Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
૧૬૮: એક વિદ્યાથી
જાય છે. છતાં ચંદ્રનગર સોસાયટીના એમના બંગ- વાન દૈનિક “ ગુજરાત સમાચાર' સાથે સંકળાયેલ લાનાં અનેક સંભારણાં અમારી આંખ સામે તરતાં હતા અને આ દૈનિકની ખૂબ ખ્યાતિ પામેલ અને રહે છે.
બહોળો વાચક વર્ગ ધરાવનાર કટાર “ઈટ અને શ્રી બાલાભાઈ જેવા પુણ્યાત્માને પોતાના દેહ ઈમારત ” તેમજ “ જાણ્યું છતાં અજાણ્યુંદ્વારા વિલય-નિર્વાણની આગાહી થાય એમાં નવાઈ નથી. જનતાની ખૂબ જ ચાહના મેળવી હતી. આ ઉપ
હું ૧૯૭૦નું વર્ષ જોવાને નથી” એવા અમારા રાંત “ ઝગમગ ” અને “શ્રી ' સાપ્તાહિકમાં પણ સંપાદક-ભાઈ ચંદ્રશેખર ઠકકર સમક્ષ સ્વ શ્રી જય. તેઓ છેલ્લા ઘણા સમયથી લખતા અને તેમનાં ભિખૂએ ઉચ્ચારેલા શબ્દ સાચા હતા તે આજે લખાણ એ અનેરી ચાહના મેળવી હતી. સમજાય છે. “સંપાદકીયમાં એમની જન્મકુંડળીના - સ્વ. શ્રી “જયભિખુ એ સાહિત્યના ઘણું ગ્રહોની ચર્ચા કરતાં સામેનાં પાનાં પર તેઓ મહાન પ્રકારો ખેડ્યા હતા. તેમણે ઐતિહાસિક સામાજિક કયા ગ્રહયોગોને આધારે હતા તે બતાવાયું છે. તેઓશ્રી પૈરાણિક નવલકથાઓ, સાહસકથાઓ, નાટિકાઓ પિતાની લીલી વાડી, બહાળું કુટુંબ, સંખ્યાબંધ અને નાનાંમોટાં જીવનચરિત્રો લખ્યાં હતાં. મિત્રો તથા શુભેચ્છકનું મહામંડળ મૂકીને નિર્વાણપદ નવલકથાના ખેડાણે તેમને સાહિત્યક્ષેત્રે વ્યપામ્યા હોવાથી એમને માટે આંસુ સારવાને બદલે વસ્થિત પ્રવેશ કરાવ્યો એમ કહી શકાય. તેમની બીર અને દોહરો અહીં આપીએ.
નવલકથાઓ અપૂર્વ આદર પામી, તેમની કથાઓ “જબ તુમ આયે જગત મેં જગ હસે, તુમ રોય;
હિંદીભાષી વિસ્તારોમાં પણ લોકપ્રિય અને આદર એસા ભરણાં કર ચલે, તુમ હસો, જગ રોય.”
પ્રાપ્ત કરનાર બની. ભારત સરકાર કે ગુજરાત સર
કારનાં ઈનામો અવારનવાર મેળવનાર આ સર્જકની શ્રી જ્યભિખુને આવું જ મરણ મળ્યું હોવાથી
લગભગ તેરથી પંદર કૃતિઓ પુરસ્કારને પાત્ર ઠરી તેઓ અમર છે.
હતી. તેમણે લખેલ “દિલના દીવા' નામના ફક્ત & કિસ્મત |
અડતાલીસ પાનાના પુસ્તકને પ્રોઢ શિક્ષણ, ભાષાંતર વગેરે એવી ત્રણ રીતે પારિતોષિક પ્રાપ્ત થયાં હતાં.
સૌરાષ્ટ્રના એક નાનકડા ગામડાંમાં જન્મેલ જીવનને બગીચાનો છોડ બનાવનાર સાહિત્ય અને શરૂઆતનું શિક્ષણ પામેલ સ્વ. શ્રી જયભિખુએ સકની અદિથી આ ચમનમાં બહાર લાવી ખુબુનો કેટલોક માધ્યમિક અભ્યાસ અમદાવાદમાં પણ મૂલ્યો ખીલવનાર શ્રી “જયભિખુ’ એ ગયા બુધવારે કરેલ. મુંબઈના વીરતત્વ પ્રકાશક મંડળ સાથેના આ આલમને અલવિદા કરી.
તેમના સંપર્ક સંસ્થાના સ્થાન ફેર સાથે કાશીમાં - ગુજરાતી સાહિત્યના સંગેમરમરને સુવાસથી પણ અભ્યાસ કરવાની તક મળેલી. શિવપુરીમાં સંસ્થા શણગારનાર આ સમર્થ શબ્દશિલ્પીએ તેની કારકિર્દીને સ્થિર થતાં ત્યાનાં ગુરુકુળમાં રહી આઠનવ વર્ષ આરંભ પત્રકાર તરીકે કર્યો હતો. તકદીરની તાસીર સુધી સંસ્કૃત, હિ દી, ગુજરાતી અને અંગ્રેજી ભાષાને પણ કેવી છે કે વર્તેરૂખસદના છેલ્લા સલામ સમું અભ્યાસ પણ તેમણે કર્યો હતો. જૈન દર્શનશાસ્ત્રના તેમનું આખરી સર્જન પણ એક પત્રકાર તરીકેનું આ પ્રખર અભ્યાસીએ કલકત્તા સંસ્કૃત એસસીએજ છે. “ગુજરાત સમાચાર ની રવિવારની આવૃત્તિની શનની “ન્યાયતીર્થ અને ગુરુકુળની “તકભૂષણની તેમની કપ્રિય કટારનું લખાણ પૂર્ણ કર્યું અને પદવીઓ પણ પ્રાપ્ત કરી હતી. કિરતારનું તેડું આવ્યું.
સને ૧૯૩૩ની સાલમાં કલમને ખોળે માથું છેલ્લાં ઘણું વર્ષોથી તેઓ અમદાવાદના આગે- મૂકી મા સરસ્વતીની આરાધનાની પ્રસાદી–રૂપે જે
