Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
શ્રી જયભિખ્ખું પરિપૂતિ સ્મરણિકા : ૫૭ તે નિમિત્તે યોજવામાં આવેલ એક અભિનંદન વડોદરામાં બોલાવી હતી. જમવાનું વિદ્યાલયની સમારોહમાં તેઓએ પોતે જ કહ્યું હતું કે, “મારે વડોદરા શાખાના મંત્રી શ્રી. રસિકભાઈ ને ત્યાં હતું. ચાર “ગકાર” સાથે છે : શ્રી. ગૌરીશંકર અમે બધા એમને ત્યાં પહોંચ્યા કે તરત એમના જોશી-ધૂમકેતુ, “ગુજરાત સમાચાર ', ગુર્જર ગ્રંથ- ૮-૧૦ વર્ષના દીકરાએ પૂછયું કે આમાં જયભિખું રત્ન કાર્યાલય.' (ચોથું નામ હું ભૂલી ગયો છું. ક્યાં છે તે મને કહો. મારે એમને મળવું છે. ગુરુવાર' હશે? એમની કટાર દર ગુરુવારે પ્રકટ થતી.) છેલ્લે છેલ્લે, એમના સ્વર્ગવાસ પછી, સાબરજયભિખુનાં સેણલાં !
મતી જેલમાંથી એક કેદીને અમારા ઉપર ઉર્દૂ એમની સુમધુર કલમના કામણના થોડાક દાખલા ભાષામાં દિલાસાને પત્ર આવ્યા. એમાં એ ભાઈ એ આ રહ્યા.
ઉર્દૂ શેર ટાંકીને સ્વર્ગસ્થને અંજલિ આપી છે. પંદર વર્ષ કરતાં ય વધુ વખત પહેલાંની વાત આવા આવા તે કંઈક પ્રસંગ મળી શકે. છે. એકવાર એમની કટારમાં એમણે રામ અને આ બધું જોઈને જાણે મનમાં મીઠી અદેખાઈ હનુમાનના રામાયણના કેઈ પ્રસંગનું ચોટદાર ચિત્રણ
જાગી ઊઠે કે આ તે કેવો કામણગારો લેખક કે જે કર્યું હતું. એ લખાણ આપણે ભક્તકવિ શ્રી.
વૃદ્ધો, સ્ત્રીઓ, બાળકો બહુ ભણેલા અને ઓછા દુલાભાઈ કાગના અંતરને સ્પર્શી ગયું. એમણે તરત
ભણેલાઓના મનમ દિરમાં સમાન રીતે બિરાજી જ અમદાવાદ શ્રી. રતિકુમાર વ્યાસને લખ્યું : ગયો છે ! “મને શ્રી જયભિખનાં સોણલાં આવે છે. એમને ગધના કવિ લઈને વહેલામાં વહેલાં મજાદર આવો !”
આ બધે પ્રતાપ છે, શ્રી જયભિખુભાઈની - શ્રી. જ્યભિખુભાઈના સાહિત્યનાં વાચક એક મીઠી-મધ ભાષા, સરળ સરસ શૈલી, કથાવસ્તુની શિક્ષિત બહેને કહેલું કે મને તમારાં પુસ્તકે ખૂબ પસંદગીની આગવી રુચિ, એક સિદ્ધહસ્ત છબી ગમે છે. તમારે કામવિજેતા ધૂલિભદ્ર પુસ્તક મેં કારની જેમ કથાના વિશિષ્ટ અને માનવતાવાદી એકવીસ વાર વાંચ્યું, છતાં એ નવું જ લાગે છે! દષ્ટિબિંદુને બહેલાવવાની વિરલ આવડત અને પિતાની
કમી કલહ એ આપણું દેશને અંગ્રેજોની ભેટ અને પિતાના વાચકોને રૂચિ વચ્ચે રસની એકતા છે, અને દેશનું મોટું દુર્ભાગ્ય છે. ત્રીસેક વર્ષ સાવધાની અનેખી કલાસઝ. પહેલાંની વાત છે. ત્યારે શ્રી. બાલાભાઈ (શ્રી.
ટૂંકાં ટૂંકાં વાક્યના તેજસ્વી તારક મંડળથી જયભિખુભાઈનું રાશિનું નામ બાલાભાઈ હતું.)
એમનું લખાણુ સદા શોભતું હોય છે. કોઈક વાય મુંબઈના “રવિવાર' સાપ્તાહિકનું પહેલું પાનું
સત્યની ઝાંખી કરાવી જાય, કોઈકે સુસંસ્કારનું સિંચન લખતા હતા. એમાં એમણે આ કમી કલહ અંગે
કરી જાય, કોઈક વાક્ય ન્યાય, નીતિ, શીલ, સમહિંદુઓ તરફે એક નોંધ લખી. એ વાંચીને પાલન
વર્મને બોધ સંભળાવી જાય, કેઈક વચન પુરના એક સજજને એમને એકસો રૂપિયાની ભેટ
સત્કાર્યનું પ્રશસ્તિગાન સંભળાવે તે વળી કઈક મોકલી હતી.
અકાર્ય કે દેષની અંતરમાં વસી જાય એવી ટીકા બાળક અને કેદીનેય વહાલા
કરે! અને છતાં એકેએક વાકયમાં, માળાના મણકાપાંચેક વર્ષ પહેલાંને એક પ્રસંગ. શ્રી. મહા- એમાંના દોરાની જેમ, રસ તો વહેતો જ હોય. વીર જૈન વિદ્યાલયને સુવર્ણ મહોત્સવ ગ્રંથ તૈયાર અને એ રસ પણ નર કે એમાં અપસ અશ્લીકરવાને હતો. એના સંપાદક-મંડળમાં શ્રી. જય- લતા કે અસંસ્કારનું નામ નહીં ! શ્રી. જયભિખુભિખુભાઈ પણ હતા. સંપાદક-મંડળની બેઠક ભાઈનું એક એક વાકય “કાવ્ય રસાત્મકં વાકયં”
