Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
બાળક જૈન બાલાભાઈ
શ્રી જયભિખ્ખુને પહેલાં તે। હું જયભિખ્ખુ તરીકે જ ઓળખતા. શારદા મુદ્રણાલયમાં, મારા સ્નેહી શ્રી રતિલાલ દીપચંદ જોડે એક દિવસ જતાં ( શ્રી રતિલાલભાઈ અને મારા પરિચય–રસ્નેહ ત્યારે વાં નવાં વિકસતાં હતાં. ) જ્યારે મારી ભાઈશ્રી બાલાભાઈ જોડે ઓળખાણ કરાવવામાં આવી ત્યારે સહેજ આંચકા લાગ્યા હશે એવું ઝાંખું સ્મરણ છે, કેમકે અહીં તો કોઈ “ ભિકખુ ” વેષમાં બેઠેલા ભાઈ નહોતા પણ મળતાંવારને આપણી જોડે મળી જઈ આપણા સ્વજન કે સુપરિચિત માફક આપણી સાથે વર્તન કરનાર, સૌજન્યશાલી, નિરભિમાની “ ખાલક '' જેવા ખાલાભાઈ' હતા !
ત્યારથી મને એમને ખીજો કાઈ અનુભવ થયા નથી. ભાગ્યે જ એ ગુસ્સે થતા હશે કે કડવાશ વેરતા હશે.
સાહિત્યકાર તરીકે એમણે પેાતાની કથા કહેવાની વિશિષ્ટ શૈલી ઉપજાવી છે, આંધળુ અનુકરણ નહિ, પરદેશી સાહિત્યકારોના ઉછીના કે ચોરીના માલ લાવી વેપાર કરવાની વૃત્તિ નહિ, વાસ્તવવાદી થવાને બહાને કાઈ કામરસ (શૃંગારરસ નહિ, અશ્લીલ
ઉમાકાન્ત કે. શાહ
તાની હદે પહોંચતા કામરસ ) ની ઝાંખી નહિ, વાણી
વિચારના ગૂંચવાડા નહિ, ભાવનામય, ચારિત્ર્ય કેળવવાની તમન્નાથી ચેતનવંતી, સીધી, સરળ, હૈયામાંથી ઉપજાવી કાઢેલી લેખનશૈલી-આ છે ભાઈશ્રી બાલાભાઈની સાહિત્યકાર તરીકેની વિશિષ્ટતા–અલબત્ત મને નજરે પડી છે તે.
આવા આ બાલાભાઈ, એમના ષષ્ટિપૂર્તિ સમારોહ ઉજવાય છે? એમના લખાણમાં શું ઝળક છે ?
વ્યક્તિત્વ એવુ શુ મેટું છે? આવું કેટલાકના મનમાં થયુ` લાગે છે. પણ, નાના લાગતા ખાલાભાઈ તે આજે સન્માન મળે છે તે કુદરતને ન્યાય છે, એમના દિલની વિશુદ્ધતા, એમનાં લખાણામાંની ઉચ્ચભાવનાને કુદરત સન્માને છે, વખાણે છે, આપણા દ્વારા.
મેાટી વાતેા કરનાર, વિઠ્ઠાતા, પડિતા, ઉચ્ચ આદમય વાર્તા કરનાર હું જાત 'ગાંધીવાદી વગેરે જૂની ઢબના સાક્ષરે, સાહિત્યકારા, અને નવી પેઢીના સાહિત્યકારો, વાર્તાકારા (?), કવિએ (?) એમાંના ઘણાયના લખાણ અને વર્તન વચ્ચે જે દંભરૂપી પડદા છે તે શ્રી બાલાભાઈમાં દેખાતા નથી, આવા આલાભાઈ ને વંદન હૈ। !
મે જોયુ છે કે એમનું સાહિત્ય સંસ્કારપ્રેરક હાય છે. વનની નિળ દૃષ્ટિ કેળવવામાં એમનું સાહિત્ય ઘણું ઉપયોગી નીવડે તેવું છે. આ દિએ એમની સાહિત્યસેવા બહુમૂલ્ય ગણાય.
—ડોલરરાય માંકડ
