Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 02
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
૯૩
અર્થ:
ન્યાયથી પૂર્વનો અપવાદ એ અનન્તર વિધિનો બાધ કરે છે. ઉત્તર વિધિનો બાધ કરતો નથી. તેથી અનન્તર વિધિ એવાં ૨.૧.૫૬ નો બાધ કરશે. પરન્તુ ઉત્તરવિધિ એવાં સૂત્રોનો બાધ નહીં કરે. રંતુ માં દ્વિત્વ કરાયેછતે “વત્ પ્રવૃત્તિ વતીયઃ' આ ન્યાયથી પહેલાં રૂ આદેશ થાય અને પછી દીર્ઘ થાય.
સંયોગાત્ ૨.૧.પર સ્વરાદિ પ્રત્યય પરછતાં ધાતુ સંબંધી સંયોગથી પર રહેલાંફવર્ણ અને
૩વર્ણનો અનુક્રમે -૩ન્ આદેશ થાય છે. ઉદા: થવા = જવ ખરીદનાર
यवान् क्रीणाते इति यवक्रियौ।। થવ++વિવર વિવ૬ ૫.૧.૧૪૮ થી વિવ પ્રત્યય.
પૂ = સાદડી બનાવનાર રેન પ્રવેતે રૂતિ રઘુવી ! વટપૂવવ - વુિ .૫.૨.૮૩ થી વિવપ્રત્યય. વિવવન્ત નામ બની તે બંનેને આ પ્રત્યય. વિવવવૃોર સુધસ્તી ૨.૧.૫૮ સૂત્રથી અનુક્રમે અને જૂની પ્રાપ્તિ
હતી તેનો આ સૂબાધ કરી અનુક્રમે અને ૩૬ કર્યો. માટે યવયિ છે અને તેવી
યુવી નાં રૂપો ની વત્, રપૂ નાં રૂપો સૂવત્ fક = આશ્રય કરવો. શિશ – શ્રિ ધાતુનું પરીક્ષા ત્રીજો પુ.બ.વ.
– +૩{ - દિર્ધાતુ:... ૪.૧.૧ થી દ્વિરુક્તિ. શિશ્રિમ્ - વ્યગ્નના...૪.૧.૪૪ થી અનાદિ વ્યજનનો લોપ. હવે અહીં યોગને સ્વસ્થ ૨.૧.૫૬ થી પ્રાપ્ત નો બાધ કરીને આ
સૂત્રે કર્યો તેથી શિશિર્સ...સોર – પલતેથી શિશ્રયુઃ | વિવેચનઃ વોડનેસ્વા ૨.૧.૫૬, વિવવૃત્ત... ૨.૧.૫૮આ બંને સ્ત્રનું આ અપવાદ સૂત્ર છે.
જૂ- ક ૨.૧.૫૩ અર્થ :
પૂ નામ અને પનું પ્રત્યયનાં સંયોગથી પર રહેલાં સવર્ણનો સ્વરાદિ
પ્રત્યય પર છતાં થાય છે. સૂત્રસમાસઃ પૂછ નુ પતયો: સમાદા: – ધૂનુ તા (સમા..) ઉદા. : gવી - પૂ+ગી ચાલુ સૂત્રથી સન્ થઈ પૃવી થયું.
પૂ = ભ્રમર
