________________
२०२
અધ્યયન ૩
પૃથ્વી ચેનિક વૃક્ષનાં ચાર ભેદ કહ્યા તેમ-જળ ચેાનિક વૃક્ષમાં ચાર ભેદ નહી પણ એક જ ભેદ જાણવા. પૃથ્વી ચૈનિક વૃક્ષનાં ચાર ભેદ, તેને આશ્રયે ઉત્પન્ન થયેલાં અધ્યારાહ વૃક્ષમાં ચાર લે, અધ્યારાહ વૃક્ષને આશ્રયે તૃણુ ચૈનિક વૃક્ષનાં પણ ચાર લે, તૃણુ ચેાનિકનાં આશ્રયે ફળા િધાન્યનાં ચાર ભે, હરિત કાય વનસ્પતિનાં ચાર ભેદ. વળી ખારમી ગાથામાં જણાવેલી વનસ્પતિને એક જ ભેદ છે, એમ એકવીસ લે પૃથ્વી ચેાનિક વનસ્પતિનાં છે. વીસ (૨૦) ભેદ પાણી-ચેાનિક વનસ્પતિનાં છે. આમ મળી વનસ્પતિનાં કુલ્લ ૪૧ (એકતાલીસ) લે જાણવા
मूलम् - अहावरं पुरक्खायं इहेगतिया सत्ता उदगजोगिया उदगसंभवा जावकम्म नियाणेणं तत्थवुक्कमा नाणाविहजोणिएसु उदएसु उदगत्ताए अवगत्ताए पणगत्ताए सेवालत्ताए कलंबुगत्ताए हडत्ताए कसेरुगत्ताए कच्छभाणियत्ताए उप्पलत्ताए पउमत्ताए कुमुयत्ताए नलिणत्ताए सुभगत्ताए सोगंधियत्ताए पोडरियमहापोडरियत्ताए सय पसताए सहस्सपत्तताए एवं कल्हार कोकणयत्ताए अरविंदत्ताए तामरसत्ताए मिसमिस मुणाल पुक्खलत्ताए पुक्खलच्छि भगत्ताए विउट्टंति । ते जीवा तेस नाणाविह जोणियाणं उदगाणं सिणेहमाहारेति । ते जीवा आहारेति पुढवीसरीरं जाव संतं । अवरेऽवि य णं तेसि उदगजोणियाणं उदगाणं जावपुक्खलच्छिभगाणं सरीरा नाणावन्ना जाव मक्खायं, एगो चेव आलावो ॥१३॥
અર્થ : શ્રી તીર્થંકરદેવે પાણીમાં ઉત્પન્ન થતી વનસ્પતિનાં ઘણા ભેદો ખતાવ્યા છે. કેટલાક જીવે કર્મ અનુસાર વિવિધ પ્રકારની ચેઈનવાળા પાણીમાં ઉત્પન્ન થાય છે. કેટલાંક ઉક, અવક, यन सेवाजगे, उस, डेड, ३४, १२छ लातिर, उत्यय, पद्म, डुभुह सीसपुग या पुष्ठुराक्षी मने नसिन, लग, सुलग, सौग थिए, पुंडरी, महायु डरी, शतपत्र, सहस्त्रपत्र, अतः, रवि, ताभरस, विस, भृगुास, पुष्कर, तेभन विविध अारनां उभण यहि यथे ઉત્પન્ન થાય છે. આ જીવા ઘણા પ્રકારની ચેાનિવાળા પાણીને આહાર કરે છે આ વનસ્પતિએ ઉત્કૃષ્ટ ચેાનિક કહેવાય છે. ખાકીની હકીકત અગાઉ પ્રમાણે સમજવી.
मूलम्- अहावरं पुरक्खायं इहेगत्तिया सत्ता तेसि चेव पुढवीजोणिएहिं रुक्खेहि रुक्खजोगिए ह रूक्खिह, रुक्खजोणिएहि मूलेहिं जाव बीएहि रुक्खजोणिएहि अज्झारोहेहि, अज्झारोह जोणिएहि अज्झारेहि, अज्झारोहजोणिएहि मूलेह जाव बीएहि, पुढवीजोणिएहि तर्णोह, तणजोणिएहि तर्णोह, तणजोणिएहि मूलेहिं जाव बीएहि, एवं ओसहीहि वि तिन्नि आलावगा, एवं रिएहि वि तिन्नि आलावगा, पुढवीजोणिएहिवि आएहि काहिं जाव कूर्रोह उदगजोणिएहि रुक्खहि रुक्खजोणिएहि रुक्खेहि, रुक्खजोणिएहि मूलेहि जाव वीएहि, एव अज्झारुहेहिवी तिन्नि, तर्णोहपि तिन्नि आलावगा । ओसहीहि पि तिनी । हरिएहि पि तिन्नि । उदगजोणिएहि उदएहिं अवएहिं जाय पुक्खलच्छिभएहि तस