Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 02

Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan

Page 87

७८
સૂત્રસમાસ : પાસ્ય આવી – પાલાવી, તયો: પાવાઘોઃ । (૫.ત.) 'वीरो विश्वेश्वरो देवो युष्माकं कुलदेवता ।
ઉદા.
स एव नाथो भगवानस्माकं पापनाशनः ॥
અહીં દેવ પદથી પર રહેલાં અને બીજા પાદની આદિમાં રહેલાં ‘યુષ્મ' ને તેમજ ‘ભાવાર્’ પદથી પરમાં રહેલાં અને ચોથા પાદની આદિમાં રહેલાં ‘અમ્મ’ને ૨.૧.૨૧ થી વસ્←નસ્ આદેશની પ્રાપ્તિ હતી તેનો આ સત્રે નિષેધ કર્યો.
पादाद्येोरिति किम् ?
'पान्तु वो देशनाकाले जैनेन्द्रा दशनांशवः ।
भवकूपपतज्जन्तुजातोद्धरणरज्जवः ॥
અહીં પદથી પરમાં ‘યુષ્કર્’ છે. પરન્તુ પાદની આદિમાં નથી. પ્રથમ પાદની મધ્યમાં છે. તેથી ૨.૧.૨૧ થી વર્ આદેશ થયો છે. ચા--ધવોને ૨.૧.૨૯
અર્થ :
૬-અહ-હ-વા અને વ આટલાં અવ્યયોનાં યોગમાં પદથી પરમાં રહેલાં યુખદ્ અને અસ્મન્ નાં વસ્–નમ્ વિ. આદેશ થતાં નથી. સૂત્રસમાસ : વર્થે અહી હજી વાર વંશ – ચાહ7-વૈવા: (ઈ.૮.) વાહનૈવૈ: યોગ:
વાહ વૈવયોગ:, તસ્મિન્
GEL.:
દ્વિતીયા – જ્ઞાન સુષ્માંશ રક્ષતુ, અસ્માંશ રક્ષતુ । જ્ઞાન તમારું અને અમારું રક્ષણ કરે.
અહીં પદથી પરમાં યુષ્પદ્ અને અસ્મછે. અને 7 નો યોગ છે. તેથી આ સૂત્રથી વક્ આદેશ ન થયો. ૨.૧.૨૧ સૂત્રથી પ્રાપ્તિ હતી તેનો આ સૂત્રે નિષેધ કર્યો.
ચતુર્થી – જ્ઞાનં યુગ્મળ્યું ન ટ્રીયતે અમાં 7 રીયતે। જ્ઞાન તમને અને અમને આપે છે.
ષષ્ઠી – જ્ઞાનૢ યુગ્મારું ૨ સ્વમ્ અસ્મા = સ્વમ્ । જ્ઞાન તમારૂં અને અમારૂં ધન છે.
એ પ્રમાણે અહ-7-વા-વ ની સાથેનાં ઉદાહરણો સમજી લેવા. યોગ કૃતિ વિમ્ ? જ્ઞાનગ્ધ શીલગ્ન તે સ્વમ્ । જ્ઞાન અને શીલ તારૂં ધન છે.
અહીં જ્ઞાન અને શીલની સાથે 7 નો સંબંધ છે. પણ યુષ્પત્ ની સાથે