Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
માનવતા પોષક લેખક
આચાર્ય દલસુખભાઈ માલવણીઆ
. સ૧૯૩૦ માં “જયભિખુ” મારા પ્રેમની સાંસારિક ભૂમિકા અને અલૌકિક ભૂમિકા ગામના જ નહી પણ પાડોશી પણ છે એ જાણ્યું. એ બન્નેના નિરૂપણમાં તેમની કલમ કમાલ કરે છે. તે પહેલાં તો એક સુલેખક તરીકે તેમને જાણ હતા. ઘણીવાર શૃંગારપ્રધાન વાર્તા દેખાય પણ તે શૃંગાર પછી તે મારે માટે એ બાલાભાઈ જ રહ્યા છે. પાછળ પણ સંવાદી જીવનદષ્ટિ જે તેમના મનમાં
બદ્ધમૂળ છે તે દેખાયા વિના રહેતી નથી. તેમનો જિંદગીમાં એક વાર વાર્તા લખવાનો પ્રયત્ન
સંસ્કૃત સાહિત્યને અભ્યાસ શૃંગારના નિરૂપણમાં તેમની નકલરૂપે કર્યો અને ફરી તેમના કહેવાથી.
ઝળકે તેમાં કાંઈ આશ્ચર્ય ન લેખાય. પણ એ પ્રાચીન પણ પછી વાર્તા લખવાની હિંમત કદી થઈ નથી.
શૃંગારને આધુનિક કથામાં આલેખવાનું કાર્ય જે વાર્તાલેખન એ એક કલા છે જે અભ્યાસથી પરિ
સફળતાથી એ કરી શકે છે તે સંસ્કૃતજ્ઞ હવામાત્રથી પુષ્ટ થાય. પણ માત્ર અભ્યાસથી સાથે થતી નથી.
બને નહિ પણ જીવનમાં રસિકતા પણ હોય અને માનવવભાવમાં તેનું બીજ હોય તો અભ્યાસથી તે
આધુનિક પ્રવાહનું નિરીક્ષણ હોય ત્યારે બની શકે વિકસે.
છે. એવું બાલાભાઈમાં જોવા મળે છે. બાલાભાઈમાં એ કલા સહજ હતી એ ક્રમે વિકસી છે. વિદ્યાર્થી વાચનમાળામાં તેમણે અનેક નાટક અને તે પણ રેડિયો લાયક નાટકમાં
| નવલકથામાં જે સંવાદ કળા વિકસી તેને પરિપાક મહાપુરુષોનાં જીવન આલેખ્યાં. આમ યથાર્થ જીવન- દેખાય છે. માંથી વાર્તા લખવાનો પ્રારંભ કરી કાલ્પનિક પાત્રોવાળી
બાલાભાઈએ લખેલાં નાટક અમદાવાદ આવ્યા કથાઓ લખવા માંડી. પણ જીવનસારભને તેમને
પછી રેડિયેમાં સાંભળ્યાં છે. (વાંચ્યાં નથી–) મહાપુરુષોનાં જીવનમાંથી લીધી હતી તે તેમના વાર્તા
તેમાં પણ નાથતવ તો છે જ ઉપરાંત તેમને જે લેખનમાં ધ્રુવમંત્ર તરીકે રહી છે–અને જીવનનાં સારાં.
ધ્રુવમંત્ર જીવનદૃષ્ટિ આપવાનો છે તે પણ તેમાં નરસાં પાસાં ચીતરીને જે સંદેશ આપે છે તે તો
ઝળકે છે. માનવજીવનને સન્માર્ગે દોરી જવા પ્રેરણારૂપ છે.
વિશેષતઃ શૌર્યના એ અનુરાગી દેખાય છે. નાની વાર્તાથી સંતોષ ન લેતાં તેમણે નવલકથા બાળકો માટે જીવનચરિત્રો લખ્યાં, ઘણાં લખ્યુંપણ લખી. અને એમાં પણ જીવનસંદેશ જ આવે તેમાં શૌર્ય અને સાહસ વિકસે-નવી પેઢીમાંથી એ છે. માનવજીવનનો શો આદર્શ હોઈ શકે એ પ્રશ્ન શૌર્ય, એ સાહસ લોપ ન પામે તેની તમન્ના તેમણે છે. તેને ઉત્તર તેમણે પ્રેમ અને મંત્રીનું નિરૂપણ સેવી છે. કરીને આપી દીધો છે.
તેઓ લેખક તરીકે બાળકમાં જેટલા પ્રિય છે ભગવાન ઋષભદેવ હોય કે મહાવીર કે પછી તેટલા જ મોટેરાંમાં પણ પ્રિય છે જ. “ ઝગમગ' દેવ પણ એ સામાં પ્રેમનું સામ્રાજ્ય દેખાશે. હોય કે “ ઈટ ઈમારત” હોય, જે એકવાર વાંચે અને
સે ૧૪
