________________
૧૨
ભાવનાબોધ નગરી, નથી તે મહાલય કે નથી તે પલંગ, નથી તે ચામર છત્ર ધરનારા કે નથી તે છડીદારે, નથી તે સ્ત્રીઓનાં વૃંદ કે નથી તે વસ્ત્રાલંકારે, નથી તે પંખા કે નથી તે પવન, નથી તે અનુચરે કે નથી તે આજ્ઞા, નથી તે સુખવિલાસ કે નથી તે મદોન્મત્તતા. જુએ છે તે જે સ્થળે પાણીને વૃદ્ધ ઘડો પડ્યો હતો તે જ સ્થળે તે પડ્યો છે. જે સ્થળે ફાટતૂટી ગોદડી પડી હતી તે સ્થળે તે ફાટી તૂટી ગદડી પડી છે. ભાઈ તે જેવા હતા તેવા ને તેવા દેખાયા. પિતે જેવાં મલિન અને અનેક જાળી ગેખવાળાં વસ્ત્ર ધારણ કર્યા હતાં તેવાં ને તેવાં તે જ વસ્ત્રો શરીર ઉપર વિરાજે છે. નથી તલભાર ઘટ્યું કે નથી જવભાર વધ્યું. એ સઘળું જોઈને તે અતિ શેક પામે. જે સુખાબર વડે મેં આનંદ માન્ય તે સુખમાંનું તે અહીં કશું નથી. અરેરે! મેં સ્વમના ભેગ ભેગવ્યા નહીં અને મિથ્યા ખેદ મને પ્રાપ્ત થયો. બિચારે તે ભિખારી એમ ગ્લાનિમાં આવી પડ્યો.
પ્રમાણુશિક્ષા :- સ્વમપ્રાપ્તિમાં જેમ તે ભિખારીએ સુખસમુદાય દીઠા, ભગવ્યા અને આનંદ માળે, તેમ પામર પ્રાણુઓ સંસારના સ્વપ્રવત્ સુખસમુદાયને મહાનંદરૂપ માની બેઠા છે. જેમ તે સુખસમુદાય જાગૃતિમાં તે ભિખારીને મિથ્યા જણાયા, તેમ તત્ત્વજ્ઞાનરૂપી જાગૃતિ વડે સંસારનાં સુખ તેવાં જણાય છે. સ્વમાના ભંગ ન ભેગવ્યા છતાં જેમ તે ભિખારીને શેકની પ્રાપ્તિ થઈ, તેમ પામર ભવ્યો સંસારમાં સુખ માની બેસે છે, અને ભગવ્યા તુલ્ય ગણે છે, પણ તે ભિખારીની પેઠે પરિણામે ખેદ, પશ્ચાત્તાપ અને અર્ધગતિને પામે છે. સ્વમાની એકે વસ્તુનું સત્યત્વ નથી, તેમ સંસારની
