________________
કtી
Einst the virtant news પર.
.
૨૪ર દિ વંશીઓમાં
[ દશમ ખંડ આ ચેદિવશનો સ્થાપક મહારાજા ક્ષેમરાજ ચેદિવંશના છઠ્ઠા પુરૂષ તરીકે ઓળખાવ્યો હતો. તે
હતો. એટલે કે તેને આદ્ય પુરુષ હિસાબે ક્ષેમરાજને નંબર ચોથો ગણાય. એટલે તે આખી વંશા- તરીકે લેખાવે છે કેમકે ચક્રવતી ખા. પૂર્વેના બીજા રાજાઓ વિશે તપાસ કરવી જ રહે વળીમાં તેનું સેવેલે પિતે જ હાથીગુફાના લેખમાં તેટલામાં પુ. ૧. પૃ. ૧૬૭ ટી. નં. ૪માં જણાવ્યા સ્થાન પિતાના વંશની ઓળખ આપતાં પ્રમાણેના માસિકનો અંક મળી ગયો તેમાંથી શોભન
(પંકિત ૧૬ મી) પોતાના દાદા ક્ષેમ- રાય અને ચંડરાયનાં બે ખૂટતાં નામ મળી ગયાં. રાજ અને પિતા વૃદ્ધિરાજનાં નામ આપ્યાં છે એટલે એટલે કરકંડ મહારાજને મૂળ સ્થાપકના ઉચ્ચ સહજ અનુમાન લઈ શકાય છે કે, ક્ષેમરાજ તે પ્રથમ સ્થાન ગોઠવતાં. ક્ષેમરાજને નંબર ચોથ અને પુષ વૃદ્ધિરાજ તે બીજે અને ખારવેલ પિતે ત્રીજો ખારવેલનો બરાબર છો આવી ગયો. આ સંકલન પુરૂષ હોઈ શકે. વળી આ કલ્પનાને એ ઉપરથી સમર્થન અને ગ્રંથણીને તે પછી અન્ય સ્થાનેથી પણ બહું મળી ગયું છે. તે શિલાલેખની પંક્તિ બીજીનો અંતિમ મજબૂતાઈ મળી ગઈ (જેનું વિવેચને હાથીગુફાના શબ્દ “તતિ =ત્રીજે છે અને ત્રીજી પંકિતના આરંભે વર્ણન ઉપરથી સમજી શકાશેએટલે તે કલ્પનાને “પુરિસયુગે'=પુરૂષયુગ શબ્દ લખાયેલ છે એટલે તતિયે સ્થાને દઢ નિર્ણય થઈ ગયો છે અને આ ઉપરથી પુરિસયુગને અર્થ ત્રીજી પેઢીએ ખારવેલ થયેલ છે જે વિશાવળી ઉભી કરી શકાઈ છે તેનું વર્ણન પુ. ૧માં એમ વાતને મેળ ઉતારી દીધો. જ્યારે ખરી રીતે કરવામાં આવી ગયું છે. ટૂંકમાં કહેવાનું કે, ચેદિત્રીજી પેઢી' ત્યાં ભાવાર્થ કરવાનું નથી પણ ઉપરમાં વંશની વંશાવળીમાં ક્ષેમરાજનું સ્થાન પ્રથમ નહીં પણ દિવંશના ત્રણ વિભાગવાળા પારિત્રાકમાં અને કર. ચોથા નંબરે ગણવું રહે છે. કંડ પછી કેમ? વાળા પારિગ્રાફમાં આપણે જે પરિ. તેણે કલિંગની ગાદી ઈ. સ. પૂ. ૪૭૫-૪માં સ્થિતિ વર્ણવી ગયા છીએ તે જ ખરી રીતે સ્થિતિ કબજે કરી છે અને ૩૬ વર્ષ લગભગ રાજ્ય બની રહી હતી, એટલે ખાત્રી થશે કે ઉપરની પંક્તિમાં
છે. એટલે તેના રાજાને પુરિસયુગે' શબ્દ કેવા ભાવાર્થમાં મૂળકર્તાએ વાપર્યો તેને રાજ્યકાળ અંત ઈ. સ. ૪૩૯માં આવ્યું હતા. આ પ્રમાણે મે ઉકેલ શોધી રાખ્યો હતો. તેવામાં ઉમર તથા રાજ્ય હતા એમ ગણવું રહે છે. તે અચિંત્યા માર્ગે તેને સમર્થન મળી ગયું. ઈ. સ. ૧૯૨૯ વિસ્તાર કેટલા વર્ષની ઉમરે ગાદીપતિ માં લાહેર મુકામે અખિલ ભારતીય પ્રાચ્યવિદ્યા
' બન્યો હતો તે હકીકત ક્યાંય પરિષદનું પાંચમું અધિવેશન ભરાયું હતું તે સમયે નીકળતી નથી. પરંતુ તેના જીવનમાં તેણે જે બહાદુરી બંગાળ-આસામ તરફના ડો. બુઆ નામના વિદ્વાને બતાવી છે તથા પિતાનાં મર્યાદિત સાધન હેવા ખારવેલ મહારાજા સંબંધી એક લેખ વાંચ્યો હતો, છતાં. સંગ્રામનિપુણ અને સૈન્યપતિના દરજજે રહી તેમાં તેમણે (જે હું ભૂલતે ન હોઉં તે) ખારવેલને અનેક યુદ્ધમાં વિજેતા બનેલ નંદિવર્ધન જેવા રાજવીની
(૩૪) જુઓ પુ. ૧ પૃ. ર૯૪ ટી. નં. ૯: આ માસિકનું કેટલીય ગુંચને નીકાલ થઈ ગયેલ છે. નામ “અનેકાંત’ છે. દીલહીથી પ્રગટ થતું હતું. તેના પુ. ૧ (૩૫) વિદ્વાનોએ આ સમય કબૂલ રાખે છે તેમ કિરણ ૩ થી ૬ (ઈ. સ. ૧૯૩૦) માં પૂ. મુ. શ્રી કલ્યાણ આગળ પાછળના એતિહાસિક બનાની સાથે તેને સુમેળ વિજયજીએ તથા અન્ય વિદ્વાનોએ ચર્ચા ઉપાડી છે. અને પુરવાર થઈ જાય છે એટલે આપણે તેની ચર્ચામાં ઉતરવાએમ ઠરાવ્યું છે કે આ વંશાવળી બહુ આધાર ભૂત નથી પણું રહેતું નથી. છતાં કહેવું પડે છે કે, ભલે સશે તે આધાર ભૂત નથી જ
સલ સવારી તે આધાર ભૂત નથી જ (૩૬) જુઓ ૫.૧ ૫. ૩૯૨ માં આપેલ ચેદિ. પરંતુ તેમાંથી ઘણું નવું નવું તત્વ મળી આવ્યું છે જેથી પતિની વંશાવળી,
