Dvadasharam Naychakram Part 1 Tika

Author(s): Mallavadi Kshamashraman, Sighsuri, Jambuvijay
Publisher: Atmanand Jain Sabha

Page 573

न्यायागमानुसारिणीवृत्त्यलङ्कृतस्य नयचक्रस्य पृ० २४६ पं० १३____ पृ० २४६ पं० १३. पुरुषः सुप्तादि । अत्र सर्वासु हस्तलिखितप्रतिषु 'पुरुष सुप्तादि” इति पाठः । वक्ष्यमाणशैल्यनुसारेण 'पुरुष एव सुप्तादि इत्यपि पाठः स्यादव ।
पृ० २४८ पं० २. विनिद्रा प्रतिपादनवत् [ पृ० २५८ पं० ४ ] । एतत् सर्वं मूलं 'पृ० २७५ पं० २८२७७ पं० १३' इत्यत्र वक्ष्यमाणेन ग्रन्थेन संवदति । 5 पृ० २४८ पं० ७. यस्मात् परं । “कस्मात् पुनस्तमेव विदित्वाऽतिमृत्युमेति इत्युच्यते । यस्मात् परं पुरुषात् परमुत्कृष्टमपरमन्यद् नास्ति । यस्माद् नाणीयोऽणुतरं न ज्यायो महत्तरं वास्ति । वृक्ष इव स्तब्धो निश्चलो दिवि द्योतनास्मनि स्वे महिनि तिष्ठत्येकोऽद्वितीयः परमात्मा । तेनाद्वितीयेन परमात्मनेदं सर्वं पूर्ण नैरन्तर्येण व्याप्तं पुरुषेण पूर्णेन ।" इति शंकराचार्यकृते श्वेताश्वतरोपनिषद्भाष्ये । - पृ० २४८ पं० १६. जागरितृत्वात् । अत्र 'जागरितत्वात्' इति शुद्धः पाठः । 10 पृ. २४८ पं० १८. पशवश्वा"। "एवम् .. अवध्यादिज्ञानप्राप्तिप्रसङ्गः..."पशवश्चाप्यनिवृत्तकेवलाः' इति वचनात् ।
.."न..", अवध्यादिज्ञानावरणानामक्षयोपशमादक्षयाच्च 'पशवः' इत्याद्यस्य च शक्तिमात्रोपवर्णनात् ।" - विशेषावश्यकभाष्यकोट्याचार्यवृ० पृ० ४८ ।
पृ० २५१ पं० १९. रूपस्य-तत्त्वस्य । 'रूपस्य तत्त्वस्य -' इति योजनीयमत्र ।
पृ० २५२ पं० १८. 'अर्यते' इत्यलक्षणत्वाच्छब्दाभिधेयो ज्ञानज्ञेयो वा नेति विनिद्रावस्थाऽविनिद्रा15वस्था वा स्याद । 'अर्यते इत्यरलक्षणत्वाच्छब्दाभिधेयो ज्ञानज्ञेयो वा विनिद्रावस्थाऽविनिद्रावस्था वा स्यात', इति
भा०प्रत्यनुसारी पाठ एवात्र समीचीनः । 'ऋ गतौ' इति धातुतः 'अर्थ'शब्दस्य निष्पत्तः 'अर'लक्षणत्वादित्युक्तमत्रेति ध्येयम् ।
पृ० २५२ पं० २१. इतश्चेत्यवस्थातः । भा०प्रत्यनुसारी 'इतश्चेत्यवस्थाभ्यः' इत्यपि पाठोऽवचिन्त्यः ।
पृ० २५३ पं० ५,१७. पितृपुत्रवत् । (पितृत्वपुत्रत्ववत् ? पितृपुत्रत्ववत् ? )। दृश्यतां पृ० २७६ टि० ११ । 20 पृ० २५३ पं० २५. अथवा नावस्था । एवं समासे तु 'अनवस्थात्वात्' इति पाठान्तरेणापि मूले [पृ० २५३ .. पं०६भाव्यम् । दृश्यतां पृ० २५४ टि०१, पृ०२७६ टि०१३।
पृ० २५५ पं० १३. प्राप्तावित्थ । प्रतिष्वत्र प्राप्तमित्य इति पाठः । लेखनदोषोऽयम्, दृश्यतां पृ. २२ पं० १६ । पृ० २५७ पं० ७. अतिदिश्यात् । अत्र 'अतिदिश्यते' इति शुद्धः पाठः ।
पृ० २५८ पं० ३. त्वदभिप्राय एव एवं । त्वदभिप्राय एवं' इत्यपि स्यादन, दृश्यतां पृ० २७७ पं० १२ । स पृ० २५९ पं० १९-२१. मातुओयं...। 'मातुरोजः पितुः शुक्र तत् तदुभयसंसृष्टं कलुषं किल्बिषं तत्प्रथममाहार#. माहार्य जीवो गर्भतया व्युत्क्रामति । सप्ताहं कललं भवति सप्ताहं भवत्यर्बुदम् । अर्बुदाजायते पेशी पेशीतो जायते धनम् ।' इत्यर्थः । दृश्यतां भगवतीसू० ११७६१। सूत्रकृताङ्ग० २।३।५६।।
पृ० २६१ पं० १,७, तत्त्वं तावत् । (नन्वेतावत् ? ?), दृश्यतां पृ० २६१ टि० ३ ।
.-१ अत्र नयचक्रवृत्तिप्रत्यनुसारी 'मातोयं पितुंसुकं' इति पाठः शुद्ध एव भाति । भगवतीसूत्रस्य [१७६१] अहमदाबादे 'लवारनी पोळ' इत्यत्रस्थायां प्रतावपि 'मातुंतेयं पितुंसुकं' इति पाठदर्शनादीदृशस्य पाठस्यापि पुरा प्रचार आसीदिति भाति । "अयं जीवः.."मातापित्रोः संयोगे 'माउओयंति मातुरोजो जनन्या आर्तवं शोणितमित्यर्थः, 'पिउसुक्क'ति पितुः शुक्रम् , इह 'यत्' इति शेषः, 'तंति तदाहारे, तस्य गर्भव्युत्क्रमणस्य प्रथमता तत्प्रथमता तया 'आहारित'ति तैजसकार्मणशरीराभ्यां भुक्त्वा गर्भतया गर्भत्वेन व्युत्क्रामति उत्पद्यते इत्यर्थः । किम्भूतमाहारम् ? 'तदुभयसंसिर्सेति तयोः शुक्रशोणितयोरुभयं तच्च तत् संसृष्टं च मिलितं च तदुभयसंसृष्टं कलुषं मलिनं 'किब्बिसंति कर्बुरमिति । ततः केन क्रमेण शरीर निष्पाद्यते ? इत्याह—'सत्ताह'मित्यादि यावद् ‘भवेत्ति पद्यम् । सप्ताहोरात्राणि यावत् शुक्रशोणितसमुदायमानं कललं भवति । ततः सप्ताहोरात्राणि अर्बुदो भवति, ते एव शुक्रशोणिते किञ्चित् स्त्यानीभूतत्वं प्रतिपद्यते इति । ततोऽपि चार्बुदात पेशी मांसखण्डरूपा भवति । ततश्चानन्तरं सा धनं समचतुरस्र मांसखण्डं भवति ।" इति तन्दुलवैचारिकवृत्तौ पृ० ७।