Dvadasharam Naychakram Part 1 Tika

Author(s): Mallavadi Kshamashraman, Sighsuri, Jambuvijay
Publisher: Atmanand Jain Sabha

Page 558

10
पृ० १८३ पं० ६.]
टिप्पणानि । इत्यर्थः । "कैइविहे णं भंते ! परमाणुपोग्गले पण्णत्ते ? गोयमा! चउविहे परमाणुपोग्गले पण्णत्ते । तं जहा-दव्वपरमाणु, खेत्तपरमाणु, कालपरमाणु, भावपरमाणु ।..." इति भगवतीसूत्रे ।
पृ० १७९ पं० १५. परस्परत उत्कर्षभेदः । अत्र 'परस्परमुत्कर्षभेदः' इति प्रत्यनुसारी पाठोऽपि शुद्धः । पृ० १८१ पं० १५. सर्वप्रमाणज्येष्ठ: । दृश्यतां टिपृ० ३१ पं० २७-२९ । पृ० १८१ पं० २५. कुण्डका."। "केणकुंडगं जहित्ता गं...॥” इति उत्तराध्ययनसूत्रे १।५।
पृ० १८२ पं० २,१५,१८. सुख ऊतिर्यग" "अष्टविकल्पो दैवस्तैर्यग्योनश्च पञ्चधा भवति । मानुभ्यश्चैकविधः समासतो भौतिकः सर्गः ॥५३॥ "ऊर्व सत्त्वविशालस्तमोविशालश्च मूलतः सर्गः। मध्ये रजोविशालो ब्रह्मादिस्तम्बपर्यन्तः ॥५४॥" - सांख्यका० ।
पृ० १८२ पं० १३. जं जं जे जे दृश्यतां पृ० ४७८ पं० ४ टि० १, पृ० २१२ पं० १९ । पृ० १८२ पं० १६. प्रसादलाघव: । दृश्यतां पृ० १२ पं० १९।।
पृ० १८२ पं० १९. संशिनः समनस्काः । “संज्ञिनः समनस्काः ।२।२५। सम्प्रधारणसंज्ञायां संझिनो जीवाः समनस्का भवन्ति । सर्वे नारकदेवा गर्भव्युत्क्रान्तयश्च मनुजाः तिर्यग्योनिजाश्च केचित् । ईहापोहयुक्ता गुणदोषविचारणात्मिका सम्प्रधारणसंज्ञा, तां प्रति संज्ञिनो विवक्षिताः । अन्यथा हि आहार-भय-मैथुन-परिग्रहसंज्ञाभिः सर्व एव जीवाः संजिन इति ।"- तत्त्वार्थभा० । पृ० १८२ पं० २४. मिथ्यादृष्टयादिका । दृश्यतां टिपृ० ६६ टि० १।।
15 पृ० १८२ पं० २५. सम्यग्दर्शन"। "सम्यग्दर्शनज्ञानचारित्राणि मोक्षमार्गः ।" - तत्त्वार्थसू० १।१।
पृ० १८२ पं० २६. ज्ञानदर्शना"। "आद्यो ज्ञानदर्शनावरणवेदनीयमोहनीयायुष्कनामगोत्रान्तरायाः।" - तत्त्वार्थसू० ८।५। विनोऽन्तराय इत्यर्थः ।
पृ० १८३ पं० ५, स्त्यानद्धर्युदय । “चक्षुरचक्षुरवधिकेवलानां निद्रा-निद्रानिद्रा-प्रचला-प्रचलाप्रचला-स्त्यानगृद्धिवेदनीयानि ।” - तत्त्वार्थसू० ८।८। स्त्यानर्द्धिर्नाम तीव्रो निद्राविशेषः ।
20 पृ० १८३ पं० ६. सुत्ता। 'सुप्ता अमुनयः सदा, मुनयः सदा जाग्रति' इत्यर्थ भमुणी मुणिणो सययं जागरंति ।" इति आचाराङ्गसूत्रे सम्प्रति उपलभ्यते पाठः ।
१“कईत्यादि । तत्र द्रव्यरूपः परमाणुर्द्रव्यपरमाणुः एकोऽणुः, वर्णादिभावानामविवक्षणाद् द्रव्यत्वस्यैव च विवक्षणादिति । एवं क्षेत्रपरमाणुराकाशप्रदेशः । कालपरमाणुः समयः । भावपरमाणुः परमाणुरेव वर्णादिभावानां प्राधान्यविवक्षणात्, सर्वजघन्यकालत्वादि ।" इति अभयदेवसूरिरचितायां वृत्तौ । २“कणा णाम तंदुला, कुंडगा कुकुसाः, कणानां कुंडगाः, कणमिस्सो वा कुण्डकः कणकुंडकः, सो य वुद्धिकरो सूयराणं प्रियश्च ।"-उत्तराध्ययनचूर्णि. पृ० २७ । "कणाः तन्दुलाः, तेषां तन्मिश्रो वा कुण्डकः तत्क्षोदनोत्पन्नकुकुसः कणकुण्डकः ।" - उत्तराध्ययनबृहद्वत्ति. पृ. ४५ B । ३ अस्याः कारिकाया व्याख्या 'पृ. ३१५ टि. ५' इत्यत्र द्रष्टव्या। "ऊर्ध्वमिति ब्रह्मादिपिशाचान्तो योऽष्टविधः सर्गः असौ सत्त्वबहुलः । तस्मात् सुखप्राया देवाः । तमोविशालश्च मूलतः पश्वादिषु तमस उद्रेकात् पश्वादिः स्थावरपर्यन्तः। तस्मात् ते तमोबहुलाः । मध्ये रजोविशाला,''तस्मात् ते दुःखप्राया मनुष्याः।” इति सांख्यकारिकाया
। धुप्रभृतिसत्यान्तो लोकः सत्त्वबहुलः । तमोविशालश्च मूलतः सर्गः पश्वादिः स्थावरान्तः । सोऽयं मोहमयत्वात् तमोबहुलः । भूलॊकस्तु सप्तद्वीपसमुद्रसन्निवेशो मध्ये रजोविशालः, धर्माधर्मानुष्ठानपरत्वाद् दुःखबहुलत्वाच्च । तामिमां लोकस्थितिं संक्षिपति-ब्रह्मादिस्तम्बपर्यन्तः । स्तम्बग्रहणेन वृक्षादयः [ स्थावराः] संगृहीताः ।" इति सांख्यतत्त्वकौमुद्याम् । ४"सुत्ता इत्यादि । इह सुप्ता द्वेधा द्रव्यतो भावतश्च । तत्र निद्राप्रमादापन्ना द्रव्यसुप्ताः, भावसुप्तास्तु मिथ्यात्वाज्ञानमयमहानिद्राव्यामोहिताः । ततो येऽमुनयः मिथ्यादृष्टयः सततं भावसुप्ताः [ते], सद्विज्ञानानुष्ठानरहितत्वात् , निद्रया तु भजनीयाः। मुनयस्तु सद्बोधोपेता मोक्षमार्गादचलन्तस्ते सततमनवरतं जाग्रति हिताहितप्राप्तिपरिहारं कुर्वते ।
1 द्यौः अन्तरिक्षं भूःसमीपे भुवलोकः, तथा च भुवःस्वर्महस्तपःसत्यलोका अत्र गृहीताः ।
नयटि . ९ Jain Education International
www.jainelibrary.org |