Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
સરસ્વતીપુત્ર
પૂ૦ ધનકુંવરબાઈ મહાસતીજી
સાહિત્યનાશિરોમણિ,સરસ્વતીપુત્રસમા શ્રીયુત આનંદ અને જીવનને પ્રેરણા આપે છે, તેવી જ રીતે, બાલાભાઈ દેસાઈ (જયભિખુ) પમી જુલાઈ, તેમના અંતરની સુગંધ શબ્દરૂપે લાખે મનુષ્યને ૧૭ના રોજ સાઠમા વર્ષમાં પ્રવેશતાં તેમની જીવનનું પાથેય આપે છે. પિતાની મિલકત જતી મક સેવાને લક્ષમાં લઈ એક સાહિત્ય ટ્રસ્ટની યોજના કરનાર, રજવાડી નોકરીની પણ લાલચ ન રાખનાર આકાર પામી રહી છે, તે આનંદની વાત છે. જ્યારે પરંતુ “ કલમ તારે જ ખાળે છું' તેમ માનનાર શ્રી જયભિખુનું સન્માન કરી તેમને એક થેલી જયભિખુની કલમ સદાય ન્યાયથી સભર છે. જેમ અર્પણ કરવાની વાત થઈ ત્યારે આવી રકમ પિતા સાગર પાણીથી ઘૂઘવે છે તેમ તેમનું અંતર સદગુણમાટે ન રાખતાં સમાજને ચરણે ધરવાનું તેમણે કહ્યું: રૂપી વારિથી ઘૂઘવે છે. ત્યારે આ સરસ્વતીપુત્ર “જયભિખુ'ના જીવન વિશે
ની અભિખના જીવન વિશે આજે જ્યારે વીસમી સદીના ભારતના માનકઈક લખવા માટે મારા હદયની ઊર્મિઓ થનગની ઊઠી. વીમાંથી માનવતાને દીપ વિદાય પામતો દેખાય
મારી કલમમાંથી લેખકર જયભિખ્ય માટે છે, માનવ–ધર્મ તરફની દૃષ્ટિ અને શ્રદ્ધા તે ખાઈ શબ્દને સ્રોત નસર્ગિક રીતે ઊછળી પડે છે;
બેઠે છે, કાંતો આંધળો બનીને અણસમજના તોડશ્રી જયભિખ્ખના જીવનનો અનેરે રંગ છે,
ફોડના માર્ગે ઘસડાય છે, અથવા તો લાચાર બની જેમને સદાય ધર્મતણે સત્સંગ છે,
પાશવી બળાને માથે ચડાવે છે ત્યારે તેઓશ્રી માનવકલમે ટપકતો નિત્ય નો રંગ છે, તારે પૂજારી બનીને પિતાની કૃતિઓ દ્વારા આવા હૃદયે સદાય માનવ કલ્યાણ તણો ઉમંગ છે.” મૂછ પામેલ માનવીને સ્વસ્થ બનાવી તેના અંતરા
ફક્ત દિલના જ દીપક નહીં, પરંતુ માણસાઈના ભામાં ફરી માનવતાને દીપ પ્રગટાવે છે. ધર્મનું દીપક, જમે વૈશ્ય પરંતુ ટેકમાં ક્ષત્રિય અને સાહિ- સત્ય સમજવામાં તેમનું સાહિત્ય પ્રેરણારૂપ નીવડ્યું છે. ત્યજીવનના ભિક્ષુક.
પિતે મહાન હેવું ઉત્તમ છે, પરંતુ બીજાને હરિયાળા હૈયાવાળા ને દર્દીલા કંઠવાળે કળાકાર
મહાન બનાવવા તે ઉત્તમોત્તમ છે. અનેક ઊગતા જ્યારે સંગીત છેડે છે ત્યારે શ્રેતા ડોલી ઊઠે છે,
સાહિત્યકારોને પ્રેરણાની શાખ આપનાર જયભિખુ કારણે તેના ભાવોની છાપ પડે જ છે, ભાષાનો
છે. તેમના સાહિત્યકાર જીવનની અભ્યર્થના, અભિપડઘો નહિ. વિપત્તિના વા-વંટોળિયાઓમાંથી પણ
લાષા અને આકાંક્ષા અનેક ઊગતા સાહિત્યકારોને તેઓશ્રી ખેર...જેને ઝબકવું જ છે તે તો વાદળ
પ્રેરણામય નીવડી છે. તેમણે પોતાનાથી સવાયો એવો વીધીને ઝબકશે જ. તેઓ સાહિત્યની આંખ છે ૩૩
- પુત્ર “કુમારપાળ ” મા ગુર્જરીને ચરણે આપે છે.
“શ્રી જયભિખુ જગતમાં મશહૂર છે, અને તેમની કૃતિઓ સાહિત્ય અને જગતની
સદા તેના કાર્યમાં ચકચૂર છે, કડી સમાન છે. જેવી રીતે ધૂપસળી બળીને
સાહિત્ય જગતનું તેઓ નૂર છે, પણ અન્ય માનવીને પોતાની સુગંધની આહલાદક
કૃતિઓમાં સદાય માનવતાને સૂર છે.”
