Book Title: Aspect of Jainology Part 2 Pandita Bechardas Doshi
Author(s): M A Dhaky, Sagarmal Jain
Publisher: Parshwanath Vidyapith
View full book text
________________
जैनागम साहित्य में स्तूप
सागरमल जैन जैनागमों में स्तूप एवं स्तूप-मह का सर्वप्रथम उल्लेख हमें आचारांग सूत्र के द्वितीय श्रुतस्कन्ध ( आयारचूला ) के तृतीय एवं चतुर्थ अध्ययनों में मिलता है। आचारांग के पश्चात् अंग आगमों में स्थानांग और प्रश्नव्याकरण में; उपांग साहित्य में जीवाभिगम, जम्बूद्वीप प्रज्ञप्ति; पुनः व्याख्यासाहित्य में हमें आवश्यकनियुक्ति, आवश्यकचूणि", व्यवहारचूर्णि तथा आचारांग, * 'बौद्ध स्तूप' पर आयोजित अन्तर्राष्ट्रीय संगोष्ठी (प्रा०भा०सं० एवं पु० विभाग, काशी हिन्दू विश्वविद्यालय,
वाराणसी) में पठित निबन्ध । १(क). से भिक्खू वा भिक्खुणी वा गामाणुगामं दूइज्जमाणे...."रुक्खं वा चेइय-कडं, थूभं वा चेइयकडं...... णो"".."णिज्झाएज्जा।
-आचारांग ( द्वितीय श्रुतस्कन्ध-आयारचूला ), ३।४७ । (ख). से भिच्खू वा भिक्खुणी वा जहा वेगइयाई रूवाई....."रुक्क वा चेइय-कडं....."णो"...."सुकडे ति वा, सुठुकडे ति वा, “साहुकडे ति वा, कल्लाणे ति वा”।
-वही, ४।२१ । (ग). से भिक्खू वा भिक्खुणी वा......."थूभ-महेसु वा, चेतिय-महेसु वा"...."तहप्पगारं असणं व पाणं वा.. ""णो पडिगाहेज्जा।
- वही, ११२४। २. ...."तासि णं मणिपेढियाणं उवरिं चत्तारि-चत्तारि चेइयथूभा पण्णत्ता।
-स्थानांग, ४।३३९ । ३(क). चिति-वेदि खातिय-आराम-विहार-थूभ....."य अट्ठाए पुढवि हिंसंति मंदबुद्धिया।
-प्रश्नव्याकरण, १११४ । (ख). और भी देखें-प्रश्नव्याकरण, ४।४ । ४. तहेव महिंदज्झया चेतियरुक्खो चेतियथूभे पच्चस्थिमिल्ला मणिपेदिया जिणपडिमा ।
-जीवाभिगम, ३।२।१४२ । ......"खिप्पामेव भो देवाणप्पिआ तित्थगरचिइगं जावअणगारचिइगं च खीरोदगेणं णिव्वावेह, तए णं ते मेहकुमारा देवा तित्थगरचिइगं जाव णिव्वाति, तए णं से सक्के देविदे देवराया भगवओ तित्थगरस्स उवरिल्लं दाहिणं सकहं गेण्हइ..."तए णं से सक्के वयासी सव्वरयणामुए महइमहालए तओ चेइअथूभे करेह ।
-जम्बूद्वीपप्रज्ञप्ति, २।३३ । ६. निव्वाणं चिइगाई जिणस्स इक्लाग सेसयाणं च । सकहा थूभ जिणहरे जायग तेणाहिअग्गित्ति ॥
-आवश्यक नियुक्ति, ४५ । ७(क). तएणं से सक्के बहवे भवणपति जाव वेमाणिया एवं वयासीसिप्पामेव भो तओ चेइअ-थूभे करेह ।
-आवश्यक चूर्णि, ऋषभनिर्वाण प्रकरण, पृ० २२३ । (ख). थूभागं एगं तित्थगरस्स व सेसाणं एगूणस्स भाउय सयस्स ।
-आवश्यक चूर्णि, अष्टपद चैत्य प्रकरण, पृ० २२७ ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org