Dvadasharam Naychakram Part 1 Tika

Author(s): Mallavadi Kshamashraman, Sighsuri, Jambuvijay
Publisher: Atmanand Jain Sabha

Page 521

२८
न्यायागमानुसारिणीवृत्त्यलङ्कतस्य नयचक्रस्य [पृ०४५ १० १९इति स स्थापनाजीवः।"-तत्त्वार्थभा. १।५। अस्य सिद्धसेनगणिकृता व्याख्या-"काष्ठं दारु । पुस्तं दुहितकादि सत्रचीवरादिविरचितम् । चित्रं चित्रकराद्यालिखितम् । कर्मशब्दः क्रियावचनः प्रत्येकमभिसम्बध्यते 'काष्ठक्रिया' इत्यादि"-पृ० ४६ । "काष्ठपुस्तचित्रकर्माक्षनिक्षेपादिषु सोऽयमिति स्थाप्यमाना स्थापना ।"-तत्त्वार्थसूत्रसर्वार्थसि० १ । ५।
पृ० ४५ पं० १९. न वैवम् । अन्न 'न चैवम्' इति ज्यायः । दृश्यतां टिपृ० २७ पं० २९ । 5 पृ० ४६ पं० ४-५, २७. अलोमा । दृश्यतां पृ० १४० पं० १२ । “सलोमा मण्डूकः, चतुष्पावे सति उत्प्लुत्य गमनात्, मृगवत् । अलोमा वा हरिणः, चतुष्पाचे सति उत्प्लुत्य गमनात्, मण्डूकवत् । इत्यादिवद् निर्मूलयुक्तर्न साध्यसाधकत्वम् ।-" उत्तराध्ययनसूत्रबृहद्० २ । १३ ।।
पृ० ४६ पं० १०. नैघं वेति । अत्र नैवं चेति इति ज्यायः ।
पृ० ४६ पं० १३-१४. सिद्धे.....'व्याकरणादिशास्त्रमपि । 'सिद्धे सति आरम्भो नियमार्थः' इत्यर्थसूचकानि 10 भूयांसि वाक्यानि पातञ्जलमहाभाष्ये उपलभ्यन्ते, यथा-"सुबन्तं पदमित्येव सिद्धम् । नियमार्थोऽयमारम्भः ।"-पा०म०भा० १। ४ । १५ ।
पृ. ४६ पं० १८-१९. सर्व..। सांख्यमतम् । गुणकर्म...। वैशेषिकमतम् । रथाला बौद्धमतम् ।
पृ. ४६ पं० २२. प्रमाणानि प्रवर्तन्ते विषये। पृ० १२० पं० १७ इत्यत्र तु 'प्रमाणानि प्रवर्तन्ते विषयः इति पाठो दृश्यते । 'प्रमाणान्यनुवर्तन्ते विषये'-सिद्ध० द्वा० । 15 पृ० ४७ पं०३. शास्त्रनिरूपण: । दृश्यतां पृ०५३ पं० १३, पृ० ५० ५० १४ान.....। दृश्यतां पृ० ५०६०१६।
पृ० ४७ ५० ५. आकार-गौरव......। दृश्यतां पृ० ३२२ पं० ५।
पृ० ४७ पं० १७. मोह एव । अत्र यदि मोघ एव इति पाठः कल्प्येत तर्हि शोभनः । तथा च "मोघं निरर्थकम्" इति अमरकोष[३।१।८१ वचनात् , 'तत्र शास्त्रेण निरर्थको व्यापारः' इत्याशयो भाति ।
पृ० ४८ पं० १३. स्थावरस्य । दृश्यतां पृ० ११ पं० २६-३१ । पृ० ४८ पं० १७. अर्थ...। वैशेषिकमते द्रव्यगुणकर्मणामेव अर्थसंज्ञा । दृश्यतां पृ० ४८० टि । पृ० ४८ पं० १८. रूपरस...... । दृश्यतां टिपृ० १७ पं० १३ । पृ० ४८ पं० २०. रितरत्र । अत्र 'रित्यत्र इति भा० प्रतिपाठोऽपि संगच्छते । पृ० ४९ पं० २. द्रव्यादीना। दृश्यतां पृ० ५६ पं० ६ । पृ० ४९ पं० ३. खपुष्पवत् । दृश्यतां पृ० ५१ पं० १६ । पृ० ४९ पं० ११. अगुणकर्मत्वात् खपुष्पवत् । अत्र अगुणकर्मत्वात् खपुष्पवत् इति पठितम्यम् । पृ० ४९ पं० १९. क्रियागुण: । दृश्यतां पृ० ४८९ टि० ६, टिपृ० ८ पं० २२ । पृ० ४९ पं० २८. अगुणकर्मत्वात् खपुष्पवत् । अत्र खपुष्पवत् इति परित्याज्यम् । पृ० ५० पं० २०. न शक्यते......। अत्र 'वक्तुम्' इति वाक्यशेषः ।
पृ० ५० पं० २१. हेतुदोष...। "हेतुस्त्रिरूपः । किं पुनस्रुभ्यम्पक्षधर्मस्वं सपक्षे सत्त्वं विपक्षे चासत्त्वमिति । क 30 पुनः सपक्षः को वा विपक्ष इति? साध्यधर्मसामान्येन समानोऽर्थः सपक्षः, तद्यथा अनित्ये शब्दे साध्ये घटादिरनित्यः सपक्षः। विपक्षो यत्र साध्यं नास्ति, यद् नित्यं तदकृतकं दृष्टं यथाकाशमिति । तत्र कृतकत्वं प्रयत्नानन्तरीयकत्वं वा सपक्ष एवास्ति विपक्षे नास्त्येव इत्यनित्यादौ हेतुः ।"-न्यायप्रवे० पृ. १ । विस्तरार्थिभिरस्य वृत्तिः पञ्जिका न्यायविन्द्वादयश्च ग्रन्था अवलोकनीयाः।
पृ० ५१ पं० ३. धर्मपरिकल्प... "तदात्मत्वे साध्यसाधनभेदाभाव इति चेत्, न, धर्मभेदपरिकल्पनादिति 35 वक्ष्यामः।"-प्रमाणवा० स्ववृ. १। २३ । अत्र च "साध्यसाधनभूतानां धर्मभेदानां परिकल्पनादारोपात् ।.. आरोपितो धर्मभेदः । एतच्च वक्ष्यामोऽन्यापोहप्रस्तावे।" इति व्याख्यातं कर्णकगोमिना प्रमाणवार्तिकस्ववृत्तिटीकायां पृ. २३ ।
पृ० ५१ पं० ११. प्रत्यक्षग्राहे च..। दृश्यतां पृ० ९५० १५। पृ० ५२ पं० ९. आविर्भाव"। सांख्यमते वस्तुन आविर्भावतिरोभावौ स्वीक्रियेते, न त्वत्यन्तोत्पत्तिविनाशौ। तथापि