Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
૮૦ : સાહિત્યસર્જક જયભિખ્ખ વાચનમાળાઓ અને ખાસ કરીને બાળકો માટેનું અમદાવાદમાં “શારદા મુદ્રણાલય'માં વર્ષો સુધી અપૂર્વ સાહિત્ય પણ સર્યું છે. એમાં ઈતિહાસને તેનની બેઠક હતી. ત્યાં સાહિત્યકારોનું મિલનસ્થાન અભ્યાસ છે, શાસ્ત્રોને નિચોડ છે, સમાજનાં પ્રતિ- હતું. એમાં અનેક નામી સાહિત્યકારો ભેગા થતા બિંબ છે, અનુભવને અર્ક છે. એ વાંચતાં વાચક ને ડાયરો જામતો. એ બેઠકમાં સ્વ. ધૂમકેતુ, કનુઆનંદ અનુભવે છે, પ્રેરણા મેળવે છે, એને એમાંથી ભાઈ દેસાઈ, રમણીકલાલ દલાલ, પ્રો. ધીરુભાઈ જીવન જીવવાની જડીબુટ્ટી પણ જડે છે.
ઠાકર, મનુભાઈ જોધાણી, રતિલાલ દેસાઈ–વગેરેએમનાં પાત્રો વિવિધ રંગી છે. એ પાત્રો દ્વારા ની હાજરી ધ્યાન ખેંચતી. કેક કેક વખત મેં પણ એમણે રજૂ કરી છે– ધર્મની વાતો, કર્તવ્યની ત્યાં ડોકિયું કર્યું હતું. બહારગામથી આવતા સાકથાઓ, ને ગાયો છે માનવતાનો મહિમા. એમાં હિત્યકારે પણ પ્રસંગોપાત ત્યાં પોતાની હાજરી તેજ છે સ્નેહનાં, શ્રદ્ધાના, સંસ્કારનાં. એમાં વીર નોંધાવી જતા. છે. વીરાંગના છે. રાજા છે, રાણી છે. શ્રીમંત છે, એમના સાહિત્યનો પ્રધાન સૂર છે— માનવતા ગરીબ છે. દાની છે, માની છે.
ને પ્રેમ. સંસારના, ઈતિહાસના, શાસ્ત્રના પ્રેરકબળે એ આજે કેટલાક લેખકોને સાહિત્યસર્જનને ચેતનવંતા બન્યા છે.
પ્રવાહ સંસારીઓને શ્રેયને બદલે પતન તરફ વાળે ગુજરાત સમાચારમાં પ્રસિદ્ધ થતી એમની “ઈટ એ દિશામાં કંઈક વહી રહ્યો છે ત્યારે શ્રી. જયઅને ઈમારત” તથા “જાણ્યું છતાં અજાણ્યું 'ખૂબ ભિખુનું સાહિત્ય વાચન દીવાદાંડીની ગરજ સારે રસથી વંચાય છે. કારણ કે એમાં દર્શન છે– ઈતિ- એવું છે. હાસનું, સંસારનું, ધર્મનું.
સંસારે એમના વાસ્તવિક–સારિક સાહિત્યને એ ઉપરાંત અનેક સામયિકોમાં એમની કલમ. નેહથી સત્કાર્યું છે–અપનાવ્યું છે. એ સાહિત્યપ્રસાદી પીરસાતી રહે છે. એ કલમપ્રસાદી અનેકને સર્જને એમને ગૌરવ અપાવ્યું છે–કીર્તિ અપાવી છે. માટે જીવનની મૂડી બને એવી હોય છે.
ભારત સરકાર અને ગુજરાત સરકાર દ્વારા એમની કેટલીક નવલકથાઓ નાટયરૂપાંતર પામવા એમની વિવિધ કૃતિઓને પુરસ્કાર પણ મળ્યા છે. જેવી છે. જો એમ થાય તો રંગભૂમિ પર એને કલકત્તાના ગુજરાતીઓએ એમનું ઉરના ઉમજરૂર આવકાર મળે, એમ મારી શ્રદ્ધા છે. ળકાથી ભાવભીનું સ્વાગત કર્યું હતું, એને હું
ગુજરાતી રંગભૂમિનું મશહૂર શકવર્તી નાટક સાક્ષી છું. “અનોખી પૂજા”ની રચના પાછળ શ્રી. જયભિખ્ખું- હજુ પણ એમની ઓજસંવતી કલમ ગુજરાતની અતિ પ્રસિદ્ધ નવલકથા “કામવિજેતા ધૂલિભદ્ર' ને વિશેષ ચેતનવંતું સાહિત્ય આપતી રહે એમ નું પ્રેરક બળ હતું, એ હું જોઈ શક્યો હતો. કેણ નહિ ઈચ્છે ?
