Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
છે.
કે સંનિષ્ઠ સાહિત્યકાર
નડે
ડૉ. મધુસૂદન પારેખ “પ્રિયદર્શી'
તમે શ્રી બાલાભાઈ દેસાઈને ઓળખો ? સાહિ- નથી. એમણે જૈનધર્મમાંથી કથાવસ્તુ લઈને અનેક ત્યજગતમાં જૂના જોગી છે.”
નવલકથાઓ રચી છે, પરંતુ એ રચનાઓની વિશે“ના ભાઈ, એ કોણ? આજે જ નામ સાંભળ્યું.'
ષતા એ છે કે તે માત્ર જૈન સમાજ પૂરતી જ સીમિત
બની રહી નથી, જૈનેતર વિશાળ સમાજમાં પણ તેમની “ઠીક, તમે ભિખુને ઓળખો?'
ખ્યાતિ પ્રસરી છે. “હાસ્તો. વર્ષોથી સારી પેઠે. ઈટ અને ઇમારત
જયભિખુ ધર્મજિજ્ઞાસુ છે, ધર્મનિષ્ઠ પણ છે વાળા જ ને. ”
પરંતુ એમની ધર્મશ્રદ્ધા ક્યારેય જડ બની દેખાતી વાત સાચી છે અને મઝાની છે. “જયભિખુ” નું
નથી. ખરું જોતાં “માનવધર્મ'નો જ એમણે પુરસ્કાર તખલ્લુસ સાહિત્યના એક વિશાળ વાચકવર્ગને એવું કર્યો છે એમ કહી શકાય. એમની જીવનભાવના ઉદાત્ત જીભે ચડી ગયું છે કે હવે એ જ એમનું સાચું નામ છે. એમનું જીવનસાહિત્ય પણું જીવનવિકાસક છે. બની રહ્યું છે. એમનું બાલાભાઈ' નામ ઘણાને જાણીતું
એમની વાર્તાઓમાં ધાર્મિકતા એવી ઓતપ્રોત બની નહિ હેય. સાહિત્યની દુનિયામાં “જયભિખુ” ને
ગઈ હોય છે કે તે વાર્તાઓ રસાનંદ તેમ જ ઉચ્ચ સહુ ઓળખે
જીવનની પ્રેરણા આપનારી બની રહે છે. ધર્મની એમની સાથે સીધા પરિચયમાં આવવાનું મારે ઊંડી ભાવના એમની રગેરગમાં એવી પ્રસરેલી છે બહ નથી બન્યું. પરંતુ એમની કેટલીક કૃતિઓ રસથી મેં કે એમનું સાહિત્ય અનાયાસે નીતિપ્રેરક બની રહ્યું વાંચેલી અને વર્ષોથી એક સન્નિષ્ઠ અને પીઢ લેખક છે. એમનું સાહિત્ય વાંચીને એમ ચોક્કસ કહી શકાય તરીકે તેમને પરોક્ષ રીતે ઓળખતો હતો.
કે અમુક નિશ્ચિત પ્રકારનું નિશ્ચિત કક્ષાનું લેખનકાર્યા - શારદા મદ્રણાલયમાં એમને બે ચાર વાર મળેલો તેમને માફક આવી ગયું છે. તેમને એક ચોકકસ ત્યારે એમની નેહાળ, સૌજન્યશીલ અને સેવાભાવી પ્રકારનું સાહિત્ય રચવાની હથોટી બેસી ગઈ છે. પ્રકૃતિનો સુખદ પરિચય પામ્યો હતો. એમની આંખો એમની કૃતિઓમાં એમને મળેલા ધર્મ સંસ્કાર ખૂબ નબળી, આંખ ખેંચી ખેંચીને ચોપડીઓ છેક એ જેમ પ્રેરકબળ છે, તેમ તેમણે કરેલું પરિભ્રમણ આંખ પાસે રાખીને વાંચે અને નિયમિત લેખનકાર્યો એ પણ એક પરિબળ છે. પ્રકૃતિને રસાસ્વાદ પામીને કરે. એમની આંખો ભલે નબળી છે પણ એમની તેમનો જીવ કે છે. તેમનામાં “રોમેન્ટિસિઝમ” દ િવિશાળ છે. એમની કેટલીક કૃતિઓમાં એમની દેખાય છે. તે ખીલવવામાં આ પ્રકૃતિદર્શનને પણ જીવનદૃષ્ટિનો પરિચય થશે.
ફાળે હશે. એમને જીવ કવિનો છે. એ શાયર થયા જૈન ધર્મના ઊંડા સંસ્કાર એ પામ્યા છે. “જય- નથી પણ શાયરીને એમને શોખ “ઈટ અને ઇમારત ભિખુ” એ તખલુસ પણ એ ધર્મના ઊંડા સંસ્કારવાંચનારા વર્ગને અજાણ્યો નથી જ. આ શાયરીઓ માંથી મળેલું હોય. પરંતુ એમની દષ્ટિ સાંપ્રદાયિક પણ એમની રેમેન્ટિક પ્રકૃતિનું ફળ છે.
