Dvadasharam Naychakram Part 1 Tika

Author(s): Mallavadi Kshamashraman, Sighsuri, Jambuvijay
Publisher: Atmanand Jain Sabha

Page 594

प्रत्यक्षपरिच्छेदः] भोटपरिशिष्टे प्रमाणसमुच्चयः ।
१०१ प्रमाणान्तरम् । न च पुनः पुनरभिशाने । यद्सकृत् तत्रैवार्थे प्रत्यभिज्ञानं तैथापि (तत्रापि?) न प्रमाणान्तरम् । कस्मात् ? अनिष्ठासक्तैः । यदि सर्वं ज्ञानं प्रमाणमिप्यते तर्हि प्रमाणानामनवस्था स्यात् , स्मृतादिवत् । स्मृतिरेव स्मृतम् । येथा स्मृतीच्छाद्वेषादि पूर्वाधिगतार्थे न प्रमाणान्तरम् , तद्वत् । भोट. म म्डोन्' सुम् ोग् प' दङ् ब्रल् ब ॥ मिङ् दङ् रिग्स् सोग्स्' प टेस्' पो ॥ ३॥ ॥ Ps.
दे ल । मूडोन्' सुम्' तॊग्' दङ् ब्रल् बडो ॥ शेस्' प गङ्' ल' तॊग् प' मेद् प [ दे. नि. Psv° ] म्डोन्' सुम् 5 मो॥ोंग. शेस' ब्यब' ऽदि जिल्त'बु शिग् यिन् शेन । मिङ् द रिगस्' सोगस्' सुब्योर् बो ॥ उदोद्' येल बडि स्य' नेम्स् ल मिङ गि' ख्यद्' पर दु' ब्यस्' नस् |द्' पर ब्येद् दे । ल्हस्' ब्यिन्' शेस् ब्यब' दङ् । रिगस्' क्यि' स्प्र नम्स्' ल चि. स्ते' ब लङ् शेस्' ब्य' ब दङ् । योन्' तन् ग्यि स्प्र नेम्स्' ल' योन्' तन्' ग्यिस्' ते' द्वर् पो शेस व्य' ब दङ्' । ब्य' बडि स्प्र नम्स्' ल' ब्य' बडि स्गो' नस्' ते' ऽछेद् प. शेस्' ब्य' ब दङ् । जस्' क्यि' स्य' नम्स् ल जस्' क्यि स्गो' नस्' ते । ब्युग' प' चन्र्व ' चन्' शेस्' ब्य' बल्त' बुडओ ॥ऽदि ल ख 10 चिग्' न रे ऽबेल्' प. ख्यद् पर्' दु' ब्यस्' पडि' स्य' यिन्' नो शेम' सेर्' रो ॥ ग्शन्' दग् नि' दोन्' ग्यिस्' स्तोङ् बऽि' स्य' ऽबऽ' शिग्' गिस्' दोन नम्स् ख्यद् पर्' दु' ब्यस्' शिङ् बर्बाद् दो शेस ऽदोद्’ दो ॥ गङ् ल तॊग्' प' दे दग् मेद् प दे मूडोन्' सुम्' मो॥
___ प्रत्यक्ष कल्पनापोढं, नॉमजात्यादियोजना * ॥ ३ ॥ तत्र प्रत्यक्षं कल्पनापोढम् । यत्र ज्ञाने कल्पना नास्ति तत् प्रत्यक्षम् । अथ केयं कल्पना नाम ? नामजात्यादि-15 'वर्णादि इदं कृतकम् , तस्मादनित्यम्' इति मनसा वर्णत्वादिसामान्यमनित्यत्वसामान्येन सह योजयति तद्युक्तं करोति । तस्मान्न प्रमाणान्तरम्, अपि त्वनुमानमेव ।”–विशाला० पृ० १५ B| "योजनाद् वर्णसामान्ये नायं दोषः प्रसज्यते ॥"-प्र० वा० १७९। “विकल्पकेन ज्ञानेन अनित्यताया वर्णसामान्ये योजनात् अयं सामान्यविशेषात्मकप्रमेयग्राहकप्रमाणान्तरलक्षणो दोषो न प्रसज्यते । न हि विशेषोऽनित्यतया योज्यते, विकल्पानामतद्विषयत्वस्योक्तेर्वक्ष्यमाणत्वाच्च ।” - प्र० वा०म० पृ० १४० ।
१ दृश्यतां टिपृ० ९९ टि० ८,९ । “न च पुनः पुनरभिज्ञानम्(ने?) इति । अभिज्ञामे फले कर्तव्ये यद्विशेषदृष्टं ज्ञानं तद् न प्रमाणम् [ पृ० १६ B] इत्यर्थः ।......"च'शब्देन प्रत्यक्षेण गृहीते एव पुनरपि 'वर्णादि अनित्यम्' इति यद ग्रहणं तदपि न प्रमाणमिति दर्शयति । 'पुनः पुनः' इत्यनेन 'असकृद्' इत्यस्यार्थमाह [पृ० १७ A]।"-विशाला० । २PSVP. अनुसारेण 'यदसकृत् स एवार्थः प्रत्यभिज्ञायते तथापि न प्रमाणान्तरम्' इत्यपि पाठः स्यादत्र। ३“दे ल्त' न' यङ" PSV1-2 तथापि। ४"अनिष्ठासक्तेरिति । संख्या लक्षणाभ्यां प्रमाणानामियत्तापरिच्छेदो निष्टा, तदभावप्रसङ्ग इत्यर्थः । 'अनधिगतार्थाधिगन्तृ प्रमाणम्' सामान्येन प्रमाणलक्षणम् , संख्या द्वे त्रीणि इत्यादि । तद् न स्यात् । 'यदि सर्व ज्ञानं प्रमाणमिष्यते' इत्यनेन पूर्वपक्षविरोधमाह । अनिष्ठाया व्यवस्थया निराकृतत्वात् । स्मृतादिवदित्युदाहरणमाह । विषयेऽप्येवं निर्देशोऽस्तीत्याह-स्मृतिरेव स्मरणमिति भावे 'क्त'विधानात् । यथेत्यादिना साध्येन हेतोरनुगमं दृष्टान्ते दर्शयति । तद्वत् इति प्रमाणस्य फलम् । 'यदधिगतार्थविषयं [पृ० १७ A] तद् न प्रमाणम् , स्मृत्यादिवत्, विशेषदृष्टमपि तथा' [इति ] व्यापकविरोधः [पृ० १७ B]"-विशाला०। ५ “यदुक्तं ‘स्मृतीच्छाद्वेषादिवत् पूर्वाधिगतविषयत्वात् पुनः पुनरभिज्ञानं न प्रमाणम्' इति, तद् व्याहन्यते।"-तत्त्वार्थरा० पृ. ५६ पं० ८ । ६ * * तत्त्वार्थरा० पृ० ५३ । तुलना-नयचक्र पृ० ५९-६०। ७ तत्त्वसं० पं० पृ० ३६८,३६९,३७० । ८ दृश्यतां नयचक्र. पृ० ६० टि० १५, टिपृ. ३० पं० २१-टिपृ० ३१ पं० २५ । “स्वरूपविप्रतिपत्तिनिराकरणायाहप्रत्यक्षमित्यादि । प्रतिगतमक्षं प्रत्यक्षम्, प्रादिसमासः । इदं लक्ष्यम् । 'कल्पनापोढम्' इति लक्षणम् । कल्पनया अपोढं [ल्दन्' प' मेद्' चिङ्' VT.= ] रहितम् कल्पनाया वा अपोढं रहितं [ल्दन् प मेद् चिङ्' VT. = ] कल्पनापोढम् ।"-विशाला पृ० १८A| ९ नयचक्र-वृत्ति. पृ० ५९ पं० २,२६ । टिपृ. ३०पं० २१ । “अथ केयं कल्पना नाम इति कल्पनानां बहुत्वादत्र का कल्पना विवक्षिता इति [थे छोम्' सबडि 'द्रि' बडो VT. = ] संशयभाजः प्रश्नः । नामजात्यादियोजना। 'नामादिशब्देन संग्रहेऽपि जात्यादिभिरसमानसामर्थ्यात् [लोगस्' सु' ब्यस् पडो Vr =] पृथकृता । असमानसामर्थ्य च नाम्नः सत्त्वात् जात्यादीनां च तद्विपरीतत्वात् । जात्यादयः परिकल्पिताः, तत्त्वतस्तु असन्तः । नामजात्यादीनां योजना नामजात्यादियोजना, 'कृद्योगा च षष्ठी समस्यते [पा० म. भा० २।२।८]' इति समासः।"-विशाला० पृ० १८A ।