________________
धर्माभ्युदयं महाकाव्ये गूर्जरेश्वर सिद्धराजे आ तीर्थना पूजन, अर्चन माटे बार गामो आप्या हता. सिद्धराज पंछी गादी उपर आवनार सोलंकीकुलभूपाल कुमारपाळे तथा तेना मंत्री उदयने आ तीर्थनी यात्रा करी अहीं अनेक धर्मकार्यों को हता. उदयन पुत्र वाग्भटे आ महान् विमलाचल उपर नाभि प्रभुनु नूतन मंदिर विशाल शिला अने क्रपिशीर्षकोथी शोभता कोट सह बंधाव्युं हतुं. अने ते पवित्र महातीर्थनी नजदीकमा कुमारपुर वसाव्यु जेनी मध्यमां नीलमणियुक्त पार्थजिनबिंबनी स्थापना करायेल त्रिभुवन विहार बंधाव्यो तेम ज ते नगरनी पासे प्रभुना पूजन, अर्चन माटे पुष्प वाटिका करावी हती. आ प्रमाणे आ पुण्यपावित तीर्थनी यात्रानो अमूल्य लाभ देवो, महर्षिओ, चक्रवर्तिओ, नृपतिओ, मंत्रिओ, अने लक्ष्मीधरो वगेरे अनेक महापुरुषोए प्राप्त कर्यो हतो एम ग्रन्थकारे विस्तारथी नोंध्यु, छे.' आनी संक्षिप्त नोंध आ ज ग्रन्थकारे पोताना 'सुकृतकीर्तिकल्लोलिनी' काव्यमा लीधी होवार्नु आगळ जणावी गया छीये. ए वस्तुपालना पिता आसराजे आ तीर्थाधिराजनी यात्रा करी हती एम 'वसंतविलास'मां बालचंद्रसूरिए जणाव्यु छे. ते समये वस्तुपाल पण साथे हता. आवा महान तीर्थाधिराजनी ससंघ यात्रा करवानी अद्वितीय प्रेरणा वस्तुपालने विजयसेनसूरिए करी हती जेथी तेमणे धर्मशास्त्रना नियमानुसार संघपतिनी दीक्षा गुरुपासेथी ग्रहण करी विमलादितीर्थनी पवित्र यात्रानुं सौभाग्य प्राप्त कर्यु हतुं. वस्तुपाळ पछी पण समराशाह अने पेथडशाहे आ भव्य तीर्थनी यात्रा अने जीर्णोद्धार कर्याना उल्लेखो 'समररासु', 'नाभिनंदनजिनोद्धार प्रबंध' अने 'पेथडरास' उपरथी जणाय छे.'
६८. वस्तुपालनी ससंघ यात्रा
गुरुना आदेश मुजब वस्तुपाले संधाधिपति बनी शर्बुजयनी महायात्रा करी हती. तेणे कुल एकंदर तेर यात्राओ हरी कती एम अनेक प्रमाणोथी जणायुं छे. तेमां पोताना पिता आसराज साथे संवत १२४९ अने १२५० मां, तथा पोते संधपति दीक्षा धारण करी से. १२७७,१२९०,१२९१, १२९२ अने १२९३ मां शत्रुजय तथा गिरनार बन्नेनी यात्राओ करी हती. ज्यारे एकला विमलाचळ (शत्रुजय )नी परिवार साथे सात यात्राओ सं. १२८३,८४,८५,८६,८७,८८,८९ मां अनुक्रमे नियोजी हती. . ___ आ बधा यात्रा महोत्सवोना जुदा जुदा विवेचनो तेमनुं जीवनचरित्र आलेखता ग्रंयोमा व्यवस्थित रीते नोंधाया नथी. आ ग्रन्थ उपरांत 'सुकृतसंकीर्तन', 'कीर्तिकौमुदी' अने 'वसंतविलास काव्य'मां तीर्थयात्रानां वर्णनो आपेला छे.' पण ते कई कई यात्रानां वर्णनो छे तेनो स्पष्ट निर्देश कर्यो नथी. वसंतविलासमां वर्णन करेल यात्रावर्णन तेनी छेल्ली सं. १२९३नी यात्रानुं वर्णन होवार्नु लागे छे; ज्यारे धर्माभ्युदय,
जुओ आ ज ग्रन्थनो सर्ग ५, श्लोक ६७ थी ८३. विशेष माटे जुओ 'पुरातनप्रबंधसंग्रहमा पान ५८ उपर लोक १५८ थी १६१.
२ समररास (गा. ओ. सी. छपायेल प्राचीन गुर्जरकाव्य संग्रह ), मंडलीककृत पेंथडरास तथा नाभिनंदन जिनोद्धार प्रबंध. . . ३ (१)सं. १२४९ वर्षे संघपतिखपितृ 3. श्रीआशाराजेन समं महं श्रीवस्तुपालेन श्रीविमलाद्रौ रेवते च यात्रा कता। सं.५० वर्षे तेनैव सम स्थानद्वये यात्रा कृता । सं. ७७ वर्षे वयं संघपतिना भूला सपरिवारयतं ९० वर्षे सं.९१ वर्षे सं..९२ वर्षे सं. ९३ वर्षे महाविस्तरेण स्थानद्वये यात्रा कृता । श्री शर्बुजये अमून्येव पंच वर्षाणि तेन सं. ८३ वर्ष सं.८४ सं. ८५,८६,८७,८८,८९ सप्त यात्राः सपरिवारेण तेन तेने...श्री नेमिनाथाम्बिकाप्रासादाद्याः...भता भविष्यति ।
(२)त्रयोदश तीर्थयात्राः संघपविभूय कृताः। तीर्थकल्प पा. ८. -वॉटसन म्युझीयम राजकोटनो शिलालेख.
(३) अथ स मरुवृद्धो देवी भवतः सार्धत्रयोदशसंख्या यात्रा अभिहितवती ।-दु. के. शास्त्री संपादित प्रबंधक चितामणि पा. १६३ .
जुमओ-सुकृतसंकीर्तन, सर्ग ५-७-८-९; कीर्तिकौमुदी, सर्ग 9; वसंतविलास, सर्ग १०-११-११.