Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
શ્રી જયભિખ્ખું ષષ્ટિપૂર્તિ મરણિકા ૩૯ દિક મુદિતાને અનુભવ થાય છે. તેમનું ચિંતન અને ભિખુ સાહિત્યજગતના અજાતશત્રુ લેખક હશે. અનુભૂતિ હરિયાળી ધરતીની પેઠે જીવનની કુમાશ એ સૌના મિત્ર છે અને પરિચયમાં આવનાર પર એ અને આંતર સૌન્દર્ય પ્રગટાવી જાય છે. વાર્તા હોય, તેમના નિર્મળ રિમતની અને સૌજન્યની ભૂરકી નાખી નવલકથા હોય, જીવનચરિત્ર હોય કે પ્રેરક-બોધક મિત્ર બનાવી જાણે છે. મિત્રો બનાવવાની કળામાં પ્રસંગ હોય; તે સર્વમાં તેમની અનુભૂતિનો સ્પર્શ શ્રી. જયભિખુ ભારે કુશળ સાબિત થયા છે. આ શૈલી અને નિરૂપણ ઉભયમાં વર્તાઈ આપે છે. સર્જક વષ્ટિપૂર્તિ સમારોહની પાછળ પણ આવા વિશાળ તરીકેની તેમની મુદ્રા ભક્તકવિની, ભક્તસર્જકની ખાલી મિત્રવર્તુલના પ્રેમનો જ પડઘો પડી રહેલો દેખાય છે. ઊઠે છે.શ્રી. જયભિખુએ તેમની કેટલીકકથાઓમાં હું રાજકારણમાં પડ્યો. શ્રી. જયભિખુ પણ કથાવસ્તુઓ માટે જૈન કથાઓ, પરંપરાઓ કે આંખોના કારણે શારદા પ્રેસમાંથી નિવૃત્ત થયા. એ કિંવદંતીઓનો સહારો લીધો છે. પણ તેમનું સર્જન ઘેરથી બહાર નીકળે નહિ. આંખની તકલીફના કારણે સંપ્રદાયની સીમાઓ વધીને જીવનસ્પશી સાહિત્ય બની જાહેર સમારંભમાં પણ ભાગ્યે જ દેખાય. ભારે રહે છે, તેનું રહસ્ય તેમની ચરમ જીવનસાધનામાં ગામડે જવાનું થાય, એથી મળવાનું લગભગ છૂટી ગપાયેલું છે.
ગયું. છતાં તેમના ભર્યા ભર્યા હૃદયની દૂફ એવી કે. શ્રી, જયભિખુ માનવીના જીવનની શ્રદ્ધાના લેખક નથી મળ્યા એવું ન લાગે કે મૈત્રીમાં ઓટ આવી . છે. માનવજાત માટેનો અસીમ પ્રેમ અને જીવન છે એવો યે ભાસ ન થાય. માંગલ્ય માટેની શ્રદ્ધા તેમના વિપુલ સાહિત્યમાં તુલસી
હું ચૂંટણીમાં પડ્યો. કોંગ્રેસની ટિકિટ પર કયારામાં મૂકેલા ઘીના દીવડાની પેઠે પ્રગટી રહે છે. વિધાનસભાની બેઠકના ઉમેદવાર હતો. ચૂંટણી
શ્રી. જયભિખુ પ્રયોગશીલતા કે અદ્યતનતા કે પ્રચારમાં લેખકેને બોલાવવાનું નક્કી કર્યું. થોડાક નાવીન્યના આગ્રહથી કે પ્રલોભનોથી અસ્પષ્ટ રહ્યા આત્મીય મિત્રોને ખાસ યાદ કર્યા. શ્રી. જયભિખુને છે. પોતે માનેલા નીતિધર્મ અને સાહિત્યધર્મને પ્રમા
પત્ર લખ્યો. ણિકપણે અદા કરવાનો પુરુષાર્થ એ કરતા રહ્યા છે.
હું તો ગામડે જ હતો. મને ખબર નહિ કે શ્રી. જયભિખુ જનસમૂહના, લોકજીવનના લેખક છે.
તેમની આંખે મેતિ ઊતર્યો છે, રાતના દેખાતું બહુજનસમાજને કંઈક આપવું છે, કંઈક કહેવું છે, પોતે જે કંઈ પામ્યા છે તે બતાવવું છે એવો
નથી. સ્વાર્થ પણ બરાબર રહેતું નથી. છતાં, પત્ર સર્જકધર્મ સમજીને એ લખે છે. અત્યારે જ્યારે
મળતાં જ, તે ભાઈ પેટલીકર અને પન્નાલાલ સાથે જીવનનાં નૈતિક મૂલ્યોનો હાર થઈ રહ્યો છે, વ્યવહાર
મારા ચૂંટણીપ્રચારમાં દોડી આવ્યા. ગામડાના અને આચારમાં અપ્રમાણિકતા, અનીતિ, ભ્રષ્ટાચાર
ધૂળિયા રસ્તા, રોજની છ થી સાત સભાઓ, ઘર કરતો જાય છે અને માનવસંબંધોની સચ્ચાઈ
આરામ ન મળે અને જીપની કંટાળાજનક મુસાફરી: પણ માઝા મૂકી રહી છે ત્યારે આ લેખક પલાંઠી વાળીને છતાં તેમણે પ્રેમથી જવાબદારી અદા કરી. જીવનનું પરમ મંગલ ગીત કલમમાંથી વહેતું રાખે છે. મિત્રોને, પરિચિતોને, કેઈકને, જનસમૂહને ઉપનીતિપરાયણતા અને સદાચાર એ જ માનવીના યોગી થઈ પડવું એ તેમને કાયમનો ગુણ છે. એના કલ્યાણના રાજમાર્ગો છે, એ બતાવવા તેમની કલમ કારણે તબિયતના ભોગે પણ તે કેઈને ના પાડતા વણથંભી ચાલ્યું જ જાય છે. તેમની શ્રદ્ધાનો આ અખં- નથી. આ ઉંમરે પણ કંઈક કરી છૂટવાને તેમને ડિત જલતો દીવડો અનેક વાચકોના અંતરમાં અજ- ઉત્સાહ એવો ને એવો ટકી રહ્યો છે. વાળાં પ્રગટાવી રહ્યો છે. તેમના સાહિત્યની સૌરભ આવા જીવનસાધક સાહિત્યસર્જકની ષષ્ટિપૂતિ, વસંતના વાયરાની પેઠે દૂર, સુદર સુધી ગુજરાતી ઉજવાય છે તેમાં મારો અંતરનો સૂર પુરાવું છું. વાચકોનાં ઘરોમાં પ્રસરતી મહેકી રહી છે. તેમને પ્રભુ તેમને ચિરંતન સર્જન કરવા માટે તંદુરસ્તીભર્યું મિત્રવર્ગ, પ્રશંસકવર્ગ ઘણો મટે છે. કદાચ શ્રી. દીર્ધાયુ બક્ષે એવી પ્રાર્થના.
આવા જ
