Book Title: Shaktivadadarsha
Author(s): Sudarshanacharya
Publisher: Khemraj Shrikrushnadas Shreshthi Mumbai
View full book text
________________
काण्डम्. ] शक्तिवादः।
(५३) तानिरूपितभगवदिच्छीयविशेष्यतात्वावच्छिन्नसंसर्गेण घटत्वावच्छिन्ने द्रव्यपदप्रकारकं ज्ञानं संसर्गतावच्छेदकघटकघटत्वावच्छिन्नत्वांशेभ्रम एव ।।
न च द्रव्यपदजन्यविभत्त्युपस्थापितैकत्वादिप्रकारकद्रव्यत्वावच्छिन्नविशेष्यकबोधीया या एकत्वावच्छिन्नद्रव्यत्वावच्छिन्नविषयता सापि द्रव्यपदजन्यबोधीयद्रव्यत्वावच्छिन्नविषयतात्वेन भगवदिच्छाविषयः एवं च द्रव्यपदजन्यबोधीयैकत्वावच्छिन्नविषयत्वनिष्ठप्रकारतानिरूपितभगवदिच्छाविशेष्यतासम्बन्धेनैक. स्वादिमतो द्रव्यपदवत्वाद् द्रव्यपदादभ्रान्तस्य पदान्तरानुपस्थितैकत्वप्रकारे-. च्छीयविशेष्यतात्वावच्छिन्नसंसर्गेण द्रव्यपदविशिष्टो घटः' इत्याकारकशक्तिज्ञानस्य कारणत्वं वक्तव्यम् एतादृशशक्तिज्ञाने संसर्गता भगवदिच्छीयविशेष्यतायां प्राप्तां तादृशसंसर्गतावच्छेदकं चात्र घटत्वावच्छिन्नविषयत्वनिष्ठप्रकारता निरूपितत्वमेव घटत्वं च तद्घटकमिति संसर्गतावच्छेदकघटकघटत्वेन यद् द्रव्यपदजन्यबोधविषयत्वस्यावच्छिन्नत्वं तद् बाधितमेव-द्रव्यपदजन्यबोधविषयत्वस्य द्रव्यत्वावच्छिन्नत्यनियमेन घटत्वावच्छिन्नत्यासम्भवादिति घटत्वावच्छिन्ने घटविशेष्यफ (बटविषयकम् ) द्रव्यपदप्रकारकं शक्तिज्ञानं संसर्गतावच्छेदकघटकघटत्वावच्छिन्नत्वांशे भ्रम एव भ्रमात्मकशक्तिज्ञानस्य च न प्रमात्मकबोधं प्रति कारणतेति न द्रव्यपदाद् घटत्वप्रकारकप्रमास्मकबोधापत्तिरित्यर्थः । द्रव्यपदेति-द्रव्यपदजन्यो यो बोधस्तादृशबोधीयं यद् घटत्वावच्छिन्नं विश्यत्वं तन्निष्ठा या प्रकारतातन्निरूपिता या भगवदिच्छीया विशेष्यतात्यावच्छिन्ना विशेष्यता तत्सम्बन्धेनेत्यन्चयः ।
ननु “द्रव्यपदाद् द्रव्यं बोद्धव्यम्' इत्या कारकभगवत्संकेतस्वीकारे द्रव्यनिष्टा या द्रव्यपदजन्यबोध विषयता सा यया द्रव्यत्वावच्छिन्नास्ति तथा 'द्रव्यम्' इत्येकवचनोपस्थितैकत्वस्यापि द्रव्ये एवान्वयादेकत्वावच्छिन्नाप्यस्येव तथा चैकत्वावच्छिन्ना द्रव्यत्वावच्छिन्दा...च या द्रव्यपदजन्यस्तथा द्रव्यमित्येकवचनविभक्त्युपस्थापितैकत्यप्रकारको द्रव्यत्वावच्छिन्न । द्रव्य ) विशेष्यको बोधस्तादृशबोधीया विषयता सापि द्रव्यपदजन्यबोधीयाद्रव्यत्वावच्छिन्ना या विषयता तादृशविप्रयतावेन रूपेण भगवदिच्छाविषय एव तथा चैकत्वादिमता-एकत्वादिविशिष्टस्य घटादिदव्यस्थ द्रव्यपदजन्यबोधीया यैकत्वावच्छिन्ना द्रव्यनिष्टा विषयता तादृशविपयतानिष्ठप्रकारतानिम्.पिना पा द्रव्यनिष्ठा भगवदिच्छीयविशेष्यता तादृशविशेष्यतासंबन्धेन द्रव्यपदवत्त्वाद् द्रव्यपदादभ्रान्त. झ्यारि पदान्तरानुपस्थितैकत्वप्रकारेण-पदान्तरेणैकत्वस्यानुपस्थितिदशायामध्येकत्वप्रकारकः शादबोधः स्यादेव, येथा द्रव्यत्यप्रकारकबोधं प्रति द्रव्यपदजन्यबोधीयविषयतायां द्रव्यत्वान्वय एव हेतुस्तथैकरवप्रकारकबोधं प्रति बोधीयविषयतायामेकत्वान्वयस्यैव हेतुत्वं प्राप्तम् अस्ति चोक्तरीया द्रव्यपदजन्यबोधीयविषयतायामेकस्वान्त्रयः, किं च यथा द्रव्यत्वप्रकारकबोधं प्रति द्रव्ये दव्यपदजन्यबोधीयद्रव्यस्त्रावन्छिन्नविषयतानिष्ठप्रकारतानिरूपितभगवदिग्छीयविशेष्यतासंबन्धेन द्र. व्यपदवत्त्वं हेतुस्तथैकत्वप्रकारकबोधं प्रति एकत्ववति द्रव्यपदजन्यबोधीयैकत्वावच्छिन्नविषयतानि

Page Navigation
1 ... 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216