Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
શ્રી જ્યભિખ્ખું ષષ્ટિપૂતિ સ્મરણિકા ૧૧
૧૯૪૧૪૨માં સૂર્યપ્રકાશ પ્રેસમાં હું ગયો હતો હતું. કેમ કે તેમને અનેક વખત મૃત્યુની ધમકીઓ ત્યારે શ્રી બાલાભાઈની સાથે પ્રથમ પરિચય થયો અપાઈ હતી છતાં સેવાપરાયણ શ્રી જયભિખુએ હતો. પછી “ વિદ્યાર્થી સાપ્તાહિકમાં મારા વિશે તો ચંદ્રનગર સોસાયટીનું ઘડતરકાર્ય ચાલુજ રાખ્યું એમણે લખ્યું ત્યારથી અમારી “ દિલોજાની ' વધી. હતું. આજે તો ચંદ્રનગર સોસાયટી તેમનું એક દર રવિવારે મારે ત્યાં અમદાવાદમાં “ દીપિકા ”માં અંગ બની ગયેલ છે. જલસો જામતો. આ વખતે શ્રી જયભિખુ શ્રી જયભિખ્ય મહાનુભાવી આનંદી સજજન
ક્યારેક સાહિત્ય પર તો ક્યારેક કવિતા ઉપર તે છે. એમના વિષે લખાણ પૂરું કરતાં પહેલકોઈક વખત સિનેમા ઉપર વાર્તાલાપ આપતા અને એક જાદુગર યાદ આવ્યો, તે છે ગુજરાતી-ગુજસાહિત્યકલાનું રસપાને કરાવતા. મારી પત્નીને એમની રતમાં તો ખૂબ જ જાણીતા કે. લાલ અને શ્રી જયકતિઓ વાંચવી ગમતી અને પ્રગટ થાય કે તરત જ ભિખૂના સંબંધ વિષે એક લીટીમાં કહું તો વાંચવા તાલાવેલી લાગતી અને વાંચીને ચેકસ કે કોના ઉપર જાદુઈ અસર કરી છે તેની ખબર અભિપ્રાય પણ આપી દેતી
નથી. પણ એટલી તો ખબર છે કે કે. લાલ અમદાવાદથી દૂર, મુંબઈમાં, ચિત્રપટ અને ચિત્ર ગુજરાતમાં જ્યાં જ્યાં ગયા ત્યાં ત્યાં તેમની કળાના વિવિધ વિકાસાર્થે વસવાટ કર્યો. મારા આ પહેલાં એમના વિષેની જાદુગીરી જયભિખુની વસવાટ દરમિયાન પણ તેમની મિત્રાચારી એવી જ કલમથી પથરાઈ ગઈ હતી બંને રસિયા ગાઢ ને સ્નેહાળ રહી છે. મારી અમદાવાદની બેત્રણ માણસો ! બંને જીવનના ખેલાડી ! બં તેનો પરસ્પર દિવસની ઊડતી હાજરીમાં પણ જ્યારે જયારે શારદા અગાધ સ્નેહ ! ક્યાં સાહિત્યકાર ! કયાં જાદુગર ! પ્રેસમાં મુલાકાત થઈ છે ત્યારે ત્યારે હમેશાં બહાળા શ્રી જયભિખુની કલમથી આ મહાન જાદુગરને મિત્રવર્ગ વચ્ચે તે સાંજે મળી જતા. આ ડાયરામાં વિવિધ સ્થળોએ ગુજરાતે આત્મીયતા અપી. જાણીતા લેખકે સ્વ. શ્રી ધૂમકેતુ અને સ્વ. શ્રી શ્રી ભિખુને સાઠ વર્ષ પૂરાં થયાં છે. ગુણવંતરાય આચાર્યની પણ હાજરી હોય જ. “દાદા 'પદ પણ પ્રાપ્ત થઈ ગયું છે.
શ્રી બાલાભાઈ જાતે જૈન વણિક હોવા છતાં આ નિરભિમાની સાહિત્ય—આત્માને હું દિલથી, ભાદલપુરના ભરવસવાટમાંથી જંગલ અને ઉજજડ કલાકારના હૃદયથી, અને એક વર્ષ મોટો હોવાની ખેતરે વચ્ચે કેઈપણ મદદ કે બીક વગર ચંદ્રનગર રૂઈએ તે અનેકધા હજુ સાહિત્યસેવા કરી સુખી સોસાયટીમાં જઈને રહ્યા; એટલું જ નહિ સૌને જીવન જીવો અને સોનું કલ્યાણ કરો–એ આશિવસવાટ કરાવીને તેમણે જંગલમાં મંગલ વાતાવરણ ર્વચન સાથે બંધ કરું છું ઊભું કર્યું. આ કેઈ ઝિંદાદિલ વીર પુરુષનું કામ
શ્રી જયભિખુનું સન્માન તે કોઈ વ્યક્તિનું સન્માન નથી, પરંતુ ગુજરાતી સાહિત્યસર્જનમાં જે ઉચ્ચ નૈતિક મૂલ્ય ઉપર તેમણે ભાર મૂક્યો છે, તે સરાહનીય તત્ત્વનું સન્માન છે. સામાજિક જીવનમાં નીતિમત્તાનું પ્રમાણ આજે ઘટી રહ્યું છે ત્યારે આવા પ્રેરણાદાયી સાહિત્યની આવશ્યકતા અનેકગણી વધી જાય છે.
–જગુભાઈ પરીખ
સ–૧૫
