Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
વિશાળ કુટુંબના વડીલ
પ્રાધ્યા૦ જયંત કઠારી
૧૯૫૯-૬ ની વાત છે. અમદાવાદમાં ચંદ્રનગર અમણ વનની એક મોટો આનંદ માન્યો છે.
માત્ર મિત્રો કે નેહીઓને જ નહિ પણ સૌ સાયટી ત્યારે ચંદ્રલોક જેવી સદર લાગતી. શહેરથી
કોઈને સહાયરૂપ થવાનું શ્રી બાલાભાઈના સ્વભાસારી પેઠે દૂર. કલાક બે કલાકે બસ મળે. આજુબાજુ
વમાં છે. એમ કહેવાય કે સહાયવૃત્તિ એ એમને ઝાડીઝાડવાં અને વેરાન ૫ટ.મરછરોનો ત્રાસ હજુ પણ
જીવનમંત્ર છે. ઘરે બેઠા હોય કે પ્રેસમાં, એ મિત્રો ક્યાં નથી ? પણ ચંદ્રનગરના ચાર માસ જિંદગી
અને સ્નેહીઓથી વીંટળાયેલા હોય જ, પણ એમની ભર ચાલે એટલી સુવાસ મૂકી ગયા છે ! એવું લાગતું
સામે એક માણસ તો એવો બેઠેલે હોય કે જે હતું કે ચંદ્રનગર સોસાયટી એ સોસાયટી નથી પણ
પિતાને કેઈક કેયડો લઈને આવેલો હોય અને એક કુટુંબ છે. એ કુટુંબના વડીલો તે શ્રી બાલા
બાલાભાઈ એને એ ઉકેલવાનો રસ્તો બતાવતા હોય. ભાઈ અને સૌ. જ્યાબહેન.
પ્રેસના કારીગરના જીવનમાં અને એના ઉત્કર્ષમાં અમે તો એ વખતે અમદાવાદમાં નવુંસવું જ બાલાભાઈ રસ લે. વણમાગી સલાહ પણ આપે. ઘર વસાવેલું. પણ શ્રી બાલાભાઈની પડેશમાં બાલાભાઈની સલાહથી અને સહાયથી ઉપકૃત થયેલા અમારા ઘરમાં કઈ સાધન-સગવડ નથી કે કોઈ ઘણા માણસે મેં જોયા છે. ચીજ વિના અમે અટકી પડવ્યા છીએ એવું કદી શ્રી બાલાભાઈનું વિશિષ્ટ રીતે સામાજિક વ્યક્તિઅનુભવ્યું ન હતું. પડોશમાં મહેમાન આવ્યો હોય ત્વ છે. એમને મિત્રો, સ્નેહીઓ અને ચાહકેથી કે કોઈ પ્રસંગ હોય, બાલાભાઈને અને જયાબહેનને વીંટળાયેલા રહેવું ગમે છે અને એ વસ્તુ એમને જાણ થવાની જ જરૂર, પછી તમારો ભાર આપે- ઘણાં બધાં કર્તવ્યોમાં પ્રેરે છે. આપ હળવો થઈ જાય.
- શ્રી બાલાભાઈથી હું થોડે દૂર રહ્યો છું— એ દંપતીની છાયામાં ચંદ્રનગર સ્નેહભય કુટુંબ- મારા સ્વભાવની કંઈક મર્યાદાને કારણે. પણ એથી જીવનમાં સુખ અનુભવતું હતું.
એમને મારા પ્રત્યેને આત્મીયભાવ મેં કંઈ ઓછો પછી તો મેં જોયું કે બાલાભાઈનું કુટુંબ ચંદ્ર- અનુભવ્યો નથી. ભાઈ કુમારપાળની અભ્યાસવૃત્તિનગર સોસાયટીમાં સીમિત નથી. એ તો આખા એ, એમના વિદ્યાથી કાળમાં અને પછી પણ એમની અમદાવાદમાં, ગુજરાતમાં અને ગુજરાતની બહાર સાથે ચર્ચાવિચારણું કરવા મને ઘણીવાર ઉત્તે પણ પથરાયેલું છે. મિત્રો. નેહીઓનો આવડો મોટો છે. એક અધ્યાપક–જીવે, કોઈ જિજ્ઞાસુ મળે તો વર્ગ છે અને એ સાચવવો એ કંઈ જેવી તેવી પોતાનો સ્વભાવ પ્રગટ કર્યા વિના કેમ રહી શકે ? વાત નથી. એ માટે મન મોટું જોઈએ અને પણ આ નાની વાતનું ઘણું મૂલ્ય આંકતા મેં ઘસાઈ છૂટવાની તત્પરતા જોઈએ. એ બને ગુણો : શ્રી બાલાભાઈને જોયા છે. આમાં એમની હૃદયની શ્રી બાલાભાઈ અને જયાબહેનમાં છે. એમાં જ ઉદારતા દેખાઈ આવે છે.
સે–
