Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 02
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
શકે પણ અને ૬નું વર્જન કર્યું છે. તેથી એમ સાબિત થયું કે જૂનું - વ્યવધાન હોય તો દીર્ઘ થાય. તો જ પવાનાનું, મઝાની.. વિગેરે
પ્રયોગો સિદ્ધ થયા. જો અને ૧નું વર્જન ન કર્યું હોત તો ન નું પણ વર્જન થઈ જાત અને આ પ્રયોગો સિદ્ધ ન થતાં અનિષ્ટ રૂપો થાત.
- નવાં . ૧-૪-૪૮ અર્થ - 7 શબ્દમાં રહેલો સમાન સ્વર ના પ્રત્યય પર છતાં દીર્ઘ વિકલ્પ થાય
7 શબ્દના રૂપો અને સાધનિકાપિતૃવત્ થશે. ફક્ત ષ.બ.વ.માં ગુપમ, 1ળમ્ એમ બે રૂપો આ સૂત્રથી થશે.
રસોડતા સશ : પતિ . ૧-૪-૪૯ શ પ્રત્યયના મ ની સાથે પૂર્વનો સમાન સ્વર દીર્ઘ થાય છે અને તેના યોગમાં પેલિંગ વિષયમાં શમ્ પ્રત્યયના સ્ નો ન થાય છે. શાતા શબ્દ સ્ત્રીલિંગ છે. તેથી આ + મળીને દીર્ઘ થયું પણ હું ના { નો નન થયો. તેના રૂપો અને સાધનિકા માનાવત્ થશે.
સંધ્યા - ય - વેહચાડનવા . ૧-૪-૫૦. અર્થ - સંખ્યાવાચી શબ્દોથી તેમજ સાવ અને વિ થી પર રહેલાં અન્ન નો લંડ
પર છતાં મન વિકલ્પ થાય છે. સૂત્ર સમાસ - સંધ્યા ૨ સાયં ચ વિશ્વ તેવાં મહાર:- સંધ્યાસાયવિ: (સમા..)
વિવેચન-સમાહાર દ્વન્દ સમાસ હોવાથી સંધ્યા-સાય-વિન: થવું જોઈએ. પરંતુ
તેવું ન કરતાં લાઘવતા માટે સૂત્રમાં વેઃ કર્યું છે. તે અલૌકિક સમાસ .. જાણવો.
(૧) થી ગલ્લો: બવ - દિન, સંસ્થામાહા.... ૩-૧-૯૯ થી (દ્વિગુ. સ.) ચિહન + , મરે ૬-૩-૧૨૩ થી ભવે અર્થમાં પ્રત્યયહ + અ +ગ, સવા. ૭-૩-૧૧૮ થી ગળુ પ્રત્યય પૂર્વે આ સમાસાત્ત અને મદન નો મઢ આદેશ થયો. ચહ+મ, મવડવર્ણચ૭-૪-૬૮ થી અંત્ય નો લોપ થવાથી યહ દિનપત્યું... ૬-૧-૨૪ થી ૫ નો લોપ થવાથી ચહ્ય શબ્દ બન્યો એજ પ્રમાણે. (૨) ગઢ: સાયમ - સાહ: સાધનિકા ઉપર પ્રહ્માણે થશે.
