Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 02
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
૧૦૪
મૈંને અસત્ માની ત્ માન્યો. તેથી મત્તુ ની પૂર્વે મૈં વર્ણ ઉપાત્ત્વમાં નથી. પરન્તુ ર્ છે. તેથી ૨.૧.૯૪ સૂત્ર લાગ્યું નહીં એટલે મતુ નાં મ્ નો વ્ થયો નહીં. જો આ અસતવિધિ ન હોત તો ક્ષમિવાન્ એવું અનિષ્ટ રૂપ થાત. જ્ઞામિમત્ નાં રૂપો ગોમત્વત્.
लून्युः જૂની = કાપવા ઇચ્છનાર.
જૂ+વત - વતવતવતુ ૫.૧,૧૭૪ થી જ્ઞ પ્રત્યય. જૂન ૠામાં... ૪.૨.૬૮ થી 7 નો ન તેથી लून એ નામ બન્યું. જૂનમ્ ચ્છતિ એ અર્થમાં જૂન+વયમ્ - અમાવ્યયાત્... ૩.૪.૨૩ થી વયમ્ પ્રત્યય. જૂનીય - .યનિ ૪.૩.૧૧૨ થી અનો ફ્ આદેશ. लूनीयति इति क्विप् ।
-
જૂનીય+વિવત્ - વિવત્ ૫.૧.૧૪૮ થી વિપ્ પ્રત્યય. જૂની+કમ્ - અતઃ ૪.૩.૮૨ થી ય નાં અ નો લોપ. જૂની+કમ્ - ઓવ્યૂ... ૪.૪.૧૨૧ થી યુનો લોપ. શૂન્યૂ+કમ્ - યોને... ૨.૧.૫૬ થી નો પ્. અહીં નૃત્યુ નો ૬૪.૨.૬૮ થી ૬ ના સ્થાને ર્ આદેશ થયેલો છે. તે કાર્ય અહીં માન્યું. હવે કલ્ પ્રત્યયનો દ્ધિ-તિ-લી-તીય વ્ ૧.૪.૩૬ થી ર્ કરવાનાં પ્રસંગે ન્ ને પૂર્વની સ્યાદિવિધિમાં અસત્ માન્યો. એટલે કે તે સ્ ને ૬ માન્યો. માટે જૂની ને તૂતી છે તેવું માન તૌ સંબંધી થયેલાં સ્ની પરમાં કસ્ પ્રત્યય છે તેથી ૭ સ્ નો સ્ થયો. लून्य्+उर् = लून्युर्
लून्युः ૨: પદ્દાન્તે... થી નો વિસર્ગ. અષીતિ વિમ્ ? વૃવળઃ = છેઠેલ, કાપેલ. પ્રશ્ + તવ્રત વતવતુ ૫.૧.૧૭૪ થી વત્ત પ્રત્યય. વ્ર+ન - સૂયત્યાઘો... ૪.૨.૭૦ થી 7 નો 7. વૃ+ન - પ્રહ વ્રુક્ષ્ય... ૪.૧.૮૪ થી ર્નો .
અહીં ત્ નો ત્ આદેશ થયો છે. તેને આ સૂત્રમાં માન્યો. પરકાર્ય કરવાનો પ્રસંગ આવ્યો ત્યારે તેને પર કાર્યમાં અસત્ માન્યો. તેથી ર્જન્ મનાયો. એટલે ધુડાદિ પ્રત્યય પર માની વૃ+ન, સંયોગસ્થાવો... ૨.૧.૮૮ થી ૬ નો લોપ કર્યો.
