Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
૨૦: શ્રી. જયભિખુ જીવન-વિલેકન બીજું, એમાં માનવતાનું દર્શન કેટલે અંશે થાય છે. ગુજરાત સમાચાર' સંસ્થાના વિખ્યાત
આ બે તો મળ્યાં. પછી એ કથા રસભર બાલસાપ્તાહિક ઝગમગમાં પણ તેઓ વર્ષોથી લખે અને હદયસ્પર્શી બની જ સમજો. કેવળ શ્રદ્ધાને છે; ને મુખ્યત્વે પહેલું પાનું તેમના નામથી અંકિત બળે જ ગળે ઊતરી શકે એવા પૌરાણિક કથાપ્રસંગ હોય છે. સૌરાષ્ટ્રનાં માતબર દૈનિકે “જયહિંદ ” અને ગોને હૃદયસ્પર્શી અને બુદ્ધિગમ્ય ઢબે રજૂ કરવાની “ફૂલછાબ'માં તેમ જ અન્ય માસિકોમાં તેમની ધારાશ્રી જયભિખૂની રીત સાવ અનોખી છે. મતલબ વાહી નવલકથાઓ પ્રગટ થયેલી છે. સામયિકેમાં પણ કે કથાવસ્તુ કે કથાપ્રસંગ કદાચ નાનો કે ન (જેવા કે “અખંડ આનંદ', 'જનકલ્યાણ'), યથાહોય, પણ જે એમાં માનવતાનું તત્વ ભર્યું હોય શક્ય લખ્યા કરે છે. નડિયાદથી પ્રગટ થતા પ્રસિદ્ધ તે તેઓ સહજ રીતે વામનમાંથી વિરાટ સર્જન સાપ્તાહિક “ગુજરાત ટાઈમ્સ'માં એમની “ન ફૂલ–ન કરી દે છે.
કાંટા” કટાર પણ વાંચકો પર કામણ કરનાર નીવડી છે. જ્યભિખુના વિશાળ વાચક વર્ગમાં જેને સાથે
બીજું એક નામ પણ અહીં ખાસ ભારપૂર્વક જૈનેતરો પણ છે, તેનું ખાસ કારણ એ છે કે નધિવું જોઈ એ. ગુજરાતની પ્રસિદ્ધ પ્રકાશનસંસ્થા એમનાં લખાણોમાં ક્યાંય સાંપ્રદાયિક અભિનિવેશ
ગૂર્જર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય સાથે શ્રી જયભિખુને પ્રારંભથી જોવા મળતો નથી; તેઓ જૈન, બૌદ્ધ ને બ્રાહ્મણ
સંબંધ બંધાયો, અને લગભગ મોટા ભાગનાં તેમનાં ધર્મને આર્ય સંસ્કૃતિનાં સમાન અંગ માને છે.
પુસ્તકો તેઓએ પ્રગટ કર્યા છે. ગૂર્જર ગ્રંથરત્ન શ્રી, ભિખુ લેખકેમાં પોતાનું સ્થાન નકકી
કાર્યાલયના પ્રેસ શારદા મુદ્રણાલયનું પણ તેઓએ
આંખોમાં તકલીફ ઊભી થઈ ત્યાં સુધી કુશળતાથી કરાવવાના ઝઘડામાં કદી નથી ઊતર્યા. કોઈ પણ જુન
સંચાલન કર્યું છે. કલમના આ કસબી મુદ્રણકલાના વાણી કે અદ્યતન સરસ્વતીપુત્રને સન્માનવામાં એ
પણ નિષ્ણાત છે. પિતાનું ગૌરવ માને છે. પ્રતિષ્ઠા ઝઘડાથી નહીં,
શ્રી. જયભિખ્ખું ડાયરાના માણસ છે; ને એમનો પણ શ્રમથી મળે છે, તેમ તેઓ માને છે. અને પ્રેરણા
ડાયરે વખાણાય છે. પદ્મશ્રી દુલા કાગ, સ્વ. સાક્ષરતો પ્રભુદીધી હોય છે.
વર્ય શ્રી ધૂમકેતુ, સ્વ. શ્રી ગુણવંતરાય આચાર્ય, શ્રી શ્રી જયભિખુનું પ્રારંભિક જીવન પત્રકાર તરીકે કનુભાઈ દેસાઈ, ડૉ. ધીરુભાઈ ઠાકર, પં. રતિલાલ પસાર થયું છે. વર્ષો લગી એમની વેધક કલમે
દેસાઈ ગુ. વિદ્યાપીઠવાળા શ્રી. શાંતિલાલ શાહ,
મા શ વિરાણીડવાળા શ્રી શાંતિલાય | જૈન જ્યોતિ તથા વિદ્યાથી' સાપ્તાહિકમાં શ્રી, ર. જ. દલાલ, શ્રી. ગોવિંદભાઈ પટેલ, દીપક સમાજ અને આવતી કાલની આશા સમા નાગરિકે પ્રિન્ટરીના સંચાલક બંધુઓ, ચિત્રકાર શ્રી ચંદ્ર, માટે પોતાની તેજસ્વી કલમ દ્વારા નવા વિચારો સોમાલાલ શાહ વગેરે એના વણનોંધ્યા સભ્ય પીરસ્યા. મુંબઈના રવિવાર' અઠવાડિકમાં એમની હતા. આ ડાયરાનાં અનેક સુફળ પ્રાપ્ત થયો છે. સંપાદકીય નોંધેએ અને વાર્તાઓએ પણ એમને એવું એક સુફળ તે શ્રી જીવનમણિ દ્વાચનમાળા આમ જનતામાં કપ્રિય બનાવવામાં ઠીક ઠીક ફાળો ટ્રસ્ટ. એ ડાયરામાં એક વખતે સરસ્વતીચાહક શ્રેષિઆવે એમ નોંધવું જોઈએ.
વર્ય શ્રી લાલભાઈ મણિલાલ શાહ હાજર હતા. આ ઉપરાંત ગુજરાતના સુપ્રસિદ્ધ દૈનિક “ગુજ. ને શ્રી ભિખુએ રસભરી, નીતિ પોષક ને સસ્તી રાત સમાચાર'માં ખૂબ ખ્યાતિ પામેલ “ઈંટ અને વાચનમાળાને વિચાર રજૂ કર્યો. પૂર્વસંસ્કાર હશે, ઈમારત'ની કટારે જનતાની ખૂબ ચાહના મેળવી કે એ વિચારબીજે શ્રી. લાલભાઈના હૃદયમાં અંકુર આપી છે. જીવનને પ્રેરે તેવી એક વાત કે લેખ, પ્રગટાવ્યા. ને શ્રી. જીવનમણિ સવાચનમાળા ટ્રસ્ટને સાદી રીતે, કથા દ્વારા રાજકારણની ચર્ચા અને ઉર્દૂ જન્મ થયો. આજે એક દશકો પૂરો થયો છે. ને આ શેરની વાનગી એ તે કોલમની વિશિષ્ટતા છે. વાચનમાળાએ અનેક સુંદર લખાણવાળાં રૂપરંગ
