Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
જિંદાદિલ સાહિત્યકાર
ચિત્રકાર શ્રી સોમાલાલ શાહ
ભાઈ શ્રી બાલાભાઈ (જયભિખુ) ના પરિ જવાની તક આપે છે, જે તેમના સાહિત્યનાં પાત્રોની રાયમાં જ્યારથી હું આવ્યો છું ત્યારથી મને સૌજન્ય, સૃષ્ટિમાં દષ્ટિગોચર થાય છે ડહાપણ અને સરસતાની મૂર્તિ લાગ્યા છે.
દરેક મનુષ્ય એક એક વાર્તા કે નવલકથા હેય તેમની વિદ્વત્તા વિશે મારે કંઈ કહેવાનું ન હોય છે. ભાઈ બાલાભાઈનું પરિચિત વર્તુળ સમાજના કારણ કે દર વર્ષે પિતાની કૃતિઓ માટે સરકાર તર. દરેક થરને અડતું હોય છે. તેઓ જેના સંસર્ગમાં ફથી અપાતાં પારિતોષિક મેળવનાર બાલાભાઈના આવે છે તેનામાં ઊંડો રસ લઈ માણસાઈભરી સાહિત્યનું હું મૂલ્યાંકન ન કરે તે જ સારું. “વિરોષતઃ લાગણીથી તેમનું જીવન જોઈને સાહિત્યકારની તટસ્થ સર્વવિદ્ધાંતમાને વિમૂષvi મૌનમ્ વંહિતાનામ” તે ભર્ત ન્યાયવૃત્તિ દાખવીને તેનું સુંદર આલેખન કરે છે. હરિએ પૂર્વે ઠીક કહ્યું છે. તે માટે તે કઈ સિદ્ધહસ્ત બહુજનસમાજનો સંસર્ગ તેમની કૃતિઓમાં સાહિત્યકાર જોઈએ.
વૈવિધ્ય અને સરસતા આપે છે. જયભિખ્ખનાં પુસ્તકે મેં જ્યાં સુધી વાંચ્યાં તેમની બાલ્યાવસ્થા અને યૌવનને સમય પણ નહોતાં ત્યારે મનમાં એક બીક હતી કે તેમનાં પુસ્તકો અત્યાર કરતાં જરાય ઓછો તેજસ્વી ન હતો. જીવનને શુદ્ધ સાહિત્યને બદલે ધર્મ અને પંથ વગેરેની અસરથી શોભતી હિંમત, સત્યપ્રિયતા અને સાહસ તેમનામાં રંગાયેલાં હશે. પરંતુ વાંચ્યા યછી લાગ્યું કે એ પુષ્કળ હતાં ને જ્યાં જ્યાં યુવાનીને સાદ પડતો દેખાય ભ્રમ ખોટો હતો ને શુદ્ધ સાહિત્યનાં બધાંય સોથી ત્યાં તેઓ અચૂક ઝંપલાવતા ને અનુભવ ને મુશ્કેલીઓતેમનું લખાણ સભર ભરેલું હતું.
માંથી માર્ગ કાઢવાની આવડતથી સફળ થતા ને તેમના આટલું બધું વૈવિયવાળે વિપૂલ લખાણ વાંચા જ્ઞાનભાથામાં થોડોક ઉમેરો કરતા રહેતા. પછી આપણને કદાચ લાગે કે તેમનો મયાહ્ન આવી તેમના અનુભવો ને સાહસોની કથા અત્યારની ગયો છે, પરંતુ તેમ નથી. હયે તેઓ વૈવિધ્ય અને તેમની પીઢ બાનીમાં તેમના સ્વમુખે સાંભળવી તે એક સરસતાનાં એક પછી એકે શિખરો વટાવતા જાય આનંદદાયી લહાવો છે. મેં કેટલીક સાંભળી છે ને વધુ છે ને સમાજને નિત્યનૂતન સાહિત્યનો થાળ પીરસે સાંભળવાની સગવડ ન મળી તેનું દુઃખ રહી ગયું છે. જાય છે.
માણુ ઓળખવાની તેમનામાં પ્રબળ શક્તિ છે. આ બધા પાછળનું રહસ્ય મને એ લાગ્યું છે તેઓ ઓળખે છે ને સાથે સાથે તેની કદર કરી કે તેઓ જે જીવન જીવે છે તેમાં તેમનો રસ અને શકે છે. આ વસ્તુ બહુ થોડાને સાધ્ય છે. ઘણાખરા પિતાના મિત્રમંડળ તેમજ સંબંધીઓ માટેની લાગ- તે આવી બાબતમાં તટસ્થ રહે છે. આ સમજવાની ણીભરી શુભેચ્છાઓ ને તેમના માટે કંઈક કરી છૂટ શક્તિ ઘણાના અંતસ્થલમાં પ્રવેશ અપાવે છે જેથી વાની તમન્ના આ બધું તેમના જીવનના ઊંડાણમાં તેમનાં સાહિત્યનાં પાત્રો જીવનનાં જુદાં જુદાં પાસાં
