Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
શ્રી. જયભિખ્ખું રષ્ટિપૂર્તિ મરણિકા રહે બીજી એક વાત. ગુજરાતી સાહિત્યમાં અત્યારે ચતુર મુત્સદ્દીગીરીને થોડોક અંશ પણ એમનામાં એક મોટું ભયસ્થાન ઊભું થયું છે, એ છે અગમ્યતા ખરો. પણ એ મુત્સદ્દીગીરીને તેઓ સદાય સ્વરક્ષણની દ્વારા વિદ્વત્તા દર્શાવવાનો દંભ. સાહિત્યસર્જન જેટલું ઢાલ રૂપે જ વાપરતા રહ્યા છે. એ મુત્સદ્દીગીરી આક્રજટિલ એટલું ઊંચી કેટિનું એવી ભ્રામક માન્યતાને મક, વિનાશક કે અનિષ્ટ તત્તવો ધરાવનારી નથી. ભોગ અત્યારના આપણા કેટલાક લેખકે જ નહિ પણ એમનામાં રહેલી સાવચેતીની પ્રચુર માત્રાનો જ એક દુર્ભાગ્યે વિવેચકોયે થઈ પડ્યા છે!
અંશ એ મુત્સદ્દીગીરી છે એમ કહી શકાય. આપણે શા માટે અને કોને માટે લખીએ છીએ” મિષ્ટભાષી, સૌજન્યશીલ અને સૌમ્ય આ સજ્જન એ અંગેના તાવિક અને મૂળભૂત હેતુ જ હવે ભુલાઈ સાથે વાતચીત કરતાં મોટે ભાગે તમે પ્રસન્ન જ થાઓ. ગયો છે! પણ શ્રીયુત “જયભિખુ”એ કદી ય અગ- કટ સત્યને પણ કટુતા વિના રજૂ કરવાની કલા મ્યતાના અંચળા હેઠળ પોતાની વિદ્વત્તા દર્શાવવાને એમને વરી છે. યત્ન કર્યો નથી. સાહિત્ય આમ જનતાના ઉત્થાન
પણ એમના વ્યક્તિત્વ વિશે સૌથી વધુ માન માટે છે, જીવનઘડતર માટે છે તથા જીવનમાંગલ્ય
ઉપજાવનારું તો એમનું ચારિત્ર્ય જ છે આજે જ્યારે માટે છે એ સત્ય સદૈવ એમણે પોતાની નજર સમક્ષ
સુંદર વિચારો પ્રજાને આપનારા અને “મહાન' તથા રાખ્યું છે. એમનું સમગ્ર સાહિત્ય સ્વચ્છ, નિર્ભેળ,
પ્રતિષ્ઠિત લેખાતા લેખકોમાંના કેટલાક જ્યારે ચારિ. જીવનાનુરૂપ અને માંગલ્યકર છે.
યહીનતાથી કલુષિત થયેલા નજરે પડે છે ત્યારે આ હવે એમના વ્યક્તિત્વ વિશે. એમના ગાઢ પરિ.
સજ્જનની ચાત્ર્યિશીલતા, ચારિત્ર્યદઢતા અને ધર્મચયમાં આવવાનું સૌભાગ્ય તો મને સાંપડયું નથી,
ભાવના વંદનીય છે. સાદા પણ એટલા જ. વિલાસ પણ જે થોડોઘણે પરિચય મને એમનો થયો છે તે
એમને સ્પર્શવાની હિંમત કરી શક્યો નથી. પરથી એમના વ્યક્તિત્વનાં વિવિધ પાસાંઓ આલેખવાને અત્રે યત્ન કરું છું.
એમણે પિતાનું વારણ્ય પણ ઠીક ઠીક જાળવી સાહિત્યને જીવનનિર્વાહના સાધન તરીકે સ્વીકારીને
રાખ્યું છે અને ધર્મ, અર્થ, કામ તથા મોક્ષની આપબળે આગળ વધેલા આ સજજને મધ્યમ વર્ગના
પ્રાપ્તિ માટે શારીરિક સંપત્તિ પણ એક મહત્વનું વિશાળ કૌટુંબિક જીવનનો અને જીવનની તડકીછાંયડીનો સાધન છે એ સત્ય તેઓ સુપેરે સમજ્યા છે, કેમ સારે સરખો અનુભવ પામીને પોતાનું જીવન ઘડયું છે.
તા કે તેઓ સાદું, પવિત્ર, પરિશ્રમી અને પ્રેમાળ કૌટુંબિક
જીવન ગાળવામાં માને છે, આદર્શવાદી હોવા છતાં તેઓ એટલા જ વ્યવહારુ
એમનો નેહીવર્ગ વિશાળ છે. આનું કારણ પણ છે. આદર્શ અને વ્યવહારનું સુભગ મિશ્રણ
કેવળ એમની મિષ્ટભાષિતા કે વ્યવહાર પટુતા જ નથી, એમના રોજિંદા વ્યવહારમાં નજરે પડે છે તેઓ
પણ અંગ્રેજીમાં જેને obliging natureના કહી જેમ અંધ આદર્શવાદી નથી તેમ જડ અને નિષ્ફર
શકીએ એવા એ સજજન છે. વ્યવહારવાદી પણ નથી. વ્યવહારમાં સદાય સાવચેત, સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિવાળા અને સમાધાનકારી વૃત્તિ ધરાવનારા
પ્રભુ એમને દીર્ધાયુ આપો ને એમને જીવનપંથ રહ્યા છે.
સદાય મંગલમય બની રહો !
