Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
સફળ કલમબાજ
શ્રી, અનંતરાય રાવળ
જૈન ધર્મના જેટલી હિંદુ પુરાણ, ભાગવત, શ્રી. બાલાભાઈ દેસાઈના “ જયભિખ્ખું'
રામાયણદિ અને “ગીત ગોવિંદ” જેવી કૃતિઓની એ ઉપનામથી મારા જેવા ઘણુઓને એ કઈ જૈન તેમની જાણકારી આમાં તેમને ઘણી કામ લાગી સાધુ હશે એવો વહેમ આવ્યો હશે, જે એમને છે. “યાદવાસ્થળી' જેવા પુસ્તકમાંની પૌરાણિકપહેરણ. બંડી અને સફેદ ટોપીના ગૃહસ્થાશમાં પ્રત્યક્ષ એતિહાસિક વાર્તાઓ તથા સિદ્ધરાજ જયસિંહ પરનું જોયા પછી જ દૂર થયે હશે.
પુસ્તક ભારતીય અને ગુજરાતના ઇતિહાસમાંથી શ્રી. ભિખુ સાધુશાઈ ઉપનામ એકલું જ પોતાના પ્રજનને પોષક વસ્તુ ઉપાડી તેને રોચક નહિ, એમની ઘણી કથાઓનું જૈન પુરાણકથાઓ વગમાં રજૂ કરવાની “જયભિખુ’ની કુશળતા
દેખાડી આપે છે. અને ધર્મકથાઓનું વસ્તુ પણ આને માટે જવાબ
આ સાથે સાંપ્રત સમાજ અને જીવન ઉપર દાર ગણાય. “ઉપવન” અને “વીર ધર્મની વાત”
દષ્ટિ રાખતા રહી તેમણે તેમાંથી પણ પોતાની ઘણી તથા ભગવાન ઋષભદેવ, ભરત-બાહુબલિ, શ્રેણિક,
સામાજિક વાર્તાઓનું વસ્તુ ઉપાડયું છે. એમનાં સ્થૂલિભદ્ર, મેતારજ આદિ પુરુષ-વિશેષોને નાયક
“પારકા ઘરની લક્ષ્મી” અને “ઝાંસીની રાણી' જેવાં બનાવતી એમની નવલકથાઓ દ્વારા જૈન ધર્મનું
પુસ્તકે એમની સ્ત્રીઓની વિટંબણા પ્રત્યેની હમદર્દી મર્મ-પ્રકાશન, બિનસાંપ્રદાયિક રજૂઆત અને અર્વા.
અને નારી માટે આદરભાવ દેખાડે છે. પણ ચીન ઢબની રસાળ સાહિત્યિક લખાવટથી આજની
“જયભિખુ’ને સ્ત્રીઓના સમભાવી વીરા કરતાં પેઢીના જૈન તેમજ જૈનેતર વાચકવર્ગને કરાવીને જયભિખુ એ જૈન ધર્મની વ્યાપક ભૂમિકા પર !
કિશોર-તરુણ વિદ્યાર્થીવર્ગના વત્સલ મિત્ર અને
પ્રેરણા શિક્ષકનું કામ વિશેષ ગમ્યું અને ફાવ્યું છે. નોંધપાત્ર સેવા બજાવી છે.
વિદ્યાર્થી વાચનમાળા'ની એમની સંખ્યાબંધ જૈન ધર્મ અને સમાજની આવી સેવા બજાવનાર પુસ્તિકાઓ, તરુણોને સાહસ અને વીરતાની પ્રેરણા જયભિખુ”એ સાધન કલમનું પકડયું છે અને આપતી એમની “જવાંમર્દ' શ્રેણીની કથાઓ, અને વૃત્તિ સાહિત્યલેખનની રાખી છે, કારણ તેમની બાળકને મનોરંજન સાથે નીતિ, દેશભક્તિ ઇત્યાપ્રકૃતિ સાહિત્યસર્જકની છે. આણે તેમના રસ અને દિના સારા સંસ્કાર આપવા મથતું તેમણે ઠીક વિષય-વસ્તુનો પટ વિશાળ બનાવ્યાં છે. એથી જૈન પ્રમાણમાં લખેલા બાળસાહિત્ય “જ્યભિખુ’ને ધર્મપુરુષો અને તેમને લગતી કથાઓના સીમિત છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોમાં ગુજરાતના એક ગણનાપાત્ર વર્તુળની બહાર જઈ તેમણે અકબર, હેમુ અને બહે- બાળ-કિશોર-તરણ સાહિત્યના લેખકનો યશ ગાંઠે રામખાન વિશે ત્રણ ઐતિહાસિક નવલકથાઓ અને બંધાવ્યો છે. “ ઝગમગ'ના એક ચાલુ લેખક તરીકે
ગીત ગોવિંદ’ના અમર ગાયક જ્યદેવ ઉપર એક પોતાની સેવા ગુજરાતનાં બાળ–વાચકને તે અત્યારે નવલકથા લખી છે.
પણ અપ રહ્યા છે.
