Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 02
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
કામ સામ ૨.૧.૨૦ અર્થ : સુખદ્ અને મદ્ થી પર રહેલાં નામ નો આમ્ આદેશ થાય છે. વિવેચન : યુગ અને અમને Fળપ્રત્યય વિગેરે કાર્ય થવાથી યુતિ અને
મામ થાય છે. તેમજ મો ૨.૧.૯થી ૧નો જ્યારે લોપ થાય
ત્યારે યુપી અને સામ્ પણ થાય છે. પ્ર : અહીં ગામનો ક ર્યો તેને બદલે કર્યો હોત તો પણ યુઝાવમ્
- કામરૂપો સિદ્ધ થઈ શકત. કારણ કે ગુરમ ૨.૧.૬ થી
અત્ત્વનો ભા થઈને ઉપરનાં બંને રૂપો સિદ્ધ થઈ જાત. જવાબ: નિત્-વિવપ્રત્યયો લગાડીને નામધાતુ ઉપરથી નામ બનાવી જ્યારે
રૂપ કરવું હોય તો તે વખતે માન કર્યું હોત તો યુવકે યુક્રમ એવાં અનિષ્ટ રૂપો થાત. તેને દૂર કરવા માટે જ મામ્ નું નહીં કરતાં આમ્ કર્યું છે.
- પલક્યુલાવિખવાડા વનાણા વધુ ૨.૧.૨૧ અર્થ:
બ.વ.ના વિષયવાળી, સમવિભક્તિ (બેકી = દ્વિતીયા-ચતુર્થી અને પાઠી)ની સાથે પદથી પરમાં રહેલાં યુદ્અને ગદ્નો અનુક્રમે વસ - નણ આદેશ વિકલ્પ થાય છે. જો તે પદ અને યુદ્- અમદ્ એક જ વાક્યમાં હોય તો... અન્યાદેશમાં (નિત્યન્યાશે ૨.૧.૩૧ સત્રમાં) નિત્યવિધાન હોવાથી અહીં વિકલ્પ આદેશ થાય છે. કારણ કે એકરૂપને સિદ્ધ કરવા બે સૂત્રો ક્યારેય ન હોય. એ પ્રમાણે નીચેના ત્રણ સૂત્રોમાં પણ તે તે આદેશો
વિકલ્પ થાય છે. ' સત્રસમાસઃ યુગ્ય તિ યુI વિશ્વને અર્થ અને તિ વિઃિ I [ વાસી
વિથિ પતિ યુવ િતયા (કર્મ) પ ર તદ્ વાવચે ૨ રૂતિ
વિસાવચે, તરસન (કર્મ) કમ્ ૨ ન. ૨ રૂતિ વનસા (ઈ.ઢ.) ઉદા. : દ્વિતીયા – વો વો રક્ષા વ નો રક્ષા – આ બે વાક્યમાં વર્ષ:
એ પદ છે. અને તે પદથી પરમાં દ્વિતીયા બ.વ.માં વર્તમાન યુગ્મદ્ (થાન) - સત્ (માન) છે. અને તે બંને એક જ વાક્યમાં છે. તેથી તે બંનેનો વન આદેશ થયો. અને વિકલ્પ પક્ષે જ્યારે આદેશ ન થાય ત્યારે ઘોં ગુમાન રક્ષતુ, ઘોંડWાન રક્ષતુ એ જ પ્રમાણે ચતુર્થી - ત વ તી ત: યુખગમ્ રીતે
