Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 02
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
૧ ૨૫
મયિત્વનું આ સૂત્રથી ધ્વ નાં ૬ નો દ્રુવિકલ્પ. ગાયિષ્યમ્ જ્યારે ૬ નો સૂન થાય ત્યારે.. ટ્રાન્તાવિતિ વિમ્ ? પનિશીષ્ય, મસિપીથ્વમ્ ! હન = હણવું - હનશીષ્યમ્ (આશિષ કર્મણિ, બી.પુ.બ.વ.) ૪+ગિણીષ્યમ્ - સ્વર-પ્રશ.. ૩.૪.૬૯ થી રંગ, પન+
રિસીપ્લમ્ - ગિવિ પન્ ૪.૩.૧૦૧ થી ઇન્ નો પ. પાન+વિશીષ્યમ્ - mત્તિ ૪.૩.૫૦ થી ૫ ની વૃદ્ધિ મા. પાન+
બિપૌથ્વમ્ - નાગાથા.. ૨.૩.૧૫ થી ૬ નો પુ. અહીં નિની પૂર્વે ૬ કે અન્તસ્થા નથી. માટે આ સૂત્ર ન લાગ્યું. માસિક પ્લમ્ - આશીષ્ય (આશિષ કર્મણિ બી.પુ.બ.વ.) અહીં પણ દિવષ્ય ની જેમ સાધનિકા થશે. પરન્તુ લિ ની પૂર્વે કે
અન્તસ્થા ન હોવાથી આ સૂત્ર ન લાગ્યું. વિવેચનઃ પ્રશ્ન - સૂત્રમાં કિ.વ. શા માટે કર્યું છે? જવાબઃ અહીં વચનભેદ કરવાનું કારણ યથાસંગની નિવૃત્તિ માટે છે. કારણ
કે અને અન્તસ્થા એ બે છે. અને ગિઅને રૂબે છે. જો વચનભેદ
ન કર્યો હોત તો થાઉં... ન્યાયથી અનુક્રમ થઈ જાત. પ્રશ્ન : આ સૂત્રની રચના શા માટે કરી? કારણ કે ગિ કે ટૂ લાગવાથી
નામ્યન્ત ધાતુ બની જાત. પછી ઉપરના સૂત્રથી પ્રાપ્તિ થઈ શકે છે. જવાબ : (૧) ઉપરનાં સૂત્રથી નિત્ય પ્રાપ્તિ હતી જ્યારે અહીં વિકલ્પ પ્રાપ્તિ
કરવી છે. (૨) વિકે લાગવાથી ધાતુ નાખ્યત્ત બને નહીં કારણ કે ગિ છે તે સ્વતંત્ર છે. જ્યારે એ પ્રત્યયની પૂર્વે લાગવાથી પ્રત્યયના અવયવભૂત બને છે તેથી બિ અને ટુ પર છતાં ધાતુ નામ્યન્ત થતો નથી. તેથી ઉપરનાં સૂત્રમાં ગ્રહણ થઈ શકે નહીં.
" હો ધુપલાને ૨.૧.૮૨ અર્થ : ધુટુ વર્ણ છે આદિમાં જેને એવાં પ્રત્યય પર છતાં અને પદનાં અન્ને
ટુનો ટૂ થાય છે. સૂત્રસમાસ : ધુત્રપલાન્તશ પતયો સહિ: તિ ધુાિન્ત તબિના (સમા..) ઉદા. - ' સેઠી – તિ+તા તિ૬ = ચાટવું.
તિતા આ સૂત્રથી દુનો ટુ નિદ્રા - અથશાત્.૨.૧.૭૯ થી તા નાં સ્ નો .
