Aspect of Jainology Part 2 Pandita Bechardas Doshi

Author(s): M A Dhaky, Sagarmal Jain
Publisher: Parshwanath Vidyapith

Page 116

રમેશ મેટાઈ
૯
સ્વતંત્ર વિસ્તીણુ અભ્યાસમાં આવા પ્રયાગૈા સમાન્તરે રીતે પાશ્ચાત્ય સાહિત્યેામાંથી પશુ બતાવી શકાય. આ કારણે જ આધુનિક ઉપચારથી મુગ્ધ બન્યા છે, મરેનુ વિધાન છે.—
"Metaphor is as ultimate as speech itself, and speech is as ultimate as thought. If we try to penetrate them beyond a certain point, we find ourselves questioning the very faculty and instrument with which we are trying to penetrate them."
આથી જ સી. ડે. લેવિસના મતે ઉપચાર એ “ કવિતાને જીવનસિદ્ધાંત, કવિની મુખ્ય ભાષા, કવિનું ગૌરવ ” ખતી રહે છે. અને નાન બ્રાઉન પણ કહે
,,
છે
""
Everything is only a metaphor; there is only metaphor." આ સંદર્ભીમાં હોકસ રિચર્ડસનના મત આ રીતે ટાંકે છે—
k.
Accordingly language"...... is utterly unable to aid us except the command of metaphor which it gives' and that is why Aristotle...argued that a command of metaphor is by far the most important to master and the mark of great natural ability.''
ઉપચાર અને વ્યંજના :
ઉપચારતા આ અભિગમ, તેના આ અનેકવિધ અર્થા અને તેને સર્જનક્રિયા પર પ્રભાવ તથા વાયકને આસ્વાદનમાં સહાય વગેરેને ખ્યાલ કરતાં એ સ્પષ્ટ થશે કે ઉપચારના આ અર્થ પાશ્ચા ત્યોના ‘ સજેશન ’ના ખ્યાલની બહુ નજીક છે, કેટલેક અંશે ાણે ભારતીય કાવ્યમીમાંસાના ખ્યાલોની પણ પાશ્ચાય આલોચનામાં અનેાખી ભાત પાડતા તેના ખ્યાત વિવેયન ગ્રંથ Seven Types of Ambiguityમાં એસન કહે છે—
"Ambiguity implies a dynamic quality in language which enables to be deepened and enriched as various layers' of it become simultaneously available.૧૩
અને ચેાન્ય રીતે જ ઉમેરે છે ઃ
"All good poetry is ambiguous sense. It contains a feeling of generalisation from a case which has been presented definitely."
અને
"What often happens when a piece of writing is felt to offer hidden riches is that one phrase after another lights up and appears as the heart of it; one part after another catches fire.''૧૫
કવિ કહે છે તેના કરતાં તે દ્વારા તે જે કહેવા માગે છે, તેના ગૂઢ સૌન્દર્યની સમૃદ્ધિ કવિવાણીમાં વ્યંજિત થાય છે, તે વાચકયે પ્રત્યાયન પામતાં કલ્પના, અનુભૂતિ, વધુ ન, વિચાર, ઘટના, પરિસ્થિતિ, ભાવ, અલંકાર, વાતાવરણ, ગમે તે સ્વરૂપે સૌન્દર્ય*-સંપન્ન બની, વાચકના ચિત્તને આકષી, તેને આનંદની અનુભૂતિ કરાવી શકે છે. પરન્તુ એમ્પ્સનને મતે તે હોય છે એક્ખીચ્યુઅસ. આ એમ્બીંગ્યુઈટીમાં પશુ ઉપચાર કવિને અત્યન્ત ઉપયોગી થાય છે. વાસ્તવમાં ઉપચાર વય પશુ એક એગ્બીચ્યુઅસ પ્રયાગ છે,