________________
अगारधर्मसञ्जीवनी टीकाअ ८ सू २५०-२५७ रेवतीशापस्वरूपनिरूपणम् ५०५ अलसएण वाहिणा अभिभूया समाणी अदुहवसहा असमाहिपत्तो कालमासे काल किच्चा अहे इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए लोलुयच्चुए नरए चउरासीइवाससहस्सहिडएसु नेरइएसु नेरइयत्ताए उववजिहिसि ॥२५५॥ तए ण सा रेवई गाहावडणी महासयएणं सप्तरात्रस्यालसकेन व्याधिनाऽभिभूता सती आनंद खार्तवशा" असमाधिप्राप्ता कालमासे काल कृत्वाऽधोऽस्या रत्नप्रभाया पृथिव्या लोलुपाच्युते नरके चतुरशीतिवर्षसहस्रस्थितिकेपु नैरयिकेपु नेरयिस्तयोत्पस्यसे ॥२५५॥ ततः खलु सा वर्जिते तत्र श्री शोभा-ही-लना धीधुद्धि कीर्ति -प्रशस्तसाधुवादरूपा ताभिर्वर्जिता तत्सम्बुद्रो हे श्री ही पी कोतिर्जिते
नैरयिकतया नारकिकत्वेन नारम्किी भूत्वेत्यर्थ , उत्पत्स्यसे उत्पन्ना भषिप्यसि । हीमः प्रीतिरहित ,अप-याता=दु-र्यानविपयता नीता । कुमारेण=कुत्सितेन मारेण । रहित रेवती ! तृ सात रात्रिके भीतर-भीतर अलस रोगसे पीडित होर शोक समुद्र में गोता लगाती हुई तीव्र दुःखके वश होकर (अशान्त चित्त)से असमाधि यथासमय काल करके इस रत्नप्रभा पृथ्वीके नीचे लोलपाच्युत नरकमे चौरासी हजार वर्षकी स्थितिवाले नारकियोंमें नारकीरूपसे उत्पन्न होगी" ॥ २५५ ॥
१ अलस विपूचिमा । कोइ कोइ इसे मन्दाग्निमा रोग कहते है। कहा भी है-"ऊपर नीचे गमन न कर सके, अग्नि मन्द हो जाय, आमाशय ठीक-ठीक काम न करे, जिस व्याधिसे मनुप्य इस प्रकार हो जाय उसे अलस रोग कहते हैं॥" शोफ (मूजन) रोगमो भी अलस कहते है-जिसके होनेसे रक्त के दुषित
और कम हो जानेसे हाथ-पैरोमा स्तम्भन हो जाताहै और सूजन चढजाताहै।। રેવતી ! તુ સાત રાત્રિની અંદર અલસ રોગથી પીડિત થઈને શોકસમુદ્રમાં ગેથા ખાતી તીવ્ર દુખને વશ થઈ મહાન અસમાધિ ( અશાત ચિત્ત )થી યથાસમય કાળ કરીને આ રત્નપ્રભ પૃથ્વીની નીચે લાલુપાયુત નરકમ રાશી હજાર વર્ષની સ્થિતિવાળા નારકીઓમાં નારકી રૂપે ઉતપન્ન થઇશ” (૨૫૫)
અલસ એટલે વિકૃચિકા (કલેરા-મરકી ઇત્યાદિ) કેઈ કે તેને મદગ્નિનો રોગ કહે છે કહ્યું છે કે “ ઉપર નીચે ગમન ન કરી શકે, અગ્નિ મંદ થઈ જાય, આમાશય બરાબર કામ ન કરે, જે વ્યાધિથી માણસ આ પ્રકારને થઈ જાય તેને અસલ રોગ કહે છે ” સેજાના
ગને પણ અસલ કહે છે તે રોગથી શરીરનું લેહી બગડી અને ઓછું થઈ જવાથી હાથ પગનું તે ભન થઈ જાય છે અને મેજા ચડે છે
