Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
જયભિખુ–જીવનના લેખક
રમણલાલ સોની
ભાઈ મણિભાઈ આધુનિક વિશ્વના એક સંત ભાઈ બાલાભાઈને (જયભિખુને) હું ઘણું, પુરુષ હતા. ગુજરાતમાં નહિ, એટલા તેઓ ગુજરાત વર્ષોથી ઓળખું છું, પણ અતિ નિકટનું ઓળબહાર, અંગ્રેજી ભાષાઆલમમાં જાણીતા છે. તેમણે ખાણ કેટલીકવાર ડુંગરને ઉંદર જેવો દેખાડે છે. હિંદુધર્મ, સ્વામિનારાયણ અને વૈષ્ણવ સંપ્રદાય, ઉંદરને ડુંગર પણ થઈ જાય ખરે. પણ અહીં શીખધર્મ, બ્રાહ્મધર્મ અને ખ્રિસ્તી ધર્મ વિશે અનેક એક એવી વ્યક્તિ દ્વારા એમનું મૂલ્યાંકન થયું હતું સુંદર પુસ્તકો અંગ્રેજીમાં લખ્યાં છે, અને વિશ્વભ- જેણે ચૈતન્ય, અને વલલભાચાર્ય, સહજાનંદ અને રમાં પ્રવાસથી કરી ધાર્મિક વ્યાખ્યાનો આપ્યાં છે. દયાનંદ, રામમોહનરાય અને કેશવચંદ્ર, નાનક અને તેઓ રાજકેટમાં નિવૃત્તજીવન ગાળતા હતા. એક- કબીર, સંત પીતર પોલનું મૂલ્યાંકન કર્યું હતું. વાર તેમનાં દર્શન કરવા હું રાજકોટ ગયા હતા. જયભિખ્ખની ભાષાનું ઝરણુ” પહાડથી કૂટતી ત્યારે વાતવાતમાં તેમણે મને કહ્યું:
ગંગોત્રીની પેઠે પહેલાં પાતળા રૂપેરી પ્રવાહની આ ભિખુ કોણ? ઓળખો છો એમને? પેઠે ફૂટે છે, અને ધીરે ધીરે આગળ વધી વેગ તથા
વિસ્તાર ધારણ કરે છે. અને એમાં વાચકને તાણી મેં તેમને ઉચિત જવાબ આપ્યો. ત્યારે તેમણે ઈ નવીન ભૂમિ પર લઈ જઈ ખડો કરી દે છે– કહ્યું : “હું એમનાં લખાણો પ્રેમથી વાંચું છું. તેમ
આસપાસનું સુંદર દશ્ય. ખૂશબદાર હવા અને મંદનામાં લખવાની અદ્ભુત નૈસર્ગિક શક્તિ છે. મારાં
પવનની લહેરીએ એને મુગ્ધ કરી રાખે છે. તેમને વંદન પહોંચાડજો અને કેકવાર રાજકોટ આવે
જયભિખુ જીવનના લેખક છે. એમની કલમ તે મને જરી મળવાની તકલીફ લેવા કહેજો–મારાથી
જીવનને રાહ ચીધે છે, જીવનનાં મૂલ્ય સમજાવે તો હવે બહાર નીકળતું નથી.”
છે અને જીવનનો આનંદ માણવાની દૃષ્ટિ આપે છે ભાઈ મણિભાઈને મળવા માટે શ્રી મહેંદી –તેમ ભારેખમ બનીને નહિ, પણ હિતોપદેશના નવાજ અંગ જેવા ગવર્નરે સામેથી કહેવડાવતા, ને વિષણુશર્માની ઢબ, સહજ સ્વાભાવિક હળવા ભાવે. એમને ઘેર જતા, તે ભાઈ મણિભાઈ જયભિખુની આ એમની વિશિષ્ટ સિદ્ધિ છે, એમની આગવી અસકલમ પર મુગ્ધ હતા. કેવળ કલમ ઉપર નહિ, પણ લિયત છે, એથી એમણે બાળકથી માંડી મોટેરાઓ એ કલમકારા વહેતી પ્રસાદી પર. એ કલમકારા સુધી સૌમાં પોતાનું કાયમનું સ્થાન સિદ્ધ કર્યું છે. વહેતા સંદેશ પર !
