che ke je keAi jIva dayA ahiMsA Adi vrata-niyamenuM AcaraNa na karatA hAya te khALa-ajJAnI che. ane adharmAM pakSanu sevana karanArA che. (1) jee sa prakAranAM ArabhanA tyAga karI sarva pApathI nivRtta thai vRtta niyame! agIkAra karI samasta duHkhAnA ata kare che te sAdhune pati kahevAya che (2) jee pALatA hAya ane vizeSa karIne ArabhathI nivRtta hAya tevA A mukta thavAnA mArga maLI rahe che tethI tee mALa-paDita kahevAya ceDAM ghaNA niyame purUSaSane sarva duHkhathI che mUlam- evameva samaNugammamANA imehi ceva dohi ThANeha samoarati taMjahA - dhamma - ceva adhamme ceva uvasate ceva aNuvasate ceva / tatthaNaM je se paDhasassa ThANassa adhammapanakhassa vibhaMge evamAhie, tatthaNaM imAI tinni tevaTThADaM pAvAduyasayAI bhavatIti makkhAyaM / taMjahA kiriyAvAINaM, akiriyAvAINaM, annANiyavAINaM, veNaiyavAiNaM / te'vi pari-nivvANa mAsu te'vi mokkhamAhaMsu, te'vi lavaMti sAvagA ? te'vi lavaMti sAvaittAro // 46 // artha : A jagatamAM jeTalAM mArga che e sarvenA samyak prakAre vicAra karatAM te saghaLAM mArganA e sthAneAmAM samAveza thAya cheH (1) adhama pakSa (2) dharma pakSa adha pakSamAM kriyAvAdIenAM 180 (ekase esI) bheda che. eTale ekalA kriyAvAdane mAnanArA 180 prakAramAM vahecAyelAM che kriyAne nahiM mAnanArA akriyAvAdIonAM 84 (cAyasI) prakAra che ekalAM ajJAnavAdIonA ja 67 (saDasaTha) bheda che. vinayathI meAkSa maLe ema mAnanArAM vinayavAdIenAM 32 (khatrIsa) bheDha che. Ama maLI anya darzanIenAM eTale ekAta maMtavyane dhAraNa karanAzaenAM badhA maLI 363 (traNaseA tresaTha) bhe thAya che. A savAdIe peAtapeAtAnI rIte--peAtapAtAnA mekSa mAga khatAveche paNa te sarva mithyAmArga che te mArgathI kApi meAkSa thate nathI mATe zrI tIrthaM kara kahe che, ke A sarva mArgo pApacaraNa karavAvALA che.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ * vagaDaMga sUtra 193 mUlam- te savve pAvAuyA AdikarA dhammANaM, nANA pannA, nANA chaMdA, nANAsIlA, nANA diTThI, nANAruI, nANAraMbhA, nANAjhavasANasaMjuttA egaM mahaM maMDalibaMdha kiccA save egao ciTThati // 47 // artha - pUrvokta sarva anya tIrthi ke athavA prAvake athavA pAkhaMDIo pitA potAnI svacchatAthI dharmanI sthApanA kare che. AvA prAvAke vividha prakAranI buddhi, svaracha datA, abhiprAya, ruci, AraMbha tathA adhyavasAyane sevavAvALA che. mUlam- purise ya sAgaNiyANaM iMgAlANaM pAI bahupaDipunnaM aomaeNaM saMDAsaeNaM gahAya te savve pAvAue Aigare dhammANaM nANApanne jANe nANAjjhavasANa saMjutte evaM vayAsI-haMbho pAvAuyA ? AigarA dhammANaM nANApannA jAva nANAajjhavasANa saMjuttA? imaM tAva tumhe sAgaNiyANaM iMgAlANaM pAiM bahupaDipunnaM gahAya muhattayaM muhattayaM pANiNA dhareha, no bahu saMDAsagaM saMsAriya kujjA, no bahu aggithaMbhaNiyaM kujjA, no bahu sAhammiyaveyAvaDiyaM kujjA, no bahu paradhammiya veyAvaDiyaM kujjA, ujjuyA NiyAga paDivannA amAyaM kuvvamANA pANi pasAreha / iti vaccA se purise tesiM pAvAduyANaM taM sAgaNiyANaM iMgAlANaM pAI bahu paDipunnaM aomaeNaM saMDAsaeNaM gahAya pANisu nisirati, taeNaM te pAvAyA AigarA dhammANaM nANApannA jAva nANAjjhavasANa saMjuttA pANi paDisAharaMti / taeNaM se purise te savve pAvAue Adigare dhammANaM jAva nANAjajhavasANaM saMjuttA evaM vayAsI haM bho pAvAdayA ? AigarA dhammANaM nANApannA jAva nANAjjhavasANa sNjuttaa| kamhA NaM tubbhe pANi paDisAharaha ? pANi no DahijjA, daDDhe ki bhavissai ? dukkhaM dukkhaM ti mannamANA pddisaahrh| esa tulA, esa pamANe, esa samosaraNe, patteyaM tulA, patteyaM pamANe, patteyaM samosaraNe / tatthaNaM je te samaNA mAhaNA evamAikkhaMti jAva paraveti savvepANA jAva savve sattA haMtavvA, ajjAveyavvA, paridhetavvA, paritAveyavvA, killAmeyavvA, udaveyavvA, te AgaMtucheyAe te AgaMtu bheyAe, jAva te AgaMtu jAi jarAmaraNa joNi jammaNa saMsAra puNabbhavagabbhavAsa bhavapavaMcakalaMkalI bhAgiNo bhavissaMti // 48 // artha : ahiMsA dharmane jANanAra koI purUSa aninA aMgArAthI bharela eka lokhaMDanA vAsaNane grahaNa karI hiMsArUpI dharmanA sthApake AgaLa jaIne A vAsaNane hAthathI ja grahaNa karavAnuM kahe che te anya tIrthi ke kaheze ke AvuM dhakhadhakhatu pAtra hAthathI letAM ame dAjhI jaIe baLI marIe. tethI pitAnAM hAtha pAchA kheMcI le che. tyAre ahiMsA dharmavALe purUSa temane upadeze ke jema agnine sparza karavA AdithI tamane duHkha thAya che te tame enI hiMsA kare che tathA hisA karavAno upadeza Apo cho tethI te jIvane duHkha nahiM thatuM hoya? mATe sarva jIvone tamArA jevA ja jANe je tame keIpaNa prANI, bhUta, jIva ke satvane haNaze ke mAraze to tamAre janmAMtare paNa chedana bhedananAM
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 2 194 da bhogavavA paDaze verabaMdhanane lIdhe aneka yuniomAM duHkha sahana karatAM karatAM pasAra thavuM paDaze mUlam- te bahUNaM daMDaNANaM, bahUNaM muMDaNANaM, tajjaNANaM, tAlaNANaM, aMdubaMdhaNANaM, jAva gholaNANaM, mAimaraNANaM piyAmaraNANaM, bhAImaraNANaM, bhagiNImaraNANaM bhajjA puttA, dhUyA suNhAmaraNANaM, dAriddANaM, dohaggANaM, appiya saMvAsANaM, piyavippaogANaM, bahUNaM dukkhadomaNassANaM, AbhAgiNo bhavissaMti / aNAdiyaM ca NaM avaNayaggaM dIhamaddhacAuraMta saMsArakaMtAra bhujjo bhujjo, aNupariyaTTissaMti / te no sijjhissaMti jAva No savvadukkhANaM aMtaM karissaMti esa tullA, esa pamANe, esa samosaraNe patteyaM tullA, patteyaM pamANe patteyaM samosiraNe // 49 // artha : uparokta anyadarzanI jeo dhULa ke suma hisAthI paNa dharmane mAne che. anya pAse manAve che teo veraba dhana karIne AgAmI bhavamAM tema ja vartamAna bhavamAM paNa ghaNuM daDa, bhana, touna, tana, chehana mahAna pAbharI. oii mAtA, pitA, mA, sajinI, patnI, putra, putrI, putravadhunA maraNanuM duHkha bhogavaze. vaLI mahAduHkhI durbhAgya, ane daridrapaNAne prApta thaze. teo Adi aMta rahita dIrgha caturgatirUpa saMsAra aTavImAM vAra vAra bhaTakaze te siddhi che ke sarva duHkhano ata karaze nahi, te vAta sarvane mATe samAna che, pramANarUpa che, sArabhUta che ane sarvane te vAta eka sarakhI lAgu paDe che. mUlam- tattha NaM je te samaNA mAhaNA evamAhakkhaMti jAva paruveti savve pANA bhUyA, savve jIvA sanvesattA, na haMtavvA, na ajjhAvejavvA, na parighetavvA, na udaveyavvA, te no AgaMtu cheyAe, te no AgaMtu bheyAe, jAva jAi jarAmaraNa joNi jammaNa saMsAra puNa bhava gabbhavAsa bhavapavaMca kalaMkalI bhAgiNo bhavissaMti / te no bahUNaM daMDaNANaM jAva no bahUNaM muMDaNANaM jAva bahUNaM dukkha domaNassANaM no bhAgiNo bhvissNti| aNAdiyaM ca aNadavagaM dIhamaddhaM cAuraMta saMsAra kaMtAra bhujjo bhujjo no pariyaTTissaMti, tesi sijjhisaMti jAva savva dukkhANaM aMta karissaMti // 50 // artha : je kaI zramaNa mAhaNa hisA Adi karatAM nathI tema ja ahiMsAno upadeza Ape che tevA sata purUSa AgAmI kALe chedAze tema ja bhedAze nahi AvA ahiMsaka purUSe janma, jarA, maraNa AdinAM duHkhamAMthI mukta thaze anAdi apAra evI cAragatirUpa saMsAra aTavImAM paribhramaNa karaze nahi dayAdharmanAM upadezaka sarvakarmathI mukta thaI cauda rAjalekanAM jANanArA, dekhanArA banI, sarva duHkha ane kalezane ata karI siddha sthAnamAM birAjaze
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra mUlam iccetehiM bArasahi kiriyATThANehi vaTTamANA jIvA no sijjhisu, no vujjhisu, no muccisu no parinivvAiMsu jAva no savvadukkhANaM aMtakaresu vA no karaMti vA no karissaMti vA // 51 // 195 artha : agAunI gAthAomAM, kriyAonAM bAra sthAnaka varNavyA che te khAra sthAnakamAM rahelA jIvA bhUtakALamAM siddha thayA nathI. A jIvAe leAkAleAkanAM svarUpane jANela nathI. duHkhAnA aMta karyA nathI vartImAnakALe paNu duHkhAnA aMta karatAM nathI. bhaviSyamAM paNa aMta karaze nahi kAraNake khAra prakAranAM kriyAsthAna adhama pakSanAM che tema ja Arabhamaya che. mUlam - eyaMsi ceva terasame kiriyATThANe vaTTamANA jIvA sijjhasu bujjhisu muccisu parinivvAiMsu, jAva savvadukkhANaM aMtaM karisu vA kareti vA karissaMti vA / evaM se bhikkhU AyaTThI Ayahi Ayagutte Ayajoge Ayaparakkame Ayarakkhie AyANukaMpae AyanippheDae AyANameva paDisAharejjAsi / / tti bemi / / 52 / / iti kiriyATThANa nAmaM biya suyakkhaMgha vIyamajjhayaNaM samattaM / artha : uparokata mAra sthAnanA tyAga karI teramA sthAnakamAM je jIvA rahyA che agara rahyA hatA tee atItakALamAM siddha thayA che. vartamAnamAM siddha thAya che temaja bhAvimAM AvA jIvA duHkhAnA ata karaze. AtmArthI purUSa ja AtmAnA rakSaka ane anuka MpAvALA hAya che. ema jANI paMDita purUSAe khAra prakAranAM kriyAsthAnake tyAga karI sayama pAlanamAM jAgRta khanI vicaravu ema he jakhu ! bhagavAnanA kathana anusAra huM tane kahuM chuM.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 nuM adhyayana pUrvabhUcikA - bAra kiyAsthAnono tyAga karI teramA kiyAsthAnakanuM ArAdhana karatAM thakA sarva sAvadha karmothI nivRta thavAya che. A sAdhu sarva karmone nAza karI mokSagatine pAme che paNa AhAranI zuddhi rAkhyA vinA sarva sAvadha karmathI nivRtta thaI zakyA nahi AthI A AhAra saMbadhInAM vicAre mATe A trIjA adhyayane Ara bha karavAmAM Avela che mUlam- suyaM me AusaM teNaM bhagavayA evamakkhAya-iha khalu AhAra pariNNA nAmajjhayaNe tassa ayamaDhe-iha khalu pAiNaM vA 4 savvato savAvaMti ca NaM logasi cattArI bIyakAyA evamAhijjaMti, taMjahA aggabIyA mUlabIyA porabIyA khdhbiiyaa| tesi ca Na ahAbIyANaM ahAvagAseNaM ihagatiyA sattApuDhavI joNiyA (khaMdha) puDhavI saMbhavA puDhavIvukkammA tajjoNiyA tassaMbhavA taduvakkamA kasmovagA kammaNiyANeNaM tatthavukummA NANAviha joNiyAsu puDhavIsu rukkhattAe viuTuMti // te jIvA tesi NANAviha joNiyANaM puDhavINaM siNehamAhAreti, te jIvAAhAreti puDhavIsarIraM AusarIraM teusarIraM vAusarIraM vaNassaIsarIraM / nANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM sarIraM acittaMkuvaMti parividdhatthaM taM sarIraM puvAhArIyaM tayAhAriyaM vipariNayaM sArUviyakaDaM saMtaM // avareDavi ya NaM tesi puDhavI joNiyANaM rukkhANaM sarIrA nANAvaNNA nANAgaMdhA nANArasA nANAphAsA nANA saMThANa saMDhiyA nANAvihasarIra puggala viuvitA te jIvA kammovavannagA bhavaMti tti atha :- zrI sudharmAsvAmI jabusvAmIne kahe che, ke-aho jaba! bhagavAna mahAvIranAM kathana anusAra huM tane AhAra parijJAnAmanA azcayanane artha kahI saMbhaLAvuM chuM. A jagatamAM cAra dizA, cAra vidizA tathA upara nIce ema daze dizAomAM cAra prakAre bIjautpatinAM sthAna zrI tIrtha kara deve kahela che. (1) agrakhIja vanaspati eTale tala, tADa, AMbA vigere (2) mULabIja eTale mULamAMthI vanaspati utpanna thAya che, jemake baTeTA, Adu vi (3) parvabIja eTale zeraDI vigere (4) ska dha bIja vaDa, pipaLa vigere je bIja kAyavALA jIvamAM je je bIjathI ane je pradezamAM utpanna thavAnI gyatA rAkhe che te bIjane pRthvI, pANa vigere sajega maLavAthI tathA karmanA udayathI vazIbhUta banIne, karmathI AkarSita thaIne vividha prakAranI nivAbI pRthvImAM vRkSarUpe utpanna thAya che. vanaspatinI utpattimAM bIja ane pRthvI kAraNarUpa che ghaNuM che te ja kAyAmAM vAraMvAra utpanna thAya che pRthvamAM utpanna thanAra che tyA utpanna thaI-pRthvInAM rajakaNane AhAra kare che tathA te jIvo pANI, agni, vAyu, vanaspatine paNa AhAra kare che jema mAtAnA
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra uttaramAM rahelu bALaka mAtAnAM udaramAM rahelA AhAranA upabhAga kare che chatAM mAtAne pIDA thatI nathI. tema jIvA je kAyAmAM utpanna thAya che, te kAyAnA AhAra karavA chatAM te padArthAne pIDA thatI nathI. vaLI jIvA najIkamAM rahelAM aneka prakAranAM anya trasa ane sthAvara prANIone peAtAnAM zarIrathI khAve che. ghaNI vakhata tene mRtyune zaraNu paNa kare che. vanaspatikAya Adi je jIveA rahelAM che. tenI sattA vRkSeAmAM anubhavAya che. vanaspati kAcanAM jIve pahelAM pRthvIne AhAra kare che ghaNI vakhata vanaspati sukAya che. te batAve che ke vanaspati paNa jIvarUpa che. ema jANI tenI dayA pALavI te kalyANanA heturUpa che 197 mUlam - ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA rukkhajoNiyA rukkhasaMbhavA rukkhavukammA tajjoNiyA tassaMbhavA tadukkamA kammovagA kammaniyANeNaM tatthavukkamA puDhavIjoNiehiM rukahi rukttA viddhRti / te jIvA tesa puDhavIjoNiyANaM rukkhANaM siNemAhAreti, te jIvA AhAreti, te jIvA AhAreni puDhavIsarIraM Auteu vAu vaNassaisarIraM nANAvihANaM tasthAvarANaM pANANaM sarIraM acita kuvvaMti / parividdhatthaM taM sarIraM puvvAhAriyaM tayAhAriyaM vipariNAmiyaM sAruviyakaDaM saMtaM avare vi ya NaM tesi rukkhajoNiyANaM rukkhANaM sarIrA nAgAvaNNA nANAgaMdhA nANArasA nANAphAsA nANAsaMThANa saMThiyA nANAviha sarIra puggala viubviyA te jIvA kasmovavannagA bhavaMti tti makkhAyaM // 2 // artha : have vanaspati kAyane khInne bheda kahe che. pRthvI upara je vRkSa utpanna thAya che. tyAM khIjA jIvA peAtAnA karmavaza paNa utpanna thAya che. A jIvA vRkSarUpa banI jAya che tethI tene vRkSa ceAnivALA kahe che. A jIve te vRkSamAMthI pRthvIkAya AdinA AhAra paNa peAtAnA hissA pramANe te svaya' khecI te AhArane peAtAnAM zarIramAM pariNumAvIne pete vRddhi pAme che. A jIvA je vRkSamAMthI AhAra le te vRkSane pIDA ApatAM nathI paNa AjubAjuthI prApta thatAM ekendriya ADhi tathA trasa Adi prANIonAM zarIrane AhAra karI temane acetana manAvI de che. A AhAra vRkSanI tvacA vaDe zarIramAM pariName che ane tenAM zarIra aneka varNa, ga Mdha, rasa tathA sparzamaya banI aneka prakAranA sasthAnavALA khanI jAya che. A khadhu karmonA kAraNathI jIvanI vicitratA haiAya che. pRthvImAMthI ugela vRkSamAMthI je khIju vRkSa utpanna thAya tene ' vRkSayAni kahe che mUlam - ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA rukkhajoNiyA rukkhasaMbhavA rukkhavukkamA tajjoNiyA tassaMbhavA taduvakkamA kammovagA kammaniyANeNaM tatthavukkamA rukjoNiesu rukkhattAe viuti / te jIvA tesi rukkhajoNiyANaM ruvakhANa siNehamAhAreti te jIvA AhAti puDhavI sarIraM Au teu vAu vaNassai, zarIraM tasa thAvarANaM pANANaM zarIraM acittaM kuvvaMti / parividdhatthaM taM sarIraM me jAva sAruviyakaDaM saMtaM, avareDavi ya NaM tesi rukkha
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 adhyayana 3 joNiyANaM mUlANaM kaMdANaM khaMdhANaM tayANaM sAlANaM pavAlANaM jAva bIyANaM sarIra nANAvaNNA nANAgaMdhA nANArasA jAva nANAviha sarIra puggalaviuvviyA te jIvA kammovi vannagA bhavaMti tti makkhAyaM // 3 // artha : kaI vRkSamAM utpanna thAya che. vRkSa para rahe che ane vRkSa paraja vadhe che. A "vRkSanika-vRkSane adhikAra che. pRthvI upara je vRkSa utpanna thAya che tene pRthvI nika vRkSa" kahe che A pRthvI penika vRkSamAM bIjA vRkSa utpanna thAya tene "vRkSa nika vRkSa kahe che. A vRkSamAM ja utpanna thayeluM bIju vRkSa pitAne AhAra pRthvI jenika vRkSamAMthI paNa prApta karI pitAnuM zarIra bAMdhe che ane kame kame vRddhine pAme che. bAkInI sava hakIkata pRthvI jenika vRkSa mAphaka jANavI A vanaspatikAya jIvano trIjo bheda che. AvA bIjA bhede ane prabhede zrI kevaLajJAnIe kahyA che. mUlam- ahAvara purakkhAyaM ihegatiyA sattA rukkhajoNiyA rukkhasaMbhavA rukkhavukkamA tajjoNiyA tassabhaMvA taduvakammA kmmovgaa| kammaniyANeNaM tatthavukkamA rukkhajoNiesu rukkhesu mUlattAe kaMdattAe khaMdhattAe tayattAe sAlattAe pavAlattAe pattatAe puppatAe phalattAe bIyattAe viuTuMti, te jIvA tesiM rukkhajoNiyANaM rukkhANasiMheNamAhareti, te jIvA AhAreti puDhavI sarIraM Au vAu teu vaNassai nANAvihANaM tasa thAvarANaM pANANaM sarIraM acittaM kuvvaMti parividdhatthaM taM sarIragaM jAva sArUviyakaDaM saMtaM / avaraDevi ca NaM tesi rukkhajoNiyANaM mUlANaM kaMdANaM khaMdhANa tayANaM sAlANaM pavAlANaM jAva bIyANaM sarIrA nANAvaNNA nANAgaMdhA nANArasA jAva nANAviha sarIra puggalaviuvviyA te jIvA kamo vavannayA bhavaMti tti makkhAyaM // 4 // arthaH vRkSanivALA jevo vRkSAmAM mULarUpe, kadarUpe, skaMdharUpe, DALarUpe, kupaLarUpe, patra rUpe, phaLa rUpe, puSpa rUpe ane bIjA rUpe paNa utpanna thAya che. A badhe vanaspatinAM avayane adhikAra che. A jIve te vRkSanivALAM vRkSanAM nehane AhAra kare che. mULathI zarU karI bIja sudhI je jIve hoya che te pratyeka che judA judA hovA chatAM e ja rUpe tyAM utpanna thAya che A che te vRkSa dvArA grahaNa karavAmAM Avela AhArathI piSaNa meLave che. tema ja AjubAju rahelAM pRthvI, apa, teja, vAyu ane vanaspatinA zarIrane paNa AhAra kare che A jI AjubAju rahelAM trasa ane sthAvara jIvonAM zarIrane paNa niprANa banAvI de che A niprANa zarIrane AhAra karIne pitAnuM zarIra pariNAma che. AvA skaMdha, chAla, pAMdaDAM vigere rUpa jIvonAM zarIra aneka prakAranA gadhathI yukata hoya che. A dazeya prakAranAM jI bhinna bhinna hoya che. AkhA vRkSamAM sarvAge rahelAM jIve che te A daze prakAranAM bhinna bhinna jIthI bhinna che. A ja pitAnAM '
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga mUtra 199 zubhAzubha karmonAM prabhAvathI AvA prakAranI bhinna bhinna nimAM utpanna thAya che. eka vRkSa para Azare saMkhyAtA asaMkhyAta ane anaMta jIvo paNa hoya che. A keI IzvarakRta nathI. mUlama- ahAvaraM purakkhAyaM ihe gatiyA sattA rukkhajoNiyA rukkhasaMbhavA rukkhavakkamA tajjoNiyA tassaMbhavA taduvakkammA, kammovavannagA, kammaniyANeNaM tatthavukkamA rukkhajoNiehi roha ajjhArohattAe viuda'ti, te jIvA tesi rukkhajoviyANaM rukkhANaM sINehamAhAreti, te jIvA AhAreti puDhavIsarIraM jAva sArUviyakaMDaM saMtaM, avaraM vi ya NaM tesi rukkhajoNiyANa ajjhArahANaM sarIrA nANAvaNNA jAva makkhAyaM // 5 // artha : vRkSAnika vRkSa eTale je vRkSa pRthvImAM utpanna thayeluM hoya, jenAM mULa pRthvImAM hoya te pRthvInika vRkSa kahevAya, ane te pRthvInika vRkSamAMthI je vRkSa utpanna thAya tene vRkSonika vRkSa kahevAya. te vRkSanika vRkSamAMthI je utpanna thAya tene "adhyArI' kahevAya (ardhamAgadhI bhASAmAM) e adhyAraha vanaspatine "latA vela" paNa kahe che. ane A "adhyAha" vanaspati je vRkSamAM utpanna thayelAM hoya te vRkSamAMthI tenA zarIra mATe AhAra kare che. tathA ekendriya Adi ane trasa jInAM acetana zarIrane paNa AhAra kare che te vela aneka prakAranAM varNa AdithI yukata hoya che, bAkI pUrvavata mUlam- ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA ajjhArohajoNiyA ajjhArohasaMbhavA jAva kammani yANeNaM tatthavukamA rukkhajoNissu ajjhArohesu ajjhArohattAe viuTRtti, te jIvA tesi rukkhajoNiyANaM ajjhArohaNaM sinnemaahaareti| te jIvA puDhavIsarIraM jAva sArUvikaDaM saMtaM / averaDavi ya NaM tesi ajjhAroha joNiyANaM ajjhArohANaM sarIrA nANAvaNNAja vimakkhAyaM // 6 // artha : vRkSamAM utpanna thayela vRkSamAM adhyAroha (vela) thAya che. te adhyAreha-nika, adhyAroha vRkSa kahevAya che A adhyAroha vRkSa, azvAroha yoninAM snehane AhAra kare che A adhyAreya ekendriya Adi zarIrane paNa AhAra kare che A adhyAroha vRkSa ghaNAM prakAranAM varNa, gaMdha, sparza tathA saMsthAnavALA hoya che ane anekavidha zarIrarUpe ane che bAkI agAu pramANe je jI azvAroha vanaspatimAM utpanna thAya che ane adhyAroha vanaspati vadhavAthI vadhe che, teo karmanAM nimitte adhyArohapaNathI ja vadhe che. mUlam- ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA ajjhAroha joNiyA ajjhArohasaMbhavA jAva kamma niyANeNaM tatthavukkamA ajjhAroha joNiesu ajjhArohattAe viuTuMti, te jIvA tesi ajjhArohajoNiyANaM ajjhArohANaM siNehamAhAreti, te jIvA AhAreti paDhavIsarIra
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 adhyayana 3 jAvasArUvikaDaM saMta, avareDavi ya NaM tesi ajjhAroha joNiyANaM ajjhArohANaM sarIrA nANAvaNNA jAva makkhAyaM // 7 // artha :- A adhikAra paNa adhyAroha-nika adhyArehathI utpanna thatAM vRkSane che. te adhyAroha cenika (latA) adhyArohanAM zarIrathI AhAra kare che. vaLI pRthvI Adi ekendriya zarIrane paNa AhAra kare che tema ja traNa sthAvaranAM acetana zarIrane paNa AhAra kare che. A jInuM utpanna thavu potapotAnAM karmavazAt che mUlam- ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA ajjhArohajoNiyA ajjhArohasaMbhavA jAvakammani yANeNaM tatthavukkamA ajjharohajoNiesu ajjhArohesu mUlattAe jAva bIyattAe viuda'ti / te jIvA tesi ajjhAroha joNiyANaM ajjhA rohANaM siNehamAhAreti jAva avareDavi yaNaMtesiM ajjhArohajoNiyANaM mUlANaM jAva bIyANaM sarIrAnANAvanA jAva makkhAya // 8 // artha - tIrthakara bhagavAnee adhAroha vRno bIje paNa prakAra karyo che ke kaI kaI adhyAroha nivALA hoya che AvA jI adhyAraha vRkSamAM ja sthita thAya che. temAM ja teo vRddhine pAme che adhyAroha genika jI adhyAre vRkSonAM mULa, kaMda, skadha, zAkhA, kupaLa, pAna, puSpa, phaLa vigere rUpa karIne paNa utpanna thAya che. teo adhyAroha vanaspati chane AhAra kare che teonA varNa Adi rUpa aneka prakAranAM zarIra hoya che. mUlam- ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA puDhavojoNiyA puDhavIsaMbhavA jAva nANAvihajoNiyAsu puDhavIsu taNattAe viuTuMti, te jIvA tesi nANAviha joNiyANaM puDhavINaM sINehamAhAreti jAva te jIvA kammovavannagA bhavaMti ti makkhAyaM // 9 // artha : tIrthakara bhagavAne vanaspati kAyanAM uparokata prakAro sivAya anya prakAro paNa kahyA che. kaI kaI jIvo pRthvIkAyathI utpanna thAya, tenI upara sthita rahe, vadhe paNa pRthvI upara ja. teo tRNa rUpe aneka prakAranAM thaI pRthvI upara rahe che. A tRNo pRthvInAM sanehane AhAra kare che mUlamU- evaM puDhavIjoNiesu taNesu taNattAe viuTuMti jAva makkhAyaM // 10 // artha : pRthvI kAcamAM janmavALA tRNa - ghAsanAM che upara batAvyA te pramANe che. A tRNemAM paNa bIjA je tRNarUpe paNa utpanna thAya che te tRNamAM ke ghAsamAM utpanna thaI tyAM vadhe che bAkI badhuM pUrvavata. mUlam- evaM taNajoNiesu taNesu taNattAe viuda'ti, taNajoNiyaM taNasarIraM ca AhAreti jAva makkhAya // evaM taNajoNiesu taNesu mulattAe jAva bIyattAe viuddeti te jIvA jAva eva makkhAyaM // evaM osahINa vi cattArI AlAvagA / / evaM hariyANa vi cattAri AlAvagA // 11 // artha : kaI kaI jIva pRthvI-cenika tRNomA eTale ghAsamAM tRNapaNuo utpanna thAya che. A
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra tRNanimAM janmelA che tRNa zarIrane AhAra vigere pUrva pramANe kare che. e ja pramANe tRNa niomAM eTale tRNa jenika tRNamAM keTalAMka jI mULa kaMda, tathA bIja rUpe paNa utpanna thAya che tevI rIte auSadhi anAja-juvAra, bAjare, ghauM -AdipaNe paNa jIva utpanna thAya che. tema ja haritakAyapaNe paNa utpanna thAya che. bAkInuM lakhANa eTale AhAra, vRddhi Adi pUrva pramANe jANavuM. A pramANe darekamAM cAra AlApa (va) jANavA. mUlam- ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA puDhavIjoNiyA puDhavIsaMbhavA jAva kammaniyANeNaM tattha vukkamA nANAvihajoNiyAsu puDhavIsu AyattAe vAyattAe kAyattAe kuhaNattAe kaMdukattAe unvehaNiyattAe nivehaNiyattAe saDhattAe chattagattAe vAsANiyattAe kUrattAe viuda'ti / te'vi jIvA teMsi nANAviha joNiyANaM puDhavINaM sINehamAhAreti / te'vi jIvA AhAreti puDhavIsarIraM jAva saMtaM / avare'vi ya NaM taisi puDhavIjoNiyANaM AyattANaM jAva karANaM sarIrA nANAvanA jAva makkhAyaM ego ceva AlAvago sesA tiNNi Natthi // 12 // artha : zrI tIrtha kara devoe uparokta prakAre sivAya vanaspati Azraye bIjA prakAre paNa kahyA che. A jagatamAM prANIo pitAnAM karmothI kheMcAIne pRthvI-cenika (pRthvImAM janma le te) vanaspatimAM utpanna thAya che. jenAM nAma vAya, kAya, kUhANa, kaMdUka, uvaNIhIka, nipahanIta, sachatra, chatraga, vAsANikAra, kuranAmA ityAdi aneka prakAranI vanaspati utpanna thaI pRthvIkAyane AhAra karI pitAnI kAyA jevuM ja rUpa banAve che A eka ja prakAra jANo. A vanaspati anya vanaspatimAM utpanna thatI nathI. A upara jaNAvelI vanaspatio pRthvI-cenika ja che. tenI upara bIjA keI prakAranI vanaspati utpanna thatI nathI mUlam- ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA udagajoNiyA udagasaMbhavA jAva kamma niyANaNaM tatthavukkamA nANAviha joNiesu, udaesu rukkhattAe viudbhRti te jIvA tesi nANAviha joNiyANaM udagANaM siNehamAhAreti / te jIvA AhAreti, puDhavIsarIraM jAva saMtaM / avareDavi ya NaM tesi udagajoNiyANaM rukkhANaM sarIrA nANAvannA jAva makkhAyaM / jahA puDhavIjoNiyANaM rukkhANaM cattAri gamA ajjhAruhANa vi taheva / taNANaM osahINaM hariyANaM cattAri AlAvagA bhANiyavvA ekkekke // 13 // artha : have apakAya ni eTale jenuM janma sthAna pANI ja che tevI apakAya enimAM vanaspatinAM prakAro paNa utpanna thAya che. AvA ja pitAnAM kamene lIdhe pANInAM sthAnamAM vanaspatipaNe utpanna thAya che. A utpanna thatAM jIvo pANIne AhAra kare che. tyAM sthira rahe che ane vRddhi pAme che. aneka prakAranI jAtivALA pANImAM jIva utpanna thaIne vRkSarUpe utpanna thAya che A cho pANImAM rahelAM snigadha AhArane grahaNa karI- vividha prakAranAM varNa AdithI yukata thaIne zarIrarUpe bane che. jema
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 adhyayana 3 pRthvI cenika vRkSanAM cAra bheda kahyA tema-jaLa ceAnika vRkSamAM cAra bheda nahI paNa eka ja bheda jANavA. pRthvI cainika vRkSanAM cAra bheda, tene Azraye utpanna thayelAM adhyArAha vRkSamAM cAra le, adhyArAha vRkSane Azraye tRNu cainika vRkSanAM paNa cAra le, tRNu ceAnikanAM Azraye phaLA idhAnyanAM cAra bhe, harita kAya vanaspatinAM cAra bheda. vaLI khAramI gAthAmAM jaNAvelI vanaspatine eka ja bheda che, ema ekavIsa le pRthvI ceAnika vanaspatinAM che. vIsa (20) bheda pANI-ceAnika vanaspatinAM che. Ama maLI vanaspatinAM kulla 41 (ekatAlIsa) le jANavA mUlam - ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA udagajogiyA udagasaMbhavA jAvakamma niyANeNaM tatthavukkamA nANAvihajoNiesu udaesu udagattAe avagattAe paNagattAe sevAlattAe kalaMbugattAe haDattAe kaserugattAe kacchabhANiyattAe uppalattAe paumattAe kumuyattAe naliNattAe subhagattAe sogaMdhiyattAe poDariyamahApoDariyattAe saya pasatAe sahassapattatAe evaM kalhAra kokaNayattAe araviMdattAe tAmarasattAe misamisa muNAla pukkhalattAe pukkhalacchi bhagattAe viuTTaMti / te jIvA tesa nANAviha joNiyANaM udagANaM siNehamAhAreti / te jIvA AhAreti puDhavIsarIraM jAva saMtaM / avare'vi ya NaM tesi udagajoNiyANaM udagANaM jAvapukkhalacchibhagANaM sarIrA nANAvannA jAva makkhAyaM, ego ceva AlAvo // 13 // artha : zrI tIrthaMkaradeve pANImAM utpanna thatI vanaspatinAM ghaNA bhedo khatAvyA che. keTalAka jIve karma anusAra vividha prakAranI ceInavALA pANImAM utpanna thAya che. keTalAMka uka, avaka, yana sevAjage, usa, DeDa, 34, 12cha lAtira, utyaya, padma, Dubhuha sIsapuga yA puSThurAkSI mane nasina, laga, sulaga, sauga thie, puMDarI, mahAyu DarI, zatapatra, sahastrapatra, ataH, ravi, tAbharasa, visa, bhRguAsa, puSkara, tebhana vividha aAranAM ubhaNa yahi yathe utpanna thAya che. A jIvA ghaNA prakAranI ceAnivALA pANIne AhAra kare che A vanaspatie utkRSTa ceAnika kahevAya che. khAkInI hakIkata agAu pramANe samajavI. mUlam- ahAvaraM purakkhAyaM ihegattiyA sattA tesi ceva puDhavIjoNiehiM rukkhehi rukkhajogie ha rUkkhiha, rukkhajoNiehi mUlehiM jAva bIehi rukkhajoNiehi ajjhArohehi, ajjhAroha joNiehi ajjhArehi, ajjhArohajoNiehi mUleha jAva bIehi, puDhavIjoNiehi tarNoha, taNajoNiehi tarNoha, taNajoNiehi mUlehiM jAva bIehi, evaM osahIhi vi tinni AlAvagA, evaM riehi vi tinni AlAvagA, puDhavIjoNiehivi Aehi kAhiM jAva kUrroha udagajoNiehi rukkhahi rukkhajoNiehi rukkhehi, rukkhajoNiehi mUlehi jAva vIehi, eva ajjhAruhehivI tinni, tarNohapi tinni AlAvagA / osahIhi pi tinI / hariehi pi tinni / udagajoNiehi udaehiM avaehiM jAya pukkhalacchibhaehi tasa
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 203 pANattAe viuda'ti / te jIvA tesi puDhavIjoNiyANaM udagajoNiyANaM rukkhajoNiyANaM ajjhArohajoNiyANaM taNajoNiyANaM osahIjoNiyANaM hariyajoNiyANaM rukkhANaM ajjhArUhANaM ajjhArUhANaM taNANaM, osahINaM hariyANaM mUlANaM jAva bIyANaM AyANaM kAyANaM jAva karANaM udagANaM avagANaM jAva pukkhalacchibhagANaM siNehamAhAreti / te jIvA AhAreti puDhavIsarIraM jAvasaMtaM / avareDavi ya NaM tesiM rukkhajoNiyANaM ajjhAroha joNiyANaM taNa joNiyANaM osahIjoNiyANaM hariyajoNiyANaM mUlajoNiyANaM kaMdajoNiyANaM jAvavIyajoNiyANaM AyajoNiyANaM kAyajoNiyANaM jAva kUrajoNiyANaM udagajoNiyANaM avagajoNiyANaM jAva pukkhalacchi, bhagajoNiyANaM tasa pANANaM sarIrA nANAvannA jAva makkhAyaM // 14 // artha : A jagatamAM keTalAMka che pRthvI jenika vRkSathI, vRkSanika-vRkSathI vRkSanika mULathI laI bIja paryanta avayamAM tathA vRkSanAM adhyArohathI tathA adhyAreha nikathI adhyarUhamAM tema ja adhyArUhAnike mULathI laI bIja sudhI avayamAM, pRthvInika tRNamAM, tRNanika tRNamAM, tRNanika mUlathI laI bIja paryata avayamAM A ja pramANe auSadhi tathA lIlotarInA viSayamAM paNa traNa bIla kahevA joIe AvA ja je nimAM janma le che te ja ninAM cikAzane AhAra kare che. AhAra karIne pitAnA zarIrarUpe te AhArane pariNamAve che vaLI e vRkSa Adi nika. te vRkSothI utpanna, adhyarUhathI utpana, tRNathI utpanna, auSadhiothI utpanna, haritothI utapanna, mULathI utpanna, kaLethI utpanna, bIjethI utpanna, Arya vRkSethI utpanna, kAyakSethI utpanna thAvata phUra vRkSothI utpanna, udakathI utpanna, avakathI utpanna, tathA bhaga nAmaka vanaspatithI utpanna. trasa prANIpaNe paNa utpanna thAya che. trasa prANIonAM zarIra vividha prakAranAM varNa, gaMdha, rasa, sparza tathA saMsthAnavALA bane che A badhu potAnA pUrvakRta kamaeN karIne utpanna thAya che A prakAre tIrtha kara devoe udakanikamAM batrIsa bheda kahyA ane agAunA betAlIsa (42) bheda maLI cUmatera bheda thayA A cha vanaspatimAM utpanna thayA thakA pRthvInika, udanika, vRkSanika, adhyAre hAnika, tRNanika, dhAnya nika, tathA haritakAyonika vRkSo vigerenAM cikAzano AhAra kare che. mUlam- ahAvaraM purakkhAyaM nANAvihANaM maNussANaM taMjahA-kammabhUmagANaM akammabhamagANaM aMtara dIvagANaM AriyANaM milakkhuyANaM tesi ya NaM ahAbIeNaM ahAvagAseNaM itthIe parisassa ya kammakaDAe joNie ettha NaM mehuNavattiyAe nAmaM saMjoge smuppjji| te duhaovisiNehaM saMciNaMti / tatthaNaM jIvA itthittAe purisattAe napuMsagattAe, viuda'ti, te jIvA mAouyaM, piusukkaM taM tadubhayaM saMsaTuM kalusaM kinvisaM taM paDhamattAe AhAramAhAreti / tato pacchA jaM se mAyA nANAvihAo rasavihIo, AhAramAhAreti, tato egadaseNaM oyamAhAreti, ANuputveNaM vuDDA paliyAgamaNuppavannA tato kAyAteto abhinivaTTamANA
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 itthiM vegayA jaNayaMti, purisaMvegayA jaNayaMti, napuMsaMgavegayA jaNayaMti / te jIvA DaharA samANA mAukkhIraM sappiM aahaaraiti| ANupuvveNaM vuDDA oyaNaM kumyAsaM tasathAvare ya pANe, te jIvA AhArati, puThavI sarIraM jAva sArUvikaDaM sataM avareDavi ya NaM tami nANA vihANa maNussagANaM, kamma bhUmagANaM, akammabhUmagANaM, aMtara dIvagANaM, AgyiA gaM milakkhUNaM sarIrA nANAvanA bhavaMtIti makkhAyaM // 15 // artha - have trasakAya no adhikAra kahevAmAM Ave che. trasakAyanAM cAra bheda hoya che. nArI, deva, manuSya ane tirya ca. ahIM manuSyane adhikAra kahevAmAM Ave che. ke manuSya karmabhUmi akarmabhUmi tathA ataradvIpamAM nivAsa kare che. keI Arya tathA ke anArya hAtha che. A jIvanI utpatti potapotAnAM bIja ane avakAza pramANe thAya che mAtA - pitAnAM saMga pachI utpanna thayele jIva banenAM sneha (cikAza) no AhAra kare che. keI kaI jIvanI utpati strI, purUSa ke napusaka tarIke thAya che. mAtAnA garbhamAM Avate jIva pitAnAM zukra ane mAtAnA Artava nAmanAM padArthonI (mizra thatAM e malina ane apavitra bane che) AhAra kare che tyAra bAda mAtAnAM AhAra pramANe A jIva pitAnuM zarIra kame keme bAMdhe che. je mAtA-pitAnAM mizra bhAgamAM pitAnA vIryane vizeSa bhAga hoya che te jIva purUSa rUpe utpanna thAya che. kadAca mAtAnuM Artava (lehI) vizeSa pramANamAM hoya to jIva strIrUpe utpanna thAya che. kadAca lehI ane vIrya sarakhA pramANamAM hoya te jIva napusaMkapaNe utpanna thAya che. strI pacAvana varSe, purUSa sittera varSanAM thatA tenAmAM saMtAna utpattinI cegyatA rahetI nathI strI-purUSanAM saga pachI zukra ane zeNita (lehI) mAM bAra muhUrta sudhI satAna utpattinI zakita rahe che. jIva mAtAnA garbhamAMthI bahAra nikaLatAM bahAranA padArthone grahaNa karato ane pacAva meTA zarIra rUpe thAya che. mAnavanAM zarIramAM rasa, lehI, mAMsa, meda, hI, majjA tema zuka nAmanI sAta dhAtu hoya che. A sAta dhAtu AhAramAMthI prApta thAya che AhAra be prakAranAM hoya cheH (1) Abhagata (2) anAgakRta, anAgakRta AhAra jIva samaye samaye le che. AbhegakRta AhAra judA judA samaye le che devAmAM AhArane samaya ghaNuM lAMbA kALe che nArakI, deve ane ekendriya jIvone eja ane rAma AhAra hoya che. manuSya ane tiryaMca paMcendriyamAM eja, roma ane kavaLa traNa prakAre hoya che kSudhA vedanIya karmanA udayathI cha AhAra kare che. tvacAthI grahaNa kare te roma AhAra kahevAya. mAtAnA garbhamAM AvatAM je AhAra kare te "oja AhAra kahevAya keLiyAthI AhAra kare te te "kavaLa" kahevAya chanAM vividha prakAranAM varNa, sparza ane saMsthAne Adi pitAnAM karma anusAra hoya che. mUlam- ahAvaraM purakkhAyaM nANAvihANaM jalacarANaM pacidiya tirikkha joNiyANaM, taMjahA macchANaM jAva suMsumArANaM / tesi ca NaM ahAvIeNaM ahAvagAseNaM itthIe purisassa ya kammakaDA taheva jAva tato egadeseNaM oyaM mAhAreti / ANupuvveNaM vuDDA palipAgamaNuppavannA tato kAyAo abhinivaTTamANA aMDaM vegayA jaNayaMti, poyaM vegayA jaNayati / se
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 205 mUyagaDAMga mUtra aMDe ubbhijjamANe itthi vegayA jaNayaMti, purisaM vegayA jaNayaMti, napuMsagaM vegayA jaNaMyati / te jIvA DaharA samANA AusiNehamAhAreti / aNupuvveNa vuDDhA vaNassatikAyaM tasathAvareya pANe, te jIvA AhAreti puDhavI sarIraM jAva saMtaM / avareDavi ya NaM tesi nANAvihANaM jalacara paMcediya tirikkhajoNiyANaM macchANaM susumArANaM sarIrA nANAvannA jAva makkhAyaM // 16 // artha : have tiryaMca pacendriyanAM jIvonAM svarUpane batAve che mAchalAM, kAcalA, magara, grAha tathA susumAra Adi jaLacara paMcendriya jIva kahevAya che mAyA-kapaTa tathA asatya AcaraNathI che tiryaMca nimAM praveza kare che. A jIvo garbhamAMthI nIkaLIne jaLanAM nehane AhAra kare che tyAra bAda vRddhi pAmatAM vanaspatikAya tathA trasa ane sthAvara jano AhAra kare che. A jIvo mAtA-pitAnAM saMgathI utpanna thatI vakhate eja AhAra kare che. A jIvo strI-purUSa ke napusaka rUpe paNa utpanna thAya che A jaLacara jIvo paMcendrIya jIvana tathA pANImAM rahelAM kicaDano AhAra kare che. te AhArane pacAvI pitAnA zarIrarUpe pariNata kare che bAkInuM upara pramANe vizeSamAM eTale ke jaLacara jIvone mAtAnuM dUdha maLatu nathI A jIvanI utpatti pitAnu bIja ane mAtAnA avakAza pramANe ja pUrvakanAM udayathI heya che. A ja aneka varNa AdinAM heya che. mUlam- ahAvaraM purakkhAyaM nANAvihANaM cauppaya thalayara paMcidiya tirikkha joNiyANaM, taM jahA-egakhurANaM dukhurANaM gaMDIpayANaM saNappayANaM, tesi ca NaM ahAbIeNaM ahAvagAseNaM ithie purisassa ya kamma jAva mehuNavattie nAmaM saMjoge samuppajjai / te duhao siNehaM saMciNaMti / tatthaNaM jIvA itthittAe purisattAe jAva viuda'ti / te jIvA mAouyaM piusukkaM evaM jahA maNussANaM / itthipi vegayA jaNayaMti, purisaMpi napuMsagaMpi / te jAva DaharAsamANA mAukkhIraM sappi AhAreti / ApuputveNaM vuDDA vaNassakAyaM tasathAvare ya pANe, te jIvA Aharenti puDhavIsarIraM jAva saMtaM / avare'pi ya NaM tesiM nANAvihANaM cauppaya thalayara paMcediya tirikkha joNiyANaM ega khurANaM jAva saNappayANaM sarIrA nANAvannA jAva makkhAyaM // 17 // artha : have tirthaM ca paMcendriya sthaLacara jIne adhikAra kahevAmAM Ave che. A pRthvI upara vicaravAvALA sthaLacara prANIomAM kaI eka khUrIvALA ghoDA, khaccara vigere tathA be pUrIvALA gAya bheMsa vigere tema ja gaMDIpada eTale goLa kharIvALA hAthI, geMDa vigere tema ja nakhavALA siha, kUtarA, bilADI vigere A ja strI-purUSanAM sagathI strI, purUSa, ke napuMsakapaNe utpanna thAya che. bAkInI hakIkata manuSyanI mAphaka che bAlyAvasthAmAM mAtAnA dUdhane AhAra kare che tema ja vRddhi pAmatAM vanaspati temaja trasa ane sthAvara ine paNa AhAra kare che. teonAM zarIra aneka varNa Adi tathA sasthAna vigerenA hoya che.
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 adhyayana 3 malam- ahAvaraM purakkhAyaM nANAvihANaM uraparisappa thalayara paMcidiya tirikkha joNiyANaM, taMjahA-ahINaM, ayagarANaM, AsAliyANaM, mahoragANaM, tesi ca NaM ahAvIeNaM ahAvagAseNaM itthIe purIsassa jAva ettha NaM mehuNe evaM taM ceva / nANattaM aMDaM vegaiyA jaNayaMti / poyaM vegaiyA jaNayaMti / se aMDe unbhijjamANe itthi vegaiyA jaNayaMti, purisaMpi napuMsagaMpi / te jIvA DaharA samANA vAukAyamAhAreti / ANuputveNaM vuDDA vaNassaikAyaM tasa thAvara pANe / te jIvA AhAreti puDhavIsarIraM jAva saMtaM / avare'vi ya NaM tesi nANAvihANaM uraparisappa thalayara paMcidiya tirikkha0 ahINaM jAvamahoragANaM sarIrA nANAvannA nANAgaMdhA jAva makkhAyaM // 18 // artha * have ura parisarpa-sthaLacara - pacendriya - tiryaMca - jenika enuM varNana ahIM batAve che uraparisarpa eTale peTe cAlanArA prANuo. AvA sapanAM cAra prakAra che: (1) sarSanAga, (2) 2812, (3) mAsAliyA, (4) mh|21 mA paae| zrI - 53panA mAthI utpanna thAya che keI InDAnA rUpamAM te kaI pitarUpe utpanna thAya che pita eTale upaluM paDa- kothaLI - A IDa ke pita phUTavAthI jIva bahAra Ave che te kaI paNa veda rUpe hoya che. bAlyAvasthAmAM teo vAyukAyane AhAra kare che tyAra bAda vanaspati ke trasa sthAvara jIno AhAra kare che. bAkInuM saghaLuM kathana manuSya pramANe samajI levuM. mUlam- ahAvaraM purakkhAyaM nANAvihANaM bhuyaparisappathalayara paMcidiya tirikkha joNiyANaM taMjahA-gohANaM, naulANaM, sihANaM, saraDANaM, sallANaM, saravANaM, kharANaM, gharakoiliyANaM, vissaMbharANaM, musagANaM, maMgusANaM, pailAiyANaM, virAliyANaM, johANaM, cauppAiMyANaM / tesi ca NaM ahAbIeNaM ahAvagAseNaM itthIe purisassa ya jahA uraparisappANaM tahA bhANiyavvaM jAva sArUvikaDaM saMtaM / avare'vi ya NaM tesi nANAvihANaM bhuyaparisappa paMcidiya thalayara tirikkhANaM taM0 gohANaM jAva makkhAyaM // 19 // artha : zrI tIrthakara deva bhUjAnI sahAyathI cAlanArA sthaLacara tiryaMca paMcendriyanAM bheda kahe che. A ch| (1) goha (1) (2) na - naajiye| (3) ziyANa (4) sarasa (5) saragA (6) (7) 2 (8) gRha se (6) vIsabharI (10) 2 (11) misalI tathA yAra gavANA je strI purUSanAM saMjogathI pedA thAya che. A sarva jIve janma lIdhA bAda pRthvIkAya Adine AhAra laI vRddhi pAme che. A ja bAlyAvasthAmAM mAtAnA dUdhane AhAra kare che. A jIvonAM varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAna aneka prakAranA hoya che. mUlam- ahAvaraM purakkhAyaM nANAvihANaM khecara paMcidiya tirikkha joNiyANaM, taMjahA-cammapa kkhINaM, lomapakkhINaM, samuggapakkhINa, vitatapakkhINaM / tesi ca NaM ahAvabIeNaM, ahAvagAseNaM itthIe jAva, uraparisappANaM / nANattaM te jAva DaharA samANA mAugattasiNehamAhAreti / ANuputveNaM vuDDA vaNassatikAyaM tasathAvare ya paanne| te jIvA AhAreti
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ samagavaMga mUtra 207 puDhavIsarIraM jAva saMtaM / avareDavi ya NaM tesi nANAvihANaM khecara paMcidiya tirikkha joNiyANaM cammapakkhINaM jAva makkhAyaM // 20 // artha ? have AkAzamAM pharanArA pakSIone adhikAra kahevAmAM Ave cheH (1) cAmaDAnI pAMkhavALA - cAmAciDiyA, vAgoLa vigere. (2) rema eTale rUMvADAnI pAMkhavALA prANIo jevA ke rAjasa, sArasa, kAgaDA, mera, pArevA vigere (3) samugapakSI (biDAyelI pAMkhavALA) tema ja vitata (jenI pAMkha sadAya pahoLI rahe tevA pakSIo) pakSI vigere. A pakSIo aDhI dvIpa bahAranAM paNa hoya che tenI utpatti pUrvavat jANavI. pharaka eTale ke A pakSI jAtinI strI potAnA IDane pitAnI pAMkhathI DhAMkIne ane besIne pitAnA zarIranI garamIthI te IDanuM piSaNa kare che. mAtAnA zarIranI garamIne AhAra karI IDa vRddhine pAme che IDAnI aMdara rasa hoya temAMthI tenuM zarIra baMdhAya che. A avasthA te kvala' kahe che. te avasthA bAda tenAM sarva avayave paripUrNa thatAM te IDa phATIne be bhAgamAM vaheMcAI jatAM bacAo temAMthI bahAra Ave che. tyAra bAda mAtAe temane AhAra khavarAvIne vRddhi pamADe che. bAlyAvasthAmAM mAtAnA zarIrane rasano AhAra kare che kramazaH vanaspati trasa tathA sthAvara AhAra kare che anAga AhAra (rema AhAra) jIvamAtrane dareka kSaNe heAya che A cho aneka varNa Adi zarIravALAM hoya che mUlam- ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA nANAvihajoNiyA nANAviha saMbhavA nANAviha vukkamA tajjoNiyA tassaMbhavA taduvukkamA kammovagA kammaniyANeNaM tatthavukkamA NANAvihANaM tasathAvarANaM poggalANaM sarIresu vA sacitesu vA acitesu vA aNusUyattAe viuda'ti / te jIvA tesiM nANAvihAtaM tasa thAvarANaM pANANaM siNehamAhAreti / te jIvA AhArati puDhavIsarIraM jAva saMtaM / avare'vi ya tesiM tasathAvarajoNiyANaM aNasayagANa sarIrA nANAvannA jAva makkhAyaM // evaM durUvasaMbhavattAe // evaM khuradugattAe // 21 // artha : have vikasendriya jIvonuM varNana karavAmAM Ave che. trasa ane sthAvara jIvonAM sacita ane acita zarIramAM vikasendriya jIvo aneka prakAranI nimAM utpanna thAya che. te conimAM sthita rahI vRddhine pAme che. manuSyanAM zarIramAM ja, lIkha vigere paNa utpanna thAya che. A jI tirthaM ca pacendriya jInAM saceta ane aceta zarIramAM paNa utpanna thaI tyAM vRddhi pAme che-tyAM lehI Adine AhAra kare che A vikalendriya che eTale beIndriya. teIndriya, caurendriya che jenI Indriye eka kSaNa paNa sthira rahetI nathI. niraMtara capaLatAne dhAraNa kare che. tethI temane vikalendriya jI kahevAmAM Ave che, A ja vanaspati AdimAM paNa utpanna thAya che. saceta agnikAyathI tema ja vAyuthI paNa utpanna thAya che. manuSya ane tirya ca pacendriyanA maLamUtramAM paNa utpanna thAya che. teonI AkRti beDeALa hoya che. teo azuci padArthone paNa AhAra kare che. AvA ja pANImAM paNa utpanna thAya che A tamAma cha samUrNima hoya che. garbhadhAraNa karavAvALA hatAM nathI. vaLI temane manarUpa sAdhana paNa hotuM nathI.
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 adhyayana 3 mUlam- ahAvaraM purakkhAya ihegatiyA sattA nANAvihajogiyA jAva kammaniyANeNaM tatthavukkamA nANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM sarIresu sacitesuta vA acittesu vA, taM sarIragaM vAyasaMsiddha vA, vAyasaMgahiyaM vA, vAyapariggahiyaM uDDavAesu uddhRbhAgI bhavati / ahevAesu ahebhAgI bhavati / tiriyavAesu tiriyabhAgI, bhavati / taMjahA-osA himae mahiyA karae harataNue suddhodae te jIvA tesiM nANA vihANaM tasathAvarANaM pANANaM siNemAhAreti / te jIvA AhAreti puDhavI sarIraM jAva saMtaM / avare'vi ya NaM tesi tasathAvarajoNiyANaM osANaM jAva suddhodagANaM sarIrA nANAvannA jAva makkhAyaM // 22 // artha : have apakAya pUrvakRta karmane lIdhe keTalAMka ja vAru ninAM AdhAre apakAyamAM (pANImAM) utpanna thAya che. apakAyanA jI meDhaka deDakAo vigere A jI trasa jInAM zarIramAM tema ja lavaNa harita Adi sthAvara jIvonAM sacita athavA acita vividha prakAranAM zarIramAM vAyu nika apakAyanAM rUpamAM paNa janma dhAraNa kare che. eTale tenuM upAdAnA kAraNa pite ane nimita vAyu hoya che megha maMDaLamAM je pANInAM ja hoya che te paraspara bhegAM thaI rahe che. paNa tene cAre taraphathI vAyue dhAraNa karela hoya che. eTale vAyunAM AdhAre rahe che. vAyunI urva ke adhogati hoya tyAre te jIvo paNa upara nIce jAya che AvA apakAyanAM bhede A pramANe che jhAkaLa, hIma, karA, dhummasa, barapha, ghAsa upara rahela haratanuM tema ja svaccha pANI Adi jIve tyAM utpanna thayA thakAM vividha prakAranAM trasa ane sthAvara jInAM sneha (cikAza) ne AhAra kare che. tema ja pRthvI AdinAM zarIrane paNa AhAra kare che A vAyunika apakAyane adhikAra che. mUlam- ahAvaraM purakkhAya ihegatiyA sattA udagajoNiyA udagasaMbhavA jAva kammaniyANeNaM tatthavukkamA tasathAvarajoNiesu udaesu udagattAe viuda'ti, te jIvA tesi tasathAvarajoNiyANaM udagANaM siNehamAreti, te jIvA AhAreti puDhavI sarIraM jAva saMtaM avare'vi ya NaM tesi tasathAvarajoNiyANaM udagANaM sarIrA nANAvannA jAva makkhAyaM // 23 // artha : have apakAya nikathI apakAya (pANInAM jIvo) utpanna thAya. teno adhikAra che. A jagatamAM keTalAMka jI pitAnAM pUrvakanA prabhAvathI apakAyanAM jI tarIke AvI utpanna thAya che. apakAyanI nivALA jIvanI utpatti apakAyathI thAya che. tyAM sthita rahI tenAM nehane AhAra karI tyAM ja vRddhine pAme che vaLI trasa ane sthAvara nivALAM jaLamAM paNa keTalAMka che potAnA karma anusAra jaLarUpe utpanna thAya che. mUlam- ahAvaraM purakkhAya ihegatiyA sattA udagajoNiyANaM jAva kammaniyANaNaM ttthvukkmaa| udagajoNiesu udagattAe viuda'ti / te jIvA tesi udagajoNiyANaM udagANaM siNehamAhAreti / te jIvA AhAreti puDhavIsarIraM jAva sataM / avare'vi ya NaM tesi udaga joNiyANaM udagANaM sarIrA nANAvannA jAva makkhAyaM // 24 // artha: A jagatamAM keTalAMka che udaka nikavALA udakamAM (pANImAM ja) utpanna thAya che. A cha udaka nikanAM udakamAM rahelAM snehane AhAra kare che bAkI upara pramANe.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 209 sUyagaDAMga sUtra mUlam- ahAparaM purakkhAyaM ihegatiyA sattA udagajoNiyANaM jAva kammaniyANeNaM tattha vunakamA udagajogiesu udaesu tasapANattAe viudbhRti / te jovA tesi udagajoNiyANaM udagANaM siNehamAhAreti / te jIvA AhAreti puDhIsarIraM jAva saMtaM / avare'vi ya NaM taisi udagajoNiyANaM tasapANANaM sarIrA nANAvannA jAva makkhAyaM // 25 // artha : tIrthakara bhagavAne jIvanAM bIjA bhede paNa kahyA che. keI kaI jIva pitAnAM karmane vaza thaI udaka cenika udakamAM traNa paNe paNa utpanna thAya che. temAM sthita rahI vRddhine pAme che. tyAM rahelA sanehane AhAra kare che. vaLI A udaka cenika trasa prANIonAM varNa, gadha AdivALA aneka zarIre hoya che. bAkI pUrvavat. mUlam- ahAvara purakkhAyaM ihegatiyA sattA nANAvihajoNiyA jAva kammaniyANeNaM tatthakkamA nANAvihANaM sathAvarANaM pANANaM sarIretu sacitesu vA acittesu vA agaNikAyattAe biuti / te jIvA teMsi nANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM siNehamAhAreti / te jIvA AhAreMti puDhavI sarIraM jAva saMtaM / avare'viya NaM tesi tasathAvarajoNiyANaM agaNINaM sarIrA nANAvannA jAva makkhAyaM / sesA tinni aalaavgaa| jahA udagANaM // 26 // artha : vividha prakAranI nivALAM keTalAMka jI trasa ane sthAvara jIvonAM saceta ane aceta zarIramAM agnikAyapaNe utpanna thAya che. A agnikAyanI aneka nio hoya che. tyAM sthita thaI vRddhine pAme che. A prANuMo hAthInAM dAMta vigere saceta zarIramAM ke jyAM je dAMtamAM paNa agni rahelo che te agnikAyamAM utpanna thAya che. tathA ghasavAmAM Avela paththara vigere aceta padArthomAM agni utpanna thAya che. tevA agnimAM paNa keTalAMka javA agnipaNe utpanna thAya che. tyAM A cha upara kahela mujaba te kAyamAM rahela sanehane AhAra kare che. A trasa ane sthAvara nivALA agnikAyanA jIvonAM zarIre aneka varNa ane saMsthAna AdivALA hoya che. ahI udaka jInI mAphaka traNa traNa bheda jANavA. jema ke (1) vAyu nivALA (2) apakAya udaka -nika udaka jIvo (3) udaka nika trasa jIve. A pramANe (1) vAyu nivALA agnikAya. (2) agninika anikAya (3) aninika trasakAya. A krama pramANe traNa Alopake samajI levA. agnikAyanA jIvo ekendriya Adi tema ja paMcendriya jIvonAM zarIramAM paNa utpanna thAya che. mUlam- ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA nANAvihajoNiyANaM jAva kammaniyANeNaM tatthavakkamA nANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM sarIresu sacitesu vA acitesu vA vAukAyattAe viuda'ti / jahA agaNINaM tahA bhaNiyavvA cattAri gamA // 27 // artha : vAsukAya sabaMdhamAM have kahe, che ke keTalAka jI pUrvabhavamAM aneka prakAranI yoniomAM utpanna thaI pite karelA karmanA baLathI trasa ane sthAvara jInAM saceta ane aceta zarIramAM vAyukAyapaNuthI utpanna thAya che. A cho tyAM rahelAM snehano AhAra kare che.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 adhyayana 3 agnikAya ja pramANe A ninAM cAra Alapake kahyA che. te A pramANe (1) vAyukAya (2) vAyuyoni (3) vAyuyoni [12 (4) vAyuyonivAra sa. mUlam- ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA nANAviha joNiyAjAva kammaniyANeNaM tatthavukkamA nANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM sarIresu sacitesu vA acitesu vA puDhavittAe sakkarattAe vAluyattAe imAo gAhAo aNugaMtavAo-puDhavI ya sakkarA vAluyA ya, uvale silA yA loNUse / aya tauya taMba sIsaga ruppa suvaNNe ya vaireya // (1) hariyAle hiMgulae, maNosilA saasgNjnnpvaale| abbhapaDalabbhavAlaya, bAyarakAe maNivihANA (2) gomejjae ya rUyae, aMke phaliheya, lohiyakkhe ya / maragaya msaarglle| bhUyamoyaga iMdaNIleya // 3 // caMdaNageruya haMsagabse, pulae sogadhie ya boddhavve / caMdappama verulie / jalakaMte sUrakaMteya // 4 // eyAo eesu bhANiyavAo gAhAo jAva sUrakaMtattA viuddeti / te jIvA tesi nANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM siNehamAhAreti / te jIvA AhAreti puThavI sarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM si tasathAvarajoNiyANaM puDhavINaM jAva sUrakaMtANaM sarIrA nANAvannA jAva makkhAyaM / sesA tinni AlAvagA jahAudagANaM // 28 // artha : pRthvIkAya saMbaMdhamAM zrI tIrthakara kahe che ke A jagatamAM keTalAka jI pitAnAM karma anusAra trasa ane sthAvara jIvanAM saceta tathA aceta zarIramAM pRthvIrUpe paNa utpanna thAya che. jema ke koI jIva hAthInAM dAMtamAM muktAphaLa rUpamAM tathA vAMsamAM mukatAphaLa rUpe, tema ja paththara AdimAM lavaNarUpe e rIte ghaNAM prakAre pRthvIrUpe . (1) pRthvI, zarkarA, vAyu, paththara, zikSA, pra nabha, vADha, 44, ibhu, sIsu, 35 sAnu (2) ratAta, gA, masAta, pArerI, mana, pravAsa, 25125, 2012manI retI (3-4) gAbhi ratna, rUcaka rana, aMka ratna, sphaTIka ratna, lehitAkSa ratna, marakata ratna, masAra-galla ratna, bhujaka ratna, IndranIla ratna, cadra ratna, vaiDUrya ratna, jalakAnta ratna, sUryakAnta ratna, A sarva maNinA bheda che. vigere pRthvInA bheda rUpe utpanna thAya che A cho trasa ane sthAvara jInAM snehane AhAra kare che. mUlam- ahAvaraM purakkhAyaM savvepANA, savvebhUyA, savvejIvA, sanvesattA, nANAviha joNiyA, nANAvihasaMbhavA nANAvihakkamA, sarIrajoNiyA, sarIrasaMbhavA, sarIra vukkamA, sarIrAhArA, kammovagA, kammaniyANA, kammagatiyA, kammaThiiyA, kammaNAceva, vippariyAsamurveti / se eva mAyANaha, se eva mAyANittA AhAragutte sahie samie, sayA jae, tti bemi // 29 // artha : sAmAnya rUpe samasta prANIonI avasthA batAvI sAdhune sayamapAlanamAM sadA prayatnazIla rahevA zrI tIrthakara bhagavAne upadeza Apyo che saMsAramAM saghaLAM prANIo aneka prakAranI
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 211 cenimAM peAtAnAM karmAnusAra janma dhAraNa kare che. karma pramANe ja teenI gati, sthiti Ardi thAya che. tethI bhikSuke doSavALA AhArathI nivRtta thavu. pAMca samiti ane traNa guptithI yukta rahevuM jIva jyAM utpanna thAya che tyAM pApakArI AhAranu ja sevana kare che. tethI karmanA saMcaya karI tenAM vipAka bhAgavavA mATe anaMtakALa sudhI saMsAracakramAM janma maraNa karatAM tene paribhramaNu karavu paDe che. tethI sacamIe AhArazuddhi rAkhavI. ema tIrthaMkara bhagavAnane Adeza che. vaLI sAcA sAdhue IMdriyA ane manane vaza karI sAMsArika viSAnA tyAga karave! saMsAra taravAnA mArga eka sacama ja che. pRthvIkAyanAM jIvA pRthvImAM tevI rIte apakAya, apakAyamAM, teukAya teukAyamAM, vAyu vAyukAyamAM ane vanaspati vanaspati kAyamAM jIve vAra vAra utpanna thAya che. trasa jIveAnI utpati pRthvI AphrinAM Azraye thAya che garbha ja ti cA ane garbha ja manuSye! mAtAnAM udarathI utpanna thAya che. samurcchima tiya cA pRthvI pANI Adi ekendriyanAM AzrayathI paNa utpanna thAya che vaLI masurcchima manuSyA paNa manuSya thakI thayela cauda prakAranAM azuci sthaLAmAM utpanna thAya che. deve zayyAmAM ane nArakIe kuMbhAmAM utpanna thAya che, mATe he sAdhake A pramANe samaje ane samajIne AhAra gupta aneA, jJAnAdi sahita aneA, samiti yukata mane ane sacamapAlanamAM prayatnazIla mane.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 zuM adhyayana (pratyAkhyAna kriyA) pUrvabhUmikA - trIjA adhyayananAM aMtamAM AhAra zuddhine upadeza Apela che. AhAra zuddhithI kalyANanI prApti thAya che. ane tenAM abhAvamAM anartha thAya che. tethI kalyANa IcchavAvALA purUSae AhAra zuddhine Agraha rAkhavuM joIe. paraMtu pratyAkhyAna (paccakhANa athavA badhI athavA tyAga karavAno saMkalpa) vinA AhAranI vizuddhi saMbhavatI nathI. tethI AhAra zuddhinAM kAraNabhUta pratyAkhyAna kriyAno upadeza ApavA mATe A cothA adhyayanane prAraMbha karavAmAM Ave che. mUlam- suyaM me AusaMteNaM bhagavayA evamakkhAyaM iha khalu paccakkhANa kiriyA nAmajjhayaNe tassa NaM ayamaDhe pannate-AyA apaccakkhANI yAvi bhavati, AyA akiriyAkusale yAvi bhavati, AyA micchAsaMThie yAvi bhavati, AyA egaMtadaMDe yAvi bhavati, AyA egaMtabAle yAvi bhavati, AyA egaMtasutte yAvi bhavati, AyA aviyAra maNavayaNa kAyavakke yAvi bhavati, AyA appaDiya-apaccakkhAya pAvakamme yAvi bhavati, esa khalu bhagavatA akkhAe asaMjate avirate appaDihaya paccakkhAya pAvakamme sakirie asaMvuDe egaMtadaMDe egata bAle egNttsutte| se vAle aviyAra maNavayaNakAya vakke suviNamavi Na passati, pAve ya se kamme kajjaI // 1 // artha : zrI sudharmAsvAmI zrI jaMbusvAmIne kahe che ke bhagavAna mahAvIra kahetA hatA ke AtmA apratyAkhyAnI paNa hoya che. AtmA mithyAtva sahita paNa hoya che. sadAcAra rahita paNa hoya che. AtmA ajJAnI anyane daDa denAro tathA sUtele paNa hoya che. AtmA apratihata pApakarma karavAvALA hoya che. A AtmA asaMyati, avirati, ekAMtabALa, mana - vacana - kAyAthI vinA vicAryuM kArya karanAra, svapnAMtaramAM nahi dekhelA evA pApakarmane paNa bAMdhanAro hoya che prazcAta zubhakarmanA udaye AtmA pratyAkhyAna paNa bane che. AtmA anAdi kALathI zubha kriyAmAM akuzaLa ane azubha kriyAmAM kuzaLa hovAthI anaMta kALathI saMsAra paribhramaNa karI rahyo che. mUlam- tatya coyae pannavarga evaM vayAsI-asaMtaeNaM maNaNaM pAvaeNaM, asaMtiyAe vaIe pAvi yAe, asaMtaeNaM kAyeNaM pAvaeNaM ahaNaMtassa, amaNakkhassa, avicAra maNa vayaNakAya vakkassa, suvaNimavi apassao pAvakamme no kajjai / kassaNaM taM heu ? coyAe evaM bavIti annayareNaM maNeNaM pAvaeNaM maNavattie pAvekamme kajjai, annayarIe vattie
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUyagaDAMga sUtra 213 pAviyAe vativattie pAvekamme kajjai, annayareNaM kAeNaM pAvaeNaM kAyavattie pAvekamme kajjai, haNatassa samaNakkhassa saviyAra maNa vayaNakAya bakkassa suviNamavi pAsao, evaM guNajAtIyassa pAvekara kajjai / puNaravi coyae evaM babIti, tatthaNaM je te evamAsu asaMtaeNaM maNaM pAvaeNaM, asaMtIyAe vattie pAviyAe, asaMtaeNaM kAeNaM pAvaeNaM-ahaNaMtassa asaNakhassa avicAra maNa vayaNakAya vakkassa suviNamavi apassao pAvekamme phajjai, tanthaNaM se te evalAsu micchA te eva mAhaMsu // 2 // artha : ziSya kahe che ke - "ajJAnatAthI je pApakarma lAge tene baMdha thAya nahi kAraNa ke jIvane ajJAnatA e ja tene doSa che. pApakarma e tene doSa nathI." paNa je mana, vacana, kAyAthI prANAtipAta Adi pApakArya kare, hisAdimAM mananAM pariNAma rAkhe, IrAdApUrvaka hiMsA kare tathA svapnAMtaramAM pApakarma dekhe to pApakarmano baMdha thAya. vaLI ziSya AcAryane kahe che ke je kaI pApakarmamAM pravRtti karato nathI. pApakAryamAM jenAM mananAM pariNAma nathI tathA je kaI svapnAMtaramAM paNa pApakarmane dekhate nathI tene pApakarmanuM baMdhana kevI rIte thAya? A uparathI ziSyanuM kahevuM evuM che ke jIvamAM azubha yoganAM pariNAma na hovA chatAM zAstrakAre tene pApakarmane baMdha batAve che. te mane ayogya lAge chevaLI A pramANe paNa ziSyane prazna che ke je kaI mana, vacana, kAyAthI paNa pApakarmamAM pravRtti karatuM nathI jenI IcchA ane pariNAma paNa pApakarma karavA tarapha nathI, je avicAravata nathI tene pApakarmane baMdha kevI rIte thAya? mUlam- tattha pannavae coyagaM evaM vayAsI-taM sammaM jaM mae puvvaM vuttaM / asaMtaeNaM maNeNaM pAvaeNaM, asaMtiyAe vattie pAviyAe, asaMtaeNaM kAyeNaM pAvaeNaM; ahaNaMtassa, amaNakkhassa avicAra maNa vayaNakAya vakkassa suviNamavi appassao pAvakamme kajjati, taM smm| kassaNaM taM heu ? AyariyA Aha-tattha khalu bhagavayA chajIvaNikAya heu pannattA, taMjahA-puDhavikAiyA jAva tasaphAiyA / icceehi hi jIvaNikAehi AyA apaDiya paccakkhAya pAvakamme nicca pasaDhaviuvAtacitta daMDe, taMjahA pANAtipAe jAva pariggahe, kohe jAva micchAdasaNa salle // 3 // artha : AcArya bhagavAna prajJAvata ziSyanAM praznano uttara ApatAM kahe che ke bhagavaMte A jagatamAM cha prakAranAM jIva kahela che. te jIvonI hiMsA nahi karavAnA pratyAkhyAna karela nathI eTale hisAthI utpanna thatAM pApane kayuM nathI ethI te ahiMsaka kahI zakAya nahi. vaLI jIva aDhAra prakAranAM pApasthAnakathI nivRtta nathI. vaLI pApanAM kAraNabhUta evAM mithyAtva, aviratI. kaSAya, ane pramAda ane garUpI bhAvathI A jIva yukata che ethI kAraNavazAta pApakarma karI bese che. tethI teo apratyAkhyAnI hovAthI pApakarmane baMdha kare che. vaLI avyakata jJAnavALA tamArA kahevA mujaba baMdha karatAM nathI to te mAnyatA paNa mithyA che. kAraNa ke teone mithyAtva, avirati AdinA bhAve hajI mejuda che.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayane 4 214 mUlam- Ayariya Aha-tattha khalu bhagavayA vahae dir3hate pnnte| se jahA nAmae vahae siyA gAhAvaissa vA, gAhAvaiputtassa vA raNo vA, rAyupurisassa vA, khaNanihAya pavisissAmi, khaNaM ladhdhUNaM-bahissAni, saMpahAremANe se ki nu hu nAma se vahae tassa gAhAvaissa vA, gAhAvaiputtassa vA, raNNo vA rAyapurisassa vA khaNaM nihAya pavisissAmi, khaNaM laNaM vahissAmi pahAremANe diyA vA rAo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhate micchAsaMThite niccaM pasaDhaviuvAya citavaMDe bhavati ? evaM viyAgaremANe samiyAe viyAgare coyae haMtA bhavati // 4 // artha * ziSyanAM praznone javAba ApatAM AcArya bhagavAna kahe che ke jema keI ghAtaka puruSa, kaI gRhapati ke rAjA upara athavA rAjapurUSa upara kedhita banI manamAM vicAryA kare ke vakhata Avye hu rAjapurUSa AdinA gharamAM praveza karIza ane tene vadha karIza. AcArya bhagavAna kahe che ke he ziSya! A duSTa vicAra sevato manuSya prANIghAta karavAnAM citavanamAM rAtri divasa rahyA kare che te rAjapurUSane ghAtaka kahevAya ke nahi? ziSya hakAramAM javAba Apyo ane kahyuM ke Apanu kahevu satya che mATe AcArya bhagavate kahyuM che ke jyAM sudhI A jIve jIvahiMsAmAMthI nivRtta thavAnAM pratyAkhyAna karyA nathI tyAM sudhI te jIva avasara prApta thatAM jarUra hiMsAmAM pravRtta thaze mATe tene sadAya pApaba dha thayA kare che. ema kahIe chIe. mUlam- Ayariya Aha-jahA se vahae tassa gAhAvaissa vA tassa gAhAvaiputtassa vA, raNNo vA rAyapurisassa vA khaNaM nidAe pavisirasAmi, khaNaM ladhdhUNaM vahissAmi tti pahAremANe diyA vA rAo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhae micchAsaMThite, niccaM pasaDhaviu vAyacittadaMDe, evameva vAle vi savervAsa pANANaM jAva savvesisattANaM diyA vA rAo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUte micchAsaMThite niccaM pasaDhaviuvAya cittadaMDe taM0 pANAtivAe jAva micchAdaMsaNa salle, evaM khalu bhagavayA akkhAe, asaMjae, avirae, appaDihaya paccakkhAya pAvakamme, sakirie, asaMvuDe, egaMtadaMDe, egaMtabAle egaMtasutte yAvi bhavai / se bAle avicAra maNa varaNa kAyavakke suviNamapi na passai pAveya se vAne lavi II artha AcArya mahArAja kahe che keI ghAtaka purUSa gRhapati, rAjapurUSanI ghAta ciMtave che, paNa ghAta karavAnI kriyA karatA nathI chatAMya te ghAtaka kahevAya che. tevI rIte ajJAnI jIva sarva prANuM, bhUta jIva ane satyanI ghAta karatA nathI chatAM mithyAdarzana rUpI zalya tathA aDhAra pApasthAnomAthI jyAM sudhI nivRtta thayo nathI tyAM sudhI bhagavAne AvA jIvane avRti, asaMyati, sakriya, savararahita anyajIne ekAMtapaNe daDadevAvALo, ekAMta bAla, ekAMta sUtele ane avicArI ko che. tethI AvA je anya jIvone ghAta karatAM nathI chatAM paNa pratyAkhyAnanA abhAve pApakarmonAM baMdhana kare che.
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 215 sUyagaDAMga sUtra mUlam- jahA se vahae tassa vA gAhAvaissa jAna talsa vA rAyapurisasta patteyaM patteyaM cittasamA dAe diyA vA rAo vA sutte vA jAgaramANe nA, amittabhatte micchAsaMThitte niccaM pasaDhaviuvAya cittavaMDe bhavai, evameva bAle sanvesiM pANANaM jAva sanvesi sattANaM patteyaM patteyaM cittasamAdAe diyA vA rAo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUe micchAsaMThitte niccaM pasaDhaviuvAya cittadaMDe bhavai // 6 // artha : jema vadhanI IcchA rAkhanAra ghAtaka purUSa avasara na maLatAM rAjapurUSa AdinI ghAta karate nathI te paNa divasa ane rAtri harasamaye tenA vadhanAM vicAro rAkhato hovAthI tene verI banI rahe che tevI ja rIte apratyAkhyAnI prANa hiMsAmaya bhAva rAkhato hovAthI avasara prApta thaye chakAya jIvanI hiMsA karatAM Darato nathI. ghara Adi banAvavAmAM tathA vyApAra AdimAM chakAya jIvanI hiMsA karatAM sa keca pAmato nathI. prANIo agadveSathI bharelAM che ajJAnathI gherAyelAM che evA jIvo bhale hiMsA na karatAM hoya, hiMsAnAM pariNAma na rAkhatAM hoya, chatAM teo sarva prANIonAM verI che. A sarva azuddhatAno nAza karanAra "viratI" bhAva che. tethI jIva ekendriya hAya, vikasendriya hoya ke pacendriya hoya paNa te sarva apratyAkhyAnI Azrita hoI sarva ghAtaka bhAvavALA ane pApakarma karanArA jANavA mUlam- no iNadvai smtthe| coyala iha khalu vahave pANA, je imeNaM sarIra samussaeNaM no diTThA vA suyA vA nAbhimayA vA vitrAyA vA jesi No patteyaM patteyaM cittasamAyAe diyA vA rAo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUte micchAsaMThite niccaMpasaDha viuvAya citta daMDe taM. pANAtivAe jAva micchAdasaNasalle // 7 // artha : ziSya AcAryane kahe che ke bhagavAna ! A jagatamAM evA sukSma jIve che ke je amArA dekhavA ke sAMbhaLavAmAM AvatAM nathI. teonAM pratye hiMsAnI bhAvanA paNa amArAmAM utpanna thatI nathI te evI sthitimAM teonI hiMsAnuM pApa amane kevI rIte lAgI zake? aDhAra pApasthAnakane nahiM sevana karanArane pApakarma kayAMthI lAge? kAraNa ke hiMsAnA bhAva paricita vyakti AzrayI hoya. aparicita vyakita Azraye na hoya. jagatamAM sukSama bAdara Adi prANIo che te prAyaH karIne dezakALa svabhAva Azraye daravatI paNa hoya che jethI sarva prANIo pratye hiMsAnA bhAva hevA saMbhava nathI mUlama- AyariyA Aha tattha khalu bhagavayA duve diLaMtA pannatA taM jahA sannidiTTate ya asanni diLeMte ya ! se ki taM sanni diLaM te? je ime sannipaMcidiyA pajjattagA etesi NaM chajIvanikAe paDucca taM. puDhavIkAyaM jAva tasakAyaM ! se egaio puDhavIkAeNaM kiccaM karei vi, kAravei vi tassa NaM havaM bhavai-evaM khalu ahaM puDhavIkAeNaM kiccaM karemi vi kAravemi vi, no ceva NaM se evaM bhavai-imeNa vA imeNa vA se eteNaM puDhavIkAraNaM kica
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 adhyayana 4 karavei vi, kAradei vi, se NaM tatto puDhavikAyAo asaMjaya, aviraya, appaDIhaya, paccakkhAya pAvakasse yAvi bhavai, evaM jAva tasakAe tti, bhANiyannaM / se egaio chajIvanikAehi kicca kares vikAravei vi, tassa NaM evaM bhavai, evaM khalu ahaM chajIvanikAha kiccaM, karemi vikAravaimi vi no cena NaM se evaM bhavai-imehiM vA imehiM vA / seya tehi chaha jIvanikAhi jAva kAraveivi, se ya tehi chaha jIvanikAehi asaMjaya, aviraya, appasihaya paccakkhAya pAvakamme taM. pANAtivAe jAva micchAdaMsaNasalle / esa khalu bhagavyA akkhAe asaMjae, avirae, appaDiya paccadakhAya pAvakasme suviNaafa tree pAveya se kamse kajjai, se taM sannirddhite // 8 // artha : mAtra je jIve! hiMsAmAM pravRta hoya tene ja pratyAkhyAnanI jarUra gaNAya. eveA ghaNA AcAryanA sAmAnya abhiprAya che, chatAM A AcArya vizeSa karI kahe che ke bhagavAna mahAvIre A samadhamAM e dRSTAte kahelAM che eka sattI jIvatu. khIju asa'nI jIvatuM. sannI jIvanu dRSTAMta ApatAM AcArya kahe che ke keAI sanI pacendriya manuSya vicAra kare ke huM pRthvIkAya Azraye jIveAnI hiMsA karIza ane anya pAse paNu karAvIza AmAMthI phalita thAya che ke AvI pratijJA karanAranA evA abhiprAya rahetA nathI ke huM sapheda, lAla ke pILI amuka pRthvIkAya jIvanI ja hiMsA karIza tethI tamAma pRthvI kAyanAM jIvA tenAthI DaratAM ane bhayabhIta rahe che. jo teNe eveA niya karyuM hota ke mAre sapheda pRthvIkAyanA ja upayega karavA che te khIjA jIvAne abhayadAna maLata. paNa tema nahi hAvAthI samasta jIvA sadaiva bhayabhIta rahe che. tethI pratyAkhyAna vinAnAM apratyAkhyAnI jIvA asayatti. avirati hAvAthI pApanu baMdhana karavAvALA che e rIte aDhAra pApasthAnaka mAMhelu kAipaNa pApa viratine pAmyuM na heAi te ghAtaka jIvane aDhAre pApasthAnakAnAM pApanu adhana heAya che e ja pramANe. jo kAI chakAyanA jIvA dvArA kAkaratA. karAvatA hAya te te emaja kaheze ke huM chakAyanA jIvA vaDe kAryo karU chu ane karAvuM chu. paraMtu te jIvane viSe ema kahI zakAze nahI ke amuka jIveA dvArA kArya kare che ane karAve che paraMtu emaja kahevAze ke te chaye jIvanikAca dvArA kare che ane karAve che tethI te purUSa chae jInikAyAnA asa yamI, avirata ane temane viSe pApakarmonA pratyAkhyAnathI rahita che ane aDhAre pApanu sevana karanAra che. A sannInu dRSTAMta thayuM. mUlam - se kiM taM asannidiTThati te ? je ime asanniNo pANA taM. puDhavIkAiyA jAva vaNassai kAiyA chaTTA vegaiyA tasA pANA jesi no takkA i vA sannAti vA pannAti vA maNA ti vA vaIti vA sayaM vA karaNAe annehiM vA kArAvettae, karaMtaM vA samaNujANittae te'vi NaM vAle savvesi pAgANaM jAva savvesi sattANaM diyA vA rAo vA sute vA jAgaramANe vA amittabhUtA micchAsaMThiyA niccaM pasaDhaviDavAya citta daMDA taM. pANAivAe jAva micchAdaMsaNasalle icceva jAva no ceva maNo no ceva vaI pANANaM jAva sattANaM
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 217 sUyagaDAMga sUtra dukkhaNayAe soyaNAe jUraNayAe, tippaNayAe, piTTaNayAe, paritappaNayAe te dukkhaNa soyaNa jAva paritappaNa bahabaMdhana parikilesAo appaDiviriyA bhavaMti // 9 // artha have ala nInu daSTAMta batAve che A saMsAramAM pAMca thAva temaja koI trasa prANIo paNa asannI ne tarka, sajJA, prajJA ke mana vacana Adi hotAM nathI. paraMtu trasa prANIomAM vacana hoya che. paNa temAM kArya karanAranAM manamAM kayA zubhAzubha bhAve che. te jANavAnI zakita AvA trasa prANIomAM hatI nathI vaLI pitAmAM thatAM zubhAzubha bhAvane jANavAnI zakita nathI tethI sarva asaMsI chone sarva prANa pratye zatru samAna bhAve paramArtha draSTie avyakatapaNe heya che mithyAtvI jIvo paramArthane nahi jANanArA hovAthI sadaiva prANaghAtaka ja che. A asaMsI prANIomAM avyaktapaNe AvA adhyavasAye. rahelAM che. teo avirati bhAvathI bIjAne dukha denArA zeka karAvanArA, tApa, pIDA, paritApa tathA trAsa ApanArA bhAvanuM niratara sevana karatAM hoya che. avyakata bhAve A che jIvahiMsAnAM pariNAmavALA hoya che tema ja viratinA abhAvathI te jIve karmathI baMdhAya che. ekendriya jIvomAM avyakatapaNe anya jIvene pIDA ApavA rUpa vyApAra, AhAra Adi Azraye paDelo che tathA anya jIvone dabAvavA AzrayI vyApAra paNa A ekendriya jemAM avyakta paNe rahe che. mUlama- iti khala se asanniNo 5 vi sattA ahonisi pANAtivAe uvakkhAijjati jAva aho nisi pariggahe uvakkhAijjati jAva micchAdasaNasalle uvakkhAijjati (evaM bhUtavAdI) savvejoNiyAvi, khala sattA sanniNo haccA, asanniNo hoti, asanniNo haccA sanniNo hoti, hoccA sazo aduvA asannI tattha se avivicittA avidhUNittA, asaMmucchittA aNaNutAvittA, asannikAyAo vA sannikAyaM saMkamati, sanikAyAo vA asannikAyaM saMkamaMti, sanikAyAo vA sannikAyaM saMkamaMti, asannikAyAo vA asannikArya saMkamaMti, je ee sanni vA asanni vA savve te micchAyArA, niccaM pasaDhaviuvAya cittadaMDA. taM. pANAtivAe jAva micchaadsnnslle| evaM khalu bhagavayA akkhAe asaMjae avirae appaDihaya paccakkhAya pAvakamme, sakirie, asaMvuDe, egaMtavaMDe, egaMtavAle, egaMtasutte se bAle avicAra maNavayakAyavakke suviNamavi na passai pAve ya se kamme kajjai // 10 // artha : uparanAM saMnI ane asaMgInA dRSTAMta saMbadhamAM bhUtavAdIo sahita anya dazanI kahe che ke sI jIvo mRtyu pAmIne saMsI ja thAya ane asaMnI heya te asaMnI ja thAya. A teono siddhAMta asatya che. kAraNa ke je ema ja hoya te zubhAzubha karmanAM phaLa kayAMthI thAya? vItarAga siddhAMta kahe che ke zubhAzubha karma anusAra dareka jIva potapetAnI yegyatA pramANe saMnI ke asa nI deva ke nArakI athavA tiryaMca nimAM utpanna thAya che. jIe pahelAM je karma bAMdhela hoya te karmanuM chedana nahi karavAthI tema ja te karmanuM pazcAtAparUpa tapana nahi karavAthI jIvo eka bIjI eniomAM pitAnAM janmanuM rUpAMtara
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 adhyayana 4 karyA kare che tethI sannI ke asaMsI cha pratyAkhyAna nahi karavAthI teo ati, avirati, apratihatu, pratyAkhyAna pApakarmavALA gaNAya che. ane temane baMdhana hevAthI paribhramaNa karyA kare che mUlam- coyae se ki kuvaM, ki kAravaM, kahaM saMjaya virayappaDihaya paccakkhAyA pAvakamme bhavai ? Ayariya Aha-tattha khalu bhagavayA chajjIvaNikAyaheu pannattA, taMjahA-puDhavikAiyA, jAva tasakAiyA / se jahA nAmae- maya assAtaM daMDeNa vA, aTThINa vA muTThINa vA, lelUNa, vA, kavAleNa vA, AtoDijjamANassa vA, jAva udavijjamANassa vA jAva lomukkhaNaNamAyamavi hisAkAraM dukkhaM bhayaM paDisaMvedami, icceva jANaM save pANA sabve sattA daMDeNa vA jAva kavAleNa vA AtoDijjamANe vA, hammamANe vA, tajjijjamANe vA, tAlijjamANe vA, jAva udavijjamANe vA, jAva lomukkhaNaNamAyamavi hisAkAra dukkhaM bhayaM paDisaMvedenti / evaM NaccA savve pANA jAva savve sattA, na haMtavA jAva na uddaveyanvA essa dhamme dhuve, niie, sAsae, samicca logaM kheyahi pavedie / evaM se bhikkhU virate pANAtivAyAto jAva micchAdasaNasallAo se bhikkhU no daMtapakkhAleNaM daMtapakkhAlejjA, no aMjaNaM, no vamaNaM no dhUvaNaM pi Adatte / se bhikkhU-aki rie, alUsae akohe, jAva alohe, uvasaMte parinivvuDe / esa khalu bhagavayA akkhAe saMjayaviraya paDihaya paccakkhAya pAvakamme akirie| saMvuDe egaMta paMDie yAvi bhavai tibemi / / iti paccakkhANa kiriyA nAme cautthamajjhayaNaM sammattaM // 11 // artha : ziSya pUche che ke he bhagavata! jIve kayuM karma karatAM thakA kevA prakArathI saMyamI, viratI tathA pApakarmanAM ghAtaka na banI zake? javAbamAM AcAryazrI jaNAve che ke vartamAna saMbaMdhI pApamayI kRtyathI rahita thavuM tene saMyata thavuM kahe che. bhUta ane bhaviSyakALa saMbadhI pApathI nivRtta thavuM tene "virata" kahe che. vartamAnakALamAM anuSThAna karavAthI pUrvakarmanI sthiti ane tene rasa nAza pAme che tathA nyuna thAya che. ane pratyAkhyAnane artha e che ke pahelAM karelAM aticAronI niMdA karavI ane bhaviSyamAM AvA pApamaya karma na karavAM tene saMkalpa kare te bhagavAna mahAvIra kahe che ke cha kAya jIvanI hisA nahi. karavAnAM je kaI pratyAkhyAna na kare te te jIvene saMsAra paribhramaNuM rahe che ane je kaI chakAyane nahi haNavAnAM pratyAkhyAna kare to temane mokSanuM kAraNa rahe che jema ApaNane koI daMDA vaDe, hADakA vaDe, ThIkarA vaDe, muThI vaDe duHkha Ape, azAtA upajAve pIDA utpanna kare, te je jAtanAM duHkhane ApaNane anubhava thAya che, tevI ja azAtAne anubhava sarva ne thAya che. sarva jIvane sukha priya che ane duHkha apriya che. tethI dayA - dharma
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 219 sanAtana satya rUpa che. A dharma nitya ane dhruva che ema jANI bhikSuka sAdhue prANAtipAtathI mAMDIne mithyAdarzana zalya sudhInAM saghaLAM pApathI pratyAkhyAna laI nivRtta thavuM. je sAdhaka AMkhamAM AMjana kare nahi, davA laI vamana na kare, dhUpa vigere sugaMdhI dravyathI zarIra athavA vastrane sugaMdhavALA banAve nahi, tathA sarva sAvadya kriyAothI rahita thaIne saMyamanuM pAlana kare to te saMyati, virati, pratihata-pratyAkhyAnI kahevAya che. vaLI tevA sAdhu akiya, saMskRta ane ekAMta paDita kahevAya che. pratyAkhyAnI cha sadAcArI kahevAya che ane apratyAkhyAnI che anAcArI kahevAya che. ema jANuM chakAya jIvanI dayAnuM pAlana karavuM te AtmazreyanuM kAraNa che.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 muM Azcayana (AcArakRta) pUrvabhUmikA - cethA adhyayanamAM sasAra sAgarathI pAra thavAnI IcchAvALA purUSo mATe pApanAM pratyAkhyAna karavAnI AvazyakatA batAvI paraMtu jyAM sudhI manuSya sapUrNa anAcArane dUra karI samyak AcAramAM sthita na thAya tyAM sudhI saMpUrNa paNe pratyAkhyAnanuM pAlana thaI zake nahi tethI AcAranu pAlana ane anAcArano tyAga karavA mATe AcAra ane anAcAranI vyAyA rUpa A pAMcamuM adhyayana "AcAra sUta" nAme upadezavAmAM AvyuM che tethI AcAra anAcAranAM jJAnane prApta karI AcAranuM pAlana karavAthI ane anAcArano tyAga karavAthI sAdhaka jIva sarva doSathI rahita banI ISTa sthAnarUpa mekSasthAnane prApta karI zake che. mUlam- AdAya baMbhaceraM ca, Asupane imaM vai / assi dhamme aNAyAraM, nAyarejja kayAivi // 1 // artha : vivekI sAdhake brahmacaryane agIkAra karI, kadApi paNa sAvadha anuSThAna rUpa anAcAranuM sevana karavuM nahi satya, tapa, sayama, jIvadayA tathA indriyane nirodha vigere kAryone brahmacarya kahe che samyak jJAna, darzana, cAritryane karanAra vastutaH brahmacArI kahevAya tethI sAdhue anAcAranuM sevana na karavuM joIe mUsam- aNAdIyaM parinnAya, aNavadaggeti vA puNo / sAsayamasAsae vA, iti diTTi na dhArae // 2 // artha : vivekI purUSe A jagata anAdi anata che tene ekAMta nitya ke ekAMta anitya mAnavu nahi. mUlam- ehi dohi ThANehi, vavahAro Na vijjaI / eehiM dohi ThA!ha, aNAyAraM tu jANae // 3 // artha : saMsAramAM jeTalA padArtho che te sarva kathaMcitta nitya ane kathacita anitya che ke padArtha ekAMta nitya ke anitya nathI ekAMta nitya ke anitya mAnavAthI vyavahAra cAlI zake nahi vastu mAtra dravyathI nitya ane paryAyathI anitya che (paryAya eTale vartamAna dazA - sthiti - avasthA). tethI e baMne pakSonA AzrayathI anAcAranu sevana thAya che ema jANavu.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 221 mUlam- samuiihati satthAro, savve pANA aNelisA / gaMThigA vA, bhavissaMti, sAsayaMti va No bae // 4 // artha : ghaNAM leke ema kahe che ke sarvane mAnanAra bhavya jIve mokSa pAmaze te sarva bhavya jIva mokSa pAmavAthI AvAka bhavya jIvathI rahita thaze. abhavyo ja A lekamAM raheze. AvuM ekAMta vacana vivekI purUSa balavuM nahi. kAraNa kALa jema anaMta che tema bhavya che paNa anaMta che jema kALano ati AvavAne nathI tema bhavya jIveno samasta uccheda thavAne nathI mUlam- eehiM dohi ThANehi, vavahAro na vijjaI / eehi dohi ThANehi, aNAyAraM tu jANae // 5 // artha : kevalI bhagavaMtoe pravAhanI apekSAe kALane ane lokone anAdi anata kahyo che kaI jIva siddhagatine pAme e apekSAe tene sacArane abhAva kahyo. paNa zAzvata ane azAzvata bhAve rUpa banne prakAranA cha A jagatamAM che vaLI apekSAe bhinna bhinna karmane lIdhe jIvane vilakSaNa svabhAvavALA jANavA ekAMta vacanathI vyavahAra cAlI zake nahi ekAMta vacana te anAcAra che. mUlam- je kei khuddagA pANA, aduvA saMti mahAlayA / sarisaM tehi beraMti, asarisaMli ya No vae // 6 // artha: A saMsAramAM koI nAnAM zarIravALA tathA kaI moTA zarIravALA jIve che. teo banenI hisAthI eka sarakhu ja vera badhana thAya che nAnAM prANuone mAravAthI thoDI hisA tathA moTA prANIone mAravAthI vadhAre hisA ema kaI rIte mAnavuM yukta nathI. verabaMdhana te sarakhu ja che mUlam- eehi dohi ThArNAha, vavahAro Na vijjaI / eehi dohi ThANehi, aNAyAraM tu jANae // 7 // artha : ane sthAna paikI ekAMta sthAnaka mAnavAthI vyavahAra cAle nahi ekAMta mAnavAthI anAcAra gaNAya ema jANI ekAMta mAnyatA rAkhavI nahi kalyANanI abhilASA rAkhavAvALAe kaI paNa ekAMta pakSanu avalabana na karavuM joIe nAnA moTA ne mAravAthI karmabaMdhana. ochIvattI mAtrAvALuM thAya che ema kadApi paNa varNavavu nahi mUlam- ahAkammANi bhuMjaMti, annamanne sakammuNA / jitte ti zALA, juvatti ti vApuno dA artha : AdhAkarmI AhArano upabhoga karavAvALA sAdhu karmathI jarUra lepAya che tema ekAMtapaNe na uccaravu tema kamabadha thatuM nathI ema paNa ekAMta na kahevuM kAraNake doSita AhAra ajANapaNe bhegavatAM karmabaMdhana na paNa thAya! paraMtu zAstrIya vidhinuM ullaMghana karI AsakitathI je AdhAkama AhAra Adine upabhegA thAya to sAdhune jarUra kamabaMdhana thAya ja.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 adhyayana , mUlam- eehi dohi ThANehiM, vavahAro na vijjaI / ehi dohi ThANehi, aNAyAraM tu jANae // 9 // artha : dezakALane lIdhe zuddha AhAra kaI vakhata prApta na thAya ane AhAranA abhAve sudhAnA lIdhe anarthanI utpati thavAne prasaMge upasthita thAya, agara nI vigadhanA thavAne saMbhava hoya ane sAdhakane ArtadhyAna thavAthI nIca gati paNa prazna thAya, te AvA anaapekSita saMjogavazAt doSita AhArane vivekathI bhegavatAM pApabaMdhana na paNa thAya. (agara alpabadha paNa thAya ema vyavahArathI samajavuM). mUlam- jamidaM orAlamAhAraM, kammagaM ca taheva ya / savvattha vIriyaM atthi, Natthi samvattha vIriyaM // 10 // artha : dekhavAmAM AvatAM zarIranAM bhinna bhinna prakAra varNavyA che. (1) dArika zarIra, (2) vaikiya zarIra, (3) AhAraka zarIra, (4) kAmaNa zarIra, (5) tejas zarIra. A zarIre ekAMtapaNe judA nathI. kAraNa te badhA pugala paramANuothI nIrmita che. moTA, udAra, thuLa rIte dekhI zakAya evAM pudaMgalothI banelAM zarIrane audyArika zarIra kahe che karmanA samUhathI banelAM zarIrane 'karmaNa kahevAya che "tejasU zarIra anna pAcana AdinuM kArya kare che vaikiya zarIra nAnuM moTuM thaI zake evA vaikriya pudgalonuM baneluM che, paraMtu darekanA kAryo bhinna bhinna che. ethI ekAta abhinna kahevuM te vyAjabI nathI vaLI ekAMta bhinna che. ema paNa na kahevuM, kAraNa sarva zarIro ekabIjAnAM Azraye rahelAM che mUlam- eha dohi ThA!ha, vavahAro na vijjaI / ehi dohi ThANeha, aNAcAraM tu jANae // 11 // artha ? vaLI sarva padArthomAM zakita ekasarakhI che ema paNa na kahevu tema ja bhinna bhinna zakita che tema paNa ekAMte na kahevu sarva padArtho pudagalamaya che e apekSAe samAna gaNAya. temaja sarva padArthomAM darekanI cegyatA pramANe bhinna bhinna zakita paNa rahelI che tethI ekAMte je vyavahAra cAle te gabhIra athaDAmaNa UbhI thAya tema jANe ekAta vacana balavA nahi kAraNa padArtha mAtramAM aneka dharmo rahelAM che mUlam- natthi loe aloe vA, evaM sanna nivesae / atthi loe aloe vA, evaM sannaM nivesae // 12 // artha - zUnyatAvAdIo loka-aleka, jIva, ajIva, Adi sarva padArthone mithyA mAne che. evI buddhi rAkhavI na joIe paraMtu leka paNa che ane aloka paNa che (A loka cauda rAju parimANu pramANuvALa che, ane jIva ajIva samasta dravyane AdhAra che) lekathI atirikata je AkAza che te aleka che padArthonAM astitvamAM ja padArthanI sattA hoI zake che. vaLI padArthomAM teonI artha kriyA paNa hoya che.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra mUlam - natthi jIvA ajIvA vA, nevaM sannaM nivesae / asthi jIvA ajIvA vA, evaM sannaM nivesae // 13 // artha : : A jagata cha dravyeAnu khanelu che. jIva- ajIva, dharmAstikAya - adhama stikAya, AkAza, puddagala ane kALa. A chaye dravyeA pAtapAtAnI ceAgyatA pramANe pAtApeAtAnuM kArya karI rahyA che evuM jJAna dhAraNa karavuM joie vaLI jIva upayeAga lakSaNavALe che. saMsArI jIvaneA upayega azubha che. ane siddhanA jIvanA upayega zuddha caitanyamaya che' AvuM kaI nathI ema koie mAnavu nahi. mUlam - natthi dhamme adhamme vA, nevaM sannaM nivasae / afe me ase vA, evaM sannaM nivesa // 14 // artha : dharmanuM astitva nathI tathA adharmanu astitva nathI tevI buddhi koIpaNa vivekI jIve rAkhavI nahi paraMtu dharma adharma A jagatamAM ja che ema mAnavu. zruta ane cAritryarUpa pariNamanane dharma kahevAya. mithyAtva Adi pariNAmane mithyA (adharmI) kahevAya. zrUta ane cAritrya dharma e AtmAnAM peAtAnAM pariNAma che ane te pariNAmeA kakSaya karavAnAM kAraNarUpa che. mithyAtva, avirati pramAda, kaSAya ane azubhaga e adhama kahevAya che. te paNa AtmAnAM pariNAma che. kALa, svabhAva, niyati Adghi kAraNa Avazyaka che. paraMtu te dharma ane adhamI sAthe kAraNabhUta che. jagatanI vicitratA dharma ane adharmInA Azraye heAya che. mUlam - natthi baMdhe va mokkhe vA, nevaM sannaM nivesae / 223 asthi vaMdhe va mokkhe vA, evaM sannaM nivesae // 15 // artha : jIvane ka`kha dhana nathI. tema ja mekSa paNa nathI. evA vivekIe kadIpaNa vicAra sevave nahi. anya darzanIe jIvane ekAMta nitya mAnavAthI madha - meAkSane mAnatAM nathI. jema dArUpAnathI amuka evA AtmAmAM ApaNane vikRti pratyakSa dekhAya che tathA amUrta AtmA sAthe kanAM adha thAya che. te Avazyaka che saMsArI jIvA anAdikALathI tejasa ane kANu zarIrane lIdhe janma-maraNu karI rahyA che. tethI kakhadhana ane meAkSanA astitvane mAnavuM teja sanAtana satya che. mUlam - natthi puNo va pAve vA, nevaM sannaM nivesae / atha puNe va pAve vA, evaM sannaM nivesa // 16 // artha : keTalAMka jIve ema kahe che ke A saMsAramAM puNya nathI pApa paNa nathI paraMtu teonI dRSTie ja saauMsAramAM vicitratAe mAlama paDe che kAi sukhI te koI duHkhI ! je puNya pApanAM phaLa na hoya te AvI vicitratA hAya ja nahi jIvanAM zubha pariNAmathI puNya aMdhAya che. azubha pariNAmathI pApa khaMdhAya che. ema puNya ane pApa bannenAM astitvane svIkAra vivekIe karavA.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 adhyayana | mUlama- natthi Asave saMvare vA, nevaM sannaM nivesae / atthi Asave saMvare vA, evaM sannaM nivesae // 17 // artha : prANAtipApa Adi aDhAra prakAranAM je pApanAM sthAnake kahelAM che. te karmanA grahaNarUpa kAraNe che ane te kAraNone Azrava kahe che A karmonAM kAraNone nidhavA rUpa je kriyA tene "savara' kahe che pAMca Idri dvArA viSayenuM sevana karavuM tene Azrava kahe che ane te viSane rU dhavA tene sa vara kahe che mana, vacana, kAyAnA zubhAgane puNyAva kahe che ane azubha gane pApAzrava kahe che mana, vacana, kAyAnA vyApArano nirodha kare eTale te vyApArane thatAM aTakAvavA tene savara kahe che. A saMvararUpa mahAvrata tathA AvRtta Adi niyama puNyarUpa ane saMvaranA kAraNe che ema mAdhake jarUra mAnavuM. mU-nathi vethI nimbara vA, nevaM sAM nig.. atthi veyaNA nijjarA vA, evaM sannaM nivesae / / 18 / / artha : zubhAzubha karmanA udayathI je sukhamaya ke huM khamaya anubhava thAya che tene vedanA kahe che. A vedanA sahana karavAthI tema ja bhegavavAthI karmanI nirjarA paNa thAya che eTale karma AtmapradezathI vikhUTA paDe che. tene nirjarA kahe che. keI kahe che ke vedanA paNa nathI ane nirjarA paNa nathI to te jarApaNa cagya nathI sukha ane duHkha rUpa anubhava sarva jIvane pratyakSa jaNAya che tethI zubhAzubha karmano kSaya kare tene mokSa kahe che mUlam- natthi kiriyA aphiriyA vA, nevaM sannaM nidesae / asthi kiriyA akiriyA vA, evaM sannaM nivesae // 19 // artha : keTalAMka anya darzanI kriyAno niSedha kare che teo kriyA ane akriyA ane niSedha kare che paNa te buddhi ThIka nathI kriyA ane akiyAnA astitvane mAnavuM joIe saMsAramAM kriyA karatAM jIve pratyakSa dekhAya che. A kriyA teramAM guNasthAka sudhI mAlama paDe che karma rahita evA caudamA guNasthAnakavALA tathA siddhanAM jIvane kiyA nathI tathA kriyA ane akriyA bannenAM astitvane mAnavuM te ja satya jJAna che. mUlam- natthi kohe va mANe vA, nevaM sannaM nivesae / atthi kohaM va mANe vA, evaM sannaM nivesae // 20 // artha - keTalAMka che ke, mAna vigere nathI ema mAne che paNa temanI mAnyatA tadana bhUlabharelI che. ke jagatamAM pratyakSa jaNAya che. jIva kedhane lIdhe ja ekabIjA joDe athaDA maNa UbhI kare che te pratyakSa che. vaLI dareka jIva mAnavA mATe ja kare che. mAna na hota to A jagatamAM pratyakSa amarApurI najare paData paNa mAna-apamAnane lIdhe Akho saMsAra athaDAI rahyo che.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra - 225 mUlam- natthi mAyA va lobhe vA, nevaM sannaM nivesae / atthi mAyA va lobhe vA, evaM sannaM nivesae / / 21 / / artha : ghaNA ja mAnI rahyA che ke mAyA, kapaTa, lobha jevuM kaMI tattva A jagatamAM nathI. ghaNuM matavALA cAra kaSAyanI sattAne svIkAra karatAM nathI. paNa mAyA, lobha, rAga, dveSa saMsArI jImAM pratyakSa dekhAya che A kaSAyonA kAraNe ja che saMsAramAM rakhaDe che mATe tenuM astitva mAnavuM joIe. kedha ane mAnane samAveza zreSamAM thAya che mAyA ane lobhano samAveza rAgamAM thAya che. mUlam- natthi pejje va dose vA, nevaM sannaM nivesae / atthi pejje va Tose vA, evaM sannaM nivesae // 22 // artha : jaganamAM leke ekabIjA tarapha prema rAkhe che ane te premane vizuddha kahe che. A vAta barAbara nathI. kahevAte prema e prema nathI paNa rAga che. rAga e mohakarmanuM bIja che. 2 gathI virUddha Sa che kaI vastu upara rAga hoya te anya vastu upara deva hoya ja ema satya hakIkata che. A banne mohanAM ja pharajaMda che jyAM sudhI mehanuM astitva rahela che tyAM sudhI rAga - SanuM astitva raheluM che. ema satyapaNe mAnavuM. mUsam- natthi cAurate saMsAre, nevaM sannaM nivesae / atthi cAuraMte saMsAre, evaM sannaM nivesae // 23 // artha : A lokamAM cAra gatirUpa sa sAra nathI ema ghaNuM mAne che te cagya nathI. cAra gatirUpa saMsAramAM anAdithI A jIva paribhramaNa karI rahyo che. deva, manuSya, tiryaMca nArakI A cAra gatirUpa sa sAra anAdi ana tarUpa che ema mAnavu e ja zreyasakara che. cAra gatimAM jIvo sukha ane duHkha bhogavI rahyA che. te pratyakSa jaNAya che tethI jIve zrata ane cAritra rUpa dharma vaDe A cAra gatino nAza kare joIe mUlam- natthi devo va devI vA, nevaM sannaM nivesae / asthi devo va devI vA, evaM sannaM nivesae // 24 // artha : keTalAMka darzanavALA ema mAne che ke deva-devIonuM astitva nathI A vAta barAbara nathI. kAraNa je jIva A saMsAramAM puNya upArjana kare che tenuM phaLa hoya ja. evo sarvamAnya siddhAMta che. tethI puNyaphaLa bhegavavA rUpa deva-devIono avatAra thAya che ane pApanAM phaLa bhogavavA rUpa tiryaMca ane nArakInAM dukhe najare paDe che mUlam- natthi siddhI asiddhI vA, nevaM sannaM nivesae / atthi siddhi asiddhi vA, evaM sannaM nivesae // 25 // artha : keTalAMka matavAdIo evA nirNaya para AvyA che ke A jIvane siddhi paNa nathI tema ja asiddhi paNa nathI A vAta barAbara nathI kAraNa ke ghaNA ja karmane kSaya karIne aMtarane
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 adhyana " zAzvata AnaMda bhegave che. evu jANapaNuM arahaMta dvArA ane kevaLajJAnIo dvArA jANavAmAM Ave che. AtmAnA sarva AvaraNa dUra thavAthI siddhagati maLe che ane tethI viparIta e asiddhirUpa saMsAra che. mUlam- natthi siddhI niyaM ThANaM, nevaM sannaM nivesae / asthi siddhI niyaM ThANaM, evaM sannaM nivesae // 26 / / artha : siddhi e kaI bhAva nathI tathA siddhone kAyamI rahevAnuM keI sthAna nathI. ema ghaNAM darzane mAne che. paNa "Izat prAga bhArA" nAmanI pRthvI che je lekanAM agrabhAge che te ghaNuM sUkSama che 45 (pistAlIsa) lAkha jananI lAMbI pahoLI che ane te Atma-siddhi" pAmelAM jIvanuM niyamathI sadAyanuM sthAna che mUlam- natthi sAhU asAhU vA, nevaM sannaM nidesae / atthi sAhU asAhU vA, evaM sannaM nivesae / / 27 / / artha : jJAna, darzana ane cAritryarUpa sayamanI ArAdhanA karavAthI sAdhupaNu prApta thAya che. vaLI tethI viparIta AcaraNa karavAvALA asAdhu che sAdhu ke apAdhu nathI te vicAra kare ayogya che jagatamAM sAdhu tema ja asAdhu paNa che te ja mAnyatA hitakara che je saMsAramAM sAdhu ja nathI te tenA pratipakSarUpa asAdhupaNa nathI tema nakkI thAya che. mATe AvI mAnyatA taddana vAhiyAta che mUlam- natthi kallANa pAne vA, nevaM sannaM nivesae / asthi kallANa pAve vA, evaM sannaM nivesae // 28 // artha e keTalAMka jIvo jagatamAM mAne che ke A jIvane kaI kALe kalyANa paNa thatuM nathI. tema ja pApa paNa thatuM nathI. AvI mAnyatA asthAne che. pAMca mahAvratanA pAlanathI rAtri bhojananAM tema ja pAMca aNuvrata rUpa zrAvakanAM vRta-niyamathI ja potAnuM kalyANa karI zake che. AthI viparIta jJAna, zraddhA ane AcaraNa karavAvALAM pApanAM baMdhana kare che. mUlam- kallANe pAvae vAvi, vavahAro na vijjai / jaM varaM taM na jANaMti, samaNA bAla paMDiyA // 29 // artha : je ekAMta puNya karavAvALA hoya tema ja ekAMta pApa karavAvALAM hoya te vyavahAra jagatamAM jaNAto nathI ekAMtapakSane grahaNa karavAthI karmabaMdhana thAya che. chatAM paNa zAka, zramaNa, bALa - paMDita A jANatAM nathI Ama ekAMtapakSanA avalaMbanathI vaira-ba dhana ja thAya che ane te jInI ajJAnatA che mUlam- asesaM akkhAyaM vAvi, savvadukkheti vA puNo / vajjhA pANA na vajjhatti, itti vAyaM na nIsare // 30 // artha : jagatamAM sarva padArtho nitya che athavA aniya che tema ekAMte mAnavuM nahi jagata
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 227 ekAMta dukhamaya che evI prarUpaNa vivekIe na karavI. aparAdhI jIvo vadha karavAne gya athavA amuka ja avadhya che evI bhASA sAdhu bole nahi. kAraNa siddhanA jIva dravya apekSAe zAzvata che ane saMsArI jI payArTa apekSAe azAzvata che. mUlam- dosaMti samiyAyArA, bhivakhuNo sAhujIviNo / ee micchovajIvaMti, iti diDhi na dhArae // 31 // artha - niSpApI jIvana vitAvavALA cAritryavAna sAdhuo nirdoSa AhAra AdithI pitAnuM jIvana vahana kare che AvA sAdhuone dekhI keI mithyavAdI purUSa kahe che ke A sAdhuo mithyAtvabhAvathI kapaTa karI AjIvikA calAve che tathA A sAdhuo mithyAcArI che e abhiprAya vivekI jIve na rAkha tema ja AtmAthI jIve AvA vacana belavA nahi. kemake alpajJa jIva bIjAnAM cittanA bhAvane samajI zakatAM nathI mUlam- dakkhiNAe paDilaMlo, atthi vA natthi vA puNo / Na viyAgarejja mehAvI, saMtimaggaM ca vUhae // 32 // artha : AhAranI maryAdAmAM sthita rahela buddhimAna sAdhu gRhasthane tyAM AhAra levA mATe jatAM tyAM AhAra AdinI prApti thAya ke na thAya tethI A sadAcArI sAdhue gRhasthanAM guNadoSa jevA nahi gRhasthanI nidA ke zlAghA karavI nahi. paraMtu mokSamArganI sAcI ArAdhanA thAya tevAM vacano sAdhupuruSe bolavAM joIe je sAdhu dAnane niSedha kare te tene dAnAMtarAya nAmanuM karmabaMdhana thAya che. ane je dAna ApanAranAM vakhANa kare to tene jIvanI virAdhanAne doSa lAge che. mUlam- icceehi ThANehiM, jiNadihi sNje| dhArayaMte u appANaM, AmokkhAe parivaejjAsi // tibemi // 33 // artha : zrI tIrtha kara dee upadezelo vitarAga mArga uparokata sthAno dvArA muni apanAve to te mekSanI prApti karI zake che sAdhue mokSa prApta thatAM sudhI svaya dharmamAM vicaravuM. sadAya ApAgI rahI saMyamanuM anuSThAna karavuM. vaLI keIpaNa sthaLa ke kALa ane bhAve karI ekAMtavAdane Azraya le nahi. ema zrI sudharmAsvAmIe ja busvAmIne kahyuM.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 huM adhyayana AdrakumAra pUrvabhUmikA - Adrapura nAmanA nagaramAM Adraka rAjAno putra AdrakumAra have eka vakhata rAjagRhI nagaronAM zreNika rAjAne keI uttama vastu ApavAnI Adaka rAjAnI IcchA thaI. te uttama vastu sAthe tenA putra AdrakumAre zreNikanAM putra abhayakumAra sAthe nehabaMdhana bAMdhavAnAM irAdAthI DAM bahu mUlya padArtho mokalyA. abhayakumArane AdrakumAranu bhaTaNa maLatAM abhayakumAra khuzI thayA ane AdrakumArane dharma tarapha vALa mATe abhayakumAre dharmanAM thoDAMka sAdhane Avela mANasa sAthe mokalAvyA A sAdhana sAdhupaNAne gyA hatA. A sAdhanane vAstavika rIte jovA mATe AdrakumAra pitAnAM arIsAbhavanamAM gayA tyAM A sAdhana joIne temane pUrvabhavanA vicAranI para parA jAgI vicAra karatAM karatAM kaI pUrvabhavamAM me sAdhupaNuM laI yathArthapaNe tenuM pAlana karyuM che evuM temane jAti-smaraNa jJAna dvArA jaNAyu A jJAnathI temane jANavAmAM AvyuM ke huM pUrve vasaMtapura nAmanA nagaramA gRhastha hatA tyAM me mArI patnI sAthe dharmazeSa aNugAranI pAse dIkSA lIdhI paraMtu koI pUrvanAM azubha karmanAM udaye mane mArI patnI upara anurAga jAge. ane vratone bhaga karI tenI sAthe bhega bhegavavA lAge tenAthI temane eka putra thayo tyAra bAda pitAnAM cAritryabhAganI AlocanA karyA vinA sathAra karI mRtyu pAmI devalokamAM utpanna thayAM tyAMthI AvIne huM ahi AdrakumAra tarIke utpanna thayo chu ema pitAne jati-smaraNa jJAna thatAM pUrvabhavane AbehUba citAra najara samakSa khaDe thaye pitAne cAritryabhaganuM duHkha thatAM have sayama dharmanAM raste javAne temaNe saMkalpa karyo. svayaM dikSA laI bhagavAna mahAvIranAM darzana mATe nIkaLyAM rastAmAM gozAlaka Adi anya darzanIo sAthe meLApa thatAM temanI joDe dharma sabaMdhI vAdavivAda karyo te vivAda kevI rIte thayela che e A adhyayanamAM kahevAmAM Avaze mUlam- purAkaDaM a6? imaM suNeha, megaMtayArI samaNe purAsI / se bhikkhuNo uvaNettA aNege, Aikkhatihi puDho vitthareNaM // 1 // artha - AdrakumArane bhagavAna mahAvIra pAse jatAM gozAlAe jemAM temane potAnI pAse bolAvI kahevA lAge - he AdrakumAra ! tArA tIrthakara bhagavAna mahAvIra pahelAM ekalavihArI hatAM aneka prakAranAM ugra tapa karatAM. have tapa AdinuM AcaraNa karI zakavA asamartha hevAthI temaNe mAre tyAga karyo ane mugdhajanene ThagavA mATe ghaNAya ziSyone ekaThAM karI dharmanI judI judI vyAkhyA dareka sthaLe judI judI rIte have karavA lAgyAM.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 229 vagaDAMga sUtra mUlam- sA''jIviyA paTThavitA 'thireNaM, sabhAgao gaNao bhikkhu majjhe / AikkhamANo bahujannamatthaM, na saMdhayAtI avareNa puvvaM // 2 // artha : aho AdrakumAra ! tArA gurUe upadeza ApavAnA bahAnA nIce pitAnI AjIvikA zarU karela che. kAraNake jyAre ekalAM vicaratAM hatA tyAre ke temane aneka prazna pUchIne temane parAbhava karatAM tethI temaNe mATe parivAra zarU karyo vaLI temaNe ugra AcAra ane dhyAna karavA mATe zUnya sthAnamAM rahetAM hatA have te sthAnano tyAga karIne ghaNuM deva ane manuSyanI sabhAomAM sAdhu - samudAyanI vacamAM besIne dharmane upadeza Ape che. pahelAM mauna hatA have asthiratA vALA thaI upadezanuM kArya kare cheAma karavAnuM zuM projana che? mUlam- egaMtameyaM aduvA vi iNhi, doDavaNNamannaM na sameti jamhA / puvi ca iNhi ca aNAgaMta vA, egaMtameva paDisaMghayAti // 3 // artha ? AdrakumAra! ekAte vicaravuM bhagavAna mahAvIre hitakAraka mAnyuM hatuM te atyAre paNa tema ja rAkhavuM joItuM hatuM. je sAdhu parivAra rAkhavAmAM temanuM zreya che te pahelethI ja zA mATe parivAra na rA ? agAuno temane AcAra vicAra ane hAlanA AcAra vicAramAM mahAna taphAvata jaNAya che. AvA prazrane sAMbhaLI AdrakumAra uttara Ape che keH he gozAlaka! pahelAnu mauna ane tapa AtmAnA guNane rU dhavAvALA rAgadveSarUpI ghanaghAtI karmone kSaya karavA mATe hatAM have hAlanI dharma dezanAM aghAtIyA karmone kSaya karavA mATe che vaLI A upadezathI jagatanAM jIvonuM hita thAya che vaLI bhUta-bhaviSya ane vartamAnakALamAM temane rAgadveSane taddana abhAva thaye che tethI te ekAMtapaNAno ja anubhava kare che. mUlam- samicca logaM tasathAvarANaM, khemaMkare samaNe mAhaNe ya / AimakkhANo vi sahassamajjhe, egaMtayaM sArayatI tahacce // 4 // artha : vaLI AdrakumAra gozAlakane jaNAve che ke sthAvara ane trasa jIvenAM kalyANa karavAvALA zramaNa bhagavAna mahAvIra hajAre manuSyanI vacce rAgadveSarahita banI dharma upadeza Ape che temAM ekAMtapaNa ja che kAraNa teo pote AtmasvarUpamAM ja lIna che tethI teo ekAMtane ja anubhava kare che. vaLI ghaNuM ja ziSyanA samudAyanI vacce rahe che chatAM teo ekAkI che kAraNa teoe sarva vibhAvane kSaya karyo che mUlam- dhamma kahatassa u natthi doso, khaMtassa daMtassa iitadiyassa / bhAsA ya doseya vivajjagassa, guNeya bhAsAya Nisevagassa / / 5 / / artha : rAgadveSa rahita thaIne dharmanuM kathana karavAvALAne ke prakAre doSa lAgato nathI teo anukapA bhAve upadeza Ape che. vaLI teone Azaya lokanAM uddhAra mATe ja che. tethI pote nirdoSa bhAve vatI rahyA che bhagavAna mahAvIra kSamAvata, jitendriya hovAthI maunavRtti che. tethI teone bhASAne keIpaNa deSa lAgato nathI
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 adhyayana : mUlam- mahatvae paMcaaNuvvae ya, taheva paMcAsava saMvare ya / virati ihassAmaNiyaMmi panne, lavAvasakkI samaNe ttibemi / / 6 / / artha : bhagavAna mahAvIra pa ca mahAvrata ane pAMca anuvrata dhAraNa karavAne upadeza Ape che vaLI pAMca Azravano tyAga karavAne tathA sarva pApathI nivRtta thavAne, vaLI saMpUrNa samasahita mULaguNa ane uttaraguNanuM pAlana karavAnuM lekene kahe che. tethI bhagavAnanAM AcAramAM koI deSa nathI kevaLajJAna utpanna thayA pahelAM tIrtha kara deva upadeza Ape nahi tethI teo mauna hatA rAgadveSane kSaya thayA pachI mahAtmA purUSa ekalAM vicare ke samudAyanI vacce vicare te badhu sarakhu che bhagavAna mahAvIra virati batAve che. vitithI nirjarA thAya ane nirjarAthI mokSaprApti thAya che. mUlam- sIodagaM sevau nIyakAyaM, AhAyakammaM taha itthiyaao| egaMta cArissiha amha dhamme, tavassiNo NAbhisameti pAvaM // 7 // artha : AdrakumAranAM vacane sAMbhaLI gozAlaka kahe che ke he AdrakumAra! je tamArA mata pramANe vitarAgI purUSane AvI pravRtti karavI tema ja azokavRkSa ane ziSyone parivAra vigere rAkho, te denuM kAraNa nathI to te ja pramANe amArA mata pramANe sacita pANInuM sevana, AdhAkamI AhAra, strIonuM sevana karavAvALA ekAMta AcArI ane tapasvIo pApanAM bhAgIdAra banatAM nathI. amAro siddhAMta paNa e che ke je tapasvI ane ekAMta cArI hoya tene upara pramANe AcaraNa karavA chatAM pApa lAgatuM nathI mUlam- sItodagaM vA taha vIyakAya, AhAyakasmaM taha itthiiyaao| eyAi jANaM paDisevamANA, agAriNo assamaNA bhavaMti // 8 // artha : have AdrakumAra gozAlakanA praznone javAba ApatAM kahe che ke he gozAlaka! saceta pANI pInAra, AdhAkamI AhAra bhogavanAra tathA strIonuM sevana karanArane sAdhu kahevAya nahi. paraMtu te gRhastha kahevAya tethI tamAruM kathana taddana mithyAtvathI bharela che ane khoTuM che mUlam- siyA ya nIodaga itthiyAo, paDisevamANA samaNA bhvNtu| agAriNo'vi samaNA bhavaMtu, sevaMti u te'vi tahappagAraM // 1 // artha : vaLI he gozAlaka' je saceta pANI, bIjakAya AdhAkamI AhAra tathA strI parivAranuM sevana karanArane je sAdhu kahevAya te gRhasthane paNa sAdhu kahevAya kAraNa gRhastha paNa viSayonuM sevana kare che ane parisaha paNa sahe che. tethI gRhastha ane sAdhumAM zuM taphAvata? tethI tamAruM kathana asatya che mUlam- je yAvi bIodaga bhoDa bhikkhU, bhikkhaM vihaM jAyati jIviyaTThI / te NAtisaMjogamavippahAya, kAyovagA NaMtakarA bhavaMti // 10 // artha ? je kaI sAdhu banIne sacita jaLa tema ja doSita AhAra laI nirvAha calAvato hoya
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUgaDAMga sUtra 231 to te AjIvikA calAvavA mATe tenI bhikSAvRtti jANavI teo pitAnAM parivArane chAMDIne potAnA zarIranuM piSaNa karavA mATe ja nIkaLyA che tema mAnavu AvA bhikSAcArI ane peTa bharanAra sAdhu saMjoga choDavA chatAM cha kAya jIvanI hiMsA karavAvALA che ane anaMta saMsArI che. mUlam- imaM dayaMtaM tuma pAukuvvaM, pAvAiNo garihasi samvaeva / pAvAiNo puDho kiTTayaMtA, sayaMsayaM diTThI kareti pAu // 11 / / artha : have zAlaka kahe che ke he Adraka muni! je strIsevana deSita AhArathI mukti meLavI zakAtI nathI ane AvA bhikSuke karmabaMdhanAM bhAgIdAra bane che te A pramANe kahIne tame anya dArzanikenI nidA karI rahyA che. badhAya pravAdIo zidaka Adinu sevana karatAM thakA sasArano aMta karavA mATe pravRti karI rahyA che ane potAnAM darzanemAM jaNAvyA mujaba AcaraNathI mukitanI prApti batAve che to teonAM sarva prayatna nirarthaka bane. mukita, sAdhananAM badale karmabaMdhananuM sAdhana banI jAya. tethI tame sarva darzananI niMdA karI rahyA cho. mUlam- te annamannassa garahamANA, akkhaMti bho samaNA mAhaNAya / sato ya atthI asato ya patthi, garahAmo diTThI Na garahAmokiMci // 12 // artha : AdrakumAra pratyutara ApatAM kahe che ke samasta anya darzanIya zramaNa brAhmaNa vigere ekabIjAnAM niMdA mazkarI kare che potAnA pakSanuM samarthana karatAM rahe che dareka dArzanika pitapatAnAM zAstramAM pratipAdita karela anuSThAnathI ja dharma ane mokSa thAya che tema ja bIjAnAM kahelAM anuSThAnathI dharma ke mokSa thato nathI ema kahIne leke vacce pracAra kare che. AvI rIte anya darzanIce paraspara kaleza karI rahyA che jyAre huM vAstavika tattvanuM kathana kahI batAvuM chuM. ke ekAMtavAda asatya che. satya hakIkata prakaTa karavAmAM koInI niMdA nathI mUlam- Na kiMci ruveNa vibhidhArayAmo, sadiTThImagaM tu karemu pAuM / magge ime kiTTie Ariehi, aNuttare sappurihi aMjU / / 13 / / artha : he gozAlaka ! kaI prakAranI draSabuddhithI koInAM be prakaTa karatuM nathI paNa A jagatamAM AtmAnuM vAstavika svarUpa zuM che? te huM tane kahuM chuM. A mArga vItarAga vijJAnathI bhareluM che. tethI te sarvottama che ane A mArgane nirdoSa ane saraLa evA mahAtmAoe nija anubhava karIne batAvyo che. mUlam- uTheM aheyaM tiriyaM disAsu, tasA ya je thAvara jeya pANA / bhUyAhi saMkAbhiduguMchamANA, No garahatI vusimaM kiMci loe // 14 // artha : AdrakumAra kahe che ke urva, adhe ane ticchI dizAmAM rahelAM sarva trasa ane sthAvara jIvonI hiMsAthI nivRta thayelAM saMyamI purUSe A lekamAM keInI paNa niMdA ke gIMNA
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana da 232. karatAM nathI. paraMtu yathAtathya varatu svarUpane batAve che mithyAtva mAne cheTI rIte prakaTa karI satya matane vizeSatA tarIke batAva temAM deSa nathI. samyaka darzananA ane cAritryanAM pAlanarUpa je mokSa mArga che te manuSyanAM kalyANarUpa je kAryothI prANIonI hiMsA thAya te upadeza sayamI AtmA karatAM nathI mUlam- AgaMtagAre ArAmagAre, samaNe u bhItte Na uveti vAsaM / dakkhA hu saMtI bahave maNussA, UNAtirittA ya lavAlavA ya / / 25 / / artha : gozAlaka AdrakumArane kahe che ke zramaNa mahAvIra Darapoka che teo dharmazALA tathA udyAnamAM banAvela makAnamAM rahetAM nathI. kAraNa tyAM temanAthI je adhika vakatAo hoya che athavA prakhara paDita hoya te AvIne rahe che ane keI viSayane kaI prazna kare te tene uttara ApavAne asamartha nivaDe ane temanAthI parAbhava thavAya. e bhayathI AvA sthAnamAM ghaNuM manuSyo kaI nyUna, keI adhika jANanArA keI vaktA tathA kaI munI nivAsa kare che. mUlam- mehAviNo sikkhiya buddhimaMtA suttehi atthehi ya NicchiyannA / pucchisu mA Ne aNAgAra anne, iti saMkamANo Na urvati tattha // 16 // artha ? vaLI, tArA bhagavAna uparokta sthAnamAM nivAsa karatA nathI kAraNa ke sUtra ane arthamAM pAraMgata paDita tathA AcAryAdika pAsethI zikSA pAmI kaI aNagAra mane prazna pUchaze te huM kadAca uttara na ApI zaku evI zaMkA tArA bhagavAnane rahe che. mUlam- No kAmakiccA Na ya bAlakiccA, rAyarAyAlibhiogeNa kuo bhaeNaM / _ viyAgarejja pasiNaM na vAvi, sakAmakicceNiha AriyANaM // 17 // artha : Adraka muni gozAlakane uttara ApatAM kahe che, ke bhagavAna mahAvIra vinA prajane kaI paNa kArya karatAM nathI tema ja bALakanI jema vagara vicAryuM belatAM ja nathI tema ja rAjyabhayathI ke temanI preraNAthI dharmopadeza ApatAM nathI keInAM bhayathI mauna rahetAM nathI. teo AryonA kalyANa mATe tathA tIrthakara nAma kamano kSaya mATe Aryajanene dharma upadeza Ape che. mUlam- gaMtA ca tatthA aduvA agaMtA, viyAgarejjA samiyAsupanne / aNAriyA daMsaNao parittA, itti saMkamANo Na uvetti tattha // 18 // artha H bhagavAna mahAvIra rAga dveSathI yukata nathI je teo bhavya jIvonuM kalyANa thatu dekhe te dharmopadeza Ape je kalyANanuM kAraNa na jaNAya te bhagavata pAse AvelAM chavane paNa teo upadeza ApatAM nathI bhagavAna anArya dezamAM vicaratAM nathI. kAraNa ke anArya leke bahukamI hovAthI dharmamUrti bhagavAnane dekhI draSI banI karmabaMdhana kare che tethI bhagavAna tenAthI alaga rahe che. A pramANe AdrakumAre gozAlakane kahI batAvyuM.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 233 sUyagaDAMga sUtra mUlam- pannaM jahAvaNie udayaTThI, AyassaheuM pagareti saMgaM / tauvame samaNe bAyupatte, icce va me hoti matI viyakkA / / 19 / / atha ? have gozAlaka AdrakumArane kahe che, ke he kumAra! lAbhanI IcchAvALe vANi lAbhanI IcchAnAM kAraNe krayavikaya gya vastune saMgraha kare che vaLI anya vyApArI pAse jAya che. tevI rItanAM ja tArA jJAta putra zramaNa bhagavAna mahAvIra che. e mATe abhiprAya ane vitarka varte che. mUlam- navaM na kujjA vihuNe purANaM, ciccA'maI tAi ya sAha evaM / etovayA vaMbhavati tti vuttA, tassodayaTThI samaNe tti bemi // 20 // artha : have uparanAM praznanA javAbamAM Adra muni kahe che ke tame e bhagavAna mahAvIrane je vaNikanI upamA ApI te vyAjabI che. kAraNa bhagavAna mahAvIra vaNikanI mAphaka jyAM jyAM upakAranuM kArya dekhAya tyAM tyAM vicare to temAM khoTuM zuM che? kAraNa mahAvIra sAvadya anuSThAna rahita hovAthI navuM karmaba dhana karatAM nathI ane jUnA karmane kSaya kare che ane duSTa buddhine svayaM pite tyAga karyo che anyane paNa e tyAga karavA sUcave che. ke jethI mokSanI prApti thaI zake. te te pramANe bhagavAna mahAvIra kare te vyAjabI che. mUlam- samAraMbhate vaNiyA bhUyagAmaM, pariggahaM ceva mamAyamANA / te NAti saMjogamavippahAya, Ayassa heuM pagaraMti saMgaM // 21 // artha : tenAM samarthanamAM AdrakumAra kahe che ke tamoe vaNikane dAkhalo Ape te asthAne che. kAraNake vaNika loko nAM samUhano AraMbha karavAvALA che. vaLI svajanono tyAga karyA vinA anyanI sAthe saMbaMdha rAkhe che paraMtu bhagavAna mahAvIra to chakAya jIvana rakSaka che. niSparigrahI che. ane apratibaMdhapaNe vicaranArA che. AvI rIte vicaratAM thakA jyAM dharmane lAbha thato hoya tyAM teo upadeza Ape che. mATe vaNikanI upamA tamAma rIte temane ApavI yogya nathI. mUlam- vittesiNo mehuNasaMpagADhA, te bhoyaNaTThA vaNiyA vayaMti / vayaMtu kAmesu ajjhovavannA, aNAriyA pema rasesu giddhA // 22 // artha :- hajI AdrakumAra gozAlakane kahe che, ke vaNika to dhananI IcchAvALo hoya che. strI sevanamAM Asakta hoya che bhajananA mATe jyAM tyAM paribhramaNa karanArA hoya che je purUSa kAmabhegamAM Asakta hoya, premarasamAM ke neha vadhAravAmAM vRddhi hoya tene ame anArya karmavALA kahIe chIe. mATe vaNikanI sAthe bhagavAnanI sarakhAmaNuM karavI yogya nathI. mUlam- AraMbhagaM ceva pariggahaM ca aviussiyA Nissiya aaydNddaa| tesiM ca se udae jaM vayAsI, cauraMtaNaMtAya duhAyaNeha // 23 // artha: AdrakumAra kahe che ke he zAlakA tame vaNika lokone lAbhanAM athI kahe che. paraMtu e lAbha tene cAra gatirUpa saMsAra paribhramaNa karAvavAmAM kAraNabhUta che. tathA dukha denAra
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 adhyayana 6 che. pahelo lAbha tenI mamatA vadhAravAvALo che. sa sArAmAM sAvadya pravRtti karAvanAra che tethI te lAbha tene mahAna hAnirUpa jaNAya che. paNa bhagavAna mahAvIrane evA prakAranuM kaMI ja nathI kAraNa ke teo sasArathI dravya ane bhAve virakata banyA che. mUlam- NegaMta naccaMtiya odae so, vayaMti te do vi guNodayaMmi / se udae sAimaNaMta patte, tamudayaM sAhayai tAI NAI // 24 // artha - vaLI AdrakumAra kahe che ke vepArIne udyama dhaMdhAmAM lAbha ane hAni baMne hAya che. to evA lAbhAlAbhathI zuM phAyade? paraMtu bhagavAna mahAvIrane kevaLajJAnIe prAptirUpa lAbha Adi ane aMta vinAne che vaLI anata ane parama zAMtirUpa lAbha temane niratara rahe che ane vyApArIne te harSa-zokanAM duHkha niraMtara rahevAthI tene zAMtino aMza paNa prApta thatuM nathI. mUlam- ahisayaM savva payANukaMpI, dhammeTThiyaM kammavivegaheuM / tamAya daMDehi samAyaraMtA, abohIe te paDirUvameyaM // 25 // artha - AdrakumAra pitAnu matavya ane sanAtana satya svarUpane vadhAre daDha karavA temaja gozAlAne sanAtana satyanI samajaNa vadhAre ApavA mATe kahe che, ke he gozAlakA samavasaraNa AdinI IcchA bhagavAnane lezamAtra hotI nathI. paraMtu deva sadharmanI unnati mATe tathA bhavya chinA kalyANa mATe AvA samavasaraNe taiyAra kare che. tArA jevA bhagavAna mahAvIrane vaNika sAthe sarakhAve te tArUM kevaLa ajJAna ja che prathama te tuM svayaM kumArgamAM pravRta thaI rahyo che. ane bhagavAna upara asatya AkSepa karI rahyA che. tethI tu tArA AtmAne chetarI rahe che ane tu svayaM bodhakhIjano nAza karanAra thaI rahyo che. mUlam- pinnApiDImavi viddha sUle, kei paejjA purise imetti| alAuyaM vAvi kumAraetti, salippatI pANI vaheNa amhaM // 26 / / artha - gozAlakane parAjita karI Adrakamuni bhagavAnane vaMdana karavA mATe jevA AgaLa cAlyA tevAmAM zAkyabhikSuke (bauddha) vacamAM bhegAM thayA teonI vacce A pramANe vArtAlApa thayo bauddhabhikSuka AdrakumArane kahe che ke tame gozAlakane yuktipUrvaka parAjita karyo te barAbara che amArA siddhAMtemAM aMtaraga anuSThAnane mokSanuM sAdhana mAneluM che. te tame sAMbhaLe. keI eka purUSa keI anya vastune manuSya dhArI tene vadha kare to tene manuSyanAM ghAtanuM pApa lAge che ema amAre siddhAMta che zubhAzubha ba dhanuM mULa mananAM pariNAma upara avalaMbe che. keI jIvanI ghAta na thaI hoya paNa ghAta karavAmAM pariNAma je manamAM thayA hoya te tenuM pApa ghAta samAna ja che ema ame mAnIe chIe mUlam- ahavAvi viddhaNa milakkhU sUle, pinnAga buddhii naraM paejjA / kumAragaM vAvi alAbuyaMti, na lippai pANi vaheNa amhaM // 27 // artha : vaLI bauddha bhikSuka judI rIte kahe che ke he AdrakumAra! koI anArya manuSya koI purUSanA
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 235 sUyagaDhaMga sUtra AkAravALA khALanA moTA TUkaDA lai tene pakave te tene hiMsAjanya pApa lAgatuM nathI. A mAreza siddhAMta kharAbara che? ame te TukaDAne purUSa mAnIne pakavatAM nathI temaja kAi tukhaDAne khALakane AhAra samajIne tene zULathI vidhe te paNa jIvahiMsA karavA chatAM paNa vadhathI thavAvALuM pApa amane lAgatuM nathI evA amAre mata che. mUlam - purisaM ca viddhUNa kumAraMga vA, sUlaMmi keI pae jAyate / pinAryApaDaM satimAruhettA, buddhANa taM kappati pAraNAe ||28|| artha : khauddha zAkaya - bhikSukA vaLI potAnA siddhAMta rajU kare che. kAi purUSa manuSyane tathA khALakane khALanA piMDa mAnIne te purUSa athavA bALakane zULathI viMdhI agnimAM pakAve te tene prANInAM RRAtanu pApa lAgatuM nathI ane te mAMsa khauddha bhikSukeAne bhAjana tarIke ApavAnu kalpe che ame te AhArane pavitra gaNIe chIe kAraNa A manuSya ke khALakane mAravAnA amArA saMkalpa nathI tethI kakha dhananuM kAraNa amane thatuM nathI. TippaNI -- jaina mata kahe che ke AvA ajJAnIe pAtAnAM jJAnanI hinatAnA kAraNe jIvAne ghAta karI anaMta sa sAra paribhramaNa kare che. mUlam - siNAyagANaM tu duve sahasse, je bhoyae yie bhikkhuyANaM / te punnakhaMdhaM sumahaM jiNittA, bhavaMti Aroppa mahaMtasattA ||29|| artha : vaLI khauddhabhikSuka AdrakumArane kahe che ke huM AdrakumAra ! je kAI purUSa e hajAra khauddha matanAM sAdhuone niraMtara bheAjana karAve te tene mahAna puNya upArjita thAya che. tene lIdhe mahA parAkramI deva tarIke 'Arepya' nAmanAM devaleAkamAM sarvotama deva ane che mUlam - ajogarUvaM iha saMjayANaM, pAvaM tu pANANa pasajjha kAuM / abohara doha vitaM asAhu, vayaMti je yAvi paDissuNaMti // 30 // artha : AdrakumAra zAyabhikSukAnu kathana sAMbhaLIne uttara ApatAM kahe che, ke huM bhikSukA ! tamArA siddhAMta sacamI purUSa mATe ayeAgya che baLAtkAra karIne prANIonI hiMsA karavI ke karAvavI ke anumeADhana Apavu te sarva pApa che tamArUM kathana kahenArane ane anumAnana ApanAra bannene duHkhanu kAraNa che. tame prANIonI ghAta karIne pApaneA abhAva khatAvA che. kheALapiMDane dveSathI vidhA che te pApa che jo ke kheALapiMDa manuSya nathI, paNa manuSyanAM AkAra tarIke tene banAvI tenA tame vadha kareA che tethI manuSyane ja ghAta thAya che tema tame mAne bhAvazuddhinI sAthe khAdyakriyAnI paNa pavitratA hAvI joie je manuSya anya manuSyane kheALapiDa tarIke agnimAM tapAve che te pakavanAra ane tenuM mAMsa khAnAra ane ghAra pApI che.
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 mUlam - uDDhaM aheyaM tiriyaM disAsu, vinnAya liMgaM tasthAvarANaM / bhUyAbhisaMkAi durguchamANe, vade karejjA va kuo vihatthI ||31|| artha : have AdrakumAra bauddha matanA dveSa! khatAvI peAtAne vItarAga mA khatAve che ke huM bhikSukA! urdhva adheA, tirachI dizAmAM je trasa ane sthAvara jIvA rahe che te jIvAnA kAI prakAre ghAta na thavA joie. ane niravadha bhASAthI sAdhuoe upadeza karavA joie. anuSThAna paNa nivRdya rIte karavA joie. AvA prakArane je dharma che te matya ane nirdoSa che mUlam - purisettivinnatti na evamatthi, aNArie se purise tahA hu / ko saMbhavo ? pinnagapaDiyAe vAyAvi esA buiyA asaccA ||32|| artha : AdrakumAra kahe che ke kheALapiMDamAM je kAi purUSa manuSya buddhi kare e te atyaMta mUrkha che. kAi purUSa khALanAM meATA TukaDAne purUSa samaje athavA purUSane kheALanA piMDa samaje te teA anArya che. khALanAM piMDamAM purUSapaNAnI saMbhAvanA kevI rIte karI zakAya? tethI tamArU vacana ja azakaya che. je kAI purUSane khALapiMDa mAnI agnimAM pakAvI khAya ane anyane evA khArAka levAnA upadeza Ape te te nizcayathI anAya ja kahevAya tamArA dharma A purUSane grahaNa karavA cegya nathI. Ave mUlam - vAyAbhiyogeNa jamAvahejjA No tArrAsa vAyamudAharijjA / aTTA meyaM vayaNaM guNANaM, No dikkhie bUtha murAlameyaM // 33 // adhyayana da artha : je bhASA khelavAthI pApanI utpati thAya tevI bhASA sAdhu khele nahi.muzkelInAM samayamAM paNa sAdhu AvI pApakArI bhASA vApare nahi kAraNa tethI kakha dhana thAya che tamArA pUrvokata vacanA guNAnu sthAna nathI paraMtu bhASAnA guNa ane doSAne jANavAvALA zramaNa kadApi paNa ka`khadha thAya tevI bhASA na mele te asatya bhASaNu kayAMthI kare? mUlam- laddhe aTThe aho eva tubbhe, vivANubhAge survAicatie va / puttva samud Avara = puche, koNa pALitare fC vA / / 4 / / artha : AdrakumAra khauddhabhikSukAne tryaMga bhASAmAM kahe che ke he zramaNA 1 tamAe ja paDhArthonu jJAna karyuM che! tame ja jIvAnA karmaphaLaneA sArI rIte vicAra karyA che! pUrve samudrathI pazcima samudra sudhI tamArA ja yaza phelAyela che! tema ja hathelImAM rAkhelI vastunI jema jagatane joyuM che! (khIjuM tamane zuM kahuM ?) mUlam - jIvANubhAgaM suvicitayaMtA, AhAriyA annavihIya sohi / na viyAgare channapaopajIvi, eso'Nudhammo iha saMjayANaM // 35 // artha : AdrakumAra bauddha bhikSukAne kahe che, ke jaina zAsanane mAnavAvALA cha kAya jIveAnI piDAnA vicAra karI cheMtAlIsa prakAranAM daSe! vinAnA taddana nirdoSa AhAra grahaNu kare che. teo
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra mAyAcArathI AjIvikA karatAM nathI mAyAkapaTavALA vacane paNa kheAlatAM nathI jIvahiMsAthI saddAya alaga rahe che. jInazAsanamAM saMyamI purUSonA A ja dharma che. mUlam - siNAyagANaM tu duve sahasse, je bhoyae niyae bhikkhuyANaM / asaMjae lohiya pANi seU, niyacchati gariha miheva loe ||36|| artha : AdrakumAra muni mauddha bhikSune kahe che ke tame kaheA che ke bauddha matanAM e hajAra sAdhuone jo koi niyamita jamADe te tene ghaNA lAbha thAya paraMtu je purUSa dararAja mahAArabha karIne jo jamADe te te jagatamAM niMdAne pAtra mane che. kAraNa tenAM hAtha leAhIthI ja kharaDAyelAM rahe che. vaLI te jamADanArAe SaTUMkAya jIveAnAM virAdhaka che. AvI rIte prANAtipAta AdinI kriyAo karIne jamanAra temaja jamADanAra banne durgatine ja lAyaka che. AmAM uttama gati thAya ema mAnavuM te tadna mithyA che. mUlam - thUlaM urabbhaM iha mAriyANaM, uddibhattaM ca pagappaettA / taM loNa telleNa uvakkhaDettA, sapippalIyaM pagaraMti maMsaM ||37|| 237 a:- vaLI AdrakumAra bauddha sAdhuone kahe che ke gheTAM, makarA vigerene mArI tenAM mAMsamAM tela mIThuM vigere vaghAra nAkhIne rAMdhIne auddhamatanA anuyAyIo mauddhabhikSukane jamADe che. AvI rIte hiMsAthI utpanna thayela bheAjanane tame cAgya gaNA che. te tamArI keTalI ajJAnatA gaNAya ? mUlam - taM bhuMjamANA pisitaM, pabhUtaM, No uvalippAmo vayaM raeNaM / icceva mAhaMsu aNajjadhammA, aNAriyA bAla rasesu giddhA ||38|| artha : uparakta mAMsa khAtA thakAM ame pApathI lepAtAM nathI. ema kahenArAM tame bauddha matavAdIe anA ajJAnI, viveka vinAnAM ane rasamRddhi che| mUlam - je yAvi bhuMjaMti tahappagAraM, sevaMti te pAvamajANamANA / mana evaM kusalA kareti, vAyAvi esA buiyAu micchA // 39 // te artha :- Akamuni bauddha sAdhuone kahe che ke je manuSya rasAdine nRddhi khanI mAMsa khAya ekAMta pApanuM sevana kare che. je purUSa vivekI ane sat asatne jANavAvALA hoya te purUSa kadApi paNa mAMsa khAvAnI IcchA manathI paNa na kare. vaLI mAMsa khAvAmAM dveSa nathI tevuM asatya vacana paNu te na khAle mAMsa khAnAra rAkSasa samAna che ane sa jIveAnA verI che. mUlam - savveMsi jIvANaM dayaTTayAe, sAvajjadosaM parivajjayaMtA / tassaMkiNo isiNo nAyaputtA, uddiTTabhataM parivajjayaMti // 40 // artha : jagatamAM vasatAM saghaLAM trasa ane sthAvara jIvAnI yA mATe sAvadya doSanA tyAga karavAvALA tathA sAvaghanI zakAvALA jJAtaputra bhagavAna mahAvIranAM anuyAyI saMyamI munie
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 adhyayana 6 dezika AhArane paNa parityAga kare che. (sAdhu mATe banAvela AhArane uddezaka kahevAya. tethI tevA deSita AhArane jaina sAdhuo grahaNa karatAM nathI). mUlam- bhUyAmisaMkAe duguMchamANA, savvesi pANANa nihAya daMDaM / tamhA Na bhuMjaMti tahappagAraM, esoDaNudhammo iha saMjayANaM // 41 // artha : vitarAga devano prarUpita sayamane dharma e ahisAvALe che ke keIpaNa prANI-jIvanI hiMsAnI zaMkA thAya che teo sAvadya AhAra letAM nathI samyaka AcAranuM pAlana karavAvALA jena sAdhuone A para parAgata cUta ane cAritra dharma che. AvA saMyamIo saghaLA jIvone abhayadAna ApI ja saMsArane tyAga kare che mUlam- niggaMthadhammami imaM samAhi, assiM suThiccA aNihe carejjA / buddhe muNI sIla guNovavee, accatthataM pAuNatI silogaM // 42 // artha : nigraMtha dharmamAM AhAra vizuddhirUpa dharmane samAdhinuM sthAna kahyuM che. jaina sAdhuo AvA samAdhi mArgamAM sthita rahIne, mAyArahita banIne, zila guNathI yukata thaIne saMyama anuSThAna pALe che jaina sAdhuo mULa guNa ane uttaraguNa sahita hoya che teo AraMbha parigraha ane rAgarahita hovAthI IndrAdika devene paNa pujanIya che. mUlam- siNAyagANaM tu duve sahasse, je bhoyae Niyae mAhaNANaM / te punnakhaMdhe sumahaDajjaNittA, bhavaMti devo iti veyavAo // 43 // artha : have AdrakumAra bauddha sAdhuono samAgama cheDI AgaLa jAya che. tyAre temane brAhmaNa zramaNane meLApa thAya che A zramaNo AdrakumArane kahe che ke uparanAM bane darzane veda-dharmanI bAhya che paNa tamAre jaina mata paNa veda bAhya che amAre veda dharma kahe che ke brAhmaNanI sevA kare. yajJanAM anuSThAne karo, jeo cha aMga evA vedanA jANakAra paMDita hoya tevA be hajAra brAhmaNone bhojana karAve che te jojana karAvanArane mahAna puNya rAzI prApta thAya che. teo svarga meLave che. mUlam- siNAyagANaM tu duve sahasse, je bhoyae Niyae kulAlayANaM / se gacchati loluvasaMpagADhe, tinvAbhitAvI naragAbhisevI // 44 // artha * brAhmaNanAM vacana sAMbhaLIne Adrakamuni kahe che ke je manuSya Arabha samAraMbha karIne be hajAra zramaNa brAhmaNone jamADe te kupAtra che, A dAna kupAtranuM dAna che. brAhmaNe AhAranI prApti mATe kSatriya AdinA gharamAM pharatAM rahe ane anyanI kamAI upara AjIvikA calAve te brAhmaNe kupAtra che. vaLI teonuM zIla paNa sacavAtu nathI. kAraNa dInatA karIne gRhasthanI mAphaka pitAnI AjIvikA calAvavI paDe che. tethI karIne pitAne AtmA haNAya che brAhmaNa-brA-kahetAM AtmAnI zuddhimA zIlaguNa Adi vrata sahita je ramato hoya te ja brAhmaNa kahevAya
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 239 sUyagaDAMga sUtra mUlam- dayAvaraM dhamma duguMchamANA, vahAvahaM dhamma psNsmaannaa| ega pi je bhoyayatI asIlaM, nivo NisaM jAti kuo surehiM // 45 // artha : je rAjA dayAmaya dharmanI niMdA kare ane hiMsA pradhAna dharmanI prazaMsA kare evA zIla rahita athata vRtahina eka paNa brAhmaNa zramaNane hiMsA karIne bhojana jamADe te te yajamAna aMdhakAramaya durgatine prApta kare che. AvA ja devagatimAM kevI rIte jAya ? brAhmaNemAM jAti abhimAna hoya che. te aAgya che jAtimAM janmavAthI brAhmaNa thavAtuM nathI paNa zuddha karma karavAthI ja brahma prApti thAya che. tethI sarvatra prakAre hisAthI dUra rahevuM e AtmazreyanuM kAraNa che. mUlam- duhaovi dhammami samuTThiyAmo, assiM suTThiccA taha esakAlaM / AyArasIle buieha nANI, na saMparAyaMmi visesa matthi // 46 // artha : have AdrakumAra muni AgaLa cAlatAM ekadaMDI sAMkhya matavALA zramaNane maLe che. emaNe munine kahyuM ke Arabha samAraMbha karavAvALA abhimAnI brAhmaNane Ape parAjita karyA te ThIka karyuM. paraMtu amArA sAMga mata ane tamArA jena matanAM siddhAMtemAM kaI paNa bhinnatA nathI. ethI amArA siddhAMte sAMbhaLe ane hRdayamAM dhAraNa kare. jema tame puNya-pApa-badha-molamAM tane mAne che, vaLI paMcamahAvRtane mAne che tema ame paNuM mAnIe chIe tamArA amArA sarva niyame sarakhA che. AcArazIla purUSane ja "jJAnI kahela che. A uparAMta amArA ane tamArA matamAM paraloka saMbaMdhamAM vizeSa bheda nathI ame pacIsa tatvanAM svarUpane mAnIe chIe temAMthI cheDA upara pramANe batAvyA che. mUlam- anvattarUvaM purisaM mahaMtaM, saNAtaNaM akkhayamavvayaM ca / sabvesu bhUtesuvi savvato se, caMdo va tArAhi samattarUve // 47 // artha - vaLI ekadaDI bhikSuka Adrakamunine kahe che ke eka ja parama purUSa (AtmA) avyakatarUpa che kemake te vANuM ane manathI agocara che A jIva ( paramapurUSa) avyakatarUpe samastakamAM vyApI rahyo che. te sanAtana akSaya ane avyaya che jema caMdramAM badhA tArA ane nakSatra sAthe pUrNa paNe saMbaMdha rAkhe che tema jagatamAM eka evo mahAna AtmA che ke te saghaLAM bhUta-prANIomAM vyApta che. mUlam- evaM Na bhijjati Na saMsaraMti, Na mAhaNA khattiya vesa pesA / kIDA ya pakkhIya sarIsivA ya, narA ya savve taha devalogA // 48 // artha - have AdrakumAra muni kahe che ke tame kaho cho te vAta samata nathI. kemake tame mAnela parama purUSa (AtmA) tamArA matavya mujaba kuTastha nijya ane vyApaka che tamArA siddhAMtathI te jIva mRtyune pAme nahi, durgatimAM jAya nahi. brAhmaNa, vaizya Adi bheda paDe nahi. deva
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 adhyayana 6 nArakI Adi gati lobhe nahi. kemake tame jIvane paramAtmAne eka aMza ane kriyAzunya mAno che. tethI tamAro mata ekAMtavAdI hovAthI mithyA che amArA matamAM sarva pradArthonuM astitva che. tamAma padArtho utpAda, vyaya ane dhruvayukta che. pratyeka jIva potapotAnA karma anusAra sukha dukha alaga alaga bhegave che. AtmA bhinna bhinna che AtmAno caitanya-guNa zarIramAM sa keca vistArarUpa jaNAya che. tethI AtmA zarIra mAtra vyApI che dravyathI AtmA nitya che paryAyamAM anitya che. tethI AtmA kuTastha nahi paNa pariNAmI che. tethI tamAro mata bilakula mAnavA cagya nathI. ame anekAMtavAdI chIe. ane anekAMtavAdInuM zaraNe lenAra ja mukti pAmI zake che. mUlam- loyaM ayANittiha kevaleNaM, kahaMti je dhmmmjaannmaannaa| NAsaMti appANa paraM ca NaTThA, saMsAra ghoraMbhi aNorapAre // 49 // artha : jeNe kevaLajJAna dvArA lekanAM vAstavika svarUpane jANe nathI tevA ajJAnIo lokamAM je dharmanI prarUpaNuM kare che te anyathA che. tethI pitAnAM ane paranAM AtmAne bhraSTa kare che pite ane anya jIve paNa sasAra paribhramaNa karI anaMta dukhane bhegave che. mUlam- loyaM vijANaMttiha kevaleNaM, puneNa nANeNa smaahijuttaa|| dhamma samattaM ca kahaMti je u, tAraMti appANa paraM ca tinnA // 50 // artha - je purUSa kevaLajJAnathI samAdhithI yukta che jeNe trasa ane sthAvara prANIothI bharelo samasta cauda rajaju pramANa lekane hastakamaLavat eka samayamAM jANI rahyA che te ja purUSa saMpurNa jJAnI che eo je zruta ane cAritrarUpa dharmanI prarUpaNa kare che te dharmathI ja saMsAra samudra tarI zakAya che te pote paNa tare che ane bIjAne paNa saMsArathI pAra utAre che. malama- je garahiyaM ThANamihAvasaMti, je yAvi loe crnnovveyaa| udAhaDaM taM tu samaM maIe, ahAuso vippariyAsameva // 51 // artha :- A jagatamAM je purUSa nidita AcaraNa kare che ane je purUSa uttama AcaraNa kare che te bannene pitAnI matithI samAna batAve che athavA zubha anuSThAna karanArane azubha AcaraNa karanAra ane azubha AcaraNa karanArane zubha AcaraNa karanAra kahe che te viparIta prarUpaNa kare che malama- saMvacchareNAvi ya egamegaM, bANeNa mAreu mahAgayaM tu / / sesANa jIvANa dayaTThayAe, vAsaM vayaM vitti pakappayAmo // 52 // artha - ekadaDI sAMkhya matavALAnAM matanuM khaMDana karI AdrakumAra AgaLa jatAM rastAmAM hasti tApane maLe che teo kahe che ke "he kumAra! je tApasa kadamULanu sevana kare che tathA tene Azraye rahelAM trasa ane sthAvara jIvene nAza kare che teo mithyAvAdIo che ane durgatimAM rakhaDavAvALA che. paNa ame te samasta jIvonI dayAnA pAlana mATe varSamAM eka javAra moTI kAyAvALA phakata eka ja hAthIne mArI amArI AjIvikA calAvIe chIe tethI ghaNuM jInI dayA paLAya che. tethI amAro dharma zreSTha che.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUyagaDAMga sUtra 241 mUlam- saMvacchareNAvi ya egamegaM, pANaM haNaMtA aNiyattadosA / sesANa jIvANa vaheNa laggA, siyAya thovaM gihiNo'vi tamhA // 53 // artha - AdrakumAra tApasane kahe che ke sarve ne nahi haNavAnA abhiprAyathI varSamAM eka moTA jIvanI ghAta karanAra purUSa hiMsAnAM daSathI rahita kahI zakAya nahi. hAthI jevA pacendriya jIvanI ghAta karavI te mahAna pApa che. je tamane niSpApI kahevAmAM Ave te gRhastha paNa amuka maryAdA rAkhI bIjA jIvonI hiMsA karatAM nathI te temane paNa nirdoSa kema na kahevA? to tamAro mata dUSita che. ane hiMsAvALo che. mUlam- saMvacchareNAvi ya egamevaM, pANaM haNaMtA samaNavvaesu / AyAhie se purise aNajje, Na tArise kevaliNo bhavaMti // 54 // artha : AdrakumAra muni kahe che ke je purUSa zramaNa dharmamAM rahIne paNa je eka varSamAM eka prANane vadha kare che te anArya ja gaNAya che. AtmAnuM ahita karanAra anArye kevala jJAnarUpI AtmAnI zuddhatAne prApta karI zakto nathI. eTale mekSane pAmI zaktA nathI. mUlam- buddhassa ANAe imaM samAhi, assiM suThiccA tiviheNa tAI / tariuM samudda va mahAmavodhaM, AyANavaM dhammamudAharajjA // 55 // artha : AdrakumAra muni anya darzanIone parAsta karIne temane pratibaMdha ApI bhagavAna mahAvIra samakSa AvIne AjJAnA ArAdhaka thayA. bhagavAna mahAvIranI AjJArUpI samAdhimAM je kaI traNa karaNa ane traNa cage cha kAya jInI rakSAvALA thAya te bhayaMkara saMsAra samudrane tarI zake che mokSa mArgane prApta karavAnuM eka mAtra upAya samyaka jJAna ane samyaka darzana, samyaka cAritrya che tene dhAraNa karavAvALA ja sAcA sAdhu kahevAya AvA vicakSaNa purUSa ja A dharma grahaNa karIne anyane upadeza ApI zake che. AdrakumAra muni samAdhi pAmI mokSa mArgane prApta thayA. AdrakumAra muninI mAphaka je kaI sAdhaka bhikSuka samAdhivaMta banaze te anAdi anaMta evA saMsAramaLane nAza karI parama zAMtine prApta karaze.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 muM adhyayana (peDhAlaputra nAlaMdIya nAme) pUrvabhUmikA / 6 / adhyayanamAM vistArapUrvaka sAdhuone AcAra khatAvavAmAM AvyeA che. paraMtu te adhyayanamAM zrAvakAnA AcAra kahela nathI tethI zrAvakAnAM AcAranu pratipAdana karavA mATe A chamAM adhyayanane! Arabha karavAmAM Ave che. A adhyayananuM nAma 'nAladIya' che kemake rAjagRha nagaranI bahAra nAlA nAmanu eka upanagara che. tenI sAthe sabaMdha rAkhavAvALe! A adhyayananA viSaya nAlIya kahevAya che. mUlam - teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM - rAryAgahe nAmaM nayare hotyA, riddhitthamiyasamiddhe vaNNao jAva paDirUve, tassa NaM rAyagihassanayarassa vAhiriyA uttarapuricchame disIbhAe tatthaM NaM nAlaMdA nAma bAhiriyA hotyA aNega bhavaNa saya sanniviTThA jAva paDirUvA // 1 // artha : te kALe te samaye sarva Rddhi-samRddhithI bharapUra ane bhayarahita rAjagRha nAme nagara hatu. te nagaranI mahAra izAna khUNuAmAM nAladA nAme eka nAnu upanagara hatu te upanagara sekaDA bhavanAthI suzeAbhita hatuM. mUlam - tatthaNaM nAlaMdAe bAhiriyAe leve nAmaM gAhAvaI hotthA, aDDhe ditte, vitte, vicchiNNa vipula bhavaNa sayaNAsaNa jANa vAhaNAiNNe bahu dhaNa bahu jAyakhva rajate, Aogappaoga saMpautte bicchaDDiya paura bhattapANe, vahu dAsI dAsa go mahisa gavelagappabhUe bahu jaNassa aparibhU yAvi hotyA // 2 // artha : e 'nAladA' nAmanA upanagaramAM eka 'lepa' nAmanA dhanavAna gAthApati hatA. tene vizALa bhavanA hatA te bhavanA zayyA, Asana, vAhana vigere sAmagrIthI bharapUra hatA. tenA bhavaneAmAM dhanadhAnya, suvarNa Adi puSkaLa hatAM tene tyAM jamyAM pachI ghaNu leAjana lUlA-laMgaDA, apaga vigerene ApavAmAM Avatu ghaNA dAsa, dAsI, gAya, bheMsa, gheTAnA svAmI hateA. te ghaNA mANaseAthI pAlava pAme tema na hatA mUlam- se NaM leve nAmaM gAhAvaI samaNovAsae yAvi hotthA, abhigaya jIvA jIve jAva viharai, nimAMthe pAvathaLe nisyaMNi, nivAlighu, niviti che, hdache, yiche, pitjha, viNicchiyaTThe, abhigahiyaTThe aTThibhijA pemANu rAgaratte, ayamAuso ! niggaMthe pAvayaNe ayaM aTThe, ayaM paramaTThe, sese aNaTThe, ussiya phalihe appAvayaduvAre ciyattaMteurappavese cAudasaTTamuTThi puNNamAsiNIsu paDiputraM posahaM sammaMaNupAlemANe samaNe niggaMthe
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 243 sUyagaDAMga sUtra tahAviheNaM esaNijjeNaM asaNa pANa khAima sAimeNaM paDilAbhemANe bahuhiM sIlavvayaguNa viramaNa pacakkhANa posahovavAsehi appANaM bhAvemANe evaM ca NaM viharai // 3 // artha A lepanAma gAthApati zramaNopAsaka hate. eTale sAdhuonAM upadezane sAMbhaLo. sAdhu purUSanI tarapha tene anurAga hato. teone AhAra vigerenuM dAna karo. jIva -ajIva Adi nava tatvano jANakAra hato. nigraMtha pravacanamAM te niHzaMka hate. anya darzananI AkAMkSAthI rahita hato dharma kriyAnA phaLamAM tene lezamAtra sa deha na hato. koI sukSma e zaMkA upasthita thAya to tenAthI vadhAre jJAnI evA purUSone pUchI zakAnuM nivAraNa karato jIna pravacanane paramArtha satya mAnate tenuM hRdaya kamaLa ane karUNAthI bhijAyela hatuM AkhAya rAjyane vizvAsu mANasa hate. te eTale badhe cAritryavAna mANasa hato ke rAjAnAM ataHpuramAM game tyAM javAnI tene chUTa hatI AThama, caudasa, punama Adi tithimAM paripUrNa pauSadha upavAsa karate. mUlam- tassaNaM levassa gAhAvaissa nAlaMdAe vAhiriyAe uttarapurathime disibhAe etthaNaM sesadaviyA nAmaM udagasAlA hotthA, aNegaravaMbha saya sanniviTThA, pAsAdiyA jAva paDirUvA tIse NaM sesadaviyAe udagasAlAe uttarapuricchime disibhAe etthaNaM hatthijAme nAmaM vaNasaMDe hotthA, kiNhe vaNNao vaNasaMDassa // 4 // . artha : lepa gAthA patie nAladA upanagaranI IzAna dizAmAM eka zeSa dravyA nAmanI jaLazALA banAvI hatI. tene "zeSa dravyA" paNa kahetAM A zeSa dravyAne "paraba' kahevAmAM Ave che A jaLazALA aneka prakAranA seMkaDe thAMbhalAthI yukta manohara citta AkarSaka tathA ghaNI suMdara hatI. tenA IzAna khUNAmAM hastIyA nAme eka kRSNavarNa vALu vana - khaDa hatuM eTale ke bagIce hato. A bagIcAnuM varNana aupapAtika sUtramAM kahyA pramANe samajI levuM. mUlam- tassi ca NaM gihapadesaMmi bhagavaM goyame viharai, bhagavaM ca NaM ahe ArAmaMsi aheNaM udae peDhAlaputte bhagavaM pAsAvacijje, niyaMThe meyajje gotteNaM, jeNeva bhagavaM goyame teNeva uvAgacchai uvAgacchaittA, bhagavaM goyama evaM vayAsI-AusaMto goyamA! atthi khalu me kei padese pucchiyabve, taM ca Auso! ahAsuyaM, ahAdarisiyaM me viyAgarehi-savAyaM? bhagavaM goyame udayaM peDhAlaputtaM evaM vayAsI aviyAi Auso ! soccA nisamma jANissAmo // 5 // artha :- A bagIcAmAM bhagavAna gautamasvAmI anukrame vihAra karatAM padhAryA te samaye bhagavAna pArzvanAthanAM ziSyanAM ziSya medArtha gotrIya udaka piDhAlaputra nAmanAM nigraMtha zrI gautamasvAmInI pAse AvIne beThA gautama svAmIne kahevA lAgyAM ke he AyuSyamAna gautama! mAre tamane kaMIka prazna puche che. he AyuSyamAna Ape jevuM sAMbhaLyuM che ane nizcaya
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 adhyayana 7 ka che tevuM mane kahI. tyAre bhagavAna gautama svAmIe peDhAlaputrane kahyuM - huM AyuSyamAna jo huM Apane prazna sAMbhaLIne ane samajIne jANI zakIza ane uttara ApI zakIza teA uttara ApIza mUlam- savAyaM udaye peDhAlaputte bhagavaM goyamaM evaM vayAsI - Auso goyamA ! asthi khalu kumAraputtiyA nAma samaNA niggaMthA tumhANaM pavayaNaM pavayamANA gAhAvaI samaNobAsagaM uvasaMpannaM evaM paccakkhAveti nannattha AbhioeNaM gAhAvai coraggahaNa vimokkhaNayAe tase pAha nihAya daMDaM, evaM haM paJcakkhatANaM duppaccakkhAyaM bhavai, evaM haM paMcakkhA - vemANANaM dupaccakkhAviyaM bhavai, evaM te paraM paccadakhAvemANA atiyaraMti sayaM patipaNaM, kassa NaM taM he ? saMsAriyA khalu pANA thAvarAvi pANA tasattAe paccAyaMti / tasA vipANA thAvarattAe paccAyaMti / thAvarakAyAo vippamuccamANA tasakAryasi uvavajjaMti, tasakAyAo vippamuccamANA thAvarakAyaMsi uvavajrjjati / tesi ca NaM thAvarakAyaMsi uvavannANaM ThANameyaM ghattaM // 6 // artha : gautama svAmInI AjJA maLatAM uka peDhAlaputra pUche che ke- bhagavanakumAra putra nAme eka nitha sAdhu che te ApanAM anuyAyI che. te zrAvakagaNane evA paccakkhANu karAve che ke tamAre trasa prANInI ghAta karavI nahi. A pratyAkhyAna evA che ke rAjA vigerenAM khaLAtkAra vinAM (gAthApati cAra vimAkSaNanA nyAye) trasa jIvenI hiMsAnA tyAga che udaka peDhAla putra muni kahe che ke he gautamAM AvA prakAranu pratyAkhyAna kheADhu pratyAkhyAna che. kema ke A saMsAramAM sthAvara jIve mRtyu pAmI karmAnusAra trasa paNe utpanna thAya che ane trasa jIveA paNa peAtAnAM karmanA udayathI sthAvarapaNe paNa utpanna thAya che. tethI trasa jIvAnI ghAtanAM pratyAkhyAna karanAra zrAvaka jyAre pRthvIkAya AdinI ghAta karatAM thakAM trasakAyanI ghAta karavAvALA paNa gaNAya che jema keAi purUSa evI pratijJA kare ke huM nAgarika purUSanI ghAta nahi karU paNa kAi nAgarika nagara choDI udyAnamAM jai rahe che ane te udyAnamAM A paccakhANa karanAra mANasa tenI ghAta kare te tene nAgarikanI ghAtanu pApa lAge e rIte trasa jIvanI ghAta nahi karavAnA tyAga kare paNa ghaNuAMya jIvA trasamAMthI chUTI sthAvaramAM jAya tyAre te ghAta karanArane sthAvaranI hiMsA karatAM thakAM te sthAvaramAM utpanna thayelAM trasa jIvanI hiMsA thatAM tene pApa lAge ke nahi ? mUlam - evaM haM paccakkhaMtANaM supaccakkhAyaM bhavai, evaM haM paccakkhAvemANANaM supaccakkhApiyaM bhavai, evaM te paraM paccakkhAvemANA nAtiyaraMti sayaM paiNNaM, nannattha abhiogeNaM gAhAvaicoraggaharNAvamokkhaNayAe tasabhUeha pANeha nihAya daMDaM, evameva sai bhAsAe para - kkame vijjamANe je te kohA vA lohA vA para paccakkhAveti, ayaMpi no uvaese no Au bhavai, aviyAI Auso goyamA ! tubbhaMpi evaM royai // 7 // artha : bhagavAna gautama peDhAlaputranI vAta sAMbhaLe che ke zramaNeApAsaka evI rItanAM ja pratyAkhyAna
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 245 kare che. ke jyAM lagI trasajIva trasakAyapaNe hoya tyAM sudhI tenI vAta karUM nahi. AvI rIte "bhUta" zabda joDIne ke pratyAkhyAna kare agara karAve to te pratyAkhyAna supratyA khyAna che. vaLI koI sAdhu kedha athavA te lebhanAM AvezamAM bhUtazabda choDIne pratyAkhyAna karanAranAM vratane bhaMga thAya che. tethI he gautama! hu kahu te rItane tame mAnya rAkhe. mUlam- savAyaM bhagavaM goyame udayaM peDhAlaputtaM evaM vayAsI AusaMto udagA? no khalu amhe evaM royai, je te samaNA vA, mAhaNA vA evaM AikkhaMti jAva parUveti no khalu te samaNA vA niggaMthA vA bhAsaM bhAsaMti, aNutAviyaM khalu te bhAsaM bhAsaMti, abbhAivakhaMti, khalu te samaNe samaNovAsae vA, jehivi antehiM jIvehi pAhiM bhUhi sattehiM saMjamayaMti tANavi te anbhAikkhati kassaNaM taM heuM? saMsAriyA khalu pANA, tasAvi pANA thAvarattAe paccAyaMti, thAvarAvi pANA tasattAe paccAyaMti, tasakAyAo vippamaccamANA thAvarakAyaMsi uvavajjaMti, thAvarakAyAo vippamuccamANA tasakAryasi uvajjati, tasi ca NaM tasakAyaMsi uvavannANaM ThANameyaM aghattaM // 8 // artha : udaka piDhAla putranuM kathana sAMbhaLIne bhagavAna gautama kahe che ke tame je maMtavya dharAve che te matavya mane kabula nathI nitha sAdhuo tamArA kahevA mujabanI bhASA je bele te teo yathArtha bolatA nathI. teo tApa utpanna karanArI bhASA bole che. teo zramaNa ane zramaNopAsaka upara vyartha kalaMka lagADe che tathA je leke prANa, bhUta jIva. satvamAM sayama kare che temanI para paNa vyartha kalaMka lagADe che. zrAvakane te trasakAyamAM paNa sthaLa prANAtipAtane ja tyAga che ane trasakAyanI hiMsA karavAnA udezathI hiMsA karavAnI pratijJA che tethI tene vratane bhaga thayA nathI tame bhUta zabda vAparIne pratyAkhyAna karAvavA mAgo che te to vyAmoha che. vartamAna trasa paNe vartatA ne vadha nahi karavAnAM ja zrAvakane pratyAkhyAna hoya che tethI trasa jIva maraNa pAmI sthAvaramAM utpanna thAya to te sthAvara jIva gaNAya che ane AvI rIte sthAvara jInI hisA thatAM zrAvakanA vatane bhaga thato nathI. malam- savAyaM udae peDhAlaputte bhagavaM goyamaM evaM vayAsI-kayare khala te AusaMto goymaa| tumbhe vayaha tasapANA tasA Au annahA / savAyaM bhagavaM goyame udayaM peDhAlaputtaM evaM vayAsI AusaMto udagA! je tubbhe vayaha tasabhUtA pANA tasA te vayaM vayAmo tasA paannaa| je vayaM vayAmo tasApANA te tunbhe vayaha tsbhuuyaapaannaa| ee saMti duve dvANA tullA egaTThA / kimAuso ime bhe suppaNIyatarAe bhavai tasabhUyApANA tasA, ime bhe duppaNIyatarAe bhavai tasA pANA tasA, tato egamAuso paDikkosaha / ekkaM abhiNaMdaha / ayaMpi bhedo se no neyAue bhavai // 9 // artha : have udaka paDhAlaputra bhagavAna zratamane kahe che ke Apa kayA jIvone trasa kahe che? zuM trasa prANIne trasa kahe che ke keI bIjA prANIone trama kaho che? bhagavAna gautama
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 7 246 pratyutara ApatAM kahe che ke jene tame vyasabhUta kaho cho tene ja ame trasaprANa kahIe chIe. A banne zabda eka ja arthavALAM che trasa ane vyasabhUta bane zabdano artha eka ja che. A ekAI vAcI zabda hovA chatAM eka daSTie tame niMdA karI che ane bIjI daSTie tame prasannatA kare che. e tamArU maMtavya nyAya saMgata nathI. mUlam- bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaiA maNussA bhavaMti, tesi ca NaM evaM vRtta puvvaM bhavai no khala vayaM saMcAemo muMDA bhavittA agArAo aNagAriyaM panvaittae, sAvayaM NhaM aNuputveNaM guttassa lisissAmo te evaM saMkhaveti te evaM saMkhaM ThavayaMti te eva saMkha ThAvayaMti nannatya abhioeNaM gAhAvaicoraggahaNa vimokkhaNayAe tasehi pAhi nihAya daMDaM, taMpi tesi kusalA meva bhavai // 10 // artha : have bhagavAna gautama kahe che ke he peDhAlaka ! ghaNuM haLukamI jIvo sAdhuvrata dhAraNa karavAne samartha nathI chatAM kahe che ame anukrame dhIre dhIre sAdhupaNuM agIkAra karazuM ema kahI pahelAM sthaLa prANAtipAtane tyAga kare che vaLI dhULa trasa prANuonI hiMsAmAM rAjA dine Agraha bhaya thatAM te trasa jIvanI hiMsA karavI paDe che te tene AgAra che. mATe zeDo e hisAne tyAga paNa sAre ja che. eTale tyAga kare che eTale ja temanA mATe kalyANakAraka che. mUlam- tasAvi vuccaMti tasA, tasasaMbhArakaDeNaM kammuNA nAmaM ca NaM abbhuvagayaM bhavai! tasAuyaM ca NaM palikkhINaM bhavai, tasakAyaTTiiyA te tao AuyaM vippajahaMti / te tao AuyaM vippajahittA thAvarattAe paccAyatti / thAvarAvi vuccaMti thAvarA, thAvarasaMbhArakaDeNaM kammuNA nAmaM ca NaM abbhuvagayaM bhavai / thAvarAuyaM ca NaM palikkhINaM bhavai, thAvarakAyadviiyA te tao AuyaM vippajahaMti, tao AuyaM vippajahittA bhujjo paraloiyattAe paccA yaMti, te pANAvi vuccaMti, te tasAvi vuccaMti, te mahAkAyA, te ciraTiiyA // 11 // artha : have udaka piDhAlaputranI samajaNa evI che ke je trasa jIva mRtyu pAmI sthAvaramAM utpanna thAya te sthAvara jIvanI (trasanI ghAta nahi karavAvALA vRtavALe zrAvaka) ghAta kare te zrAvakanA vratane bhAga thAya che AnA uttaramAM bhagavAna gautamasvAmI uttara Ape che ke trasa jIva trasa nAma karmanAM udayathI trasa kahevAya che. jyAre teonAM trasapAnAM AyuSyane kSaya thaI jAya che tyAre teo trasapaNanAM AyuSyane tyAga karI de che ane sthAvara paryAyane dhAraNa kare che AvI rIte sthAvara jI sthAvara nAma karmane nAza thatAM je trasa kAyamAM utpanna thAya che te trasa kahevAya che. prANa paNa kahevAya che. teo mahAna kAyAvALA ane lAMbA kALanI sthitivALA paNa hoya che tethI sthAvaramAM utpanna thayela trasa jIvonAM pratyAkhyAna zrAvake ryA nathI te tene te vratano bhaga kaI rIte thAya? tamee nAgarikanu daSTAMta ApyuM te paNa daSTAMta agya ane ayukata che
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 247 mUlam- savAya udae peDhAlaputte bhayavaM goyama evaM vayAsI AusaMto goymaa| natthi NaM se kei pariyAe jaNNaM samaNovAsagassa ega pANAtivAya virae vi daMDe nikkhitte, kassa NaM taM heuM / saMsAriyA khalu pANA, thAvarAvi pANA tasattAe paccAyaMti, tasAvi pANA thAvarattAe paccAyati / thAvarakAyAo vippamuccamANA savve tasakAyaMsi uvavajjati, tasakAyAo vippamuccamANA savve thAvarakAyaMmi uvavajjaMti, tesiM ca NaM thAvarakAyaMsi uva vannANaM ThANameyaM dhattaM // 12 // artha : udaka piDhAlaputra pitAne vAda nakkI karavA mATe bhagavAna gautamane vadhAre spaSTapaNe kahe, che ke te AyuSyamAna ! gautama! jIvana e ekapaNa paryAya nathI ke jenI hiMsAne tyAga zramaNopAsaka karI zakatAM hoya. kAraNa ke sasAranAM prANIonAM paryAye parivartana svabhAvavALA hoya che. sthAvaro trasamAM utpanna thAya che ane traso sthAvaramAM utpanna thayA ja kare che. temAM koIpaNa samaye AvA sthAvara jIve zramaNopAsakanAM ghAtane cagya thaI jAya che tethI A sthitimAM te pratijJA prayajana vinAnI banI jAya che mUlam- savAyaM bhagavaM goyame udayaM peDhAlaputtaM evaM vayAsI no khalu Auso! asmAkaM vattanva eNaM tubhaM ceva aNuppavAdeNaM atthiNaM se pariyAe jeNaM samaNovAsagassa savvapANehiM. savvabhUehi, savvajIhi, savvasattehiM daMDe nivikhatte bhavai, kassa NaM taM heuM / saMsAriyA khalu pANA, tasAvi pANA thAvarattAe paccAyaMti, thAvarAvi pANA tasattAe paccAyaMti, tasakAyAo vippamuccamANA savve thAvarakAyaMsi uvavajjaMti, thAvarakAyAo vippamuccamANA savve tasakAyaMsi, uvvjjti| tesiM ca NaM tasakAyaMsi uvavannANaM ThANameyaM aghattaM. te pANAvi vaccaMti, te tasAvi vaccaMti, te mahAkAyA te ciradviiyA, te bahutaragA pANA, jehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhvti| te appayaragA pANA jehiM samaNovAsagassa apaccakkhAyaM bhavai / se mahayA tasakAyAo uvasaMtassa uvadriyassa paDivirayassa jannaM tubbhe vA anno vA evaM vadaha, natthiNaM se kei pariyAe jasi samaNo vAsagassa ega pANAe vi daMDe nikkhitte, ayaMpi bhede se no neyAue bhavai // 13 // artha : have bhagavAna zaitama svAmI pratyuttara Ape che ke tamArA kahevA mujaba to samasta sthAvara je samasta sthAvarapaNAne tyAga karI trasapaNe utpanna thAya ane samasta vyasa jI trasapaNane tyAga karIne sthAvara jIvapaNe utpanna thAya! AvI rIte to kaI kALe sthAvara ane trasa jIvene tamArA kahevA mujaba saMsAramAM viraha thaI jAya. paNa A vAta taddana asaMbhavita che ane asatya che keIpaNa kALe keIpaNa "kAya"ne samastapaNe viraha tha nathI. viraha thato nathI viraha thaze paNa nahi. kAraNa sthAvara jIvo anaMtA che. ane trasa jIve asaMkhyAtA che. mATe e hakIkata saMgata nathI. mATe koI kALe trasa jIvanI hiMsA nahi karavAnA zrAvakanA pratyAkhyAna niSphaLa thAya nahi. tema ja trasa jIva
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 7 248 maraNa pAmI sthAvaramAM utpanna thatAM te jIvanI ghAta zrAvakanAM hAthathI thaI jAya che tethI zrAvakanA vratane bhAga thato nathI. kAraNa sthAvara jIvene sthAvara nAmakarmane udaya che ane zrAvakane te trasakAyane nahi haNavAnA pacazmaNa hoya che. mATe tamArUM kathana nyAyayukata nathI. mUlam- bhagavaM ca NaM udAhu niyaMThA khalu pucchiyavvA ArasaMto niyaMThA ! iha khalu saMtegatiyA maNussA bhavaMti / tesiM ca evaM vRttapuvvaM bhavai je ime muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie, esa ca NaM AmaraNaMtAe daMDe nikkhitte / je ime agAramAvasaMti eesi NaM AmaraNaMtAe daMDe no nikkhitte / keI ca NaM samaNA jAva vAsAiM caupaMcamAe chaThThadsamAI appayaro vA bhujjayaro vA desaM dUIjjittA agAramAvasejjA! hatA aavsejjaa| tassa NaM taM gAratthaM vahamANassa se paccakkhANe bhaMge bhavai ? no tiNaThe samaThe, evameva samaNovAsagassavi tasehi pANehiM daMDe nikkhitte thAvarehiM daMDe no nikkhitte, tassaNaM taM thAvarakAyaM vahamANassa se paccakkhANe no bhaMge bhavai, se eva mAyANaha / niyaMThA ! evamAyANiyavvaM // 14 // artha - gautamasvAmI anya nirca thanI samakSa sarva nirca ane udakane udezIne kahe che ke udaka! A jagatamAM kaI zAMti pradhAna purUSa che te e niyama kare che ke huM pravarjita thayela aNagAranI ghAta karIza nahi have kaI sAdhu cAra pAMca varSa agara lAMbA kALa sudhInuM sayama pALI karmanA udaye sAdhupaNuMno tyAga karI gRhasthAzramI bane che zAMta pradhAna purUSa koI kAraNe A sAdhuvratane bhaga karI gRhastha thayela manuSyane ghAta kare te teNe zarUAtamAM dikSita thayela sAdhune ghAta na kare evuM vrata lIdhu hatu te vratane bhaga gaNAya? anya ni kahe che ke vratano bhaMga thAya nahi kAraNa ke jeno ghAta thayo che te have sAdhupaNAmAM nathI. paNa gRhasthapaNamAM cheA rIte zrAvakane sthAvarakAyamAM utpanna thayelAM trasajIne vadha thatAM vratane bhaMga thatuM nathI. mUlam- bhagavaM ca NaM udAha niyaMThA khalu pucchiyavvA, AusaMto niyaMThA ! iha khalu gAhAvaI vA gAhAvaiputto vA tahappagAroha kulehi Agamma dhamma savaNa vattiyaM uvasaMkamajjA ? haMtA uvasaMkamajjA / tesi ca NaM tahappagArANaM dhamma Aikkhiyavve ? haMtA aaikkhiyvve,| kiM te tahappagAraM dhammaM soccA nisamma evaM vaejjA-iNameva niggaMtha pAvayaNaM saccaM, aNuttaraM, kevaliyaM, paDipuNNaM, saMsughgha, neyAuyaM, sallakattaNaM, siddhimaggaM, muttimaggaM nijjANamaggaM nivvANamaggaM avitahamasaMdiddhaM savvadukkhapahINamaggaM, etthaM dvayA jIvA, sijhaMti, bujjhaMti, muccaMti, parinivvAyaMti, savva dukkhANamaMtaMkareti ! tamANAe tahA gacchAmo, tahA ciTThAmo, tahA nisiyAmo, tahA tuyaTTAmo, tahA bhuMjAmo, tahA bhAsAmo, tahA anbhuTThAmo, tahA uTThAe uThemotti pANANaM bhUyANaM jIvANaM sattANaM saMjameNaM saMjamAmo tti vaejjA! haMtA vejjaa| ki te tahappagArA kappaMti pavAvittae?
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra 249 haMtA kappaMti / ki te tahappagArA kappaMti muMDAvittae ? haMtA kappaMti / ki te tahappagArA kappaMti sikkhAvittae? haMtA kappaMti / ki te tahappagArA kappaMti uvaTThAvittae? haMtA kappaMti / tesi ca NaM tahappagArANaM sabba pAhiM jAva savva sattehiM daMDe nikkhitte? haMtA nikkhitte| se NaM eyArUveNaM vihAreNaM viharamANA jAva vAsAI caupaMcamAiM cha?dasamAI vA appayaro vA bhujjayaro vA desaM dUijjettA agAraM vaejjA ? haMtA vaejjA / tassa NaM sabvapANehiM jAva savvasahi, daMDe nikkhitte ? no iNaDhe samaThe, se je se jIve jassa pareNaM savapAhi jAva savvasattehi daMDe no nikkhitte, se je se jIve jassa AreNaM sabapAhi jAva sattehiM daMDe nikkhitte se je se jIve jassa iyANi savvapANehi jAva sahi daMDe no nikkhitte bhavai, pareNaM asaMjae, AreNaM saMjae, iyANi asaMjae, asaMjayassa NaM savvapAhiM jAva sattehiM daMDe no nikkhitte bhavai, se evamAyANaha, niyaMThA ! se edamAyANiyavvaM // 15 // artha : have udane zraddhA karAvavA zrI gautamasvAmI bIju daSTAMta batAve che. A daSTAMtanI praznottarI nIce mujaba che. zrI gautama - A jagatamAM keI gAthApati ke gAthApatine putra uttama kulamAM janma laIne dharma sAMbhaLavA mATe sAdhuo pAse AvI zake che? ane temane upadeza ApI zakAya? nirgatha - hA, jarUra dharma sAMbhaLavA AvI zake che ane temane upadeza ApI zakAya che. gautama - dharma sAbhaLIne te jIva kahe che ke A nirca tha pravacana anuttara che. kevalajJAnI vaDe prarUpita che, paripUrNa che, zuddha che, nyAyayukta, zalyane kApanAra, dharma satya che jIvone hitakArI che, A mukitane mArga che, A niyANane mArga, nivaNane mArga, sarva duHkhano nAza karanAra che A dharmamAM sthira thaIne jIva siddha thAya che. buddha thAya che. sarvakarmathI jIva mukata thAya che. kAletu svarUpane jANanAre bane che ame A dharma prApta karI jIAjJA mujaba cAlIzu, sthira thazu, besaNu, khANuM, belazu tathA uThIne sarva prANI, bhUta, jIva, satvanI rakSA mATe saMyama dhAraNa karIzuM? Ama teo karI zake kharA? nirca tha:- he gautama! dharma sAMbhaLIne dharma rUcivALe jIva Ape kahyuM teja pramANe bole ane te pramANe vartana paNa kare ? zrI zaitama -te AvA vicAravAna gRhasthane dikSA ApavI cagya che? mukita karavA rogya che? zikSA devA gya, pravajyAmAM upasthita karavA cogya che. nirca thaH- hA bhagavAna ! dikSA ApavI egya che yAvata upasthita karavA gya che. gautama - te gRhastha caritra lIdhA pachI sarva prakAre jIvanI hiMsAne tyAga kare? nigraMtha - jarUra te hiMsAne tyAga kare ja gautama - cAritrya pALatA thakAM kaI samaye pUrvanA azubha karmanA udaye cAra, pAMca, cha ke
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana ka 250 daza varSa dIkSA pAbI pachI cAritryabhraSTa thaI gRhasthAzramanuM sevana kare? ane gRhasthAzramavAsamAM jIvonI hisAthI mukta thaI zake? nirca thaH- hA, bhagavAna! te jIva azubhanAM udaye gRhastha paNa thAya ane gRhasthapaNumAM sarvathA jIva-hisAthI nivRtta na thaI zake autama - te nirgathe A jIvanI traNa avasthA thaI pahelI avasthAmAM gRhasthAzramI hatuM tyAre jIvaghAtathI nivRtta na hatA. ane asayamI hato. cAritrya lIdhA bAda bIjI avasthAmAM te sayamI ane jIvaghAtathI mukata hatuM. have cAritrya cheDayA pachInI trIjI avasthAmAM te jIva asaMyamI bane tethI jIvaghAtathI nivRtta thayA nathI. AvI rIte traNa sthAvara jIvonI avasthA jANavI. malama- bhagavaM ca NaM udAhu niyaMThA khalu pucchiyavvA-AUsato niyaMThA / iha khalu parivAiyA vA parivAiyAo vA annayarohito titthAyayohato Agamma dhamma savaNavattiyaM uvasaMkamajjA ! haMtA uvasaMkamajjA / ki tesi, tahappagAreNaM dhamme Aikkhiyabve ! haMtA aaikkhiyvve| te ceva uvaTThAvittae jAva kappaMti / haMtA kppNti| ki te tahappagArA kappaMti saMbhujittae / haMtA kappaMti / teNaM eyArUveNaM vihAreNaM viharamANA taM ceva jAva agAraM vaejjA! haMtA vaejjA ! teNaM tahappagArA kappaMti saMbhujittae ! no iNaThe samaThe, / se je se jIve je pareNaM no kappaMti saMbhujittae / se je se jIve AreNaM kappaMti saMbhajittae , se je se jIve iyANi no kappaMti sNbhjittie| pareNaM assamaNe, AreNaM samaNe, iyANi assamaNe, assamaNeNaM saddhi no kappaMti samaNANa niggathANaM saMbhujittie, se evamAyANaha niyaMThA / se evamAyANiyavvaM // 16 // artha :- zrI gautamasvAmI trIju daSTAMta nirca ne sabodhIne praznottarInAM rUpamAM kahe che ke te nirgathe, gautama - A jagatamAM anya pArivAja ke pArivAjikAo anya dharmamAM rahI ke samyakdaSTi sAdhunI pAse AvIne dharma sAbhaLavA AvI zake? nirca tha - hAM, bhagavAna ! jarUra AvI zake gautama - tene dharma saMbhaLAve joIe? ane dharma sAMbhaLI dikSA mAMge che? nirca thaH- jarUra tene dharma saMbhaLAvavo joIe. ane dikSA paNa ApavI joIe. gautama - A parivrAjaka jaina sAdhu thayA bAda tene sAdhu maDaLImAM besADAya? tenI sAthe AhAra Adi AcA-vicAra thaI zake? nirca thaH- jarUra tenI sAthe AhAra pANIne sabhoga kare kape che kAraNa ke te nirca tha che. gautama - dIrghakALa ke alpakALa pachI keI azubhakarmanAM udaye te jIva cAritryabhraSTa thaI gRhasthAzramanuM sevana kare ? nirca tha - hA bhagavAna azubhanA udaye te gRhastha paNa thaI jAya.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga mUtra 251 gautama - cAritryazvaSTa thayA pachI tenI sAthe sAdhu tarIkene AcAra vicAra pALI zakAya? nigraMtha :- nahi bhagavAna A vAta barAbara nathI. kAraNa ke have te nirgatha nathI. gautama - A pramANe parivrAjakanI traNa dazA thaI tevI rIte traNa sthAvara jIve AzrayI traNa dazA jANavI trasa nAma karmanA udaye ke sthAvara nAmakarmanA udaye keIpaNa jIva trasa ke sthAvara thAya tethI zrAvakane pitAnA vratane bhaMga thato nathI ane zrAvake dezathI vrata grahaNa kare te pramANabhUta che. mUlam- bhagavaM ca NaM udAhu saMtageiyA samaNovAsagA bhavaMti, tesi ca NaM evaM vRttaputvaM bhavai no khalu vayaM saMcAemo muMDA bhavittA agArAo aNagAriyaM pvvitte| vayaM NaM cAu dasaTTha mudiTThapuNNamAsiNIsu paDipuNNaM posahaM sammaM aNupAlemANA viharissAmo, thUlagaM pANAIvAyaM paccakkhAIssAmo, evaM thUlagaM musAvAyaM evaM thUlagaM adinnAdANaM, thulagaM mehuNaM thUlagaM pariggahaM paccakkhAissAmo, icchAparimANaM karissAmo, duvihaM tiviheNaM mA khalu mamadAe kici kareha vA karAveha vA tattha vi paccAkkhAissAmo te NaM abhoccA apiccA asiNAittA AsaMdI peDhiyAo paccArahittA, te tahA kAlagayA ki vattavvaM siyA-sammaM kAlagatatti ! vattavvaM siyaa| te pANA vi vuccaMti, te tasA vi vuccaMti, te mahAkAyA, te ciradviiyA, te bahutaragA pANA jehi samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai / se appayarAgA pANA jehiM samaNovAsagassa apaccakkhAyaM bhavai / iti se mahayAo jaNNaM tubbhe vayaha taM ceva jAva ayaM pi bhede se no neyAue bhavai // 17 // artha ? gautamasvAmI nirca ne kahe che ke kaI zrAvaka e hoya ke gRhasthA-vAsathI nikaLI sAdhu thaI zakavA samartha nathI ane manamAM saMkalpa kare che ane sAdhu pAse AvIne kahe che ke ame sAdhu nahi banatAM gRhasthapaNAmAM zrAvakanAM vratonuM pAlana karIzuM. AThama, caudaza, amAsa ane purNamAnA divase pauSadha karIzu temaja sthUla prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigrahanuM parimANa karazuM. ame amArI khAvA-pIvAnI tathA bhega-upaganI IcchAonuM paNa parimANa (vratane saMkSepa) karazu. A zramaNopAsaka samyakjhakAre pauSadhavratane aMgIkAra karavA AsanathI nIce utare che. evAmAM kadAca tenuM mRtyu thAya te he nirga ! te mRtyu kevuM jANavuM? nirca thaH- AvA zramaNopAsakanuM mRtyu samAdhipUrvakanuM thayeluM che ema mAnavuM joIe ane AvA ja devakanI gatimAM jAya che. gautama - mATe he udaka! A jagatamAM ghaNuM prANIo che. jene trasanAma kamane udaya hoya te trasa kahevAya che devalekamAM zarIranI vikriyA karI zakavAnuM sAmarthya hoya che. tethI te cha mahAkAyavALA paNa kahevAya che. e rIte ghaNAM cho AthI zrAvake hiMsAnuM paccakakhANa karI te ghAtamAMthI nivRtta thaI zake che. thoDAka jIvonI bAbatamAM zrAvakane pratyAyAna na paNa hoya ! AvI rIte zrAvaka trasakAyanI hiMsAthI nivRtta hovA chatAM tamo zrAvakanAM pratyAkhyAna ne nirviSaya kaho cho te nyAyayukata nathI
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 7 52 mUlam - bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaiyA samaNovAsagA bhavaMti / teMsi ca NaM evaM vRttapuvvaM bhavai, no khalu vayaM saMcAemo muMDA bhavittA agArAo jAva pavvaittae / no khalu vayaM saMcAemo cAudasaTTamuTThipuNNamAsiNIsu jAva aNupAlemANA viharittae / vayaM NaM apacchimamAraNaMtiyaM saMlehaNA jUsaNA jusiyA bhattapANaM paDiyAikkhiyA jAva kAlaM aNavakakhamANA viharissAmo, savvaM pANAivAyaM paccakkhAissAmo jAva savvaM pariggahaM paccakrayAissAmo tivihaM tiviheNaM, mA khalu mamaTThAe kicivi jAva AsaMdIpeDhiyAo pacco ruhittA / ete tahA kAlagayA, kiM vattavvaM siyA ? sammaM kAlagayatti vattavvaM siyA / te pANAvi vuccati jAva api bhede se no neyAue bhavai // 18 // artha : zrI gautama:- he nirtha thA1 kAi eka zramaNeApAsakane vicAra thAya ke huM sAdhupaNuM pALI zakavA samartha nathI, vaLI zrAvakanAM vrata paNa aMgIkAra karavA samartha nathI, paraMtu maraNu Ave sathAre karI mArA AtmAne dhamAM sthApita karIza. ane cAraiya AhArane tyAga karIza. vaLI aDhAra pApasthAnakAne pazcAtApa karI tene te tyAga karI mRtyu vakhate Aleka ane paraleAkanAM koIpaNa pArthane huM icchIza nahi. A pramANe zrAvakapaNAnu pAlana karatAM thakA aMta samaye sathAre! karIne te mRtyune prApta kare te tenu maraNa samyak prakAranu kahevAya ? gAtama :- hA, samyak kahevAya arthAt devalekamAM jAya che. tyAre te prANI paNa kahevAya che. ane trasa paNa kahevAya che ane trasa jIvanI hiMsAthI zrAvaka nivRta thaela che. tethI zrAvakanA vratane niviSaya khatAvavu te tamArU maMtavya nyAya sagata nathI mUlam- bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taMjahAmahaicchA mahAraMbhA mahApariggahA ahammiyA jAva duppaDiyANaMdA jAva savvAo pariggahAo apaDiviriyA, jAvajjIvAe - jehi samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe DhaMDe nikkhite / te tato AugaM vippajahati, tato bhujjo sagamAdAe duggaigAmiNo bhavaMti / te pANA vi vuccaMti, te tasAvi vuccaMti, te mahAkAyA, te ciraTThiiyA, te bahuyaragA AyANaso, iti se mahAkAo gaM jaNaM tubbhevadaha, taM ceva ayaMpi bhede se no neyAue bhavai // 19 // vaLI artha : gaiAtama :- A jagatamAM keTalAMka jIvA mahAArabhI ane mahAparigrahI haiAya teo pApathI AjIvikA karavAvALA hoya che. eTale badhA ja prakAranI hiMsA, asatya, cArI ane maithunathI jIvanaparyaMta nivRtta thatAM nathI paNa zramaNApAsaka AvA prANIonI hisA nahi karavAnAM vrata laIne khInasvArthe samasta trasa prANIonI hiMsAnA ghAtathI nivRtta che have te adhArmika purUSa kALanA avasare peAtAnA pApakarmane laIne durgati prApta kare che te prANI ane trasa kahevAya che paNa zrAvakane nivRtti maraNu paryaMta cAlu hAya che AvI rIte zrAvaka ghaNAMya jIveAnI hiMsAnA tyAga karavAvALA hAI teonA pratyAkhyAna supratyAkhyAna che tethI tameA zrAvakatane niviSayI kaheDA che te kharAkhara nathI
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAMga sUtra mUlam - bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaiyA maNussA bhavaMti taMjahA aNAraMbhA apariggahA dhammiyA dhammAyA jAva savvAo pariggahAo paDiviriyA jAvajjIvAe, jehi samaNovAsasa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe nikkhitte, te tao AugaM vippajahaMti, te tao bhujjo sagamAdAe saggaigAmiNo bhavaMti, te pANAvi vuccaMti jAva no neyAue avajJArnI 253 artha :- gautama :- huM nirtha the / A sasAramAM kAi kAi evA manuSya che ke je nirArabhI ane parigraharahita khanI aDhAreya pApathI nivRtta thaI dhanu yathArtha AcaraNa karavAvALA che. ane tee anyane paNa Ave! upadeza ApanArA hAya che. AvA prANIone daMDa nahi devAnu zrAvakane maraNuparyaMta pratyAkhyAna Aya che. have pUrvakata dhArmika purUSa maraNa prApta thaye AyuSyane! tyAga karI punyanI sAthe lai sadgatimAM (devaleAkamAM) utpanna thAya che tethI te prANI paNa kahevAya ane trasa paNa kahevAya. AvA jIvAne zrAvaka daMDa detA nathI. tethI trasane abhAva che ane zrAvakanA vratane nirviSayI kahevA te nyAyayukata nathI. mUlam - bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaiyA maNussA bhavaMti taMjahA appecchA, appAraMbhA, apariggahA, dhamiyA dhammAyA jAva egaccAo pariggahAo appaDiviriyA jehi samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe nikkhitte, te tao AugaM vippajahaMti, tato bhujjo sagamAdA saggaigAmiNo bhavaMti, te pANAvi vuccaMti jAva no neyAue bhavai // 21 // artha :- gautama - huM ni thai ! A jagatamA keTalAeka manuScA apaparigrahI ane alpa icchAvALA hAya che. teo ekadezathI virati ane eka dezathI aviratapaNu gaNAya che. AvA jIvA sAdhu samIpe sthuLa prANAtipAtanA tyAga kare che ane zrAvake je vrata agIkAra karyuM che tenA phalasvarUpa punyaka sAthe laine zubhati (devalAkamAM) jAya che, tee tyAM prANI ane trasa kahevAya che. te zrAvakanAM vratAne viSayarahita kahevAya te tamArUM kathana nyAyayukata nathI mUlam- bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taMjahA AraNNiyA, AvasahiyA gAmANi - yaMtiyA kaNhuI rahassiyA, jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe nikkhitte bhavai, no vahusaMjayA no bahu paDiviriyA pANabhUyajIvasatteha, appaNA saccAmosAI evaM vippaDivedeti - ahaM Na haMtavvo anne haMtavvA, jAva kAlamAse kAlaM kiccA annayarAI AsuriyAI kivvisiyAiM jAva uvavattAro bhavaMti, tao vippamuccamANA bhujjo elayattAe tamoruvattAe paccAyaMti / te pANAvi vuccaMti jAva no neyAue bhavai ||22|| artha : gautama :- hai ni the ! A jagatamAM kAi araNyamAM nivAsa karanArA heAya che tyAM parNakuTIo bAMdhI kadamULa AdinA AhAra kare che vaLI kAI gAmamAM nimatraNa maLyuM bheAjana karavA paNa Ave che. kAi rahasyabharI vidyAo dvArA peAtAnu jIvana vitAve che AvA vA maLatapanAM prabhAvathI asurAddika devalAkamAM utpanna thAya che tyAMthI
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 adhyayana 7 AyuSyapUrNa karI AMdhaLA, baheAM-mUgA Adi mAnavapaNe athavA bakarA-gheTA Adi paNa utpanna thAya che. AvA jIvA trasa temaja prANI, kahevAya che. zrAvakeAne te vratagrahaNathI mAMDI maraNAMta sudhI AvA jIvAne daDa devAneA tyAga hAya che. vaLI sava trasa AzrayI prANAtipAta Adi hiMsAthI nivRtta hAi deva ane nArakImAM utpanna thayelAM jIve je ma kahevAya che tene paNa mAravAnI vRttithI zrAvako nivRtta hAya che mATe zrAvakeAne je je gatimAM trasa jIveA rahelAM che te gatinAM trasa jIvAne mAravAnI khadhI hAvAthI teonAM vrata sunnata kahevAya che ApanI mAnyatA je duvrata rUpe hatI mAnyatA AthI nirmULa thAya che ane tamArI vAta lezamAtra nyAyasa gata nathI mUlam - bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaiyA pANA dIhAuyA jehi samaNovAsagassa AyANaso AmaratAe jAva daDe nikkhitte bhavai / te puvvAmeva kAlaM karoti karettA pAraloiyattAe paccAyaMti, te pANAvi vaccaMti te tasAvi vaccaMti, te mahAkAyA, te ciTThiyA te dIhAuyA te bahuraMgA pANA jehi samaNovAsagssa supaccakkhAyaM bhavai jAva no neyApaNu mavad ArA artha : zrI gautama :~ hai ni the A jagatamAM keTalAMyeka trasaprANI rahelAM che te ja jenAM AyuSya vratadhArI zrAvakathI paNa adhika heAya che te cAreya gatimAM utpanna thAya che ane teo trasa kahevAya che. AvA ghaNAM trasa jIve lAMbA ke TUMkA AyuSyavALA hAya che zrAvakane vratagrahaNu samayathI jIvanaparyaM''ta teonI ghAta nahi karavAnAM pratyAya na che ghaNAM prANIo AvA vrudhArInI pahelAM ja kALa karI paraleAkamAM jAya che tethI zrAvakanAM vratanA bhaga thatA nathI paNa vrata cAlu rahe che ane tenu phaLa temane maLe che. AvI rIte zrAvakanAM vratanA bhaga kevI rIte hAI zake ? vaLI tame kaheA che ke evA kAi paryAya nathI ke jethI zrAvaka pratyAkhyAna karI zake A tamArUM kathana nyAyacukata nathI trasa jIva rahita tema ja sthAvararahita A leAka thavAne ja nathI jethI zrAvakanuM vrata kharAkhara jaLavAya che mUlam- bhagava ca NaM udAhu saMtegaiyA pANA samAjyA jehi samaNovAsagassa AyANaso AmarapaMtAe jAva daMDe nikkhitte bhavai / te sayameva kAlaM kareti karettA pAraloittAe paccAyaMti / te pANAvi vRccaMti tasAvi vuccaMti, te mahAkAyA, te samAjyA te bahuyaragA jehi samaNovA sagassa supaccakkhAyaM bhavai jAva no neyAue bhavai ||24|| 1 artha : zrI gautama.- kAi kAi prANI vratadhArI zrAvakanAM samAna AyuSyavALA hAya che. zrAvakane vratagrahaNunAM samayathI jIvanaparyaMta krUDa devAnA tyAga che ane samAna AyuSyavALA jIvA pAtAnI meLe kALa kare che. tene mAravA kAi anya purUSa samartha nathI tethI zramaNeApAsakanu pratyAkhyAna niviSayI che te kahevu kharAkhara nathI
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 255 sUyagaDAMga sUtra mUlam- bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaiyA pANA appAuyA, hiM samaNovAsagassa AyANaso Amara gaMtAe jAva daMDe nikkhitte bhavai / te puvAmeva kareti karettA pAraloittAe paccAyati / te pAgAvi vuccaMti te tasAvi vuccaMti, te mahAkAyA, te appAuyA, te bahuyaragA pANA, jehi samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, jAva no neyAue bhavai // 25 / / artha - gItamaH-he nirca che. keTalAMka jIvo zrAvakanAM AyuSyathI alpa AyuSyavALAM hoya che. e apekSAe zrAvakanAM vrata suvrata kahevAya che. alpAyuSavALA jIvo mRtyu pAmI trasa enimAM utpanna thatAM zrAvakane tenI hiMsA karavAnA pratyAkhyAna hoya che. je je gatimAM trasa jIvo rahelAM che te tamAmanAM temane haNavAnAM paccakhANa hovAthI zrAvakanuM pratyAkhyAna svaviSayI che. keIpaNa kALe A lekamAM trasajIvono abhAva thavAno nathI. tethI jyAM jyAM trasa jI che te trasajI A zrAvakanAM vratathI nirbhaya che ane zrAvaka paNa teonI hiMsA karavAnA IrAdAthI nivRtta hovAthI tene zAMti ane sukha prakaTa ane aprakaTapaNe maLe che tethI zrAvakanAM vrata supratyAkhyAna che. mUlam- bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaiyA samaNovAsagA bhavaMti si ca NaM evaM vRttapuvva bhavai no khalu vayaM saMcAemo muMDe bhavittA jAva pavvaittae / no khalu vayaM saMcAemo, cAudasahamudiTTha puNNamAsiNIsu paDipunnaM posahaM aNupAlittae, no khalu vayaM saMcAemo apacchimaM jAva viharittae, vayaM ca NaM sAmAiyaM desAvagAsiyaM puratthA pAINaM vA paDINaM vA dAhiNaM vA udINaM vA etAvatA jAva savvapAhi jAva savva sahi daMDe nikkhitte savvapANabhUyajIvasahi khemaMkare ahamaMsi / tattha AreNaM je tasA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe nikkhitte / tao AuyaM vippajahaMti vippajahitA, tattha AreNaM ceva je tasA pANA |ha samaNovAsagassa AyANaso jAva tesu paccAyaMti jehi samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavati / te pANAvi jAva athaMpi bhede se no neyAue mavaDu raddA artha :- gautamaH keI zramaNopAsaka e vicAra kare ke ame dIkSA grahaNa karI zakazuM nahi temaja AThama-caudaza pAkhI pauSadha karavA ke vrata ane sathAre paNa grahaNa karavA samartha nathI parata sAmAyika vrata ane dezAvagAsika vrata (sAvadha vyApArane tyAga) agIkAra karaze ane dararoja savAre cAreya dizAomAM jaI vyApAra Adi sAvadya (pApakArI) kriyAo karavAnuM parimANa karazuM A prakAre zrAvake karelI maryAdAthI te maryAdA bahAra rahelAM prANIonAM ghAtathI AvA zramaNopAsaka bacI jAya che ane A pramANe vratagrahaNanA samayathI mAMDI jIvanaparyata mATe teo hiMsAno tyAga kare che. A vrata lenAra zrAvake suvratavALA kahevAya che. kAraNa ke teoe je maryAdA bAMdhI che te maryAdA bahAranAM trasa prANIone pitA taraphathI hiMsA thatI nathI tethI zrAvakanAM vrata svaviSayI kahevAya che
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 mUlam- tattha AreNaM je tasA pANA jehi samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe nikkhitte, te tao AuM vippajahaMti, vippajahittA tattha AreNaM ceva jAva thAvarA pANA jehi samaNovAsagassa aTThAe daMDe anikkhitte, aNaTThAe daMDe nikkhitte, tesu paccAyaMti, tehi samaNovAsagassa aTThAe daMDe anikkhitte, aNaTThAe daMDe nikkhitte, te pANAvi vuccaMti te tasA, te ciraTThiiyA jAva ayaMpi bhede se no neyAue bhavai // 27 // artha : najIkamAM rahevAvALA je traNa prANIo che tenI hiMsA karavAne zamaNe pAke tyAga karela che A prANIo trasakAyane tyAga karI tyAM samIpamAM sthAvarapaNAthI ekatpanna thAya che. jene zrAvake anartha (vinA prajana) daDa devAno tyAga karela che paraMtu artha daMDa devAne tyAga karela nathI tethI zrAvakane hiMsA thatI nathI. eTale ke artha daDanI ja hiMsA thAya che. eTale temanuM vrata suviSayI kahevAya che. mUlam- tattha je AreNaM tasA pANA jehi samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe tao AuM vippajahaMti, vippajahittA tattha pareNaM je tasA thAvarA pANA jehi samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe. taMsu paccAyati / tehi samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, te pANAvi jAva ayaMpi bhede se0 // 28 // artha : samIpa rahevAvALA trasa prANIono ghAta karavAne zrama pAsakane tyAga che. paNa A trasa prANu AyuSya kSaya thatAM duravatI kSetramAM jAya che tyAM trasapaNe utpanna thAya che. paNa AvA zrAvakane samIpa ke daravatI game te kSetramAM utpanna thAya tene paNa mAravAne tyAga che tethI A prANa Azraye zramaNopAsakanAM pratyAkhyAna supratyAkhyAna che. mUlam- tattha je AreNaM thAvarA pANA jehi samaNovAsagassa aTThAe daDe anikkhitte, aNaTThAe nikkhitte, te tao AuM vippajahaMti, vippajahitA tattha AreNaM ceva je tasA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe-tesu paccAyaMti tesu samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai / te pANAvi jAva ayaM pi bhede se no0 // 29 // artha : samIpamAM je sthAvara prANI che jenI hiMsA karavAno tyAga prajanavaza karela nathI paraMtu ni prayajana hisAne tyAga karela che. tethI prajanavaza hiMsA karavAthI tenuM vrata khaDita thatu nathI. kAraNa ke teo prayajana vinA daMDa detA nathI. vaLI te sthAvara trasapaNe paNa utpanna thAya che. tenA te zrAvakane pratyAkhyAna ja hoya che. pratyAkhyAna nirviSayI che tema kahevu nyAyayukta nathI. mUlama- tattha je te AreNaM je thAvarA pANA hi samaNovAsagassa aTTAe daMDe anikkhitte, aNa dvAe nikikhatte, te tao AuM vippajahaMti, vippajahittA te tattha AreNaM ceva je thAvarApANA jehi samaNovAsagassa aTThAe daMDe anikkhitte, aNaTThAe nikkhitte tesu paccA
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUyagaDAga sUtra 257 yaMti, tehi samaNovAsagassa aTThAe aNaTThAe te pANAvi jAva ayaMpi bhede se no0 // 30 // artha : najIkanA pradezamAM sthAvara prANI che ke jene zrAvake artha daMDa devAno tyAga karela nathI paraMtu anartha daDa devAne tyAga karela che AvA ja dUra dezamAM trasa ke sthAvarapaNe utpanna thAya paNa zrAvakane dUra dezanuM paNa pratyAkhyAna heI temanuM vrata suviSayavALu che. mUsam- tattha je te AreNaM thAvarA pANA jehi samaNovAsagassa aTThAe daMDe anidikhatte, aNaTThAe nikkhitte, tao AuM vippajahaMti, vippajahitA tattha pareNaM je tasa thAvarA pANA jehi samaNa vAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe0 tesu paccAyaMti, tehi samaNovAsagassa supa ccakkhAyaM bhavai / te pANAvi jAva ayaMpi bhede se no nepAue bhavai // 31 // artha : je dara dezamAM athavA zrAvaka dvArA niyata karavAmAM Avela deza parimANathI bahAra je trasa ane sthAvaraprANuM che teonI hiMsA karavAno tyAga zrAvake jIvanaparyata karela che te prANIo jyAre pitAnA AyuSyano tyAga karI zrAvaka dvArA grahaNa karavAmAM Avela dezaparimANanI aMdara rahela trAsapaNAthI utpanna thAya che tyAre paNa zrAvake temane daMDa devAne tyAga karela ja che. tethI zrAvakanuM vrata suvrata hoya che mUlam- tattha je te pareNaM tasa thAvarA pANA |ha samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe0 te tao AuM vippajahaMti, vippajahittA tattha AreNaM je tasA pANA |ha samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe0 temu paccAyaMti, tehi samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, te pANAvi jAva ayaMpi bhede se no neyAue bhavai // 32 // artha : je trasa ane sthAvaramANu zramaNopAsaka dvArA grahaNa karela deza parimANathI judA dezamAM rahelAM che temane paNa zrAvake vRtane lIdhe daDa devAne tyAga karela che paNa e jI AyuSyane tyAga karI samIpamAM rahelAM sthAvara prANapaNAmAM janma dhAraNa kare che tyAre paNa zrAvaka tene nirarthaka daMDa detA nathI kAraNa ke zrAvake anartha daMDa devAne tyAga karela che paNa arthadaMDa devAne tyAga karela nathI. tethI zrAvakanAM vrata suvrata kahevAya che mUlam- tattha je te pareNaM tasa thAvarA pANA |haM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe0 te tao AuM vippajahaMti, vippajahittA tattha AreNaM je thAvarA pANA, jehiM samaNovAsagassa aTThAe daMDeM anikkhitte, aNaTThAe nikkhitte tesu paccAyaMti, |ha samaNovAsagassa aTThAe anikkhitte, aNaTThAe nikkhitte jAva te pANAvi jAva ayaMpi bheda se no neyAue ma ArUrUA artha je trasa ane sthAvara prANI zrAvaka dvArA grahaNa karela deza parimANathI judA dezamAM rahelA che. jene zrAvake vrata laI daDa devAne tyAga karela che te prANIo te jagyAe AyuSya tyAga karI deza parimANathI samIpavatI saprayeAjana daMDane zrAvakane tyAga nathI paNa sthAvarapaNe utpanna thAya che tyAM anartha daMDa devAne tyAga che jemAM te utpanna thAya che. tethI ja zrAvakanuM pratyAkhyAna te supratyAkhyAna kahevAya che.
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 adhyayana 7 mUlam- tattha je te pareNaM tasa thAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe0 te tao AuM vippajahaMti, vippajahitA te tattha pareNaM ceva je tasa thAvarA pANA jehi samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe0 tesu paccAyati, jehi samaNovAsagassa supa ccayakhAyaM bhavai, te pANAvi jAva ayaMpi bhede se no neyAue bhavai // 34 // artha: dura kSetramAM rahelA trama ane sthAvara jIne daDa devAno zrAvakane tyAga che A jIvo pitAnuM AyuSya pUrNa karatAM zrAvakanA deza parimANathI bahAranAM pradezamAM dUra kSetramAM traNa ke sthAvarapaNe utpanna thAya tyAre paNa zrAvakane teone daMDa devAne tyAga che. tethI zrAvakanAM vana suvata che kAraNa ke dUra dezamAM utpanna thanArA ja prANIo tema ja trasa paNa kahevAya che. mUlam- bhagavaM ca NaM udAhu Na eta sUya, Na etaM bhavvaM, na etaM bhavistali jaNNa tasA pANA docchijjihati, thAvarA pANAbhavissaMti, thAvarA pANAvi vocchijjihaMti tasA pANA bhavissati, avocchinnahi tasathAvaroha pANehi jaNNaM tunbhe vA anno vA evaM vadaha natthi NaM se kei pariyAe jAna no neyAue bhavaDa // 35 // artha bhagavAna gautamasvAmI udaka piDhAlaputrane kahe che ke "he udakA samasta trasa prANa mRtyu pAmI sthAvarapaNe utpanna thAya ane AthI trasakAyano viraha paDe tema bane nahi. vaLI samasta sthAvara ja mRtyu pAmI badhA ja trasapaNe utpanna thAya ane AthI sthAvarakAyane viraha paDe tema paNa bane nahi Avu bhUtakALamAM banyuM nathI vartamAnakALamAM bane nahi ane bhaviSyamAM paNa banaze nahi mATe tamArA kahevA mujaba zrAvakanA vrata nirviSayI che te tamAruM kathana nyAyayukata nathI trasa ane sthAvara bane jIvarAzio haMmezA rahevAnI ja che mUlam- bhagavaM ca NaM udAhu Ausato! udagA je khalu lamaNaM vA mAhaNa vA paribhAsei bhitti mannaMti AgamittA nANaM AgamittA dasaNaM AgamittA carittaM, pAvANaM kammANaM akaraNathAe se khalu paralogapalimathattAe ciTThai / je khalu samaNaM vA mAhaNaM vA no paribhAsai mitti mannaMti AgamittA nANaM AgamittA daMsaNaM AgamittA carittaM pAvANaM kammANaM akarANayAe se khalu paralogavisuddhIe ciTui / tae NaM se udae peDhAlaputte bhagavaM goyamaM aNADhAyamANe jAmeda disa pAunbhUte tAmeva disi pahArettha gamaNAe // 36 // artha : zrI zaitamAravAmI kahe che ke "he udaka! je kaI purUSa zAstrokata AcAranu pAlana karavA vALA hoya tathA uttama brahmacaryayukta sAdhakanI niMdA kare te purUSa, game te samayama pALato hoya chatA paNa te laghuprakRtivALe che je purUSa jJAna, darzana cAritryane prApta karI karmonAM vinAza mATe prayatnazIla hoya chatAM je te yathAtathya zramaNanI niMdA kare che te paralekanI vizuddhi karI zakato nathI. je purUSa gaMbhIra banI zramaNa mAhaNanI nitA nathI karato te samyak jJAnI banI AtmAnI vizuddhi karI zake che AvuM gotama bAmInuM kathana sAMbhaLIne ujaka peDhAlaputra temane AdarasatkAra na karatAM te tyAMthI javA tatpara tha.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ PyagaDAMga sUtra 259 mUlama- bhagavaM ca NaM udAha AusaMto ugA ! je khalu tahA bhutatsa samaNassa vA mAhaNassa vA aMtie egamavi AriyaM dhammiyaM suvayaNaM soccA nisamma appaNo ceva suhumAe paDilehAe aNuttaraM jogakhemapayaM laMbhie samANe so vi tAva taM ADhAi, parijANeti, vaMdati, namaMsati, sakkArei, sammANei, jAva kallANaM maMgalaM devayaM ceiyaM pajjuvAsati // 37 // artha : bhagavAna gautama kahe che ke "he udaka. je purUSa yathAtathya zramaNa pAsethI eka paNa Aryakathita dhArmika vacana sAMbhaLe ane tene satkAra sanmAna kare te te satkAra sanmAnane suyoga" kahyo che. ane prApta thayela vastunuM rakSaNa karavuM tene "kSema kahevAya che. vaLI ga" ane "kSema thavA rUpa upadezane sAMbhaLI hRdayamAM avadhArI potAnI sUkSama buddhie vicAra kare ke A sAMbhaLelA mArgathI mArA AtmAne mokSanI prApti jarUra thaze ane te upadezaka mAre upakArI che ema mAnI tene namaskAra kare teno Adara satkAra kare te te purUSa mokSane lAyaka che. mUlam- tae NaM le udae peDhAlaputte bhagavaM goyamaM evaM kyAsI enasi NaM bhNte| padANaM puci annANayAe asavaNayAe abohie aNabhigameNaM adiTThANaM asuyANaM amuyANaM avinAyANaM andogaDANaM anigUDhANaM avicchinnANaM aNisidvANaM aNibUDhANaM aNuvahAriyANaM eyamadvaM no sadahiyaM, no pattiyaM, lo roiyaM, esi NaM bhaMte ! padANaM ehi jANayAe savaNayAe bohie jAva uvahAraNayAe eyamaDhe sanhAmi, pattiyAmi, roemi evameva se jaheyaM tunbhe rahyuM che 28 artha : udaka piDhAlaputra gautama svAmIno upadeza sAMbhaLI bhaktibhAve temane namana karI kahe che ke he bhagavana ! Ape kahela A vacanane artha pahelAM meM sAMbhaLe na hate vaLI A padone meM sasAra tAraka paNa mAnyA na hatA. vaLI te vacano para pratitI paNa karela na hatI have me ApanI pAsethI sAMbhaLelA upadezanu avadhAraNa karela che te pade upara zraddhA, pratitI ane rUci karU chuM ane Apa jema kaho cho temaja che mUlam- tae NaM bhagavaM goyame udayaM peDhAlaputtaM evaM kyAsI sadRhAhi NaM ajjo! patiyAhi NaM ajjo ! roehi NaM ajjo! evameva jahA NaM amhe vayAmo, lae NaM se udae peDhAlaputte bhagavaM goyama evaM vayAsI-icchAmi NaM bhNte| tubbhaM aMtie cAujjAmAo dhammAo paMcamahanvaiyaM sapaDikkannaNaM dhamma uvasaMpajjittA NaM vihritte||39|| artha? bhagavAna zaiotama svAmI peDhAlaputrane kahe che ke he Arya ! tame AgamanAM vAkaya upara temaja mArA kathana upara rUci karI tema ja zraddhA karI te yogya che meM tamane je yathArtha che te ja prarUpyu che Apa tene uhyuM ke viparIta samajaze nahi. AvA kathananA uttaramAM udaka paDhAlaputra muni bhagavAna tamane kahe che ke he bhagavan! huM ApanI pAse cAra mahAvrata rUpa dharmane choDI paca mahAvrata rUpa dharmane aMgIkAra karI vicarIza tathA pratikramaNa sahita dharma aMgIkAra karavA mAMgu chuM.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 7 mUlam- tae NaM se bhagavaM goyame udaya peDhAlaputtaM gahAya jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA tae NaM se udae peDhAlaputte samaNaM bhagavaM mahAvIra tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM kre| tikkhutto AyAhiNaM payAhINaM karittA vadai namasai / vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI icchAmiNaM bhaMte / tumbhaM aMtie cAujjAmAo dhammAo paMca mahabvaiyaM sappaDikkamaNaM dhamma uvvasaMpajjittA NaM viharittae, tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre udayaM evaM vayAsI-ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM krehi| taeNaM se udae peDhAlaputte samaNassa bhagavao mahAvarassa aMtie cAujjAmAo dhammAo paMcamahabvaiyaM sapaDikkamaNa dhamma uvasaMpajjitA NaM viharai tti bemi // 40 // artha : bhagavAna gautamasvAmI udaka peDhAlaputranI IcchA jANIne teone jyAM bhagavAna mahAvIra svAmI vicaratA hatAM tyAM laI gayA. udaka peDhAlaputre zramaNa bhagavAna mahAvIrane traNa vAra vidhipUrvaka vaMdanA karI, stuti karI, namaskAra karyA. stuti ane namaskAra karyA pachI bhagavAna mahAvIra svAmIne kahe che ke he bhagavAna! huM ApanI pAse pAMca mahAvratarUpa dharmane agIkAra karavA mAMguM chuM. A sAMbhaLI bhagavAna mahAvIre udaka peDhAlaputrane kahyuM ke ahe devAnupriye! je pramANe tamane sukha thAya te pramANe karo dharma karavAmAM vilaMba na kare. A pramANe uka peDhAlaputre pAMca mahAvrata rUpa dharmane agIkAra karI jina praNita vacananuM pAlana karavA lAgyAM. A rIte zrI sudhamasvAmI temanA ziSya zrI ja busvAmI vigerethI khIcakhIca bharAyelI pariSadane saMbodhatAM kahe che ke he jaMbu! me bhagavAna mahAvIra pAsethI je pramANe sAMbhaLyuM che te ja pramANe huM tamane kahI saMbhaLAvu chu zrI sUyagaDAMgathata" ke jemAM be skache vistRtapaNe carcAyA che temanAM anuvAda yathA cagya rIte samajaNapUrvaka carcA karI pUrNa karavAmAM AvyA che athAt "zrI suyagaDAMgadhruta" nirvidhrapaNe sapUrNa thayuM che
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
_