Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
ચંદ્રનગર અને બાલાભાઈ
લાભુભાઈ કે. જોષી, તંત્રી: જ્ઞાતિસેવા
આ સોસાયટીના અઢાર બંગલાઓના માલિકોશ્રી બાલાભાઈના જીવનવિકાસમાં બીજાં માંથી એકાદ બે સિવાય કોઈ મકાનમાલિક આ સ્થળે મૂલ્યોની પેઠે સ્થળોનું પણ આગવું મૂલ્ય છે. રહેવાની હિંમત કરતું નહિ. વળી કોઈ કોઈ તો
જન્મસ્થળ તરીકે વીંછિયા (જસદણ), પિતૃસ્થળ, થોડા દિવસ વસવાટ કર્યા પછી ઉનાળાનો ઊનો તરીકે ભગતનું સાયલા, બાલ્યાવસ્થાનું વરસડા, શેક આપતા વાયુની સાથે આવતા તીણ દતુશળવાળા કિશોર અવસ્થાનું મુંબઈ અને મધ્ય હિંદનું ભ૭ના મોટા ટોળાઓના ત્રાસથી કંટાળીને શહેગ્વાલિયર સ્ટેટનું સૌંદર્યધામ શિવપુરીઃ આ બધાં રમાં રહેવા ચાલ્યા ગયેલા. અનેક અગવડોની વચ્ચે સ્થળે તેમના જીવનઘડતરમાં નોંધપાત્ર બન્યો છે. વળી આ એકાંત સ્થળની પસંદગી કરવામાં આપણને તેમની નવલકથાઓ અને નવલકિાઓમાં સાકાર પણ શ્રી.જયભિખુમાં તેમના પિતા તરફથી વારસામાં થયાં છે. આ રીતે જ તેમની કારકીર્દિ અને સાક્ષર જીવ- મળેલા સાહસિક, નીડર અને હિંમતભરપૂર સ્વભાવનું નનાં લક્ષ્યાંકે સિદ્ધ કરવામાં જીવનના પાછલાં વર્ષો દર્શન થાય છે.
જ્યાં વીત્યાં છે તેવું–સ્થળાના શિરમોરસમું ચંદ્રનગર આ સ્થળ નિર્જન એકાંત હોવાથી અહીં માથાપણ ગણનાપાત્ર છે અને ઉલ્લેખનીય છે.
ભારે તત્વોનો પણ નિવાસ હતો. તેમની વચ્ચે શ્રી બાલાભાઈના ચંદ્રનગર સોસાયટીમાંના વસ- પોતાના એકના એક પુત્ર અને પત્નીને દિવસભર વાટને ઉલ્લેખનીય એટલા માટે ગણી શકાય કે તેઓ એકલાં છેડી શહેરમાં પોતાનાં રોજિદાં કાર્યો માટે અમદાવાદના પરા એલિસબ્રીજ માદલપુર જેવા જવાનું અને રાત્રે અંધારામાં નાની કેડી પર રાહ વસ્તીવાળા વસવાટને છોડીને શહેરના બીજા વિરતા શોધતાં ઘેર પાછા આવવાનું કેઈપણ સુખો શ્રાવકરમાં સાધનસગવડવાળી નવી સોસાયટીઓમાં વસવાટ શ્રેષ્ઠિ પસંદ કરે જ નહિ. આવી મુશ્કેલીઓ અને મેળવવાને શક્તિમાન હતા, પરંતુ એલિસબ્રીજ અગવડો હોવા છતાં શ્રી બાલાભાઈએ બહુ જ ધીરવિસ્તારના દક્ષિણ છેડે આવેલી સરખેજ માર્ગ નથી, શ્રદ્ધાથી અને હિંમતથી આ સ્થળને પોતાના
૨ નદીના કાંઠાની સોસાયટી પસંદ કરી. વસવાટ સ્થિર કર્યો. મુશ્કેલીથી મૂઝાતા એ કદી અહીં ગટર પાણી ને વાહનની સગવડ નહોતી. સર્પ શીખ્યા નથી. રાજેની અવરજવર અને રાતદિન શિયાળવાંના અવાજે શ્રી બાલાભાઈ અને તેમનાં પત્ની જયાબેનના આવ્યા જ કરતા. કાંટાળા ઘાસથી છવાયેલી જમીન પરગજુ અને હેતાળ સ્વભાવથી સંસાયટીના રહેવાસીનની કેડી પર થઈને મુખ્ય ધોરીમાર્ગ ઉપર જઈ એમાં તેઓ ખૂબ પ્રિય અને મુરબી સમા બની શકાતું. આવી અઢાર બંગલાઓની બનેલી નાનકડી રહ્યા. શ્રી બાલાભાઈ એટલે ડાયરાના જીવ. એમના ચંદ્રનગર સોસાયટીમાં તેઓએ નિવાસ કર્યો, આ ડાયરામલ સ્વભાવ મુજબ તેઓ સોસાયટીના નિવાહકીક્ત ઉલ્લેખનીય છે.
સીઓની સાથે બેસીને કક્ષાભેદ રાખ્યા વિના વાર્તા
