Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
બાલભોગ્ય સાહિત્યના સર્જક
જતીન્દ્ર માથાય
અને રસવૃત્તિ સાથે બાલાભાઈ ગુજરાતની ભાવિ બાળકોની પ્રાપ્તિ માટે બાધા આખડી કરતાં
પેઢીનું કેવલ મંગલ વછતા સહૃદય સર્જક છે. માબાપ બાળકની રસ વૃત્તિને ઉત્તેજે, અને પ્રેરણા આપે તેવા સાહિત્યના સર્જન અને સંવર્ધન માટે
* બાળકોની સુરુચિ અને રસવૃત્તિને પિષે અને
તેમના જીવનઘડતરમાં પાયાનું કામ કરે તેવું ઉચ્ચઆજથી બેત્રણ દાયકા પહેલાં સાવ ઉપેક્ષાભાવ સેવતાં
કેટિનું સુંદર અને વૈવિધ્યપૂર્ણ શ્રી બાલાભાઈનું હતાં એ હકીકત છે.
સર્જન છે. જીવનચરિત્ર, પ્રાણીકથાઓ, માનવસ્વ.શ્રી ગિજુભાઈ બધેકાએ બાલશિણક્ષેત્રે પ્રવેશ
સહજ પ્રવૃત્તિ સમજવામાં બાળકોને જ્ઞાન સાથે કર્યો અને ગુજરાતની જનતાની દૃષ્ટિ સમાજના આ
ગમ્મત મળે તેવી દંતકથાઓ, લેકકથાઓ, ભારતના ખૂબ જ પાયાના અંગ તરફ દોરી તે પહેલાં બાલ
સંત, મહાપુરુષો, શહીદ, અને રાજપુરુષો ઉપરાંત ભોગ્ય સાહિત્ય શૂન્યતાની ખૂબ જ નજીક હતું.
ભારતનાં તીર્થધામ અને સંસ્કાર તીર્થોને વિદ્યાર્થીકાળદેવતાનાં પગલાં ગંભીર છે. ધીરે ધીરે અન્ય અને પરિચય કરાવી તેમની દૃષ્ટિને વિશાળ કરવામાં સાહિત્યસર્જનની સાથે સાથે લેખકોની નજર બાલ અને માતૃભૂમિ માટે ભાવના વિકસાવવામાં પાયાને સાહિત્યના સર્જન તરફ વળી; છતાં હજુ પણ બાલ નિર્ચાજ પુરુષાર્થ કર્યો છે. અને શિશુ સાહિત્યસર્જનને જોઈએ તેવી અને
શ્રી બાલાભાઈ (જ્યભિખુ)ની બાલવાર્તાઓ તેટલી પ્રતિષ્ઠા મળી નથી તે કમનસીબીની વાત છે.
શૈલીલઢણ અને અસરકારકતાની દૃષ્ટિએ ગુજરાતી આમ છતાં રા.શ્રી બાલાભાઈ જેવા ગણ્યા ગાંઠયા
સાહિત્યમાં અનોખું સ્થાન ધરાવે છે. અને બાલાલેખક પ્રૌઢસાહિત્યમાં સારી એવી પ્રતિષ્ઠા પામ્યા
ભાઈ માટે બાળકો-શિશુઓ-કિશોરોના હૃદયમાં હમેશ પછી પણ બાલભોગ્ય સાહિત્યને પોતાના સર્જનનું
માટે આદર અને આકર્ષણનું સ્થાન જમાવે છે. એક અંગ બનાવીને સનિન્નષ્ઠાપૂર્વક લેખનકાર્ય કરે છે એટલું જ નહિ ગુજરાતની ભાવિ પેઢી પ્રત્યેના તેમની કલમ તેજીલી, વર્ણન ચિત્રાત્મક અને ઋણ માટે જાગરૂકતા અને સાહિત્ય સર્જન માટેની ભાષાની સુરખીભરી ભભકવાળાં, રોચક અને લખાણ પાવનકારી પરિપાટી ઊભી કરવાની દિશામાં પહેલ તાજું અને આહલાદક હોય છે તેથી બાળકે એક વખત કરનારા લેખકેમાં શ્રી બાલાભાઈ (જયભિખ). તેમનું પુસ્તક વાંચવાનું શરૂ કરે તો તે પૂરું કરીને અગ્રસ્થાન ધરાવે છે. તે માટે તે ખરેખર ધન્યવા- છોડે છે. દિને પાત્ર છે.
મારી શાળામાં મેં “શ્રી જયભિખ્ખઃ જીવન બાલસાહિત્યને નામે ગુજરાતમાં તદ્દન સામાન્ય અને કવન” પ્રયોજના (પ્રોજેકટ) કર્યો હતો ત્યારે કોટિનું સાહિત્યસર્જન કરી પ્રકાશમાં આવનાર જાતઅનુભવ પરથી જોવા મળ્યું કે શ્રી બાલાભાઈનું મહાનુભાવે પણ છે. તેમનાથી જુદી જ સર્જનદષ્ટિ સાહિત્ય બાળકે હોંશે હોંશે વાંચતાં હતાં એટલું જ
સે ૧૩.
