Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
છO:
જજે,
સાત્ત્વિક સાહિત્યકાર
આપણા સાહિત્યના સુપ્રસિદ્ધ કલમધર શ્રી. પ્રેમશૌર્યને વિરલ ગાયક કવિ નર્મદની પેઠે ભિખુ’નું '૬૯ની ૨૪મી ડિસેમ્બર ૨ કલમને ખોળે માથું મૂકીને જીવવાની એમને તમન્ના વર્ષની વયે દુઃખદ અવસાન થયું છે. એમનું નામ હતી. એ તમન્નાએ એમની પ્રતિભાને લેખિની બાલાભાઈ વીરચંદ દેસાઈ “જયભિખુ’ એ તે દ્વારા નિર્ઝરતી કરી. એમણે ચાર દાયકા સુધી કલએમનું કલમનામ. નાનપણથી જ એમને વાંચનને મની અવિરત ઉપાસના કરી છે ! ગુજરાતી ભાષામાં ભારે નાદ હતો. ભણતા ત્યારે અભ્યાસનાં પુસ્તકા વ્યવસાયી લેખક તરીકે ખુમારીથી અને પોતાની કરતાં વાર્તાનાં પુસ્તક વધુ વાંચતા. ૧૩ વર્ષની જાતનું પતન થવા દીધા વિના જીવી જવું એ અતિ પોતાની કિશોરાવસ્થામાં જ એમણે “સરસ્વતી- કઠિન કાર્ય છે અને તેમાં ય ગલગલિયાં કરાવે ચંદ્રની નવલકથા એકથી વધુ વાર વાંચેલી ! એ
એવું નહિ પણ “સાત્વિક' સાહિત્ય સર્જીને જીવી એમને પ્રિય ગ્રંથ. વાંચનના એવા વિરલ શેખે જવું એ વિશેષ કપરું કાર્ય છે. પણ શ્રી “જયભિએમને હાથમાં કલમ ઝાલવા પ્રેર્યા, જે કે સર્જન- ખુ' એ કાર્યમાં સુપેરે સફળ થયા અને પાછલી પ્રતિભાનાં બીજ તો એમનામાં જન્મજાત જ હતાં.
અવસ્થામાં તો ઠીક ઠીક ઉપાર્જન પણ કર્યું. એની ૧૯૨૯હ્માં “ભિક્ષુ સાયલાકર” નામે એમની પ્રથમ પાછળ એમની પ્રતિભા ઉપરાંત એમની વિરલ સાહિકૃતિ પ્રગટી, જેમાં એમણે પોતાના ગુરુ વિજયધર્મ ત્યપ્રીતિ, અવિરત કાર્યનિષ્ઠા અને સાહિત્યોપાસસૂરિજીનું જીવનચરિત્ર આલેખ્યું હતું.
નાની અમર ભાવના જ રહેલાં છે. પરિશ્રમે પણ અભ્યાસ પૂરો કર્યા પછી એમણે ત્રણ નિયમો એમાં મોટો ભાગ ભજવ્યો છે. ચાર દાયકાના નિષ્ઠા લીધા : (૧) નોકરી કરવી નહિ (૨) પૈતૃક સંપત્તિ અને પરિશ્રમયુકત સાહિત્યોપાસનાના સાતત્યને લેવી નહિ અને (૩) કલમને આધારે જીવવું, પછી કારણે એમણે નાનાં-મોટાં ૩૦૦ પુસ્તક લખ્યાં છે, એ નિર્ણય શકય એટલી દઢતાથી અમલમાં મૂકવા જેમાં નવલકથા, નવલિકા, સાહસકથા, નાટિકા, એમણે ભગીરથ યત્નો કર્યા અને એ કારણે આવતી જીવનચરિત્ર વગેરે વિવિધ સાહિત્યપ્રકારોનો સમાવેશ કસોટીઓને હસતે મુખે વધાવી છે કે પૈતૃક સંપત્તિ થાય છે ! એમની કૃતિઓની સંખ્યા ભલે મહત્વની ત્યાગતાં એમને શરૂઆતમાં સાત-આઠ વર્ષ નોકરી લેખાતી હોય, પણ મારે નમ્ર મતે તો એથી યે કરવી પડી હતી અને એ પછી થોડાક વર્ષ સુધી વિશેષ મહત્તવની તે એ કૃતિઓના સંજે ન પાછળ
પાર્ટ ટાઈમ” નોકરી પણ કરવી પડેલી. પણ રહેલી એમની જીવનમાંગલ્યની સાત્ત્વિક દૃષ્ટિ છે. “તું તારો પિતાને જ દીવો થા” એ સુવર્ણ એમણે સદૈવ નિર્મળ, નિષ્કલંક અને સાત્વિક વાક્યને સદૈવ નજર સમક્ષ રાખીને એમણે આપ. સાહિત્ય જ સજર્યું છે. પ્રજાને બગાડે એવું સાહિત્ય કમાઈ માટે ભગીરથ શ્રમ સેવવામાં પાછી પાની એમણે કદી સજ્યુ નથી. તે એટલે સુધી કે છેલ્લા કરી નહિ અને જોડે જોડે સાહિત્યસેવા પણ આચ. કેટલાંક વર્ષો દરમિયાન તેઓ અમદાવાદના સુપ્રસિદ્ધ રતા રહ્યા.
દૈનિક ગુજરાત સમાચારમાં નિયમિત રૂપે “ઈટ
