________________
३०७
"
अंगारसञ्जीवनी टीका अ १ सू. ५६ अतिथिसविभागव्रताविचार० परव्यपदेशः = अदानयुद्धया-' परकीयमिदमनादिक न ममे - त्यादेर्वाक्यस्य सांधुसमीपे भापणमित्यर्थः स्वय सुस्थितोऽपि दातु परस्य कथन वा एप चतुर्थ' |४| मत्सर' = परशुभद्वेप, अनतूपचारादीर्ष्या, यद्वो मत्सरः = कृपणस्वस्य भावो मात्सर्य, ततथ - 'अनेन सानवे इद् दत्त किमहमस्माद्दीनो य दास्ये ' इत्येवमवत्व, दाने कार्पण्याचरण वेत्यर्थः । केचित्तु ' - मत्सर = कोप • स एव मात्सर्य - कोपपुरस्सर साधवे भिक्षादानमित्यर्थः ' इति वदन्ति, एप
,
*
पञ्चम |५|
तेषु पञ्चसु यथाकथञ्चिदपि दानम्य सद्भावादतीचारत्वमेव न तु भङ्गत्वम्, समयको टालकर भिक्षा देने को तैयार होना कालातिक्रम अतिचार है । [४] परव्यपदेश- अर्थात् दूसरेका कह देना । भिक्षा न देनेके अभिप्राय से ' यह आहार आदि दूसरेका हे मेरा नही ' ऐसा कहना अथवा आप [ स्वय ] सूझता [शुद्ध-आहारादि देने योग्य ] होने पर भी आहारादि देनेके लिए दूसरेको कहना परव्यपदेश अतिचार है ।
[५] मत्सरिता- दूसरे के भले में छेप करना मत्सर है । यहाँ उपचार से मत्सरका अर्थ ईर्ष्या है । ' इसने साधुको यह दिया है, मैं क्या इससे कम हूँ कि मै यह पदार्थ न दूं ' इस प्रकार ईर्ष्या करना मात्सर्य है । अथवा दान देनेमें कजूसी करन मात्सर्य अतिचार है । कोई कोई मत्सरका अर्थ क्रोध है ' ऐसा कहते है, उनके मत से क्रोध पूर्वक साधुको भिक्षा देना मात्सर्य अतिचार है ।
(
ये पाचों अतिचार ही हैं, क्योंकि सभी में किसी न किसी रूपमें અને આહાર પણ ન દેવા પડે’ એવી ભાવનાથી સાધુના ભાજનના સમયને ટાળીને ભિક્ષા દેવાને તૈયાર થવુ એ કાલાતિક્રમ છે
(૪) પરબ્યપદેશ—અર્થાત્ ખીજાને કહી દેવુ ભિક્ષા ન આપવાના હેતુથી આ આહાર આદિ બીજાના છે-મારા નથી’ એમ વ્હેવુ, અથવા પેાતે સૂઝતા (આહારાદિ વેારાવી શકે તેવેા) હાવા છતા પશુ આહાર દેવા માટે બીજાને કહેવુ, એ પરબ્યપદેશ અતિચાર છે
(૫) મત્સરિતા—ખીજાના ભલામા દ્વેષ કરવે એ મસર છે. અહીં ઉપચારે કરીને મત્સરને અ ઈર્ષ્યા છે. એણે સાધુને આ આપ્યુ છે, હું થ્રુ તેનાથી કમ છુ કે એ પદાર્થ ન આપુ?” એ પ્રમાણે ઇર્ષ્યા કરવી એ માસ છે અથવા દાન આપ વામા કસાઈ કરવી એ માત્સર્યાં અતિચાર છે. કાઇ કાઇ કહે છે કે મત્સરના • અર્થ કાધ છે' તેમને મતે ક્રોધપૂર્ણાંક સાધુને ભિક્ષા આપવી એ માત્સર્યાં અતિચાર છે એ પાચે અતિચાર જ છે, કેમકે એ બધામા કોઇ ને કોઇ રૂપમા દાન દેવાને
