Book Title: Sthambhan Parshwanath Charitra
Author(s): Manilal Nyalchand Shah
Publisher: Jain Sasti Vanchanmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/035272/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GebIII Tolkala p *alclobllo to?llal313 deshe&2-7620 : 198 ka 1962. 3004846 ane dhAnyanAtha 17 ne u sastI nAganuMbALa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina sastI vAMcanamALA naM. 22. varSa. 6 ThuM. saM. 1984. zrI bhana pArzvanAtha cAritra, lekhaka malAla nyAlacaMda zAha. prakAzaka; jaina sastI vAMcanamALA bhAvanagara. vIra saM. 253 vikrama saM. 1983 kirU. 1-4-0 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :: D AbhAra. zrIkaccha Asa(khIcya nivAsI zeTha kArazIbhAi vIjapALabhAi >> ke jemanA heALA vepAra raMgunamAM che. jemaNe raMgunamAM eka pramANIka pratiSThita vyApArI tarIke nAmanA meLavI che temaNe potAnA dharmapatni sva0 bena ratana mhenanI yAdagIrI nimitte A pustakanI prathamathI aDhIse nakla laIne amArA kAne sahAnubhUti ApI che te mATe teozrInA AbhAra mAnIye chIe. lI prakAzaka -:-:-: 1 20 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva0 hena ratanabAi, te zeTha kArazI vIjapAlanAM dharmapatni-AsabIA ATTI janma saM, 1936 lagna saM. 1949 phAgaNa sudI 2 svargavAsa saM. 1983 vaizAkha sudI 14 Shree Sudanese Gyamhanga a wwwmaraoyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNa. a. sA. sva stha na ratananhena AsAMkhIA. ( kaccha ) tamArI haiyAtI nahi chatAM tamane A pustaka arpaNuM karavAnI icchA thavAnu` kAraNa tamArA sadguNA che ane tamArA tevA saguNAnuM anukaraNa bIjI mhetA paNu karaze. nAnapaNathI ja dharmaprema, sAdA, saraLatA ane ucca jJAna meLavela heAvAthI tamArA gRhavyavahAramAM paNa kuTuMbIjanene ( ba Mne pakSane ) saMpUrNa satASa ApI tamArUM nAma amara karI gayAM che. 0 zrI pArzvanAtha prabhunuM smaraNa tA tamArUM nityanuM kAryaM hatuM. te prati tamArA agADha prema hatA. AvuM dharmacustapaNuM, dharmAM premanA aMge tamane vhAlu hatu. te ja zrI stha Mbhana pArzvanAtha caritranuM pustaka tamane samarpI tamArA AtmAnI parama zAMti icchuM chuM. lI dharmabaMdhu, . acaratalAla. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a. sa. svargastha bena ratanabAInuM saMkSipta jIvana caritra. svargavAsa pachI paNa jemanA jIvananI yAdagIrI kuTuMbI janone ane sahavAsamAM Avela darekane rahe che tenuM kAraNa temanAM sArAM kRtya, zuddha hadaya ane dharmaparAyaNatA che. tevAM purUSa ke strIonI jIvanarekhA pustakamAM levAthI vAcakavarga tevI guNIyala vyaktinuM anukaraNa kare te ja amArI bhAvanA che. ratanabahenane janma zrI kacchI jaina vizA ozavALa jJAtimAM zrI bIdaDA mukAme zeThaladhAbhAInA patinA mANekabAInI kukSIe saM. 1936mAM thayo hato. A jJAtimAM balake kaccha dezamAM keLavaNI prathamathI ja ochI chatAM strIo ke purUSo svabhAvIka saraLa hadayI hoya che tema ratana benane abhyAsa nAnapaNamAM nahi chatAM puNyazALI jIva hovAthI bAlyAvasthAthI ja temanuM jIvana dhArmika saMskAra meLavavA tatpara rahetuM hatuM. temanI 13 varSanI ummare temanAM lagna saM. 1949nA phAgaNa sudI ranA rAja kaccha AsAMbI nivAsI zeTha vIjapAlabhAI neNazIbhAInA suputra zeTha karazIbhAInI sAthe thayAM hatAM. ahIM zeTha karazIbhAInA jIvanano TuMka paricaya ApavAnI jarUra paDe che. kaccha AsabIA gAmamAM zeTha neNazIbhAInuM kuTuMba pratiSThApAtra, khAnadAna ane dharmapremI gaNAya che. zeTha neNazIbhAIne cAra putra hatA temAnAM nAnA putra ratna zeTha vIjapAlabhAIne tyAM mArazIbhAIne janma saM. 1929 nA bhAdrapada vadI navamInA roja thayo hato. | vijapAla zeTha svabhAve saraLa, dharmaparAyaNa, sAcA vyApArI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA. temanA AvA guNA kArazIbhAIne bAlyAvasthAthI ja vArasAmAM maLyA hatA vaLI temanA mAtuzrI hIrabAie te guNAnuM vadhu sIMcana karyuM" hatu. AvA ucca guNAnI sAthe temanAmAM khAsa guNA tA e che ke aneka pratikuLa sajogAmAM paNa dhIraja, sAhasa ane pramANItAthI teo AgaLa vadhI ragunamAM eka nAmAMkti vyApArI tarIke peAtAnu jIvana Adarzo karI zakayA che. Apa baLathI meLavelI lakSmInA sadavyaya dareka kAryomAM udAra dIlathI karI rahyA che. temanI udAra sakhAvatA jAhera karavA paNa jemanI icchA thatI nathI tevuM te temanuM saraLa hRdaya che. AvI uttama vyakitadharmapremI nararatna sAthe ratananhenanA lagna thayAM hatAM. ratanamhenanA lagna thayA bAda eka khAnadAna kuTuMbamAM ratana ( jhaverAta ) vadhu prakAze tema ratana mhena zeTha kArazIbhAinA ucca vicAra, satyatA, saraLatA, sAhitya prema, Adi guNAe alaMkRta thaI jIvana ujvaLa banAvI zakyAM. gujarAtI, dhArmika vIgere abhyAsa zarU karI gujarAtI sAta copaDI temaja dhArma|ka pratikramaNAdi vIgerainA sAro abhyAsa karavA uparAMta te Avazyaka kriyA paNa cukatAM nahAtAM kudarataoN rIte ja temanA dharma prema vadhateja gaye. pratiSThIta kuTubamAM dareka prakAranI sagavaDatA heAya temAM navAI zuM ! AvI dareka prakAranI sAmagrImAM meAjazAkha ke vaibhavI jIvana nahi manAvatAM ratana hena sAmAyaka, pratikramaNa navasmaraNu staMtra vIgere bhaNavA gaNavAnu temaja dhArmika pustakA vAMcavAmAM samayane sadupa cAga karatAM hatAM dharamAM nAkarA, moTara, gADI, gheADA, vaibhava chatAM ratana mhenanI sAdAi hRda vagaranI hatI, jAte ja gRhakAya karavAnI Teva sAthe darekathI mIlanasArapaNuM kAipaNa jAtanI meDhAi ja nahi. AvA temanA guNAthI baMne pakSamAM temaNe kuTuMbI karavAnuM dareka prakAranA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janene sAre prema meLavyo hato. dharmacusta eTalA badhAM havA sAthe zrI pArzvanAtha prabhunuM smaraNuM te temanI eka Avazyaka kriyA hatI. pragaTa prabhAvI zrI pArzvanAtha prabhunA to teo ananya bhakitavALAM hatAM. kudarate ratana bahenane temanA AvA uccaguNo nirbhaya, niSkapaTI jIvanathI dareka jAtane vaibhava Ape hatA temane eka putra bhAI ravajIbhAI, ke jemanI umara hAla 31 varSanI che. temane paNa be putro nAme zAMtIlAla ane jeThAlAla tema ja traNa putrI nAme suMdarabAI, kezarabAI ane nirmaLAbAI nAme cheAvI kuTuMbanI vIzALatA dareka prakAranI smRddhi temanAM sAsu hIrabAI (zeTha kerazIbhAInAM vRddha mAtuzrI) paNa meLavI zakyAM. saMsArano ubhaya prakArane lhAvo laI rahyAM che. sArA hiMdustAnamAM AvAM kuTuMba ke jyAM mAtA-pitA, putra-putrI, prapautra prapautrI vagere saMpatti-vaibhavamAM nIrakhavAne samaya koIka ja bhAgyazALIne maLe che. purvAnI purI puNyAIne yoge ja AvI sAmagrI maLe che. ane Take che. adhurI puNyAImAM kaMIkane kaMIka saMsArIka vyAdhi ubhI ja hoya che. jyAre ratana bahena jevA puNyazALIne A vaibhava sAMpaDyo hato. AvA svargIya sukhamAM paNa ratanabahena pitAnuM kartavya cukyAM nahotAM. zrI zatruMjaya, zrI giranAra, sametazikharajInI moTI yAtrAo karavA uparAMta ghaNA gAmanAM jinAlayanAM darzanano lAbha temaNe lIdho hato. ATalI zrImaMtAImAM nirAbhImAnane khAsa guNa vaLagI rahyo hato garIba, abhyAgata, lulAM, laMgaDA, bhukhyA dukhyAne hajAra kAma paDatAM mukIne satiSathI jamADatAM. AdhunIka bahene game te zrImaMta heke game te sAdhAraNa che. temaNe AvAM ugnajIvanamAMthI ghaNuM grahaNa karavAnuM che. saraLa hadayI, vAtsalyabhAva, nirAbhImAna vagere guNene zaNagArarU5 mAnI tadarUpa thavAnI jarUra che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI rIte ratana benanA ucca jIvanathI zeTha kArazIbhAinuM jIvana paNa saMsAranI Adhi vyAdhithI mukata hatuM. nizcita hatuM. daMpati jIvana sukha saMpati ane dhAmaka kRtyathI pasAra thatuM hatuM. kalaza ke upAdhInuM te svapna paNa nahatuM. AvuM Aja sukhI jIvana dareka prakArane vaibhava kudaratane nahi gamyA hoya tema A kuTuMba raMgunathI sagA saMbaMdhInA lagna nimitte dezamAM (AsAbIyA kacchamAM ) AvyA. ke thoDA ja divasamAM ratana bahenane peTamAM asAdhAraNa vAyu dukhAve utpanna thayo. mAne ke jIvaleNa roga thaya. kuTuMbIjane temanA A vyAdhithI hatAza thaI gayA paraMtu kudaratane je vAta na gamI tyAM manuSyanuM zuM gajuM. zeTha karazIbhAI dhairyazAlI, dharmapremI hevAthI temaja abhyAsI hevAthI temanAM patni ratana bahenane dhArmika sUtro, stotra, sajhAya vigere saMbhaLAvI temanuM duHkha ochuM karatA hatA. Akhare sarve kuTuMbI janone, sagA sabaMdhIone khamAvI ratana bahene saM. 1983nA vaizAkha sudI 14 zanIvAranA rAtrInA lagabhaga nava vAge bIdaDA mukAme (pitAne mosALa ) deha tyAga karyo. AvAM aMtIma samaye paNa temanuM jIvana keTaluM dharmamaya che te vicAravA jevuM che. aMta samaye potAne jIva moha-mAyAmAM, putrAdi premamAM na paDI jAya. mATe temaNe sine Agale divase AsAMbIyA ravAnA karyA. AvAM strI ratnanI jIvana rekhA lakhatAM amArI kalama paNa cAlatI nathI ke AvI uttama sannArIo kema apAyuSI haze ! paramAtmA temanA AtmAne parama zAMtI Ape te icchavA sAthe strIonAM AvAM ucca jIvana dareka strIo vAMcI sAra grahaNa karI pitAnA jIvanane ucca banAvI kuTuMbamAM vAtsalyabhAvanA vadhAre eja amA IcchIe chIe, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA. jagatamAM manuSya jIvana mATe itihAsa e ghaNIja upayogI vastu che. manuSyane vyavahArika temaja dhArmika ke naitika jIvana vikAsa ItihAsanA AdhAre che. kemake bhUtakALanI banelI ghaTanAo mAnava jIvana upara koI anerI ja asara kare che. A sthaMbhanapAzvanAtha nAmanA pustakamAM jeTaluM maLI zakyo teTale saMpUrNa ItihAsa vigatavAra ApavAmAM Avyo che. e pratimA kayArathI utpanna thaI? kenA samayamAM utpanna thaI? koNe utpanna karI-bharAvI e saMbaMdhI je je maLI zakayuM tenI vAnagI A pustakamAM guMthI amara karI che. ItihAsamAM paNa kaI sthaLe be vAte jyAre jovAmAM Ave tyAre samAjanI jANa khAtara bane vAta pragaTa karavI jethI vAMcakane svayaM nizcaya karI levAnI sagavaDatA thAya. temaja e pratimA kyAM kayAM pUjA, sthaMbhana pArzvanAtha nAma zAthI paDayuM?emaNe zuM camatkAra batAvyo ? jagatamAM e mahAna pratimAthI kyA kyA mahAna purUSone lAbha thaye? vagere save bInAo satya etihAsika ghaTanAo rasamaya zailIthI ALekhI samAjane arpaNa karavAmAM Ave che. AvuM apUrva sahitya jaina samAjamAM ucca sthAna meLave-samAja ene satkAra kare ? ghaNAM upayogI ane aitihAsika graMthanA dohanarUpe A graMtha taiyAra karavAmAM AvyuM che. prabhAvaka caritra, prabaMdha ciMtAmaNi, jene itihAsa, jaina dharmane prAcina itihAsa bhA. 1 le, trizazilAkAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purUSa caritra, rAma yazodhararAsa, caturvizati prabaMdha, pArzvanAthanA cama tyAre, Adi pustakanA AdhAre temaja upadezaprAsAda, upadezasaptatikAnuM avalokana karIne A navIna sAhityane samAjane lAbha ApavAmAM Ave che. samAja AvA apUrva sAhityane tana, mana ane dhanathI sahAya ApI ene satkAra kare ! zrI svaMbhanapArzvanAtha jyArathI utpanna thayA tyArathI te Aje khaMbhAtamAM pUjAya che tyAM lagIne saMpUrNa ItihAsa vAcakane AmAMthI malI zakaze, te sivAya khaMbhAtane lagatI keTalIka hakIkta, sthaMbhanapura nagara kyAre vasya? te paNa tamane jANavAnuM maLaze. uparAMta bIjuM keTaluMka aitihAsika sAhitya tamane maLI zakaze. rasamayabhASA vAparI AkarSaka banAvavA mATe puratI kALajI rAkhavAmAM AvI che. banI zake teTalI kALajI chatAM, temaja zAsana sevAnI haiyAmAM rahelI utkRSTa bhakita samAja AgaLa ThalavatAM chadmasthapaNuthI, dRSTi deSathI kAMI bhUla thavA pAmI hoya te jANakAra vidvAne sudhArIne vAMcaze bAkI amAre to e mATe mithyAduSkata hoyaja ? kemake zAsana sevAnI bhAvanA lakSyamAM rAkhIne A prayAsa thayela che. ane evI anerI aNamelI bhAvanA samAjanI pratyeka vyaktimAM sthalanapAnAthanA prabhAvathI utpanna thAo ! e pArzvanAtha ApaNA maMgalika mATe thAo ? eja prArthanA ? lekhaka. maNalAla nyAlacaMda zAha. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA. hai hai 8 0 = 89 ha ha = prakaraNa viSaya. khaMDa 1 le. samudra kinAre rAma-lakSmaNa... zrI pArzvanAtha .. rAvaNane pUrva paricaya rAvaNa digavijaya * * * * zrI sthaMbhana pArzvanAtha laMkAmAM ... .. yuddhane trIjo divasa * 8 muM lakSmaNanI muccha ane vizalyA bahurUpI vidyA .. sItAjIne khAtara .. te pachI zuM? . aThThAI mahetsava ... rAma lakSmaNa parva paricaya rAma-lakSmaNa ... ka 15 muM rAjyAbhiSeka ane chevaTa . ... khaMDa 2 je. ,, 1 luM dvArikAmAM zrIkRSNa.. ... .. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com . = ka 11 muM sa Ta = . 6. e. 2. ra . 106 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 + 8 1 8 `h by by by by by by by by by A 162 , 2 juM kaipAyanarUpa * * 113 , 3 ju dvArikA tAre khAtara , 4 thuM dvArikAdahana , 5 muM mRtyunI vATe ... 129 hA kRSNa! . *** 139 kRSNa baLabhadra pUrva paricaya... 146 , 8 muM kRSNa ane baLabhadra. 153 kaMsavadha ... kRNa baLabhadra 172 , 11 muM muktine mATe 180 - - 12 muM chevaTe zuM ? .... ... ,, 13 muM mukitamAM .. 190 khaMDa trIje. * 1 luM dhanapati sArthavAha- 2 juM dariyAI musApharI .... samudranA tejAnamAM... zrI sthaMbhana pArzvanAtha 212 * 5 muM kAntipuramAM ... 216 che 6 DuM vacagALAmAM-zuM." 221 khaMDa che. , 1 luM pAdalitAcArya .. . ra31 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com 186 jI ha (ba. ha ha Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 323 "" :> .. .. ,, " . 8 mu >> 9-10 muM , 11 su .. 14 ,, ,, 33 .. ' 21 3 jI. " 6 chuM. 1 lu 2 jI 3 jIM m v pa mu ' '00 9 huM huM. gujarAtanA nAtha. 8 mu 9 su 12 nAgArjuna eka lAbhanI khAtara prAbhAvika putrane mATe e vairATayA devI kANu ? e nAgArjuna kANu ? zrI sthaMbhana.pArzvanAtha ... ... ... ... 400 ... kATIvedhI rasa siddhine mATe zAlivAhana eka rasiddhine kAraNe ? khaDa pAMcamA. zAsananI bhaktine mATe abhayadevasUri puSTinA rAga anazana zrI sthaMbhana pArzvanAtha itihAsa paricaya ... 138 ... ... : ... 100 ... ... ... : : ... : : ... abhayadevasira sthaMbhanapuramAM sthaMbhana pAnAya chevaTanuM ! ... ... ... : : ... ... : : : : ... : : ... : ... :: ... ... ... 235 239 244 248 254 258 263 201 287 619 294 300 305 310 315 3rara' 328 334 341 thI 340 = my Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hI zrI pArzvanAthAya namaH zrIsthaMbhana-pArzvanAtha. khaMDa 1 lo. prakaraNa 1 luM samudrakinAre rAmalakSamaNa - (A vArtAne samaya AjathI lagabhaga cha lAkha varSanI pUrvane hatA.) seraThe. sAgara sukha na haya, rAtadivasa hiloLa; hAlaka helaka hoya, haiye hamArA he sakhe? spaM. 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) hA bhayaMkara pralaya kALanA pavanathI uddhRta thayelAM samudranAM meAjA' arasa parasa athaDAI rahyA thakAM garjanA upara garjanA karI rahyAM hatAM. aMdara rahelAM jaLaja tue kSaNamAM jaLanI sapATI upara DAkIyuM karatAM teA kSaNamAM samudranA athAga jaLamAM adRzya thaI jatAM hatAM. rAvaNanI laMkAnagarInuM rakSaNa karavAne vacamAM ADA paDelA A samudra pAtAnI bhayaMkara garjanAthI jagatanA janAne DarAvatA hAya ema rAvaNanA mitra banI rahyo hatA. bhAgyavaMta mANasanuM prAlabdha jyAre pUrNa joramAM hAya tyAre duniyAnI sarve vastuo ene anukuLa ane Adhina rahe che. e niyamane anusarIne laMkAnagarInuM rakSaNa karavAne kIjJAnI mA athAga jaLathI bharelA samudra vacce paDela hatA. eTaluMja nahI paNa tenI a Mdara rahelAM jalacArI janAvarI paNa jANe rAvaNanAM sainikA ja na hAya tema tyAM AvatAM manuSyeAnA zikAra karavAne mAM phADIne kAkaDALe vATa joi rahyAM hatAM. atyAre samudrane kinAre asaMkhya mANusAnu lazkara paDAva nAMkhIne paDeluM che. aneka nAnA-mATA tathue, rahevA ceAgya sthAnakeAmAM gAThavAi gayA che. sainikA, sunnaTA, rathI ane mahArathI purUSAe nirbhayapaNe karIne AsapAsanI bhayaMkara jagyAe paNa bhaya rahIta karI dIdhI che. rAvaNanA baMdhu samAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) samudra paNa jANe A sainyathI kSebha pAmyo hoya tema potAnAM bhayaMkara mejAe AkAzamAM uchALa, kAnane phADI nAkhe tevI ghera garjanA karI sainikone DarAvI rahyo hate. aMdara rahelAM jalajaMtuo te stabdha ja thaI gayAM hatAM; kAraNake zatrunA subhaTee samudra ane setu e banne rAvaNanA prasiddha mitrane devika zaktithI bAMdhI lIdhA che. AvA baLavAna subhaTe jenA vidyamAna che, evA mahA parAkramI purUSo tathA enA sainikone ApaNe zuM karI zakIzuM? ema vicAratAM kSaNamAM-jaLajaMtuo jaLanI sapATI upara AvI DokIyuM karIne e vizALa sainyane jotAM bhayathI teja kSaNe e athAga jaLamAM garaka thaI jatA hatA. senike, subhaTo ane vidyAdharonA parivArathI bharapura A chAvaNImAM atyAre vizrAMti hovAthI sarva ke manamAnatI mejamAM paDelA hatA. koI ArAmamAM hatA. kaI khAnapAnamAM hatA. te kaI najIka jaMgalamAM khelI rahyA hatA. kemake punya. vaMta ane parAkramI mahArAja jenA zire hoya tenA sevakane citA zI ? A samaye deva samAna AkRtivALA phakta be purUSa kaMIka ciMtAtura vadane samudranA kinArA upara pharatA, caMdranA nirmaLa prakAzathI vanamAM navapallavita thayelI vividha tarUlatAene nihALI rahyA hatA. "vaDIla baMdhu! samudranAM vicitra meja AkAza paryata kevA uchaLI rahyA che? " laghu bAMdhave kahyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) hA! baMdhu! ApaNuM sainyane A bhayaMkara samudramAMthI pAra utArI, dazAnana sAthe yuddha karIne jAnakIne lAvavAnI che?" vaDIla bAMdhave kahyuM. e bane navayuvAna jaNAtA suMdara purUSe vizvamAM advitIya vIra gaNAtA rAmacaMdrajI ane lakSmaNa hatA. nhAnI ummara chatAM apUrva parAkramathI samasta jagatamAM emaNe pitAnuM nAma prasiddha karyuM hatuM. devatAdhiSThita evA vAvarta ane araNuvarNa dhanuSya upara bANa caDhAvIne vidyAdhone Azcaryacakita karyA hatA. te sivAya julmI-rAkSasone paNa saMhAra karyo hato. pitAnI AjJAthI hamaNAM te bAra varSa paryata vanavAsa bhegavavAne nikaLyA hatA. daMDakAraNyamAM gadAvarI nadInA kAMThAnA ramaNIya vananI parNakuTImAM rahetAM emane keTalAMka varSa vahI gayA hatAM. eka divasa lakSmaNa vanamAM vanaphala meLavavAne pharatA hatA, eTalAmAM sUryahrAsa kharza emanA jovAmAM AvyuM. ane e atirathI mahAvIra purUSe jovAnI khAtara khyAnamAMthI bahAra kheMcI kADhayuM. AvuM apUrva kha joI enI parIkSA karavAne emanuM mana lalacAyuM ne eka vaMzajALa upara ajamAyasa karatAM ekaja ghAe tene kApI nAMkhyuM. te sAthe tenI ADamAM rahI tapa karatA eka manuSyano saMhAra thaI gaye. jethI lakSmaNane ghaNe pastA thaye; parantu have kAMI upAya nahote. pazcAttApa karatAM e sUryahrAsa khaga laIne vaDIla baMdhu pAse AvI sarve hakIkata kahI batAvI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) dIrghadazI dhIra rAme kahyuM:-"baMdhu! have ApaNe sAvadhAnapaNe rahevuM joIe. kAraNake sUryahrAsa kharganA sAdhanAra ke purUSane tamAre hAthe saMhAra thaI gayo che. hamezAM bhavitavyatA anyathA thatI nathI, paNa enA uttara sAdhakane khabara paDatAM tenI taraphathI Atano bhaya raheze. jethI vanamAM A paNe ghaNuM sAvadha rahevuM paDaze." sUryahrAsa khaDjhano sAdhanAra te khara rAkSasano putra zabuka hato. ene nAza thayele jANe enI mAtA ke je rAva NanI bena sUrpaNakhA hatI te potAnA pati kharane rAma-lakSmamune vadha karavAne uzkeravA lAgI. jethI cAra hajAra rAkSasane sAthe laI khara rAkSasa rAmacaMdra upara caDhI AvyuM ane yuddha karatAM lakSamaNane hAthe mAryo gaye. tene baMdhu dUSaNa paNa laDatAM laDatAM eja raste gaye. jethI rAvaNanI bena surpaNakhA raDatI kakaLatI ane keza teDatI vidhavA veze rAvaNanI sabhAmAM AvIne pikAra karavA lAgI ane pitAnuM vera vALavAnA nhAne rAvaNane sItAnuM haraNa karavAne lalacAvyo. sItAjInA rU5 guNanI vAta sAMbhaLIne rAvaNanI buddhimAM vikAra utpanna thaye. rAvaNane sItAnI raTanA lAgI ane tyArathI ja tenI paDatInI zarUAta thaI. amuka prasaMga meLavI rAvaNa sItAne laMkAmAM upADI gaye ane potAnI patnI thavAne sItAne ghaNuM samajAvyuM, paNa e satI ziremaNie laMpaTa rAvaNanA eka paNa zabdanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paravA nahIM karatAM tene dhutkArI kADhaye ane prIya pati rAma nIja japamALA japavA lAgI. rAma ane lakSmaNa sItAnI zodha karatAM karatAM vAnaradvipamAM kiSkidhA nagarI tarapha AvyA. tyAM sugrIvane meLApa thayA. sugrIvanA kAryamAM rAme madada karavAthI sugrIva emane bhakta thaye. sugrIvanI AjJAthI naLa, aMgada, hanumaMta Adi ghaNA parAkramI subhaTe temaja bIjA sainyane parivAra sItAnI zodhamAM mokalavAmAM AvyA. Akhare hanumaMta laMkAmAM jaIne sItAnI bhALa laI AvyA. rAvaNanA A akAryane badale levA vidyAdhare-vAnarenI sainyanA parivAra sAthe rAma lamaNe laMkA upara caDAI karavAne taiyArI karI. avicichApa prayANa karatA teo hAlamAM laMkA nagarInA killAne jenAM mejA athaDAI rahyAM che evA bhayaMkara samudranA kinArA upara paDAva nAMkhIne rahyA che. ane samudra tarIne sAme pAra jaI sItAjIne meLavavAnI vAta bane baMdhuo karI rahyA che. sItAjInA haraNa thavA pachI rAmacaMdrajI udAsa rahetA hatA. kAma sivAya ochuM bolatA. sItAjInI zodha sivAya keIpaNa bIjI pravRttimAM te oche bhAga letA. atyAre samu ne kinAre bane bAMdhavo vicAra karatA Amatema phare che tyAM rAmacaMdrajIe kahyuM -A kAryamAM devIka zaktinI jarUra che ke jenA sAMnidhyathI ApaNA kAmanI phateha thAya ! 1 vAnara cinahavALA vIrasainiko-manuSya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ). avazya ! vaDIla baMdhu! ApanuM kathana sarvIze satya ane mananIya che. A samudra upara ApaNe sahelAIthI pAja bAMdhI zakIe te mATe ApaNe konI ArAdhanA karIzuM." lakSamaNa (nArAyaNa) belyA. kayA devanuM ArAdhana karavuM te mATe hajI meM nakkI karyuM nathI. paNa je samaya jAya che emAM ApaNe jaladIthI eka nirNaya upara AvI javuM joIe." ema vAta karatA bane baMdhuo cAlyA jAya che. eTalAmAM tyAM samudrane kinAre dUrathI deva vimAna samAna hIrA, mANeka ane suvarNa jaDIta eka bhavya maMdira daSTigocara thayuM. prabhAvanA karavA lAyaka paMkAyelAM pustaka. amArA dareka prasaMgomAM vaheMcAya che. kAraNake te bALakane netika ane dhArmika jJAna ApI cArItravAna banAve che. lagabhaga 15-20 jAtanAM pustaka maLI zakaze. lakhe - jaina sastI vAMcanamALA. rAdhanapurI bajArambhAvanagara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM. zrI pArzvanAtha - vaDIla baMdhu ! A zuM ? deva vimAna samAna jaNAtuM A kenuM bhavana haze ?" lakSamaNe jIjJAsAthI pUchyuM. kaI alaikika jIna maMdira jAya che. mATe cAle paramAtmAnA darzana karIne pAvana thaIe ane AtmAne zuddha karIe ?" hA, cAle." ane bAMdhave vAta karatA maMdira pAse AvI pahoMcyA. maMdiranI alokika racanA, manuSyanI vasti vagarane nirjana pradeza chatAM enI zobhA, svacchatA anupama hatAM. banne baMdhuo maMdiramAM dAkhala thaI bhagavaMtanI adabhUta pratimAnAM darzana karI nisihInA zabdaccArapUrvaka vinayAvanata thaI praNAmapUrvaka bhaktibhAve stuti karI." bAMdhava! pratimA te kaI alaikika-TAbhAvika che. nahI vArU?" lakSmaNe pUchyuM. hA, baMdhu. pArzvanAtha bhagavAnanI A pratimA che." rAma belyA. zA uparathI Apa ema kahe che?" lamaNe kahyuM "sapanuM laMchana ane mastake sapanI phaNA e bhAva tIrthaMkara pAnAthane ja hoya ema meM sAMbhaLyuM che." sane khulase kamA. . . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) hamezAM devatAothI pUjAtI A prabhAvika pratimA bhAgyayogeja mAnavene daSTigocara thatI hatI. kAraNake sAmAnyapaNe AvA nirjana pradezamAM anya manuSyanuM AvAgamana ja durlabha hoya te pachI darzanane lAbha te kyAMthI ja meLavI zake ! vaLI laMkA nagarI samudranA kinArA upara hovAthI rAkSasene nivAsa A pradezamAM vadhAre hato. e rAkSase krUra, nirdaya, parAkramI hovA chatAM dharmarahita, dayArahita, nirvasa pariNAmavALA, tIvra kaSAyavaMta ane mAyAvaMta hAi game te karavAne zaktivaMta hatA. AvA julmI rAkSasonA trAsathI A pradezamAM kaI sAmAnya mANasa pharakI zakatuM nahI. AvA nirjana pradezamAM bhagavAnanI hamezAM pUjAtI apUrva pratimA jeIne rAmanA hadayamAM kudaratI vicAra karyo ke je pratimAnI devatAo paNa pUjA kare che emAM kaMI paNa apUrva mahAmyaprabhAvapaNuM) hovuM joIe. te ApaNe paNa AphatanA samayamAM ArAdhana karyuM hoya te ApaNuM kAryasiddhi kema na thAya! sAdhaka je samartha hoya ane bhagavaMta paNa prabhAvika hoya te suvarNamAM sugaMdha maLyAnI mAphaka alapakALamAM ja kAryanI siddhi thaI jAya che. puNyathI ja A cAga prANIone saMsAramAM prApta thAya che." ema vicAra karatAM rAme lakSamaNane kahyuM. "baMdhu? atyAre eka vicAra mArA hRdayamAM skure che?" "vizvamAM advitIya vIra ane dhIra evA anaMta zaktivAna A bhagavAnanuM ja ApaNe zaraNa aMgIkAra karI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10 ] emanuM ja ArAdhana karIne bhavasamudranI mAphaka ApaNe A samudranI pAra utarIye." rAmacaMdrajIe potAne vicAra jaNAvyo. hA baMdhu. ApanuM kahevuM barAbara che. A bhagavaMtane jotAM ja mArUM hadaya svayameva ulase che-aMtara harakhe che."* nArAyaNa bolyA. -"jagatamAM uttama vastuo bhAgyayogeja maLI zake che.. mane te lAge che ke ahIM sthira thaI A apUrva pratimAnuM ArAdhana te avazya karavuM ja." rAma nizcayapUrvaka belyA. ThIka che. te pachI "maja sauna' zubha muhurto ApaNe banne A bhagavAna sAme ekAgracitte dhyAna dharIne. ApaNuM kArya zIdhra pUruM karIe?" nArAyaNe kahyuM. prabhu pArzvanAthanuM ArAdhana karavAno nizcaya karI e. bane mahAbhUja purUSa sanyanI vyavasthA karavAne chAvaNImAM AvyA ane pitAnA taMbumAM sugrIva, bhAmaMDala, jAMbuvAna hanumaMta Adi sarva vidyAdharane bolAvyA. alpa samayamAM e sarva mahArathI subhaTe rAma lakSamaNanI AgaLa AvIne hAjara thayA, ane praNAma karI temanI AjJA meLavI sanmukha beThA. pitAnA mukhya mukhya parAkramI purUSane udezI rAmacaMdrajIe prathama maMtraNA calAvavA mAMDI. "baMdhuo, kaho. A samudranuM ullaMghana karIne ApaNe laMkAmAM zI rIte javuM? laMkAmAM javA mATe ApaNe samudra upara pAja mAMkhIne. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) teja phAvI zakIye, te sivAya te AvA bhayaMkara samudrane sAme pAra javuM azakya che. mATe koi e upAya javAmAM Ave ke jethI ApaNe AvA tephAnI samudra upara paNa pAja bAMdhI zakIe." sugrIve pitAne abhiprAya Ape. aMha, Apa AjJA kare te evA tophAnI samudra upara paNa ame pAja bAMdhIne, amArI zaktine camatkAra Apane batAvIye." bIjA subhaTe nala nIla vagere bAlyA ne hukamanI AturatAthI rAha jovA lAgyA. zuM AvA uchaLatA mojAMvALA samudra upara tame pAjapula) bAMdhI zake tema che?" utsukatAthI lamaNe (nArAyaNe) pUchayuM. hAjI. Apa hukama karo eTale ame ane amArA sarva vidyAdhare-vAnaro e kAryamAM tvarAthI lAgI jaIe." pharIne nala, nIla, aMgada Adi subhaTe (vAna) besyA. "baMdhu! eka vakhata ApaNe emanuM sAhasa te joIe ke samudra upara e badhA kevI rIte pAja bAMdhI zake che?" lakSmaNe vaDIla baMdhunI saMmati mAgI. " lakSmaNa ! emane maratha pUrNa thA ?" rAmanI AjJA thatAM tarataja lakSmaNe nala, nIla, aMgada Adi vidyAdharane hukama ApI dIdhuM. eTale teo maheATI heTa chalaMge bharatA aneka subhaTothI pariNita thaIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) saMmudra taTe AvyA. sarva keAI pAtapeAtAnI zaktithI pa tA teDIne, vRkSeA ukheDIne, mhoTI mhATI zIlAe upADIne samudramAM nAkhI pula khAMdhavA lAgyA. paNa samudramAM paDatAMnI sAtheja e badhuM garaka thai javA lAgyuM. e parAkramIoe ghaNA ghaNA upAya karyA, aneka yuktie ajamAvI; paNa samudranA athAga jaLa ane uchaLatAM meAjAnI AgaLa eka paNa yukti kAma na AvI. mahA muzkelIe eka vakhata gAThaveluM te bIjI lai AvatAM tA jaLanA veganA pravAhathI kayAMya taNAI jatu hatu. jANe rAvaNanA anuja khaMdhu na hAya ema rAvaNanA kArya mAM madadagAra thaIne vidyAdharAnA sa parizrame kSaNa mAtramAM e samudra nAza karI nAMkhatA hatA. pulanuM kAma du:sAdhya jANIne Akhare rAmacaMdrajI pAse AvIne koi bIjo upAya karavAne vijJapti karI. jue ! A sAme devavimAna samuM maMdira jaNAya che te ? e kAnu che te tame jANNA che ? " rAmacaMdrajIye pUchyuM . << tr " hA ? e prabhu pArzvanAthajInuM maMdira che. emAM alaiAkika prabhAvavALI e pratimA niraMtara devatAothI sevAyalI che. " tyAM beThela samudra ane setu rAjA ke jene nala ane nila yuddhamAM jItI lAvyA hatA. ane hamaNAM e rAmanA sevaka thayA hatA te paikI samudra rAjAe kahyuM, OM samudrane kinAre AvelA vela para parvatanI upara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) AvelA velaMdhara nagarano e samudra rAjA hatA, setu ene bhAI yuvarAja hatA. "A maMdira ahIMyAM kayArathI thayuM che te saMbaMdhI tame kAMI jANe che ke?" rAmacaMdrajIe pUchyuM. ' sAMbhaLyuM che ke A pratimA ASADhI zrAvake bharAvI hatI. e pratimA evI prabhAvika che ke jene keTalAka samaya pachI sudharmA devalokanA svAmIe potAnA vAsabhuvanamAM rAkhIne sATha hajAra varSa paryata pUjI. pachI pAtAlapati dharaNe pAse AvI, temaNe A suMdara maMdira baMdhAvI ahIMyAM sthApana karI che. tyArathI niyamitapaNe nAga devatAothI hamezAM A pratimA pUjAtI AvI che, e ghaNuM prabhAvika che. " samudra rAjAe pote jANatA hatA teTaluM kahI saMbhaLAvyuM. " tyAre tame sarve ahIMyAM nirAMte rahe, ApaNA sanyanI vyavasthA rAkhe ane huM baMdhu lakSamaNa sahIta eka kAryamAM joDAuM?" rAmacaMdra gaMbhiratA dhAraNa karIne sUcavyuM. ane te kArya ? " sarveye utsukatAthI pUchayuM. "te kArya e ke huM ane lakSamaNa banne e bhagavaMtanI AgaLa dhyAna dharIne rahIe. kaIrIte A samudranAM athAga jaLa thaMbhAI jAya te ja ApaNe enI upara pAja bAMdhI zakIye. mATe e bhagavaMta prasanna thAya teja ApaNuM kAma siddha thAya. samudranuM jaLa thaMbhAi jAya tyAM lagI ame ekAgracitte Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) dhyAnamAM rahIzuM. tame sarve AsapAsa dhyAna rAkhatA niraMtara e rAvaNa nizAcarathI sAvadha raheje ane ApaNuM A sanyanuM bhaya thakI rakSaNa karaje." rAmacaMdrajInI AvI abhuta salAha sAMbhaLIne sarve tAjuba thayA. svAmI ! e ghaNuM kaSTasAdhya kArya che. samudra-mahendra gaMbhiratA pUrvaka bolyA. game tevuM kaSTasAdhya kArya paNa prayatnane Adhina che. AtmA pitAnA satvathI-parAkramathI brahmAMDane paNa khaLabhaLAve che. du:sAdhya kArya paNa siddha kare che. ame paNa e kArya avazya siddha karazuM. e prabhunA pasAyathI samudranA AkAzamAM uchaLatAM pANuM thaMbhAvI dezuM." ema bolatA AvezamAM rAmacaMdrajI ubhA thaI gayA. lakSmaNa paNa uDyA ane te sAthe sarve rAjAo paNa ubhA thayA. rAma ane lakSamaNuM sarva prakAranI vyavasthA karIne tapasvI jevAM vastro paherI e jIna bhuvanamAM AvyA. baMne bAMdhava bhagavAnanI samakSa abhigraha laIne dhyAna dharavA lAgyA-ekAgra cira prabhumAM lIna thayA. "he vizva vatsala? he jagavallabha? vizvamAM advitIya vIra? tamArA prabhAvathI samudranuM AkAzamAM uchaLatuM A jaLa thaMbhAI jAya ke jethI ame enI upara pAja bAMdhI laMkAmAM jaI rAvaNa pAsethI sItAjIne choDAvI zakIe. !" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 . rAvaNanA pUrva paricayaH-- A samaye AThame prati vAsudeva rAvaNu bharatakSetranA traNa khaMDa upara peAtAnI sattA jamAvI vizvamAM advitIya vIra tarIke prasiddha thayA hatA. te samayamAM je je nAnA meTA rAjAe rAjyanI hakumata bhAgavatAM hatAM. te sane yuddhamAM jItI laine rAvaNe peAtAnA tAbedAra banAvyA hatA. samartha vidyAdhara rAjAonA garva paNa teNe utAryA hatA. jethI kAipaNa rAjA ke vidyAdhara rAvaNunI AjJA ulla ghavAne samartha nahAtAM. pUrve zrI ajItanAtha nAme khIjA tIrthaMkara ceAthA ArAnA lagabhaga madhya samayamAM thayA. temanA samayamAM vaitADhya paryaMta upara AvelA rathanupura nagaramAM pUrNa megha nAme vidyAdhara rAjA hatA. teNe gaganavallabha nagaranA rAjA suaAcanane tenI putrI sukezA peAtAno sAthe nahIM paraNAvavAthI yuddha karI laDAImAM mArI nAkhyA. jethI suleAcananA putra sahasranayana peAtAnI bena tathA sArabhUta dravya ane parivArane laine nAzI keAi ekAMta sthAnake rahyo ane sagara cakravartIne potAnI bena sukezA paraNAvI. tethI sugara cakravartIe sarve vidyAdharAnA adhipati sthA pIne sahasranayanane tenA bApanI gAdIe besADyo, sahasranayane cakrInI madadathI pUrNa meghane mArI nAkhyA . jethI tenA putra dhanavAhana bhayanA mAryo jyAM tyAM chupAtA pharatA hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) eka divasa bhagavaMta zrI ajItanAthanA samavasaraNamAM teo sarve dezanA sAMbhaLavAne AvyA. sahasranayana dhanavAhanane joine ene mAravAne dhasI AvyA paNu bhagavaMtanA samavasaraNamAM bhagavaMtane jotAM ja veranA nAza thai gayA. 66 bhagavatanA zrImukhe enA pUrva bhava sAMbhaLavAthI tyAM beThelA rAkSaseAnA rAjA bhIme uThIne dhanavAhanane AliMgana dIdhuM. ane kahyuM ke- pUrva bhave tuM mArA atyaMta priya putra hatA. jethI A bhavamAM tane huM putra tarIke mAnu chuM. ane jaNAvuM chuM ke sAtase jojana lAMbe-pahALA evA sarve dvipAmAM mukuTamaNi samAna rAkSasadvipa che. enI vacceAvacca navajojana uMcA ane pAMcase jojananI paridhivALA geALAkAre trikuTa nAme parvata che. te upara me eka suvarNa maya la kA nagarI hAlamAMja vasAvI che. jene seAnAnA kIlle che ne devA paNa jItI na zake evI e samudrathI vIMTAyelI abhedya che, makAnA paNa suvarNanAMja banAvIne taiyAra karyo che. gharanAM tAraNA vagere paNa kanakanAMja che. evI e seAnAmaya `lakA nagarI che. vaLI khIjI tenAthI pelI tarapha cha jojana dUra savAsA jojana samacArasa evI pAtAla laMkA nAme nagarI paNa me vasAvI che. ene nila Tika ratnAnA kIllA che. e banne nagarIe huM tane ApI dauM chuM. mArA lazkaranI madadavaTe sukhapUrvaka tuM tyAMnuM rAjya bhAgava ? e badhuM A bhagavAnanA darzananA prabhAvathIja tane maLyuM ema samajaje." emakahIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) navaratnane amulya hAra ane keTalIka rAkSasI vidyA ApI. dhanavAhana vinayapUrvaka te laIne bhagavaMta ajItanAthane namIne rAkSasadvipamAM Avyo ane banne laMkAnuM rAjya bhogavavA lAge. e dhanavAhana vidyAdharane vaMza tyArathI rAkSasadvipanA rAjyavarDane rAkSasI vidyAvaDe rAkSasa e upanAmathI oLakhAvA lAge. e dhanavAhana rAkSasa ghaNuM kAlaparyata rAjya bhegAvIne pitAnA putra mahArAkSasane gAdI sthApI ajItanAtha svAmI pAse dIkSA laIne mokSe gaye. mahArAkSasa paNa potAnA putra devarAkSasane pitAno uttarAdhikArI banAvI dIkSA laI siddhi padane varyo. anukrame ghaNA rAjAe paraMparAe thayA. agIyAramA tIrthaMkara zreyAMsanAtha bhagavAnanA tIrthamAM rAkSasadvipanI laMkA nagarImAM kIrtidhavala nAme rAjA thaye. temanA samayamAM vaitADhya parvatanA meghapura nagarane atidra nAme vidyAdhareno rAjA hatA. teNe potAnI putrI devI kIrti. dhavala rAjAne ApI. aniMdra vidyAdharezane zrIkaMTha nAme putra hato. rAkSasa kuLamAM kanyA ApavAthI bIjA vidyAdhara rAjAo sAthe aniMdrane vera thayuM. jethI zrIkaMTha vidyAdhara ratnapura nagaranA puttara rAjAnI padhrA nAme vidyAdharI bALAnuM haraNa karIne kIrtidhavalane zaraNe AvyA ane tyAMja enA kahevAthI rahyo. anukrame kIrtidhavale rAkSasadvipanI AthamaNuM dizAe Avela traNaseM jejananA pramANavALe vAnaradvipa ke je ghaNe suMdara ane ramaNIya hato tyAM kiSkidhA nAmanI nagarI vasA stha. 2 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) vIne zrIkaMThane ApI dIdhuM. tyArathI zrIkaMTha vAnaradvipane adhipati thaye. kikiMdha parvata upara zrIkaMThe ghaNuM vAnare moTA zarIravALA ane manahara phaLo khAnArA joyA. rAjAne vAnaro upara prIti thavAthI lekamAM paDaha vagaDAvyuM ke "keIe vAnarene mAravA nahI. balake ene anna-pAchuM ApatA rahevuM." jethI loko vAnare upara prIti karavA lAgyA. kemake "yathA rAjA tathA praja' e pramANe tyAMnA loke citramAM, dhajAupara, chatromAM ane vAsaNa upara paNa vAnaranAMja citra citaravA lAgyA. pitAnA kapaDAmAM paNa vAnaranI chApa rAkhavA lAgyA. jethI vAnaranA cinhavaDe temaja vAnaradvipanA rAjyavaDe tyAMnA rahevAsI vidyAdharo ane manuSya vAnara e nAmathI jagatamAM vikhyAta thayA. ane rAkSasI vidyAvaDe karIne rAkSasadvipa thakI tyAMnA vidyAre rAkSasa tarIke vikhyAti pAmyA. anukrame zrIkaMTha pitAnA putra vAkaMThane kikiMdhAnuM rAjya ApIne dikSA laI mekSe gayo. te pachI tenA vaMzamAM aneka rAjAo thayA. chellAM munisuvrata svAmInA tIrthamAM ghanedadhi nAme rAjA thaye. rAkSasadvipamAM paNa kIrtidhavala pachI ghaNA rAjAo thayA ane munisuvrata svAmInA tIrthamAM ghodadhine samavayaska taDikeza nAme rAjA thaye. paraMparAe mitrAcArI paNa temanI avicichannapaNe cAlI AvatI hatI. taDikeza pachI laMkAnI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ). gAdIe sukeza Avyo ane ghanedAdha pachI kiSkidhAnI gAdI upara kiSkidhi AvyA. te banne dIkSA laIne parama pada-mekSane pAmyA. te samaye vaitADhyanA rathanupura nagaramAM azanivega nAme mahA baLavAna vidyAdharapati rAjya karato hato. tene vijayasiMha, vidyuvega, sahastrAra Adi ghaNA-putra thayA hatA. ekadA Adityapura nagaranA rAjA maMdiramALInI putrI zrImALAne svayaMvara maMDapa thaye, emAM sarve vidyAdharane bolAvyA. paNa zrImALAe pitAnI varamALA kiSkriya kumArane paherAvI. jethI vijayasiMha koMdhAtura thaIne kikiMdha kumArane mAravA dhasyA. tyAM moTuM yuddha thayuM. emAM kiSkinA anuja baMdhu aMdhake vijayasiMhane mArI nAkhyuM. te pachI kikidhi pitAnA baMdhuone laIne zrImALAne vAnaradvipamAM teDI lAvyo. tenI sAthe tene mitra sukeza paNa pAcho laMkAmAM AvyuM. putranA maraNanI vAta sAMbhaLIne azanivega prabaLa sainya sAthe vAnaradvipa upara caDI AvyA ne samasta vAnare tathA rAkSasane kuTavA mAMDyA. pitAnA putrane mAranAra aMdhakane eNe mArI nAkhyA. bhayaMkara yuddhane pariNAme mukeza ane kikiMdha pitAnA parivAra sAthe azaniveganA bhayathI pAtALa laMkAmAM nAzI gayA, harSa pAmele azanivega zatruone nAza karIne laMkAnI gAdI upara nighata nAmanA vidyAdharane besADI pote amarAvatImAM Idra Ave tema potAnA nagara rathanupuramAM Avyo. anyadA vairAgya utpanna thavAthI eNe potAnI gAdI upara potAnA putra sahastrArane besADIne dIkSA lIdhI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) pAtALamAM bharAyelA sukezane iMdrANI nAme strIthI mALI, sumALI ne mAhyavAna nAme traNa putrA thayA. ne kiSkiMdhIne sumALAthakI AdityarajA ne rUkSarajA e e parAkramI putro thayA. sukezanA putrAe lakAnI potAnI gAdInI vAta sAMbhaLIne krodhathI jvalita thatA lakAmAM AvIne nirdhAta khecaranI sAthe yuddha karyuM. yuddhamAM e khecarane mArI nAkhIne mALI laMkA nagarInA rAjA thaye. ne peAtAnA mitra AdityarajAne mALI rAjAe kikiyInA kahevAthI kiSkiMdhAnI gAdI upara besADyo. banne jaNAe pitAnI gumAvelI rAjyagAdI puna: prApta karI ane nira tara sukha bhogavavA lAgyA. vaitADhaya parvata uparanA rathanupura nagaranA rAjA azinaveganA putra sahastrArane iMdra nAme putra utpanna thayA. sAkSAt te iMdra jevA parAkramI thayeA. yAvanavaya AvatAM ja pitAe ene gAdI soMpI dIdhI, eTale e parAkramI iMdre sarve vidyAdhara rAjAone lIlA mAtramAM jItI lIdhA te peAtAne sAkSAt iMdra mAnavA lAgyA. iMdranI mAphka cAra digpAlA, sAta senA, traNa prakAranI padA, vAyudha, airAvaNu hAthI, rabhAdika vArAMganAo, bRhaspati nAme matrI ane negameSI nAme senApati ema sa teNe sthApana karyuM. eNe seAma vidyAdharapatine pUrva dizAnA digpAla karyAM. yamarAjAne dakSiNa dizAnA digpAla karyA. varUNa nAme vidyAdharane pazcima dizAnA kripAla karyo ne kubera vidyAdharapatine uttara dizAne. evI rIte iMdranI mAphaka peAtAne IMdra mAnate te rAjya karatA hatA. tenI A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 21 ) pratApI paDhIne lakApati mALI rAjA sahana karI zakayA nahI, jethI khaMdhu Adi subhaTA sahIta iMdra sAme yuddha karavAne ANye. yuddhamAM iMdre mALIrAjAne mArI nAMkhyA. mALInA maraNathI sumALI sahita rAkSaseA ane vAnare trAsa pAmIne pAtAla lakAmAM jatA rahyA. laMkAnI gAdI iMdre kozikA ane vizravAnA putra vaizravaNane ApI dIdhI. vezravaNa laMkAmAM rahIne iMdranI maherabAnIthI maLeluM. rAjyasukha lAgavavA lAgyA. sumALInI srI prItimatine ratnazravA nAme eka mahA parAkramI putra thayA. yAvanavaya AvatAM te vidyA siddha karavAne kusumeAdyAnamAM ekAMta sthAnake japa karavAne beThA. e japamALAnA phaLamAM ratnazravAne kaiAzikAnI nAnI bena kaikasI nAme vidyAdhara khALA maLI. ratnazravA ene paraNyA ne puSpaka vimAnamAM besI aneka prakAre enI sAthe sukha bhAgavavA lAgyA. e kaikasIe kezarIsiMhanA svapnathI sUcita mahA parAkramI putrane janma ApyuMA. janmatAM ja e putra sutikAmAMthI uchaLIne nIce paDayA ne caraNAghAtathI bhUmine dakhAvIne ubhA thaI tyAM pAse rahelA karaDIyAmAMthI pUrve rAkSaseAnA pati bhImendre ApelAnavaratnanA hAra bahAra kheMcI kADhIne gaLAmAM paherI lIdhA. putranu AvuM parAkrama joine parivAra sahita kaikasI vismaya pAmI, ne svAmIne te vAta kahI. ke " tamArA pUvaja meghavAhanane je hAra bhImendre ApyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 21 ) hatA te upADavAnI Aje keAinAmAM tAkAta nathI ane nidhAnanI mAphaka ha MmezAM enI pUjA thatI hatI. eka hajAra nAgakumArI-devatAe enI rakSA karatA hatA te hAra tamArA A khALazizue lIlAmAtramAM paherI lIdhe.. " strInuM vacana sAMbhaLIne ratnazravAe putranI sAme joyu te e navamANikayamAM nava mukha dekhAyAM ne dazamuM muLa mukha ema putrane daza mukhavALA jotAM dazAnana evuM nAma pitAe pADayuM ane strIne kahyu ke " pUrve jJAnI munie kahyuM che ke tamArA kuLamAM je navamANikyanA hAra paheraze te acakI( prati vAsudeva ) thaze. " tyArapachI kaikasIne sUrya svapnathI sUcita kuMbhakarNa nAme putra thayA ne caMdrakaLA putrI thai. leAkamAM te surpaNakhAne nAme prasiddha thaI. keTaleka samaye caMdra svapnathI sUcita vibhiSaNa nAme uttama putra thayA. kaiMka adhika seALa dhanuSyanI kAyAvALA traNe bAMdhavA khAdhyavayane yAgya krIDA karatA meTA thavA lAgyA. jaina aitihAsika pustakA kayAM che ? jaina sasti vAMcanamALAe pAMca varSamAM AvAM paMdara-vIza jAtanAM RtihAsika pustA grAhakane ApyAM che. vArSika rUA. 3) dareka jaine kharacI A lAbha levA grAhaka turata thavuM joIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM. rAvaNa divijayaH eka vakhate rAvaNa- dazAnana) potAnA anuja baMdhuenI sAthe mAtAnI pAse beThA hatA. tevAmAM sahasA AkAza tarapha tenI najara gaI to vimAnamAM besIne AvatA eka ati samRddhivAna purUSane dIThe. eTale eNe mAtAne pUchyuM. "mAtA ? A keNa che ? kevuM enuM adbhuta bhAgya che ?" "beTA! zuM tuMya e ApaNA zatrune vakhANe che?" mAtAe gagadIta kaMThe kahyuM. "mAtAjI? ema kema kaho cho?" dazAnane utsukatAthI pUchyuM. anuja baMdhuo paNa sAMbhaLavA ati AturavaMta dekhAyA. avasara Avela jeIne mAtA kaikasI bolI. "beTA dazAnana ? eka divasa e samRddhi ApaNuM hatI ? laMkAnuM rAjya ApaNA vaDIlonI ke paraMparAthI cAlyuM AvatuM hatuM?" huM laMkA zuM? rAjya zuM? ApaNe te pAtAla laMkAmAM rahIye chIe, mAtA?" traNe baMdhuo ajAyaba thayA ne dazAnanane pUchayuM. "vatsa? damanae ApaNuM laMkAnuM rAjya paDAvI lIdhuM eTale ApaNe parAbhava pAmIne temanI dayAthI ahIMyA jIvIe chIe." mAtAe kahyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) he.... emanI dayAthI ? pRthvI te vIra purUSanI che-talavAranI che. mAtA, jarI vistArathI samajAve e kema banyuM !" dazAnane pUchyuM. "priya putra ! sAMbhaLa. A vimAnamAM beThele parAkramI purUSa mArI moTI bena kozikAne putra vaizravaNa che. vaitADhaya parvata upara rahelA rathanupura rAjA IMdra save vidyAdharane svAmI che. tene A mukhya subhaTa che. e maddata iMdra rAjAe tArA pitAmaha sumALInA bhAI mALI rAjAne mArI nAkhIne rAkSasadvipa sahIta laMkA nagarI A vaizravaNane ApI che. tyArathI he vatsa ! laMkA nagarI meLavavAno abhilASa hadacamAM rAkhIne tArA pitA ahIyAM rahelA che. nIti che ke mAthe samartha zatru gAjate hoya te samaye buddhivaMta purUSa kAlakSepa karIne sArA samayanI rAha jovI joIe." mAtAe potAnI pUrva sthItinuM kAMIka smaraNa putronI AgaLa kahI saMbhaLAvyuM ne raDavA lAgI. "mAtA? raDa nahI. e zatruonI strIone raDAvI enAM AMsuthI huM tArA caraNa pakhAlIza. e nakkI mAnaje. prathama ekavAra kahe ke e laMkAnI gAdI ApaNuM paraMparAmAMthI cAlI Ave che ke pitAjIne ja prApta thaI hatI?" dazAnana garjanApUrvaka badhe! "vatsa? parve ajItanAtha svAmInA samavasaraNamAM vyaMtara nikAyamanI rAkSasa nikAyanA idra bhIme ApaNuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 25 ). pUrvaja meghavAhana-dhanavAhanane jevAthI pUrva bhavanA putrane snehathI bheTIne A rAkSasadvipa sahIta laMkA nagarI ane pAtAla laMkAnuM rAjya ApyuM hatuM. te sivAya rAkSasI vidyA ane A nava mANikaya ratnano hAra paNa emaNe ja Agyo hato ke je hAra atyAre tArA gaLAmAM zobhI rahyo che. tyArathI e gAdI ApaNuM kuLamAM paraMparA cAlI AvatI hatI. tene vaitADhayanA svAmI iMdra rAjAe ApaNuM vaDIla mALI rAjA pAsethI paDAvI lIdhI. " mAtAe TuMka vivecanathI samajAvyuM. mAtA ! mAtA ! ATaluM badhuM banyuM chatAM tame amane te hajI kAMI jaNAvatAM nathI. Aha ! ApaNI gAdI paDAvIne zuM e zatruo sukhapUrvaka vicarI zakaze?" dazAnana garjanA karate bolyA. vatsa? laMkAnI gAdI upara tane beThelo huM maMdabhAginI kyAre joIza? tArA kArAgrahamAM pUrAyelA e laMkAnA luMTArAne joIne huM kayAre khuzI thaIza?" mAtAe jaNAvyuM. "mAtA? mAtA ? kheda na kare. zuM tamArA putronuM parAkrama tame jANatA nathI ? A baLavAna dazAnana AgaLa idra, vaizravaNa ane anya vidyAdhare keNa mAtra che? hA ! sutalo siMha jema ajANapaNe gajeMdronI garjanA sahana kare ema ajANyA evA mArA bhAI dazAnane zatruonA hAthamAM raheluM laMkAnuM rAjya ajANapaNe sahana karyuM che. are ! e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 26 ) mahAbhUja dazAnana ane Arya kuMbhakarNa vaizravaNane garva utAravAne samartha che. " reSapUrvaka vibhISaNe kahyuM. AhA ! mAtA ! mAtA ! tuM vAthI paNa kaThora hRdayavALI che ke AvuM duzalya cirakALa thayAM dhAraNa kare che. have je, lIlAmAtramAM e iMdrAdika sarve vidyAdharone huM mArA bAhue karIne haNuM nAkhuM te? mAre mana e sarve tRNasamAna che. joke bhUjAnA parAkramathI e zatruone jItavAne samartha chuM. chatAM ApaNuM kuLamAM AvelI vidyAo ApaNe sAdhavI joIe." ema kahIne mAtAnI rajA meLavI anuja baMdhuenI sAthe dazAnana bhIma nAmanA araNyamAM gayo. tyAM traNe bAMdho dhyAna dharI ekAgracitta jApa karatAM nAsikA upara sthIra daSTi rAkhIne beThA. jabudvIpane adhiSThAyaka emane calAyamAna karavA AvyA, paNa dazAnana leza paNa Dage nahIM. devatAe aneka upasarga karyA tyAre kuMbhakarNa ne vibhISaNanAM mana jarA kSobha pAmI gayAM paNa tatvane jANanAra rAvaNa Dagyo nahI. pariNAme eka hajAra vidyAo dazAnana pAse hAtha jaDI AvIne ubhI rahI-tene prasanna thaI. pAMca vidyAo kuMbhakarNane siddha thaI, cAra vidyAo vibhISaNane sAdhya thaI. te pachI dazAnane upavAsa karIne caMdrahAsa kharca meLa ane maya vidyAdhara rAjAnI putrI madadarI rAvaNanA guNethI prasanna thaIne dazAnanane varI. enI sAthe sukha bhogavate rAvaNu kAla vyatita karate hate. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ) thoDA kalamAM maMdadarI sivAya rAvaNa bIjI cha hajAra vidyAdhara bALAone eka sAthe paraNya ane teonI sAthe pitAnI rAjadhAnI svayaMprabhA nagaramAM Avyo. kuMbhakarNa ane vibhISaNa paNa gya vidyAdhara kanyAone paraNyA. rAvaNane saMsArasukha bhegavatAM maMdadarIthI IMdrajIta ane meghavAhana nAme be putro utpanna thayA. have pUrvanuM vera yAda karIne dazAnana meTI rAkSanI senA laIne anujabaMdhuo sAthe laMkA upara caDhI Avyo. vaizravaNa paNa moTI senA sAthe yuddhabhUmimAM AvyuM. paraspara yuddha thatAM rAvaNe vaizravaNanI senAne nAza karIne yuddhamAM vaizravaNane hAla havAla karI nAkhe. eTale e vIra purUSa vezravaNe krodhAgni zAMta karI zastro ke kI daIne vairAgyathI tyAM ja dIkSA aMgIkAra karI paMcamuSTIleca karyo. tarataja rAvaNe tyAM AvIne e purUSanA pagamAM paDI potAne aparAdha khamALe. emanuM rAjya emane pAchuM levA vinaMti karI paNa teja bhavamAM mukti janArA tyAgI vaizravaNe te upara kAMI dhyAna na ApatAM pratimA dharIne rahyA. rAvaNe te pachI laMkAmAM gAdI sthApana karI ne vaizravaNanuM puSpaka vimAna paNa grahaNa karyuM. pachI te potAnA mitro kirkidhAnagarInA rAjA AdityarAjA ne rakSarajA ke jemane IdranA diga pAla yamarAjAe baMdivAna banAvIne kArAgrahamAM nAkhyA hatA ne kiSkidhAnagarI upara pitAne parAkramI mAnate yamarAja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28 ) hakumata calAvatA hatA tenI upara lazkara sahita caDha. yuddhamAM yamarAjAne mAMDa mAMDa jIvatAM nAzI javAnI taka maLI jethI te iMdrane zaraNe gaye. iMdre tene bIjuM nagara ApyuM. tyAM rahIne te rAjya karavA lAge. ahIyAM AdityarAjA ne rUkSarajAne temanI gAdI upara sthApI dazAnana laMkAmAM AvyA. kALe karIne vAnarapati AdityarajAne iMdumAlinI strI thakI vAlI ane sugrIva e be parAkramI putro thayA. ne zrI prabhAnAme putrI thaI. rUkSarajAne nala, nIla e be jagadvikhyAta putra thayA. rAjA AdityarajA potAnA parAkramI putra vAlIne rAjaya upara besADI dIkSA laIne mokSe gayA. rAvaNa eka same merU parvata upara gayuM hatuM. te samaye khara nAmano khecara enI bena surpaNakhAnuM haraNa karIne pAtAla laMkAmAM upADI gaye. tyAM rahelA AdityarajAnA putra caMdrodarane kADhI mukIne te nagarI kabaje karI tyAM rahI rAjya karavA lA. rAvaNa Avyo, tene khabara paDatAMja krodhathI ene mAravA jato hato paNa maMdadara Adie samajAvavAthI krodha zAMta thaye ne maya ane mArica nAmanA be rAkSasone mekalIne caMdraNakhA para sAthe paraNAvI dIdhI. pachI khara vidyAdhara pAtAla laMkAmAM rahIne rAvaNanI AjJA pALato sukhe rAjya karavA lAgyuM. kADhI mukelo caMdrodara to maraNa pAme, paNa tenI strI anurAdhA garbhavALI hovAthI pUrNa mAse ene putra prasa. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29). te virAdha nAme prasiddha thaye. anukame te thavanavaya pAmyuM ne pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. e arasAmAM rAvaNane khabara paDI ke kiSkiyAnagarIne vAlIrAjA mahA baLavAna che ne pitAnI AjJA mAnato nathI. jethI tene zikSA karavAne te baMdhuo sahIta moTA parIvAra sAthe tenI upara caDhI AvyuM. yuddhamAM aneka mANasone saMhAra thate joIne bane vIre lazkarane rokIne poteja sAmasAme yuddha karavA lAgyA. rAvaNe je je zastro mukayAM te vAlIe vyartha karI nAkhyAM. chevaTe caMdrahAsa khaDjha kheMcyuM ne mAravA dhaye. vALIe khagna sahIta rAvaNane lIlAmAtramAM upADIne daDAnI mAphaka bagalamAM dabAvI cAra samudra sahIta pRthvI pharI AvIne rAvaNane choDI dIdho. rAvaNa parAjIta thavAthI vilakhe thaye. pachI vAlI rAjA rAvaNanA dekhatAMja pitAnA laghu bAMdhava sugrIvane kiSkidhAnI gAdIe besADI pite dikSA laI cAlI nIkaLyA. sugrIve rAvaNanI AjJA mAnIne potAnI bena zrIprabhA ene paraNAvI. zrI prabhAne laI rAvaNa laMkAmAM gayA. eka divasa rAvaNa nityAloka nagaranA rAjAnI kanyA ratavatIne paraNavAne puSpaka vimAnamAM besIne cAlyo. aSTApada parvata upara thaIne jatAM rAvaNanuM vimAna thaMbhAI gayuM. eNe nIce joyuM to vAlI munine ekAgracitte dhyAna dharatA-kAusagga mudrAe joyA. pUrvanuM vera saMbhAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 30) rIne hajAravidyAonuM smaraNa karate emane nAza karavAne mATe A aSTApada parvata vAlI muni sahIta lavaNa samudramAM pheMkI devAne te pRthvIne phADIne aSTApadanI nIce AvIne upADa. tIrthanA rakSaNa mATe vALI munie kAusagadhyAne ubhAM UbhAM mAtra paganA aMguThAthI girine jarA dabAvyuM. tyAM to rAvaNanAM gAtre zithila thaI gayAM. mukhamAMthI rUdhira vamavA mAMDayuM ne bhUjAo bhAgI paDavA lAgI. rADa pADIne rAvaNa revA lAgyA. tyArathI te rAvaNane nAme oLakhAye. dayALu munie ene choDI dIdhuM. tarataja rAvaNe bahAra AvIne vAlI munine khamAvyA, temanI kSamA mAgI. bharatamahArAjAe karAvelA caityamAM darzana karavA gaye. rUSabhAdika ahaM tenI aSTaprakArI pUjA karI bhakitapUrvaka nATAraMga karyo. e bhaktithI prasanna thaIne dharaNe ene amegha vijayA zakti ane rUpavikAriNI vidyA ApI pote potAne sthAnake gayA. rAvaNa paNa nityAlokamAM jaI ratnAvaLIne paraNIne laMkAmAM gayA. upara rAvaNa digavijaya karavAne nika. caMda hajAra vidyAdharanI sAthe khara rAjA pAtAla laMkA pati tathA sugrIva paNa potAnI senA laIne sAthe cAlyA. sarve vidyAdhare ane rAjAone jItatA te vidhyagirinI taLeTIe revA jInA kinArA upara Avyo. tyAMne suMdara dekhAva joI paDAva nAMkhe. tyAM revAjImAM vihAra karatA mAhiSmatInA rAjA sahasAMzune jItIne bAMdhI lIdho. paNa pAchaLathI enA pitAnA kahe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (31) vAthI rAvaNe enuM gaurava vadhAryuM, paNa e mahAbhUja sahastrAMzue putrane gAdI ApIne vata grahaNa karyuM. te samaye sAthe dIkSA levAnA vratavALA ayodhyAnA pati anaraNya rAjAe paNa potAnA putra dazarathane gAdI upara sthApI dIkSA lIdhI. te pachI nAradanA kahevAthI rAvaNu rAjAe yajJamAM chane vadha karanAra marUtarAjAne jItIne mathurAmAM AvyuM. tyAMne rAjA harivAhanA putra sahIta rAvaNanI sAme AvyA ne bheTayuM mukIne nape. - divijaya karatAM rAvaNane laMkA cheDayAne aDhAra varSa vahI gayAM. pRthvI dabAvanAra IdranA digapAla nalakuberane paNa eNe dabAvyA. ahIMyAMthI ene AzALI vidyA prApta thaI. sudarzana cakra maLyuM. te pachI jagatane jItavAne samartha rAvaNa rathanupura upara caDA. IdranI sAthe mahAbhayaMkara yuddha thayuM. yuddhamAM IMdrane jItIne pAMjarAmAM purI dIdho. evI rIte Idrane jItIne rAvaNa vatAyanI bane eNione nAyaka thaIne laMkAmAM gaye. iMdranA pitA sahastrAra parivAra sahIta laMkAmAM AvI rAvaNane namyo ne putra iMdrane rAvaNanI zarato mAnya karAvI chuTe karAvyA; paraMtu e parAkramI iMdra potAnA putra dattavIryane gAdI upara besADI dIkSA laIne mokSe gaye. varUNa rAjAe rAvaNanI AjJA nahI mAnavAthI tene jItavAne vatAyagiri upara AvelA AdityapuranA rAjA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32) prahalAdane hukama karyo. rAvaNane hukama thavAthI ene putra pavana naMjaya varUNane jItavAne cAlyA. pavanaMjaye varUNane jItIne rAvaNane AjJAdhina banAvyuM. e pavanaMjyane aMjanA suMdarIthI mahAbaLavaMta hanumaMta nAme putra utpanna thaye. vanavayamAM te vAnarapati sugrIvane mAnite subhaTa ne rAvaNano paramapriya sanehI temaja pAchaLathI e rAmacaMdrajIne bhakta thaye. mahA parAkramI rAvaNe pitAne jItavA gya ekapaNa rAjA bAkI rAkhe nahoto. abhaMga AjJAvaDe rAjya karatAM rAvaNane ghaNAM varasa-meM seMkaDAo vyatIta thaI gayA ne vana avasthA vyatikramIne prADha avasthAmAM AvyuM. te samaye dazaratha rAjAne rAma lakSamaNa-AThamA baLadeva ne vAsudevane janma thaye. vaivanavayamAM rAmacaMdrajI sItAjIne varyA. te pachI pitAnI AjJAthI rAmacaMdrajI vanamAM javAne nikaLyA. temanI sAthe lakSmaNa ane sItAjI paNa nIkaLyAM. vanamAMthI rAvaNe enanI samajAvaTathI sItAnuM haraNa karyuM. ahIMthI ja e vizva vijayI vIranI paDatInI zarUAta thaI. rAvaNane jItavAne rAmacaMdrajI lakSamaNa sahIta vAnare ane vidyAdharanI sAthe laMkA upara caDhAI karavAne nIkaLelA te samudrane kinAre paDAva nAkhIne rahelA ApaNe zarUAtamAMja joI gayA chIe. -- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM. sthaMbhana pArzvanAtha - rAma lakSamaNane pArzvanAthanA maMdiramAM ekAgracitte dhyAna dharatAM sAta mAsa jeTale kALa vahI gaye. sakala parivAranAM mana A lAMbe gALe paDavAthI adhirAM thaI rahyAM hatAM. parINAma mATe sugrIva Adi sarve rAjAnAM mana Atura hatAM. pitAnA svAmInuM kArya satvara siddha thAya te mATe sainyamAM amArI paDaha vagaDAvI se yathAzakita tapa, japa ne vrata karavA lAgyA. ane dhyAnamAM rahelA ane bAMdhavenI niyamitapaNe rakSA karatA rahyA. pAtayAmi yAte kArya sAdhayAmi' e mahApurUSone ekaja nizcaya hoya che, te mujaba A baMne parAkramI bAMdha kArya siddha thAya tyAre ja uThavuM evo abhigraha karIne ja beThA hatA. dhyAnamAM evI te ekAgratA lagAvI hatI ke brahmAMDanI keIpaNa zakita emane calAyamAna karavAne zakitamAna nahatI. evI rIte dhyAnamAM ne dhyAnamAM sAta mAsane navadivasa vahIgayA. navamA divasanI madhya rAtrInA samaye mRtyulekamAM sarvatra 1 gaI covIsImAM thayelA seLamA tIrthaMkara neminAthanA zAsanamAM rararara varSa vItye gauDavAsI ASADhI zrAvake A pratimA bharAvI che e pratimA pAchaLa lekha che. koI bIjuM paNa kahe che. spR. 3 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 34 ) zAMti patharAyalI hatI. evA samayamAM mane AMdhavAnA ekAgra dhyAnathI ane apUrva AtmabaLathI pAtALa lAkamAM pannaga( nAgakumAra ) nikAyanA pati nAgarAjanuM siMhAsana pavanathI samudramAM jema vahANu DAlAyamAna thAya tema DAlAyamAna thayuM. jethI pannagapati sarve nAgakumAreA sAthe Azcarya cakita thaI vicAramAM paDayA. are mArUM siMhAsana kANe DAlALyuM ? mArA AnaMdamAM kANe bhaMgANa paDAvyuM? pannagapati ( nAgarAja ) bhaDakI uThayA. tarataja avadhijJAnanA upayega mukIne joyuM. "ahA ! AtA AThamA baLadeva ne vAsudeva rAma lakSmaNa sItA jIne rAvaNa pAsethI cheDavavAne laMkAmAM javA mATe hamaNAM samudranA taTa upara paDAva nAMkhIne rahelA che ane tyAM AgaLa pArzvanAtha prabhunA mArA karAvelA maMdiramAM sAta sAta mAsa thayAM dhyAna dharIne samudranAM athAga jaLa thaMbhAvavAnI icchAthI ekAcitte bhakita karI rahyA che. " e pramANe manamAM vicArIne nAgapatie mastaka dhuNAvyuM ! " svAmina ? kAraNa ApanA jANavAmAM AvyuM? " pradhAna samAna sAmAnika devatAoe pUchyuM ane uttara sAMbhaLavAne sarve nAgadeveAnAM hRdaya talasI rahyAM. "" "priya devA? AThamA khaLadeva ane vAsudeva ApaNA karAvelA bhagavAna pArzvanAthajInA maMdiramAM samudranAM jaLa sthazAvavAne ekAgracitte sAta sAta mAsa thayAM dhyAna dharatA beThA che. " samudranAM jaLa sthabhAvavAnu temane zuM prayojava haze ? " eka deve vacce prazna karyo? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (35) "samudranA amuka bhAga upara pAja bAMdhIne senA sahIta rAma-lakSamaNa laMkAmAM jaI rAvaNa pAsethI sItAjIne lAvavA Icche che. ane sulehathI sItA nahI Ape te mahA yuddha thaze. " nAgapatie kahyuM. e vizvavijayI vIra rAvaNane laDAI karIne baMne bAMdhave jItI zakaze?" avazya. parINAme lakSmaNa rAvaNane mArIne AThamA vAsudeva tarIke pragaTa thaze. ane jagatamAM nArAyaNanA avatAra tarIke gaNAze. rAmacaMdrajI AThamA baLadeva tarIke prasiddha thaze. emanA aMgarakSake prAta:kALa thatAM mArA prabhAvathI samudranuM jaLa thaMbhAyaluM joze. khuzI thatA teo rAma-lakSamaNane khabara Apaze. jethI rAma-lakSamaNa dhyAnamukta thaI athAga jaLanA AkAzamAM uchaLatAM mojAMne ekadama sthIra thayelAM joI Azcarya pAmaze. ane bhagavaMta zrI pArzvanAthajInuM e keTI vidyAdhara sahItarAma-lakSamaNa stuti karIne " sthaMbhana pArzvanAtha" evuM sArthakanAma sthApana karaze. tyArathI bhAvI kALamAM e prabhu jyAM pragaTa thaze tyAM sthaMbhana pAzvanAthane nAme oLakhAze. pannagarAjanI amRta jevI mIThI vANI sAMbhaLIne sarve devo prasanna thayA. A tarapha pagarAjanA prabhAvathI samudranuM jaLa prabhAtamAM sthaMbhAI gayuM. ! prAta:kALamAM arUNanI prabhA jagata upara prasaravA lAgI. evA samayamAM capaLa vRttivALA vAnare ane vidyAdhara niMdrAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) mAMthI jAgatAM Azcarya pAmyA! haMmezAMnI mAphaka Aje kayAMka samudranI garjanA saMbhaLAtI nahotI. jethI teo utsuka manavALA thaI samudranA kinArA tarapha doDyA. kinAre AvIne zuM juve che te samudra jANe ghaNuM divasa ghaMghATa karI kaMTALIne zAMtithI ArAma lete hAya tema nistabdha jaNAye. jaLanI sthIratA sthaLa jevI jaNAI. vidyAdhare ane vAnaro tAjuba thayA ne sainyamAM samAcAra ApavA nAcatA-kudatA deDyA. alpa samayamAM samasta sainyamAM A samAcAra prasarI gayA. jethI badhA samudra jevAne ulaTyA. sugrIva, naLa, nIla, aMgada, samudra, setu, virAdha ane bhAmaMDalAdika sarve vidyAdharapatio paNa AvI rIte svAmInuM kArya siddha thayeluM joIne tAjuba thayA. eka tarapha senyane pAja bAMdhavAne AjJA ApI. ne vidyAdhara nAyake svAmIne khabara karavAne maMdira tarapha AvI pahoMcyA. Aje sAta mAsa ne dazamA divasane prAta:kALa hate. Ajano divasa keka alAkaka jaNAye. ekAgracitte dhyAnamAM layalIna thatAM rAma-lakSamaNane Aje sAta mAsa upara nava divasa vahI gayA hatA. jyAre Aje dazamA divasanI zarUAta hatI. tevAmAM maMdiramAM moTI divya jyoti pragaTa thaI. dhanadhanATa sAthe eka divya purUSa e jyotipuMjamAMthI pragaTa thaIne bolyA "vIra purUSe ! tamAruM dhyAna pUrNa kare ane kaho tamAruM kayuM vAMchita karUM ?" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (37) pannagarAja ! amArAM sabhAgya ke Aje tamArAM sAkSAt amane darzana thayAM. tamArI zakti ane svarganI sukha samRddhinuM varNana manuSya vANuthI thavuM azakya che." pannaga. rAjanI stuti karatAM vaDIla baMdhu rAmacaMdrajI belyA. " kaho zI IcachA che!" avadhijJAna vaDe jANatA chatAM dhyAnanA uddezane pannagarAje rAmacaMdrajIthI jANavA IcchA karI. pitAne vijayI kahevaDAvato vIra mAnI rAvaNu mArI dharmapatnI sItAne kapaTathI harIne laMkAmAM upADI gayo che, jethI sItAne lAvavA mATe sainya sAthe laMkAmAM javA sArU ahIMyAM paDAva nAkhIne ame rahyA chIe. samudra upara pAja bAMdhIne sukhapUrvaka oLaMgIye tyAM sudhI Apa samudranuM jala thaMbhAvI gho? jethI ApanA pasAyathI ame laMkAmAM jaI amAruM kArya siddha karIye ! rAmacaMdrajIye vijJapti karI. vIra purUSe ! ApanI IcchA hoya te zrImatI sItAjIne hamaNAM ja ahIMyAM ApanI pAse hAjara karuM! athavA kahe te rAvaNane parivAra sahIta bAMdhI tamArA caraNamAM raju karuM ! kaho te AkhI laMkA nagarIja samudranA pelA kinArethI upADIne A kinArA upara mukI dauM?" nAgarAje AvezapUrvaka kahyuM. dharaNarAja? e save ApamAM saMbhavita che. chatAM ApanI zaktino upayoga karAvavA karatAM ame amArA parAkramathI rAvaNa pAsethI sItAjIne choDAvIye emAMja amArI zaktinuM vizvamAM mApa thaI zakaze. mAtra Apa ApanA prabhAvathI samudra nA athAga jaLa thaMbhAvavA kRpA karaze." rAmacaMdrajI bolyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) "" tathAstu " kahetAMja pannagarAja adazya thaI svasthA nake gayA. eTalAmAM te sugrIva Adi vidyAdharA harSa thI prasanna manavALA thayelA tyAM AvI pahoMcyA. rAma-lakSmaNa dhyAna pUrNa karIne maMdiramAMthI bhagavAnane namIne jevA bahAra nikaLatA hatA tevAja tyAM maLyA ne vadhAmaNI ApI. rAma lakSmaNa paNa e vadhAmaNI sAMbhaLIne khuzI thayA ane samudranA taTa upara AvyA.. AkAzamAM uchaLatAMne bhayaMkara garava karatAM e mahAna mAjA atyAre sthIra thai gayAM hAvAthI pAja AMdhavAnuM kArya sapATAbaMdha calAvavAnuM zarU thai gayuM hatuM. khapeAranA rAma-lakSmaNa, vidyAdharA ane vidyAdhara patiAnI sAthe bhagavata pArzvanAthanA madiramAM AvyA. pUjA aco vagere karI bhAvapUrNAMka stuti karI. e banne bAMdhavAe bhagavAna pArzvanAthane 'sthaMbhanapAzvanAtha' nAma ApI hathI vadhAvyA. sarve vidyAdharapati ane vidyAdharAe svAmInA khela ucakI lIdheA. sthaMbhana pArzvanAthanI jaya ' nA viyava ta dhvanithI AkAzamAM paNa enA paDaghA paDavA lAgyA. meTA purUyAnA mArga nuM khIjAe anukaraNa kare che evA sAmAnya niyama hAvAthI bhagavana tyArathI jagatamAM deva manuSyA ane vidyAparAthI pUjAtA sthaMbhanapArzvanAtha e nAme vikhyAta thayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 6 huM laMkAmAM samudra upara jema jema pAka taiyAra thatI gaI tema tema rAma-lakSmaNa vidyAdhara sahIta laMkAnI najIka AvatA gayA. anukrame pAja purI thatAM teo samudranA kinArA upara utarI gayA ane laMkAnI najIka haMsadvIpamAM rAma-lakSmaNanI AjJAthI emanuM asaMkhya sanya chAvaNuM nAkhIne paDayuM ane tyAMnA rAjAne jItI lIdhuM. sainya sahIta rAma-lakSmaNanA AgamanathI laMkA nagarImAM kolAhala thaye. ane nagarajanone bhayanI zaMkA thavA lAgI. rAmanuM sainya AvI rIte najIkamAM AvI pahoceluM hovAthI rAvaNanA sAmate hasta, prahasta, mArica, maya, sAraNa vagere hajAro rAkSaso yuddha karavAne taiyAra thayA. rAvaNa paNa yuddhanAM vAjIMtra vagaDAvIne yuddhanI taiyArI karavA lAgyuM. te samaye rAvaNane anujabaMdhu vibhISaNa rAvaNanI pAse AvI vinayathI samajAvavA lAgyo. "he bAMdhava! kSaNabhara tuM prasanna thA? ne mAruM hitakArI vacana sAMbhaLa? pUrve sItAnuM - haraNa karIne te ApaNA nirmaLa kulane kalaMka lagADayuM e kArya te vagara vicAre kareluM che. parastrInuM haraNa karIne A rAma lakSamaNune te jANI joIne yuddha mATe netaryA che. e rAmacaMdra potAnI strIne levA AvelA che to tuM temanuM Atithya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (40) karI sItAne arpaNa kara ? nahito e rAma-lakSamaNa ApaNuM kuLane ghANa kADhIne sItAne leze te kharAja? emaNe sAhasagati vidyAdharane mAryo. ApaNuM banevI kharavidyAdharane paNa mAryo. emanuM parAkrama te dhare rahyuM paNa emane dUta thaIne Avela hanumaMtanuM parAkrama paNa zuM tuM bhUlI gayo? IMdrathI paNa adhika evI A saMpattino sItAjInI khAtara zAmATe nAza karavA Icche che?" vibhISaNanAM vacana sAMbhaLIne krodhathI Arakata nayane karatAM iMdrajIta bAlyo. "are vibhISaNa kAkA? tame to janmathIja bIkaNa che? ane ethI ApaNuM kuLane paNa tame duSIta karyuM che. Idrane paNa garva teDanArA mArA samartha pitA mATe AvI kAyara saMbhAvanA karatAM zaramAtA nathI ? kharekhAta tamene e rAme lAMca ApIne bheLavyA che. anyathA tamArA ethI AvA vAkaya na nIkaLe?" - mane te koI zatruoe bheLavyuM nathI paNa jaNAya che ke tuMja kuLane nAza karanAra-karAvanAra zatrurUpe putra avataryo che. A tAre pitA janmAMdhanI mAphaka kAmathI aMdha thaI gaye che. re rAvaNa ! yAda rAkha ! AvA nahIM karavA yaMgya svachaMdI AcaraNathI tuM alpakALamAMja patIta thaIza. e nArI samajaje." vibhISaNa reSapUrvaka bo. anujabaMdhunAM kaTuka vacana sAMbhaLIne rAvaNa koyathI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (41) rAte pILo thate ne adhara Dasane khaDuga kheMcIne vibhISaNane mAravAne dho. vibhISaNe paNa hAthInI jema meTo thaMbha upADIne rAvaNanI sAme thaye eTale kuMbhakarNa ane iMdrajIte vacamAM paDIne emane yuddha karatAM aTakAvIne bannene judA pADyA ane tyAMthI jatAM jatAM rAvaNe kahyuM ke "vibhISaNa? mArI nagarI savara tyAga karI cAlyA jA !" rAvaNane hakama sAMbhaLIne vibhISaNa laMkA nagarInI bahAra nIkaLe. tenI pachavADe rAkSaso ane vidyAdharanI trIsa keTI saMkhyA cAlI nikaLI. laMkAmAMthI nikaLIne rAmacaMdranI chAvaNamAM vibhISaNane Avate joIne sugrIvAdi vare kSobha pAmI gayA. kemake DAkaNanI jema zatruo upara ekadama vizvAsa AvatuM nathI. najIka AvatAM vibhISaNe dUta mekalIne pitAnA AvAgamananA samAcAra rAmane kahevaDAvyA. dUtanA mukhethI vANuM sAMbhaLIne rAme vizvAsapAtra sugrIvanA sAme joyuM. eTale sugrIva balya, "he deva? jo ke rAkSase janmathI ja mAyAvI ane prakRtie zudra hoya che; chatAM A vibhISaNa ahIMyAM Ave che te bhale Ave, ame pracchanna (gupta) paNa ene zubhAzubha bhAva jANI levA prayatna karIzuM." svAmI ! rAkSasakuLamAM A vibhISaNa eka dhArmika nara che. sItA Apane mAnapUrvaka pAchI meMpavAne rAvaNane prArthanA karatAM krodhathI apamAna karIne kADhI mukele Apane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) zaraNe AvyAnA khabara AvyA che. " vizALa nAmanA eka khecare kharI hakIkata raju karI. rAme masalata calAvI. pratihArI meAkalIne vibhISaNane peAtAnI pAse elAbyA. vibhISaNa chAvaNImAM AvIne rAmanA caraNamAM namI paDayeA. rAma paNa gAravathI ane bheTayA. te vAre gaddagadIta kaMThe vibhISaNa khelyA. hai prabhu ? mArA anyAyI. ane cheDIne Aje huM tamAre zaraNe Avyo chuM. mATe mane paNa sugrIvanA jevA bhakata gaNIne kAryanI AjJA Ape ? " ( " he vibhISaNu ? tamArA vaDIla baMdhue samajIne sItAjIne amAre svAdhIna kIdhI hAta te paraspara suleha ane mAna sacavAta, paNa bhavitavyatA baLavAna che. hajArI jAnanI khuvArI thavA sAthe rAvaNanI laMkA jItIne tenA rAjyamukuTa ame tamAre zira sthApana karazu e ni:sadeha mAnajo. " rAmacandre vibhISaNane potAnA abhiprAya kahI saMbhaLAvyuM. huM sadvIpamAM ATha divasanI rAkANa karIne rAma-lakSmaNu sainya sahIta laMkAnI bahAra medAnamAM vIza ceAjana bhUmine rUkhIne yuddha karavAne sajja thai rahyA. rAvaNunA subhaTA paNa kAI hAthI upara kAi azva upara kAi rathamAM besIne te koI mahiSa upara caDIne taiyAra thaIne nikaLyA. rAvaNu pazu rASathI rakata nayana karIne vividha AyudhAthI pUrNa evA rathamAM besIne yuddha mATe AvyA. te vakhate jANe khIne yama hAya ema Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (43) jaNAtuM hatuM. bhAnukarNa--kuMbhakarNa paNa hAthamAM trizuLa dhArIne rAvaNanA aMgarakSaka thaIne rahyA. iMdrajIta ane meghakumAra rAvaNanI be bhujAo hoya ema enI banne bAjue ubhA rahyA. bIjA mahA parAkramI putre, keTI game sAmaMto-maya, mArica, suMda, zuka, sAraNa Adi subhaTe meTA sainya sAthe AvIne hAjara thayA. e pramANe sahastra akSAhiNI senAnI uDatI rajathI cAre dizAomAM aMdhakAra chavAI thaye. anukrame banne sainyamAM sAmasAme bhayaMkara yuddha jAmyuM. rAvaNanA subhaTe hasta ane prahasta senAnA nAyaka hatA. rAmanI senAnA nAyaka nala ane nIla hatA. alpa samayamAM yuddha karatAM nale hastane ane nIle prahastane yamapurImAM pahacatA karyA. hasta ane prahasta marAyAthI rAvaNanA subhaTo mArica, siMhajaghana, svayaMbhu, sAraNa, zuka, caMdra siMharatha, makara, Adi raNasaMgrAmamAM doDI AvyA. temanI sAthe madanAMkura, saMtApa, prathita, Akroza, naMdana, durita ane puSpApa Adi vAnara subhaTo yuddha karavA lAgyA. yuddhamAM mArica rAkSase saMtApa vAnarane, naMdana vAnare javara rAkSasane, ulAma rAkSase viM vAnarane, durita vAnare zuka rAkSasane ane siMhajaghana rAkSase prathita vAnarane prahArathI ghAyala karyA. eTalAmAM sUrya asta thavAthI rAma ane rAvaNanuM pahelA divasanuM yuddha pUrNa thayuM. ne sainike pitApitAnA maraNa pAmelA saMbaMdhIo ane snehIone zodhavA lAgyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) bIjA divasano prAtaHkAla thatAM pAchuM deva ane dAnavonuM yuddha zarU thayuM. Aje senAnAyaka tarIke rAvaNa pateja yuddha bhUmimAM Avyo hato. zatruone tRNa samAna gaNa ane pitAnA sainike ane senApatione jete reSathI bhayaMkara garjanA karatA te kapIomAM yama sAme bhayaMkara dekhAvA lAge. ene joIne rAmanA parAkramI sarve subhaTo yuddha karavAne AvyA. rAvaNanA huMkArathI prerAyalA rAkSasoe parAkramathI vAnaranuM sinya haThAvI dIdhuM. pitAnA sainyane bhaMga thavAthI gusse thayelA sugrIve pitAnuM dhanuSya caDAvyuM ne rAvaNanI sAme cAlyuM. tene aTakAvIne hanumaMta rAvaNanI sAme Avyo. e mahAbhUja hanumaMte vajAnI jevI abhedya evI rAkSasonI senAmAM praveza karyo. eTalAmAM dhanurdhArI ne mahAdaya mALI nAme rAkSasa hanumaMta upara dhasI AvyuM. hanumaMta ane mALInuM yuddha cAlatAM Akhare mALIne astra rahIta karIne hanumaMte zIthIla karI nAkhyo. eTalAmAM vajodara rAkSasa hanumaMta upara dhasI Avyo. tenI sAthe yuddha karatAM hanumate vajodarane paNa prANu rahita karyo. vajodaranA maraNathI rAvaNane putra jAMbumAlI hanumaMtanI sAme Avye, hanumate krodha karI ene ratha, ghoDA ane sArathi vinAne karIne meTA mugaLane ghA karI jamIna upara pADA. te joIne mahAdara rAkSasa hanumaMtanI sAme Avye. bIjA rAkSasoe paNa hanumaMtane mAravAnI IcchAthI AjubAjue gherI lIdhA. paNa bAkaLAmAM kuzaLa hanumaMte bANa thI keInI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (45) bhujAmAM, kAinA mukhamAM, kAinA caraNamAM, koinA hRdayamAM te koine kukSImAM prahArA karI. se kaDA rAkSaseAnI madhyamAM ekalA vIra mArUti ( hanumaMta ) ghumate sarve ne tRNu samAna gaNatA pariNAme sarva rAkSaseAne harAvI yuddhabhUmimAMthI nasADI mukayA. rAkSasonA nAsavAthI krodha pAmelA kuMbhakarNa svayaMseva yuddhabhUmi upara doDayA. ane keAine caraNanA prahArathI, kAine suSTinA ghAtathI, kAine kANInA mArathI, koIne lapaDAkathI, kAIne sugaLanA ghAthI, keAIne trizuLathI kAine paraspara aLAvIne ema aneka rIte piyAneA saMhAra karavA lAgyA. kalpAMta kALanA samudra samAna rAvaNanA anujaba kuMbhakarNe nA hAthe sainyanA saMhAra thatA joine sugrIva enI sAme dADayA ne bhAmaMDala, aMgada, dadhimukha, mahedra Adi subhaTae paNa yuddhabhUmi upara doDI AvIne kuMbhakarNane gherI lIdheA. kuM bhaka ane sugrIvanuM astrayuddha cAlyuM. chevaTe sugrIve kuM bhakaNa nA sArathi azvane ane rathane gadAthI haNI nAkhyA. jethI ravinAnA kuMbhakaNuM hAthamAM mudgaLa laine sugrIva upara doDayA. kuMbhakarNanA aMganA dhasArA ane dhakkAthI ghaNA pie paDI gayA. ane sugrIvanA rathane sugaLanA ghAthI cUrNa karI nAkhyA. eTale sugrIve kuMbhakarNa upara eka meATI zilA nAkhI jene kuMbhakarNe sugaLanA dhAthI cUrNa karI nAkhI. pachI sugrIve taDataDAta zabda karatuM vidyuta asra kuMbhakarNa upara phe kayuM jenA prahArathI kuMbhakarNa avanata mukha karI dhULa cATavA lAgyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAne anujabaMdhu kuMbhakarNa muchita thavAthI yamarAja jevA rAvaNane yuddhabhUmi tarapha AvatAM aTakAvI iMdrajIta yuddhabhUmi upara AvyuM. iMdrajItane joIne kapi bhayabhIta thaIne nAsavA lAgyA. eTale sugrIva iMdrajItanI sAme AvyuM ne bhAmaMDala meghavAhananI sAme AvyA. anukrame temanuM yuddha cAlatAM iMdrajIta ane meghavAhane ati ugra nAgapAzavaDe sugrIva ane bhAmaMDalane bAMdhI lIdhA. eTalAmAM kuMbhakarNanI mUcho vaLatAM hanumaMta upara gadAne sakhata prahAra karyo. jethI hanumaMta muchakhAIne pRthvI upara paDavAthI kuMbhakarNa tene kukSImAM dabAvyo. te samaye vibhISaNe rAmane kahyuM "he svAmI? sugrIva, bhAmaMDala ane hanumaMtane zatruonA hAthamAMthI choDAvavAnI - jarUra che mATe huM jaIne temane choDAvI lAvuM? rAmanI AjJA maLatAM vibhISaNa, iMdrajIta ane meghavAhananI sAme Avyo ane vIra aMgada kuMbhakarNanI sAme thaye. kuMbhakarNa aMgadane mAravAne hAtha uMce karyo eTale mArUti kAMkhamAMthI nikaLIne uDI gayA. have vibhISaNane yuddha karavAne Avate joI chata ane meghavAhana vicAra karavA lAgyA ke-"kAkAnI sAthe yuddha karavuM egya nathI. vaLI sugrIva ane bhAmaMDaLa to nAganA baMdhanI avazya maraNa pAmaze mATe emane mukIne ApaNe khasI jaIe." ema dhArI bane bAMdhave raNabhUmi choDIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (47) jatA rahyA. eTale vibhISaNa sugrIva ane bhAmaMDalanI pAse AvyA. rAma-lakSmaNa paNa emanAM baMdhana joIne zekavALA thayA. daramyAna pUrve suvarNanikAyanA deva mahAlacane rAmane varadAna ApyuM hatuM te yAda AvavAthI rAme A vakhate enuM smaraNa karyuM. jethI deve tyAM pragaTa thaI rAmane siMhaninAdA vidyA, haLa muzaLa ne ratha ApyA. ane lakSmaNane gArUDI vidyA, ratha ane vidvadanA nAme gadA uparAMta bIjAM paNa vArUNa, Agneya, vAyavya vagere divya astro ApIne svasthAnake gayA. lakSmaNa-( nArAyaNa) gArUDI vidyAnuM smaraNa karatA garUDa upara besIne sugrIva ane bhAmaMDalanI pAse AvyA. ke garUDane joIne nAgapAzanA sarpo tarata ja palAyana karI gayA. e rIte sugrIva ane bhAmaMDala baMdhanamukta thayA ne sanyamAM jayajayakAra thaye. ane bIjA divasanuM yuddha paNa samApta thayuM. bha== = = = = == * rAjanuM upayogI. jena nitya pATha saMgraha. ga- 4 kiM. rUA. -10-0 prabhAtamAM smaraNa karavA ye... navasmaraNa, bIja tetra, de, rAse temaja ghaNI bAbatanA saMgrahavALuM A pustaka eka vakhata maMgAvanAra tarata ja sAmaTI nakala maMgAvI lahANI karavAnI IcchA kare che. maMgAvI khAtrI kare se nalanA rUA. 50) lakhaH-ena sastI vAcanamALA-vAvanagara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 7 muM. yuddhane trIje divasa- trIjA divasane prAta:kALa thatAM rAma ane rAvaNanAM sainya samarAMgaNamAM AvyAM, pralayakALanA samAna dArUNa yuddha zarU thayuM. rAkSasee potAnA ati prabaLa dhasArAthI vAnara sainyamAM kSe utpanna karyo. senAne nAza bhAga karatI joIne sugrIvAdi parAkramI vIra rAkSasa senA upara dhasI AvyA. eTale garUDethI sarponI jema,jaLathI kAcA ghaDAnI jema rAkSasa parAbhava pAmI gayA. rAkSasone evI rIte bhaMga thate joI parvata sarakhe rAvaNa kodha karate rathanA dhvanithI pRthvIne phADI nAkhatA hoya tema yuddhabhUmi upara Avyo. tenI sAme yuddha karavAne AvatA rAmacaMdrajIne niSedhIne vibhISaNa pote yuddha karavAne AvyuM. bane bAMdhavAnuM vIra purUSane paNa Azcarya utpanna kare tevuM yuddha thatAM pUrve "are vibhISaNa? pitAnI AtmarakSA karanAra sAme ThIka tArUM kAsaLa kADhI nAkhavAne mArI sAme mekalyo che. paNa mArI dayAthI tuM jIvate jato rahe. e rAma-lakSmaNane te huM sabhya sahIta mArI nAkhIza." rAvaNe garjanA karI. "mANasanuM dhAryuM kAMI paNa thatuM nathI. bhAvI thavAnuM haze teja thaze. rAma pote svayameva tArI sAme AvatA hatA. paNa meM ja emane aTakAvyA che. hajI paNa samajIne ApaNuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (49) kulane kSaya thatuM aTakAvavA he vaDIla baMdhu? sItAjIne mAnapUrvaka rAmane svAdhIna kara ?" rAvaNanAM vacanano vibhISaNe zAMtithI javAba Ape. are dubuddhi rAMkaDA ? mArA baLane jANatAM chatAM tuM mane zIkhAmaNa Ape che? meM to mAtra brAtRhatyAnA bhayathI ja tane kahyuM che paNa have mAruM parAkrama je?" rAvaNe krodhathI e mujaba tADanA karIne dhanuSyane TaMkAra karyo ane bhayaMkara astro varasAvavA lAgyuM. te samaye iMdrajIta, kuMbhakarNa ne bIjA rAkSase paNa svAmIbhaktithI deDI AvyA. jagane kSe utpanna kare evuM ghara yuddha pravatyuM. kuMbhakarNa sAme rAma, iMdrajIta sAme lakSmaNa, siMhajaghananI sAme nIla, ghaTedara sAme durmaSa, durmatinI sAme svayaMbhu, zaMbhunI sAme nala, maya rAkSasanI sAme aMgada, caMdrananI sAme skaMda, vizvanI sAme caMdrodarane putra virAdha, ketunI sAme bhAmaMDala, jaMbumAlInI sAme zrIdatta, kuMbhakarNanA putra kuMbhanI sAme hanumaMta, sumAlInI sAme sugrIva, dhumrAkSanI sAme kuMda ne sAraNanI sAme vAlIne putra caMdrarami e pramANe rAkSaso sAme temanA babarIyA vAnarapatIo ane vidyAre uchaLI uchaLIne yuddha karavA lAgyA. jema phAve tema astro zastro vidyA temaja baLa, yukitano upayoga karavA lAgyA. mahAbhayaMkara yuddha cAlatAM iMdrajIte lakSmaNa upara tAmasAstra mukayuM eTale lakSamaNe pavanAstravaDe enuM nivAraNa karyuM. ne nAgapAzanuM astra mUkIne rahyuM. 4 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (50 ) IMdrajItane e to bAMdhe ke te zvAsa levAne paNa azakta thatAM pRthvI upara paDI gaye. lakSamaNanI AjJAthI virAdha iMdrajItane uMcakIne potAnA rathamAM nAkhI chAvaNImAM laI gayA. rAme paNa nAgapAzanA astrathI kuMbhakarNane bAMdhI chAvaNImAM mokalAvI dIdho. A banAva joI rAvaNane hADe hADa lAgI gaI. krodha ane zekathI Akula vyAkula thatA vibhISaNanI upara jaya. lakSmIne sUcana karanArUM trizULa mUkayuM. e trizULane AvatAMja lakSamaNe chedI nAMkhyuM. rAvaNe gusse thaIne vijayane ApanArI ane dharaNe ApelI amegha vijayazakitane hAthamAM laIne bhamAvI. dhagadhaga zabda karatI, ne taDataDa thatI pralayakALanA vidyutpAta samI zaktine rAvaNe cheDavAnI taiyArI karI. e vakhate enuM teja joIne devatAo khasI gayA, sainika bhaya pAmIne netro baMdha karavA lAgyA. parAkramI vIra purU paNa enuM dusaha teja sahana karI zakyA nahi. e divya zakitanuM apUrva teja joI rAma bolyA " baMdhu? A divya. zakti je vibhISaNa upara paDaze te jarUra eno nAza thaI jaze. mATe Azritane keIpaNa rIte bacAvavAnI jarUra che. rAmanAM vacana sAMbhaLIne garUDa upara beThelA lakSmaNa (-nArAyaNa) vibhISaNane pAchaLa rAkhIne AgaLa AvyA eTale rAvaNa bela. "are lakSamaNu! A zakita meM tane mAravA belAvI nathI. chatAM tuM vibhISaNane bacAvavA ADA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48) paDe che teA tu paNa letA jA ? " ema kahIne rAvaNe vajAnI mAphka - e abhedyazakitane bhamAvIne lakSmaNa upara DI. lakSmaNanI upara dhasI AvatI e vijayAzakita upara sugrIva, hanumaMta, bhAmaMDala, virAdha ane khuda rAma-lakSmaNe aneka asro tathA ameAdha khANeA pheMkyA. paNa kAi zastra ke khANu e zakitanA vegane skhalanA pahoMcADI zakyAM nahIM. dhasI AvatI e dharaNedranI amegha vijayAzakita lakSmaNu upara paDI. tenA:sakhta AghAtathI lakSmaNa pRthvI upara paDI gayA. jethI temanA sainyamAM hAhAkAra thayA. tarataja rAma krodha karIne rAvaNu upara dhasyA ne rAvaNanA ratha bhAMgI nAkhyA eTale te khIjA rathamAM beThA. adbhuta parAkramavALA rAme krodhathI evI rIte pAMcavAra rAvaNanA ratha bhAMgI nAkhyA. yuddha karatAM rAvaNe vicAryuM ke " huve mAre vyartha yuddhanA prayAsa karavAnu zuM prayeAjana che ? kemake lakSmaNa upara ati prItivALA rAma lakSmaNanA maraNuthI pAte pazu jhurI jhurIne marI jaze. jethI yuddha karavuM ke nA karavuM te badhuM sarakhuM ja che." ema vicAratA rAvaNu pAtAnI chAvaNImAM AvyA. tyAM sainyanI vyavasthA karIne tathA zatrunI chAvaNInI tapAsa rAkhavAne guptacarAnI ceAjanA karIne rAvaNa laMkAmAM cAlyA gayA. tenI sAthe sUrya paNa astAcala tarapha javAnI taiyArI karI rahyo. lakSmaNa ( nArAyaNajI ) teA vijayAzakitanA prahArathI nizceSTa thaIne jamIna upara paDayA hatA. jethI rAmanuM vizALa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( para ) sainya atyAre zekasAgaramAM DubeluM hatuM. badhA samajatA hatA ke A zakitanA pratApa evA teA ugra che ke enA ghAthI kAi bacI zake nahIM. jenI upara paDe e te maraNane zaraNu ja thAya jethI AkhA sainyamAM hAhAkAra vatAM sarvenI AMkhamAM azru vahetAM hatAM. pazu, paMkhI ne vRkSe paNa gamagInIvALA jaNAtAM hatAM. zuM tamane sArA vAMcananI jarUra che ? jo tame sAcA jaina hA, tameAne sAcA jaina tarIkenuM abhimAna hAya, tamArA pUrva purUSo prati tamane sapUrNa saddabhAva hAya ane jaina mahA purUSonA prAcIna itihAsathI vAkegAra rahevu hAya eTaluMja nahIM paNa jaina dharma ane jaina mahApurUSo mATe AkSepa karanAra jainetara lekhakAne mahAta karavAnI apUrva zakti meLavavI hAya tA ekavAra jaina sastI vAMcanamALA nI grAhaka zreNImAM nAma neAMdhAvavA khAsa bhalAmaNa che. grAhaka thanArane rUA. 3) mAM eka hajAra pRSTanA vAMcanane lAbha maLe che. AjasudhImAM 15 thI 20 pustakA bahAra paDI cukayAM che. lakhAH--jaina sastI vAMcanamALA. rAdhanapurI bajAra--bhASanagara. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 8 muM. lakSmaNanI mUcha ane vizalyA - rAvaNa laMkAmAM gaye eTale rAma, baMdhu lakSamaNanI pAse AvyA. tyAM lakSamaNane jotAMja "hA! bAMdhava lakSmaNa ! lamaNa!!" belanAM mUcchita thaI pRthvI upara paDI gayA. te vAre sugrIva vagere vIra purUSoe AvIne rAmanI upara zItaLa jaLanuM siMcana karyuM. keTalIkavAre saMjJA prApta thatAM rAma, lakSamaNanI pAse besI tenuM mastaka khoLAmAM laIne atyaMta vilApa karavA lAgyA. hA bAMdhava lakSmaNa! bola, bola vIra, ekavAra bAla! are ApaNI prItine zuM eTalI vAramAM tuM bhUlI gaye? bela, baMdhu, mAtra ekajavAra bolI mane khuzI kara ! he vizvavatsala ! je A sugrIva vagere anucare tAre paDato bola jhIlavAne AturatAthI rAha joI rahyA che. temane kaMIpaNa AjJA saMbhaLAva. zuM rAvaNa raNamAMthI jIvato jato rahyo ethI te te mAnatA dharI nathI ne? te je rAvaNane hamaNAM ja mArI nAkhuM chuM. "are dura rAvaNa? ubhuM rahe, ubhuM rahe, ziyALanI mAphaka kayAM chaTakI jAya che? vIra hoya te sAme AvI tAruM baLa batAva." ema bolatAM janunamAM AvI rAme dhanuSyanuM AsphAlana karyuM. te vAre sugrIvAdi vIra purUSo bAlyA. "svA mina? Ato rAtrI che! nizAcara rAvaNa tA atyAre laMkAmAM jato rahyo che ne amArA svAmI lakSmaNa zaktinA prahArathI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) bezuddha thayelA che te mATe keI upAya ciMta." sugrIvanAM vacana sAMbhaLIne zuddhimAM AvelA rAma vilApa karatAM lakSmaNa upara paDayA. "hA! hA ! e duSTa vidhi ! te A zuM karyuM? priyAnuM haraNa thayuM, anuja baMdhu yuddha karatAM raNamAM paDe ane te badhAM du:kha jevAne huM jIvato rahyo. re duSTa hadaya ! tuM kema phATatuM nathI? he rAma tuM hajI sudhI jIvItane zAmATe dhAraNa kare che? hAya ! bAMdhava! ayodhyAmAM jaIne tArI mAtAne huM lakSamaNa kayAMthI pAchA ApIza? athavA te vIrA ! je tArI gati teja mArI gati ! tArA sivAya jagatamAM AvIne mAre have zuM karavuM che ? jyAM tuM tyAM ja huM." ema vilApa karatAM rAma sugrIva tarapha pharIne belyA. "he sugrIva ! he bhAmaMDala ! he hanumAna ! he nala! he aMgada ! he virAdha ! tame have siA tamAre sthAnake jAva? ane mitra vibhISaNa ! kAle savAranI prabhAte rAvaNane mArIne laMkAno tAja tamane paherAvI huM mArA anuja bAMdhava lakSamaNunI pachavADe jaIza. kemake lakSamaNa vagara A bhavamAM mAre jIvita ane sItA zA kAmanAM che?" rAmanA e vacanamAM nizcaya jaNAtA hatA. gaMbhiratApUrvaka eka eka vacana bolAtuM hatuM. sarve jANatA hatA ke satyapratijJa rAma je bole che teja pramANe varte che. boleluM anyathA kalpAMte paNa karatA nathI. rAmanAM A dukhapUrNa vacanathI samasta sainya khaLa bhaLI rahyuM. codhAra AMsue raDavA lAgyuM. svAmInA duHkhe duHkhI thaIne anAtha-raMka banI gayuM-udAsa gamagIna thaI rahyuM. prabha? merUparvata samA dhIra vIra thaIne Apa AvuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 55 ) adhairya kema rAkhA che ? A zitathI haNAyelA purUSa eka rAtrI sudhI jIve che. mATe jyAM sudhI rAtri vahI gai nathI tyAM lagI kaMIpaNa upAya karIne lakSmaNanA mATe ilAja karA ? " vibhISaNe kahyuM. "" vibhISaNanAM evAM vacana sAMbhaLIne rAme te pramANe teyArI karavA mAMDI. eTale sugrIvAdi kavioe vidyAnA khaLathI rAma-lakSmaNanI cAtaram cAra cAra dvAravALA sAta kIllA karyo ne pUrva dizAnA dvArapara sugrIva, hanumAna, tara, kuM 4, daSimukha, gavAkSa ane gavaya rahyA. uttara dizAnA dvAra upara aMgada, ku, aMga, maheMdra, vihaMgama, suzeSa ne caMdrarazmi anukrame rahyA. pazcimadizAnA dvAra upara nIla, samarazIla, dura, manmatha, jaya, vijaya ne saMbhava rahyA ane dakSiNa dizAnA dvAra upara bhAmaMDala, virAdha, gaja, bhuvanajIta, naLa, meda ane vibhISaNa rahyA. evI rIte rAma ane lakSmaNane vacamAM rAkhIne sugrIva vagere rAjAe jAgRtapaNe rakSaNa karavAmAM sAvadha rahyA. A avasare kAie sItAjIne lakSmaNa mUti thayAnA samAcAra ApyA ane kahyuM ke " rAvaNanI vijyA zaktithI lakSmaNu haNAyalA chene rAmacaMdrajI prAta:kALe bhAinA snehathI mRtyu . pAmaze. " vajrathI paNa bhayaMkara evI kaThera vANI sAMbhaLIne pavanathI haNAyelI latAnI jema sItAjI mUrchA pAmI pRthvI upara paDI gayAM eTale vidyAdharIAe jaLa si'cIne emane sAvadha karyAM. sAvadha thayelAM sItA karUNa svare Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (56) vilApa karavA lAgyAM. "hA vatsa lakSmaNa ! tamArA meTA bhAIne mukIne tame eklA kayAM gayA? are! tamArA vagara eka muhUrta mAtra paNa rAma have jagatamAM rahI zakaze nahI. e tamArI upara emano sneha che. athavA te hA ! jagatamAM huM ja maMda bhAgiNI chuM. mane dhikkAra thAo ke deva jevA diyara ane svAmIne gumAvI beThI ! mAre mATe emane AvuM kaSTa prApta thayuM. hA ! hA! pRthvI tuM mane mArga Apa ke tArA udaramAM huM samAI jAuM ? are duSTa hadaya ? tuM paNa have viDirNa thaI jA ? tUTI jA ?" A pramANe satIomAM ziromaNi sItAne vilApa karatAM joIne eka dayALu vidyAdharI avakinI vidyAvaDe bhaviSya joIne bolI. "he devI ! zeka karazo nahI? tamArA diyara lakSmaNa AvatI kAle prabhAte navajIvana pAmaze ane rAmanI sAthe AvIne tamane teDI jaze. tenI AvI vANI sAMbhaLIne sItAjI kAMIka svastha thayAM. potAnI ameghavijyA zakitathI lakSmaNane raNamAM sutA jANIne rAvaNane kSaNavAra harSa thayA. vaLI pAcho potAnA bhAI putra, mitrane saMbhArIne rUdana karavA lAgyuM. "hA ! vatsa kuMbhakarNa ? tuM mAre ja AtmA hato. hA, putra iMdrajIta? meghavAhana? tame mArA be bAhu svarUpa hatA. hA, vatsa jAMbumAlI ? tuM mArA jeja parAkramI hate. tame sarve parAkramI chatAM kema baMdhanane prApta thayA?" rAvaNa vAraMvAra mUccha pAmatA ane parivArane saMbhArate rUdana karavA lAgyo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (57) have ahIMyAM rAma-lakSamaNanI chAvaNamAM-zibiramAM pahelA kIllAnA dakSiNa daravAjAnA dvArapAla bhAmaMDala pAse eka vidyAdhara AvIne kahevA lAgyuM "he bhAmaMDala? je tame rAmanA hitasvI che te atyAre ja mane rAmanuM darzana karAve? huM temane lakSmaNanA sajIvanane upAya kahIza." vidyAdharanAM evAM vacana sAMbhaLIne bhAmaMDala tene rAmanI pAse teDI gaye. eTale te vidyAdhara rAmane namIne hAtha joDI kahevA lAgyuM "he svAmI? saMgItapura nagaranA svAmI zazi maMDalano huM praticaMdra nAme putra chuM. eka divasa strI sAthe huM kriIDA karatA AkAza mArge jato hato tevAmAM sahastravijaya nAmanA vidyAdhare mane je, ne strInA kAraNe amAre bannene yuddha thayuM. yuddhamAM zakita mArIne mane pRthvI upara pADI nAkhe. te vakhate maheMdrodaya nAmanA udyAnamAM mane ALoTate jemAM adhyApati bharata rAjAe keI sugaMdhita jaLa lAvIne mane siMcyuM eTale paragrahamAMthI jema cAra nikaLe tema mArA zarIramAMthI e zakti bahAra nikaLI gai. ne mAre ghA rUjAI game. meM Azcarya pAmIne e sugaMdhita jaLanuM mAhAsya tamArA anuja baMdhune pUchayuM eTale te bolyA "eka divasa viMdhya sArthavAha ahIMyA Avyo. tenI sAthe eka pADe hate. te ati bhArathI tuTI paDaye ne nagaranA loko enA mastaka upara paga mukIne cAlavA lAgyA. anukrame te pADe pIDA khamate akAmani jerAe maraNa pAmI bhuvanapati nikAyamAM vAyukumAra nikAyane deva thaye. avadhijJAnathI pitAnuM maraNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (58) jANIne eNe mArA nagaramAM-dezamAM vividha jAtanA roga - tpanna karyA; parantu droNamegha nAme rAja mAre mA thatuM hatuM ne mArI bhUmimAM rahetuM hatuM, chatAM enA rAjyamAM rega utpanna thaye nahIM. tyAre meM tenuM kAraNa pUchyuM. eTale eNe jaNAvyuM ke e badhe mArI putrI vizalyAne pratApa che." jethI meM enuM snAtra jaLa lAvIne sIMcana karavA mAMDayuM ne leka niregI thaI gayA. anyadA jJAnI gurU satyabhUti nAmanA cAraNa munine tenuM kAraNa pUchatAM temaNe kahyuM ke e badhuM enA tapanuM phala che. rAmanA anuja baMdhu lakSamaNa ene bhakto thaze." A pramANe kahIne vizalyAnuM snAtra jaLa mane arpaNa karyuM. jenA siMcanathI mArI bhUmi paNa nirogI thaI gaI. eja snAtra jaLathI Aje ame paNa akSata aMgavALA thayA." bharata mahArAja e pramANe te samaye bolyA hatA. jethI mane ane temane te khAtrI thaI che mATe sUryodaya agAu te vizalyAnuM snAtra jaLa Ape to jarUra lakSamaNune ArAma thaze." praticaMdra vidyAdhare namratAthI nivedana karyuM. rAme tarataja vizalyAnuM snAtra jaLa lAvavAne mATe bhAmaMDala, hanumAna, aMgadane bhAratanI pAse javAnI AjJA karI. eTale pavanathI paNa adhika vegavALA te traNe vIre vimAnamAM besIne adhyAmAM AvyA. rAja mahelamAM bharatane sutelA joI temane jagADavAne mATe AkAzamAM rahI dIvya saMgIta karavA mAMDayuM eTale bharata jAgIne juve che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com vimAnamAM astane salAma karavAmAM AvyA . mahari jaI temane ke bharata ja Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (59) te potAnI pAse ubhelA namaskAra karatA bhAmaMDala, hanumaMta ne aMgadane joyA. bharate saMbhramathI uThIne akasmAtuM rAtrIe AvavAnuM kAraNa jaNAvyuM. te vAre bhAmaMDale sarve hakIkata TuMkamAM kahI saMbhaLAvI. eTale mArA tyAM AvavAthI kArya siddha thaze ema jANIne bharata emanA vimAnamAM besIne ketuka maMgala nagare AvyA. tyAM bharate droNameghanI pAse vizalyAnI mAgaNI karI. droNameghe paNa eka hajAra kanyA sahita vizalyAne lakSamaNa sAthe vivAha karavAne ApI. pachI bhAmaMDala vagere bharatane ayodhyAmAM mukIne vizalyA sahita rAmanI pAse tvarAthI AvI pahoMcyA. prajavalita dIpakanI ta samuM bhAmaMDalanuM vimAna AvatuM joIne kSaNabhara sai koIne sUryodayano bhrama thaye ane lakSamaNanuM maraNa jANIne hAhAkAra karavA lAgyA. rAma paNa mukatakaMThe vilApa karavA lAgyA. eTalAmAM te bhAmaMDala Adi vire vizalyA sahita AvI pahoMcyA. ne vizalyAne lakSamaNa pAse mukI dIdhI. vizalyAe lakSmaNa pAse AvIne e muchita paNa suMdara dekhAtA zarIra upara hAtha pheravyuM eTale dhanuSyamAMthI bANa chuTe tema lakSmaNanA zarIramAMthI e mahAzakti bahAra nIkaLI. te samaye bAja pakSI jema cakalIne pakaDe tema hatu. maMte AkAzamAM uchaLatI e zaktine uchaLIne pakaDI lIdhI. eTale zakti belI "he vIra purUSa? mane cheDI de? huM prakRti vidyAnI bena chuM ? dharaNendra ane rAvaNane ApelI che. tethI huM ahIMyA AvI chuM. paNa vizalyAnA pUrvabhavanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (60 ) tapatejane nahI sahana karavAthI huM cAlI jAuM chuM. huM te niraparAdhI chuM ?" zakitanAM vacana sAMbhaLI hanumate ene choDI dIdhI. eTale te aMtadhyAna thaI gaI.vizalyAe pharI pharI lakSamaNane zarIre potAne sukamala hAtha pheravyo ane gazIrSa caMdananuM vilepana karyuM. eTale tatkALa traNa rUjAI gayA. ane lakSamaNa nidrAmAMthI jAgyA hoya ema turataja beThA thayA. rAma harSAvezathI anuja baMdhune AliMgana daIne bheTI paDyA. ne vizalyAne sarve vRttAnta lakSamaNane kahI saMbhaLAvyo. vizatyAnA snAtrajaLanuM potAnA ane rAvaNanA ghavAyelA sainya upara siMcana karyuM. eTale teo tarataja sArA thaI gayA. rAmanI AjJAthI lakSamaNa te samaye eka hajAra kanyAo sahita vidhipUrvaka paraNyA ne vidyAdharee lakSmaNanA navajIvanane tathA vivAhane jagatane AzcaryakAraka mahetsava karyo. pratibhAsuMdarI - yAne = pUrvakarmanuM prAbalya. nAmanuM pustaka purUSone temaja strIone navuM caitanya Ape che. kiM. rU. 1-4-0 lakho -zrI jana sastI vAMcanamALA-bhAvanagara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 9 muM. bahurUpI vidhA lakSmaNanA sajIvana thayAnA samAcAra tarataja mAtamIdArAdvArA rAvaNane maLavAthI rAvaNe sabhAmAM potAnA maMtrIAne jaNAvyuM ke huM dhAratA hatA ke zakitanI pIDAthI lakSmaNa prAta:kALe maraNa pAmaze; temaja rAma paNa enA snehathI jhurI jhurIne deha choDaze eTale vAnarA vIgere pAtapotAne sthAnake nAzI jaze. kuMbhaka, IMdrajIta Adi mArA khaMdhu ane putrA svayaMmaiva mArI pAse Avaze. vidhinI vicitratAthI lakSmaNa sajIvana thayeA jaNAya che teA have kuMbhakarNa vigere vIrAne kayA prakArathI kevI rIte che|DavavA ? " rAvaNe matrIonI salAha pUchI. ,, " sItAjIne cheDayA vagara kubhadi vIrAnA chuTakAre thavA saMbhavata nathI. mATe he svAmI ! je thayuM te thayu N. ApaNA kuLanI rakSA karavA rAmanA anunaya karyA sivAya bIjo upAya jovAtA nathI. " matrIe khelyA, paNa temanAM vacane rAvaNane nahIM rUcavAthI temanI avajJA karIne sAmata nAmanA eka dUtane AjJA karI ke " rAmanI pAse jai zAma, dAma, bheda ane daMDapUrvaka emane samajAva ? " rAvaNunA hukamane zIre dharatA sAmaMta dUta rAmanI, chAvaNI najIka AvIne dvArapALanI AjJA meLavI rAmanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (62) sabhAmAM AvyuM. namaskAra karIne sugrIva vagere vira subhaTane nIhALato namra vANIthI be "he rAjana ! bharatArdhapati rAvaNe Apane kahevaDAyuM che ke tame mArA baMdhuo vagerene chuTA kare ane sItA mane ApavAne hA kahe jethI huM tamane mArUM ardha rAjya ane traNa hajAra kanyAo ApIza. anyathA tamArUM A sainya ane jIvita kAMIpaNa rahevA daIza nahIM ! dUtanI vANI sAMbhaLIne rAma bolyA. "he dUta ! mAre rAjyanuM ke rAvaNanI traNa hajAra kanyAonuM kAMI prajana nathI. mAtra rAvaNa sItAjInuM pUjana karIne tene ahIMyA mekalAve. eTale tenA baMdhu ane putrane huM choDI mukIza." "he rAma? tamane AvI khoTI haTha karavI yukata nathI. mAtra eka strIne sArU aneka prANane saMhAra zuM kAma karAve che? rAvaNathI marAela lakSmaNa ekavAra kadAca sajIvana thayA te zuM paNa have pharIne Apa lakSmaNa ane vAnarAdika zI rIte jIvI zakaze? samaje che ke ekale rAvaNa badhA vizvane hajuvAne samartha che te ?" dUta dama bharAvate bolya. re adhama ? tuM bhUle che. e vakhata vahI gaye. bhrakuTI caDAvatA elA nArAyaNa pite ja badhA vizvane pahoMcavAne samartha che?" rAme kahyuM. " are duSTa ! tAre mukhe tArA svAmInAM khATAM baNagAM kema pheMke che. eno badho parivAra tA pakaDAI gayo che. mAtra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (63) e ekaja kaThoLamAM keraDu mAphaka rahI gayo che, chatAM hajI enA khoTAM parAkrama gAtAM lAjato nathI satvara jA, e rAvaNane pRthvI cATatA karavA jaladI mokala? tene mAravAne mArA bAhuo skUrAyamAna thaI rahyA che. lakSmaNe garjanA karI. ta kAMIka bolavA jatuM hatuM. paraMtu vAnaree uThI gaLacI pakaDIne sabhAmAMthI bahAra kADhI mUke. sAmaMte rAvaNanI pAse AvIne rAma-lakSamaNanAM sarve vacano kahI saMbhaLAvyAM te vAre rAvaNe punaH maMtrIone pUchayuM. "kahe have zuM karavuM?" "rAmanI mAgaNI mujaba sItAjIne page paDI sepI devA eja ThIka che? viparita phaLanuM pariNAma te joyuM. have anukuLa thaI phala juo. mahArAjA ? samaje ! hajI tamArA putro ane baMdhuo akSaya che. temanI sAthe A rAjya saMpatti paNa vRddhi pAmaze" maMtrIonAM vacana sAMbhaLIne paNa rAvaNanuM hRdaya namra thayuM nahIM ne pratipakSIonA nAza mATe ciMtA karavA lAgyA. Akhare eNe bahurUpiNe vidyA sAdhavAne nizcaya karyo. kaSAye zAMta karIne te zAMtinAtha bhagavAnanA cityamAM snAnathI zuddha thaIne gaye. jaLakalazathI prabhunuM snAtra karyuM, ne gazIrSa caMdananuM vilepana karI divya puSpa vaDe pUjA tathA stuti karI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 64 ) hAthamAM akSamAlA--( nAkAravALI ) laine prabhunI sAme ratnazilA para besIne rAvaNe vidyA sAdhana karavAnA prAraMbha karyA. te samaye ma MdodarIe yamadaMDa nAmanA dvArapALane melAvIne AjJA karI ke " sarve nagaravAsIjanA ATha divasa paMta yA dhama pALe, e pramANe DhaDhArA pITAve. madAdarInI AjJA pramANe dvArapALe laMkAmAM paDatu vajaDAvatAM leAkeA dayA pALavAmAM ne dharma dhyAnamAM tatpara banyA. 77 A khakhara guptacarA mArakta sugrIvanA jANavAmAM AvyAthI teNe rAmacaMdrajIne kahyu ke " he prabhu ? jyAM sudhI rAvaNu bahurUpI vidyA sAdhya na kare tyAM sudhImAM dhyAnabhaMga karIne ane sAdhatA aTakAvavA jarUra che. " "( sugrIva ! dhyAna parAyaNa rAvaNanA evI sthItimAM nigraha karavA e nIti virUddha che. " rAme hasIne kahyu. "" rAma-lakSmaNuthI `gupta rIte aMgada Adi kapilarAe lakAmAM AvIne zAMtinAtha bhagavAnanA caityamAM dhyAnastha rAvaNane aneka upasargo karyo tApaNu rAvaNu dhyAnathI calIta thayA nahI. - " are rAvaNa ? rAmathI bhaya pAmIne have tu vidyA sAdhana karatAM zaramAtA nathI ? jo, je, te te amArA svAmIthI chAnIrIte chetarIne sItAnu haraNuM karyuM paNa ame tA tArA dekhatAM ja maMdodarIne harI jaIe chIe. tArAmAM tAkAta hAya teA cheDAva ! " aMgade pANI caDhAvatAM kahyuM. 27 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (65) roSapUrvaka rAvaNanI najara AgaLa maMdodarIne TITeDInI jema kezavaDe kheMcI. karUNusvarathI rUdana karatI maMdodarI rAvaNane choDAvavAnI arajI karavA lAgI. te paNa tatvane jANanAro rAvaNa leza paNa calAyamAna thaye nahI, tema ja madadarInA sAme manathI paNa joyuM nahI. agaMda vagere kapi eAe rAvaNane dhyAnabhaMga karavAne aneka rIte pajajo; chatAM rAvaNanuM draDha mana leza mAtra calAyamAna na thayuM. prasanna thayelI bahurUpI vidyA AkAzamAM prakAza karatI pragaTa thatI bolI "he mAnada ? huM tane prasanna thaI chuM. kahe tAruM zuM priya karUM? kahe te badhuM vizva tAre vaza karI ApuM ? kahe te rAma-lakSmaNane bAMdhIne tArI AgaLa hAjara karUM ?" "he devI ? e badhuM tamArAmAM saMbhave che? paNa atyAre te jAo. jyAre mane jarUra paDe ane tamane yAda karuM tyAre Avaje?" rAvaNanAM e pramANenAM vacana sAMbhaLIne " tathAstu' kahIne bahurUpI vidyA adazya thaI gaI. sarve vAnare pavananI jema uDIne potAnI chAvaNamAM AvyA. rAvaNa potAnuM kArya pUrNa karI bahAra AvatA agaMda ane maMdodarIne vRttAMta sAMbhaLIne huMkArapUrvaka abhimAnanI mastImAM snAna bhajana karIne devaramaNa udyAnamAM jaIne sItAne kahyuM. "he suMdarI? hamaNAM sudhI paradArA sevananA niyamabhaMganI bIke meM tArI IcchA virUddhana karyuM. paNa have tevI stha. 5 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIka cheDI daIne tArA pati ane diyarane mArI balAtkAre tAre saMga karIza." rAvaNanAM evAM AkSepa vacana sAMbhaLIne jAnakIne mUcchI AvatAM bhUmI upara paDI gaI DIvAre saMjJA prApta thatAM e mahA satIe abhigraha karyo ke "je rAma-lakSmaNanuM azubha huM sAMbhaLuM tyArathI mAre paNa anazana vrata che?" sItAne A abhigraha sAMbhaLIne rAvaNe manamAM vicAra karavA lAgyuM. "oha! A sItAne rAmanI sAthe ke apUrva sneha che? mAre sItA upara rAga kare e patthara upara kamaLa repavA jevuM che. hA? meM baMdhu vibhISaNanI avajJA karI e sAruM na karyuM. pUrve jJAnIe paNa kahyuM hatuM ke have pachI thanArA rAma-lakSmaNane hAthe jAnakInA nimitte tamAre vinAza thaze. Aje e samaya sAkSAt AvI pahoMce che. bhavitavyatAe mane bhUla che, jJAnInuM sthAna satya ja hoya, paradArAne meM niyama lIdhe chatAM balAtkAre sItAnuM haraNa karIne niyama bhaMga karyo. vibhISaNanuM kaheNa na mAnyuM. uttama evA mArA maMtrIonuM meM apamAna karyuM, kahyuM che ke "vinAzakALe viparita buddhi" unnatinA samaye manuSyanI sadabuddhi rahe che, bhAvI avanati AvavAnI hoya tyAre anItinuM AcaraNa thAya che. aspRdayanA samayamAM jyAre nalakuberane huM jItavA gayA te samaye pazvinI samAna tenI strI uparaMbhA mArA upara anuShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (67) rAgiNuM thaI mane varavAne kevI Atura hatI. sItA karatAM emAM zuM khAmI hatI? chatAM parastrInI buddhithI meM ene chaDI enA svAmIne geravathI pAchI ApI hatI. aspRdayanA samayamAM mane evI saddabuddhi hatI. Aje paNa huM to ene e ja chuM. paNa samaya badalAya che. abhyadayanA samayamAM mArI upara snehavALI evI parastrIne meM cheDI dIdhI jyAre Aje mane dhikkAratI A sItAnuM meM balAtkAre haraNa karyuM che. mATe samajAya che ke bhavitavyatA anyathA naja thAya. vidhie je nImaNa karyuM haze te avazya thaze, sItAne harI lAvIne meM mArA kuLamAM kalaMka lagADayuM che. paraMtu have karavuM zuM? je sItAne choDI dauM te lekamAM mArI hAMsI thAya ke vizva vijayI rAvaNe rAmathI DarIne sItA pAchI ApI. atyAre te sApe chachuMdara gaLyA jevI vAta che. ene choDI devI e lAbhakArI nathI temaja rAkhavI paNa UMcita nathI. koI rIte rAmane sItA mAre arpaNa te karavI ja joIe. e satI sItA maratAM lagI paNa mArA sAmuM joze nahI, mATe rAma lakSmaNane yuddhamAM jItIne ahIMyAM lAvI sItA arpaNa karI emanuM mAna vadhArUM? teja jagatamAM mAruM e kArya dharma ane yazane vadhAranArUM thaze." ema vicArate manasvI, abhimAnI rAvaNa paNa laMkAmAM cAlyA gayA. ane sukhapUrvaka kAMI kAMI navA vicAra karatAM eNe rAtri nirgamana karI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 10 muM. sItAne khAtaraH-- prAta:kAlanA samaya thatAM rAvaNa potAnA sainya sahita apazukana thayA chatAM yuddha karavAne cAhyeA. rAvaNane AvatA joine rAmanu sainya paNa sajaja thai gayuM ne rAvaNanA satkAra karavAne raNamAM AyudhA khakhaDAvatu ubhuM rahyu, eTalAmAM rAvaNunu sainya AvI pahecyu eTale rAma ane rAvaNanu bhayaMkara yuddha pravRtyu. save rAkSasAne potAnA khANeAthI phainI puNInI jema uDADI lakSmaNa rAvaNanI sAme AvyA, ne rAvaNa ane lakSmaNunuM ghAra yuddha pravag. lakSmaNanAM uparA upara khANu! meghanI mAphaka paDatAM joi rAvaNa enA parAkramathI cittamAM camatkAra pAmyA ane peAtAnA jayamAM AzaMkA thai. aneka mahAvIrAne eNe mAryA hatA--damAvyA hatA, paNa Ajeja enI AMkha ughaDI hatI ke A parAkrama adbhUta hatuM. pRthvInA sarve rAjAone eNe harAvyA hatA paNa Ajeja eNe joyuM ke peAtAne harAvanArA paNa pRthvI upara eka parA3mI vIra utpanna thayA che. vijayane sarvasva hakka peAtAne svAdhina rAkhanArAvizvavijayI rAvaNa Aje e hukke khIjAnI pAse jatA jovA lAgyA eka nAnA kSIrakaThe bALaka lakSmaNanuM AvuM apUrva raNakAzalya joI tene jJAnInAM vacane sAMbharI AvyAM chatAM mAnI purUSAne mana hArIne jIvavuM e mRtyu tulya che. tethI rAvaNe bahurUpIvidyAnuM smaraNa karyuM. tarata ja e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (69) vidyA rAvaNanI AgaLa AvIne pragaTa thaI. tenA vaDe rAvaNe aneka nAnAM moTAM bhayaMkara rUpa vikuvya-banAvyAM. pRthvI upara AkAzamAM, pitAnI pAchaLa, AgaLa, banne bAjue aneka prakAranAM Ayudha varSAvatA aneka rAvaNe yuddhamAM e garUDa. gAmI nArAyaNa-lakSamaNanA jovAmAM AvyA. paraMtu ethI lakSmaNa raMja mAtra paNa Azcarya pAmyA nahI ne vizeSa prakAre tIrNa bANa mAratAM aneka rAvaNanI madhyamAM pate ekalA dhanudharI thaIne nirbhayapaNe yuddha karavA lAgyA. e anekarUpa rAvaNane mAravA lAgyA. vAsudeva lakSmaNanA asahya mArathI aneka rUpe pragaTa thayele rAvaNa aneka hAthe laDatAM chatAM paNa akaLAI gayeA. eNe je je divya Ayudha nAkhyAM te sarve garUDa upara beThelA lakSmaNajIe vyartha karI nAkhyAM. ne uparathI bANe mArIne rAvaNane muMjhavI dIdho. rAvaNa vRddhAvasthAno parUNe-memAna hatuM. lakSmaNa hajI ugatA yuvAna hatA. rAvaNa yuddhanItina paMDita hato, lakSmaNa hajI zIkhAu jevA hatA. rAvaNe atyAra Agamaca ghaNuM yuddhomAM anubhava laIne yuddhanI tAlima-chaLabhedanI tAlima lIdhelI hatI. lakSamaNa anubhavamAM hajI zarUAta ja karatA hatA. eNe lakSmaNane jItavAnA, bhaya pamADavAnA aneka prayatno karyA, paNa e sarve prayatna enA niSphaLa gayA. jethI AkuLa vyAkuLa thayelA rAvaNe pitAnAM sarve amegha astro khuTI javAthI chevaTe eNe chelluM cakaratnanuM smaraNa karyuM. hajAra ArAvALuM te sahastra devothI adhiSThita e cakra jAjavalyamAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 70 ) thatuM deva manuSya ane vidyAdharAne bhaya pamADatuM rAvaNanI AgaLa AvIne ubhuM rahyu. rASathI rAtAM netra karatA rAvaNe e cakra hAthamAM laine aMgulInA TeravApara rAkhIne AkAzamAM bhamAvavA mAMDayuM. cakra e rAvaNanI chellAmAM chellI AzA hatI. enuM A AkharanuM jIvitavya hatu. ane khAtrI hatI ke A ameAdha cakrathI lakSmaNa haMmezane mATe jagatamAMthI asta thai jaze. paraMtu alpajJa manuSyane kyAMthI khakhara hAya ke mAnavInI IcchA jIddI hAya che tyAre vidhinI marajI paNa ethIya judI hAya che. vizva vijayI rAvaNu game tevA vIra ne parAkramI chatAM e manuSya hatA. manuSyane bhAvI thatA paDakAranI kayAMthI khabara hAya ? sAkSAt anartha jotAM chatAM-uttama janAnI aneka prakAre samajAvaTa chatAM paNa enI dhAraNA tA kAMi judIja hatI. cakrane bhamAvatAM rAvaNa e. " are lakSmaNa ! hajI paNa kahuM chuM ke A mArA cakrane tuM zikAra na thA ! mArI AjJA mAnI sukhe tuM tAre vatana jA ? " " are mUrkha ? tArUM sarva kuTuMba paravA, tArAM astro khuTayAM; chatAM A eka cakranI madadathI ATale badhA gAje che tA che. ene ? ane jo enuM parAkrama ke e zu kare che ? " lakSmaNanAMga bharyA vacana sAMbhaLIne rAvaNe cakrane bhamAvIne lakSmaNa upara cheDImUkayu. vegapuka dhasyu Avatu cakrane aTakAvavAne rAmanA aneka vIrAe khANA, astro mAravA mAMDayAM, paNa kAinI paravAha na karatAM e cakra lakSmaNunI pAse AvIne ane traNa pradakSiNA daine enA jamaNA hAtha upara AvIne rahyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (71) rAvaNa A camatkAra joine vicAramAM paDayo ne kheda pAmyuM. " ahA ! Akhare jJAnInuM vacana Aje satya thayuM. temaja vibhISaNa Adine vicAra-nirNaya paNuM sAce paDe. rAvaNane khedayukata joine vibhISaNa che. "bAMdhavI hajI kaMI bagaDI gayuM nathI. jIvavAnI IcchA hoya te sItAjIne choDI mUka?" vibhISaNanuM vacana sAMbhaLIne rAvaNa garjanA karate be. " are e caka? eka lehane TukaDe huM eka muSTithI e caka sahIta lakSmaNane haNuM nAkhIza." ema bolate e mahAmAnI rAvaNa rathamAMthI kudI paDIne lakSamaNa upara dharyo. lakSamaNe cakra bhamAvIne tarata ja rAvaNa upara mukayuM e caka rAvaNanI upara AvyuM. Aja sudhI atyaMta lAlitya kareluM enuM cakra Aje enuM ja duzmana banyuM. kharuM che ke AtanA samayamAM aMtaranAM sagAM paNa aLagAM thAya che-zatru bane che. rAvaNa e cakra upara je muSTine ghA karavA jAya che evAmAM e cake keLAnA phaLanI jema enI chAtI phADI nAkhI. te ja samaye jeTha mAsanI kRSNa ekAdazIe divasanA pAchalA pahAre rAvaNa cAda hajAra varSa paryata pitAnuM AyuSya bhegavI -catyu pAmI cothI naraka pRthvImAM nArakIpaNe utpanna thaye. te samaye AkAzamAM jaya jaya zabda karatA devatAeAe lakSmaNa upara puSpanI vRSTi karI ne vAnare harSathI naya karavA lAgyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 11 muM. te pachI zuM - rAvaNanA mRtyu pachI rAvaNanA Azrita sarva rAkSase. bhayathI AkuLavyAkuLa thaIne jyAM tyAM nAzabhAga karavA lAgyA. temane vibhISaNe bolAvIne AzvAsana ApyuM. " he rAkSasa vIre? gabharAva nA ! A rAma ne lakSamaNa AThamA baladeva ane vAsudeva thayA che. rAvaNanI mAphaka A parAkramI bAMdha paNa traNa khaMDa dharatInA svAmI thayA che ema samaje. mATe te tamAre zaraNa karavA che. mATe ni:zaMka thaIne emane zaraNe jAo? te tamane abhaya vacana Apaze." vibhISaNanuM evuM zAMti karanArUM vacana sAMbhaLIne rAkSaso rAma lakSamaNane zaraNe AvyA ne pitAnAM hathIyAra emanA zaraNamAM mukI dIdhAM vIra purUSone krodha tyAM lagI ja rahe che ke zatru zaraNe nathI AvyuM. e mahA parAkramI rAvaNa eka vakhata je vizvamAM advitIya garjanA karate zatruo rUpI mahAna gajendrone dhrujAvate hate. samartha chatradhArI rAjAo paNa jenA hukama mAtrathI kaMpatA hatA. e pracaMDa AjJAkArI vIramAnI savaNa atyA re jamIna upara paDe che. enA zarIra upara aneka mAkhIo baNabaNavA chatAM tene urADavA jeTalI paNa tAkAta che mAM nahotI. e jagatane kaMpAvanArAM e daza mastake Aje Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 73 ) raNamAM rakhaDatAM hatAM. zatrunAgane haranArI e vIra bhUjAe ni:ASTa Aje raNamAM astavyasta paDI hatI. peAtAnA vaDIla adhu vIramAnI rAvaNanI A sthIti joine vibhISaNa kuMbhakaDhi anuja madhue doDI AvyA. zekathI AkraMda karavA lAgyA IMdrajIta, meghavAhana Adi putrA paNa rAvaNanA mRta zarIra AgaLa chAtI kuTatA peAkAra karavA lAgyA. mAdarI Adi rAvaNanI hajArA rANIe rAvaNanA raNamAM paDayAnA samAcAra sAMbhaLIne rUdana karatI, chAtI kUTatI saMgrAma bhUmi upara doDI AvI samasta laMkA zAka sAgaramAM DUbI gai. rAvaNunA guNe! sAMbhArI saMbhArIne Aje badhA raDatA hatA. e vIramAnI purUSanA rAjyamAM pAte kevA sukhI, saMteASI hatA. te sarve Aje emane yAda AvavA lAgyuM. enA parAkrama, enu teja, gArava e badhuM yAda AvavA lAgyuM. aMdhu maraNanA asahya AdhAtathI vibhISaNa rAvaNunA mRta klevara upara paDI paDIne mukatakaMThe raDayA. " hA ! mAMdhava ! eTala ! khela !! ekajavAra khela ! tu A zarIra cheDIne kayAM gayA. vizvamAM advitIya parAkramI vIra ! he vIra mAnI ! maraNane sAkSAt sAme ubhelu jotAM chatAM tuM tArA nizrcayathI, sAhasathI nA DaryA ne Akhare amane raDatAM mUkIne tuM cAlyA gayA. hA ? teM jagatanI sAmrAjya lakSmIne tRNu samAna gaNI paNa jANatA chatAM zatrune namatuM na ApyuM AdhinatA na svIkArI. De vIra ! dunIyAnA vIra purUSAmAM tu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (74) mugaTamaNi samAna che. mAnI purUmAM tuM agresara che. tAre vicAra eka hatA, eka nizcaya hato. tethIja tuM jagatamAM sAhasIka ane advitIya vIra hate. ame te kAyara kSakSaNamAM vicAre badalanArA ni:satva purUSa chIe. he mAnI ! he kulamAM muguTarUpa ? tArA jevo sAdara jatAM jagatamAM Aje amAre sarvasva nAza pAmyuM." vibhISaNe vilApa karatAM karatAM zekanA tIvra AvezathI ekadama kaTArI kheMcI kADhI pitAnA hadayamAM halarAvI devA hAtha upADa. e uMce thayele hAtha ekadama rAme pakaDI lIdho. "hAM ! hAM!! vibhISaNa? rAkSasomAM uttama mukuTa samAna A rAvaNane zAmATe zoka kare che. e parAkramI sAthe yuddhabhUmi upara bAtha bhIDavAne devatAo paNa zaMkA pAmatA hatA, te mAnavanI te zI tAkAta ? aMtaparyata jeNe potAnuM apUrva parAkrama batAvIne jagatane Azcarya cakita karyA che e te kharekhara mRtyu pAmyA chatAM akSaya kIrtine khATI gayo che. e vIramAnI purUSa kadAca amane sItA saMpIne jIvato rahyo hota to e jIvatara paNa muvA samAna hatuM. ba9 muvA karatAM paNa adhika duHkhadAyaka hatuM. kemake jagatamAM virapurUSanI te mAtra ekaja sthIti hoya che. vizvamAM advitIya vijaya athavA te mRtyu ! vijaya e te ene janmasiddha hakka hoya che. enA jIvatAM e vijaya koi enI pAsethI laI zakatuM nathI. Aja sudhI jeNe jagatamAM apUrva parAkrama batAvyuM che ne aMtamAM paNa jeNe potAnA parAkramathI ApaNuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (75) sarve ne ajAyaba kIdhA che evA vIrapurUSanA maraNane he vibhISaNa? zoka heAya?" rAmanA vacanathI bodha pAmelA vibhISaNa ane rAvaNane pAravAre amrapAta karate, gazIrSa caMdananA kASTanI citA racIne ane tene kapUra tathA agara Adi uttama vastuothI mizrita karIne agni pradIpta karI rAvaNanA zarIrane agnIsaMskAra karyo. rAme pasarovaramAM AvIne snAna karI jarA uSNa evA azrujalathI rAvaNane jalAMjali ApI. rAvaNanuM mRtyukArya samApta thayA pachI rAmacaMdrajIe vibhISaNa Adi rAvaNanA baMdhuone kahyuM ke "he vIre? tamArA parAkramI baMdhu rAvaNanuM rAjya tame saMbhALe? amAre tamArA rAjyanuM prayojana nathI. tamAruM kalyANa thAo ?" rAmanI amRtathI paNa adhika mIThAzavALI madhuravANuM sAMbhaLIne kuMbhakarNa Adi rAvaNanA baMdhuo vismaya pAmatA bolyA. "he mahAbhUja ! amAre saMsAramAM asArabhUta evA A rAjyanI jarUra nathI. mokSamArgane ApanArI evI dikSAne ame aMgIkAra karazuM." evAmAM kusumAyudha udyAnamAM aprameyabala nAme catu. jJAnadhArI muni temanA mane bhAva jANIne AvyA. bhavitavyatAne yoge teja rAtrIe tyAM temane kevalajJAna thayuM, eTale devatAoe temane mahotsava karyo. prAta:kAle rAmalakSmaNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 76 ) kuMbhakarNa, vibhiSaNa Adie AvIne emane vaMdanA karIne dharmopadeza sAMbhaLe tathA iMdrajIta ane meghavAhane potAne pUrvabhava gurUne pUchaye. gurUne mukhe pUrvabhavane vRttAMta sAMbhaLIne kuMbhakarNa, iMdrajIta, meghavAhana ane saMdedarI vageree tatkALa dIkSA grahaNa karI. e mahAmunio bhAraMDapakSInI mAphaka tarataja vihAra karI gayA. rAma-lakSmaNa paNa e munione namIne vibhISaNa ne sugrIva Adi virenI sAthe laMkAmAM AvyA. vibhISaNa chaDIdAranI mAphaka AgaLa cAlIne rAmane laMkAnagarIne mArga batAvate hato ne vidyAdharIo rAma-lakSamaNanAM maMgala gIte gAtI hatI. anukrame devaramaNa udyAnamAM gayA te hanumAne jevAM varNavyAM hatAM tevAMja sItAjIne rAma-lakSamaNe dIThA.eTale rAma harSathI sItAjIne maLyA. lakSmaNa dUrathIja namyA. temanI sAthe bhAmaMDala vagere bIjA vidyAdhare paNa sItAjIne namyA. e devaramaNa udyAnamAMthI rAma sItAnI sAthe bhuvanAlaMkAra hAthI upara besIne rAvaNanA maMdiramAM AvyA. tyAM hajAre hIrAmaNimaya thaMbhayukta evA zrI zAMtinAtha prabhunA caityamAM AvIne bhagavAnane namyA. ne snAnathI zuddha thaI pUjAgya vastro paherI rAme lakSmaNa ane sItAjInI sAthe bhagavAnanI pUjA karI. pachI vibhISaNanI IcchAthI rAma-lakSmaNa ane sItA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (77) vibhISaNane ghera gayA. tyAM badhA parivAra sAthe rAme devArzana, snAna ne bhejana Adi kArya karyuM. rAme potAnuM vacana yAda karIne laMkAnI gAdI upara vibhISaNane rAjyAbhiSeka karyo. pachI IMdra jema sudharmA sabhAmAM Ave tema vibhISaNane laMkAnI gAdI upara besADIne rAma lakSamaNa ne sItA sAthe rAvaNane maMdire AvyA. keTaleka vakhata rAma laMkAmAM sukhapUrvaka rahyA. pachI teo pitAne vatana AvavAne vibhISaNanI AjJA mAgIne taiyArI karavA lAgyA. zubha divase sugrIva, hanumaMta Adi virenI sAthe samudranuM ullaMghana karIne teo thaMbhana pArzvanAthanA maMdira AgaLa AvyA. tyAM sakaLa sainyane paDAva nAkhavAne hukama karyo. vibhISaNa paNa temanI sAthe ja hatA. k- Kw == = = == = == = = = vidhiyukta paMcapratikamaNu. ke je vAMcI javAthI pratikramaNa thaI zake ! zuM che. devasarAI-pAkSIka-mAsIka ane saMva-zuM [ sArI pratikramaNa paNa vAMco javAthI thaI zake ! che. pAkuM pUMThe zrI mahAvIra svAmInA suMdara pheTA sAthe. kI. rUA 1-4-0 ICCIONAISUS. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA prakaraNa 12 muM. aThThAI mahatsava- sItAne laIne pAchA pharelA rAma atyAre khuzImAM hatA. vibhISaNa Adi subhaTonI AgaLa rAme A bhagavAnanA mAhAtamyanAM vakhANa karavA mAMDayAM. vibhISaNa! A vizALa samudra upara ame pAja bAMdhIne amAruM sakala sainya samudranI pAra utArI laMkAnI najIka AyuMe badhuM kema banyuM te tame jANo cho ke?" "AvA tophAnI samudrapara pAja bAMdhavAnuM kAma muzkela bharyuM che. tame pAja kevI rIte bAMdhI te samajAtuM nathI." vibhISaNe samudra upara pAja bAMdhavAnuM sAMbhaLI tene mana kaMka Azcarya thatAM kahyuM. te badhuM A bhagavAnanA mAhAsyathI banyuM. A bhagavAna pArzvanAthanA mAhAothI ame tephAnI samudranuM AkAzamAM uchaLatuM jaLa thaMbhAvI dIdhuM. pachI tenI upara amArA subhaToe pAja bAMdhIne sakala sainyane pele pAra utAryuM." " Azcarya ! bhagavAnane camatkAra te kAMIka adbhuta jaNAya che ne ?" vacamAM sItAjI bolyAM. bezaka ! adUbhUtaja ! jethI ame A pArzvanAtha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (79) jInuM nAma "sthaMbhana pArzvanAtha pADayuM che. vibhISaNa! A bhagavAna amArA jIvanuM jIvana che. prANanuM citanya che. sthaMbhana pArzvanAtha tamArA rAjyanI hadamAM che. mATe emanI pUjAdika sAmagrI hameza sAcavatA rahejo. tame paNa saMsAra sAgarathI pAra utaravAne arthe e bhagavAnane hamezAM sevajo ! jo ke e bhagavAna te nAgakumAranA devethI hamezAM satkAra pAmatAM pUjAtAja rahe che. chatAM manuSya lekamAM paNa AvA pragaTa prabhAvavALA bhagavAnane bhavya prANIo pUjatA rahe che teo paNa gya lAbha meLave. tame A bhagavAnane pUjaze eTale A dezanI sakala prajAnuM dhyAna A bhagavAna tarapha AkarSAze. e nimitte prajAnuM paNa zubha thaze. e sthaMbhana pArzvanAthanuM mahAmya paNa jagata vikhyAta thaze." rAmacaMdrajIe sthabhana pArzvanAthanuM mahAo varNavatAM emanuM mAhAsya vadhAravAnI AjJA paNa vibhISaNane saMbhaLAvI dIdhI. vibhISaNa rAmanuM vacana sAMbhaLIne prasanna thayA. svAmIna ? A maMdira, A bhagavAna pArzvanAtha te amArA rAkSasa ane vAnaradvIpanuM nAka che. amArA paNa e pUjya che. ame paNa je ke jANatA te hatA; chatAM pramAdane laIne emanA mahAtmya tarapha amAre khyAla gaye naheAte; chatAM e paNa amArA te ArAdhya devaja che. meM jJAnagurUne meM sAMbhaLyuM che ke have pachI thavAnA evA A pArzvanAtha tIrthakara ghaNAja prabhAvavALA-pragaTa prabhAvavALA che. dareka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 80 ) tIrthakaremAM paNa e parIsAdAnI pAsajI kahevAya che. A lekane paralokanA sukhAthI jIvane e jAgatA kalpavRkSa samAna che. ame te emanuM mahAo kAne sAMbhaLyuM hatuM, Apane to ene pratyakSa anubhava thayo che." vibhISaNe kahyuM. tIrthakara aciMtya prabhAvavALA ja hoya che. je yune tamArA baMdhu rAvaNe zAMtinAtha bhagavAnanI AgaLa dhyAna karatAM : alapakALamAMja bahurUpI vidyA pragaTa karI. A pArtha nAthanA prabhAve ame samudranuM jala thaMbhAvyuM ne upara pAja bAMdhI zakyA. e anaMta zaktivALAone prabhAva ApaNI alpamatithI ghaNuM ja agocara jaNAya che." rAme kahyuM. ApanuM kahevuM satya che. lakSamaNujIne vAgelI amegha vijyAzakita ke je sudarzana caka karatAM paNa rAvaNane ati upayogI thaI e zakti paNa bhagavaMta bhakitanuM ja phala hatuM." vibhISaNe kahyuM. "eTale ?" rAme pUchyuM. "eka divasa rAvaNa aMta:pura sahita aSTApada parvata upara zrI AdinAthane vaMdana karavAne gayA hatA. tyAM bhaktithI pote vINA vagADatA hatA ne maMdodarI nRtya karatAM hatAM, e nATAraMgamAM rAvaNu ane maMdarI evAM to ekAgracittavALAM hatAM ke jagatanuM bIju sarva kaMI te bhUlI gayAM hatAM. e nATaka jevAne devatAo paNa vimAne besIne AkAzamAM ubhA hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (81) nAgalAkanA svAmI nAganAtha paNa tyAM ubhA ubhA rAvaNanu A nATya joI rahyA hatA. e avasare vINA vagADatAM vINAnI ekatAMta tuTI gaI. jethI e mahAbhUja rAvaNe sAthaLamAMthI nasa kheMcI kADhI ane e tAMta sAthe tAMta khelavI dIdhI, paNa maMdodarInA nATyamAM bhaMga paDavA dIdhA nahIM. A kAya rAvaNe evI te laghu lAghavI kaLAthI karyu ke vINAnA sUrane paNa khetAla thavA dIdhA nahIM. enI evI draDha bhaktithI nAgapati prasanna thayA ne A ameAgha vijyAzakti ApI. " vibhISaNe kahyuM. " atA ane bAhya phaLa maLyuM; parantu abhya tara AtmalanA lAbha teA keTalA badhA thayA haze etA jJAnI jANe ? " rAmacaMdrajI mAlyA. evI rIte vArtAlApa karatA te bhagavaMtanA guNeAnuM vAraMvAra smaraNa karavA lAgyA. te pachI bhagavaMtanA mahimA vadhA ravA sArU rAma-lakSmaNe bhagavatanI AgaLa aneka prakAranI racanA racIne meTA aThThAi mahAtsava karyo, deza paradezanA sarve leAkeA tyAM ekatra thayA. rAmalakSmaNe bhagavatanI bhakti nimitte anagaLa dravyanA vyaya karyo. sItAjI pAchAM prAma thayAM, tenA ha Aje pUrNa rIte pragaTa karyo. maheAtsavamAM deza videzanu asa Mkhya mAnava ekaThuM sva. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (82) maLyuM hatuM. rejanA najIka rahenArA lAkho ane utsavamAM bhAga letA ne rAtrie pitAne sthAnake jatA hatA. abajo mANasanI e medanImAM rAmacaMdrajIe bhagavAna pArzvanAthane sthaMbhana pArzvanAtha tarIke jAhera karyA. e asaMkhya mANa e rAmacaMdrajIno paDato bela jhIlI lIdho ne sthaMbhana pArzvanAthanI jayaghoSaNuM AkAzamAM gajavI. jagatamAM sthaMbhana pAzvanAthanuM mahAsya vadhyuM. jema naMdizvarAdika dvipamAM devatAo prabhune aThThAI mahotsava kare che, tevI rIte rAmacaMdrajIe paNa anagaLa Rddhino vyaya karIne ATha divasa paryata bhagavAnane apUrva mahatsava pravartAvyo. jemAM vibhISaNane sugrIvAdika sarve rAkSasa, vAnare ane vidyAdharee bhAga laine e mahotsavane adhika zobhAvyuM. rAma-lakSmaNa jeTalA divasa tyAM rahyA tyAM lagI pratidivasa snAtra karIne bhagavAnanI aSTaprakArI pUjA karatA hatA. e pUjAmAM sItAjI paNa sAthe ja rahetAM. svAminA kAryane anusaranArA vibhISaNa ne sugrIva Adi vIre paNa bhagavAnanI aSTaprakArI pUjA karavA lAgyA. rAmalakSmaNa tyAM AvelI keTalIka khecara kanyAo sAthe vidhi pUrvaka paraNyA. sukha-bhegavatA keTalAka divaso payaMta tyAM rahyA. te samayamAM vidhyasthalI upara kAusagga dhyAne rahelA iMdrajIta ane meghavAhana muni kevala jJAna pAmIne muktilakSmIne varyA. tyAM megharatha nAme tIrtha thayuM ane narmadA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (83) nadImAM kuMbhakarNa siddhipada pAmyA jethI tyAM pRSTarakSita nAme tIrtha thayuM. rAvaNa, kuMbhakarNa ne vibhISaNa emanuM kAMIka adhika seLa dhanuSya ucuM zarIra hatuM. viSNu prativiSNu svAbhAvika rIteja zarIre zyAma suMdara chatAM mahA tejasvI ne kAMtivALA hoya che. rAvaNanuM AyuSya cAra hajAra varSanuM hatuM. vAsudeva ne prativAsudeva je jamAnAmAM janme che te jamAnAmAM madhyama AyuSya utpanna thAya che. tyAre baLabhadrabaLadevanuM AyuSya utkRSTa lagabhaga hoya che. vAsudeva prabhAvika vAsudevane enAja cakrathI mArI nAkhe e anAdi kALane svabhAvika niyama che. prabhAvanA karavA lAyaka paMkAyelAM pustake amArAja dareka prasaMgomAM vaheMcAya che. kAraNa ke te ! bALakone naitika ane dhArmika jJAna ApI cAritravAna banAve che. lagabhaga 15-20 jAtanAM pustake maLI zakaze. lakhe-jaina sastI vAMcanamALA. rAdhanapurI bajAra-bhAvanagaraShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 13 muM. rAmalakSmaNa pUrvaparicaya - trIjA ArAnA aMtamAM nAbhi kulagaranA putra prathama tIrthakara rUSabhadevanA rAjyAbhiSeka samaye iMdranI AjJAthI kubere vinitA nAme bAra jojana lAMbI pahelI nagarI vasAvI hatI. enuM bIjuM nAma ayodhyA paDayuM hatuM. rUSabhadeva bhagavAna pachI temanA putra bharata cakravatI ayodhyAnA rAjA thayA cothA ArAnI zarUAtamAM e prathama cakavattI" hatA. te pachI temanI pATe temane putra sUryayazA thaye. e sUryayazAthI jagatamAM sUryavaMza cAlyo. ne rUSabhadevanA bIjA putra bAhubalIne temanA putra caMdrayazAthI caMdravaMza pravatya, sUrya vaMzamAM anukrame temanI pachI cethA ArAmAM asaMkhya rAjAo thaI gayA. jemAMthI keTalAka mokSe gayA keTalAka svarga gayA. lagabhaga cothA ArAnA madhya samayamAM bIjA ajItanAtha tIrthakara, sagara cakravatti paNa eja vaMzamAM ayodhyAmAM thayA hatA. te pachI cothA tirthaMkara zrI abhinaMdana ane cadamAM zrI anaMtanAtha paNa A ayodhyAmAM ja thayA hatA. paraMparAe sUryavaMza e pramANe cAlyA Avato hato ne temanuM kula IkvAku hatuM. cothA ArAnA aMta samayamAM vIzamA munisuvrata svAmI rAjagRhI nagarImAM thayA. te samaye ayodhyAnI gAdI. upara sUryavaMzanI paraMparAe vijaya nAme rAjA thayo. tene hemaculA patIthI vajAbAhu ane puraMdara e be kumAro thayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 85 ) vAbAhue guNasAgara nAmanA muninI pAse dIkSA aMgIkAra karI. e vAta sAMbhaLIne vijaya rAjAe paNa puraMdarane rAjyAbhiSeka karIne nivaNameha nAmanA muni pAse dIkSA lIdhI. puraMdarane pRthvI rANathI kIrtidhara nAme putra thayo. e kIrtidharane rAjya soMpIne puraMdare dIkSA lIdhI. ne AtmakArya sAdhyuM. kIrtidhara rAjAne sahadevI nAme rANuM hatI. te tenI sAthe saMsArasukhamAM kALa nirgamana karato hato. eka divasa ene dIkSA levAnI IcchA thaI. paNa putra na thayela hovAthI maMtrIoe rAjAne gAdIvArasa thAya tyAM lagI thobhI javA kahyuM. jethI te mana nahI chatAM kArAgrahanI mAphaka gRhavAsamAM rahyo. keTaleka kALa jatAM sahadevI rANune sukezala nAme putra thayo. rANIe putrane gopavI dIdhuM. chatAM e bAlakanA janmanI vAta rAjAne kAna AvI pahoMcI. kemake udaya pAmela sUrya kyAre paNa chupAvyo chupAto nathI. jethI kIrtidhara rAjAe sukezalane potAnA putrane rAjya upara besADI vi. jayasenasUri pAse dIkSAgrahaNa karI. tIvra tapasyA karatA aneka parisaha sahana karatA e kIrtidhara rAjarSi gurUnI AjJA mAgIne ekadA vihAra karatA hatA. anukrame kIrtidhara muni mApavAsane pAraNe pharatA pharatA ayodhyA-sAketapura nagaramAM AvyA. madhyAnha samaye bhIkSA mATe nagaramAM bhamavA lAgyA. eTalAmAM rAjamahela upara rahelI sahadevI rANIe rAjAne jevAthI teNIe vicAryuM ke " patie te dIkSA lIdhI ne putra paNa je enA bApane A sthItimAM je te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 86 ) dIkSA levAne tatpara thaze tA huM "pAchI putra vagaranI thai jaIza, ne A pRthvI dhaNI vagaranI thai jaze, mATe rAjyanA hita sArU A muni mArA pati che, vratadhArI che, niraparAdhI che chatAM nagaramAMthI emane kADhI mukAvavA joie. " ema vicArIne sahadevIe sIpAhe| mAraphate emane bahAra kaDhAvyA. e vratadhArI svAmIne nagaranI bahAra kADhI mukelA jANIne sukeAzalanI dhAvamAtA chuTe mAMe raDavA lAgI. jethI rAjA sukeAzale ene pUchyu ke " tu kema raDe che ? " eTale zAkayukta gadgad svare teNI eTalI. " he vatsa ! jyAre tame mALaka hatA tyAre tamArA pitAe tamane rAjya upara besArIne dIkSA lIdhI hatI. tee hamaNAM bhIkSAne mATe ApaNA nagaramAM AvyA hatA. temanu darzana thatAMja tame vrata grahaNa karazeA evI AzaMkA pAmIne tamArI mAtAe emane nagara bahAra kaDhAvyA che. e du:khathI huM rUdana karUM chuM. "" tr dhAvamAtAnAM evAM vacana sAMbhaLIne sukeAzala virakta thaIne pitAnI pAse AvyA ne ajalI joDIne vratanI yAcanA karI. te vakhate enI patnI citramALA garbhiNI hatI. teNI maMtrIonI sAthe AvIne kahevA lAgI. " he svAmI ? A anAtha rAjyanA tyAga karavA tamAre yAgya nathI. '' citramALAnAM evAM vacana sAMbhaLIne sukeAzala khelyeA. " devI ? tArA udaramAM garbha rUpe je putra che tenA me` rAjyAje bhiSeka karI dIdhA che. kemake bhaviSyakALamAM paNa bhUtakALanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 87 ) upacAra thAya che." A pramANe kahIne sarve lekone samajAvI sukozale dIkSA grahaNa karIne mahA AkarI tapasyA karavA lAgyA. mamatA rahIta kaSAya vajIta e pitAputra sAtheja pRthvItaLane pavitra karatA vihAra karatA hatA ane dhyAnamAM sthira rahIne duSkarmonuM dahana karatA hatA. putranA viyogathI kheda pAmelI sahadevI AdhyAna karavA lAgI. ne e ArtadhyAnamAMja maraNa pAmIne kaI parvatanI guphAmAM vAghaNa thaI. pitAnA zarIramAM paNa ni:spRha sukozala ane kIrtidhara muni eka parvatanI guphAmAM comAsuM rahyA. jyAre kArtika mAsa AvyA tyAre banne pAraNuM karavAne cAlyA. mArgamAMja yamadutI samI pilI duSTa vAghaNe temane joyA. eTale jAtisvabhAve karIne mukha phADatI e munione mAravAne dhasI. vAghaNano upadrava potAnI upara AvI paDele joIne e banne munio dharmadhyAnamAM tatpara rahIne tyAMja kAusagmadhyAne rahyA. vAghaNuM prathama vijaLInI peThe sukozala muninI upara paDI. ne prahAra karI emane jamIna upara pADI nAkhyA. pitAnA nakharU5 vAthI emanuM zarIra e vAghaNe vidArI nAkhyuM. marU dezamAM tRSAtura thayelI vaTemArga strI jema pANI pIe ema A duSTA enA rUdhiranuM pAna karavA lAgI. dAMtathI taDataDa teDIne temanuM mAMsa bhakSaNa karavA lAgI. AvI sarva ceSTAo karatI e vAghaNa muninA zarIrane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ < ( 88 ) vinAza karavA lAgI. chatAM A mane karma kSayamAM sahAya karanArI che. ' ema mAnIne A suni manamAM lezamAtra paNa glAni pAmyA nahI. ane manamAM zubha dhyAna dharavA lAgyA. A pramANe vAghaNuthI bhakSaNa karAtA muni zukaladhyAnavaDe kevalajJAna pAmIne tarataja AyuSya pUrNa karI muktie gayA. tevIja rIte vAghaNuthI vidyArAtA kIrtidhara muni paNa kevala jJAna prApta karIne zivasukhanA bhAjana thayA. citramAlAne putra prasabyA enuM hiraNyagarbha evu nAma pADayuM. jyAre yAvana vayamAM AvyA tyAre mRgalAcanI mRgAvatIne paraNyA. e mRgAvatIthI ene naghuSa nAme putra thayeA. eTale naghuSane rAjaya upara besADIne hiraNyagarbhe vimalakruninI pAse dIkSA grahaNa karI. naghuSa rAjAne siMhikA nAme patnI hatI. eka vakhate siMhikAne rAjyamAM mukIne pote uttara dizAnA rAjAone jItavAne cAlyA eTale dakSiNa dizAnA rAjAe naghuSa rAjyamAM nathI ema jANI ekatra thaine apeAdhyA upara caDhI AvyA. eTale siMhikA rANIe purUSanI jema temanI sAme thai teone jItIne nasADI mukyA. thu siMhaNA hAthIone nathI mAratI ? nathuSa rAjA uttara dezanA rAjAone jItIne ayAkhyAmAM AvyA tyAre peAtAnI patnIe karelA vijayanuM vRttAMta sAMbhanyuM. jethI tene vicAra thayA ke " mArA jevA parAkramIne paNa AvuM kArya karavuM duSkara che te A srIe A kAma zI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (89) rIte karyuM? mATe jarUra A strImAM keMka dUSaNa jaNAya che." e pramANe nizcaya karIne naghuSa rAjAe eka samayanI ati khArI siMhikAne tajI dIdhI. eka divasa naghuSa rAjAne dAhavara utpanna thaye. te kaI paNa upacAre zAMta thayo nahI. te samaye siMhikA potAnuM satIpaNuM jaNAvavA ane patinI pIDA zamAvavAne jaLa laIne patinI pAse AvI ne hAthamAM jaLa laIne bolI ke "he nAtha? tamArA vinA bIjA koI paNa purUSane meM kyAre paNa Iryo na hoya to A jaLasiMcanathI tamAre javara atyAre cAlyA jaje." A pramANe kahIne e jaLathI svAmInA zarIra upara abhiSeka karyo alpa samayamAM rAjA amRtathI siMcAye heya ema regamukta thaI gayuM. rAjAe rANIne pUrvanI mAphaka pAchA svIkAra karyo. keTaleka kALe naghuSarAjAne siMhikAthI sodAsa nAme putra thaye. te egya umarano thatAM naghuSa rAjAe ene ayodhyAnI gAdIe besArIne dIkSA grahaNa karI. sadAsa rAja mAMsAhArI hatA ne parva divasomAM paNa ene tyAga karI zakato nahi. jethI maMtrIoe kahyuM ke "he rAjan ? ahaM tenA aThThAI mahotsavanA prasaMge tamArA pUrvajo mAMsa khAtA nahIM mATe tamAre paNa khAvuM nahI." maMtrIonuM kathana dAse svIkAryuM paNa te mAMsa priya hovAthI mAMsa vagara rahI zakate nahI. jethI rasoIAne AjJA karI ke "tAre gupta rIte avazya mAMsa lAvavuM. have maMtrIoe nagaramAM amArI zeSaNa pheravavAthI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (90) rasoIyAne kayAMthI paNa mAMsa malyuM nahI. jethI eka mareluM bALaka tenA jevAmAM AvatAM teNe enuM mAMsa sudhArIne sedAsane ApyuM. e mAMsane khAte saidAsa enAM vakhANa karavA lAgyuM. "AhA? zuM svAdiSTa mAMsa che." ema vakhANatAM eNe rasoIyAne pUchayuM ke "A kayA jIvanuM mAMsa che ? " teNe kahyuM ke "e naramAMsa che." rAjAe kahyuM ke "havethI tuM mane reja naramAM ja sudhArIne Apato raheje." rAjAnI vANI sAMbhaLIne rasoIyAe dararoja nagaranA bAlakanuM haraNa karavA mAMDayuM. A vAtanI maMtrIo ane saradArone khabara paDatAM sarvee ekatra thaIne rAjAne padabhraSTa karIne araNyamAM kADhI mUkyo ane tenA putra siMharathane gAdI, upara besADyo. sodAsa naramAMsa bhakSaNa karatA pizAcanI mAphaka jyAM tyAM bhaTakavA lAgyo. eka divase sedAse dakSiNe dizAmAM bhaTakatAM bhaTakatAM eka maharSine joyA. temanI pAsethI eNe dharma sAMbhaLyo. enA hadayamAM barAbara pariNamyo. jethI e parama zrAvaka thayo. anukeme te mahApura nagaramAM AvyuM. tyAMne rAjA aputra maraNa pAmavAthI maMtrIoe pAMca divya pragaTa karavA vaDe sadAsane rAjyAbhiSeka karyo. jethI sodAsa tyAM rAjA thayA. pachI dAse duta mokalIne siMharatha rAjAne kahevaDAvyuM ke "tuM mArI AjJA mAnya kara?" siMharatha rAjAe dutane tiraskAra karI kADhI mukaye. te dute AvIne sadAsane yathArtha vAta kahI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (91) saMbhaLAvI. pachI banne rAjAoe eka bIjA upara caDhAI karavAnI taiyArI karIne yuddha mATe prayANa karyuM. bannenAM lazkara mArgamAM ekaThAM malyAM, meTuM yuddha thayuM yuddhamAM sAdAse siMharatha rAjAne jItIne pakaDI lIdho. putrane potAnuM rAjya ApIne banne rAjyane mAleka banAvI sodAse dIkSA aMgIkAra karI. e siMharathane anukrame brahmaratha nAme putra thaye. e pachI anukame brahmarathane caturmukha putra thaye. ene hemaratha, zataratha, udayapRthu, vAriratha, Iduratha, Adityaratha, mAMdhAtA, vIrasena, pratimanyu, pavabaMdhu, ravinyu, vasaMtatilaka, kuberadatta, kuMthu, zarabha, kirada, siMhadazana. hiraNyakazipu, pujasthaLa, kAkusthaLa, ane raghu ema eka pachI eka rAjAo paraMparAe thayA. emAM keTalAka mokSe gayAM ne keTalAka svarge gayA. raghurAjAne parAkramImAM ziromaNi e anaraNya -ajaya nAme rAjA thayo. e rAjAe potAnA parAkramathI ghaNA zatruone jItIne Adhina karyA hatA. ajaya rAjAne pRthvIdevI rANIthI anaMtaratha ane dazaratha e be putro thayA. anaraNya rAjAne sahastrakiraNa nAme mAhiSmatIne rAjA mitra hate. sahastrakiraNe rAvaNa sAthenA yuddhamAM pitAne parAjaya thavAthI vairAgya pAmIne dIkSA lIdhI. tenI sAthenI daDha mitratAthI mAtra eka mAsanA putra dazarathane rAjyalakSmIne bhAra seMpIne potAnA jyeSTha putra anaMtarathanI sAthe ajaya rAjAe dIkSA grahaNa karI. anaraNyarAjA tIvra tapa karIne sakala karmone kSaya karIne mekSe gayA ne anaMtaratha rAjarSi pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 92 ) dazaratha rAjA anukrame bAlyAvasthAmAMthI vRddhi pAmatA cAvana vayamAM AvyA. tyAre kuzasthaLa nagaranA rAjA sukeAzalanI amRtaprabhArANIthI janmelI aparAjItA-kaiAzalyA nAmanI kanyA sAthe paraNyA. bIjI kamalasa'kula nagaranA rAjA sukha tilakanI mitrAdevI rANIthI janmelI sumitrA nAme kanyAne paraNyA. trIjI suprabhA nAme rAjakanyA paraNyA. . vivekI janAmAM zirAmiNa evA dazaratha traNe rAjakanyAo sAthe dhama ane ane khAdha karyAM vagara viSayasukha bhAgavavA lAgyA. A samaye traNa khaMDanA adhipati prativAsudeva rAvaNe keAi nimittione mukhe sAMbhaLyu ke " have pachI thanArI jAnakIne nimitte huve pachI thanArA dazarathanA putrAthI tamArI nAza thaze." evAM vacana sAMbhaLIne rAvaNanA anuja badhu vibhISaNa dazarathane mArI nAMkhavAne aceAdhyA tarapha AvyA. A vRttAMta nArade sAMbhaLavAthI temaNe dazaratha ane janakarAjAne cetavI dIdhA. jethI tee ane kApaDIne veze tyAMthI cAlyA gayA. vibhISaNa ayAkhyAmAM AbyA. eNe aMdhArAmAM rahelI dazarathanI lekhyamaya mUttine khaDgathI chedI nAMkhI. nagaramAM sAce sAcA kAlADula thayA. gUDha hRdayavALAmaMtrIoe dazarathanI sarve uttara krIyA karI ke jethI zatru vahemAya nahI. dazaratha rAjAnuM mRtyu jANIne vibhISaNa prasanna hRdaye janakane mAryAM vagara laMkAmAM cAlyA gaye. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 14 muM. rAma-lakSmaNa have janaka ane IkvAku dazaratha pharatA pharatA uttara dezamAM AvyA. tyAM ketukamaMgala nagaranA zubhamati rAjanI pRthvI rANIthI janmelI droNameghanI bena kaikeyIne svayaMvara maMDapa sAMbhaLIne A bane te nagaramAM gayA. haripTana pramukha aneka rAjAe tyAM AvyA hatA. temanI madhya mAM A banne rAjAo paNa beThA. anukame kaikeyI ratnAlaMkArathI vibhUSita thaIne svayaMvara maMDapamAM AvI. ne maMDapamAM pharavA lAgI. paNa kaI rAjA tenI dhyAnamAM Avye nahi. jethI teNe dazaratha pAse AvI tene joIne enuM mana prasanna thavAthI varamALA dazarathanA kaMThamAM nAMkhI. eka kApaDInA kaMThamAM varamALA paDelI joIne harivAhana vagere rAjAe gusse thaI gayA. ane badhA pota potAnA sainya sahita e kApaDI sAme laDavAne ubhA thaI gayA. A tarapha zubhamati rAjA dazarathanA pakSamAM hato. senAnAyaka dazarathe kaikeyIne kahyuM ke- "priyA! tuM sArathI thA, to A zatruone huM mArI nAMkhuM" e sAMbhaLIne kekeyI ghoDAnI rAza pakaDIne eka moTA ratha upara beThI. kAraNake e buddhimati ramaNI oNtera kaLAmAM pravINa hatI. pachI dazaratha rAjA dhanuSya bANa ne bakhtara sajIne ratha upara caDayA. pote ekAkI hatA chatAM zatruone tRNanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema gaNIne temanI sAthe yuddha karavA lAgyA. kSaNamAtramAM sarve rAjAone e rathIe jItI lIdhA. ne temane jAnaiyA banAvI dazaratha rAjA kaikeIne paraNyA. kaikeyInI ratha hAMkavAnI cAlAkI jeIne dazarathe ene vara mAgavAne kahyuM kekeyIe vacana laIne jyAre samaya Avaze tyAre mAMgIza" ema kahIne patAvyuM. " zatruonA sinyane laIne dazaratha rAjA magadha dezamAM gaye. tyAMnA mAgadhapatine jItI laI rAjagRhamAM gAdI sthApIne rahyo ane ayodhyAthI aparAjItA vagere strIone paNa tyAM belAvI lIdhI. cAre rANuo sAthe bhegagavatAM e rAjAne sukhamAMja kAla vyatIta thato hato. kALAntare dazaratha rAjA parivAra sahita adhyAmAM AvIne rahyA. anyadA aparAjItA-kezalyA rANIe rAtrinA zeSa bhAge baLabhadranA janmane sUcavanArAM, hAthI, siMha, caMdrane sUrya e cAra svapna joyAM. te samaye koI mahaddhika deva pAMcamA brahmadevalokamAMthI cavIne kauzalyAnI kukhamAM utpanna thaye pUrNa mAse saMpUrNa lakSaNavALA putrane aparAjItAe janma Ape. rAjAe "pa" evuM enuM nAma pADayuM chatAM lokamAM te rAma e nAmathI prakhyAta thayA. paMdara hajAra varSanA AyuSyavALe e putra sAbhAgyapaNathI jagatane vallabha dho. eka divasa sumitrArANue zeSa rAtrine bhAge sAta svapanAM joyAM. hAthI, siMha, caMdra sUrya, agni, lakSmI ne sasudra. e sAte anukrame joyAM. te samaye eka paramaddhika deva Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 75) " devalAkamAMthI cavIne sumitrAnA udaramAM utpanna thayA. pU mAse putrapaNe janma thayeA cAra hajAra varSoMnA AyuSyavALA e putranu rAjAe ' nArAyaNa ' evuM nAma pADayuM. lAkamAM e lakSmaNanA nAme vikhyAta thaye je jagatamAM AThamA vAsudeva tarIke prasiddha thayA. tyArapachI keTaleka samaye kaikeyIe bharata nAme putrane janma ApyA ne suprabhAe zatrughnanAme putranA janma ApyA. dhAvamAtAethI lAlana pAlana karAtA putrA mAlyAvasthAnuM ullaMghana karIne tArUNya vayamAM AvyA. e samaye . a bara dezanA anArya mlecchaaAke AvIne janaka rAjAnI bhUmimAM upadrava karavA lAgyA. temane nAza karavAne asamaM evA janakarAjAe dazarathanI madada mAgI mitrane madada karavAne dazaratharAjA taiyAra thayA eTale zUravIrAmAM zireAmaNi rAme pitAne nivArI poteja caDhAi karavAnI mAgaNI karI. pitAnI AjJA meLavI anuja aMdhu sahita rAma meATA sainya sAthe mithilA purIe gayA. sainya sahita rAmane AvatA joina mleccha rAjAo kApa karIne temane mAravA dhasyA. paNa rAme emane peAtAnA khANAnA mArAtho mA mAMja aTakAvyA. tIvra khANeAnA ghA vAgavAthI mlecche jene jema phAvyuM tema nAzI gayA. jethI janakarAjA ane enI prajA sukhI thai. rAmanuM parAkrama joi harSa pAmelA janakarAjAe peAtAnI putrI sItA rAmacaMdrane ApI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e samaye vaitADhaya parvata uparanI dakSiNa eNinA vidyA dharapati caMdragatie janakane potAnI pAse belAvI sItAnI pitAnA putra bhAmaMDala mATe mAgaNI karI. eTale janakarAjAe rAmane ApelI che ema jaNAvyuM. caMdragatie ene ghaNe samajAvye paNa janaka ekano be na thayA. tyAre caMdragatie tene kahyuM ke-A mArI pAse vAvarta ne avAvarta e be dhanuSya sahasayakSethI adhiSThita che. te hamezAM devatAnI AthI amArA gharamAM pUjAya che. e dhanuSyo have thavAnA baLadeva ane vAsudevane upayogI thavAnA che. mATe tame tene laI jAva? je te bemAMthI ekane paNa rAma caDhAve te ame yuddha vagara enAthI parAjita thaI gayA ema samajavuM. pachI tamArI putrI sItA sukhe tene paraNe." A pramANe janaka pAse pratijJA karAvI tene mithilA pahoMcADI dIdhe. joke rAtrImAM banelA A vRttAMta potAnI patnI videhIne jaNAvyuM ane thoDA divasamAM svayaMvara maMDapanI taiyArI karIne dezaparadezanA rAjAone teDu karyuM. rAma lakSmaNane paNa teDAvyA. svayaMvara maMDapamAM beThelA sarve rAjAomAMthI kaI paNa dhanuSya caDhAvavAne samartha thaye nahI. jethI rAme vaLAvatta dhanuSya caDhAvyuM ne lakSmaNe arNavAva dhanuSya caDhAvyuM. te joIne leke viramaya pAmI gayA. ne sItAe rAmanA kaMThamAM varamALA nAkhI. bIjA vidyAdharae pitAnI aDhAra kanyAo lamaNane ApI ne caMdragati vagere vidyAdhara patie gussAthI hatA.' pitapatAnA sthAnake gayA. pachI janake dazaratha rAjAne teDA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 97 ) vyA ne moTA mahotsava pUrvaka sItAnuM rAma sAthe lagna karyuM. ne dazaratha parivAra sAthe ayeAdhyA gayA. cAra jJAnanA dhAraNa karanArA satyabhUti muninI amRtamaya vANI sAMbhaLIne dazaratha rAjAe rAmane rAjya upara besADavAnI taiyArI karI. A vakhate dAsInI zikhavaNIthI kaikeyIrANIe rAjA pAse pAtAnuM pUrva vacana mAgyuM ane jaNAvyu ke ' mArA putra bharata gAdIe bese ne rAma caiAda varSa vanamAM jAya ' satya pratijJa dazarathe te vAta putrane jaNAvI jethI rAma vanamAM javAne taiyAra thayA temanI sAthe sItA ane lakSmaNa cAlI nIkaLyAM. aceAdhyAnI gAdI upara bharatanA rAjyAbhiSeka thayA ne dazarathe meTA parivAra sAthe dvIkSA lIdhI. rAma, lakSmaNa ne sItA sAthe citrakuTa parvatane udya ghIne avatI dezamAM AvyA tyAM avatI dezanA sihAdara rAjAne emaNe jItI lIdheA. tyAMthI krUratAM karatAM anukrame te traNe jaNAM vijayapura nagare AvyAM. ahIMnA rAjA mahIdharanI putrI vanamAlAne lakSmaNa paraNyA. ahIMthI kSemAMjali nagarIe AvyA ane bahAranA udyAnamAM teo utaryA. eTalAmAM uMce svare thatI eka urdughASA emanA sAMbhaLavAmAM AvI ke ' je purUSa rAjAnI zakitanA prahAra sahana karaze ene rAjA peAtAnI kanyA paraNA rU. 7 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) vaze" te sAMbhaLIne lakSamaNa rAjasabhAmAM AvyA ne be prahAra hAtha upara, be kAkhamAM ne eka dAMta upara ema pAMca prahAra rAjakanyA chatapadyAnA mananI sAthe grahaNa karyA. rAma lakSmaNa tyAMthI sItAne laIne AgaLa cAlyA ane daMDakAraNyamAM AvyA. tyAM eka moTA parvatanI guhAmAM nivAsa karIne gRhanI mAphaka svasthapaNe rahyA. najIkanI vaMzanAlamAM suryahAsa khaDaga melavavAne pAtAla laMkAnA adhipati khara rAkSasanA putra zabukane uMdhe mAthe tapa karatAM bAra varSa vyatIta thayAM hatAM. eTalAmAM pharatAM lamaNe suryahAsa khaDaga joyuM ane tenI ajamAyaza karavA jatAM e ja bukane ghAta thaI gaye jethI ene pItA para rAkSasa caMda hajAra vidyAdharonI sAthe rAma lakSmaNa upara caDI AvyA yuddhamAM rAma lakSmaNe sainya sahita khara rAkSasane mArI nA jethI surpaNakhAe rAvaNanI sabhAmAM jaIne sItAnuM haraNa karavAne ene uzkeryo. rAvaNa lAga sAdhIne sItAne upADI cAlato thayo ane laMkAnA devaramaNa udyAnamAM rAkhI ene pitAnI karavAne vAraMvAra samajAvI paNa e mahAsatI rAma sivAya bIjuM kAMI ciMtavatI nahI. rAvaNanI sAme paNa jetI nahI. zAma, dAma, daMDa ane bheda bhaya tenAM eka paNa vacana upara eNe lakSya ApyuM nahI. rAvaNanA siMhanAdathI bhoLavAyelA lakSamaNa rAmane sA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) karavAne doDayA ke sItAnuM haraNa thaI gayuM pAchaLathI zatrune mArIne rAma lakSamaNa pAchA AvIne jue te jAnakI geba! enI zodha karatA vanamAM te zekAkula thaIne rakhaDavA lAgyA pachI virAdhanI sAthe teo pAtAla laMkAmAM AvyA ne lakSmaNe kharanA putra suMdane nasADIne virAdhane pAtAla laMkAnI gAdIe besADo. suMda nAzIne rAvaNane zaraNe gaye rAma lakSmaNa paNa thaDe samaya pAtAla laMkAmAM rahyA. vAnaradvIpamAM kiSkidhA nagarImAM sugrIvavidyAdhara rAjya karatuM hatuM. eka divasa sAhasagati nAmane vidyAdhara sugrIvanI strI tArAnA lobhe sugrIvanuM rUpa karIne rAjyamAM dAkhala thaye eTalAmAM sAce sugrIva AvI pahoMce eka sAthe be sugrIva joIne sarve vismaya pAmyA sAce sugrIva kevuM haze te kaI jANuM zakayuM nahI. have khoTo sugrIva sAhasagati rAjya karavA lAgyA ne sAco sugrIva bahAra havA khAvA lAgyA. e sugrIva jevAthI ne sAce sugrIva koNa haze te nahI jANavAthI vALIkumAre ataHpuramAM jatAM e sugrIvane aTakAvyuM. jethI aMtaHpura pavitra rahyuM hatuM. have sAce sugrIva eka divasa potAnA mitra virAdhane rAjya maLeluM sAMbhaLIne pAtALa laMkAmAM Avyo ane bane mitra malyA, virAdhe sugrIvane rAmacaMdra AgaLa laI jaIne namaskAra karAvyo sugrIvanI oLakhANa karAvI sugrIve paNa pitAnA duHkhanI vAta kahI jethI rAma lakSmaNa sugrIvanI sAthe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 100 ) kikiMdhA nagarIe AvyA. te rAmanI najara AgaLa ane sugrIvanuM malayuddha thayuM. yudvapUrNa joramAM hatuM te samaye rAme vajAva dhanuSyane TaMkArava karyo jethI sAhasagati vidyAdharanI rUpaparAvattinI vidyA naSTa pAmI gaI ne mULarUpe te pragaTa thaI gaye rAme e vyabhicArIne tiraskAra karIne ekaja bANathI ene mArI nAkhe ne sugrIvane kiMnkiMdhAnI gAdI para besAryo. sugrIve hanumAna dvArA tapAsa karAvIne rAvaNa sItAne harI gayo che evA samAcAra rAmane ApyA tyAre rAma bAlyA ke "laMkA keTalI dUra che? kayAM AvI?" rAmanAM vacana sAMbhaLIne sugrIva Adi vIra purUSe maina rahyA Akhare sugrIva ba. laMkA dUra hoya teya zuM athavA najIka hoya te paNa zuM ? jagatane vijaya karanAra e rAvaNanI AgaLa ame sarve tRNa samAna chIe. "bhadra! e ciMtA tamAre karavI nahI tame amane sthAnakaja batAve ! pachI lakSmaNanA bANe enA gaLAnA rUdhIranuM pAna karaze. te tame alpa kALamAM jozo. ?" rAma bolyA. te samaye jAMbavAnA nAme vAnara vidyAdhara be "tamArAmAM e sarve vAta saMbhave che chatAM "je keTI zilA upADaze te rAvaNane mAraze evuM analavI nAmanA jJAnI munie kahyuM che mATe amArAvizvAsanI khAtara keTI zillA tame upADe?" te pachI lakSamaNane laIne sarve vAnare vidyAdhare magadhaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) dezamAM keTizilA pAse AvyA ne lakSmaNe lattAnI mAphaka e zilAne upADI e joine badhAne khAtarI thaI pachI AkAza mAge te sarve rAmanI pAse AvyA. save e vicAra karIne laMkAmAM dUta mokalavAnI gAThavaNa karI te mujakha hanuma tane mA kalyA. vIra hanumaMta laMkAmAM jaIne sItAjIne rAmanI mudrikA ApI, rAmane ApavA sArUM sItAjIne cuDAmaNi mAgI lIdheA ne rAmanI pAse AvIne sItAjInA samAcAra ApyA. jethI rAma lakSmaNu sugrIvAdika vIra sulaTAne laine laMkA upara vijaya karavAne mATe cAlyA, anukrame te samudra ne kinAre chAvaNI nAkhIne rahyA. hanuma MtanuM bIjuM nAma mArUti hatu. vaitADhayagiri upara AvelA Adityapura nagaranA vidyAdhara pati prahalAdane pavanajaya nAme putra hatA tene ajanA satIthI utpanna thayele A vIra mArUti-hanumaMta hatA ene enA parAkramathI prasanna thaIne rAvaNe peAtAnI bhatrIjI ane gakusumA paraNAvI hatI. parAkramI varUNa sAthenI laDAimAM rAvaNane vijaya apAvanAra A vIra mArita pote ja hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 15 muM. rAjyAbhiSeka ne chevaTa - rAvaNane nAza karIne rAma lakSmaNa sItAnI sAthe samudranA kinArA upara AvyA ane zrI sthaMbhana pArzvanAtha AgaLa emaNe aThThAI occhava karI pitAne AnaMda vyakata karyo. te ApaNe joI gayA chIe. tyArapachI vibhISaNa, sugrIva ne bhAmaMDala pramukha rAjAonI sAthe rAma lakSmaNa vimAnamAM besIne ayodhyAmAM AvyA. puSpaka vimAnamAM besInI AvatA potAnA baMdhuone joIne bharata ne zatrugha gajeMdra upara besIne sAmA AvyA. bharata najIka AvyA eTale puSpakavimAna iMdranI AjJAthI pAlaka vimAnanI jema pRthvI upara nIce utaryuM. eTale bharata gajendra uparathI nIce utarI paDayA. eTale utkaMThita evA rAma lakSmaNa paNa puSpaka vimAnamAMthI nIce utaryA, bharatarAjA rAmanA pagamAM paDayA. bharatane ubhA karIne rAma bharata sAthe malyA. sukhazAMtinA samAcAra pUchyA. zatruddha paNa rAmanA caraNamAM paDayA temane rAme uThADyA. pachI bharata ane zatrugha lakSmaNane namyA, cAre bAMdho snehanA saddabhAvathI gADhapaNe malyA. pachI rAma traNe anuja baMdhuonI sAthe puSpaka vimAnamAM besIne ayodhyAmAM AvyA. aneka prakAre vArdi2 vAgavA lAgyAM. nagaramAM lekoe paNa maTe ocachava karyo. nagarajanothI pUjAtA rAma lakSmaNa rAjamahelamAM AvyA eTale puSpaka vimAnamAMthI utarIne mAtRgRhamAM gayA. rAma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 103) lakSamaNe prathama kezalyA mAtAne ne te pachI bIjI mAtAone praNAma karyA. pachavADe sItA, vizalyA vageree aparAjitA ane bIjI sAsuone vaMdana karyuM sAsue temane AziSa ApI. mAtA kaizalyA lakSmaNane praNAma jIlatAM bolyAM. he vatsa! sArA bhAgye mane tArUM darzana thayuM che. tuM pharIne janmyo ema ja huM to mAnuM chuM. kemake tuM videzagamana karI vijayalakSmIne sAthe teDI lAve che, A rAma ane sItAe tArI sevAthI ja vananAM aneka prakAranAM kaSTa ullaMghana kayAM che." mAtA ! vanamAM AyaMbaMdhu rAma ane sItAe mArUM lAlanapAlana kareluM che. jethI vanamAM huM te sukhamAM ja hate. ulaTuM mArA svachaMda AcArathI rAmane duzmana sAthe vera thayuM sItAnuM haraNa thayuM. paraMtu tamArA puye ja ame zatruone mArIne kuzalapaNe ghera AvyA chIe." lamaNe kahyuM. bharate paNa rAma lakSamaNunA Agamana nimittano mATe mahotsava karyo. anyadA bharata mahArAja rAmane jabarAIthI rAjyabhAra seMpIne vrata levAne taiyAra thayA, eTale lakSmaNe uThIne temane rokyA ane samajAvyA. paraMtu e daDha nizcayavALA bharatano nizcaya apUrva hato, rAma lakSmaNanI AjJAthI sItA vizalyA Adi ramaNIoe vratane meha bhulavavAne jaLakrIDA karavAne mAgaNI karI temane ati Agraha jANIne bharata aMta:pura sahIta kIDA karavA gayA. virakta chatAM e mahA purUSe kIDA sarovaramAM emanI sAthe jaLakrIDA karI bharata mahArAja sAvarane kAMThe AvyA. eTalAmAM bhuvanAlaMkAra nAme hAthI AlAna sthaMbhanuM ummulana karIne nAThe te bharatane joI mada Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 104 ) rahIta thaI gaye, rAma lakSamaNa ene pakaDavAne pachavADe AvyA hatA temaNe pakaDIne mahAvatane Ape. mahAvate ene bAMdhe koI jJAnI muni pAse bharate potAnA pUrvabhava sAMbhaLe. ethI emane adhika vairAgya thaye eka hajAra rAjAonI sAthe bharata rAjAe dIkSA grahaNa karI. aMte traNa keDa munivaronI sAthe bhArata siddhagiri upara zivasukhane varyo. bharate jyAre dIkSA lIdhI tyAre aneka rAjAoe, prajAe ane vidyAdharoe rAmacaMdrajIne rAjya svIkAravA prArthanA karI. tyAre rAme sarve rAjAone AjJA karI ke A lakSamaNa vAsudeva che mATe tame sarve rAjAo emane vAsudevapaNane abhiSeka kare. tarataja meTA mahotsavapUrvakanArAyaNane vAsudevapaNuno abhiSeka karyo, ane rAmacaMdrajIne paNa baLadevapaNAne abhiSeka karyo, dezaparadezanA ardha bharatanA sarve rAjAone vidyAdharanA adhipatioe AvIne bheTaNa mukayAM pitapotAnI kanyAo lakSmaNane paraNAvI. evI rIte bheLa hajAra muguTabaddha rAjAe rAma ane lakSamaNunA caraNamAM namyA ne temanI AjJA e sarve rAjAoe mastakane viSe dhAraNa karI jagatamAM AThamA baLadeva ane vAsudeva rAmalakSmaNa prasiddha thayA-bharatAdhanA svAmI thayA. rAme sarvene potapotAnuM Icchita ApIne bhaktivAna evA sAmaMtone khuzI karyA. vibhISaNane kramAnugata rAkSasadvIpa sugrIvane ekapidvIpa, mArUtine zrIpuranagara, virAdhane pAtAlalaMkA, nIlane rUkSapura, pratisUryane jIpura, ema sarvane emanuM Icchita ApIne zatrunane tenuM Icita mAgavA kahyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 105) eTale zatrune mathurAM mAgI. jethI teNe mathurAMne rAmanI AjJAthI madhurAjAne mArIne lai lIdhI, nArAyaNane anukrame seALahajAra rANIo thai emAM vanamALA, vizalyA pramukha ATha paTarANIo thai, rAmaca'ddhane cAra paTarANIe sItA vagere hatI. sarve rAjAe pAtapeAtAne deza rahyA thakA paNa rAmanI AjJAnA svapnamAM zrI anAdara karatA nahI. rAvaNunI AjJAnI mAka lakSmaNunI AjJA bharatanA ardha bhAgamAM kAi paNa virAdhavAne samartha thatuM nahI. vibhISaNa ane sugrIva pAtapAtanA dvipe rahyA rAjyanuM pAlana karavA lAgyA. e bannenA madhyamAM samudranA taTa upara rahelA zrIsthalana pArzvanAthanA mahimA rAkSaseA ane vAnarAmAM adhika jAgRta thayA. jethI teo vAravAra bhagavAnanI bhakti karI peAtAnA AtmAne kRtArtha karatA hatA. te chatAM e bhagavAna pArzvanAtha nAga kumArAthI paNa sevAtA hatA. trikhaMDAdhi padma ane lakSmaNanu N vacana yAda rAkhIne vibhISaNa ane sugrIva ADhinarapatie bhagavAnanI sevA pUjA karatA hatA. parva divase aThThAi occhava karI devatAnI mAphaka janma kRtArtha karatA hatA. rAma lakSmaNa paNu kAi kAi samaye peAtAnA rAjyamAM pharavA nikaLatA tyAre zrIstha Mbhana pArzvanAthanAM darzIna avazya karavAne AvatA hatA. evI rIte e AThamA baLadevane vAsudeva manuSya leAkamAM devatAnI mAphka sukhamAM kALa vyatIta karatA hatA. ********* Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMDa 2 jo. --889 - prakaraNa 1 luM dvArikAmAM zrIkRSNa (A vArtAne samaya AjathI lagabhaga sityAsI hajAra varSane che.) navamA vAsudeva zrIkRSNa eka divasa pitAnA rAjyamAM pharavA nikaLelA, pharatAM pharatAM yAtrAo karatAM te anukrame samudrane kinAre AvyA te tyAM devanirmita evuM apUrvamaMdira emanA jovAmAM AvyuM. zrIkRSNa AvuM suMdara maMdira joI hadayamAM khuzI thayA. ne pAMca abhigama sAcavatA maMdiranI aMdara peThA. bhagavAnanI alaukika pratimA joIne khuzI thayA. A maMdira samudrane kAMThe nirjanapradezamAM hatuM chatAM pratidivasa bhagavAnanI pUjA thatI. Aje paNa tAjI pUjA joIne zrI kRSNa vicAramAM paDayA. "oho? AvA bhayaMkara ANyamAM mAnava . prANIne saMcAra duHkhakarIne thaI zake tema che. chatAM bhagavAna nI pUjAte tAja jaNAya che. pUjA karavAne kaeNNa AvatuM haze ? athavA te AvA apUrvamAhAmyavALA A bhagavAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 107 ) kANu haze. A prabhune jotAMja hRdayamAM kema zAMti thAya che. jANe ataranA trividha tApa dura thAya che. dhanya che e manuSyane ke je nira Mtara A bhagavAnane pUje che. chatAM ene mAre jovAtA joie ke e mAnava kANu che ke A prabhune nira Mtara pUje che athavAtA kAi rAkSasa vidyAdhara ke devatAe bagavAnane pUje che. jo A prabhu devatAothI pUjAtA hAya tA khacIta mATA prabhAvavALA hAvA joie jemanu darzana paNa prANIonA hRdayamAM ATaluM badhuM parivartana karanArU hAya tenA prabhAva paNa adbhUta hAya ja ! ema vicAratA zrIkRSNa maMdiranA eka aMtara-guhya bhAgamAM chupAi gayA. barAbara samaye pAtALavAsI nAgakumAra nikAyanA divyavezadhArI devatAo bhagavaMtanI AgaLa AvyA emanI pUjA bhakti karIne harSa thI praphullita hRdayavaDe nATAraMga karavA lAgyA. emaneA nATAraMga pUrNa thayA eTale A sarve prachanna jotA zrIkRSNe paNa tarataja temanI AgaLa pragaTa thayA. meATA prabhAvavALA ane bhAratadharmanA svAmI evA traNakhaMDanA adhipatine jotAMja devatAe emane eLakhIne prasanna thayA. ane maLyA. zrIkRSNe e nAgakumAra devane A prabhu kANu che ? ane temanu mahAtmya zuM che e saMbaMdhI pUchyuM. tenA javAkhamAM eka nAgakumAra-vAsukI devatAe bhaktithI jenAM rAmarAya vikasvara thayA che evA bhaktinA atirekavarDa karIne kahyuM, vAsudeva ? A bhagavAnanuM mahAtmya apUrva che. pUrve vIzamA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com tr Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (108) tIrthakara mokSe gayA tyAra pachI lagabhaga be hajAra bane bAvIza varSe A pratimA aSADhI zrAvake bharAvI, potAnA Atmahitane nimitte enI sevA pUjA karavA lAgyo. te pachI A bhagavAnane eMzI hajAra varSa paryata sudhamAM devalokanA svAmI zakeMdra pUjyA. pachI amArA svAmI nAgarAja-dharaNe che e bhagavAnane pUjyA ne ahIyAM A addabhUta maMdira baMdhAvI ne emaNe prabhune sthApyA. tyArathI ame niraMtara prabhunI sevA bhakti karIe chIe, amAro devabhava A prabhunI bhakti vaDe saphaLa karI chIe." devatAnI AvI amRtathI paNa mIThI vANI sAMbhaLIne zrIkRSNa bolyA "A bhagavAna karyuM nAma dhAraNa kare che. sarSanI uNA uparathI te e pAzvanAtha che. ema anumAna thAya che. zrIkRSNanI vANI sAMbhaLIne devatAoe kahyuM. "satya che A prabhu pArzvanAtha have pachI thavAnA tevIzamAM tIrthakara che. atyAre bAvIsamA tIrthakara zrI nemanAtha tIrtha kara bhavyajIne pratibaMdha karatA pRthvIne pAvana karI rahyA che bhAvIkAlamAM A bhagavAna so varSane Avakhe utpanna thaze ane saMsAramAM kaiMka bhavyajanane udhAra karIne zivavadhu varaze. jagatamAM e aneka nAme jagaprasiddha thayA che-thaze. emane mATe prabhAva A avasarpiNamAM jAgatoja che. tame jema prativiSNunA yuddha samaye jarA rAkSasano nAza karavAne zrI nemikumAranA kahevAthI dharaNaMdranuM-amArA svAmInuM ArAdhana karI pArzvanAthanI apUrva pratimA prApta karI tenA snAtra jaLathI jarA nivArI yuddhabhUmi upara jarAsaMdhane mArIne vijaya meLavyuM ane e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) pArzvanAtha jagatamAM zrI saMkhezvara pArzvanAtha tarIke prasiddha thayA. ema che uttama A prabhu paNa thaMbhana pArzvanAtha tarIke jagatamAM pUjAya che!" tyAre to temanuM e nAma paNa kaI apUrva saMjogomAM ja paDayuM jaNAya che ne vArU!" zrIkRSNa bAlyA. emaja che tamArI pUrve thayelA AThamA vAsudeva ane baLadevI lakSmaNa ane rAmacaMdra pitAnI AjJAthI vanamAM nikaLyA hatA. kemake uttama purUSone paNa du:kha Ave che. anukrame temanI sAthe rAmacaMdranI patnI sItA paNa hatAM. te samaye prativAsudeva sAhasikamAM ziremaNi rAvaNa hate sItAne apUrva soMdaryanI pratimA dhArIne enuM haraNa karI laMkAmAM upADI gaye. rAma lakSmaNa ene jItavA sArUM laMkA upara caDAI karIne aneka sainyathI paravaryA chatAM ahIMthI AvIne aTakyA. sainyane pelepAra kema utAravuM e mATe bane bAMdha ciMtAtura hatA. tarataja A bhagavAnanuM ArAdhana karIne emaNe samudranAM jala thaMbhAvI dIdhAne enI upara pAja bAMdhIne asaMkhya sainya sAthe e banne bAMdha samudra tarIne pelepAra gayA. ne yuddhamAM rAvaNane mArIne sItAjIne teDI pAchA ahIM 1 keIka AcAryo ema mAne che ke kuMthunAthanA samayamAM mammaNa nAmanA echIye pitAne mokSa pArzvanAthathI hevAthI bhaktine mATe A pratimA bharAvI che tatva kevalajJAnI jANe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) AvyA bhagavAnanuM sthabhana pArzvanAtha evu' nAma sthApyu. leAkamAM emanuM mahAtmya vadhyuM munitrata svAmInA meAkSagamana pachI lagabhaga pAMca lAkha varSe e thayA. e zama lakSamaNu pachI keTalAka kALe ekavIzamAM nimanAtha tIrtha kara daza hajAra varSanA AyuSyavALA thayA. munisuvrata svAmI meAkSe gayA tyAra pachI cha lAkha varSe minAtha mAkSe gayA. e naminAtha prabhunA samaya mAM dazamA hiraSeNu cakravatI paNa daza hajAra varSanA AyuMSya vALA thayA. dIkSA laine e meAkSe gayA temanI pachI naminAthanA zAsanamAM keTalAka kALe agIyAramA jaya nAme cakravi rAjagRha nagaramAM thayA. traNa hajAra varSanA AyuSyavALA epaNu dIkSA laIne mekSe gayA tepachI hAlamAM AvIzamA tIrthaMkara zrInemi prabhu vicare che. temanA samayamAM mahAbhUja tame chellA vAsudeva thayA che. e rAma lakSmaNe tamArI mAphaka A pratimAjInA prabhAvathI samudra tarIne prativAsudeva upara jIta meLavI A prabhune dIrgha kALathI ame pUjatA AvyA chIe. " devatAnA mukhethI A pramANe bhagavatanuM addabhUta parAkrama sAMbhaLIne zrI kRSNanu mana A pratimA tarapha Akayu. ene dvArikA laI javAnuM mana thayuM. deva jo tamArI rajA heAya te A pratimAjI huM dvArikAmAM laI jAuM ? ne mArA pUrve thayelA rAmalakSmaNe jema A bhagavAnane pUjyA tema huM paNu bhagavAnane pUchane kRtArtha thAuM ? " kRSNujIe pratimAne dvArikAmAM lai javAnI mAgaNI karI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) zrIkRSNa? jagatamAM atulya saMpadAvALA tame A bhagavAnane pUje e sarvathA amene ISTa che. tamArA jevA sAdhamI baMdhu ane bIjA kayAMthI prApta thavAnA hatA. parantu jema prathama darzana karatAM tamane A bhagavAna tarapha pUjyabhAva utpanna thaye tema amArA paNa e prANa svarUpa che. saMsArI manuSyane athavA te devone ethI karIne adhika bIjI kaI vastu hoI zake ? bhadadhi taravAnI sIdhI saDaka te tIrthakaranI bhakitaja che. AMTI ghUMTImAM to muMjavaNa utpanna thAya temAM paNa amAre devatAone te mAtra e tIrthakaraja avalaMbana-AdhArabhUta che. je manuSya te aneka rIte mekSa mArgane meLavI zake che. devatAo mAtra tIrthakaranI bhakita sivAya vrata, tapa ke japa kaMIpaNa karI zakatA nathI. AvA aneka rIte pujavAyegya bhagavaMtane ame tamane ApavAne je ke saMmatta te nathI chatAM paNa tame amArA sAdharmika che. manuSyomAM zreSTha che mATe amArA svAmInI rajA laIne A prabhune je temanI rajA haze te ApazuM." devatAnAM evAM vacana sAMbhaLIne zrIkRSNa emAM saMmata thayA tarataja eka deva pitAnAM vAsa bhuvanamAM jaI dharaNendranI saMmatti laI Avye ne emanI AjJAthI zrIkRSNanA manoratha saphaLa thayA. "murAri? amArA svAmIe A pratimA tamane ApI jethI amane jaNAya che ke bhAvI kALamAM A pratimAjI jagatamAM ghaNuM prAbhAvika thaze nahIMtara amArA svAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 112) minI anyathA pravRtti heya nahI." nAga devatAe ema kahIne e sthaMbhana pArzvanAtha vAsudevane arpaNa karyo. te pachI sarve devatAo zrIkRSNane bhalAmaNa karIne potAnI nAgakumAra nikAyamAM cAlyA gayA. zrIkRSNa paNa pratimAjI prApta karIne jenA manamAM AnaMdane ubhare samAto nathI evA te bhagavAnane laIne dvArikAmAM AvyA. dvArikAmAM potAnA mahelanI najIka suvarNanuM maMdira karAvIne maNuM mANekathI jaDIta taraNuM bAMdhyA. raMgamaMDapamAM maNamaya, ratnamaya sthaMbha baMdhAvyA. evA dIvya maMdiramAM sthaMbhana pArzvanAthane padharAvyA. ane roja vAsudeva baLabhadra sAthe emanI bhakita karavA lAgyA. baLabhadrane sthaMbhana pArzvanAthane TUMka ItihAsa kahI saMbhaLAvye. zrI kaNane lIdhe emanuM AkhuM kuTuMba ne dvArikAnA samudravijayAdi sarve yAda e sthaMbhana pArzvanAthanA bhakta banyA. aneka rIte anekajane emanI bhakita karavA lAgyA. kemake zrIkRSNanA e prANa hatA-jIvana hatA. e pramANe zrIsthaMbhana pArzvanAthanI sevA karatAM zrIkRSNane keTalAya samaya sukhamAM vahI gaye. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 jazuM. dvaipAyana rUSiH---- eka divase dezanAne aMte vinayavAn zrI kRSNajIe zrI neminAthane namaskAra karI ajalI joDIne pUchyuM. " bhagavana ? A su Mdara suvaNaeN mayI dvArikAnA, yAdaveAnA ne mArA zI rIte vinAza thaze te Apa kRpA karIne kaheA ? " cu " hari ! AvI bhaviSyavANI sAMbhaLIne zuM karazeA ? je bhAvI khanavAnu hAya che te avazya banyAMja kare che. " zrI neminAtha khelyA. " prabhu ! mArI e jIjJAsA che ke dvArikA, yAdavA ane huM kAlanA prabhAvathI nAza pAmathru ke kAi khIjAvaDe ame nAza pAmazu. ,, " murArI! zA puranI bahAra eka AzramamAM pArAsara nAme tApasa raDe che kei vakhate eNe yamunAdvIpamAM jaIne nIca kanyAnuM sevana karyuM. tenAthI ene dvIpAyana nAme putra thayeA. brahmacarya nA pAlanAra, ane iMdriyAnuM damana karanAra e DhIpAyana RSi cADhavAnA snehathI dvArikAnI samIpe raheze. tene koi vAra zAMkha vagere tArA yamArA midarAthI madAnamatta thaine mAraze jethI kepAyamAna thayelA dvIpAyana yAdavA sva. 8 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (114) sahIta dvArikAne bALI nAkhaze. tamArA bhAI jarAkumAranA bANathI tamAre nAza thaze." prabhunAM evAM vacana sAMbhaLIne yAda jarAkumArane kulamAM aMgArA samAna jANune tenA tarapha tiraskArathI jovA lAgyA. te samaye jarAkumAra paNa ubho thaIne be. "AhA! yAdavakulamAM muguTamaNi samA zrIkRSNane mAre hAthe vinAza! aphasosa ! mAre ja hAthe baMdhune ghAta ! huM paNa vAsudevane putra chuM chatAM vidhie A zuM thega sALe? mATe bhagavAnanuM vacana anyathA karavAno huM prayatna karUM?" ema belase dhanuSyabANa laIne te vanamAM cAlyA gayA. dvIpAyana paNa bhagavAnanAM vacana sAMbhaLIne dvArikAmAM A ne zrI kRSNane kahIne lokone madirA pIvAne niSedha karyo. vAsudevanI AjJAthI sarve madirA nagaranI bahAra ghaNe dUra kAdaMbarI aTavInI najIka zilAkumAM nAkhI dIdhI. - evA samayamAM baLabhadrajIne sArathI siddhArtha baLabhadrane araja karavA lAgyuM ke "he svAmina ! dvArikA ane yAdavenuM AvuM bhayaMkara bhaviSya huM zI rIte joI zakIza? mane prabhune zaraNe javA dyo." he anadha ! tAre e bhAva yukata che. jo ke tArA je vaphAdAra mANasa mane mala muzkela che chatAM huM tane rajA ApuM chuM. paNa je tuM devalokamAM devapaNe upaje ane koI samaye mane vipatti Ave te mane pratibodha kajo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (115 ) baLabhadranI vANI kabula karIne siddhArtha prabhunI pAse dIkSA laIne cha mAsa paryata tIvra tapa karIne svarga gayo. keTalAya varSo pasAra thaI gayA. bhAvInA pracchannapaNe thatA paDakAra kayAre pragaTa thaze e game tevo zakitavAna mAnavI paNa jANa vAne kayAMthI samartha heya. lAMbA kALe zilA kuMDAmAM paDelI madirA ati svAdiSTa thaI eka vakhate vaizAkha mAsanI grISma rUtumAM zAMkhakumArane eka sevaka tyAM AvI caDaye ane eNe pIdhI. ghaNI ja svAdiSTa lAgavAthI eNe zabakumArane vAta karI. thoDI masakamAM sAthe lAvyA hatA te zAMbakumArane bheTa karI. kumAra pIne ghaNeja khuzI thayo ne bIje divase zAMba yAdavonA kumAra sAthe e madirAnA sthAnake Avyo. kAdaMbarI guphA pAse AvIne vRkSanI ke jemAM zAMba yAdava kumAre sAthe khelavA lAgyA ne sevake pAse madirA maMgAvIne pote pIdhI. bIjAone pAvA lAgyA evI rIte sarve yAdavakumAre madIrA pIne madenmatta thayA. madirAmAM masta thayelA teo pharatA hatA eTalAmAM tapa karatA dvIpAyana rUSi yAdavakumArenA jevAmAM AvyA. eTale zabakumAra bolyA. eha! je A duSTa dvIpAyana ! e ApaNa nagarIno nAza karanAra che? mATe e nAza kare te pahelAM ApaNe ja ene mArI nAkhIe. yadukumAre ! haMzIyAra !" zabanI hAkala thaI ke tarataja sarve yadukumAree pattharAthI, DhekhArAthI, pAkuothI, lapaDAkathI, ane muSTiethI dvIpAyanane mAravA mAMDaye ene khuba Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (116) mAryo, pITayo, ardhamRta . muvA sarakhe thaye eTale sarve yadukumAre zrI kRSNanA bhayathI dvArikAmAM AvIne pitapatAnA gharamAM pezI gayA. A sarve samAcAra kRSNanA jANavAmAM AvyA jethI te khedayukta thaIne vicAra karavA lAgyA. "aho ! A kumA ree kuLane nAza karanArUM kevuM anucita kArya karyuM. have jhaTa jaIne dvIpAyanane manAvo joIe. anyathA te kAMI anucita kArya karI besaze." ema vicArI baLabhadrane kRSNa dvIpA yana pAse AvyA ne unmata hAthIne jema mAvata zAMta kare tema zrIkRSNa zAMta vacanee dvIpAyana rUSine samajAvavA lAgyA. "he mahAtmana ! madirAthI aMdha thayelA mArA putra e Apane mATe aparAdha karyo che. paNa te moTA manavALA ! tame emane kSamA Apa !" kRSNa aneka rIte zAMta vacaneye ene samajAvavA lAgyA paNa e tridaMDIne ugrakrodha zAMta thayo nahI. "he kRSNa! have tamArUM vacana kAMI paNa mane asara karaze nahIM je thavAnuM hatuM te thaI gayuM kemake tamArA putrae mane mAryo tyAreja dvArikAne yAda sahIta bALI nAMkhavAnuM meM niyANuM karyuM che. phakata tamArA be jaNa sivAya sarve yAdavene huM mArI nAkhIza." potAnA nizcaLa avAjathI dvIpAyane kahyuM e nizcaya apUrva hato. aMtaranAM krodhAgnithI dhamadhamatAM e vacana hatAM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (117) rUSino A nizcaya jANIne rAme-baLabhadre zrIkRSNane kahyuM. "he baMdhu ! e saMnyAsIne have vRthA zuM manAve che? jeonAM mukha, nAsikAne hAtha vAMkA hAya, heTha, dAMta ane nAsikA jADI hoya. jemanI Idriya vilakSaNa hoya, je hIna aMgavALo heya teo kadi paNa zAMti pAmatA nathI. bhavibamAM je banavAnuM che te kayAre paNa anyathA thatuM nathI. te have ene vadhAre kahevAthI sayuM." vaDIlabaMdhu rAmanAM evAM vacana sAMbhaLIne zrI kRSNa baMdhunI sAthe nagaramAM AvyAM dvArikAmAM tarataja enA niyANAnI vArtA pragaTa thaI gaI. strIonuM AbhUSaNa pratibhAsuMdarI-game tevI surata strIo paNa A pustakanA vAMcanathI eka Adarza gRhINuM thaI zake che. tevuM rasIka, bodhaprada ane zAMtI ane vIrarasa ApanAruM A pustaka che. kiMmata rU. 1--0 saguNI suzIlA-A pustakanA vAMcanathI strIo gRhamadira dIpAvI, sahanazIlatA, patibhakita-Adi guNa meLavI jIvanane ucca banAvI zake che. kiMmata rUA. 1-2-0 lakho - jaina sastI vAMcana mALA. rAdhanapurI bajAra bhAvanagara. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makaraNa 3 . dvArikA tAre khAtara ! dvaipAyananA niyANAthI leAkeAnA mana ciMtAtura hatAM yAdavAne dvArikAnA peAtAnA nAza pratyakSa dekhAvA lAgyA, paNa zuM kare ? e devAdhina vastune dUra karavAne manuSyanI ke devanI kAi paNa zakita kAma lAge tema nathI. chatAM manuSyA acAvanI aneka prakAranI taiyArIo teA kare che tema dvArikAnA leAkeA, yAdavA ane zrI kRSNa dvArikAnuM, yAdavAnu kevI rIte rakSaNa karavu te mATe kaMi upAya zeAdhavA lAgyA. eTalAmAM revatAcala giranAra parvata rUpa zrI neminAtha bhagavAna samavasaryA. zrIkRSNe yAdaveAnA meATA parivAra sAthe bhagavaMtane vadana karIne dharmopadeza sAMbhaLavA beThA dezanAne 'te vairAgya pAsIne pradyumna, zAMkha, niSadha Adi kumAroe bhagavAna pAse dIkSA lIdhI temaja rUkimaNI, jA MbuvatI vagere kRSNanI paTTarANIoe paNa ghaNI yAdava strIe sAthe dIkSA aMgIkAra karI pachI bhagavaMtane namIne kRSNe dvArikAnuM bhaviSya pUchyuM rethI bhagavate kahyuM ke " AjathI khArame varase dvArikAnA nAza thaze. 99 bhagava'tanu vacana sAMbhaLIne kRSNa vilakhA thayA. hRdayamAM bahu paritApa pAmyA " mane dhikkAra che ke A sAMbhaLatAM chatAM huM rAjya lubdha rahyo nata aMgIkAra karavAne paNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 119 ) samartha thatA nathI. samudravijya vagerene dhanyache ke jemaNe prathamathI dIkSA laIne Atma kArya sAdhyuM. " aMtaramAM ati dubhAtAM ne zAka karatA hirane jANIne bhagavAna neminAtha melyA. "hari ! zAmATe kheda kareA che ? pUrvabhavanA niyANAthI vAsudeve kayAre paNa dIkSA letA nathI. saMsAramAM ati Asakata hAvAthI dareka vAsudevAne avazya narakagAmI thavuM paDe che. " bhagavaMta ! huM ahIyAMthI kayAM jaIza ? kRSNe puchyuM. tame paNa ahIMyAnuM AyuSya purNa thatAM trIjI naraka pRthvImAM utpanna thazeA. " bhagavaMta neminAthanu vacana sAMbhaLI kRSNa ahu du:khI thai gayA. HH hA ! hA ! svAmI ! tamArA jevA mAre mAthe nAtha chatAM huM tamArA khAMdhava thaine narakamAM jaIza. " kRSNa zAka karavA lAgyA. ' " avazya ! he vAsudeva ! e naraka pRthvImAMthI nikaLIne tame A bhavathI pAMcamA bhavamAM Aja bharatakSetramAM kharamA ' amama ' nAme tIrthaMkara thazeA tamArA adhu khaLalagna ahIMthI pAMcamAM devaleAke jaze tyAMthI cavIne manuSya thaze tyAMthI deva thaze ne te pachI pAMcame bhave utsarpiNI kAlamAM A bharatakSetramAM rAjA thaze ne tamArA tImAM mAkSe jaze. ( kAI sthAnake cAdamA ni:pulAka tIrthaMkara thaze ema paNa mRtyuM che ) bhavitavyatA baLavAna che karmone Adhina rahelA jIvAnu du:kha TALavAne koI samartha nathI." bhagavaMte murArine Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (920) kahyuM bhagavana anyatra vihAra karI gayA. ne kRSNa parivAra sahIta dvArikAmAM AvyA. leAkeAne dharmamAM jAgRta rahevAne A dheASaNA karAvIne sAvadhAna karyo jethI sarve leAkeA dvArikAnA macAva mATe tapa, japa, vrata, niyama vagere yathAzakita dharma kArya mAM udyama karavA lAgyA. prANIone jIvitathI adhika khIjuM zuM vhAlu hAya che ? kai nahIM. yAdava kumArAnA mUDhamArathI maravA paDele| dvaipAyana mRtyu pAmIne bhuvanapati nikAyamAMnI pAMcamI agnikumArana- kAyamA devapaNe utpanna thayA. utpanna thatAMja avadhijJAnathI pUvonuM vera sAMbhArate te dvArikAmAM ALyeA. parantu sarve leAkA vratamAM-dharma mAM tatpara hAvAthI e dharma prabhAve karIne devanu kAMiMpaNu cAlI zakayuM nahI. leAkeA upavAsa, chaThTha, aThThama vagere tapasyA karatA bhagavAnanI bhaktimAM evA teA layalIna-bhaktimAna hatA ke devatA temanu kaMi paNa aniSTa karavAne zaktivAna thayA nahI. chatAM emanA nAza karavAnI taka zeAdhatA devatA peAtAnA devalAkanAM apUrva sukha cheDIne dvArikAmAM agIyAra varSa paryaMta rahyo. prANIone veranA saMbaMdha ghaNuAja kaleza kAraka hAya che. vera e emane evI teA mIThI cIja jaNAya che. ke zatrune jyAre te ThAra kare che tyAreja ene nirAMta vaLe che, sukha, bhAga kuTuMba, priyA ane putra karatAM pazu veranI vasulAtane verAMdha prANI uMcAmAM UMcI vastu gaNe che. dvaipAyana paNa e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 121 ) verathI adha hatA dvArikAne, yAdavAne nAza karavA eja tenA eka nizcaya hatA. agIyAra varSanAM vhANAM jota jatAMmAM vahI gayAM chatAM e nizcaya jarAya DagyA nahAtA. e leAkeA kyAre dhama thI patIta thAya ane peAtAne lAga maLe, mAtra evA samayanIja rAha jotA hatA veranI vasulAta AgaLa devalAkanA sukhAne paNa tRNasamAM gaNatA hatA. agIyAra varSa vahI gayAM ne khAramA varSanA divase eka pachI eka pasAra thavA lAgyA. eTale bhAvIbhAvane cAge leAkAe dhAryuM ke " ApaNA tapathI dvaipAyana bhraSTa thaine nAzI gayA ne ApaNe jIvatA rahyA mATe svecchAe ramIye, khelIye ne kIDA karIe evA vicAra upara AvIne teo svacchaMdapaNAmAM Asakta thayA tapa, japane prabhu bhakti save kaI cheDI dIdhuM. madyapAna karavA lAgyA. abhakSyane paNa khAvA lAgyA. aneka prakAranA saMsAranA pApamaya vyApAramAM te AgaLa ne AgaLa vadhavA lAgyA. yAdavAnI ne dvArakAvAsI nagarajaneAnI AvI ceSTA joIne dvaipAyana manamAM khuzI thayA. " hAza! agIyAra agIyAra varSe paNa Aje mArI phatteha thai (dhIrajanAM phaLa hamezAM mIThAM ja hAya ) je samayanI huM rAha jotA hatA te samaya Aje mane anAyAse prApta thaye ne e leAkeAnu bhAgya paravArI gayuM. nakkI have emanuM AvI banyuM che" ema manamAM citavatA pUnA dvaipAyana rUSi dvArikAnA nAza mATe have taiyAra thai gayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) zuM karIye ? suvarNa mayI dvArakAnI bhavitavyatA ja evI hatI. zrI kRSNane peAtAnI AMkhe-peAtAnI A dvArIkAne maLatI-saLagatI jovAnuM bhAvI paDakAra karI rahyuM hatuM. enuM aMjaLa AvI pahoMcyu. eTale leAkeAnI maneAvRtti phrI gai. ane dharma dhyAnanI je zubha lAgaNI hatI te paNa naSTa thai gaI. mANasa jyAre judI ja dhAraNAmAM rame che tyAre vidhinA rAha ghATa vaLI enAthIya judA heAya che. bicArA mAnavInu tyAM zuM cAlI zake ? sau koIne pasaMda paDI. jaina nitya pATha saMgrahuH--prabhAtamAM smaraNu karavA ceAgya navasmaraNu uparAMta khIjAM stAntra, chaMda, rAsa vigere dhaNI bAbatAne samaha A pustakamAM karavAmAM AvyA che. jethI dareka baMdhune A pustaka ghaNuM ja upayAgI ane sagavaDatAvALu` che. kiM. rU5 0-10-0 seA nakalanA rUA 50=00 paca pratikramaNa pADha sAijha:--A pustaka meTA akSaramAM chUpAyela chatAM tenuM kada ane bAinDIMga eTalu suMdara karavAmAM AvyuM che ke tenI mAgaNI dareka sthaLethI uparAupara Ave che. A tenI trIjI AvRtti che. pAMca pratikramaNa uparAMta ghaNA upayogI viSayA dAkhala karavAmAM AvyA che. kiM. rU! 0-10-0 seA nalanA rUA 50-0-0 lakhAH--jaina sastI vAMcanamALA, rAdhanapurI bajAra--bhAvanagara. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM. dvArikA dahana- dvArikA dahanane samaya najIka AvavAthI rAmakRSNathI pUjAtA zrIsthaMbhana pArzvanAtha adhiSThAyaka devatAe bhagavaMtanA bhakta janane svapna ApavAthI e mANase thaMbhana pArzva nAthanI pratimAne rAtrine samayeja koIne paNa jaNAvyA vagara samudramAM padharAvI dIdhI. prAta:kALane samaya thayo ne rAmakRSNa darzana karavA AvyA te pratimA geba ! rAmakRSNa camakyA. bhAvI anarthanA paDakAro jANI aMtaramAM kheda thaye paNa e ananA paDakAre, e bhAvI aMdhakAranA paDadAo, dUra karavAnI e samartha purUpenI zakti nahotI. nagaramAM je je prabhAvika vastuo hatI te sarve adazya thaI gaI. zrIsthaMbhana pAzva nAthanI e adbhuta pratimA samudranA athAga jaLamAM atyAre te garaka thaI gaI. kaipAyana deva veranI vasulAta levAne dvArikA upara dhasI AvyuM. eNe dvArikAmAM aneka prakAranA upadrava utpanna karyA. zarUAtamAM meghavRSTinI mAphaka AkAzamAMthI agninI vRSTi thavA lAgI AkhI nagarI kSobha pAmI gaI, satyAnAza, sarva nAzane AraMbha thaI cukyA hatA jokee jANyuM ke dvaipAyane purepurU vera vALavA mAMDayuM hatuM. pRthvI paNa kaMpavA lAgI. uparA uparI dharatIkaMpa thatA ne makAna jamInadosta thatAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 124 ) hatAM. gharamAM, geAkhamAM, bhIMtamAM, pachItamAM rahelI patthara, kASTAdikanI mUrtie hasavA lAgI. sUrya ma`DalamAM chidra jovAmAM AvyuM. caMdra sUryanAM vAraMvAra grahaNa thavA lAgyAM. bhIMtAmAM citrelA devatA ane devIe aTTahAsa karavA lAgyAM. dhumADAnA goTegeATa phelAvA lAgyAM. adhurAmAM purA hiMsaka jAnavare nagarajaneAne herAna karavA lAgyAM. e samaye svayaM dvaipAyanadeva paNa zAkinI, DAkinI, bhUta ane vaitAlAne sAthe laine nagaramAM karavA lAgyA. nagarajanA A bhayaMkara dazyA jovA lAgyA. rAma kRSNanAM e prabhAvika hala, cakra, Adi rato adRzya thaI gayAM. dvaipAyane nagaramAM bhamatA sa MvavAyu utpanna karyo. e vAyue kASTane tRNa vagere badhethI lAvI lAvIne nagarImAM nAMkhavA mAMDyAM. temaja je leAkeA meAtanA bhayathI nagarInI bahAra nAzI jatA hatA temane paNa pAchA lAvI lAvIne nagarImAM nAkhyA. sarve dizAmAMthI vRkSAne ukheDIne nagarImAM nAMkhI AkhI nagarI kASTathI bharI dIdhI. temaja sATha kulakATI bahAra rahelAne maheAtera kulakATI dvArakAmAM rahenArA e sarvene ekaThA karIne e dvaipAyana asure dvArikAmAM agni pragaTa karyA. pralayakALanA agni same e agni badhA vizvane adhakArathI pUrI detA dhar r zabda karatA dvArikAne khALavA lAgyA. enuM bhakSaNa karavA lAgyA. devatAnI apUrva zaktithI khAlakathI te vRddha paryaMta badhA leAkeA eDIthI jANe dhANA hoya ema pAtAnI jagAmethI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 125) eka DagaluM paNa cAlavAne samartha thayA nahI. duHkhanI cIsecIsa mukatAM lAkha kuTuMbane paNa atyAre kaI bacAvI zake tema nahotuM. A samaye rAmakRSNa vasudeva, devakI ane rohiNIne agnimAMthI bahAra kADhavAne, rathamAM besAryA, paNa vAdI jema sarpane IMbhita kare ema devatAe e rathanA ghoDAne sthaMbhAvI dIdhA jethI eka DagaluM paNa cAlavAne te samartha thayA nahI. jyAre ghaDA ke vRSabhe kaI ratha kheMcavAne samartha thayA nahI, te vAre rAma ane kRSNa banne azvo ane baLadone choDI daI pite ratha kheMcavA lAgyA. eTale rathanI dharI ta ta zabda karI lAkaDAnA kaTakAnI jema bhAgI paDI. chatAM paNa evA rathane kheMcatA mAMDamAMDa rAma kRSNa nagaranA daravAjA pAse AvyA eTale devazaktithI nagaranA daravAjA baMdha thaI gayA. rAme eka paganI lAta lagAvIne daravAjAnAM kamADa bhAMgI nAMkhyAM. ne rathane gaDha bahAra kheMcavA mAMDyo paNa ratha pRthvImAM garaka thaI gayo. je koI paNa rIte bahAra nIkaLyA nahI. chatAM rAma ne kRSNa mAtApitAne bacAvavAne ati parAkrama karIne rathane kheMcavA lAgyA. tevAmAM e kaipAyanadeva temanI AgaLa pragaTa thaIne bolyo " are rAmakRSNa! tamane A zo meha thayo che? meM tamane kahyuM'tuM te saMbhALe ke tamArA be jaNa sivAya A nagarImAMthI koI trIje agnithI bacI zakaze nahI. kAraNake mArA tapanuM phala huM evI rIte niyANuM karIne hArI gaye chuM." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "kaipAyananAM vacana sAMbhaLIne e mAtApitA gadagadIta kaThe bAlyAM. vatsa ! tame te have cAlyA jAva ! tame be bAMdhave jIvatA hazo te badhA yAdave jIvatA ja che. have vadhAre prayatna karavAthI saryuM ? tame te amane bacAvavAne prayatna karavAmAM uNapa rAkhI nathI paNa bhavitavyatA ja baLavAna che. tyAM baLavAna mANasane zuM upAya ? ame prabhunI pAse dIkSA na lIdhI te enuM phala have bhegavazuM." mAtApitAnAM evAM vacana sAMbhaLyA chatAM paNu rAma kRSNa tyAM ja ubhA rahyA. kemake sneha e zuM duSya vastu che. have vasudeva, devakIjI ne rohiNIe mRtyune yegya ArAdhanA karavA mAMDI. "atyArathI amAre jagat prabhu zrI nemanAthanuM zaraNa che. caturvidha AhAranAM ame paccakhANa karIe chIe, jagataprasiddha cAra zaraNa, arihaMta, siddha, sAdhu ne kevalI prarUpita dharma ame aMgIkAra karIye chIe. ame koInA nathI, jagatamAM keI amArUM nathI." e prakAre ArAdhanA karIne navakAra maMtranA dhyAnamAM teo eka citta thaI gayAM-maraNane mATe taiyAra thaIne rahyAM, eTale dvaipAyane temanI upara meghanI jema agnine varasAda varasAvye jethI traNe jaNa mRtyu pAmIne devake gayAM. mAtApitAnA zekathI vihavala thayelA rAmakRSNa nagaranI bahAra nIkaLIne jIrNodyAnamAM AvyA. tyAM rahIne ubhA ubhA baLatI e eka vakhatanI suvarNamayI dvArikA jevA lAgyA. e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 127). maNumaya, rannamaya, mANekamaya divAle agnithI bhasma thatI pASANunA curNanI jema muke thatI hatI. bAvanAcaMdana ne gazIrSa caMdananA apUrva sugaMdha varSanA staMbha dhArAnI jema baLI khAkha thaI jatA hatA. kallAnA e hIrA ne mANeka jaDyA kAMgarAo taDataDa zabda karatA tuTI paDatA hatA. makAnonAM taLIyAM phaTa phaTa phuTatAM hatAM. pralayakAlamAM jema sarve kArNava rUpa thaI jAya ema sarve nagarI ekAnala rUpa thaI jatI hatI. nagaramAM agninI javALAo potAnuM vaitALa svarUpe pragaTa karIne nAcatI hatI. emAM aneka prakAranI garjanAo thatI hatI. vistAra pAmate dhumADo nagarane aMdhakAramaya karI dete hate. dvArikAnI AvI du:khadAyaka sthiti jotA kRSNa baLApa karavA lAgyA. loko zaraNane mATe rakSaNa mATe bumo upara bu. pADatA hatA. paNa e samartha kRSNanI Aje zakti nahotI ke temane bacAvI zake. emanA manamAM kaikai thaI jatuM hatuM. emanuM aMtara duHkhathI-zakathI ghaNuM ja kaLakaLatuM hatuM. badhA vizvane vijaya karavAmAM pote samartha chatAM kRSNa Aje ekapaNa manuSyane bacAvI zakatA nahotA. "hA ! he rAma ! he kRSNa! amane bacAva! amAruM rakSaNa kare!" evA aneka dIna janenA pokAro temane kAne athaDAtA hatA. chatAM te zuM kare ? e samRddha dvArikAne azruvALI AMkhe jotA ubhA hatA. "hA! bAMdhava! napuMsaka evA mane dhikkAra che ke A baLatI nagarIne taTasthapaNe huM joyA karuM chuM. prajAnA anAtha pokAre Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 128 ) huM sAMbhaLyA karuM chuM. hAya ! baMdhu! mArUM satva, parAkrama badhuM kayAM gayuM. mArAM e devadhiSita Ayudho paNa kyAM jatAM rahyAM? ke ni:satvanI mAphaka huM A badhuM joyA karuM chuM. Arya! A sarve huM kevIrIte sahana karUM ? kayAM jAuM?" hari ! kheda nA kare. bhagavAna neminAthe je bhaviSya kahyuM hatuM te ja pramANe banyuM che. kemake bhAvI kadApi anyathA thatuM nathI. have ApaNe cAle AgaLa jaIe. ApaNA bALasnehI paDe ApaNA aMtaranA sagA che temanA rAjayamAM ApaNe jaIe." baLabadra anuja baMdhune AzvAsana ApatAM bolyA ane tyAMthI AgaLa cAlyA. hA ! ApaNe tyAM paNa zuM meM laIne jazuM kemake ApaNuM samRddhinA samayamAM meM temane dezanikAla karyA che." hari bolyA. "chatAM baMdhava! satparU hRdayamAM upakAranuM ja smaraNa kare che. naThArA svapananI jema kayAre paNa aparAdhane saMbhALatA nathI. anekavAra ApaNe emane satkAra kareluM hovAthI e ApaNI ulaTI pUjA karaze." balabhadranAM vacana sAMbhaLIne pAMDu mathurAne raste cAlyA. banne parAkramI bAMdha pagapALA, ekAkI nairUtya dizAnA mArge prayANa karI gayA. rAma kRSNanI strIo ane putra jemaNe prathama dIkSA lIdhI nahAtI teo zrI neminAthane saMbhAratAM emanuM zaraNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 129) aMgIkAra karI anazana karI agninA upadrava vaDe ja e badhAM mRtyu pAmI gayAM. evI rIte sATha kulakeTI ane bahetara kulakeTI yAdavo baLIne bhasma thaI gayAM. cha mAsa lagI avicchinnapaNe dvArikAnagarI AgathI baLyA karI. pachI e bhasmIbhUta thayelI dvArikAnI rAkhaDI upara lavaNa samudranAM athAga jaLanAM mejA pharIvaLyAM. eka vakhatanI aNamolI nagarInuM nAma nizAna paNa e rIte nAbuda thayuM. prakaraNa 5 mu. mRtyunI vATe - keIeka nagaranA madhya bhAgamAM eka divya AkRtivALe purUSa cAlyA jAya che. enI deva samAna AkRti joI loko aneka prakAranI kalpanA kare che ke "A purUSa te koNa haze? zuM manuSyanuM AvuM athAga svarUpanagarInA lake to vicAra karatAja rahyA ne te uttama purUSa AgaLa cAlyA gayA. eNe eka kadAInI dukAnethI potAnI mudrikA ApIne aneka jAtanI mIThAI lIdhI. evI rIte bhejananI vastu laIne e purUSa anukrame nagaranI bahAra javA lAgyuM. tene vAraMvAra jevAthI lekanA jANavAmAM AvyuM ke hAM ! hAM ! A purUSa te bIjA spe. 9 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (130 ) koI nahI paNa baLabhadra pite ja hovA joIe. kemake dvArikA baLIne khAkha thaI gayelI hovAthI temaja enI rAkhaDI paNa samudramAM taNAI gaI hatI. jethI tyAMthI nikaLelA baLabhadra bhamatA bhamatA ahIMyAM AvyA jaNAya che." baLabhadra nagaranA daravAjA pAse AvyA. nagaranuM nAma hastikalpa hatuM. ahIMyA dhRtarASTranA putra acchadaMtanuM rAjya hatuM. pUrve jyAre pAMDee zrIkRSNane Azraya laIne karane vinAza karyo tyAre A acchadaMtane bALaka jANIne mAtra rahevA dIdhuM hatuM. e acchadaMtane rakSakoe baLabhadranA AgamananA samAcAra ApyA. "ke baLabhadra je kaI purUSa coranI jema mahA mulyavALAM vIMTI ane kaDu ApIne bhejananI vastuo kharIdI nagara bahAra jAya che, te baLabhadra agara tenA je kaI bIje have joIe. he svAmIna ? ame Apane jAhera karIe chIe. pitAnA duzmananuM nAma sAMbhaLyuM. Ama ekAkI cAlI calAvIne nagaramAM Avelo joI acchadaMtarAjAe nagaranA daravAjA baMdha karAvI dIdhA ane sainya laIne baLabhadrane mAravA dha. sakala sainya sAthe A acchadaMtane Avate joIne baLabhadra pairyatAthI khAvAnI vastuo bAju upara mukIne AlAnathaMbha ukheDI siMhanAda karIne sainyane mAravA lAgyo. siMhanAda sAMbhaLIne zrIkRSNa ekadama nagara tarapha dehayA. paNa nagarInA daravAjA baMdha hatA jethI eka pAhuprahAjarIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 131 ) lIlAmAtramAM daravAjA bhAMgI nAMkhyA. samudramAM jema ene grAsa karavAne vaDavAnala pese tema kRSNanagaramAM peThA. kRSNa te daravAjAnI moTI bhUgala laIne sainikone mArI nAMkhyA. ane achadaMtane bAMdhIne kuTavA mAMDe. tethI kRSNanA pagamAM paDIne eNe kSamA mAgI tyAre rAmakRNe kahyuM. "are mukha? amArI bhUjAnuM parAkrama kAMI nAza pAmyuM nathI. te jANatAM chatAM paNa A zuM hyuM? jA nizcaLa thaIne tAruM rAjya bhegava, tArA bhayaMkara aparAdha chatAM ame tane choDI mukaye chIe ApramANe kahIne acchadaMtane choDI muko. ne banne bAMdhave nagaranI bahAra udyAnamAM AvIne jojana karavA lAgyA. bhejana karyA pachI thoDIka vAra vizrAMti laIne AgaLa cAlyA. cAlatAM cAlatAM te dakSiNa dizAe vaizaMbInagarInA vanamAM AvyA. madyapAna ane lavaNa sahIta ati tikhI bhojana karavAthI grISmarUtunA vegathI ahIMyAM AvatAM ja zrIkRSNane zramathI, zokathI ane sakala puNyane kSaya thaI javAthI ati AkarI tRSA utpanna thaI jethI te baLabhadrane kahevA lAgyA. "bhAI ! atI tRSAthI mArUM tALavuM sukAI jAya che jethI A chAMyAvALA vanamAMthI have AgaLa cAlavAne huM jarAya paNa samartha nathI." baMdhu ! huM utAvaLe jaLa laIne AvuM chuM, tame A vRkSanI nIce ArAma . paNa jAgatA raheje. pramAda seva nahI." ema kahIne baLabhadra jaLa zodhavAne cAlyA gayA. zrI kRSNa paNa ati zramita ane tRSAtura hovAthI eka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 132 ) paga bIjA jAnu upara caDhAvIne rastA upara rahelA mATA tarUvaranI nIce pILuM vastra ADhIne sutA. ne kSaNavAramAM e vananI maMda maMda pavananI AnaHjanaka laherIethI zAMti pAmatA nidrAvaza thai gayA. ahIMyAM rAmane pANI levA jatAM apazukana thavA lAgyA. jethI pAchA vaLI AvI zrI kRSNane kahevA lAgyA " bAMdhava? huM jaLa laIne AvuM tyAM lagI kSaNu mAtra paNa pramAda sevaze nahI. ' pachI AkAza tarafa najara karatAM baLabhadra khelyA. huM vanadevIe ! mArA anuja aghu Aje tamAre zaraNe che. mATe e vizvavatsala purUSanI rakSA karajo. " A pramANe kahIne rAma jaLa levAne cAlyA gayA. jaLanI zeAdhamAM keTalAya dUra jatA rahyA. hAthamAM dhanuSyane dhAraNa karanArA ane vyAghracarmanA vastra paheranArA eka zikArI jevA jaNAtA purUSa vanamAM kratAM karatAM ahIM AvI caDhyo, zikAranI zeAdhamAM bhamatA e zikArIe dUrathIkRSNajInA caraNamAM padma camakatuM joI mRgalAnI buddhie tarataja enA zikAra karavA jherakhANu caDAvyuM. ane cheDI mukayuM je mAzu saDasaDATa karatu caraNane ArapAra bhedIne bahAra nIkaLI gayuM. mANu vAgavAnI pIDAthI kRSNa nidrAmAMthI ekadama beThA thaI gayA ane khelyAM. are! mane niraparAdhIne kayA kruSNe Ama . chala karIne khANu mAryuM. pUrve kayAre paNa mane kAie AvI rIte prahAra karyAM nathI,. ne meM paNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 133) AvI rIte chaLathI koIne mAryo nathI, mATe je che te pitAnuM nAma kahe. " A pramANe kRSNajInAM zabdo sAMbhaLIne zikArI ke manuSyano vadha thayo che ema samajo ane vRkSanI dhaTAmAM rahIne bolyA ke " harivaMzamAM utpanna thayelA dazamA dazAI vasudavano huM jarAdevI strIthI janmele jarAkumAra nAme putra chuM. rAmakRSNane agraja-moTo bhAI 6. zrI neminAthanAM vacana sAMbhaLIne zrI kRSNanI rakSA karavA khAtara huM A vanamAM Avyo chuM. ahIMA rahetAM mane AjakAla karatAM bAra bAra varSanAM vahANuM vahI gayAM paNa meM ahIMyAM ke manuSya prANI joyuM nathI te Ama manuSyanI mAphaka bolanArA tame keNa cho ? " jarA kumAre pitAnI TuMka hakIkata kahI saMbhaLAvI e mANasanuM oLakhANa mAgyuM. are! purUSa rUpa vyAdhra baMdhu! Ama Ava! Ama Ava! tuM jene mATe vana vana rakhaDe che. e ja tAre baMdhu huM kRNuM chuM. he bAMdhava! tAre e bAra bAra varSane prayAsa Aje vyartha ga che ne bhagavAna zrI neminAthanAM bhaviSya kathana je satya thayAM che te ? " kRSNa jarA kumArane oLakhIne belyA ene potAnI pAse bolAvyo. zrI kRSNanuM nAma sAMbhaLIne jarA kumAra camaka. zuM tame kRSNa?" ema bolato jarA kumAra kRSNanI pAse deDI AvyA ane kRSNane joI te tatkALa mucchita thaI gayo. keTalIka vAre mAMDa mAMDa saMjJA meLavIne te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (134) rUdana karavA lAgyo ne kRSNane pUchavA lAgyo. "are baMdhava! tame ahIMyAM kayAMthI ? ne A zuM thayuM? zuM dvArikA dahana thaI gaI. ne yAdavene kSaya thaI gayo. are ! tamArI avasthA jetAM neminezvaranI bhaviSyavANI akSareakSara satya thaI hoya ema jaNAya che. " jarAkumAranI vANI sAMbhaLIne zrI kRSNa dvArIkA dahanane TuMka ItihAsa mAMDa mAMDa kahI saMbhaLAvyuM eTale jarAkumAra rUdana karatAM bolyo, "are bhAI! zatrune gya evuM meM A kevuM anucita kArya karyuM ! yAdanA muguTamaNi evA tamArA sarakhA vizvavatsala purUSanI nAnAbhAInI meM hatyA karI jethI naraka bhUmimAM paNa mane jagyA maLaze nahI. hA ! duSTa deva ! te A zuM karyuM? ke tamArI rakSA mATe meM vanavAsa svIkAryo paNa mane kayAMthI khabara ke e duSTa vidhie tamArA kALarUpe mane ja kapele che. nahItara huM ja AtmaghAta karIne marI jAta. he pRthvI ! tuM phATI jA ke tArA udaramAM thaIne huM svadeheja duHkha bhegavavAne naraka lokamAM jAu. bhAInI hatyA karIne have mAre saMsAramAM jIvatAM rahevuM e mane narakathI paNa adhika du:khadAI che. are ! te vakhate bhagavaMtanuM vacana sAMbhaLIne huM marI kema na gaye? kAraNa ke tame vidyamAna chatAM huM kadAca marIjAta to mArA nAzathI dunyAne kaMI khoTa paData nahI." e pramANe vilApa karatA jarAkumArane zrI kRSNa AzvAsana ApatAM kahevA lAgyA ke " bhAI ! have zoka karavAthI zuM phAyado? kAraNo me tevo purUSa paNa vidhAtAnuM ullaMghana karI zakto nathI. je banavAnuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 135) hoya che te avazyameva banyAja kare che. ApaNA vizALa yAdavakuTuMbamAM mAtra have tame ekaja bAkI che. mATe cirakAla paryata jIvone ahIMthI cAlyA jAo. kemake je rAmabalabhadraahIMyAM AvI pahoMcaze te A kRtya jANIne tamane avazya mArI nAkhaze. mATe A mArUM kastukSaratna nizAnI tarIke laIne tame pAMDa pAse jAva ane sarve vRttAMta temane saMbhaLAvaje. teo jarUra tamane madada karaze. ahIMthI jAva to avaLe pagale jaje ke jethI rAma tamArAM pagalAM zodhatA AvI zake nahI. mArA vacanathI sarve pAMDane khamAvaje." evI rIte zrIkRSNanI samajAvaTathI jarAkumAra emanI pAsethI kaistubharatna laIne kRSNanA caraNamAMthI pitAnuM bANa kheMcI kADhIne tyAMthI pAMDu mathurA cAlyA gayA. jarAkumAranA gayA pachI ekalAM paDelA kRSNa vanamAM carasunI vedanAthI AkuLa vyAkuLa thavA lAgyA. kevuM parivartana jagatamAM AjasudhI advitIya sattA bhegavanAra have alpa samayane memAna hato ne jagata upara svataMtrapaNe hukamata vizALa vaibhava dIgha kALa paryata bhegavI hatI. te duniyAne tyAga karavAne samaya have najIka AvyuM hatuM samRddhivALA kRSNa ane atyAranA kRNa enA e ja hatA paNa samaya bIjo hatA. e samartha kRSNa pAse mRtyune samaye atyAre koI nahotuM. trakhaMDa dharatI upara ezvarya jogavanAra vanamAM atyAre zrIkRSNa ekalAM ja hatA. are! chAyAnI mAphaka haMmezAM sAthe rahenAra balabhadra paNa atyAre alaga thayA hatA. e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (136) hajAre strI, putrane sevakemAMthI atyAre koI pAse nahotuM. hA ! e duSTa vidhine zuM kahIye, traNa khaMDa pRthvIne bhagavanAra atyAre jaLa vagara talasato hate. pANIne badale kahelAM Qdha hAjara thatAM tene mATe atyAre najIvuM pAchuM paNa enA nazIbamAM nahatuM. du:khanI vyAdhithI taraphaDatAM kRSNane mRtyughaMTa vAgI cukyo hate. aMtasamaya najIka AvyuM jANu bhagavaMta neminAthanuM smaraNa karavA mAMDyuM. "arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhuone mana vacana ne kAyAthI namaskAra karyo. vaLI jeNe amArA jevA pApIone tyAga karIne dIkSA aMgIkAra karI dharmatIrtha pravartAvyuM. evA zrI nemibhagavaMtane mAre namaskAra. thAo e pramANe bolatAM zrIkRSNa taNanA saMthArAmAM jAnuM upara caraNa mukIne sutA ne vastra oDhIne ciMtavavA lAgyA ke - bhagavaMta nemInAtha, varadatta Adi gaNadhare, pradyumna vagere mArA kumAre ane rUkSamaNi ItyAdika mArI strIone dhanya che ke jemaNe saMsArU rUpa kArAgArane tyAga karIne dIkSA aMgIkAra karI. are ! kaSAothI parAbhava pAmelA mane dhikkAra che ke huM koI paNa tyAga karavAne zaktivAna na thayo. A amulya mAnavabhava badho eLeja gaye." ityAdika zubha bhAvanA bhAvatAM vyAdhinI pIDAthI zrIharInuM sarva aMga bhagna thavA lAgyuM. pApanA udaye karIne pIDA emane adhika thavA lAgI. narakagatimAM javAnuM hovAthI enI anUpUvI udaya AvI. je gatimAM emane javAnuM hatuM te gatine cagya vezyAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 127 ) ayavasyAya emane utpanna thayA. jethI kRSNa kApathI AkuLa vyAkuLa thayA chatAM viveka bhraSTa thaI gayA. " are ! vizvamAM advitIya vijaya meLavanAra evA huM ke jenA devatA ke manuSyA phAi paNa parAbhava karavAne zaktimAna na hatA. tene dvepAyane kema mAThI avasthAe pahoMcADayA ! hA e duSTa jo atyAre mArI najara AgaLa heya tA jarUra huM ene mArI nAkhuM. mArA jevA parAkramI AgaLa e tuccha dvaipAyana kANu mAtra che vaLI mArAthI nAza pAmatA e dvaipAyananu rakSaNa karavAne jagatamAM khIjo koi samartha che ? hA ! e duSTe mane kevA hAla havAla karI nAkhyA. " eka tarapha tRSAnI AkarI vedanA vAsudevane herAna karatI hatI. bIjI tarapha khANunI pIDA emane asahya thatI hatI. asaMkhya mANaseAnA piravAravALA atyAre mRtyu zaiyA upara ekalAja sutA hatA. AvyA tyAre paNa ekalAja hatA. jAvAne vakhate paNa saMsAramAM e vizva vatsala purUSa ekalAja hatA. atyAre raudra dhyAnamAM tatpara thaine, dvepAyana upara manamAM ati krodha karatA vAsudeva jala jala karatA eka hajAra varSanuM AyuSya pUrNa karIne A dunyAmAMthI haMmezane mATe kuca karI gayA. zubhAzubha karelA karmAnA hisAba cukavavAne para leAkane mArge prayANa karI gayA. e khaLabhadra jaLa laine Ave te pahelAMja hAra mRtyu pAmI gayA. bhayaMkara yuddhomAM zatruonA aneka prahAro jIlanArA kRSNa mAtra jarA kumAranA najIvA mANunA AghAtathI humezane mATe mRtyunI zayyA upara sutA ja rahyA. kRSNanA nAmane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 138 ) oLakhAvatu e zyAma suMdara zarIra cheDIne cirakALa paryaMta emAM rahIne sukhabhogavanArA samartha AtmA du:kha bhAgavavAne cAlyA gayA. e nirjIva zarIra ahIyAM paDI rahyuM. AtmA vagaranA e zarIranA have kAMI upayAga na hatA. kaMsanA kArAgRhamAM janmyA pachI zrIkRSNe sALa va kumArapaNAmAM rahyA, chappana varSa maMDalikapaNAmAM ane navaseAne aThThAvIza varSa jarAsaMdhanA nAza karyo pachI a cakrIpaNAmAM emaNe pasAra karyo. nemInAtha bhagavAnanA e avirata zrAvaka hatA. evI rIte eka hajAra varSa paryaMta A jagatamAM IMdra samI sAhebI bhAgavIne A bharatakSetranA e chellA vAsudeva peAtAnI bhUmI cheADIne para bhUmImAM gayA. deva vicitratA te jue ke mRtyu samaye vidhie khaLabhadrane paNa emanAthI judA pADayA. emanA duzmanAnA mukha haMmezane mATe ujjavaLa thayAM. mitrAne hamezAM raDatA cheDIne e kRSNa cAlyA gayA. jagatamAM evA apUrva zaiAbhAgyazAlInuM maraNu evI rIte ghaNu Mja vicitra thayu. saMsAranu nATaka te juo ke zrIkRSNa jevA samartha purUSanu maraNa paNa kevI rIte thayuM ? ~~ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 6 huM hA? kRSNa!' baLabhadra te jaLa levAne gayA hatA. AsapAsa aneka jagyAe tapAsa karatAM mahAmuzkelIe keTalI vAre jaLanAM darzana thatAM kamalanA pAMdaDAMne patrapuTa-daDI banAvI emAM jala bharIne kRSNanI pAse tvarAthI AvavA lAgyA. paraMtu mArgamAM emane aneka prakAranA apazukana thayA. jethI aneka prakAranA saMkalpavika9pa karatA te kRSNanI pAse AvyA. pitAnA baMdhune vastra oDhIne nirAMte sutelA jANI baLabhadra tenI pAse thoDIka vAra beThake e sukhe sUI gayA che te bhale suve." ema vicAratA pAse beThA. thoDIka vAra thaI eTalAmAM to emanA zarIra upara mAkhIo baNabaNatI joIne saMbhramathI emanA zarIra uparathI vastra kheMcI lIdhuM. tevAmAM epriyabAMdhavanuM vivarNa thaI gayeluM mRtaphlevara joIne baLabhadra chedelA vRkSanI jema mUccha khAIne pRthvI upara tuTI paDayA. koI paNa prakAre vananA maMdamaMda vAyuthI saMjJA melavIne baLabhadde moTe siMhanAda karyo jenI bhayaMkara garjanAthI vAgha, cittane siMha jevAM zikArI prANIo paNa trAsa pAmI gayA, bhayathI AsapAsa nAsavA lAgyAM. vRkSe kaMpavA lAgyA e siMhanAdathI badhu vana khaLabhaLI uThayuM siMhanAdanI sAthe ja e vIra purUSe garjanA karI "je pApIe vizvamAM vIra eva. sukhe sutelA mArA baMdhune mArI nAkhyo che e pitAnA AtmAne jaNa. ane je te kharekhara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 140 ) " baLavAna heAya te mArI sAme Ave! paNa kharI khalavAna hAya e te sutelA upara, khALaka upara, pramAdI ane strIne prahAra karatA nathI. ' ApramANe AkrozakaratA rAma vanamAM bhamavA lAgyA paNa koi manuSyanA patto lAgyA nahI jethI pAchA AvIne mehathI muMjAyelA e rAmakRSNanA mRta zarIra upara paDIne rUdana karatAM vananAM pazu paMkhIo ne paNa raDAvavA lAgyA "are bhAI ! A zuM karyuM ? tame kema mArI sAthe khelatA nathI, kaniSTa chatAM paNa guNAvaDe karIne he garviSTa ! huM vizva zreSTa ! tame kyAM che ? hA ! vizvamAM advitIya vIra nara ! tamArA viSege A bharatakSetra atyAre nadhaNIyAtu thai gayuM ! badhe arAjakartA rUpI zyAmatA prasarI rahI. are khAMdhava ! ekavAra eleA ! elA ! zA mATe mArAthI mAna dhArIne eThA che ? tame teA kahetA hatA ke tamArA vagara huM rahI zakatA nathI, ne atyAre tA tame uttara sarakhA paNu mane ApatA nathI, zuM kAMi mAre| aparAdha thayA ? tethI tame rIsAyA che ke bIjI kAMi kAraNa che. athavA teA jala lAvatAM vAra lAMgI tethI haze, mAMdhava ? e badhu atyAre bhUlI jAone uThA. kemake sUrya atyAre astAcala tarapha jAya che. jethI mahApurUSAne A samaya suvAnA natho. hA ! kRSNa ! beThA thAo ! beThA thAo ! khAMdhava sAthe ATale badhA virodha ! hA ! vizvavatsala purUSa jAgA ! jAgA ! kAlarAtri samI bhayaMkararAtrI jue paDakArA karI rahI che. ApaNane ekAkI samajI ApaNI vIratAne nahI jANanArI te ApaNane DarAvI rahI che. hAya ! murAri ! chevaTe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 141 ) zatruone thru tame hasAvazeA ja ! mitrAne raDatAja rAkhaze kezu ? baMdhu ! AvuM karavu, e tamArA sarakhA vivekI janane yukata nathI. e zatrue ApaNI mazkarI karaze. ApaNane hasaze. mATe jhaTa uThe ke ApaNe AgaLa cAlavAnI taiyArI karIye. "" raDatA ane vilApa karatA khaLabhadra vAraMvAra succho khAvA lAgyA. kemake emanA adhu-sneha apUrva hatA. baLadeva ane vAsudevane eka khIjAmAM evAtA gADha sneha hAya che ke anne eka khIjA vagara jagatamAM rahI zakatA nathI. jethI e vIrapurUSa khALakanI mArke raDI paDatAne khaMdhune uMghamAMthI jagADatA hoya ema jagADavA lAgyA. paNa mAhamugdha maLazadrane kyAMthI khakhara hAya ke eka vakhatanA potAnA priya baMdhu hu Mmezane mATe mAtanI geAdamAM sutA hatA. mRtyunI kAramI niMDhamAM paDelA samatha purUSA jAgyA nathI. jAgavAnA nathI. evI rIte rUdana karatAM khaLabhadre AkhIrAtrI baMdhunA zakha AgaLa vyatIta karI. bIjA divasanA prabhAte pAchA jema uMghamAMthI aMdhune jagADatA hAya tema DhaDhALIne jagADavA lAgyA. " bAMdhava ! jAge ! jIe sUrya keTalA badhA AkAzamAM caDI gayA che. mATe ApaNe paNa have ApaNI musApharI zarU karIe. are haeNri ! AvA dIrghakAla paryaMta te amelA hAya. uThA ! uThA ! '" vAravAra kheAlatA khaLabhadrane khaMdhu taraphathI kAMIpaNa javAba maLyeA nahI. tyAre rAma snehathI mAhita thaIne ane khAMdhe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14ra ) caDAvI jaMgalamAM paribhramaNa karavA lAgyA. dararoja puSpAdithI e mRta zarIranI pUjA karatAM balarAmane cha mAsanAM hANa vahI gayAM. | sneha e saMsAramAM dutyajya vastu che. AhA ! yuddhanA medAnamAM zatruonAM bhayaMkara lehamaya baMdhano chedanAre mANasa paNa snehanA baMdhanane toDI zakato nathI. tenA pAsathI baMdhAyele prANuM nahI karavA yogya kArya kare che. kemake neha e saMsAramAM prANIone abhedya baMdhana che. eTale ja te duHkhe tajI zakAya tevuM che. nehanuM moTAmAM moTuM baMdhana baLadeva ane vAsudevone ja hoya che. arasaparasa e baMdhane je sneha hoya che te temane priyA, putra ke anya najIkanAM saMbaMdhI janamAM paNa hotuM nathI. jagatamAM snehanuM tIvramAM tIvra baMdhana te vAsudeva ane baladevanuM ja? baLarAmane evI rIte aTana karatAM jyAre chamAsa pUrAthayA ne varSAkALa AvyuM te samaye baLabhadrane siddhArtha nAme sArathI baLarAmanI rajA laIne deva thaye hato. teNe avadhijJAnathI pitAnA svAmI balarAmane kRSNanuM mRta kalevara laIne pharatA joyA. jethI pitAnA vacana pramANe AphatanA samayamAM balarAmane baMdha karavAne mRtye lokamAM AvyA pahelAM emaNe mAgI lIdhuM hatuM ke, mArA saMkaTanA samayamAM je tuM deva thAya te mane madada karaje. ema vicArIne te deva satvara pRthvIupara AvyuM. ane balabhadranA mArgamAM parvata uparathI utarato Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 143) eka ratha taiyAra karyo. pote kuTuMbika banIne parvata uparathI utaratA evA rathane eNe bhAMgI nAkhyA pachI e pattharanA bhAgelA rathane sAMdhavAnI mahenata karavA lAgyA. rastAmAM ene pASANune ratha sAMdhato jAIne balarAma bolyA. "are mukha! viSamagiri uparathI utaratAM jenA khaDakhaMDa TukaDA thaI gayA che. evA A pASANanA rathane tuM zuM sAMdhavAne icche che?" baLarAmanI vANI sAMbhaLIne devatA che. he mahApurUSa! "hajAre yuddhamAM nahI haNAyela purUSa yuddha vinA marI jAya. ane te je pAcho sajIvana thAya to A mAro ratha paNa avazya saja thAya."devatAnI evI vANuM sAMbhaLatAM paNa baLarAme kAMI gaNukAyuM nahI, ne Agala cAlyA. AgaLa cAlatAM baLarAme eka sAmAnya je jAte purUSa je, je pASANa upara kamalanuM vAvetara karate hate. ene joIne balarAma bolyA? "bhalA mANasa! zuM pASANu upara te kamale ugatAM haze? tuM nakAmI AvI khATI mahenata kema kare che?" "Arya ! tame te bIjAnIja bhule jotA lAge che. tamArI puMThala dava lAgI rahyo che ene to tame joI zaktA nathI. paropadeze pAMDitya ! "devatAe kahyuM. kema vArU! zuM huM khoTuM kahuM chuM ? "balarAma bolyA." "khoTuM nahIto tyAre sAcu? juo tamArI khAMdhe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (144) rahela anuja baMdhu pAche jIvaze te patthara upara paNa kamala ugaze. "enI evI vANI sAMbhaLatAM paNa baLadeva kaMI paNa na gaNakAratAM AgaLa cAlyA gayA. AgaLa zuM joyuM? eka mANasa banI gayelA vRkSane jaLa vaDe siMcana karatA hatA tene joIne baLadeve kahyuM. "are muDha! A baLI gayelA vRkSane zuM tuM navalapa karavA dhAre che ke ? " hA ! tamArI kAMdhe raheluM A zaba je pharIne Avaze te mAruM vRkSa paNa navapallava thaze" chatAM rAmane kAMI bodha thaye nahI ne AgaLa cAlyA. eTale temaNe eka vALane A mRtagAyanA mukhamAM ghAsa nAkhIne tene khavADato dIThAjethI baLabhadra bolyA. "are bheLA? A hADakAM khakhaDatI marelI gAyanA maeNmAM tuM ghAsa nAkhe che to te khAze ke ?" "je tamAre anuja baMdhu jIvate thaze te A mRtagAya paNa sajIvana thaze." devatAe kahyuM. vAraMvAra A pramANe sAMbhaLavAthI baLarAma vicAramAM paDayA ke "zuM tyAre mAre anuja baMdhu marI gaye che? jethI A judAjudA mANase eka sarakheja javAba Ape che. "snehanuM tIvra baMdhana kaikazithila thavAthI baLarAmane e pramANe vicAra thayo. eTale devatA tarataja potAnA mULa svarUpamAM-siddhArtha sArathinA rUpamAM pragaTa thaye. ane bolyA "huM tamAre sArathi siddhArtha chuM. tamArI rajAthI dIkSA laIne tapasyA karate AyuSya kSaye huM deva paNe upanyo chuM. tame pUrve mArI pAse karelI mAgaNuM yAda che ke te mAgaNane anusAre huM tamane baMdha karavAne Avyo chuM." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 145) baLarAme siddhArtha sArathine oLakhyo ane tenAM vacana sAbhaLIne keka tene bhAna AvyuM. gadagadIta kaMThe eNe kahyuM "siddhArtha! zuM tyAre mAre anuja baMdhu marI gaye? ene koNe mAryo? ema belatA emanI AMkhamAMthI AMsu nIkaLI paDayAM, baLarAma raDI paDayA. pUrve nemiprabhue kahyuM hatuM te yAda che ke, jarAkumArathI kRSNanuM mRtyu thaze. atyAre te bhaviSya kathana satya thayuM che. kemake tIrthakarenuM amegha vacana kyAre paNa anyathA thatuM nathI." ema kahIne jarAkumAra saMbaMdhI TuMka hakikata kahI saMbhaLAvI ne kahyuM ke "kRSNa aMtasamaye pitAnuM kaistubha ratna nizAnI tarIke ApIne pAMDa pAse jarAkumArane mokalyo che." bAMdhavanA maraNu zokathI vihavala thayelA duHkhI balarAme te samaye devatArUpa siddhArthane kahyuM ke "he siddhArtha ! tame ahIMyAM AvIne mane bAdha karyo te ghaNuM sArU karyuM che. kahe. have AvA du:khanA samayamAM mAre zuM karavuM? bhAInuM maraNa have kSaNabhara paNa sahevAne huM samartha nathI." " zrI nemInAthaprabhunA vivekI bAMdhava evA tamAre have dIkSA levI eja ucita che." siddhArthe kahyuM "bahu sArU ema kahIne enI vANI baLarAme aMgIkAra karI. pachI baLarAme siddhArtha devatAnI sAthe siMdhu ane samudranA saMgamane sthAnake AvIne kRSNanA zarIrane agnisaMskAra karyo. smR. 10 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 146 ) jJAnathI maLarAmanA dIkSAnA maneAratha jANIne eka vidyAdhara munine zrInemibhagavate emanI pAse meAkalyA. rAme emanI pAse dIkSA lIdhI ne tu MgikAnA zikhara upara jaIne tapa karavA lAgyA. tyAM siddhArtha deva emanA rakSaka thai ne rahyo. -- prakaraNa 7 muM. zrI kRSNa baLabhadra pUrva paricayaH-- A bharatakSetramAM mathurA nAme zreSTha nagarI hatI. tyAM harivaMzane viSe prakhyAta evA satyavacanI vasu rAjAnA putra muhudhvaja rAjA thayA te pachI enI gAdIe aneka rAjAe thai gayA. anukrame ya"nAme eka rAjA thayA yane sa jevA pratApI zUra nAme putra thayeA. e zUra rAjAne zaira ane suvIra nAme be putrA thayA. zUra rAjAe zaiArane mathurAnA rAjya upara besADI suvIrane yuvarAja padavI ApI ane pete vairAgya AvavAthI dIkSA grahaNa karI. have zAri peAtAnA anuja khaMdhu suvIrane mathurAnuM rAjya ApIne pAte kuIttadezamAM gayA. tyAM eNe zApura nAme nagara vasAvyu. zAri rAjAne aMdhaka vRSNui Adi putrA thayA. ane suvIrane bheAjavRSNui vagere parAkramI putrA thayA. parAkramI suvIra peAtAnA putra bheAjavRSNuine mathurAnuM rAjya ApIne pAte siMdhu dezamAM sAvIrapuranagara vasAvIne rahyo ane saiAri rAjA potAnA putra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (147) aMdhakavRSNine rAjya ApI supratiSa muninI pAse dIkSA laIne mokSe gaye. mathurAmAM rAjya karatAM bhejavRSNine ugrasena nAme putra thaye ne zAryapuranA aMdhakavRSNine subhadrA rANathI daza putre thayA. samudravijaya, abhya, stimita, sAgahimavAna, acala, dharaNa, pUraNa, abhicaMdra ane vasudeva temanAM nAma hatAM. vaivanavayamAM jagatamAM te daze putre darzAha tarIke prasiddha thayA. temane kuMti ane mA ie nAme be bene utpanna thaI. e be baMnemAMthI kuMti pAMDu rAjAne ne mAdri damadheSa rAjAne ApI. aMdhakavRSNi rAjA samudravijayane rAjya upara besADI dIkSA grahaNa karI karmane kSaya karIne mukti pAmyA. bhejavRSNuie dIkSA levAthI ene putra ugrasena mathurAne rAjA thaye ene dhAraNa nAme paTarANI hatI. anukrame dhAraNuM rANune garbha rahyo garbhanA prabhAvathI patinuM mAMsa khAvAne ene dehada utpanna thaye. rAjAe keI prakArathI e dehada-abhilASa rANIne pUrNa karyo, putra utpanna thatAM ene pitAne mAranAra jANIne kAMsAnI peTImAM mukI rAjAnA nAmanI be mudrikA ane patrikA sAthe rAkhI e peTI ratnathI bharAvI yamunAnA athAga jaLamAM ene vahetI mukAvI zahera 2mAM rANIne putra janmIne mRtyu pAme evI rIte jAhera thayuM. peTI taNAtI, taNAtI, zAryapuramAM AvI. keI subhadra nAmane purUSa prAta:kALe nadInA taTa upara zA mATe Avele, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 148) eNe A peTI je. jaLathI bahAra kADhI ughADatAM ja aMdara kAgaLa, ratnanI be mudrikA, ratno ane suMdara bALaka joIne te vismaya pAmyuM. pachI te khuzI thaIne bALakanI sAthe peTI vagere pitAne ghera laI gaye. Idu nAmanI potAnI patnIne bALaka arpaNa karyo. ane daMpatie kAMsAnI peTImAMthI nIkaLe mATe kaMsa enuM nAma pADayuM. anukame te bAlyAvasthAmAM Avyo tyAre lokonAM bALakone te mAravA-kuTavA lAge jethI roja ene Thapako AvavA lAgyo. daza varSano thayo tyAre daMpatie vasudevanA sevaka tarIke rakhAvye baLathI te kaMsa vasudevane priya thaI paDe. vasudevanI sAthe rahI badhI jAtanI kaLAo te zIkhe. krame krame te vanavayamAM AvyuM. e arasAmAM pUrve zukitamatinagaranA vasu rAjAne navame suvasu nAme putra nAgapura jato rahyo. tene vRhadrathI nAme putra thayo hato te rAjagRhanagaramAM rahIne rAjya karavA lAge. tenI saMtatimAM anukrame brahadratha nAme rAjA thayo tene putra jarAsaMgha pracaMDa AjJAvALe traNa khaMDa bhAratane svAmI prativAsudeva thaye, eNe samudravijaya rAjAne AjJA karI ke "vaitADhaya parvata pAse siMhapura nAme nagara che tyAMnA siMha rAjAne bAMdhI lAve. ene bAMdhI lAvanArane huM mArI putrI chavayazA ane eka samRddhivAna nagara ApIza." pachI samudravijayanI AjJA laIne vasudeva ane kaMsa sainya sahIta tyAM gayA ne siMha rAjAne yuddhamAM jItIne bAMdhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 149 ) lIdheA. kuzaLa kSema peAtAne nagare AvyA. samudravijaya kasa ane vasudevane lai siMha rAjAnI sAthe rAjagRha nagare AvyA jarAsaMghe prasanna thaIne parAkamI kaMsane peAtAnI putrI paraNAvI ne tenI IcchA mujaba enA pitAnu mathurAnagara mAgavAthI jarAsaMghe te ApyuM. jarAsa ghe ApelA sainyathI ka sa mathurAmAM Avye ne peAtAnA pitA ugrasena rAjAne khAMdhIne pAMjarAmAM pUrIne pAte rAjA thayeA. jarAsaMghe satkArathI vidAya karelA samudravijaya paNa peAtAnA baMdhu sAthe potAnA nagare jaine sukhe samAdhe rAjya karavA lAgyA. gheADA samaya khAda vasudeva rIsAine paradeza cAlyA gayA, tyAM manuSya ane vidyAdharAnI aneka kanyAe sAthe emaNe pANi grahaNa karyuM . paradezamAM pharatAM pharatAM te ariSTapura nagare gayA. tyAMnA rAjA rUdhiranI kanyA rAhiNInA svayaMvara maMDapa hatA, jethI vasudeva maMDapamAM jaine kubja jevA veza karIne vAjiMtra vagADavA lAgyA. AhiNIe ktI karatI tyAM AvIne enA kaMThamAM varamALa nAkhI dIdhI. tethI tyAM AvelA rAjAAmAM mATeA kolAhala thaye rAhiNI eka vAjiMtra vagADanArane varI jethI sarve enu upahAsya karavA lAgyA. sarve rAjAe e vAdaeNitra vagADanArane mAravA dhasyA. vAdiMtra vagADanAra yuddha kaLAnA mahArathI hAvAthI rUnI puNInI jema sarvene harAvI dIdhA. eNe zatrujaya rAjAne jItI daMtavakrane lagna karyA ne zalyane hukAvI dIdhe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (150 ) vAMdiMtra vagADanArane A parAkramI jANuMne jarAsaMghe samudravijayane AjJA karI ke "A keI sAmAnya mANasa jaNAto nathI. jethI bIjA rAjAo ene jItavA zaktivAna nathI, mATe tame ja ene jItIne A kanyA ." jarAsaMghanuM evuM vacana sAMbhaLIne samudravijaya bolyA. "rAjana ! mAre parastrI joItI nathI paNa tamArI AjJAthI e balavAna naranI sAthe huM yuddha karIza" A pramANe kahIne tenI sAthe yuddha zarU karyuM. paNa samudravijayane khabara nahotI ke A mAro bhAI vasudeva che. yuddhamAM samudravijaya paNa jyAre jItavAne samartha thayA nahI tyAre temaNe dhAryuM ke "A ke mArA karatAM paNa samartha purUSa che" yuddhamAM maMda utsAhavALA samudravijaya rathamAM beThA hatA tyAM eka bANa AvIne temanA caraNa AgaLa paDayuM. samudravijaye camakIne bANa sAme joyuM hAthamAM laIenA akSare vAMcyA ke "kAMIpaNu miza kADhIne paradeza gayele tamAro anuja bAMdhava vasudeva tamane namaskAra kare che" samudravijaya to khuzI thayA ne rathamAMthI utarIne bhAIne maLavAne deDyA. vasudeva paNa sAme AvIne vaDIla baMdhunA caraNamAM paDayA. vasudeva mULarUpe pragaTa thayA. rUdhirarAjA paNa Ave jamAI malavAthI khuzI thayA. jarAsaMghe paNa ene pitAnA sAmaMtane bhAI jAmyo eTale pitAne kepa zAMta thaI gaye. meTA mahotsava pUrvaka rehiNuM ane vasudevanAM lagna thayAM. eTale jarAsaMgha vagere rAjAe potapotAne sthAnake gayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (151 ) samudravijya paNa potAnA baMdhuo sAthe vasudeva ane rohiNane laIne potAnA nagaramAM gayA. te pachI kALAntare vasudeva kesanI madadathI mRttikAvatI nagarInA devaka rAjAnI devakInAme putrIne paraNyA. devakIjIne paraNane vasudeva kaMsanI sAthe mathurA AvyA tyAM kaMse vasudevanA lagna nimitte mATe mahatsava karyo. e arasAmAM kaMsanA anuja baMdhu ane ugrasena rAjAnA kumAra atimukate pitAnuM duHkha joIne pUrve dIkSA grahaNa karI hatI te emane ghera-kaMsane ghera vahoravAne AvyA. madirAthI unmatta thayelI kaMsanI rANI jIvayA pitAnA diyarane AvelA joIne belI. "are diyarajI! Ava! A ! Aje utsavane divase bhale AvyA. have mArI sAthe nRtya karo-gAyana kare." ema karIne muninA kaMThamAM vaLagI paDI. grahasthanI jema temanI ghaNuM kadarthanA karI. jethI jJAnI evA atimukta munie jJAnathI joIne kahyuM ke, "he chavayazA ! jenA nimitte A occhava thAya che tene sAtamo garbha tArA pati ane pitAno nAza karaze." vA jevI bhayaMkara vANI sAMbhaLIne jIvayazAne mada jato rahyo. munine eNe choDI dIdhA. eTale muni cAlyA gayA. tarataja potAnA patine A samAcAra jaNAvyA. sAthe sAthe ene koIpaNa upAya thato hoya te karavAne sUcavyuM. priyAnI vANI sAMbhaLIne kaMse vicAryuM. "kadi zakeMdranuM amedha vA kayAre paNa niSphaLa thAya paNa jJAnInuM jJAnathI jeIne kaheluM bhaviSya vacana anyathA thatuM nathI. te paNa jyAM sudhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 152 ) A samAcAra ke|ie jANyA nathI tyAM lagImAM vasudevanI pAse devakIjInA sAtago mAgIlauM. jo vasudeva mAgaNI karavA chatAM sAte garbha nahI Apaze te! bIjo kAMi prayatna karIza. jethI mArA AtmAnu kuSala thAya. " ema vicAratAM kaMsa joke peAte mada sahIta hatA chatAM zAMtimaya dekhAva karatA te dUrathI hAtha joDatA vasudevapAse AvyeA. vasudeve tene ubhA thaine mAna Apyu. ne ka Msane kahyuM " kema kAMI kahevA AvyA hA ema jaNAya che. melA zuM tamArI IcchAche ? tamArU mana huM' prasanna karIza. " vasudevanI vANI sAMbhaLIne 'sa melyA. " mitra ! pUrve jIvayaza! apAvIne mArI upara tame mATA upakAra karyo che. tA have mArI khIjI icchA evI che ke devakInA prathama sAte garbha mane Apo." sarala manavALA vasudeve te vacanu kaMsanu mAnya karyuM. ra " huM khaMdhu ! tArI icchA pramANeja thAo ! mArA ane tArA putrAmAM mAre kAMi aMtara nathI." mULavAtane nahI jANanArA devakIjI elyAM. " priyA ! te kahyuM te satya ja che. tArA sAte ga` janma pAmatAM kaMsane Adhina thAo ! " vasudeve paNa emAM anumati ApI. 8 AhA ! tamArA mArI upara keTalA mATA upakAra thayA. " A pramANe kahIne kaMsa vasudeva sAthe madirApAna karI pAtAne ghera gayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (153) pAchaLathI jyAre muninu bhaviSya kathana vasudeva ane devakIjInA sAMbhaLavAmAM AvyuM tyAre pazcAttApa thayeAke. kaMse mane ThagI lIdhA. peAte ApelA vacana mATe ati pastAvA karavA lAgyA. " " khera ! jevI vitAvyatA ! kasa game teTaleA khacAva zeSase paNa vidhi nirmANu kyAre paNa anyathA thaze nahI. devakInA e sAtame garbha kAI rIte vidhinI marajIthI rakSaNa pAmaze. jansI game tyAM e vRddhi pAmIne. zatrunA madane haranArA vizvamAM samartha thaze. jJAnI muninu bhaviSya kathana satya thaze. te pachI e daivividhamAM paNa bya vicAra karavA vaDe karIne chu. ? " vasudeve devakIjInA mananuM samAzvAna karyuM. 3> prakaraNa 8 muM. kRSNa ane balabhadra vasudevane rAhiNI strI thakI hAthI, siMhuM, caMdra ane surya e cAra svapnasucita eka parAkramI putranA janma thayA. vasudeve enA mATe janmamahAtsava karIne khalabhadra evuM nAma pADayuM. jagatamAM e balarAma athavA khaladeva tarIke prasiddha thayA. devakIjInA chae garbha kaMsane ApavAmAM AvyA te chae garbho kaMse zatrunI jema mArI nAMkhyA vastuta: e chae Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 154 ) garbha devakInA mRta putrA hatA. enA taratanA janmelA putrA te bhaThThalapuramAM nAga sArathine tyAM sulasA zeThANIne negameSI devatAe ApyA ane enA mRta putra devakIne tyAM mukavAmAM AvatA devatAnI zaktithI kahA ke vidhinI marajIthI kahA annene prasutIkALa sAtheja AvatA. e marelA garbhane kasa mArI nAMkhI manamAM prasanna thatA hatA. have devakIjIne sAtamA garbha rahyo, te vAre vasudevane sUcavanArAM sAta svapnA devakIjIe joyAM. siDu, hAthI, agni, dhvaja, vimAna, padmasarAvara ne caMdra e svapnA joine jAgyAM, koi uttama ga emanI kukSimAM utpanna thayA. prAta: kALe patine e vAta kahI saMbhaLAvI putranA janma thAya tyAre ane kai rIte yama samA bhAithI sahIsalAmata bacAvavAnI gupta vyavasthA karavI. pUrNa mAse kRSNava vALA putranA devakIe janma ApyA. je putra janmatAM ja devasAnidhyathI zatruonI STinA nAsa karanArA thayA. jyAre tenA janma thayA tyAre kRSNanA tenA pakSanA devatAoe kaMsanA cAkIdArAne nidvAvaza karI dIdhA. eTale devakIe putranA janma thatAM vasudevane kheAlAvIne kahyu ke, " pApI kaMse mArA cha putrAne tamane vacanathI mAMSI laIne mArI nAMkhyAM paNa A putranu kAipaNa rIte rakSaNa karA, mAlakanI rakSA mATe mAyA karavI emAM pApa lAgatuM nathI. mArA A bALakane tame gAkuLamAM naMdane ghera laI jA. tyAM e mAzALanI jema meATA thaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 155) te bahuja sAre vicAra karyo. " ema bolatA vasudeva te bAlakane laIne nikaLyA. paheregIra nidrAvaza hatA eTale kAMI ciMtA nahotI. bALakanA pUrvabhavanA mitra devatA, enA puNyathI AkarSAyelA devatA ene sahAyakArI hatA. cAlatA cAlatA te nagaranA daravAjA pAse AvyA tyAM pAMjarAmAM rahelA ugrasena-kaMsanA pitAe "A zuM?" ema saMbhramathI vasudevane pUchayuM. " A kaMsane zatru che." ema kahIne te bAlaka, vasudeve ugrasenane batAvyo ne umeryuM ke "he rAjana ! A bAlakathI tamArA zatruno nigraha thaze tamArA bhAgyano udaya thaze. paNa A vArtA kaIne kaheze nahI." emaja thAo." ugrasena bolyA. daravAjAmAMthI bahAra nIkaLI vasudeva naMdane ghera gayA. te samaye naMdanI patnI yazodAe paNa putrIno janma Ape hatA. eTale vasudeve putra ApIne putrI laI lIdhI. te potAne sthAnake AvIne devakInI pAse mukI dIdhI. vasudeva A pramANe pheraphAra karIne bahAra AvI pitAnI jagAe jaI sUI gayA eTale putrInA raDavAthI kaMsanA purUSe jAgI uThayA ane "zuM jammu ?" ema pUchatAM aMdara AvyA. te putrI janmela jevAmAM AvI. tene laIne teo-A rakSako kaMsanI pAse gayA. tene joIne kaMsa vicAravA lAgyuM ke, "eha! sAtame garbha mane mAranAra hatuM e te A strI thaye mATe nakkI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 156) muninuM vacana anyathA thayuM teA have A cheAkarIne nAhaka zA mATe mAravI. " ema vicArI khAlikAnI eka khAjInI nAsikA chedIne devakIne soMpI dIdhI. have kRSNaaMgane lIdhe kRSNa e nAme eLakhAtA devakIne putra naMdane ghera vRddhi pAmavA lAgyA. eka mAsa thaye eTale devakIne putranu mukha jovAnI icchA thai, jethI vasudevane kahyuM ke, " he svAmin ! putranuM mukha jovAnI utkaMThAvALI huM gokuLamAM javA icchuM chuM. "" " tame akasmAta jazeA teA vAta kuTI jaze ne ka MsanA jANavAmAM AvatAM mATe upadrava thaze. " vasudeve kahyuM. mATe kAMI kAraNa jAhera karI javu ThIka che jethI bIjA kAine enI gaMdha paNa Ave nahI. ,, " tyAre zuM nimitta kADhIne amAre javuM ? " devakIe pUchyuM. ghaNI strInI sAthe gAyAne pUjavAne mhAne tame gAkuLa jAo. e gApUjAne kAraNe tame jazeA tA . khakhara paDaze nahIM. " vasudeve upAya matAnyeA. '' devakIjI gApUjAnu nimitta kADhIne ghaNI strIonI sAthe gAkuLa AvyAM. tyAM naMdane ghera hRdayamAM zrIvatsanA lakSaNuvALA nIlakamaLa jevI kAMtivALA ne kara caraNamAM cakrAdikanA cinhA vALeA putra yazodAnA kheALAmAM ramatA joyA. te pachI vAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (157) vAra devakIjI pUjAnA nimitte gokuLamAM AvavA lAgI tyArathI lekamAM strIomAM pUjAnuM vrata zarU thayuM. anyadA zakunI ane putanA nAme be vidyAdharIo vasudevane apakAra karavAne zaktivAna na thavAthI tenA putra upara vera levAne gokuLamAM AvIne yazodA ane naMda vagaranA ekalA bAluDA kanaiyAne joIne zakunIe gADAmAM besIne kRSNane dabAvyA ne viSalipI stana putanAe kRSNanA meMmAM mukayuM te vakhate kRSNanA mitra devatAe enAja gADAvaDe ene mArI nAMkhI, naMda ghera AvyuM tyAre A badhuM joyuM jethI apAra zaka karavA lAgyuM ane potAnA sevaka govALone pUchyuM ke "A gADuM kema vikhAI gayuM ! A rUdhirathI vyAsa kalevaravALI rAkSasI strIo koNa che?" "he svAmin ! bAla chatAM paNa tamArA A baLavAna bALake gADu vikherI nAkhIne eNe eleja A be vidyAdharIene mArI nAMkhI " e sAMbhaLIne baMde kRSNanAM sarve aMga joyAM te akSata hatAM eTalAmAM yazodA AvI tene naMde kahyuM "tuM putrane ekale mukIne kayAM jAya che? je teM thoDe vakhata putrane Aje ekalo mukaye te saMkaTamAM AvI paDaye" patinA AvA vacana sAMbhaLIne gADu ane vidyAdharIone joI duHkhI thayelI yazodAye raDApITa karatAM kRSNa pAse AvIne tene teDI lIdhe. ke divase vaLI eka deraDI kRSNanA peTa sAthe bAMdhIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 158 ) te doraDI eka khAMDaNIA sAthe bAMdhI tenA bhAgI javAthI bItI bItI jasadA pADesIne ghera gaIeTalAmAM sUrya vidyAdharano putra ene mAravA AvyA te e pote ja marI gaye. evAmAM naMda yazodA sahita ghera AvyA. temaNe dhuLathI bharelA kRSNane joyA. badhA vALAe udara-peTa upara kRSNane deraDI bAMdhelI hevAthI dAdarane nAme ene bolAvavA lAgyA, bAluDI avasthAmAM e kRSNa zevALa ane gopAMganAone bahu ja vallabha thayA. kRSNa ramata karatAM dahInuM maMthana karavAnI goLImAMthI govALonuM mAkhaNa khAI jatA hatA. bAlyAvasthAmAM gevALo ane gopAMganAo sAthe aneka prakAranI krIDA karatA kRSNa AnaMdamAM divase vyatita karatA ne vAMsaLIne nAde sarvane ghelA banAvatA hatA. samudravijayAdika daza dazAhae paNa naMdaputra kRSNanuM parAkrama sAMbhaLyuM ke "ene jabarajasta rAkSasIene mArI nAMkhI, gAMDu bhAMgI nAkhyuM ne ajuna jAtinAM be vRkSane chedI nAMkhyA. jethI vasudeva vicAramAM paDyA." mArA putrane meM gepa che chatAM enA parAkramathI bAlyAvasthAmAM paNa chupe raheze nahIM. kaMsanA jANavAmAM AvatAM rakhe enuM apamaMgala kare ? e bALakanI rakSA mATe mArA akura vagere putromAMthI ekane mokaluM, paNa kaMsa emane oLakhate hovAthI 'ulaTo zaka paDaze, hAM ! hAM ! balarAmane kaMsa oLakhate nathI mATe ene ja meka ThIka che." A pramANe vicAra karIne rohiNI sahita rAmane zAryapurathI teDI lAvavAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNa ane kRSNa yuddha"danAM pUche (159) mANasa mokalyuM. balabhadra AvyA eTale vasudeve ene khAnagImAM sarve hakIkta samajAvI zikhAmaNa ApI naMdane tyAM ene paNa putrapaNe aparNa karyo. daza dhanuSya (cAra hAthanuM dhanuSya) uMcA zarIravALA kRSNa ane balarAma sAthe ramatA emane gADha prIti thaI. balarAmanI pAse kRSNa yuddhanI sarve kaLAo zikhyA, ramatAM ramatAM kezava-kRSNa madenmatta baLadanAM pUcha pakaDIne ene sthaMbhAvatA. rAma nAnA baMdhunuM parAkrama jANatA hovAthI te joyA karatA ne emane aTakAvatA. kaI vakhate gopIo sAthe kIDA karI rAsalIlA ramatA ne baMsI vagADatA, baMsInA e mIThA nAdamAM sarva kaI ekacitta thatAM, te kaI vakhate nRtya karatA, bAlakane gya lIlA karatAM kRSNa te baLarAma sAthe sukhamAM daza varSa vItI gayAM. e arasAmAM sAryapuramAM samudravijaya rAjAne tyAM zivAdevI rANa thakI cida svane sUcita kRSNavarNavALA ane zaMkha lAMchanayukta putrane janma thayo. pitAe nemi evuM emanuM nAma rAkhyuM, e nimitte vasudeve paNa mathurAmAM moTe occhava karyo. eka divasa nAka chedelI kanyA joIne kaMsa camakyA. 1 hAthI, vRSabha, siMha, lakSmI, kulanI mALA, caka, sarya, dhajA, kuMbha, paghasarovara, samudra, vimAna, ratnane Dhagale ne agni e cAda svapna. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (160) bhAvI aMdhakArane paDakAra ene DaMkhyA karatuM hatuM. te yAda AvavAthI bhayabhIta thaIne ghera AvI keI uttama nimitti. ene bolAvIne pUchyuM ke "mArUM mRtyu svAbhAvika thaze ke kema? devakInA sAtamA garbhathI mAruM mRtyu thaze evuM eka jJAnIe kahyuM hatuM te satya thaze ke kema ? " jJAnInuM vacana kayAre paNa anyathA-khoTuM thatuM nathI mATe tamAre zatru devakIno sAtame garbha kayAMya paNa vRddhi pAme che e jANaje. tenI parIkSA karavI hoya te tamAro ariSTa nAme baLavAna baLada ane kezI nAme azva tema ja khara ane meSa ene chUTA mUke. parvata jevA daDha e cArene je lIlA mAtramAM mArI nAMkhe te ja devakIno sAtame garbha tamane haNanAre tamAre zatru jANaje. kemake jJAnIoe paNa kahyuM che ke "bhUjA baLamAM vAsudeve ekale hAthe badhA jagatane jItavAne samartha hoya che. e bALa vAsudeva mahA kura evA yamunA nadImAM rahelA kALAnAgane paNa damaze, tamArA cANuramaThThane mAraze tema ja caMpaka ane padyottara nAme be hAthIone paNa mAraze e ja tamane paNa mAraze." nimittiyAnAM AvAM vacana sAMbhaLIne kaMse ene aNagamatA parUNAnI jema vidAya karI zatrune jANavA ariSTAdi cAre pazuone dAvanamAM chuTA mukI dIdhAM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 9 muM. kaMsa vadhA- madaddhara ariSTa baLada vRMdAvanane rAjA hoya tema aneka vRkSanuM ummulana karate jatA AvatA gopa lokene trAsa pamADate ne emanI gAyane zIMgaDAnA agrabhAgathI herAna karate emanA kaika ghInA ghaDAo DhaLavA lAgyo jethI gepa ane pAMganAo bumebuma pADatAM ne nAzabhAga karatAM "he kRSNa? he rAma" amArI rakSA karo rakSA kare? evA ati dina svaree pikAratA jema phAve tema e ariSTanA bhayathI nAzavA lAgyA. temane Avo kakaLATa sAMbhaLIne saMbhramathI "A zuM?" ema bolatA kRSNa rAma sahita tyAM doDI gayA te pelA mahA baLavAna ariSTa baLadane tophAna karatAM emaNe je ene jotAM ja e bALa kRSNanI AMkha phATI camakI eNe tarataja aLadane paDakAryo. . e bALa kanaiyAne agIyAra varSanI umaranA bALakane pahADa samA baLavAna baLada tarapha dhaste joI govALe bhaya pAmyA ne kRSNane nivAravA-aTakAvavA lAgyA. aneka vRddho ene samajAvyuM. "amAre gAyanuM kAma nathI e thI paNa jotuM nathI." e parAkramI kRSaNe aLadane tIkhA mIThA spR. 11 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 162 ) zabdothI peAtAnA tarapha AkarSyA. eka nAnakaDA bALakane pAtA tarapha paDakAratA joi--sAMbhaLI zIMgaDAMne namAvI, pucchane uccuM karatA e ariSTa bALageAviMda sAme doDhayA peAtAnI upara paDatAM baLadanAM ezIMgaDA kRSNe pakaDI lIdhA ne peAtAnA nAjuka paNa vAmaya hAthe gaLuM vALI daIne zvAseAzvAsa vagaraneA karI mArI nAMkhyA. e mRtyunI vATe gayelA baLadane joine AkraMda karatA geAvALA khuzI thayA ne bheTayA. " vAhu mArA bAluDA kanaiyA ? " eka divasa kRSNe vanamAM geAvALAnI sAthe krIDA karatA hatA evAmAM kezI nAme khaLavAna azva tyAM AvI aneka prakAranAM tAphAna karavA lAgyA. kRSNe enI tADanA karI jethI te kRSNane mAravAne enI upara dhasyA. e sukha phADelA ne karavatI jevA dAMtavALA azvanA mukhamAM kRSNe potAnA vA jevA hAtha nAMkhyA ne gaLAparyaMta aMdara lai jaIne hAtha vaDe enu mukha ja phADI nAMkhyu. eTale prANarahita thaine pRthvI upara pachaDAyeA. taraphaDatAM enA prANa yamapurImAM ravAne thayA. AkI rahelA kasanA parAkramI kharasa ne meDhA tyAM AvyA emane paNa hirae paDakAra karIne mArI nAMkhyA. lIlAmAtramAM zrI kRSNe enA prANa harI lIdhA. A badhAnA nAza sAMbhaLatAM ja kaMsanA rAma ramI gayA. e mathurApatinA rAjyamukuTa have DagamagatA hAya ema peAtAne lAgyu. peAtAnI najara AgaLa enI kharAkhara parIkSA karavI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 163 ) joie ema vicArI rAjasabhAnA maDapanA vizALa cAkamAM zAMrga dhanuSya pUjAnA nimitte sthApana karyuM. tenI upAsanA mATe peAtAnI bena satyabhAmA je kumArikA hatI, tene besArIne meATA utsava AraMbhyA. deza paradeza tA mekalIne kase urdUdheASaNA karAvI ke " je kAi vIra purUSa A zAMDjha dhanuSyane caDAvaze ene devAMganA samI A satyabhAmA ApavAmAM Avaze. " satyabhAmAne paraNavAne dUra dUra dezanA rAjAe e svayaMvara maDapamAM AnyA paNa zAMphLa dhanuSyane caDAvavAne koi paNa samatha thayA nahIM. samatha purUSane jaNanArI tA jagatamAM eka ja hAya ! vasudevanI strI madanavegAnA putra anAdhRSTie A vAta sAMbhaLIne e mAnI dhanuSya caDAvavAne cAlyeA. te geAkuLamAM AvIne rAmakRSNane malye. eka rAtri emanI sAthe rahIne prabhAte rastA batAvavAne anAdhRSTi kRSNane laine cAlye.. mAmAM vRkSeAthI saMghaTita evA kilaSTa mArgamAM cAlatAM meATA vaDalA sAthe e anAvRSTinA ratha bharAI gayA e rathane vaDalAthI chuTA karavAne anAdhRSTi samatha thayA nahIM eTale kRSNe lIlAmAtramAM e vRkSane bhAMgI nAMkhIne rathane mekaLA karyo anAvRSTi kRSNanuM parAkrama joine khuzI thayA. khanne jaNA mathurAmAM jyAM aneka rAjAe beThA che tevI zAGga dhanuSyavALI sabhAmAM AvyA ne eka jagAe beThA. anAvRSTie dhanuSya upADavAnA prayAsa ghaNA karyo, paNa te samartha thayA nahIM. badhA rAjAo enI mazkarI karavA lAgyA. enI mazka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (164) rIne nahIM sahana karanAra kRSNa uThIne te dhanuSya upADI laIne kuMDalAkAre ene vALI dIdhuM. pachI anAvRSTi kRSNanI sAthe rathamAM besIne gokuLamAM gayA tyAM kRSNajIne mukI, pote zairyapura gaye. dhanuSya keNe caDAvyuM te mathurA pati kaMsanA dhyAnamAM rahyuM nahIM paNa koI bALake ene lIlAmAtramAM vALI dIdhuM.caDAvI dIdhuM. jethI te ajAyaba thaye-eka bALakanuM ATaluM badhuM baLa ! jana zruti-laka paraMparAe enA sAMbhaLavAmAM AvyuM ke "naMdanA putre dhanuSya caDAvyuM" jyAre kaMse naMdanA putranuM nAma sAMbhaLyuM eTale ene hadayamAM bahu duHkha thayuM. "AhA! evA govALIyAnA nAnakaDA bALakanuM AvuM apUrva parAkrama? ema ciMtavatAM teNe dhanuSyane mahatsava karavAnA nimitte sarva rAjAone pAchA bAlAvyA. akhADAmAM malene pitAnA bAhuyuddhanI kaLA dekhADavAnI AjJA karI. deza dezanA rAjAo AvIne maMDapamAM beThA hatA-jarAsaMdhanuM vizALa sainya kaMsanI madada mATe ene paDakhe ubhuM hatuM. vasudeve paNa samaya vicArIne A prasaMge pitAnA vaDIla bAMdhave samudravijayAdikane temaja akrUra vagere putrane tyAM belAvyA hatA. parAkramI kaMsarAje temane satkAra karIne uMcA mAMcA upara besAryA. prasaMga kaTokaTIne hate. - mallayuddhanI vArtA kRSaNanA sAMbhaLavAmAM AvI che agIyAra varSanA kRSNa tyAM javAne utsuka thayA jethI emaNe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (165 ) rAmane kahyuM. "bAMdhava! ApaNe mathurAmAM cAle. mallayuddhanuM ketuka jovA jaIe !" hA bAMdhava cAle?" rAma-alarAma samajIne vivekI hatA, pote kRSNa potAno hAle anuja baMdhu che te jANatA hatA. e hAlo anuja baMdhu vAsudeva thaze te paNa emane khabara hatA. baLarAme jAyuM ke kaMsane mAravAno samaya have AvI pahoMce che. A meka pharI pharI hAtha Avato nathI. mATe kRSNane veranI smRti karAvI kaMsanI oLakhANa ApavI joIe. kaMsanI sAme kanaiyAne paDakAra joIe. rAme yazedAne kahyuM. "mAtA ! amAre mathurA javuM che mATe snAna, khAnapAnanI taiyArI karo." yazodAe rAmanuM vacana sAMbhaLyuM paNa kRSNane tophAnamAM javA devAnI jasedAnI marajI na hovAthI e vAta dhyAnamAM lIdhI nahIM. te jANatI hatI ke chokare tephAnI che tyAM vaLI moTAo sAthe tophAna karI besaze. paNa ene kyAM khabara hatI ke e te bALapaNAmAMthI ja jagatane jItavAne janmele che-sarve rAjA mahArAjAno mada utAravAne e pRthvI upara Avyo che. yazodAne bedarakAra joIne rAmane avasara maLe joI bolyA. "dAsI ! eTalIvAramAM zuM tuM hajI mArA hukamano anAdara kare che. amane javAnA kAryamAM zAmATe vilaMba kare che?" pitAnI mAtA pratye rAmanAM AvAM kaTuka vacana sAMbhaLIne kRSNane bahu du:kha thayuM. jethI te nisteja thaI gayAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (166 ) udAsa udAsa thaI gayA. baLarAma ene yamunAnA kAMThe laI gayA. kRSNane udAsa cahero balarAmanI dhyAnamAM hatA jethI mArgamAM cAlatA balarAme pUchyuM "vatsa ! zA mATe kheda kare che? tAre tejavaMta cahere ATalo badho phIkko kema che?" balarAmanAM vacana sAMbhaLIne kRSNa gadagada kaMThe bolyA. bAMdhava! tame mArI mAtAne dAsI kahIne kema bolAvI?" - have rAme ene samajAvavA mAMDayuM "vatsa! e kAMI tArI kharI mAtA nathI ! tema naMda gopALa tAre pitA nathI paNa devaka rAjAnI putrI devakIjI tArI mAtA che ane vizvamAM advItIya vIra temaja mahA sabhAgyavAna vasudeva ApaNA pitA che. prati mAse e tArI vahAlI mAtA tane jevAne Ave che. vacanathI baMdhAI gayelA ApaNuM pitA vasudeva hAlamAM mathurAmAM che, samaja ke kaMsanA najara kedakhAnAmAM che. huM tAre moTA bhAI chuM tArI upara vAtsalyabhAvavALA pitAe bAlyAvasthAmAM tArI rakSA karavAne mane ahIM mokalyA che." oha! A tame zuM kahe che? zuM mArAM mAtA pitA devakIjI ane vasudeva che.pitA evA samartha chatAM kayA zatrunI bhItie mane ahIM gepa che!" mathurApati kaMsanI prativiThTha jarAsaMghanA jamAInI? eNe tArA cha bhAIone janmatAM ja mArI nAMkhyA tane sAtamA bhAIne mAravAne paNa eNe aneka prayatna karyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (167) chatAM tArA puNya tuM rakSA che. pitAe janmatAMja ahIMyA rAkhIne tAruM rakSaNa karyuM che." vagere sarve hakikata vistArathI kRSNane kahI saMbhaLAvI. krodhathI dhamadhamatA e agIyAra varSanA kRNe tyAM ja kaMsane mAro pratijJA karI eTalAmAM teo nadInA kAMThe AvyA. nadImAM nhAvAne kRSNa yamunAnA athAga jaLamAM bhusko mAryo. kaMsane priya bAMdhava hoya e kAliyanAga yamunAmAM athAga jalamAM AjasudhI jagatane tRNa samAna gaNato, mastapaNe raheto hato te A nAnakaDA zyAmasuMdara goviMdane jaIne emane DasavAne dharyo. enI phaNimaNinA jhabakArAthI kRSNa baLarAmane "A zuM haze." ema pUchachuM. e kAlinAga? kaMsane mitra? mAra mAra ?" baLarAma garyA ne goviMda ene marma samajI gayA. sarpane potAnI tarapha dhasI Avato joI "Ava ? Ava? e kaMsanA hAlAmAM vhAlA mitra? tane enA javAnA mArgamAM pahelethI ja vidAya karI dauM." kRNe paDakAra karyo. kAliya nAga je DaMkha devAne tala ke geviMde kamalanAlanI mAphaka ene pakaDIne vALI dIdhA-pitAnA kamalasamAM nAjuka chatAM vajamaya hAthAe ene bhacaraDI daI. madarahIta karI nAMkhyo. pachI ene pANumAM chUTe mukIne nAsikAothI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 168) nAthI lIdhe ane kRSNa enA upara caDI beThA pANImAM ene ghaNIvAra pheravyuM. jyAre e taddana nirjIva thaI gaye eTale dayALu kRNe baMdhunA kahevAthI ene choDI dIdhuM. hajAre gokuLa ane mathurAnA mANase yamunAnA taTa upara rahyAM rahyAM A banAva jotA hatA. brAhmaNe -gopa--ane gopAMganAone A kRSNanA baLane joI tAjI thaI gayAM. kRSNa snAna karIne bahAra nikaLyA eTale brAhmaNa, gepa lake ene vIMTAI vanyA. rAma kRSNaemanI sAthe mathurA tarapha cAlyA. teo nagaranA daravAjA lagabhaga AvI pahoMcyA. kaMse A be bhAInuM parAkrama sAMbhaLyuM jethI mahAvatane zIkhavI rAkhyuM hatuM ke e banne rAma kRSNa govALo Ave ke tAre padyottarane caMpaka nAmanA be hAthIo emanI upara cheDI mukavA. e mujaba e be emane mAravAne deDyA. padyottara bALa kRSNanI sAme doDyo. caMpaka rAmanI tarapha doDyo. lIlAmAtramAM enA dAMta kheMcI kADhIne muSTinA prahArathI banne hAthIene rAma kRSNa mArI nAMkhIne AgaLa cAlyA. AkhA nagaramAM A parAkramI bAMdhavA mATe hehA thaI rahI. subhaTe paNa emane mAga devA lAgyA nagaramAM cAlatA. emane joIne nagarajano vismaya pAmyA. ne bolyA ke "ehe? Ate naMdanA putro? zuM parAkramI che?" govALenI sAthe nirbhayapaNe akhADAmAM AvyA tyAM eka maMcathI beThelA lokone uThADI banne baMdhue beThA. rAme kRSNane kaMsazatru oLakhAvyA. pitAnA samudravi jyAdika kAkAo ane pitA sarvene batAvyA eTalAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 169 ) akhADAmAM mayuddha zarU thayu. thADIkavAra e ramata thayA pachI kesanI saMjJAthI parvatanI mAphaka bhayaMkara AkRtivALA cANa madya ubhuMA thaine ANye.. " je kAi vIrapurUSa hAya-parAkramI hAya te mArI sAthe yuddha karavAne utare ? " tenA A zabdo pelA tejasvI khALakRSNu sahana karI zakyA nahIM. tarataja karasphoTa karatA e akhADAmAM kudI paDayA ane e parvata jevA bhayaMkara yuddha mATe purUSane paDakAryo. enA parAkramane nahIM jANanArA sarve leAkeAnAM mana dubhAyAM. paNa eTalAmAM teA kRSNa ane cArUNamalanuM yuddha jAmyuM. bannene bhayaMkara rIte laDatA joi pRthvI kSeAbha pAmI gai. kaMse mukine saMjJA karavAthI te muSTikamallR kRSNane mAravAne cANumadyanI madade dhasI AvyeA. muSTikane kRSNa upara dhaselA joI A taraphathI rAma ekadama akhADAmAM kudI paDyA " e khAyalA ? Ama Ava ? Ama Ava ? tyAM zuM jAya che ? rAmanA tIkhAM paDakAra sAMbhaLIne mukimaNU vajra jevI muSTi ugAmatA rAma tarapha dhasyA. rAme ene muSTi sahIta upADIne jamIna upara paTakayA. khannenu yuddha jAmyu. yuddhamAM kRSNe cArane mArI nAMkhyA ne rAme suSTikane mArI nAkhyA. "" kaMse peAtAnA sainikeAne, sulaTAne ne rAjAne AjJA karI ke " A banne bALakAne mArI nAkheA ? e naMda gAvALInuM sarvasva harI lAvA ? " kaMsanAM AvAM kaTu vacanA sAMbhaLIne kRSNa krodha pAmyA www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (170) chatAM akhADAmAMthI kudyA ane jyAM kaMsa beThA hatA tyAM AvyA ane gaLacImAMthI pakaDyo "pApI? A cANura marA chatAM hajI tuM potAne marele mAnatA nathI ke ?" ema belatAM enA keza kheMcIne ene pRthvI upara pADI nAMkhe ane ene muguTa jamIna upara paDI gaye ene nIce pachADI enI chAtI upara pitAne paga rAkhI, dabAvI kRSNa bolyA. "are adhama? vyartha teM mArA cha baMdhuone mArIne hatyAo karI. Aje tuM ja have me tane memAna che. tene mAranAra A kRSNa hayAta che. have tamArU rakSaNa karavAne koNa samartha che?" kaMsane jamIna upara paTakI tenA chAtI upara e bALakRSNane caDI beThelA joI badhA tyAM kSobha pAmI gayA, ne kaMsanA subhaTo sainike vividha Ayudhe laIne e bALakRSNa upara tuTI paDyA. balarAma atyAra sudhI mAdhyastha bhAvathI mAmA bhANejanuM ThaMdvayuddha jotA hatA te A loko kRSNane mAravA jatA joIne eka moTe thaMbha ukheDIne hAthamAM dharI rAkhI kRSNane paDakhe ubhA ane paDakAryo. madhapuDAnI mAkhIo. jema nAzI jAya ema baLadevanA mArathI e hajAre, lAkho subhaTo kaMsane enA bhAgya upara choDIne jIvatA nAsI gayA. pachI kRSNa hajAre rAjAo, saradAra ane subhaTanA dekhatAM ja kaMsanA mAthA upara caraNa mukIne mArI nAMkhyo. pachI samudra jema ovAlane bahAra kADhI nAMkhe tema ene kezathI kheMcIne raMgamaMDapamAM pheMkI dIdho. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 171 ) A banAvathI jarAsaMdhanuM sainya kRSNane pakaDavAne Avyu. tenI sAme samudravijayanuM sainya taiyAra thaI gayu. yuddhamAM jarAsaMdhanA bhADutI sainike hArIne nAzI gayA. samudravijaya Adi dazA kRSNa ane rAmane eLakhIne vAtsalyabhAva dharatA vasudevane ghera gayA. Ugrasenane emanI gAdIe besADyA. ugrasene satyabhAmA kRSNane ApI. raDAyelI kasanI patnI jIvayazA peAtAnA pitA jarAsaMdhane ghera gai ne save hakIkata raDatAM raDatAM kahI saMbhaLAvI. jarAsaMdhe ene dhiraja ApIne kahyuM ke e yAdavAnI strIone huM rAma kRSNane mArIne raDAvIza. " ema kahIne teNe seAmaka nAmanA rAjAne badhI vAta samajAvIne mathurAmAM samudravijaya pAse mekalye. seAmaka rAjAe AvIne sarve vAta kahIne rAma kRSNanI mAgaNI karI. paNa samudravijaye te ApyA nahIM pachI sAmaka rAjA gusse thaine cAlyA gayA. bIje dIvase samudravijaye peAtAnA bAMdhavAne ekaThA karIne hitakAraka evA kAjhuki nimittiAne kheolAvIne pUchyu " he mahAzaya ! traNa khaMDanA svAmI jarAsaMdhanI sAthe amAre vigraha ubhA thayA che teA pariNAma zuM Avaze te kaheA ? " " he rAjedra ? A parAkramI rAma kRSNa gheADA samayamAM ene mArIne enI sAmrAjyalakSmInA-traNa khaMDa bharatanA adhipati thaze e nizcaya che. chatAM hamaNAM tame pazcima dizA tarapha samudrane uddezIne jAe. tyAM jatAM ja tamArA zatrunA kSayanA AraMbha thaze. satyabhAmAne je ThekANe be putra sAthe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (172) jame tyAM nagarI vasAvIne raheje." niminiAnAM vacana sAMbhaLIne samudravijaya sarve yAdavonA parivAra sAthe agIyAra kulakaTI yAdavane laIne mathurAthI cAlI zaurapurI AvyA. tyAMthI sAta kulakaTI yAdave emanI sAthe cAlyA. prakaraNa 10 muM. kRSNa baLabhadrA keTalAka varSo bAda kRSNa ane baLabhadra magadhAdhipa ardha bharatanA svAmI-ardha cakI jarAsaMghane mArIne pite traNa khaMDanA dhaNa thayA. ne jagatanuM aizvarya jogavavA lAgyA. " ' te pachI samudravijayanA kumAra neminAthe dIkSA grahaNa karI, kevalajJAna pAmIne bAvIsamA tIrthaMkara thayA, daze darzAha-samudra vijayAdika. kRSNa ane baLabhadra-vAsudevane baLadeva pradyumana vagere kumAre e sarve neminAthanA zrAvaka thayA. zivAdevI, rohiNI, devakIne rukimaNI vagere strIo zrAvikAo thaI. jarAsaMgha sAthenA yuddhamAM pAMDave kRSNanA pakSamAM ubhA hatA. ne kare jarAsaMghanA? jarAsaMghanI sAthe karavane kSaya thavAthI hastinApuranI gAdIe pitAnI phAInA putra pAMDane kRSNa besADayA. teo tyAM rahIne sukhe rAjya karavA lAgyAM." * 1 jarAsaMdha ane kRSNa vAsudevanA yuddhanI hakIkta amArA chapAvelA zrI saMkhezvara pArzvanAtha caritramAM AvelI che te vAMcavI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 173 ) ekadA nAradanA kahevAthI dhAtakIkhaDanA bharatakSetramAM amarakaMkA nagarInA rAjA pakSottara pAtALavAsI devanu ArAdhana karIne tenI mAte pAMDavAnI strI dvIpadIne peAtAne tyAM harI lAgye ne ene peAtAnI strI thavAne samajAvI, mahAsatI dnApadI eka mAsanA avidha mAgIne rahevA lAgI. pAMDa vAne khabara paDatAM DhApadInI ghaNI tapAsa karI paNa kyAMya patto lAgyA nahIM. jethI teo kRSNa pAse dvArikA AvyA ne draupadI harAyAnA samAcAra AvyA. evAmAM nArada muni tyAM AvyA. temane zrI kRSNe dropadInI hakIkata pUchI. " ke DhApadI tame kyAMye joi ? '' "hu dhAtakIkhaMDamAM amarakakA nagarIe gayA tyAM padmottara rAjAnA ghare dvApadIne me joi " nAradajI A pramANe kahIne tyAMthI cAlyA gayA. pachI kRSNe pAMDavAnI sAthe meATA sainya sahita mAgadha nAmanA pUrva sAgaranA taTa upara AvyA. tyAM paDAva nAMkhIne rahyA. zrIkRSNe enA taTa upara besIne lavaNu samudranA aSTiSThAyaka susthitadevanI ArAdhanA karI eTale tarataja te tyAM pragaTa thayA ane malyeA. '" kRSNa ? kaheA, tamArUM zuM kArya karU ? " " he devI padmanAbha rAjAe dvaipadInuM haraNa karyuM che mATe jema ame ene meLavI zakIye ema kare ? " "hira ? padmanAbhane enA pUrvabhavanA mitra deve dropadI laine sAMpI che. kaheAtA tene lAvIne soMpuM. athavA te khaLa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (174) vAhana sahita e padmanAbhane samudramAM pheMkI daIne dropadI tamAre havAle karUM ? " susthita deve kahyuM. tamArUM e sarve kathana satya che. paNa tamAre ema karavAnI kazI jarUra nathI. mAtra pAMca pAMDava ane huM ema cha jaNanA ratha tamArA jalanI upara jaI zake? e mAga karI Ape ke jethI ame e adhamane jItIne dropadI laI AvIe?" tathAstu?" susthitadeva adaza thaI gaye ne e ratha jalanI sapATI upara pRthvInI jema cAlyA. ne e lavaNa samudranuM ullaMghana karIne dhAtakIkhaMDanI amarakaMkA nagarIe AvyA. nagarInI bahAranA udyAnamAM rahIne kRNe potAnA sArathi dArUkane samajAvIne padmanAbhanI sabhAmAM mokalyo. dArUka tarataja tyAM gaye. sabhAmAM rAjA siMhAsana upara beThe hato tyAM pahoMcI jaI tenA caraNupIThane pitAnA caraNathI dabAvata, bhayaMkara bhrakuTi caDAvato te bhAlAnA agra bhAgathI kRSNanA lekhane Apate bolyA. "are pA? jemane kRSNa vAsadevanI sahAya che evA pAMDavonI strI drapadIne tuM jaMbudvIpanA bharatakSetramAMthI harI lAvyuM che te kRSNa pAMDavonI sAthe samudre ApelA mArge ahIMyA AvelA che. je jIvavAne Icchato he te draupadIne savara kRSNane caraNe seMpI de ?" e kRSNa jabudvIpane vAsudeva haze. mArI AgaLa e keNa mAtra che. huM e chae jaNane lIlA mAtramAM jatI laIza. mATe ja emane yuddha karavAne mekala?" padyarAjAnAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (175 ) vacana sAMbhaLIne dArUke te sarve vacane kRSNa pAse AvIne kahyAM eTalAmAM padyarAjA potAnA sainyanA parivAra sAthe yuddha karavAne nagaranI bahAra nIkaLe. eTale prathama pAMDa enI sAthe yuddha karavAne AvyA. yuddhamAM pAMce pAMDa enAthI hArI gayA. eTale kRSNa yuddha bhUmimAM AvyA. emaNe pAMca janya zaMkha kuMka eTale padmanAbhanA sainyane trIjo bhAga tuTI gayo. pachI kRSNa zArga dhanuSyano TaMkArava karavAthI tene brahamAMDa phADI nAkhe e ghara nAda utpanna thayo. bIje trIjo bhAga e dhanuSya TaMkAravathI tuTI gayo jyAre zeSa trIjo bhAga rahyo eTale parAjA raNabhUmi uparathI nikaLIne nATho. nagaramAM pesI jaIne loDhAnA e majabuta argalAvALA darAvajA baMdha karAvI dIdhAM. enI pachavADe krodha karatAM kRSNa ratha uparathI utarI paDayAne samudadhAta vaDe devatA bIjuM rUpa dhAraNa kare ema narasiMhanuM rUpa dhAraNa karIne yamarAjanI mAphaka nagaranA keTa tarapha dhasyA. bhayaMkara dADhethI mukha phADatA ane bhayaMkara garjanA karatA hari ghAtakIkhaMDane bha karatA daravAjA pAse AvyA te daravAjo baMdha je caraNanA ekaja prahAre e majabuta daravAje teDI pADa kIllAne agra bhAga tuTI paDyA AkhI amarakaMkA nagarI kaMpAyamAna thaI gaI. devAlaye tuTI paDayAM. ne kalAnI dIvAle paNa bhAMgI paDI. nagaramAM praveza karatA ane rAjamahela tarapha deDatA A yAma samAna narasiMhane joIne nagaranA leke nAzI gayA. kaI khADAmAM saMtAI gayA keTalAka jalamAM pesI gayA. enI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (176) gajenAthI ene jevAthI succha pAmI gayA. pAchaLa dhasyA AvatA kRSNa-narasiMhane joIne bhaya pAmele padharAjA pa. dInA zaraNamAM AvyuM ene page paDayo. he mAta? he devI mAre aparAdha kSamA kara ? mAruM rakSaNa kara ?" he rAjan ? strInAM kapaDAM paherI mane AgaLa karIne kRSNane zaraNe jaIza te jIvIza anyathA e tane jarUra mArI nAMkhaze." draupadInAM vacana sAMbhaLIne rAjAe tvarAthI strInA kapaDAM paherI lIdhAM ne draupadIne AgaLa karIne namyuM eTale zaraNe AvelI jANIne kRSNa ene choDI dIdho ne drapadIne laIne pAMDa sAthe jema AvyA hatA tema ahIMyAMthI satvara cAlyA gayA. A vakhate dhAtakImAM caMpAnagarInA pUrNabhadra nAme udyAnamAM bhagavAna zrI munisuvrata svAmI samavasaryA hatA. jemanI parSadAmAM tyAMnA kapila vAsudeva dezanA sAMbhaLatA beThA hatA. temaNe zaMkhane nAda, e dhanuSyane TaMkArava sAMbhaLavAthI bhagavAnane pUchayuM prabhu? A mArA je zaMkhane dvani kone che?" bhagavAna munisuvratasvAmIe kRSNa vAsudevane sarve adhikAra kahI saMbhaLAvyuM. eTale kapila vAsudeva emane satkAra karavAne uThyA. te vAre prabhu bolyA he vAsudeva? ekaja sthAnake be tIrthakaro, be cakravattIo, be vAsudeva paNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 177 ) kAraNayAge eka kSetramAM AvyA chatAM maLI zake nahI. " arihaMtanAM AvAM vacana sAMbhaLyA chatAM kapila vAsudeva kRSNane jovAnI utkaMThAvALA emanA rathane cIle cIle cAlIne samudrataTa upara AvyA te dUrathI samudra upara jatA temanA rathe kapila vAsudevanA jovAmAM AvyA. eTale vAsudeve kAMThe ubhA rahIne zaMkhadhvani karyo ke " huM kapila vAsudeva tamArA satkAra karavAne ubhA cha` AvA ? ApaNe mitranI mAphaka maLIye. " AvA spaSTa akSarA temaNe kRSNane kahyA jethI tenA uttaramAM kRSNe zaMkhanAdamAM kahyuM ke " ame dUra gayA chIe mATe tamAre kAMi khelavuM nahIM. " evA zabdomAM zaMkha pUryo. e zaMkhane ni sAMbhaLIne kapila vAsudeva pAchA pharyo. amarakakA nagarImAM AvIne padmarAjAne e vAsudeve rAjyabhraSTa karI enA putrane gAdIe besADyo. h r '' ahIMyAM kRSNa vAsudeva samudra utarIne pAMDavA pratye khelyA ke " pAMDavA ? huM susthita deva sAthe vAta karI lauM tyAM sudhImAM tame A nAvamAM besIne gaMgA utarI jAo ne mAre mATe eka jaNa nAva laine Avajo. " kRSNanA uttara sAMbhaLIne pAMDavA DhApadI sAthe nAvamAM besIne khAsaTha jojana vistAravALA gaMgAnA bhayaMkara jalapravAhanuM ullaMghana karIne kinAre AvyA. paNa kRSNanuM khalajovAne emaNe nAva mAkalyu nahI ne kinArA upara rahyA. stha. 12 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 178 ) kRSNa kAryathI kRtakRtya thaIne pachI gaMgAne tIre AvyA paNa nAva male nahI. eTale eka bhujA upara azva sahita ratha rAkhIne bIje hAthe jala taravA mAMDayuM. taratAM taratAM gaMgAnA madhya jalamAM AvyA eTale pote thAkI javAthI vicAravA lAgyA ke "AhA ? pAMDavo ghaNuM zaktivALA ke nAva vagara gaMgA tarIne cAlyA gayA." kRSNane ciMtAtura jANune gaMgAdevI tarata tyAM pragaTa thaIne sthaLa banAvI ApyuM tyAM visAme laIne pachI hari taratA taratA gaMgAne kinAre AvyA, kinAre AvIne emaNe pAMDavone pUchayuM ke tame gaMgA nAva vagara kevI rIte taya? " ame to nAvathI gaMgA utaryA?" pAMDavoe kahyuM. tyAre nAva mAre mATe kema nA mekalAvI ? " kRSNa pharIne pUchayuM. tamArA balanI parikSA karavAne ame nAva mokalI nahIM." pAMDa bolyA. te sAMbhaLI kRSNa kapa pAmyA chatA belyA "are ? tame samudra taravAmAM ke amarakaMkA nagarI jItavAmAM zuM mArUM bala joyuM nahotuM ke ?ema belatA kRSNa bhayaMkara leha daMDathI emanA pAMca ratha curNa karI nAMkhyA. ane "rathamardana e nAme tyAM nagara vasAvyuM. pachI kRSaNe pAMDane dezapAra ryA. ane pote potAnI chAvaNImAM AvIne sarvenI sAthe dvArikA AvyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) pAMDavoe paNa dropadInI sAthe pitAne nagara AvIne mAtA kuMtAne e vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM jethI kuMtAjI dvArikAmAM AvyAM ne kRSNane samajAvyA. "tame dezapAra karelA mArA putra kyAM raheze? bharatArdhamAM evI kaI jagyA che ke je tamArI na hoya." dakSiNa samudranA taTaupara mathurAnAme navI nagarI vasAvIne tyAM tamArA putre sukhethI rahe"kRSNajIe kahyuM. kuMtAe pAMDane kRSNanI AjJA kahI saMbhaLAvI eTale pAMDavo pAMDu dezamAM gayA. khAlI paDelI hastinApuranI gAdI upara kRSNa potAnI bena subhadrAnA putra abhimanyunA putra parikSitane rAjyAbhiSe karyo. zrIkRSNa potAnA dezamAM pharavA nIkaLatAM anukrame samudrane kinAre AvyA tyAM zrIsthaMbhana pArzvanAthanAM darzana thayAMnenAgakumAra devatAonI rajA laIne e sthaMbhana pArzvanAthane zrIkRSNa dvArikAmAM lAvyA ne suvarNa maMdiramAM padharAvI niraMtara emane pUjavA lAgyA. kaI paNa jAtanAM jaina dharmanAM pustake ame mokalI zakIzuM ane amArA grAhakene phAyado karI ApIzuM. | (" lakhe -jena sastI vAMcana mALA. bhAvanagara, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 11 muM. muktine mATe te pachI dvArikA dahana thaI gaI ane kRSNa baLabhadra e banne tyAMthI kevA saMjogomAM nikaLyA ane kRSNa vAsudevanI kevI sthIti thaI te pUrve vAMcI gayA chIe. e chellA vAsudevanA aMta samaya pachI balarAma keTaleka mAse siddhArtha devathI pratibodha pAmIne zrI neminAthe mokalelA vidyAcAraNamuninI pAse emaNe dIkSA lIdhI. ane taMgikA zikhara upara rahIne tIvra tapa karavA lAgyA. eka vakhate balarAmamuni mA khamaNane pAraNe koI nagaramAM peThA. nagaramAM pesatAM kuvAnA kAMThA upara eka strI pitAnA bALaka sAthe ubhI hatI. eNe baLarAmanuM rUpa jotAM jotAM pitAnA bALakane ghaDAne badale kuvAmAM nAMkhe. baLarAme A anartha joIne tarataja e strI pAse AvI tene samajAvI chokarAne bacAvyA. ane pote vicAra karavA lAgyA. ke A mArA rUpane dhikkAra che. ke jethI bIjAne te du:khadAyaka thAya che havethI huM gAma ke nagaramAM kayAMya praveza karIza nahIM ne mAtra vanamAM kASTAdika levA AvanArA loko pAsethI je maLaze enuM pAraNuM karIza. " ema ciMtavI dIkSA lIdhA vagara tarataja vanamAM cAlyA gayA. ane tyAM rahIne dustara tapa Acaryo. vanamAM AvatA loko pAsethI je kAMI pitAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 181 ) khapata AhAra malate te upara nirvAha calAvatA hatA. dhanya che evA mahA purUSane? eka vakhate vanamAM kASTAdika levA AvanArA lokoe piota potAnA rAjA pAse jaIne kahyuM he "he svAmI! vanamAM koI deva same purUSa ghera tapa kare che." lekenI AvI vANuM sAMbhaLIne rAjA zaMkAtura thayA ke "zuM amArA rAjya paDAvI levAnI IcchA nathI karato e mATe ApaNe ene mArI nAMkhIe "AvuM vicArI teo eka sAthe lazkara sahita baLarAmamuni upara caDhI AvyA. Aje baLarAmamuninA kaSAye te zAMta bhAvamAM hatA vItarAga hatA zarIrane cAhato Aje nAza thAo vA yugAMtare ? tenI paravA temane ochIja hatI. mRtyuno emane leza paNa bhaya nathI. jIvavAnI emane darakAra nahatI. jIvana ane maraNa, kanaka ane kathIra, strI ane pASANa, e sarvemAM parAkramI baLarAmamuni atyAre nispRha hatA. e save mehamAyA bhAInA jIvatAM lagIja emane rahI hatI. dareka vAsudevanI pahelAM baLadevano janma thAya che. ane vAsudevanA maraNa pachI dareka baLadeva pitAne athAga parIvAra chatAM e baMdhu virahanA asahya kaSTa bhegavavAne asamartha hovAthI emane e asahA AghAta thAya che ke teo jIvI paNa zake nahI. chatAM AyuSyanA baLavattarapaNuthI e prANa paralokamAM nahI jatAM zokano e tIvra Avega narama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 182 ) paDatAM tarataja dIkSA laine saMsAranAM e mAhamAyAnAM baMdhanAne satvara cheDhInAkhIne muktimAM jAyache keAI devalAkamAM paNa jAya che. paNa vAsudevA pUrvabhavanA 'niyANAthI dIkSA levAne samartha thatA nathI ethI saMsAramAM emanI atizaya Asakti-prIti rahevAthI emane avazya adheAgAmI thavuM paDe che. ADu zI meAhanI vicitratA judA judA rAjAnI senAe baLarAmamuni upara dhasI AvatI joine emanA rakSaka siddhArtha deva eNe aneka siMhA viSuo ane tee gaI nAkaratA sIpAie upara doDyA. sIpAie subhaTA peAtAne khAvA AvatA siMhAne joIne muThIo vALIne nAsI gayA. muni AvA prabhAta joI sa rAjAe bhayasAthe Azcarya pAmyA. manamAMthI e verabuddhi dUra karIne khaLarAmamunipAse khamAvavAne AvyA, siMhA paNu adRzya thaI gayAM. bhaktithI khaLarAmamunine namI khamAvIne sarve rAjAe peAta peAtAne sthAnake cAlyA gayA. tyArathI khaLabhadramuni jagatamAM ' narasiMha ' e nAme prasiddha thayA. e baLarAmanI zAMti, emanu tapa, teja, kaSAyarahita paNuM vairAgya paNa -vItarAgapaNu joine vananAM krura prANIovyAprArdika paNa zAMti pAmI gayAM. keTalAka bhadrabhAvI thayAkeTalAka zrAvaka jevA guNavALA thayA. AbadhA maLarAmamuninA atizayanA prabhAva hatA ke jethI jAtivera paNa e krurapazue bhUlI gayAM hatAM. emAM eka mRga te jAtismaraNa jJAna pAmIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (183) te e baLarAmane ziSya-bhakata banI gayo hato ke sadA ene e sAthI rahetuM. mRga vanamAM bhamIne kaI kASTAdika levA AvanArAnI zodha karate, temanI tapAsa karIne rAmamunine tyAM teDI jatene AhArane jega karAvate evIrIte tiryaMca chatAM e mRgale niraMtara rAmamuninI bhakita karate zubha pariNume rahetA hatA. kemake game te jIva dharma pAmI zake che. ke divase keTalAka rathakAre uttama jAtinAM kASThalevAne te vanamAM AvyA teoe sArAmAM sArAM vRkSo chedayAM. mRgalAe temane joIne sadya rAmamunine saMjJAthI jaNAvyuM. eTale tenA AgrahathI teo jAgRta thayA ne evAmAM te rathakAre bhejana karavAne beThA ke mRgalAne AgaLa karIne baLarAmamuni mAsakhamaNane pAraNe tyAM AvyA. te rathakAromAM je agresara hato te baLarAmamunine joIne ghaNe harSa pAme. AvA araNyamAM sAkSAt kalpavRkSa samA A keImahAmuni che. ahe kevuM emanuM rU5? kevuM teja ? paiye? adabhUta samatA ? khare Ajano divasa mArI AkhI jIMdagImAM kRtArtha thaye?" A pramANe ciMtavatA rathakAra jenAM pAMce aMganAM marAya harSathI vyApI rahyA che evA te munine paMcAMga praNAma karIne AhArapANI ApavA lAgyo. rathakAranI zuddha bhAvanA joIne balarAme vicAryuM ke " khacIta A keI zuddha buddhivALo zrAvaka che tethIja je kArya vaDe svarganI prApti thaI zake evI bhAvabhakitathI mane bhikSA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -( 184 ) ,, ApavAne udyamavALA thayA che. mATe enI vRddhi pAmatI riNAmanI dhArA khaMDIta na thAya evIrIte bhikSA grahaNa karU. ' ema vicAratA karUNAnidhAna evA e mahAmuni joke peAtAnA zarIramAM paNa nirapekSa hatA chatAM enA lAbhanI khAtara bhikSA grahaNa karavA lAgyA. pelA mRgalA munine vaheAratA joi tathA rathakArane uttama bhAvathI bhAtapANI ApatA joine uMcu mukha karI netramAM azru jala lAvIne citavavA lAgyA. " tapa e ekaja AzrayavALA ane zarIrane viSe paNa nispRha evA A mahAmuni kevA dayAnA bhaMDAra che ke jemaNe AhAra vaheArIne A rathakAra upara kRpA karI. aheA A vanane chedanArA rathakArane paNa dhanya che ke jeNe AvA uttama pAtra mahAmunine annapANI vaheArAvIne potAnA mAnava janmanu zubha phala prApta karyuM`M. mAtra huM ekaja mada bhAgI chuM ke AvuM tapa karavAne ke AvA uttama mahAmu nine pratilAbhita karavAne huM samartha thayA nahI. hA ? hA ? mArA tiryaMca paNAne dhikkArache ? dhikkAra che ? " muninA ane rathakAranA zubha bhAva joine mRgalA paNa e pramANe ciMtavavA lAgyA. "" khaLarAmamuni, rathakAra ane mRgale e traNa atyAre zubha bhAvamAM hatA. rAma AhArapANI letA hatA. rathakAra AhAra ApatA hatA mRgale enI anumeAdanA karatA hatA. e arasAmAM teo je vRkSanI DALa nIce ubhA hatA tenA a Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (185) bhAga kApele hovAthI moTA pavanathI bAkIno bhAga kapAIne temanI upara paDyo. zubha bhAvamAM rakta thayelA e traNe jaNuM tatkALa mRtyu pAmI gayA ne brahmanAmanA pAMcamA devalokamAM pakvottara nAmanA vimAnane viSe devapaNe utpanna thayA. rAma kRSNajInA maraNa pachI se varSa paryata dIkSA paryAya pALIne svarge gayA. temanuM AyuSya lagabhaga bAraso varasanuM hatuM. kRSNajInA maraNa pachI emaNe tarataja cAritra grahaNa karIne potAnuM AtmakArya sAdhana karyuM. emanI pahelAM thayelA rAma vagere AThe baLadeva baMdhunA maraNa pachI dIkSA aMgIkAra karIne mokSagatine pAmyA che. tyAre navamA baLadeva paMcama devalekamAM gayA tyAMthI manuSya thaze pachI devathaIne tyAMthI pAchA manuSya thaIne kRSNa jyAre A bharatakSetranI AvatI cAvIzImAM-utsarpiNI kALamAM bAramA tIrthakara thaze tyAre temanA tIrthamAM mekSa pAmaze-bIje ThekANe niSkalAka nAme cadamA tIrthakara thaze ema paNa kahyuM che. satya to kevala jJAnI jANe? baLadevanI mAtAo cAra svamAM juve che. haLa, muzaLa ane gadA Adi enAM zastro ane zarIre suvarNa samA hoya che. vAsudevanI mAtA sAta svamAM jue che. sudarzana cakra, dhanuSya, kharza, gadA, pAMcajanya zaMkha vigere enAM hathIyAre devAdhiSita hoya che. e emanA sivAya bIjA koInA upayogamAM AvatAM nathI. vAsudevanI sAthe ja e devAdhiSThita zastro adrazya thaI jAya che. emanI samRddhi kAMI emanA putra pAse rahetI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *( 186) nathI. vAsudevo haMmezAM zyAma suMdara zarIravALA ne garUDagAmI hoya che. temaja pata vastrane dhAraNa karanAra hoya che. garUDanI vajAvALe ratha, akSayabANe, kastubhamaNi hAra, mugaTa vagere badhAM vAsudenAM e prabhAvika hoya che. te sivAya rAmane paNa vanamAlA, muzala nImavastra, nALadhvaja ratha haLa vagere hoya che. atirathI purUSa te eja kahevAya ! - - prakaraNa 12 muM. chevaTe zuM ?' baLarAmamuni pAMcamAM devakamAM utpanna thayA utpanna thatAMja avadhijJAnathI baMdhu snehe bAMdhava kyAM che e joyuM. trIjI narapRthvImAM bAMdhava kRSNane duHkha jogavatAM jaIne bhAInA snehathI mehita thayelA baLarAma deva vaikiya zarIra karIne nimeSa mAtramAM kRSNanI pAse AvyA. bhAIne AlaMgana karIne bolyA. "bhAI? huM tamAro bhAI balabhadra chuM ne tamArI rakSA karavAne huM devalokamAMthI Avyo chuM. mATe kahe tamArI prItine mATe huM zuM karuM!" A pramANe kahIne kRSNanA zarIrane pitAnA hAthavaDe e deve upADayuM eTale te pArAnI jema vizIrNa thaIne pRthvI upara paDyA ne pAchA maLI gayA. banne bAMdhamAM Aje keTaluM aMtara ? kRSNa prathama AliMganathI ja oLakhelA ne potAnuM nAma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 187) kahevAthI tathA uddhAra karavAthI barAbara pichANelA rAmane saMbhramathI uThIne namaskAra karyo. eTale baLarAma belyA. "he bAMdhava! pUrve zrI nemibhagavate je kahyuM hatuM ke viSayasukha e duHkhane ApanAra che. hA? baMdhu ? tamArA saMbaMdhamAM e sarve Aje huM prazya jou chuM. hA? hari? karmathI gADha baMdhane baMdhAyelA tamane huM paNa devalokamAM laI javAne samartha nathI. have huM tamAruM zuM prIyakarUM ? bAMdhava? pUrve janmathI te aMtaparyata jema ApaNe sAthe ja hatA tema ahIMyAM paNa huM tamArI sAthe rahIza." bAMdhava? tamArA ahIMyAM rahevAthI paNa mane zuM lAbha thavAno che? kemake tame pAse chatAM paNa meM A narakanuM jeTaluM AyuSya bAMdheluM che teTalu ayazya jogavavAnuM che. mATe karatAM e devanAM durlabha sukhe tajIne tamAre ahIMyAM rahevAnI kAMI jarUra nathI. hA? meTAbhAI? jAo mArUM lAgyuM mane bhegavavA gho? nAhaka tame zAne herAna thAo?" kRSNa duHkhI thatA bolyA. "hA? baMdhuM tamAruM AvuM duHkha joIne mArA jIga 2mAM kaMI kaMI thaI jAya che. are dunyAmAM paNa AkharanA samayamAM ApaNuM apakIrti thaI. e dvArikA baLI gaI. kuTuMba, samRddhi sarve nAza pAmI gaI. baMdhu ? jala jala karatA tame vanamAM ekAkIpaNe prANa tajI dIdhA. Akhare tame A du:khadAyaka sthItimAM ghaNuM kAla paryata du:kha bhogavavAne ahIyAM utpanna thayA. " baLarAma deva bolyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 188) pitAnA vaDIla baMdhune pitAnA duHkhe duHkhI thatA joIne kRSNa bAlyA. "baMdhu ? duHkhI zAmATe thAo che? dareka vAsudevenI hamezAM mArI mAphaka ja sthIti hoya che. emanI bhavitavyatAja evI burI hoya che. chatAM mane A narakamRthvInAM dukha karatAM eka duHkha adhika pIDe che." kRSNa kahyuM. "ane te duHkha? kaho mArAthI sAdhya thaze to huM upAya karIza." rAme kahyuM. vaDIla baMdhu? mane narakamAM upajavAnI pIDA karatAM mArI AvI avasthA joIne zatruone harSa ane suha6-mitrone glAnI thaI che. te mane vadhAre duHkha Ape che. mATe bhAI? tame bharatakSetramAM jAo ne tyAMnA manuSyane zaMkha, zArga dhanuSya, cakra, gadAne dhAraNa karanArA temaja pItavastra dhArI evA garUDa cinhavALA mane vimAnamAM beThela batAve mArI sAtheja haLa tathA muzalane dharanAra, nIlavastra dhArI, tAlavRkSanA cinhavALA, evA tame beThelA ThekaThekANe batAve, ane kahe ke "adyApi rAmakRSNa avicchinnapaNe vihAra karatA svarga lokamAM vidyamAna che. jethI zatru lekeno ApaNA uparano abhAva dUra thaI jAya. balake loko ApaNuM bhakti pUjA karanArA thaI jAya." kRSNa navIna mArga batAvyuM. A pramANe kRSNanuM vacana sAMbhaLIne rAma tarataja bhAratakSetramAM AvyA. ane AkAzamAM rahIne banne svarUpa kRSNa jevAM kahyAM hatAM tevAM pragaTa karIne vimAnamAM beThelAM lekone batAvavA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 189 ) lAgyA. ane ucca svare kahevA lAgyA ke " huM leAkeA ? tame amArI rAma kRSNanI pratimA banAvIne bhakti bhAvathI pUje. kemake ameja A jagatane utpanna karanArA. saMhAranArA ne sthItimAM rAkhanArA chIe ame devalAkamAMthI ahIMyA AvIe chIe svecchAe manuSya krIDA karIne pAchA amArI mAyA ame sa'kelI devaleAkamAM vaikuMThamAM jaie chIe. ameja dvAridrA racI hatI pAchI vaikuMThamAM svargamAM javAnI icchA thatAM ameja e mAyA saharI lIdhI. amArA sivAya bIjo koi ko hurto nathI. manuSyAne temanA puNyanA kula rUpe ameja svarga ApanArA chIe. " gAmegAma bharatakSetramAM AvI udghASaNA thavAthI lAke rAma kRSNanI pratimA manAvIne pUjavA lAgyA. jevA kharI bhaktithI e pratimAone pUjatA emane baLarAma deva moTA lAbha ApavA lAgyA jethI leAkeAmAM emanu eTalu tA mAhAtmya vRddhi pAmyuM ke lagabhaga bharatakSetranA a bhAgamAM badhe ThekANe e rAma kRSNanI pratimAe pUjAvA lAgI, leAkeA enA bhakta thayA. A pramANe nAnA bhAinA snehathI khaLarAme enA vacana pramANe AkhA bharatakSetramAM peAtAnI kIrtti ane pUjA phelAvI. brAhmaNa paDitAe e mAhAtmya nI zAstramAM gu MthaNI karIne potAnA AjIvakAnA sAdhana tarIke enA upayoga karI enu mAhAtmya pAchaLathI vadhArI dIdhuM je dina pratidina vadhatu Ajaparya Mta cAlyuM Avyu che. e mAhAtmyane vadhArIne rAma lAine du:khe kacavAtA mane brahma devaleAkamAM gayA. = Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 13 muM. muktimAM.'-- kRSNane bANa mAranAra jarAkumAra kRSNa pAsethI kaustubhamaNi laIne anukame pAMDu mathurAmAM pahoMce. tyAM pAMDavonI sabhAmAM AvIne e kaistubharatna ApI dvArikA dahana kRSNajInuM maraNa vagere vigatavAra hakikata kahI saMbhaLAvI. kRSNanI, dvArikAnI, yAdavonI vAta sAMbhaLIne pAMDA zekAmagna thaI gayA. "AhA? ke samaya hate ne Aje zuM samaya Avyo? badhA vizva upara ekale hAthe vijaya karanAra e atirathI dhanudharI purUSa Aje dunyA uparaja nathI. e parAkamI baLarAma Aje bhAInA dukhathI rAjapATa choDIne vanevana rakhaDatA haze. "zekAkuLa pAMDa aneka rIte vilApa karavA lAgyA. sahodara baMdhunA jema eka varSa kRSNano zeka pALyo. pachI teo dIkSA levAnI IcchAvALA thayA, temano A Azaya zAnathI jANIne zrInemibhagavaMte cAra jJAnanA dharanArA evA dharmaghoSa sUrine pAMcase ziSyonA parivAra sAthe tyAM mokalyA. temanA AvavAthI jarAkumArane pAMDu mathurAnI gAdI upara besADIne dvaipadI sahita e pAMce pAMDavoe temanI pAse dIkSA lIdhI. ne abhigraha sahita teo tapa karavA lAgyA. bhIme e abhigraha karyo ke je kaI bhAlAnI aNi upara mane AhAra Ape teja le."e abhigraha emane cha mAse pUrNa thaye. agIyAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (191 ) aMganA dhAraNa karanArA pAMDe vihAra karatA neminAtha prabhune vAMdavAne cAlyA. neminAtha prabhune kevala jJAna thayA pachI aDhAra hajAra sAdhuo thayA. ne cAlIza hajAra sAdhvIo thaI cAraseM caMda pUrvajJAnI, paMdaraseM avadhijJAnI, teTalAja vaikiya labdhivALA, teTalAja kevala jJAnavALA ne eka hajAra mana:paryava jJAnI, AThase vAda labdhi karanArA ne eka lAkhane agaNottera hajAra bAra vratadhArI zrAvake traNa lAkha ne ogaNacAlIsa hajAra zrAvikAo eTale parivAra thaye. prabhu potAno nivaNumukti samaya jANIne raivatagiri upara aneka surA sure sahita samavasaryA. Idroe racelA samavasaraNamAM neminAtha bhagavAne besIne chellI dezanA ApI. e dezanA sAMbhaLIne bedhapAmI keTalAke dIkSA lIdhI. keTalAka zrAvaka thayA keTalAka bhadrakabhAvI thayA. pachI pAMcase chatrIza munionI sAthe prabhue e revatagiri upara eka mAsanuM pAdapagama anazana karyuM. ne aSADha mAsanI zukala aSTamIe citrA nakSatre sAyaMkAle zelezI dhyAnane prApta thayelA bhagavAna munionI sAthe avyaya padamuktipadane pAmyA. - kRSNajInA zAMba pradhumana vagere kumAre, emanI AThe paTarANIo, bhagavaMta neminAthanA baMdhuo, rAjImati vagere sAdhvIe, bIjA keTalAka vratadhArI munio paNa muktie gayA neminAthanAM mAtApitA zivAdevI ane samudravijya maheMdra devalokamAM gayAM. bIjA dazAha mahAddhika deva thayA. bhagavaMta neminAtha komArapaNAmAM traNase varSa, ne chadmastha tathA kevalI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 192) paNamAM sAtase varSa-ema ekahajAra varSanuM AyuSya pUrNa karIne kRSNanA maraNa pachI agIyAra varSa vItIgayAM tyAre mokSe gayA. vIzamA munisuvratasvAmI mokSe gayA pachI ekavIzamAM naminAthanuM nirvANa cha lAkha varSe thayuM ane naminAtha pachI bAvIzamA nemanAthanuM nivArNa pAMca lAkha varSe thayuM. zrI munisuvrata svAmInA zAsanamAM ghaNekAle rAma lakSamaNa AThamA baLadeva ne vAsudeva thayA. temanI pachI thoDAkALe naminAtha ekavIsamA tIrthaMkara thayA ane bAvIsamA tIrthakaranA vArAmAM rAma ane kRSNa chellA baLadevane vAsudeva thayA. pAMDa vihAra karatA hastikalpanagare AvyA tyAMthI revatAcala bAra jojana dUra rahyuM eTale prabhAte neminAthanAM darzana karIne ja mAsika tapanuM pArANuM karazuM. e abhigraha dharyo eTalAmAM emaNe sAMbhaLyuM ke bhagavaMta te mukti gayA. e sAMbhaLIne zeka karatA pAMDave siddhagiri upara AvyA. tyAM anazaNa karIne vizakoDa munInI sAthe mekSapada pAmyA. sAdhvI dropadIjI mRtyu pAmIne brahyanAmanA pAMcamA devaloke gayAM. dvArikAnA dahana samaye zrIsthaMbhanapAnAthanI pratimA paNa tenA adhiSThAyakanA prabhAvathI samudramAM padharAvavAmAM AvI hatI, gaI vIzamAM thayelA soLamAM tIrthakara naminAthanA zAsanamAM gaDadezavAsI ASADhI zrAvake nami pachI 2222 varSe rAmezvara, cArUpa ane sthaMbhana pArzvanAtha e traNa pratimA bharAvI hatI e prAcina lekha pratimAM pAchaLa che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kheDa trIjo. prakaraNa 1 luM. dhanapati sArthavAha." " jagatamAM vyApAra vagara lakSmInI prApti prANune dUrlabha che. bhAgya phaLavAnuM hoya dravya prApta thavAnuM hoya te eka vyApAra dvArAja ! ane mAre paNa ahIMyA gAmamAM rahIne vyApAra karavA karatAM deza dezAvara sAthe saMbaMdha rAkhIne vyApAra kara e ja ThIka che. kemake prayatna karyA vagara bhAgya phaladAyaka thatuM nathI. hara haMmezane manuSyane je prayatna heyate deva anukuLa thAyaja! jamIna sAtheno vepArate bahoLA pramANamAM karyo. paNa have karIyANAnuM ekAduM meTuM vahANa bharIne paradezamAM javAde. bhAgyane ajamAvavA de. kemake paise eja Aje dunyAne paramezvara che. jagatamAM moTAmAM moTI vastu te dhana che. vidvAne paNa dravyanI IcchAe dhanavAnane namatA Ave che. khuzAmata karatA Ave che. game te paNa dravyavAna mANasa mATe gaNAya che. gAMDe hAya, divAne heya, game te hoya chatAM jene lakSamI varelI che enA bhAgyanI balihArI che. mATe jagatamAM mANase dravya meLavavAne hareka bAne prayatna kare. niti U. 15 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 194) kAre paNa dravya prApta karavA mATe pitAne mata ApatA jaNAve che ke. ajarAmaravat prAjJo, vidyAmartha ca ciMtayet / gRhItaeva kezeSu, mRtyunA dharma mAcaret // 1 // bhAvArtha " jagatamAM vidyA ane lakSamI e banne vastu pitAne ajara ane amara dhArIne DAhyA mANase upAjana karavI joIe. ane dharma paNa jANe mRtyue ApaNA keza pakaDyA che ema samajIne prati divasa jAgratapaNe karavuM joIe | mATe lakSmI jagatamAM sarve rIte upayogI che. are dharmarAdhana paNa lakSamI saMbaMdhI naciMtAI hoya te ja thaI zake. garIba mANasa athavA te dhanane mATe gulAmagiri karate jaMjALI mANasa saMsAranI phikaramAM phasAIne dharmArAdhana naja karI zake.! mATe saMsAramAM gRhasthane te ati upayogi vastu je koI paNa hoya to te ekaja dhana ane te jeke mArI pAse puSkaLa che chatAM mAre eka darIyAI khepa karavI joIe pachI nirAMte dharmanuM ArAdhana karatAM huM mArA AtmAne dharmane mArge jeDIza. "eka nagaranA vizALa makAnamAM eka zrImaMta mANasa pitAnA vaibhavane chAjatI ThakurAI bhagavate divAnakhAnAmAM vicAra karato beThA hatA. AgaLa nAnA moTA dareka metA, kArakune pota potAnuM kAma karI rahyA hatA. zeThanI AgaLa paNa keTalAka moTA pagAravALA metAo beThelA hatA. kemake deza paradeza emane vahIvaTa hate. meTAmoTA zaheramAM A zeThanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15 ) dukAne-peDhIo cAlatI hatI. rojanI ekaja dukAne lAkhanI uthala pAthala mAsamamAM thayAM karatI hatI. AvI trAddhi chatAM- vaibhava-ThakurAI chatAM zeThane hajI samudranI musApharIne zekha hata-bhavitavyatA baLavAna hatI sAmAnya rIte najara karatAM zeThanI vaya bharayuvAnImAM hoya ema jaNAtuM hatuM. vaLI AzA, utsAha, jIvanamAM rasa, zekha, vipAra adhika hatAM lakSmIne mATe te prabhunI-devanI emanI upara rahema hatI. pite paNa mahenatuM, jAte kAma karanArA, buddhizALI, ane dhaMdhAmAM bAheza, dIrdha daSTivALA ne utsAhI hatA. dunyAnevyApArane lAMba anubhava melavIne ghaDAyelA-kasAyelA hatA. jamIna uparano Ave lAMbo vepAra chatAM bhavitavyatAnA baLe Aje samudra mAte pote jAte musApharI karavAno vicAra temane kuryo hateA.. AvA moTA vyavasAyI chatAM jaina dharma upara, temanI bhakti, zraddhA apUrva hatAM. pote paNa bhAgyavaMta hatA. dharmanA prabhAvanAM pragaTaphala kaMIka emanA anubhavamAM AvelAM hovAthI dharma upara emanI acala zraddhA hatI. enAja prabhAvathI pote dhanavAna thayA che saMsAramAM kaMIkamAna akarAmane paNa pAmelA che. chatAM saMsAranI vAsanAomAM zeTha kaMIka prIti vALA hovAthI e mehanAM gADhabaMdhane-saMsAra sukhanAM tIvra baMdhane emanAM hajI narama paDyAM nahotAM. kAMtinA samuha vALuM e nagaranuM nAma maMtipura hatuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 196 ) sAmAnya rIte paNa leAkeA vyApAra rojagAra ne udyame sukhI ne saMtASI hatA. chatAM aneka vyavahArIo evA paNa hatA ke jemane lakSmI syaya varelI hatI. jyAM lakSmI varelI hatI tyAM sarasvati page cAlIne enI khuzAmata karavAne jatI hatI. ane telakSmIne rIjye peAte'rIjAtI hatI. ene khIjye sarasvatI dubhAtI hatI; kAMtipura nagaranA vyavahArI zeThIyAAmAMnA ApaNI cAlu vArtAnA nAyaka .eka hatA. leAkA emane dhanapati athavA dhanadattane nAme ALakhatA hatA. dhanapati te kharekhara dhananAja pati hatA. svarganA dhanapati kuberanA jANe anuja khaMdhu hAya ema e mAnava leAkanA hatA. dhanapati sAthe vAha jema dhanathI bharelA hatA tema saMsA2mAM paNa kuTuMba kabilAnA--sagAM vhAlAMnA parivAravALA hAvAthI nyAti jAtimAM paNa e agresara hatA. TukamAM saMsAranI sarva prakAranI sAmagrI emane anukula hatI. mANasane jyAM sudhI peAtAnuM puNya udayamAM hAyache tyAM lagI save kAi anukuLa hAya che. jagata tA anukuLa hAyache eTalu ja nahI paNa keTalIka daivika zaktie paNa enA puNya udayathI ene anukuLa thAya che. e teA lAbhamAMja lekha hAya ! saMmudranI musApharI karavAnA vicAra zeThane utpanna thatAMja manamAM emaNe javAnA khAsa nizcaya karyo. ane tarataja sAvadha thayA peAtAnA kAma karanArA nAnA meTA dareka mAsA taraph tIkSNa draSTI pheMkI. manamAM vicAra thayA ke. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 197 ) " pAte paradeza jaze te gharanA vyApAra kharAkhara cAlaze ke ? A bhADutI mANase potAne dagA teA nahI kare ne ? chatAM peDhInA mukhya metAe Tharela hAvAthI vizvAsa karavA jevA hatA. nimakahalAla hatA. eTale zeThane gharasaMbadhI ciMtA ochIhatI-nirAMta hatI. emaNe tarata peAtAnI pAse beThelA mANasAmAMthI potAnA mukhya metAmAMthI ekane hAka mArI. " meAkamacaMda ! ,, " jI ? " khelatAMnI sAtheja meAkamacade zeTha zu mele che te tarapha puratuM dhyAna ApyuM. mekamacaMdra vRddha ane Tharela hatA. peAtAnA zeThanA pitAnI vArInA e junA, jANItA me pramANika hatA. jethI A juvAna zeThane mekamacaMda ane enA keTalAka snehIo tarapha puratA bhaphsA hatA. " Aje mArA hRdayamAM eka navAja vicAra sphuryo che. hA joie vArU emAM tamArA zuM abhiprAya che!" e jIvAna zeTha melyA. emanA hArDa hastA hatA. aMtaramAM utsAha hateA. yuvAnInI utsukatA ane kaMika AturatA hatI. " ane te vicAra, zeThajI! metAe utsukapaNAye pUchyuM.' " ApaNA jamInanA deza paradezanA vyApAra khAtAnA vahIvaTa tame dhyAna rAkhIne calAvA te mAre dariyAI musA pharI karavAnI icchA che ! " " dariyAnI musApharI karavAnu kAMi kAraNa ! " meAkamacaDhe pUchyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 198 ) vyApAranI vRddhi sArUM ! Aja sudhI ApaNe jamIna mAraphate je vyApAra karyo tema samudra mArkate karyo nathI. mATe ekAdi dayAI saphara karavAnI mArI IcchA thAya e svAbhAvika che ke samudranI eka musApharImAM huM ghaNAM baMdare sAthe vyApAra karI AvuM ! nasIba baLa ajamAvI jeu!"zeTha bolyA. "zeThajI! kayA dukhe tamAre AvA vicAra karavAnI jarUra paDe che. samudranI musApharImAM keTalAMya saMkaTa rahelAM che-jIvananAM jokhama rahelAM che. e khyAla kadAca tamane nahI hoya, bhAgyamAM je maLavAnuM haze te je jalamAM maLavAnuM haze te thalamAM paNa maLazeja prabhunI tamArA upara maherebAnI che ATaluM chatAM zA mATe adhika meLavavAnI lupatA rAkhe che ! vRddha mehakamacaMda zeThane samajAvavA mAMDayA." " makamacaMda ! saMsArI mANase dravya ciMtavANuM mATe enA aneka upAya javA joIe. hareka bAne dhana upArjana karavAmAM eNe pramAdI nahI thavuM. vidhi IcchAe kadAca emAM ApaNe vadhAre kamAMzuM te mukta hAthe vAparazuM ! paNa mAre eka samudranI musApharI to avazya karavI. " zeTha! tamAre je evo daDha Agraha hoya te huM tamane samajAvavAne lAcAra chuM ! paNa gharamAMthI rajA leje te sivAya potAnAM sagAMvahAlAM vagere sarvene nimaMtrIne emanI rajA laIne zubha muha mAlanAM hANe bharIne temaja bIjA paNa vyApArIone jemane sAthe AvavuM hoya, temane bhADuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) nakkI karIne sAthe letA jAo!" kacavAtA mane metAe anumati ApI. kuTuMba-sagAM hAlAM mATe tamAre ciMtA karavI nahI. paNa tame ApaNA vyApAranuM kArya barAbara saMbhALIne karaje. tamArI maherabAnIne ApaNe koI paNa mANasa durUpayoga karI peDhIne dhake na lagADe e mATe saMbhALIne kAmakAja karaje." "mArAthI banaze tyAM sudhI huM gaphalata nahi thavA dauM pachIte bhAvI balavAna che." mete bolyA " ThIka tyAre ! tame ApaNuM moTAM moTAM hANa taiyAra karAvo-ane sudharAve. zaheramAM dAMDI pITA ke jene paradezamAM vyApAra karavA AvavuM heya tene amArI sAthe bhADAne TharAva nakkI karI ja. "dhanapatizeTha mokamacaMdane bahANa taiyAra karAvavAnI ne zaheramAM dAMta pITAvAnI sUcanA ApI dIdhI. eka rIte pitAnA kAryanI zarUAtane e rIte amala paNa karI dIdho. zeTha ane metAnI dhIme sAde thatI A vAtacIta najIkamAM beThelA metAo tathA kArakunone sAMbhaLavAmAM AvI. ekathI bIjA kAne jatAM lagabhaga AkhI peDhImAM zeThanA paradeza gamananI vAta vAyuvege prasarI gaI. zeThanI musApharI e rIte jAhera thaI gaI. samaya thaI javAthI zeTha potAnA makAne cAlyA gayA ne peDhI paNa temanI pachI thoDIkavAre baMdha karavAmAM AvI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 juM dariyAI musApharI samaya samayanuM kArya karyA ja kare che. pUrvanI ghaTanA banyA pachI Aje keTalAka divase vahI gayA che e daramIyAnamAM zeThe samudra kheDavAnI dareka joitI sAmagrI taiyAra karI lIdhI nAnA moTA hajAre vyApArI bhADUte emanI sAthe paradezamAM lAbha levAne mATe taiyAra thaI gayA jethI zeThane zarUAtamAM ja bhADAne taDAke ThIka paDe. moTAM moTAM majabuta bahANe taiyAra thayAM eTale zeThe uttama jozIne teDAvIne muhurta jevaDAvyuM jezIe najIkamAM AvatuM ne sArAmAM sAre lAbha ApanArUM muharta batAvyuM je ghaDI, paLa mahatta sAcavavAnuM hatuM te sarve zeThane batAvyuM-samajAvyuM. eTale zeThe temano satkAra karI vidAya karyo. zeThe pitAnA mANasene e samAcAra jaNAvIne paradeza AvanArA sarve nAnA meTA vyApArIone taiyAra thavAne sUcavyA hatA. pote paNa paradeza caDAvavA yogya kharIdInA haka mANasane ApI dIdhA hatA. je mujaba mAla vhANemAM bharAye jate hate. samaya samI sAMjane hatuM ke pita pitAnI dukAne baMdha karIne potAnA ghara bhaNI jatA hatA. nekare AkhA divasanA parizramathI kaMTALIne thAkyA pAkyA cAlatAM najare paDatA hatA. jo ke aMdhakAranuM jora jaNAtuM to hatuM chatAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 21 ) samI sAMjano samaya hovAthI te manuSyane avarajavara mAluma paDavAthI madhyarAtrI jevI e aMdhakAramAM bhayaMkaratA nahatI. evA samayamAM kAMtipura nagaranA eka vizALa mahAlayamAM eka ramaNuM ciMtAtura jaNAtI atyAre najare paDatI hatI. enuM rUpa athAga hatuM. juvAnIne mada paNa ghaNe hate bhAgya, saubhAgya, adhika hatAM chatAM A navavana lalanA atyAre ciMtAtura hatI. lakSmI, vaibhava, saubhAgya, dAsadAsI save kaMI hatuM te chatAM atyAre A ramazuM vicAranA vamaLamAM paDelI hatI. "are pati te paradeza jAya che ane te paNa samudranI musApharIe? kevI enI sAhasika vRtti? ATalI badhI dolata, Avo vaibhava chatAM evI te kevI emanI lobhavRtti? emane kema samajAvIe ? zI rIte samajAvIe? kyA upAye jatA aTakAvIye ? hA ! prabhu! prabhu ! mArApatine sanmati Apo? emanuM rakSaNa kare ! emanA vize A athAga veva, dAsa, dAsI badhuM mAre zuM kAmanuM che? satine sAcuM dhana to ekaja pati che. pati eja satI strInI gati che hA ! e lebhI patie Aje mArA karatAM paNa lakamI vhAlI gaNuM purUSa te purUSaja! saMsAranA aneka saMjoga vijegamAM guMthAyele purUSa strInA aMtaramAM rahelI pati bhakitane jANavAne kyAMthI samartha hoya? satI strIo to patine paramezvaranI mAphaka gaNune pUje che. chatAM e purUSanA hadayanA kSaNIka palaTAo palaTAtAM kyAM vAra lAge che? mArI evI te zuM kasura paDI ke patI mane tajIne Aje paradeza Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 202 ) jAya che. are mane cheDI de che amArI kula 4mAgata lakSmIne tajI de che eTaluM badhuM zAmATe ? paradezamAM samudranA taphAnamAM ajANyA aneka dhutta leAkeAnA samAgamamAM kai vakhate zu Ata ubhI thaze e thru svAmI nahi samajatA hoya ? chatAM e samudranI musApharI karavAnuM sAhasa karI rahyA che. " ityAdi vicAranA vamaLamAM utarI gayelI e ramaNI vicAramAM evI te ekAgra hatI ke tenI pAse khIju kANu Avyu ke Ave che enI paNa ene khabara nahatI. paraMtu atyAre eka enA aMtaranA sagA ene nirakhI rahyo hatA. banne eka khIjA upara prIti vALA hatAM chatAM sa MjogeAne laIne atyAre vicAro eka bIjAnA bhinna hatAM. purUSe najIka AvIne priyAne mAthe hAtha mukayA ke enI vicAra nidrA uDI ne ekdama ubhI thai gaI. '" priyA ? zAmATe ATalI badhI ciMtAtura che ? " purUSe pUchyuM purUSa te dhanapati pote hateA A ramaNI enI strI hatI. peAtAnI musApharInA divasa najIka Avye hAvAthI atyAre dhanapati patnIne samajAvI rajA levAne AnyA hatA. game te rIte paNa rajA nahI ApavI e patnInA nizcaya hatA mannenA pAta peAtAnA nizcaya dRDha hatA hAra jIta tA vidhine hAtha hatI. ,, " svAmI ? kai nahI e tA saheja ? " patnIe TukamAM patAvyuM. " haze ? jo tu prasanna heAya te Aje huM tane eka vAta kahevA mAgu chuM ! " patie mULavAtanI zarUAta karI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 203 ) huM prasanna hAu ke nA hAu. enI tamAre kayAM paravA che ? teNIe kahyu. " zA mATe ema bele che, priyA ! kahe, dunyAmAM kai cIjanI tane nyunatA che ? tArAthI mAre kai bhinnatA che ? chatAM tu zAne khinna thAya che. hAya sa MsAramAM mANasAne aneka jAtanA sa Mjoga vijogamAMthI pasAra thavuM paDe che. puNyavata mANasAne sukha Ave che tema chatAM du:kha paNa Ave che. zu tu evA eka najIvA duHkhathI ATalI badhI muMjAya che. " dhanapatie ane kaika samajAvavA mAMDI. " nA ? nA khAsa evu teA kAMI paNa nathI chatAM game temane teA paNa huM akhaLA kaMika evu hoya teA lAgI Ave tA kharU jane ? ,, " chatAM evA samaya Ave te dhiraja dharIne rahIye ! jo AvatI kAle huM paradeza javAnI icchA rAkhu chu e musApharI karavAnI huM tArI pAse Aje rajA mAguM chuM. te huM paNa tamArI sAthe AvIza, dehathI chAyA bhinna rahI zakatI nathI. jaLavinA ekalI mAchalI jIvI zakatI nathI. '' ramaNIe sAthe AvavAnI marajI jaNAvI. 66 " paradezamAM ane temAM paNa samudranI musAphIe tane sAthe kema lai javAya ? purUSane videzamAM srInI khAtara aneka muzkelIe sahana karavI paDe che sukha karatAM du:khanu kAraNa e vizeSa mane che rAma lakSmaNa jevA samarthyane paNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) sItA mATe keTaluM zosavuM paDayuM hatuM pAMDavone vanamAM dvipadI mATe keTalI kALajI rAkhavI paDatI hatI. evA samartha purUSa paNa strIone sAthe rAkhI AphatamAM phasAyA te ApaNuM alpa zakitavALA manuSyanuM zuM gaju! priyA e haTha tuM choDI de. tuM je ghare hoIza to huM dezAvarathI jhaTa pAcho ghera AvIza ne e theDA viyeganA divase pUrNa thatAM pAchA sUkhanA divaso zarU thaze." dhanapatie data ApIne samajAvavA mAMDI. paNa ATaluM badhuM dhana chatAM tamane dhana kamAvAnI kema muccha vadhI che. zuM mArA karatAM lakSmI vahAlI gaNuM che? kaMI samajAtuM nathI kevA ajaba mANasa che!!" kudaratI ja mane e vicAra saryo che ke mAre samudranI musApharI karavI ne e vepArane paNa anubhava le. mANase jamIne jagatamAM levA gya dareka anubhave levA joIe." dhanapati sArthavAhe kahyuM. te pachI tame jyAre ATa ATalA mANasane sAthe laI jAya che te huM eka tamane vadhAre paDIza? e samudranI ucchaLatI laherIo huM paNa jaIza ?' bhalI thaIne samaja ke e videzamAM vanitAonuM kAma nahI strIo te gharamAM ja zobhe. huM tArA lIdhe vahelo ghera AvIza. ApaNuM ghara saMbhALIne ApaNA gharane me sAcavIne raheje. patie patnIe kahyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa pUrA karIne caraNe rahe che rakajhaka (25) hA? svAmina? tamArA vijoge mArA dIvaso kema jaze? mAruM zuM thaze ? " sa sArUM thaze. patIne vijege satI prabhunI sevA kare che. anaMta zaktimAna paramAtmAnA caraNe rahe che. dhairya dhArIne evA divase paNa pUrA kare che." rakajhakamAM keTaloka samaya pasAra thaI gayo ke strIne Agraha draDha hatuM chatAM madhyarAtrI paryata purUSe samajAvIne ene ThekANe ANuM hatI. Akhare strI te strIja? e kayAM sudhI patI AgaLa potAne durAgraha-haThAgraha rAkhI zake. eNe samajIne patIne rajA ApI. ane jema bane tema ghera jaladI pAchA pharavAnI bhalAmaNa karI. bIje divase potAnA kuTuMbane nimaMtrIne tene khAnapAnathI saMteSI potAno vicAra temanI AgaLa raju karyo. ne temanI rajA mAgI. potAnA gharanA vaDerAone bhalAmaNa karI. tathA jemane vyApAra athe sAthe ApavAnI IcchA hoya temane AvavAnuM paNa jaNAvyuM. ne evI rIte kuTuMbanI paNa rajA melavI. evI rIte kuTuMba vagerenI rajA melavIne dhanapati sAthe vAhe zubha muhu vhANanI musApharI zarU karI. mAlathI enAM vahANa bharelAM hatAM, temaja nAnAmoTA vyApArIonA mAlathI paNa jahAja khIcokhIca hatAM. | vahANanA haMkAranArA vahANavaTIo-khAravAo anuShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 206). bhavI muzkelImAM samudranA tophAnamAM hANanuM kevI rIte rakSaNa karavuM ene mATe zuM zuM sAdhana ajamAvavAM, kaye vakhate kayA sAdhanano upaga kara vagere jahAja kaLAnA jANakAra hatA. eka khAra thAye to bIjo ene vizrAMti ApavAne taiyAra raheto hato. vahANavaTIo ane tene sahAya karanAra kArigare joIe. te karatAM paNa muzkelImAM kAma lAge te mATe vadhAre pramANamAM rAkhyA hatA. sAmagrIo-hANane muzkelImAM madada karanArI nAnI moTI vastuo paNa adhika pramANamAM rAkhavAmAM AvI hatI. prakaraNa 3 ju. samudranA tephAnamAM, - samudranA athAga jalamAM rasto kApatAM hANe cAlyAM jatAM. pavana anukuLa hovAthI thoDA divasamAM to rahANe pitAnA nagarathI keTalAMya dUra nIkaLI gayAM, e musApharI karatAM dhUNe khare samudra oLaMgI gayAM atyAre emanI evI musApharI hatI ke emanI cArekora samudranAM bhayaMkara meM jAo emanA hANene athaDAI rahyAM hatAM. lhANu kyAMthI AvatuM hatuM ne kayAM jatuM hatuM tenI paNa emane khabara nahotI chatAM khAravAne emanI musApharI emanA lakSya bahAra nahotI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (207) tete acuka dizAeja vhANane haMkAre jatA hatA. evAM uchaLatAM jAMo vacce paNa emanAM vahANa emanI cAlAkIthI nirbhayapaNe pasAra thatAM hatAM. samudranI laherIo, enAM mejA joI besArUone gamata paDatI hatI. keTalAto emAMja AnaMda melavatA hatA. keTalAka jhAjhamAM sarakhe sarakhA mitro maLIne vAtemAM meja mANatA hatA. jenuM citta jenAthI prasanna thAya evI rIte teo khuza mijAjamAM potAne samaya vyatIta karatA hatA. keAI vyApAranA bhAvI aneka taraMge karatA Ama karazuM ne tema karazuM ityAdi mane rathamAM mazagula hatA evI rIte sarve kaI potapotAnI pravRttimAM mazagula hatAM. mANasanI IcchA karatAM vidhinI icchAo jagatamAM mAnavInA bhAvIne mATe kAMI judI ja hoya che. manuSyane potAnI kalpanAthI agocara evA saMjoge e vidhinI IcchAe utpanna thAya che ne dhAreluM sarve dhULadhANuM thaI jAya che. lagabhaga e madhya samudramAM AvelAM vhANe tophAnanA vamaLamAM paDyA sarvenA harSane nAza karanAra pralaya kALane vAyu ekAeka vAvA lAgyA. ne e pracaMDa pavanathI AkAzamAM uchaLatAM mojAe bhayaMkara garava karatAM hANene thapATe mArI DAmADela karI mukyAM lekonuM dhyAna kheMcANuM ke dariyAmAM tophAna zarU thayuM che. jethI temanA AnaMdamAM ekadama bhaMgANa paDayuM ane sarve ja hANanI gatine Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (208 ) samudranA taikAnane ekacite jovA lAgyA. khAravAo potAnI caturAInA bhaMDAra ThalavavA lAgyA ne evI muzkelImAM paNa hANene AgaLaja dhapAvatA rahyA. chatAM paNa devanI IcchA emane mATe kAMI judIja nirmANa hatI. e vahANa paNa ekAeka thaMbhAI gayAM. hANavaTIoe ene calAvavAne aneka prakAranI kezIza ajamAvI chatAM e sarve vyartha gaI. Akhare khAravAo thAkyA ne taiphAna zAMta thAya tyAM lagI bahANa calAvavAnI kezISa emaNe cheDI dIdhI. ane e tophAnamAM rahANene kevI rIte salAmata rAkhavAM teTalA puratuM ja teo dhyAna ApavA lAgyA-gabharAyelA lokone dhiraja devA lAgyA. divasa upara divasa emane pasAra thavA lAge chatAM tophAna te kAyama ja hatuM ane vahANe paNa kayAre ane kaye samaye DubI jaze ema khAravAone paNa lAgyuM te chatAM temanI mahenata cAlu hatI. jo ke khAravAo te jANatA ja hatA ke AvA tophAnamAMthI bacavA mATe te mAtra eka deve chAja baLavAna hatI. te sivAya te sarvene mAthe have samudvanAM A athAga jaLa pharI vaLavAnAM hatAM evI khAtarI hatI. te chatAM teo darekane himata ApatA hatA. " " bhAIo ? muMjaze nahIM? tophAna zAMta thaze ke ApaNuM vahANa tarataja AgaLa cAlaze. bIjI kAMI dhAstI nathI." chatAM tephAnanI paNa sAme thaIne gati karanArAM AvAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) sArAmAM sArAM jhAjhanI gati kema smalita thaI gaI te emanA jANavAmAM paNa AvyuM nahIM ane ethI khAravAo paNa muMjAtA hatA. ATaATalI dhIraja chatAM lekee to bhayanI kalpanA karI lIdhI hatI. temanA magajamAM paNa eka vAta utarI hatI ke saMsAramAM A mAnava bhavanA nATakanI temanI lIlA purI thatI hatI. jethI teo bicArA zokathI AkuLa vyAkuLa thaI gayA hatA. pitAnAM hANene samudramAM garaka thayelAM joI ane lokone AkuLa vyAkuLa thayelA jANuM dhanapati zeTha hANenI sthIti jANavAne khAravAonA vaDAnI pAse AvyA. ane ekAMtamAM hANe saMbaMdhI sthIti pUchavA lAge tyAre khAravAonA vaDAe jaNAvyuM ke " zeThajI ? vahANe tekAnamAM barAbara sapaDAyAM che. samaje ke sarvenI upara matanAM nagArAM vAgI rahyAM che." tyAre emanA bacAvane kaI paNa mAge tamane jaNa nathI. zeThe pUchayuM. " jarAya nahI? juonI , zeTha ? samudra keTale badhe mastImAM che. A pralaya kALane pracaMDa vAyu enI madadamAM che. atyAra lagI vahANe thobhAvyA te mAtra amArI kaLA kezalyane pratApeja ! bAkI te have Akhara vakhate badhA prabhu spe. 14 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 210 ) prArthanA kare eja amArI te IcchA che. e vaDAe AkharI aMjAma zeThane saMbhaLAvI batAvyo. " nahI? ema na bela ? kaI paNa tArI hakamata laDAva? ne A sarve mANasane bacAva? huM tane tArA meM mAgyuM InAma ApIza. " zeThe ene lAlaca batAvIne bacAvane mArga enA hAthamAM jatA hoya te kADhavAne sUcavyuM. prabhunuM bhajana kare ? rAmanI mALA jape? AvA matanA sakaMjAmAM sapaDAyelAM keI jhAjha Aja lagImAM te bacyAM nathI. e te vidhinI marajI hoya toja sahIsalAmata rahI zake paNa juo cho ne vidhie te Aje zatrunI garaja sArI A sarvenA jIvana nATakanI dorI have pUrI thavA AvI. zuM karIe ? amAre koI paNa upAya nathI ke ame vahANane salAmata rAkhI zakIye. " nirAza thatAM e khAravAe du:khabharyA uddagAra kADhyA. bhalA khAravA? kahe A vahANane ahIMyAM thobhAvavAmAM tArI zuM matalaba che. dhIre dhIre hANu AgaLa cAle te tane kaMI harakata che? ke A tophAnanI khAtaraja te bhAvyAM che. " zeThe kahyuM. "zeTha sAheba ? A kahANa ahIMyAM kema thaMbhyA e te mAtra eka prabhuja jANI zake. " hANu kaMi mArI IcchAthI meM thaMbhAvyAM nathI paNa e prabhunI IcchAthI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 211 ) ahIMyAM aTakayAM che. jema samudradeva kApyA che. A vAyudeva ene madadagAra thayA che emaja kAi dyeve ApaNAM vhANa atyAre sthabhAvyAM che je koDA upAye paNa cAlI zakatAM nathI. athavA tA ApaNA jhAjhamAM ghaNuM! bhAra hAvAthI te cAlI zakatAM nathI jo bhAra Ache karavAmAM Ave te kadAca cAlI zake kharAM? " chevaTe e khAravAe vhANu calAvavAne navA kADhyo. mA " bhAra te zI rIte eche thAya ? kAMi kAInA mAla ochA pheMkI devAya che. mANaseAne te sahIsalAmata rAkhavAM joie. " khinna hRdaye zeTha melyA. ,, na " jo ema na khanI zake teA sarve jaNA jIvavAnI AzAne tajI dyo, aMta samaye eka ja prabhunu N zaraNa aMgIkAra karI lye.. " khAravAe chevaTanuM parakhAvyuM, ,, te chatAM zeThe khAravAone vhANA macAvavAne chellAmAM chellA prayatno ajamAvavAnI bhalAmaNa karIne pAte pAtAnA sthAnake AvyA. zeThanA utsAha maMda paDI gayA hatA. jIvananA aMta samayamAM jema AtmAne vyAkuLatA thAya che ema emanuM citta vihavaLa thai gayu. jotajotAmAM eka mAsa vahI gayA.' chatAM na tA tAAna narama paDayuM. na tA jhAjha AgaLa cAlI zakavAne zaktivAna thayAM, Akhare vahANa Dube evI bhayaMkara paristhIti sarvenA jovAmAM AvI. ~>< Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 thuM. zrI sthaMbhana pArzvanAtha e athAga mejAMnA uchaLatA jaLanA vega dhasArAbaMdha jhAjhamAM paNa paDatA jema jema jhAjhamAM pANI bharAtuM tema tema e leke ane khAravAo bharI bharIne samudramAM pheMkI detA. jethI evA tophAnamAM paNa mahinA paryata vahANe tophAnamAM tyAM hatAM. nAnA moTA vyApArIo matanA bhayathI pAchA bhAgatA prabhunI prArthanA karI rahyA hatA. jhAjhanI DubavAnI taiyArImAM hovAthI dhanapati sAthe vAha potAnI niMdA karato e jhAjhanA chellA phalaka upara AvyA. "hA! hA! meM dravyanA lAbhe A sarvene besADyA. ane bhAra keTale vaLe che enI paNa darakAra karI nahI. te Aje A sthiti upasthita thaI. mArA eka tuccha lAbhanI khAtara A sarve jIvonI hiMsA atyAre mAre jovI paDaze. mAre paNa bare mate maravuM paDaze. are! maraNanI te paravA nahI paraMtu, A sarve mArA nimitte marI jAya, e bhayaMkara pApa laIne huM paNa paraleke prayANa karI mArA AtmAne agatIe pahoMcADIza. hA ? dhikkAra che mane ! ke dravyanA lobhe A zuM karyuM ! have te A jhAjha Dube te pahelAM huM ja jalamAM paDI ApaghAta karIne marI jAuM ke jethI emanAM AkaMda mAre sAMbhaLavA paDe nahI. A kapAyamAna thayelA samudradevane huM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com A sarve jIvI che. are ! bhayaMkara Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 213 ) mArA ja bhAga ApuM, ke jethI prasanna thaine e deva A sarvene sahIsalAmata rAkhe. " ema citavatA dhanapati sA vAha samudramAM ja pApAta karavAne taiyAra thai gayA. ane jevA te laka uparathI samudranA jaLamAM garaka thavA jAya che. tevAmAM eka moTI garjanA thatAM sAvAha thaMbhI gayA. " hA ! hA ! sArthavAha ! sAhasa karamA. tArA A vahANu meM sthaMbhALyAM che. samudranu bhayaMkara taphAna ane A pralayakALanA prakApa e sava` mArAja prabhAva che. " AkAzavANI thai. ane sarve leAkeA ajAyakha thayA. " Apa kANu che ? ane zA mATe Ape amArAM vhANu thabhAvyAM che?" sA vAhe AkAza tarapha STi nAkhIne kahyuM. " sAthe vAha ! tArAM vhANu sthaMbhavAnuM kAraNu sAMbhaLa tArAM vhANunI nIce athAga jaLanA uMDANamAM zrI stha MbhaNu pArzvanAthanI pratimA rahelI che, enA prabhAvathI tArAM vhANu sthaMbhyA che. huM temanA adhiSThAyaka deva chuM. javAba maLyA. deva ! bhagavAnanI pratimA AvA athAga jalamAM kayAMthI ? AvA tAkAnI samudramAM e kevI rIte AvI ? " dhanapati sAthaeN vAhe pUchyuM. 66 pUrve e pratimA dvArikAmAM hatI tyAM chellA vinu, zrIkRSNa, samudra, vijrayAkrika dazedazAha sahita pUjA karatA hatA. keTaleAka samaya pUjyA pachI dvArikAnA dahana samaye adhiSThAtmakanA prabhAthI samudramAM padharAvavAmAM AvI hatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 214) samudramAM rahelI e pratimA AjalagI prathama varUNadevathI pUjANuM te pachI nAgakumAranA devothI pUjANuM. hamaNuM he sAthevAha! tArA bhAgya thakI e pratimA tArA nagaramAM AvavA Icche che. mATe kAMtipuranagaramAM laI jaIne enI sevA karaje, ke jethI tArA bhAgyane udaya thaze. tArI save Aphato dUra thaze." AkAzavANuM spaSTa rIte saMbhALIne adhiSThAyaka deva adrazya thaI gayo. adhiSThAyakanI e pramANenI vANuM sAMbhaLIne sArthavAha ati prasanna thaye. samudranuM tophAna paNa zAMta thatuM hatuM. e pracaMDa vAyu adrazya thaI gayA hatA e sarve devamAyA deve saMkelI lIdhI hovAthI prasanna thayelA sArthavAhe nAvikene samudramAM utAryA. ne sAta kAcA sutarane tAtaNe e pratimA kheMcAIne upara AvI, hANamAM ene laI lIdhI. bhagavAna svaMbhaNu pArzvanAthanAM darzana karIne loko ati prasanna thayA. emanAM hamezAM darzana karatAM paNa emanI AMkhe atRpta rahevA lAgI, evI pratimA adabhUta hatI. sarve leke enA darzanathI na dharAtAM enI pUjA karavA lAgyA. ane thaMbhAyelAM hANa paNa jema kedakhAnAmAMthI kedI chuTe ema mukta thayAM. e thaMbhaNupAzvanAthanA prabhAve emanI upara AveluM AphatanuM vAdaLa evIrIte vIkharAyuM. ane je loke thoDA samaya pahelAM mRtyunI vATa jotA hatA te AnaMdamAM mazagula banI gayA.zeThane meTA bhAgyavaMta mAnatA ke emanuM bahu mAna karavA lAgyA. vidhino ke vicitra prabhAva ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 215) have jhAjha anukuLa pavane ane askhalita gatie AgaLa cAlavA mAMDayAM. kAi paNa prakAranA vighna vagara te darIyAne mArga kApatAM eka moTA baMdaranA khArAmAM AvIne laMgarANA. ne tyAM sarva leAkeAe AvIne nagaranA leAkeA sAthe mAlanI levaDadevaDa karIne vyApAra karavA mAMDayA. dhanapati sA vAhe rAjAne jaine bheTachuM mukayuM. jethI rAjAe enu dANu mApha karyuM. te pachI sAtha vAhe paNa potAnA mAlanA bhAva AvatAM enAM nANAM karI dIdhAM. ane tyAMthI peAtAne kIphAyata jaNAtA mAla kharIda karyA. krayavikrayanA sAdo karatAM e baMdaramAM keTalAka divasa pa ta e vyApArIe rahyA ane vyApAra karIne peAta peAtAnA nazIkhanI ajamAyaza karI. eka divase keTalAka vyApArIoe sAvAne kahyuM ke " zeThajI ! have ApaNe svadeza tarapha sIdhAvIe teA sArU ! ApaNane ahIyAM AvyAne Aje keTalAka samaya vahI gayA che. jethI svadeza taraphanuM AkarSaNa thAya e svabhAvika che. '' " ThIka che ! tamArI icchA haze teA jema mane tema jaladIthI taiyArI karIne huM sarvene samAcAra jaNAvIza. mArI paNa vRtti tA hatIja emAM tame yAdI ApI " zeThe kahyuM. " amArI mAphka sarvenI vRttitA svadeza tarapha utka'ThAvALI che kiMtu keTalAka vyApArane leAle lAbha thavAthI dravya ciMtAmAja mazagula rahyAche. parantu tame tvarA karaze eTale teo paNa jaladI potAnuM kAmakAja ATApI taiyAra thaze. " e leAkeAe jaNAvyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 216 ) " temATe tamAre kALajI rAkhavI nahI. emane svadezamAM AvavuM haze te emanI meLe jhaTa taiyAra thaze. ApaNI garaje kAi Avaze nahI ne emane mATe ApaNe vhANu thAbhAjI paNa nahI. " zeThe kahyuM ne temane rajA ApI. "" te pachI gheADAka divaseAmAM dhanapati sAthe vAhe peAtAnI taiyArIo karIne sarvane jaNAvI dIdhuM ke ApaNe have thADAka divaseAmAM svadeza taraph javAnu che mATe taiyAra thavu. te pachI keTalAka divaseA vahI gayA ne temanAM jhAjhu e khaMdarathI ravAne thayAM. == prakaraNa 5 muM. kAMtipuramAM-- dezaparadezanI musApharI karatAM ne judAM judAM khaMdarA sAthe paricaya pADI peAtAnA vyApAra vadhAratAM anukrame keTaleka kALe dhanapati sAvAhanAM jhAjhu kAMtipuranagare AvyA. nagaranA leAkeA nAnA moTA vyApArIonAM sagAM vhAlAM sA vAhanuM kuTuMba maMDaLa vagere potapAtAnA saMbadhIone maLavAne saiA samudranA taTa upara AvyuM. paradezanI musApharIe gayelA nAnA moTA save vyApArIe peAtapotAnA sAthIAne vhANumAMthI utarIne kinAre AvI malyA vAjate gAjate zrI thaMbhaNapArzvanAthanI pratimAne laine sarve potapotAnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (217 ) parivAra sAthe nagaramAM AvyA. ne bhagavAnane eka suMdara makAnamAM paNa tarIke padharAvyA. sarve nAnA moTA vyavahArIAo bhagavaMtane namIne pitApitAne ghera gayA. sArthavAhe potAne vahIvaTa thoDA divasamAM tapAsI lIdhe ane je je mANasoe pitAnI gerahAjarImAM khaMtathI mahenata karI hatI, pramANikapaNe vyApAramAM vaphAdArI batAvIne sevA batAvI hatI te sarvene InAma ApIne khuzI karyA. patAnA mukhya metA mekamacaMdane paNa saMtuSTa karyo ane peDhIne vahIvaTa deza paradezane cAlyo Avate je kaMI saMbaMdha joI tapAsIne potAnuM samudranI musApharImAM prApta thayeluM dravya peDhImAMthI lIdhela mAla, vyApAramAM thayela napha, musApharIne lagate kula kharca vagere sarve hisAba sArthavAhe makamacaMdane samajAvyo e kAmamAMthI nivRtta thayA pachI eNe kAMtipuramAM eka moTuM bhavya jInAlaya baMdhAvavA mAMDayuM dezaparadezathI uttama kArigarone bolAvIne evI suMdara kArigarIvALuM te bhavya jInAlaya baMdhAvyuM ke jenI bhakita nimite e vyavahArIyAe emAM ghaNuM dravya khacI nAkhyuM. jyAre maMdira taiyAra thayuM tyAre enI ronaka kAMI judI ja hatI. nagaranA loke enI kArigarI joine tAjuba thatA hatA. sArthavAha emAM adhika dhanane vyaya karIne potAnI apUrva prabhu bhakita batAvI ApI hatI. kAMtipuranAM maMdiramAM A eka sarva zreSTa namunedAra maMdira hatuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 218 ) te pachI zubha muhurta jovarAvIne sAvADe e zrI stha bhaNApArzvanAthanI pratiSThA nimite moTA aThThAi maheAtsava AraMbhyA deza paradezathI AjI khAjunA gAmamAMthI hajArA lAka tyAM ekatra thayuM. ATha divasa paryaMta moTA utsava cAlyA. paradezI svAmibhAie mATe sarva prakAranI sagavaDa karavAmAM AvI rAja vividha prakAranI pakavAnnanI vAnIothI svAmi aMdhuonA mana tRpta thavA lAgyAM. nagaramAM AThe divasa amArI pahu vagADavAmAM Avye ghaNe bhAge leAkeA A AcchavamAM bhAga levA lAgyA. evA moTA jIbha maheAsapUrvaka bhagavAnane navIna maMdiramAM zubha divase pratiSThita karavAmAM AvyA. cAtaram jaina dharmanI vijaya dhvajA phrakavA lAgI. e stha bhaNupArzvanAthanI jaya elAvI maheAtsava pUrNa thatAM save leAkeA potapotAne sthAnake cAlyA gayA. * X X X pUrvanI ghaTanA banyA pachI Aje traNa cAra dazakA vahI gayA e trIza varSanA juvAna samRddhivAna sAvAha Aje vanamAMthI paNa vihAra karIne bahAra nIkaLI gayA che. lakSmI enI e che, vaibhava athAga che. putra pAtrAdikanA parivAra paNa vistAra pAmelA che, zeTha paNa vepAra rAjagAra chekarAone bhaLAvI dharma dhyAnamAM ja-e sthaMbhanapArzvanAthanI bhaktimAM ja peAtAnA kALa vyatIta kare che. e pratimAnA dvI kALanA para 1 A pratimA ahIMyA be hajAra varSa paryaMta rahI pachI nAgAIna lai gayA. ema upadeza prAsAdamAM kahyuM che. tatva teA kevalI jANe ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (219) cayathI-enI sevA-pujA-bhaktithI zeThanuM mana saMsAra uparathI virakatapaNAne pAmI gayuM che ane jena dharmamAM ja jJAnane abhyAsa karavAmAM ja niraMtara prItivALA rahe che. pUrvanA zubha kRtyanA pasAye A bhavamAM anukuLa thayelI sAmagrIne te ThIka ThIka lAbha letA hatA e thaMbhaNe pArzvanAthanA teo te bhakata hatA ja balake temanA vaDe nAnA moTA bIjA nAgarikonI paNa bhagavAnamAM apurva zraddhA hatI. jethI lokamAM emanuM moTuM mAhaya pragaTa thayuM dura dezAvarathI loko sthaMbhaNapAzva nAthanAM darzana karavAne AvatA hatA. bhAvIka leka aneka prakAre emanI bhakita karIne saMsAra sAgarathI pAra utaratA hatA. e cAra dAyakAomAM sArthavAha saMsAranA aneka vama. LamAM phasAyA, kaMI kaMI Aphato samayane anusarIne emanI jThaLa lAgelI chatAM thaMbhaNa pAzvanAthanA pratApe e patAnI dhAraNAmAM Akhare phateha pAmatA. game tevI muzkelIemAMthI paNa te pAra utarI jatA pUrva karatAM paNa lakSmI athAga hatI. parivAra baheLe chatAM AjJAMkita hatuM jethI ekaMdare saMsAramAM zeThane dareka prakAranI anukuLatA hovAthI teo sukhe sukhe ekAgrapaNe saMsArI kAryothI phArega thaIne dharma kAryamAM-prabhu bhakitamAM have lIna rahetA hatA. jagatamAM evo niyama hoya che ke kuTuMbamAM agresara gaNAto purUSa jevA prakAranA vartanavALe hoya che tevI chApa samagra kuTuMba kabilA upara paDe che. dharmanAM e prabhunI parama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 220 ) bhakitanAM anupama phaLa tAdazya joyelAM heAvAthI dhanapati tA prabhunA ja bhakata hatA jANe prabhu-tha bhaNupArzva nAthanI bhakita karavAne ja jagatamAM AvyA na hAya ! evI emanI ekAgratA hatA e prabhu bhakitanA pratApe sa'sAranI kSudra vAsanAe emanI mA~ paDI gai hatI parama zAbhAgyavatI zivavadhune varavAnI sAmagrI emaNe ekaThI karI hatI. temanI AvI pravRttinI asara tenA kuTuMba upara paNa saMpUrNa paNe thavA pAmI hatI e juvAna cheAkarAe putravadhue prabhubhakitanuM mAhAtmya samajatAM hatAM saMsAranA kArya mAMthI paravArI emanI bhikata karavAnA eche adhikA paNa avakAza meLavatA hatA putrAnA putrA paNa kAlu kAlu khelatAM prabhunA caraNumAM ramatA hatA zeThANI paNa prabhubhaktimAM dhArmika pravRtimAM zeThanI sAthe ja rahIne manuSya janma sala karatAM hatAM e prabhu bhakitanA mAhAtmyathI, temanA sArA AcAra vicArathI vastu tatvanA jANapaNAthI kAMtipuramAM A kuTuMba agresara gaNAtuM nyAtamAM, jagatamAM, jAtamAM, vyavahAramAM e kuTu e peAtAnuM gaiArava adhika paNe jALavI rAkhyu ne rAjAe paNa e gaiAravamAM adhika vadhAre karyo. evI rIte e sukhI kuTuMba dharma ane kAma akhAdha paNe sAdhana karatu peAtAnA kAla sukhamAM vyatIta karatu hatuM evA sukhamAM temane keTaleAka samaya pasAra thai gayA. DIONIC Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 6tuM. * vacagALAmAM----zuM? ' navamA vAsudevanA mRtyu samaya pachI agIyAra varSa vahI gayAM . eTale khAvIzamA tIrthaMkara neminAtha muktimAM gayA. thADAja samayamAM vIzakoDanI sAthe pAMDavA siddhAcaLa upara siddhapadmane vayA. ane vAsudevanA maraNa pachI se| varSa paryaMta lagabhaga dIkSA paryAya pALIne maLarAma pAMcame devalAke gayA. emanuM daza dhanuSyanuM zarIranuM pramANa hatu. AyuSya mATe pUrve vyAkhyA karavAmAM AvI che. nima pachI nemi nirvANu pAMca lAkha varSe thayelu. zrI neminAthanA muktagamana pachI emanI pAchaLa avicchinna paNe emanu zAsana cAlyu. emanA zAsanamAM keTalAka kALa vahI gayA tyAre A bharatakSetramAM pAMcAla ( 5 jAma ) dezanA kAMpiyapura nagaranA brahmarAjAnI cehvaNA rANIthI cAda svapne sUcita khAramAM cakravattI brahmadattanA janma thayA sAta dhanuSyanA zarIra pramANavALA ane sAtase varSanA AyuSya pramANavALAe brahmadatte yAvanavayamAM anukrame chakhaMDa pRthvIne sAdhI ane AkhA bharatakSetranA chellA cakravattI thayA. pUrvanA niyANAnA draDha baMdhanathI e cakravattI dIkSAlevAne samartha thayA nahI ne saMsAranA viSayasukhamAM rakta rahIne aMta samaye keTalIka bhAva hiMsAnA draDha ayavasAyathI sAtaseA va Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) AyuSya pUrNa karIne sAtamI naraka pRthvImAM tetrIza sAgara pamane Avakhe nArakapaNe utpanna thayA. te pachI paNa kaMIka kALa vahI gaye chatAM nemiprabhunuM zAsana avicchinna paNe cAlyuM AvatuM hatuM. cothA ArAnA lagabhaga aMtamAM kAzI dezanI vANArasI nagarI gaMgA nadInA kinArA upara AvelI, tyAM ivAku vaMzamAM azvasena nAme mahA pratApI rAjA thayo e neminAthane zrAvaka hatuM. vAmAdevI nAme e rAjAne rANI hatI. cAda svane sUcita evAmArANue eka advitIya parAkramavALA, nIla kAMtie karIne yukta putrane janma Ape jemanuM zarIra pramANu nava hAthanuM ne so varSanuM AyuSya pramANu hatuM jemane sapanuM laMchana che evA e vAmArASTranA kumAra pAuM nAtha jagatamAM trevIsamA tIrthaMkara tarIke prasIddha thayA. trIsa varSanI umare dIkSA grahaNa karI corAsI divasa gayA eTale temane kevalajJAna utpanna thayuM. lagabhaga sIttera varSa paryata kevalI paryAya pALIne tIrthakara nAma karma khapAvI se varSanuM AyuSya pUrNa karI bAvIzamA ne manAtha muktimAM gayA tyArathI te tyAsI hajAra sAtasone paccAsa varSa gayAM eTale muktimAM gayA. pArzvanAtha tIrthakara thayA tyAM lagI neminAthanuM zAsana cAlyuM AvyuM te pachI pArzvanAthe caturvidha saMghane dharmanI dezanA ApIne maMda paDelI jAtane sateja karI. pArzvanAthanA pitA azvasena rAjA neminAthanA zrAvaka hatA. te pArzvanAthanA zrAvaka thayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) zrI pArzvanAtha mukti gayA tyArathI temanuM zAsana cAlyuM. emanI pachI 170 me varSe vIra bhagavAnanA paMcama gaNadhara sudharmA svAmIne brAhmaNa vaMzamAM janma thaye. bhagavAna vIra nA agIyAra gaNadhara brAhmaNa vazamAM utpanna thayelA ane coda vidyAnA jANanArA hatA. pArzvanAthanA muktigamana pachI cothA ArAnA aMtamAM 178meM varSe vIsamA tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmIne janma thayo. emaNe mAtApitAnA devaloka gamana pachI 30 meM varSe dIkSA grahaNa karI. bAra varSa pachI emane kevalajJAna thayuM ane caturvidha saMghanI sthApanA karI pUrvanI praNAlikAmAM sudhAro karyo tyArathI bhagavAna mahAvIranuM zAsana cAlyuM. kevalajJAnapaNe vihAra karatAM bhagavAna mahAvIrane ceda varSa vItI gayAM te arasAmAM kapila vastu nagaranA rAjA zuddhodanane kumAra gaiAtamabuddha saMsAra upara viraktabhAva AvavAthI saMnyAsI thaIne cAlI nIkaLele. eNe prayAga AgaLa jaMgalamAM eka jagyAe besIne tapa karyuM. chevaTe tapathI kaMTALI pAcho bhejana mArgamAM prava ne jagatamAM pote buddha tarIke pragaTa thaI pitAne baddha nAme navIna mata calAvyuM. e gautama buddha pArzvanAtha pachI 234 varSe ne vIra bhagavAnane kevalajJAna thayAM te 14 varSa thayAM tyAre maraNa pAmyA. mahAvIre ene zuddha tatvanI ghaNuM eka mimAMsA samajAvI paNa ene potAnA matanA mehathI kAMI pasaMda paDayuM nahI. gAmaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) buddhanA avasAna pachI mahAvIra bhagavAna 16 varSa paryata kevalIpaNe jagatamAM vicaryA. mahAvIrasvAmInA samayamAM jema autamabudhe potAne navIna paMtha calAve. vaLI bIjA paNa gautama hatA je mahAvIra paramAtmAnA mukhya gaNadhara hatA. autamabuddhane A gema-IdrabhUti judA ja hatA. te sivAya trIjA paNa gema eka thayA che. pArzvanAtha bhagavAnanI paraMparAmAM thayelA cAravratavALA ane citravicitra vastravALA kezakumAra gaNadharane eka samaye zrI mahAvIranA paTTadhara zaitama gaNadhara sAthe saMmi. lana thaI gayuM. paraspara dharma carcA karatAM e sarala manavALA kezIkumAre gautama gaNadharanA kahevAthI zrI mahAvIranuM zAsana mAnya rAkhyuM. cAravrata hatAM tene badale potAnI paraMparAmAM pAMcavrata dAkhala karIne kapaDAM vagere maitamanI mAphaka dhAraNa karyA. e kezIkumAra vetAMbInagarInA prakhyAta paradezI rAjAnA gurU hatA. jema mahAvIranA samayamAM bauddha dharma calAvyA ane tenA ziSya e ene vadhAryo. tema mahAvIranA samayamAM gozAlAe ane jamAlIe potAnA navAmata calAvyA hatA. paNu AgaLa jatAM ene piSaNa nahI malavAthI sUkAI gayA. cothe Are pUrNa thavAnI taiyArImAM hatuM. lagabhaga enAM sADA traNa varSa zeSa rahyAM tyAre zrI mahAvIra bhagavAna pAvApurI nagarImAM Aso vadI 0)) ne divase mekSe gayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( rara5), ne bIje divase prAta:kALe gotama gaNadharane kevalajJAna thayuM. ne zrI mahAvIranA prathama paTTadhara zrI sudharmAsvAmI thayA. bhagavaMte gacchanI sarve bhalAmaNa emane karI hatI. e ja arasAmAM sudharmAsvAmIe jaMbukumAra ane prabhavasvAmIne para7manuSya sAthe dIkSA ApI hatI. etihAsika daSTie zrI mahAvIra svAmInA samayamAM avaMtInI gAdI upara caMDapradyota rAjA hatA. tenI gAdI upara enA pitra pAlakane lagabhaga e ja samayamAM rAjyAbhiSeka thaye. pAMcamA ArAnI zarUAtamAM magadha dezanI gAdIupara biMbisAra-zreNikano prakhyAta putra ajAtazatru (azokacaMdra) rAjAne putra udAyI rAjA hato. zrI mahAvIra pachI bAra varSe gatamasvAmI mekSe gayA. ane teja varSamAM sudharmAsvAmIne kevalajJAna thayuMne jaMbusvAmI sudharmAsvAmI pachI bIjA paTTadhara thayA. jaMbusvAmI ga7nI ciMtAmAM paDayA. sudharmAsvAmI mahAvIra pachI vIza varSe mekSe gayA. ne ekavIzamA varSe jaMbusvAmIne kevalajJAna thayuM. 64 meM varSe te mokSe gayA. mahAvIra svAmI pachI lagabhaga 44 varSe prabhavasvAmI yugapradhAna thayA. ane 70 varSe prabhavasvAmI svargalokamAM gayA. chellA kevalI jaMbusvAmI thayA. mahAvIra pachI 60 meM varSe avaMtInI gAdI upara rahelA stha. 15 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (226) pAlakanA rAjyane nAza thaye ane magadhanI gAdI upara AvelA navanaMdanI ANa vartAI-e gAdI khAlasA thaI. mahAvIra pachI 64 varSe jaMbusvAmI mokSe gayA ane tyArathI A bharatakSetramAMthI muktino mArga baMdha thaI gaye. te samayathI muktine egya je daza vastuo paheluM saMghayaNa, prathama saMsthAna, kevalajJAna, kevaladarzana, paramAvadhi, mana:paryava, kSAyakacAritra Adi viccheda thaI gaI. prabhava svAmIe je varasamAM ja busvAmInuM nirvANa thayuM te ja varSamAM zaabhavasvAmI nAmanA brAhmaNane dIkSA ApI, je bIjA yugapradhAna thayA. mahAvIra svAmI pachI 70 varSe zayyabhavasUrine gacchanI ciMtA bhaLAvI prabhavasvAmI svargalekamAM gayA. zrI pArzvanAthanI chaThThI pATe thayelA zrI ratnaprabhasUrie upakeza paTTaNamAM mahAvIra svAmInI pratiSThA karI tema ja ozavAla ane zrImAlInI paNa te ja arasAmAM temaNe sthApanA karI. kereTA gAmamAM paNa zrI mahAvIranI sthApanA karI. te pachI pAMca varSa vahI gayAM eTale 75 varSe zaabhavasUri yugapradhAna thayA. emaNe potAnA bALaputra manakanA AtmakalyANa mATe siddhAMtamAMthI AcAra vicAranA sAra rUpa dazavaikAlika sUtra banAvyuM, vIra pachI 84 meM varSe yazobhadrane dIkSA ApI. bhagavaMtanA nirvANane aThThANuM varSa gayAM eTale zayyabhavasvAmI yazobhadrasvAmIne gacchane bhAra bhaLAvI svargalekamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 227) gayA ne bhagavaMtanA e pAMcamA paTTadhara thayA. eja varSe mAM yazAbhadrasuri yugapradhAna thayA. yazAbhadrasUrie vIra saMvata 108 mAM sabhUtivijayane dIkSA ApI ane 139 mAM pratiSThAnapuranA rahIza brAhmaNu paMDita bhadrakhAhu ane varAhane dIkSA ApI; parantu varAhe dIkSA cheDI dvIdhI. sa MbhUtivijaya tema ja bhadrabAhu pAchaLathI yuga pradhAna thayA. vIra saMvata 148 mAM yazeAbhadrasUri saMbhUtivijayane paTTadhara sthApI devalAmAM gayA. e sa bhUtivijayasUrie sa, 646 mAM sphulibhadra nAmanA nAgara brAhmaNa je magadhezvara navamAnaMdanA mahA amAtya zakaDAla maMtrInA putra hatA tene dIkSA ApI. bhagavatanA nirvANune 156 varSa gayAM eTale sabhUti vijaya sva leAkamAM javAthI yugapradhAna bhadrabAhu gacchanAyaka thayA. sabhUtivijaya ane bhadrabAhusvAmIne mahAvIranA ekaja paTTadhara chaThThA paTTadhara gaNavAmAM AvyA che. e bhadrabAhusvAmIe varAha vyaMtaranA jaina zAsana upara thatA marakI vagerenA upadrava nivAravAne sAta gAthAnuM.... uvasaggaharaM ' nAmanu pArzvanAthanuM camatkArika stAtra anAvyu, jenA prabhAve varAhanA upadrava zAMta thai gayA ne zAsananI adhika prabhAvanA thai. sa Mvata 170mA varSe bhadrabAhu, sthulIbhadrane mahAvIranA sAtamA paTTadhara sthApI gacchanI ciMtA bhaLAvI svage 6 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (228) gayA. e sthUlibhadra yugapradhAna thayA. sthUlibhadra pUrvamAM chellA cAra pUrvadhArI thayA. zrI mahAvIra svAmI pachI emanA be paTTadhara sudhamasvAmI ne jabusvAmI kevaLapadavI pAmI muktimAM gayA ne prabhavasvAmI, zayyabhavasvAmI, yazobhadrasUri, saMbhUtivijaya, " bhadrabAhu ne sthalibhadra e cha yugapradhAne zrutapUrva cidapUrvanA jANa thayA. jaMbusvAmIthI jema kevalajJAnane nAza thaye tema sthUlibhadrathI vaidapUrvane viccheda thaye. emaNe vIra saMvata 179 mAM Arya mahAgirine dIkSA ApI. te sivAya Arya suhasti nAme bIjA ziSya paNa hatA. A be zikhe emanA parivAramAM mukhya hatA. sthUlibhadra svAmI vIra saMvata 215 mA (219 matAMtare) varSe Arya mahAgirine gacchano bhAra soMpIne svargamAM gayA ne Arya mahAgiri yugapradhAna thayA. AryamahAgiri paNa Arya suhastine paTTadhara sthApIne pite janakalapInI tulanA karatA vihAra karavA lAgyA. anukrame saM. 249 me varSe gajendrapuramAM AryamahAgiri svarge padhAryA ne gacchanAyaka zrI Arya suhasti svAmI thayA. e mahAvIranA AThamA paTTadhara thayA. saMpratirAjAnA e gurU hatA. - navamA dhananaMdane jItIne cANakyanI madadathI caMdragupta magadhezvara bhAratezvara thayo hato. tenI pachI ene putra biMdusAra vIra saMvata 235 mAM magadhezvara thaye. ne 263mAM biMdusAra, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) putra azoka magadhanA takhta upara AvyA. e samayamAM bhAratavarSamAM magadhanuM takhta sArvabhauma gaNAtuM hatuM, azake pitAnA patra saMpratine bAlyAvasthAmAM jogavavAne avaMtiujajana ApyuM hatuM. tyAM rahI e bAlakumAra rAjyakIDA karato hato. ahIMyAM ene Arya suhastisvAmIne melApa thayA. saMpratie sUrine potAnA guru tarIke sthApyA. vIra saMvata 291-292 mAM suhastisvAmI, susthita ane supratibaddhane gacchano bhAra bhaLAvI svarge gayA. emaNe surimaMtrano kreDavAra jApa karavAthI Aja sudhI vIra bhagavAnanA sAdhuo nigraMtha kahevAtA te have kaTikagacchane nAme eALakhAvA lAgyA. arthAt nircathagacchanuM nAma koTikaga7 paDayuM. susthitane supratibaddha e mahAvIranA navamA paTTadhara thayA. vIra saMvata 305 mAM azokanA mRtyu pachI saMprati sArvamatva rAjya pAmIne bhAratezvara thaye. umAsvAtI vAcaka A samayamAM thayA hoya ema saMbhave che. susthita ane supratibaddhanI pATe IMdradinasUri thayA te mahAvIranI 10 mI pATe thayA che. e arasAmAM vIra saMvata 327 mAM saMprati rAjAnuM mRtyu thatAM maryavaMzano nAza thaye ane magadhanI gAdI puSpamitranA hAthamAM AvI. iMdradisUrinI pATe dinnasUri thayA. temanI pATe vajA. svAmInA gurU ane mahAvIranA bAramA paTTadhara sahagiri svAmI thayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) e samayamAM vIra saMvata 336 mAM ethanI saMvatsarI karanAra pahelA kAlikAcArya thayA. vIra saMvata 376 thI 386 mAM pannavaNa sUtranA karanArA bIjA kAlikAcArya vidyamAna hatA ane vIra saMvata 453 mAM trIjA kAlikAcArya avaMtInA rAjA gardabhabhilene zikSA karanAra thayA. puSpamitra pAsethI 353 mAM avaMtInI gAdI balamitra ane bhAnumitrane maLI. emanI pAsethI 413 mAM nabhavAhanane maLI. te pachI gardabhabhillanA hAthamAM avaMtinI gAdI AvI tenI pAsethI zaka lekoe 453 mAM jItI lIdhI. ane temanI pachI vikamanA hAthamAM AvI. e vikame mahAvIra saMvata 470 mAM pitAne saMvata siddhasenadivAkara sUrinI sahAyathI calAvyuM. apUrva jyotiSI. jyotiSa zAstra e ApaNuM AryAvartane addabhUta camatkAra che jyotiSa zAstranI ghaNuM kharI hakIkato AbAda sAcI paDatI joI nAstike-paNa moMmAM AMgaLI nAMkhe che. AvA jyotiSa zAstranA eka mukuTa samAna varSa prabaMdha ane aSTAMga nimitta nAmano gujarAtI bhASAne graMtha pragaTa thaI cUkyuM che. kIM. rUA. 8-00 jaina sastI vAMcanamALA rAdhanapurI bajAra-bhAvanagara. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMDa 4 tho. - - prakaraNa 1luM. pAdalitAcArya - dasa varSanI ummaranA pAdalipta sUri vidyAdhara vaMzamAM thayelA kAlikAcAryanA parivAramAM nAgati sUrinA ziSya hatA. e nAgahasti sUrinI kRpAe AkAzagAminI vidyAne pAmelA daza varSanA pAdalipta sUri haMmezAM zatruMjaya girinArAdi paMcatIrthanI yAtrA karatA hatA. rasa virasa bheMjana karatA e sUri moTA prabhAvavALA thayA. eka vakhata e sUri vihAra karatA karatA pATalIputra nagaramAM AvyA. tyAM te samaye muphaMDa nAmane rAjA rAjya karato hate. seMkaDe moTA moTA paMDite eno pagAra khAtA hatA. temaNe sAMbhaLyuM ke jemAM prakhyAta thayelA AcArya pAdalita sUri nagarane simADe AvIne utaryA che. e ummare nAne chatAM vidyAe karIne gariSTha che te emanI parikSA karavI joIe e vicAra karI pATalIputranA paMDitAe rAjAnI anumati laIne eka senAnA koLAmAM thIjeluM ghI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra3ra) bharIne AcAryanI pAse mokalyuM. AcArya zrI pAdaliptasUri thIjelA ghIthI bhareluM kALuM joIne vicAramAM paDyA. che ke nakakI paMDite ane rAjAe mArI parIkSA mATe A melela che te emane camatkAra batAva joIe.ema vicArI e thIjelA ghImAM bAvaLIyAnI eka bheTI zULa ghaMcIne te kALuM rAjadarabAramAM pAchuM mekalyuM. ghImAM moTI zULa ghecelI jeIne paMDitoe jANyuM ke "e mahA samartha che. ApaNuM hadaya emaNe pArakhI lIdhuM. " paMDitanI salAhathI rAjAe vAjate gAjate sAmaiyuM karI sUrine nagaranA upAzrayamAM lAvyA. eka divasa murUMDa rAjAe ghImAM zULa ghAlIne vADakI pAchI mekalavAnuM gurUne kAraNa pUchyuM enA javAbamAM gurUe jaNAvyuM ke-"tamAro vADakImAM ghI bharIne mokalavAne Azaya evo hato ke mArUM nagara paMDitathI ubharAI jAya che. mATe vicAra karIne Avaje. tenA javAbamAM zULa ghaMcIne meM jaNAvyuM ke "jema ghInI vADakImAM zULa pAdharI utarI jAya che tema huM paNa paMDitenA aMtaHkaraNamAM praveza karIza." rAjA A gurUne camatkArika prabhAva joIne ghaNe khuzI thaye. ne temane potAnA gurU karIne mAnyA. keTalAka samaya pachI muphaMDa rAjAne zULane roga thaya. vaidyonI davA emane asara karI zakI nahI, dareka vaidyoe hArI ne rAjAnI cikitsA karavI cheDI dIdhI. te samaye nirUpAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 233 ) thayelA maMtrI maMDalanI vina MtithI pAdalipta sUrie rAjAnA e bhaMyakara rAga kSaNamAtramAM maTADI dIdhA. rAjAnA roganI A pramANe zAMti thavAthI sUrIzvaranI prakhyAti adhikapaNe thai ekatA vidvattAthI emaNe e nagaramAM peAtAnA vijyasthabha rAkhyA hatA. emanAM vyAkhyAna sAMbhaLavAne upAzrayamAM ke mhoTI sabhAomAM mANasAnI asAdhAraNa bhIDa thatI hatI. leAkeA emanI vidnettAnAM ghaNAM vakhANu karatA hatA. evA e AcAya jyAM jatA tyAM peAtAnA atizaye karIne prabhAvika paNe pUjAtA hatA. ,, eka divasa rAjAe sabhAmAM sUrijIne kahyuM ke " vinaya te rAjakulamAMjache. " e javAbamAM sUrijIe kahyuM ke " nahI, gurUkuLamAM che. ' tr tenI parikSA karavAne gurUe rAjAne kahyuM ke ApanA paramabhakta rAjaputra hAya tene khelAvA ane AjJA karI ke "gaMgA pUrva bhaNI vahe che ke pazcima bhaNI ?'' tenI tapAsa karI satvara khabara ApeA. rAjAe e mujaba rAjaputrane AjJA karI. rAjaputra rAjAnI AjJA sAMbhaLI tarataja javAma ApyA ke he svAmI ! emAM tapAsa zI karavAnI hatI, mAlaka paNa jANe che ke gaMgA pU vAhinI che. meM paNa pUrva mAM pravAhita thatI joI che.' rAjaputranA javAba sAMbhaLIne rAjA mAna rahyo. tepachI sUrie potAnA eka sAdhune gaMgAnA pravAhanI tapAsa karavAne mekalyA. sAdhue ga MgA nadInA kAMThe jaInepravAhaeNmAM daMDa nAkhIne tapAsa karI ke gaMgA pUrvavAhinIja che. pachI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 234 ) gurU pAse AvIne te kahevA lAgyA ke " meM pUrve ga MgAne pUrva vAhinI sAMbhaLIja hatI teja pramANe Aje mane jotAM jaNAyuM te Apane kahu chu gagA pUrva vAhinI che. bAkI emAM tatva hAya te te Apaja jANe! ! " AvAM vinayayukta vacana sAMbhaLI rAjAe gurUkulamAM vadhArevinaya che evI vAta svIkArI. ekadA tyAMthI vihAra karatA sUri peAtAnA ziSyAnA pari vAra sAthe 'lAthana' AvyA. tyAM eka samaye sUri upAzrayamAM ekAMte beThA hatA. te samaye temanI vidvattA sAMbhaLIne keTalAka pati emanI sAthe vAda karavAne AvyA. ziSyA bahAra stha`Dila gayA hAvAthI ane gurU ekAMte beThA hovAthI vijanapaN joine e vAdi paDatAe maraghaDuM lAvyu. eTale sUrijI mIyA evA khIlADAnA zabda khelatA bahAra nikabyA eTale vAdIo-paDitA emane page paDayA. A khakhuTAcAryanA upAdhyAya mahedre je brAhmaNAne pUrve bhaDakAvyA hatA ne tethI temanAM keTalAMka kuTu e saMnyAsI thaI gayAM hatAM temanAM keTalAMka svajana saMbaMdhI pATalIputramAM vasatAM hatAM. je pUrva verane laIne jaina tione hamezAM upadrava karatA hatA. A vAta pAdalipta sUrinA sAMbhaLavAmAM AvavAthI pAte AkAzamArge uDIne pATalIputramAM gayA. tyAM jaIne sAdhunI pIDA dUra karI dIdhI. anukrame sUri vihAra karatAM bharUca gayA. tyAM Arya khamudranA saMpradAyamAMthI sarve kalA zIkhyA, ne vAdionA darpane haNanAra evA jaina zAsanamAM moTA prabhAvika purUSa thayA. ac Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 - nAgArjuna." pAdaliptasUri AkAzagAminI vidyAvaDe gaganamArge cAlatA eka divasa rASTradezamAM AvyA. e samaye emanI ghaNI kIrti sAMbhaLIne nAgArjuna nAmane mahAna yegI parivrAjaka A vidyA meLavavAnA lebhe emanI pAse AvI emane naye, pitAnAja svarUpe emane ziSya-bhakta thaye. oSadhi vijJAnamAM, nAgArjuna pAdaliptasUrithI utare tema nahotuM. chatAM sUrIzvaramAM adhika zakti e hatI ke svapage keTalIka auSadhionuM vilepana karIne enA baLathI AkAzamAge gamana karIne aSTApada vagere tIrthanA darzana karI AvatA hatA. nAgArjunamAM e zakti nahotI. jethI gurUnI AvI apUrva zakti joI e vicArasAgaramAM DolyA karate paNa kAMI tatvanI mAluma paDatI nahI. chatAM potAnI matalaba pAra pADavI e nAgAne yogIne draDha nizcaya hate. ene mATe game teTalI Aphate bhale sahana karavI paDe te sahana karavAne pote taiyAra hate. gurU pAdaliptasUri jyAre aSTApada vagere tIrthonAM darzana karIne svasthAnake AvatA tyAre temanA caraNa pakhAlavAne ghaNA ziSyo taiyAra rahetA hatA. emAM have nAgArjuna prathama gurUnI samakSa AvIne ubhe rahevA lAgyA. emanA caraNa pakhAlI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 236) e caraNadaka bahAra laI jaIne ekAMtamAM piteja paraThavavA laI jato. tyAM paraThavatI vakhate e caraNodakane cAkhate, enI vAsanA lete,emAM kaI kaI vanaspatio AvelI che e oLakhavAne athAga prayatna karatA hatA. dararejanA AvA abhyAsathI nAgArjune potAnI buddhithI ene sAta vanaspatio zodhI kADhI. ane tene lepa karI pite paNa uDavAne prayatna karavA lAgyA. gurUgama vagara nAgArjuna sahejasAja uDyA te khare paNa pAcho tarataja nIce paDyo. jethI eNe vicAryuM ke "keI auSadhinI nyUnatA hovI joIe" jyAre te mATe teNe khAtrI karI lIdhI tyAre puSTha vicAra karIne je auSadhi je kALe ane je nakSatre lAvavI joIe te pramANe lAvIne ene lepa taiyAra karI page paDaze. A vakhate prathama karatAM nA na jarA vadhAre uMce game eTalAmAM cakakhAtAM moTA khADAmAM jaI paDyo ne zarIre paNa ghAyala thaye. khADAmAM ugelI vanaspatinA ghasArAthI zarIre ujaraDA paDIne lehI nIkaLavA mAMDayuM. uMDI khabhANamAM dabAI javAthI ApabaLe uThIne bahAra nikaLAya ema nahI hovAthI nAsIpAsa thaIne nAgArjuna jagalanI khullI havA khAte khADAmAM paDI rahyA. have vakhatasara nAgArjuna AzramamAM-upAzrayamAM nahI AvavAthI pAdaliptasUrie ziSyone zodhavAne mokalyA. jaMgalamAM zodhatA zodhatA ziSyo eka govAlaNanA kahevAthI te khADA pAse AvyA. nAgArjuna emanI daSTie po jema tema karIne mahA prayane teoe nAgArjunane khADAmAMthI bahAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (237) kheMcI kADhyo. ne DALImAM suvADI gurUnI pAse lAvyA. kamakamATI upajAve evI nAgArjunanI sthIti jeI gurUe pUchayuM. "vatsa ! tArI AvI sthIti kema thaI !" pra mArA sarakhA a5 mativALA ziSya upara kopAyamAna na thAo te eka vAta kahuM!" nAgArjune bIhatAM bIhatAM kahyuM. bedhaDaka kahe! e te tAre zuM gunho che ke mAre gusse thavuM paDe!" sUrIzvare dhIraja ApI. prabhe ! AkAzamArge ApanI pakSInA sarakhI uDavAnI zakti joine e zakti grahaNa karavA tarapha mAruM mana lebhAyuM. jethI ApanuM tIrtharUpa caraNadaka jamIna upara nahIM paraThavatAM tenuM Acamana karI, enI suvAsa levAvaDe karIne mahAkaNe emAM samAyelI vanaspatio meM zodhI kADhI, anukame ekane sAta vanaspatio zodhI kADhI eno lepa karIne meM uDavA mAMDayuM tethI A sthItine pAmyo chuM. " nAgArjune vastusthItinuM TuMka svarUpa kahI batAvyuM. nAgArjunanI vAta sAMbhaLIne ane tenuM buddhi kauzalya joI pAdaliptasUri manamAM AnaMda pAmyA. ane vicAryuM ke mArA sarve ziSyamAM AnI barAbarI kare te koI paNa ziSya nathI. mATe Aja ziSya AkAzagAminI vidyAne yogya pAtra che." ema vicArIne nAgArjuna pratye belyA. "he vatsa ! tArI AvI buddhinI tIkSNatA joI huM prasanna thaye Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra38) chuM. tArI meLavelI sarve auSadhio satya che. paNa mAtra eTalIja nyUnatA che ke e sarve auSadhinI meLavaNuM sADI cokhAnA dhAvaNamAM thavI joItI hatI. sAThI cekhAnA dhovaNamAM vATI lepa karavAthI mANasa nirvine AkAzamAM gamana karI zake che. " pAdaliptasUrinAM vacana sAMbhaLIne vaMdana karate nAgAna che. " gurU ! Ape AkAzagAmInI vidyA zikhavI e mATe Apane AbhAra mAnuM chuM." ema kahI gurUne upakAra mAnya. nAgArjuna zarIre niregI thaye ne gurUnA kahevA pramANe auSadhionuM vilepana karIne nirvighapaNe AkAzamAM gamana karavA lAgyo. gurUnA upadeze e bhegI chatAM paramArhata thaye ane gurUnI bhakti nimitte sairASTramAM zatrujya parvatanI talATI pAse eNe pAdaliptapura nAme nagara vasAvyuM je AgaLa jatAM pAlitANuM e nAme prasiddha thayuM. vinayavAna nAgArjuna ekAMta gurUne bhakta hato. piote akhuTa buddhinidhAna chatAM gurUnI AgaLa e ladhu thaIne raheto. jarIye vidyAne garva gurUne batAvate nahI. ne emanI sevA bhaktimAM eka nAnA ziSyanI mAphaka hamezAM sAvadha rahete. e vinayanuM phala ene tarataja malyuM. gurUe prasanna thaIne AkAzagAmInI vidyAmAM apUrNa rahelI zakti pUrNa karI. potAnA svArtha pUrNa thayA chatAM nAgArjuna AjakAlanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 239 ) 6 garajAu ziSyanA jevA nikanyA nahI ke * garaja sarI eTale vaidya verI.' enA aMtaramAM jainadharma pratye apUrva zraddhA hatI. tenA jIvanamAM gurUbhakti mATe apUrva rasanA jharA vahetA hatA. havenAgArjuna pRthvI upara svecchAe paribhramaNa karatA dakSiNa dezamAM AvyA. tyAMnA pratiSThAnapura nagaranA zAlivAhana rAjAnA gurU thayA. rAjAne e ceAgInI keTalIka kaLAo zikhavatA hatA. keTalIka nAgArjunanI apUrva zaktiethI ene rAjAe gurU karIne sthApyA hatA. te prakaraNa 3 . * eka lAbhanI khAtara ! ' keTaleAka samaya jota jotAmAM pasAra thayA. atidAna karavAnI IcchAe nAgArjuna ceAgIne eka divasa rasasiddhi keATIvedhI rasa banAvavAnI icchA thai ke jethI rasaveSInA pratA pathI joie teTaluM suvaNaeN manAvI zakAya. jethI eNe vanaspatie lAvIne enA akhatarA karavA mAMDyA. svedana, mana, mAraNa, jAraNu ityAdika ghaNuM karyu paNa rase sthIratA pakaDI nahI jethI eNe zurU pAdaliptasUrine pUchyuM ke "rasa sthIratA kevI rIte grahaNa kare ? " te samaye gurUe kahyuM ke " duSTa daivatanuM nirdelana karavAmAM tatpara evI pArzvanAthanI pratimA sanmukha keTalIka enI kriyA karavI paDe che. " gurUe meghamapaNe vAta kahI. t Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 ( 240) cr " kevI kriyA karavAthI rasa sthIra thAya, gurU mahArAja ! nAgArjune pUchyuM. gurU mahArAja vicAramAM paDyA. 'Ane AvI mATI vidyAnuM pAtra banAvavAthI jarUrae anatha karaze ' chatAM nAgArjunanI dRDha bhaktibhAvathI prasanna thayelA gurUe jaNAvyu ke " nAgArjuna ! mArI marajI nathI te chatAM huM tane matAvu chuM mATe sAMbhaLa ! kATI vedhI rasa tyAreja siddha thAyake mahAprabhAvavALI pA nAthanI pratimAnI dRSTi samIpa sarva lakSaNA yukta keAI padminI strIdvivya auSadhionA rasathI zuddha karelA pArAnuM mana kare teA tethI kATIvedhIrasa utpanna thAya. gurUnu evu vacana sAMbhaLIne nAgArjIna gurUe kahelI Adhie levAmAM sAvadha rahyo. gurUe kahyA pramANe save oSadhie teNe prApta karI. have mahAprabhAvavALI pArzvanAthanI pratimA kyAM haze tenI tapAsa karavAne nAgArjuna ciMtAmAM paDyo. gheADIvAramAM ene kaMi smaraNamAM AvatAM teNe potAnA pitA vAsukI--nAgadevatAnuM ArAdhana karyuM. jethI te pratyakSa thayA ane tene pUchyuM. " pitAjI ! pArzvanAthanI prabhAvavALI pratimA kyAM haze! " " he putra ! manuSya bhavamAM prabhu smaraNu na karatAM tane AvA saMkaTa bharelAM kArya ne kema mAha thayA ! pratyakSa thayelA nAgAdhirAje kahyuM, pitAnuM vacana sAMbhaLI nAgArjuna zu` javAba devA te mATe gabharAi vicAramAM paDyo. chatAM pAte pahoMcelI mAyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (241 ) hevAthI eNe pitAne kahyuM ke, "he pitAjI! eka divasa amAre gurU ziSyane pRthvI upara rahelA sarve devAdika saMbadhe vAda vivAda cAlato hato. emAM gurUne mukhe mahAprabhAvavALI pArzvanAthanI pratimA adyApi paNa jagatamAM che ema sAMbhaLyuM che. gurUnA ghaNA ziSya e pratimA meLavavAno prayatnamAM niSphaLa javAthI meM e prApta karavAnI utkaMThAthI bIDuM jhaDapyuM che. mATeja Apane pUchuM chuM ke e pratimA kyAM che !" nAgArjune vAtane goThavI kADhIne kahI saMbhaLAvI. nAgArjunanI hiMmata joI ene pitA enA upara prasanna thayA. ane jaNAvyuM ke "pUrve rAma lakSamaNa pachI dvArikAmAM e pratimA zrI kRSNa vAsudeva lAvyA hatA. ne pote tathA samudravijyAdika rAjAo emane pUjatA hatA. keTalAka samaya evI rIte e pratimA tyAM pUjANuM ne chevaTe dvArikAnA dAha samaye adhiSThAyakanI marajIthI e pratimA samudramAM padharAvavAmAM AvI. ghaNe kAla samudramAM varUNu tathA nAgakumArothI pUjAtI hamaNuM te pAchI pRthvI upara AvI che." nAgadevatAe kahyuM. kaI jagyA e che ? kyAM che?" putre utsukatAthI pUchayuM. pUrve kAMtipuranagaranA zreSi dhanapati sArthavAhanuM bahANa vyApAra mATe dezAvara jatuM tyAM AvatuM aTakI gayuM. samudramAM spaM. 16 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 242 ) mAru tAphAna zarU thayuM. enAM jahAjha bhayaMkara meAjA AthI DAmADAla thavA lAgyAM. uparathI muzaLadhAra varasAda varasatA hatA. ne AkAzamAM vijaLIe jamakArA laI rahI hatI. pracaMDa pavanathI dirayA teAfAnamAM hatA. evI sthItimAM devanI kRpAthI enAM vhANu salAmata rahyAM ne devatAnA kahevAthI sAta kAcA sutaranA tAMtaNe te pratimAne AkaSIne upara lAvyA. vyApAramAM ghaNA naphA meLavI zeTha peAtAne nagara kAMtipuramAM AvyA. tyAM moTA kharace taiyAra karAvelA devAlayamAM enI sthApanA karI. ane peAte e pratimAnI bhAvathI ArA dhanA karavA lAgyA. Aje e enA prabhAvathI adhika samRddhivAt thayA che." nAgadevatA A pramANe kahIne adrazya thai gayA. have nAgArjuna kAMtipuranagaramAM kevI rIte javu ane pratimAne kevI rIte hAtha karavI enA vicAramAM paDyo. yeAgIone mArga nispRha chatAM A nAgArjuna yAgI bhavitanyatAne ceAge lAbhathI AkarSAyA. prabhu smaraNu mUkI dravyanI ciMtAmAM paDyo hatA. drazya-anagaLa dravya meLavavAnA te aneka prayAseA karatA hatA . ane te dravya . jo rasasiddhi cAya te| anAyAse maLI zake evI enI maneAvRtti hatI. paNa vidhi icchA baLavAna che, jyAM tyAM mANasAne saMsAramAM vinna karanArUM pUrva karma vidhija hAya che. je sArAmAMthI kaDavAsa ne khATAmAMthI mIThAza ape che. deva sAnidhyavALA mAnavInu paNa e vidhinA vidhAna AgaLa kazuM na cAlI zake ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 243 ) have nAgArjune gurUne kahyuM ke, " prabhu ! evA adbhuta mahAtmyavALI pratimA hAlamAM kAMtipura nagaramAM che mATe prathama e pratimAne upADI lAvuM ? " nAgArjuna ! zA mATe AvI khaTapaTamAM paDe che ? e dravya ciMtA, kATIvedhI rasa saMsArIyeAne mATe che. emAM aneka vidhro rahelAM che. mAnava bhava maLyA che te prabhu bhaktimAM ene arpaNa karI A saMsArasamudra tarI jA ! AvI pApapravRttithI dUra thA ! " gurU pAdaliptasUrie ene samajAvavA mAMDyo. :6 " prabhA ! ApanuM kahevuM satya che; chatAM mArA manamAM ema thAya che ke eka vakhata e pragaTa prabhAvavALA pArzvanAthanA prabhAva tA mAre joveA che ke rasasiddhi emanI dRSTinA pratApe thAya che ke kema ! te pachI huM mArUM zeSa jIvana prabhu bhaktimAM vItADIza, paNa ATaluM kArya teA avazya mAre purU karavuM evI icchA che. " nAgArjune kahyuM. " jevI tArI icchA ! bAkI mane teA tArI A pravRtti kAMi DhIka jaNAtI nathI. tuM paNa emAM zuM kare ! etA bhavatavyatAja maLavAna che. manuSya jevuM bhAvI hAya tadanusAreja enI manevRttio paNa heAya che. " sUrijIe jaNAvyuM. tr pro ! Apa samA mAre gurU che ane pitA nAgadeva che. vaLI huM pAte paNa jagatamA kaLA vizAradgha, vidyAvAna ane guNavAna chuM teA pachI saMsAramAM dravya prAptinAM kAraNeAthI zA mATe dUra rahevuM ? e dravya prAptithI jagatanuM dArigha dUra thAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 244) pArakAnA duHkhane nAza karavAthI ApaNane paNa ghaNe lAbha thAya che." nAgArjune dravya prAptithI dAna karavAnI bhAvanA kahI batAvI. nAgArjunanuM vacana sAMbhaLIne gurU pAdaliptasUri manarahyA ne nAgArjuna sthaMbhana pArzvanAthanI pratimAne levAne AkAzagAmI vidyAe karIne gaganamArge kAMtipura tarapha cAlyA gaye. prakaraNa 4 thuM. prAbhAvika putrane mATe ! sarayu ane gaMgAnA pradeza upara AvelA kezalA nAmanA nagaramAM vijyavarmA nAme rAjA rAjya karate hato. e nagaramAM phulacaMda nAme dhanika nagarazeTha hate. samRddhi vizAla hovAthI prajAmAM temaja rAjadarabAramAM zeThanuM mAna sAruM hatuM-saguNenA bhaDAra rUpa pratimANa nAme ene strI hatI. lakSamInI maherabAnI, zarIra nirogIpaNuM, ane sAnukuLa daivanA ge A yugala sukhI ne saMtoSI hovAthI banne strIpurUSa prati divasa janarAjanI sevA pUjA karatAM dharma mArgamAM yathAzakti pravRtti karatA hatAM. evA sukhamAM keTalAka kAla vahI gayo chatAM emane putra thaye nahI jethI e zeTha-zeThANuMne putranI ciMtA thavA lAgI. zeThane evAmAM bhegIe vairocyA devInuM Azadhana batAvyuM. jethI emaNe vaicyA devInuM ArAdhana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | ( ra45) karavA mAMDayuM. thoDA divasa gayA eTale AThamA upavAsane aMte vairUTyA devI enI bhaktithI prasanna thaIne kahevA lAgI ke "he vatsa ! zA mATe mane saMbhArI? tArI je IcchA hoya te kahe!" "devI ! mAre eka putranI IcachA che te Apa !" zeThe putranI mAgaNI karI. putrane mATe tene eka upAya batAvuM te sAMbhaLa! vidyAdhara vaMzamAM kAlikAcArya nAme prakhyAta sUri thayA. emanA ziSya nAgahastisUri hAlamAM A nagaramAM Avela che. e mahA prabhAvika ke jenA khela-kapha vagere paNa auSadhipaNAne pAmelA che. temanA caraNanuM caraNodaka je tArI strI pI jAya te avazya tene putra utpanna thAya." evuM varadAna ApIne vairUTyAdevI adrazya thaI gayAM. devInA vacanathI khuzI thatA zeTha potAnA ghera AvyA ne e sarve hakIkta zeThANane kahI saMbhaLAvI. eTale zeThANI pratimANA nAgahastisUrinA upAzraye gurUnuM caraNadaka pIvAnI IcchAe gayAM. upAzrayamAM praveza karatAM ja gurUne eka ziSya zeThANane sAme maLe. ene zeThANIe pUchyuM. "he muni! tamArA hAthamAM A zuM che?" "A gurUnuM caraNAdaka che. paraThavavAnuM che." ziSya kahuM. e gurUnuM carAdaka hoya to mane Ape ! "zeThAjIe kahyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (246 ) "bhale tame ye. ane tamAruM Icchita paripUrNa thAo!" ema belatAM ziSya zeThANane e gurUnuM zaraNujala ApI dIdhuM. zeThANI e jala pIgayAM ane pachI gurUne upAzrayamAM vaMdana karavAne AvyAM. vaMdana karI sukhazAtA pUchI ubhA rahyAM te samaye jJAnanA prabhAvathI jANuMne gurU bolyA. "zeThANuM ! tamAre pahele putra tamArAthI daza jojana dUra raheze. ane nava chokarA moTI samRddhinA bhatA thaze." zeThANIe gurUnI bhaviSyavANI sAMbhaLI. prabho ! mAre je prathama putra thaze te huM Apane ApI daIza." zeThANIe kahyuM. zeThANI ghera AvyAM. kALe karIne zeThANIne garbha rahyo. ne nAge AvIne svamAmAM darzana dIdhuM jethI pUrNa mAse putrane janma thatAMja enuM nAgeMdra svaprathI sUcita nAge evuM nAma pADayuM. patnInI anumatithI zeThe gurUne e vAta nivedana karI tevAre gurUe kahyuM ke "e putra hAlamAM amAre mATe tamAreja ucherIne mATe karo." gurUnuM vacana sAMbhaLIne zeTha ghera AvyA ne patnIne te samAcAra ApyA. te pachI nAgendra anukrame lAlana pAlana karAte vRddhi pAmavA lAgyo. jayAre tene sAta varSa purAM thayA ne AThamA varSamAM Avyo tyAre zeThe ene sUrijIne arpaNa karyo. ATha varSanI umaranA nAgendrane sUrie dIkSA ApI. ane maMDana nAmanA upAdhyAyane bhaNavA mATe seM. nAnI vayamAM ja e nAgaeNdra gurU-upAdhyAyane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 247) sAkSIbhUta rAkhIne sarve vidyAmAM vizArada thaye. thoDA kAlamAM ja e sakala zAstramAM pAraMgAmI thaye. eka divasa gurUe ene jala vaheravA mokalyo. te vaherIne AvyA pachI AloyaNA karatI vakhate nIcenI gAthA che. aMbaM taMbacchie, puphiyaM pupphadaMta pntiie| navasAlikaJjiaM, navavahui kuDaeNa mahadinam // 1 // bhAvArtha-"rakta kamaLa samA jenA nayana che, khIlelI puSpanI kaLI samI mane hara jenI daMtapaMktio che evI kaI nA ramaNIe taratanI rAMdhelI DAMgaranA cekhAnA dhovaNanuM ThAreluM pANuM mane ghaNuM bhAvathI vahorAvyuM.' e nAnA bALaka nAgenI AvI vANuM sAMbhaLIne gurUe-nAgahasti sUrie kahyuM. "have tuM palita (pradipta ) thaye." prabhe ! Ape je kRpA karI emAM mAtra eka mAtrA umere ! ne pavittane badale pAlipta kare nAgeDhe hAtha jeDIne gurUne araja karI. pAlita eTale pAlita arthAt aMza gamananI vidyA, A nAnA ziSyanI ATalI badhI vidvattA joI gurU enA upara prasanna thayA. ane page lepa karavAnI sarve vidyA ApI ene AkAzagAmI banAvyuM. te pachI nAgaeNdra anukrame AkAza mArge cAlatA reja zatruMjaya, giranAra, aSTApada Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 248 ) Adi pAMca pAMca jAtrAo karatA hatA. ne nAgendra nAma chatAM page lepa karavAvaDe AkAzagamana karatA hovAthI jagatamAM e pAdaliptane nAme prasiddha thayA. dasa varSanI ummaramAM sUri nAgati svAmIe emanI vidvattA joIne emanA guNe emane vairAgya tathA AcArya tulya emanI zakti jANune emane AcAryanI padavI ApI. e pachI pAdalitAcArya daza varSanA chatAM bahALA ziSyAnA parivAra sAthe gurUnI AjJAthI pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. ne jema jema vayamAM vadhatA gayA ema emanuM pAMDitya paNa vadhatuM ja gayuM. anukrame jenAmAM aneka zaktio rahelI che. evo nAgArjuna emanI AkAzagAmI vidyAnA baLathI AkarSAI e vidyA prApta karavAne te emane ziSya-bhakta thaye. prakaraNa 5 muM. e vereTyA devI keNu!' pUrva pa nIkhaMDa nAmanA nagaramAM padAratha nAme rAja hate. ene kAvatI nAme rANI hatI. e nagaramAM padatta nAme eka zeTha rahetI hoya tene padyAyazA nAme eka strI hatI. temane padha nAme putra thaye te nagaramAM rahenAra varadatta nAmanA sAthe vAhe potAnI verAyA nAmanI kanyA padyane ApI hatI. ekadA veDhAne pitA varadatta sArthavAha pitAnA sAthe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ). sameta paradeza jatuM hatuM. tyAM vanamAM jatAM dAvAgni pragaTa thavAthI e sAtha sahIta baLIne bhasma thaI gaye. vaireTayA evI rIte mAbApa vagaranI thaI gaI. vereTayAnI sAsu kaMkAsI hovAthI vaireTayAne have ekalI aTulI jANIne bahu pajavatI hatI. kAmakAjamAM nahI jevI bhUla kADhI nabApI vagere bole belI ene khaba khIjavatI. garIba bicArI vaireTayA! sAsarAmAM to enuM kaI nahetuM paNa pIyaramAMya kamanazIbe te badhuM paravArI beThI hatI. jaMgalamAM e sAmAnya niyama che ke strIne rU5, saMpatti, dhana, teja, sAbhAgya, prabhutA eTalAM vAnAM pitAnA prabhAvathI ja jhaLake che, paNa vaireTiyA ethI vaMcita hatI. asinI dhArA amAsAsunAM tIkSaNa vAgabANethI kaleje vIMdhAtI devane Thapake ApatI potAnA divaso du:khamAM vyatIta karatI hatI. keI divasa ene e hete ke sAsu taraphathI tene puSpAMjalio na malatI hoya. sAsu game teTalI enI niMdA kare, kaDavAM vaeNNa kahe, na 'bAlavAnuM bele, chatAM ene bolavAne hakaka hatAM. vare sAMbhaLavAne! sAsunA evA aneka jhera bharelA ghuTA peTamAM utAratI veTiyA kaI divase sAsunI niMdA karatI ke tene te mAtra ekaja vicAra Avate ke - " sabbo puca kayANaM, kammA pAkdai phala vivAgaM / abarAhesu guNesu, nimitta paro hoisa // 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 250 ) bhAvArtha-" jagatamAM sarve prANIo pUrve karelA zubhAzubha karmane anusAre phala vipAkane pAme che. manuSyathI aparAdha ane guNe e karma anusAre ja thAya che. bAkI anya. te nimitta mAtra che." evA dukhamAM dhIraja dharatAM ene keTalAka kALa vahI gaye. tevAre nAge ApelA svamAnusAra vairoTayAne garbha rahyo. e garbhanA prabhAvathI ene pAyasa-kSIranuM bhajana karavAne dehada utpanna thaye. parantu sAsunA ugra reSathI ene. dehada pUro thAya ema nahotuM. eka divase e nagaramAM naMdilAcArya nAmanA sUri keTalAka munionA parivAre udyAnamAM AvIne utaryA. temane vaMdanA karavAne vaireTayA gaI ane vaMdanA karIne pitAnI sAsu sAthe je virodha cAlatuM hatuM te kahI batAvyuM. e jJAnIgurU AgaLa duHkha kahIne eNe hRdayane halakuM karyuM. A duHkhI strI upara karUNA bhAva ANatAM sUri bolyA. he bALA! pUrvakRta karmane deSa che. pUrvanA vipAke udayamAM AvatAM te mANase dhIrajathI sahana karI levAM joIe. paraMtu kola karIne evadhAravAM nahIM, krodha e te saMsArane hetu che. e kepa saMsAra mahAtApa, kalaha, saMtApa vagerenuM kAraNa che. enAthI puNya ane paraloka svargaloka nAza pAme che ane narakAdika dArUNa duHkhane prANIo prApta thAya che. mATe tAre te samabhAvathI save sahana karI levuM." gurU mahArAje kahyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com pAro sahana karI levA e kesa Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 251 ) tr prabhu ! mArI sAsu hu MmezAM nabApI kahIne mane she mAre che. vaLI darekane mhAMe kahetI phare che ke ene cheAkaro Avaze. Apa kaheA ke mane zuM prApta thaze ? putra ke putrI ? verAmyAe gaLagaLA avAje pUchyuM. ,, " tane putra prApta thaze. te mATe tuM nirbhIya raheje ! " sUrie AzvAsana ApatAM kahyuM, bhagavan ! vaLI e garbhanA prabhAvathI mane pAyasa bhAjananA dohada utpanna thayA che. teA te mArA dAda pUrNa thaze ke kema ! '" pharIne verAmyAe pUchyuM. '' (C hA ! e tArA dehuda paNa pUrNa thaze. dhIrajanAM phUla mIThAMja maLaze. " sUrIzvare jaNAvyuM. ,, gurUnAM vacana sAMbhaLIne AnaMda pAmatI vairAyyA ghera gai. pitAnA maraNa pachI Aja lagI evuM keAI ene naheAtu maLyuM ke jenI AgaLa peAtAnA du:khanI vAta kahIne hRdayane halaku karI zake ! A gurU AgaLa AtmavRttAMtanA nivedanathI ene hRdayamAM ghaNI zAMti thai. have keTalAka divasa pachI caitrI pUrNimA AvatAM vairATyAnI sAsu padmayazAe puMDarika tapanuM udyApana-ujamaNu zarU karyu te divase pAyasapUrNa pratigrahaNu patine ApavAmAM Ave che. ane sAdharmika vAtsaltha paNa karavAmAM Ave che. sane-kuTuMba nyAta jAtane rUDA bhAjanathI satASavAmAM AvyA, paNa pUnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 252) kaI vairanA saMbaMdhathI vaicyA vahune te naThAraMja anna khAvAne malyuM. te naThArUM anna vahue khAdhuM na khAdhuM karIne thALImAM DhAMkeluM pAyasanna sAsu ne jANe ema chAnemAne laI lIdhuM. ane ghaDAmAM nAkhI te pANI bharavAne nadI kinAre pANI bharavA cAlI. tyAM ghaDe mUkIne pote hAthapaga dhovAne nadImAM gaI eTalAmAM pAtAlavAsI aliMjara nAmanA nAganI patnIne kSIrAjane dehada thavAthI te zodhavAne pRthvI upara AvI. anukrame zodhatI zodhatI tyAM AvI caDI. te vRkSanI nIce rahelA ghaDAmAM kSIra joIne te badhI khAI gaI. tarataja je mAge AvI hatI te mArge pasAra thaI gaI. have vaicyA hAthapaga dhAIne ghaDA pAse AvI ghaDAmAM jue che to kSIrAnna na maLe, tema chatAM eNe manamAM jarA paNa zeka ke gusso na karyo. eka zabda paNa aNajugate bolI nahI. mAtra eTaluM ja bolI ke"jeNe A pAyasAnna khAdhuM ene mane ratha saphala thAo !" evI AziSa ApI. e AziSa vRkSanI eke saMtAyelI nA gapatnIe sAMbhaLI. pachI pitAnA bhuvanamAM jaIne pitAnA patine sarve hakIkata kahI saMbhaLAvI. A tarapha vaicyA paNa bhavitavyatAne vicAra karatI pANInuM beDuM bharIne pitAne ghera gaI teja rAtanA verevyAnI pADe zaNane e nAgapatnIe svanAmAM darzana ApyuM ne kahyuM ke-"huM aliMjara nAganI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 253 ) patnI chuM. tArI pADozaNu vaireTyA e mArI putrI che. ene garbhanA prabhAvathI kSIra khAvAno mane ratha thayela che. mATe te tuM pUrNa karaje ane ene kaheje ke tAre pIyara nathI chatAM huM tane pIyara samAna upakAra karIza. tArI sAsunA agnisamA tApathI tane zAMti ApIza." e pramANe nAgapatnI svapna ApIne adrazya thaI gaI. prAtaHkALa thaye eTale pADozaNe devatAnuM svapna yAda karIne vaidhyAne pitAne ghera belAvI ane mIThA zabdothI ene AzvAsana ApI kSIranuM bhojana karAvyuM. ene dehada e rIte pUrNa thaye. pUrNa mAse ene putrane prasava thaye. vaicyAnA putranA nAma pADavAne divase e aliMjara nAga potAnA parivAra sAthe pRthvI upara AvyuM. ane jyAM vaidhyAne pitA rahetuM hatuM tyAM mahela baMdhAvIne rahyo. gaja, azva, vAhana Adi apUrva vaibhavavALo e nAgadeva vaicyAnA keDa pUravA lAgyo. jethI enI sAsu paNa vecyAnI bhakti karavA lAgI. pUrve karelA aparAdhe khamAvavA lAgI. dunIyAmAM e niyama che ke leke pUjAyelAne pUje che. e nAgadeve evI rIte rezamI vastra, ratna, suvarNa, vagere veradhyAne ApI putrane nAmakaraNavidhi karAvyuM. ane pachI teo pitAne sthAnake gayA. nAganA pratApathI jagatamAM ne sAsa rAmAM veDhAne prabhAva vadhyo. vaicyAne putra nAgadatta jagatamAM AgaLa jatAM mahA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (254) bhAgyavALo thayo. vecyAnA sasarA paghada vrata grahaNa karyuM. ne tapa tapIne svarge gaye. pAyazA nAme tenI priyA paNa tenI devI thaI aMtasamaye vecyA devIe nAgaeNdranuM-phaNidranuM dhyAna dharavAthI maraNa pAmIne nAgakumAra nikAyamAM nAgarAja-dharaNuMdranI patnI thaI tyAM paNa tenuM nAma vecyAja rahyuM. e pere mA devInuM ArAdhana karIne kulacaMdra zeThe pratimANa strInA utAthI putra meLavavAne upAya pUrve pUcho hato. devIe te mATe zuM upAya batAvyuM te ApaNe joI gayA chIe. e virecyA jagata prasiddha padmAvatIdevI pote ja ! prakaraNa 6 ThuM. e nagArjuna keNa!' rASTra pradezamAM zatruMjayanA eka zikharasamA Dheka parvata uparanI taLATImAM raNasiMha karIne koI rAjA hato. ene bhepalA nAme eka ati lAvayavanI putrI thaI. e nAna paNa thIja ati surUpa hatI. jevI rUpavALI tevIja e guNavAna hatI. jethI rAjAne te prANu samAna hAlI lAgatI. bhepalA jyAre pUrNa yuvAvasthAmAM AvI tyAre raNasiMhe ene mATe lAyaka ane guNavAna evA sarakhe sarakhA svabhAvavALA varanI tapAsa karavA mAMDI. rAjAe deza paradeza gya varanI ghaNuMya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (255 ) khAja karI paNa kyAMya evA lAyaka varanA patto lAgyo nahI. eka divase bhApalA sakhIo sAthe zatrujya parvatanA upavanamAM pharavAne nIkaLI. varSARtu heAvAthI sRSTinI suMdaratAmAM kudarate peAtAnI apUrva zeAbhAnA sAthIyA pUryA hatA. ethI e mALA kudaratanI alaikika racanA nihALatI te patanA cheka upalA zikhara najIka AvI pahoMcI. tyAM madAranA puSpa vana enI najare paDayu. zaiva dharmamAM khALA custa hovAthI eNe dAsIene AjJA karI ke-" Aje zrAvaNa mAsanI pAMcamI che. te nizAsamaye mAre zaMkaranu pUjana karavuM che. mATe ApaNe A maMdAranAM suMdara puSpAne vINIye, maMdAranAM puSpA zaMkarane vadhAre priya hAya che. " rAjakanyAnI AjJAthI save dAsIAe judI judI dizAmAM maMdAranAM puSpa vINavAne latAomAM praveza karyo, zaMkaranI bhakta A mALA paNa madAranAM puSpA vINatI manamAM yAvananA aneka tara gAmAM viharatI AgaLa AvI. vitavyatAnA yeAge te divasa nAgaleAkeAnA AnaMda dvivasa hatA. jethI vAsukInAga potAnA nAgapiravAra sAthe A upavanamAM AveleA hateA. atyAre peAte ekalA madAra vanamAM meAjanI laTAramAM pharatA hatA. evAmAM rUpa lAvaNyanI kArigarI samI A anupama khALAne ekAkI vAsukInAge puSpa vINatI joi manuSya bhavanI e athAga suMdaratA, navIna ugatI yAvanavaya, zarIranuM lAlitya, suramyapaNuM, ghATIlApaNuM evA AkarSIka avayavA joi nAga meha pAmI gayA. " Aha ! zuM A mALAnuM svarUpa ! jANe nAgakanyA ke gAMdha kanyA athavA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (256) vidyAdhara bALA !" ema ciMtavate enA rUpamAM lukhya thayela nAga enI sAme cAlyA AvyuM. rAjakanyAe paNa kaI divasa nahI joyelo e manamehaka purUSa je. jarIka DarIne pAchI haThI. manamAM gaNagaNuM. "are! A devasamI kAMtivALo keNa purUSa haze." dhIraja dharIne eNe sAme AvelA purUSane pUchayuM. "kaI divasa nahi joyelA evA devasamI kAMtivALA tame koNa che? mArI niyamita pUjAnuM phala ApavA kailAsathI utarI AvelA zuM zaMkara te nahAya !" priye! huM e kailAsane zaMkara (mahAdeva ) nahI kita tAre zaMkara (sukhane karanAra) chuM. temanI kRpAthI jagatamAM tuM zIdhra prasiddha thAya tevuM uttama phala ApavAne huM vAsukI nAgadeva tArI pAse Avyo chuM. tene tuM priyapaNe svIkAra !" e nAgadeva vAsukIe rAgavaze kahyuM. tame nAgadeva che, ane zrI zaMkarane uddezIne mane phala ApavA AvyA che te khuzIthI svIkAruM chuM. jANe e phalathI mAre hitu pUrNa pAra paDe evuM hovuM joIe." bALAe kahyuM. " tathAstu ! tArI marajI mAphaka thaze." nAgadeve varadAna ApyuM. "tArA garbhamAM je putra thaze te jagatamAM meTe vaidyazAstrI ane rasakaLAone jANakAra thaze. paraMtu enuM nAma tuM siddha nAgArjuna rAkhaje." vAsukInAge e pramANe varadAna ApI enA garbhanA piSaNa mATe ene keTalIka uttama vanaspationI oSadhio khavarAvI nAgadeva enI sAthe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 257 ) svecchApUrvaka bhAga leAgavIne potAne sthAnake cArlse gayA. ane devanI zaktithI khALA garbhavatI thai. pUrNa mAse kSeApalAe su Mdara putranA janma ApyA. enu nAma eNe nAgArjuna rAkhyuM. bALapaNAmAM e ghaNI kaLAo zIkhyA. chatAM rasavidyAne ene kudaratI zAkha thayA. jethI ene vaidyavidyAnA abhyAsa karavA mAMDyo. aneka prakAranI vanaspatiyAnA guNadoSa jANI tene anubhavI thayA. temaja je je navIna kaLA enA sAMbhaLavAmAM AvatI enA e abhyAsa karIne zIkhI letA. anukrame te samasta bharatakhaMDamAM musAfI karIne jeTalI rasAyaNa vidyA enA jANavAmAM ne jovAmAM AvI te badhI eNe zIkhI lIdhI. ane pRthvI upara e siddha e nAme prasiddha thayA. ATa ATaluM zIkhavA chatAM ene kaLAnI tRpti thai nahI. jethI nAgAjI ne jaina mArgamAM prakhyAta thayelA ane AkAzagAmI vidyAnA pAraMgAmI evA pAdaliptasUrine gurU tarIke dhAryA, ane emanI sevA karavAvaDe AkAzagAmInI vidyA nAgArjune AcAya pAsethI kevI rIte meLavI te ApaNe pahelAM joi gayA chIe. anukrame dakSiNadezamAM pratiSThAnapura nagaramAM zAlivAhana nAme parAkramI rAjAnA nAgArjuna gurU thayA. jevA e kaLA vizArada hatA tevAja e dhRtta paNa hatA. jogInA veza chatAM e aneka prakAranI rasa siddha karatA hatA. chelAM sva. 17 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (258) eNe keTavedhI rasa sAdhavAne thaMbhanapArzvanAthanI pratimA meLavavA mATe potAnI bAjI vistAravA mAMDI hatI. prakaraNa 7 muM. zrI sthaMbhana pArzvanAtha - kAMtipura nagaramAM potAnA vizALa makAnanI aMdara dhanapati zeTha beThele che. sAme eka suMdara Asana upara ghaDImAM TIpaNuM jete te kSaNamAM aMgulIne Terave kaMIka gaNatrI karato ne bragaTI saMkecate citra vicitra AkRti karato jezI beThele hate. zeTha enI AgaLa kaMIka pitAnuM bhaviSya jevarAvatA hatA. tiSya saMbaMdhI kaMIka hakIkata pUchatA hatA. prabhu sAthenI leNa deNa paNa vAta vAtamAM zeThe pUchI lIdhI. e prabhu sAthenI leNa deNanI gaNatrI karatAM acAnaka jozI e mastaka dhuNAvyuM. ne vacamAM khalita thayA. jethI zeThe enuM kAraNa pUchayuM tevAre jozIe kahyuM "zeThajI! pArzvanAtha sAthe tamAre leNuM deNa sArI ja che. emanA Agamana pachI tamane ekaMdare lAbha ja thayA che. bAherathI tame samRddhavAna thayA che. e samRddha chatAM tame prabhunA bhakta banIne mukti ramaNIne 1sattaramA kuMthunAtha svAmInA kahevAthI A pratimA mammaNa nAmanA vyavahArIe bharAvI che ema paNa kAI AcAryo mAne che. tatva te kevalI bhagavAna jANe? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29) varavAne paNa Atura thayA che. paNa.." jezI AgaLa belatAM aTakI gaye. paNa kahIne kema aTakI gayA zIrAja ? jevuM bhAvI hoya tevuM kahI batAvo ! tamAre saMkeca pAmavAnI jarUra nathI."zeThe je zIrAjane je vastutatva jANatA hoya te kahevAne sUcavyuM. huM zuM kahuM ! dIlagIra chuM ke A prabhu have tamAre tyAM raheze nahI!" huM zuM kahyuM je zIrAja !" zeTha jozInuM thana sAMbhaLIne camakyA. A bhagavAna have ahIMthI ThANAoThANuM karaze, evuM bhaviSyamAM jovAya che." jozIe pharIvAra kahyuM. " zuM ! bhagavAna ahIMthI adrazya thaze? kevI rIte thaze? kaI harI jaze ke svayaM deva zaktithI adrazya thaze je zIrAja ?" zeTha dIlagIra thatAM gadgada kaMThe belyA. zeThajI! kaI dharta A prabhAvika bhagavAnane upADI jAya ema jaNAya che. mATe cokI paherAno baMdobasta rAkhaje. ke jethI ene lAga phAve nahI." jozIe salAha ApI. zeThe jezIne satkAra karIne vidAya kya. ane maMdiranI rakSA mATe emaNe barAbara baMdobasta karyo. potAnA cAre putrone bhagavaMtanI bAjue emanI rakSA karavAne emanA aMgarakSaka hoya ema goThavyA. ane pote paNa sAvadhapaNe niraMtara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (260 ) avAra navAra dekharekha rAkhavA lAgyA ke jethI rakSakomAM jAgRti rahe. evI sthItimAM thoDA eka divasa pasAra thayA. ne eka navIna banAva banya. have nAgArjuna yogInI svArI ahIMyA AvI pahoMcI. eNe maMdiramAM AvIne bhagavaMtanAM darzana karyA. ne pachI badhI tapAsa karI to rakSAne pAko baMdobasta hovAthI nAgAjunane tatkALa bhagavaMtane upADI javAne samaya prApta thayo nahI. jethI nAgArjuna kapaTapaNe sevakavRtti batAvate tyAM rahyo ne bhagavaMtanI bhakita karavA lAgyo. jANe pote paNagI chatAM zuddha zrAvaka hoya ema uparano ADaMbara batAvate sarvene vizvAsa utpanna karavA lAgyo. avasare sarve zrAvako sAthe mIThI mIThI vAta karI emanAM cittaraMjana karatA hatA. emanA magajamAM pitA mATe mAna ane vizvAsa utpanna thAya evA bhAva pedA karatA hatA. eka bAjue te prabhune bhakta thaIne sarvenuM prIti pAtra, vizvAsanuM sthAnaka banyo. bIjI taraphathI enI mIThI mIThI vAtamAM loko bheLavAvA lAgyA. keTalAka divasa ema karatAM pasAra thaI gayA. kAraNa ke zrAvake enI upara vizvAsavALA thAya (enA aMtaramAM te pratimAne haraNa karavAnI tAlAvelI lAgelI hatI) e samayanIja te rAha jotA hatA. lokonuM dhyAna, rakSA karanAranuM dhyAna kayAre bedhyAna thAya ane potAne lAga phAve eja e khelADI nAgArjunane khela hatuM. teye nAgA na bhAgyazALI te khare! ke Akhare e samaya paNa AvI pahoMce. nAgArjunane bhagavAnane upADI javAnI aNamola Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (261 ) taka te samaye maLI. mAne ke kudarate ene yArI ApI. hamaNAM bhavitavyatAja khuda ene anukuLa thaI hatI. eka sAyaMkALane samaye keTalAka pUjArIoniMdrAmAM gheratA hatA. bIjA keTalAka rakSA karanArA gerahAjara hatA. e samaye pite maMdiramAM praveza karI Ama tema jotAM koIne na jevAthI gabhArAmAM pravezIne bhagavaMtane ekadama upADIne AkAzamArge cAlyo gayo. ne khaMbhAtanI najIka seDhInadIne kAMThe khAkharAnA vanamAM eka nirbhaya sthAnaka zodhI kADhIne tyAM nivAsa karI lagavAna sthaMbhana pAzvanAthane paNa tyAM sthApyA. evI rIte nAgAna thaMbhana pArzvanAthanI pratimA lAvavAmAM te phattehamaMda thayo. paNa ATalethI enuM kArya pate ema nahotuM. hajI emanI daSTi AgaLa pArAnuM mardana karavAne ene parinI strInI jarUra hatI. evI pavinI strI kyAM haze enI eNe tapAsa karavA mAMDI. jethI pratimAne tyAM koI muddA sthAnake pavane padminInI zodhamAM nIkaLI paDyo. AkAzamAge gamana karatAM te koI suMdaranagara jaIne tyAM utaryo ane lekamAM padminI mATe puchaparacha karavA mAMDI. jethI leko te enI mazkarI karavA lAgyA. "ke bhAIzrI padminI strI zodhavA nikaLyA che. ema pazvinI kAMI rastAmAM rakhaDatI nathI hotI ke tamane jhaTa maLe. mahArAja ! evI padminInuM dhyAna cheDI daIne sa. 1 kAMtipuranagaramAM be hajAra varSa sudhI pratimAjI rahyA pachI nAgArjunaupADI gayA. evuM upadeza prAsAdamAM lakhyuM che. tatva kevalI jANe, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) gurUne Azraya zodhI AtmAnuM kalyANa kare."leke evI rIte aneka prakAre nAgAjunanI mazkarI karavA lAgyA. tethI nAgArjuna eka vRddha purUSane uddezIne bolyA ke he vRddha! A yuvAnIyAo huM karuM chuM te jANatA nathI tethI ja mArI ceSTA kare che. te huM samajuM chuM." "tyAre Apa keNa che jarI oLakhANa Apaze ke!" e vRddha purUSe kahyuM. pRthvIne vize vAsukI nAgane putra nAgArjuna je kahevAya che te huM poteja chuM." eNe kahyuM. nAgArjuna nAma sAMbhaLatAM ja pelo vRddha purUSa enI stuti karate enA pagamAM paDyo. ane potAnA aparAdhanI kSamA mAgI, "he mahArAja ! ajJAnathI thayele amAro a5rAdha kSamA kare !" e vRddha purUSane anusarIne yuvAnIAoe paNa potAnA aparAdhanI kSamA mAgI. kemake nAgArjunanI camatkArika zaktienI vAta emaNe sAMbhaLI hatI. Aje pratyakSa AkAzamAMthI utaratAM ene e lokoe joyuM hatuM. have jANuM joIne siMhanA meMmAM ke hAtha nAkhavA jAya. jagata to camatkArane namaskAra karatuM AvyuM che. baLIyAne sau keI namIne cAle che. jethI nAgArjunane gusse karyo emane pAlave ema na hatuM jethI sarvee khamAvyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 263) "he vRddha! e mATe tamAre phikara karavI nahI." nAgAjune kahyuM. amArAM dhanya bhAgya ke Aje amane ApanAM darzana thayAM ame tamArI kIrti ghaNI sAMbhaLI hatI. jethI ApanAM darzana mATe ame Atura hatA. Aje amArA mananA manoratha saphala thayA." vRdhe kahyuM. " tamArUM kalyANa thAo " ema kahIne nAgArjuna tyAMthI AkAzamAge sarve jananI najara AgaLa jota jotAmAM cAlyo gayo. - - prakaraNa 8 muM. "keTIdhI rasasiddhine mATe !' mArge cAlatAM nAgArjunane vicAra thaye ke "gAma gapATAnuM mULa bhaMgIne akhADe heya mATe tyAM javAthI mArA mananA manoratha pUrNa thaze. kAMIka navIna jANavAnuM maLaze." ema vicArI eNe eka nagaramAM utarI jyAM bhaMgIlokone akhADe hatA te tarapha jaI jove che to keTalAkanA hAthamAM gAMjAnI calama rahI gaI che. kaI bhAMganA kaTArA para kaTorA caDhAve che. koI kasuMbAmAM mazagula che. keTalAeka kephanI dhunamAM bedhyAna che. ke TADhA pahoranAM gappAM mArI AnaMda karI rahyA che. tyAM nAgA na egIe dAkhala thaIne rAmarAma karyA. emane yogI-maShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 264) hAtmA dhArIne keI bhAMga te kaI kasuMbe te kaI gAMjAnI calamathI emane Adara satkAra karavA lAgyA. nAnA prakAranI vAte emanI vacce cAlatI hatI emAM AstethI nAgArjune strI viSayaka vArtA dAkhala karI. enI vAta cAlatAM nAgArjuna belya. " huM nathI dhArate ke AmAMthI keIe pavinI strIne joI hoya ke sAMbhaLI hoya !" " are ! gIrAja? ema zuM kahe che? ahIMthI sATha kesa dUra pratiSThAnapura nAme moTuM nagara che. tyAMnA rAjA zAlivAhananI prApriya aganA caMdralekhA e ekaja vartamAnakALamAM pavitnI tarIke prasiddha che. emAMthI eka aphINI hatuM te ekadama bolI uThyo. basa, nAgArjunanI badhI muMjhavaNa maTI gaI. tyAMthI sane rAmarAma karI emanI memAnagati svIkArate te AkAzamAge jhaTa pratiSThAnapuramAM AvI paheco. zaheramAM AvIne te rAjAne tyAM enA kumArane zikSaNa ApavAne gurU tarIkeadhyApaka tarIke rahyo. ane samaya paratve eNe pavinInAM lakSaNo, rUpa, kAMti, guNa, vANuM, vagerethI e parinI strI che evI ene khAtarI thaI. have jema bane tema enuM haraNa karavAne enI manovRttio taLe upara thavA lAgI. paraMtu rANI caMdralekhA divasanA samayamAM sakhIonA maMDalamAM besIne jIvane AnaMda ApatI hatI ne rAtre teNe patI sevAmAM rokAyelI hovAthI nAgArjunane tenuM haraNa karavAno avasara prApta thate nahIM. ema karatAM tyAM keTaloka samaya vahI javAthI ene Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (265) ,, dhAstI lAgI. ke " rakhe caMdralekhAnu haraNa karatAM pAzvanAthanI pratimA tyAM harAi na jAya ! " chatAM anukuLa samaya hAthamAM nahI AvavAthI keTalAka divase tyAMja vahI gayA. eka divasa adhirI anelA nAgArjuna rAjArANI zayanagRhamAM Ave te agAu pote nizAcaranI mAphka aMdara dAkhala thaine eka khuNe bharAi gayA. have samaya thatAM rAjArANI AvyA. teo hu MmezanI mAphka nAnA prakAranA bhAgeA bhAgavatAM, vANIvinAdI eka bIjAnAM dila mahelAvatAM attarAdika sugaMdhi padArthothI bharapura evA palaMga upara banne nidrAvaza thayAM. pracchannapaNe ubhelA nAgArjuna temanI A sarve ceSTA jotA hatA ane teo kyAre nidrAvaza thAya enI rAha jotA hatA. banne uMghelA jANI AstethI nAgArjuna mahAra nIkaLyo ne rAjA rANI zayyAgRhamAM pAThyAM hatAM te oraDAnuM dvAra teNe prathamathI sAMkaLa dvIdhA vagara rAkhelu te tarapha jaine khArA AgaLa ubhA rahI kAna daine AstethI te kaika sAMbhaLavA lAgyA. paNa sarvatra zAMti hatI. madhyarAtrInA samaya hatA. kALA kAmane sahAya karanArI kALIrAtrI pUrNa paNe jAmelI hatI. rAjA-rANI rati krIDAthI zramita thayelA nidrAdevIne kheALe hatAM. rAjArANI jAgRta na thAya evIrIte dvAra ughADIne nAgA jjune aMdara draSTi karI te te bharauMghamAM che evI khAtarI cai.eTale aMdara peThA ne ratnajaDIta e palaMga AgaLa jaIne caMdralekhAne adhdhara ucakI AkAzamArge gamana karatA te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (266) seDhI nadIne kAMThe AvyA. tyAM eka bAjue ene-padminIne suvADI. ane pote pratimAnI tapAsa karavAne gayo. eTalAmAM caMdralekhAnI AMkha ughaDI gaI ane jAgIne joyuM te pote jaMgalamAM ! ene Azcarya thayuM. tarataja e A abhinava banAva joI dahezatanI mArI muccha khAI jamIna upara paDI. vananA maMdamaMda pavanathI ene zuddhi AvI tyAre AjubAjue jotAM koI daSTie paDayuM nahI jethI ati gabharAI gaI sthAnabhaSTa thayelI mRgalInI jema krUra vanecara prANIonI garjanAo sAMbhaLavAthI padhinI te hAvarI banI gaI. bolavA jAya te kaMTha baMdhAI jAya. jevA jAya te AMkhe kAMI dekhI zakAya nahIM. ne sAMbhaLavA jAya te kAna bahera mArI gayelA. AvI avasthAmAM sapaDAyelI caMdralekhA pAchI bebhAna thatI cAlI. eTalAmAM nAgArjuna enI pAse AvIne pratyakSa thaye ane dhIraja ApatAM kahevA lAgyuM. "he satI! zA mATe gabharAya che! je A mahAprabhAvika zrI pArzvanAthanI pratimA samakSa huM tane pratijJA pUrvaka kahuM chuM ke "viSayanI ke anya bIjA keIpaNa prakAranI duSTa IcchAe meM tArUM haraNa karyuM nathI. paNa mAtra tAre hAthe A bhagavAnanI draSTisamukha pArAnuM mardana karAvavuM che. te mATeja meM tane ahIM ANI che. bAkIte tuM mAre bahena samAna che. mATe tArA mananA anya sarve vicAro dUra karI bhagavAnanI A pratimA samakSa tuM pArAnuM mardana kara ! prAta:kALa thatAM pahelAM huM tane tArA mahelamAM pahoMcADI daIza. mATe tuM leza paNa ciMtA rAkhIza nahI. paNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 267) eTaluM tuM yAda rAkhaje ke tAre A vAta koIne kahevI nahI, tema chatAM paNa jo tuM kahIza to tArA pati ane putronA mRtyu. nA nimitta rUpa gaNAIza. eTaluM ja nahI balka tArUM vistAra pAmeluM sAmrAjya pAyamAla thaI jaze ne e badho doSa tArI upara AvI paDaze. " nAgAne pragaTa thaine caMdralekhAne dhIraja ApIne kAMIka vastu sthIti samajAvI. nAgArjunanAM bhaya bharelAM vacana sAMbhaLIne nirAdhAra thayelI caMdralekhAe enI vAta mAnya karI ane kharalamAM pArAnuM mardana karavAne beThI. enuM hRdaya raDatuM hatuM. manamAM e ati muMjhAtI hatI. aMtaramAM aneka saMkalpa vikalpa thayA karatA hatA. AMkhamAM AMsu hatAM. game tevI sthIti chatAM nAgArjunane hukama mAnyA vagara ene cAle ema na hatuM. jeNae sUryanA kiraNe paNa nahI joyelAM ene kALa samI kALIrAtrIe jaMgalamAM ekAkI para purUSanA hukamane mAna ApI pArAnuM mardana karavuM paDe e zuM ochuM duHkha hatuM ? vaLI dararojanuM A du:kha hatuM. chamAsa paryata roja rAtrInA nAgArjuna ene ahIMyAM lAve ne AkhI rAta pArAnuM mana karAve, prabhAta thatAM ene svasthAnake mukI Ave e kAMI jevuM tevuM du:kha nahotuM. A te kahevAya paNa nahI ne sahevAya paNa nahI! zuM kare ! vidhi IcchA baLavAna hatI. devanI IcchAne Adhina thayA vagara atyAre te pavanIne chuTako nahote. roja rAtanA nAgArjuna enuM haraNa karI jate ne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 68 ) prAta:kALa pahelAM ene pAchI mUkI jato hate. anukrame che mahine enuM kAma siddha thayuM tyAM lagI teNe manamAM ati du:kha pAmatI zarIre kRza thatI cAlI. sApe chachuMdara gaLyuM te gaLAya paNa nahI ne kaDhAya paNa nahI. e du:khanI vAta enAthI na te bIjAne kahevAtI na te pite ene upAya karavAne samartha thatI. zAlivAhana rAjA paNa potAnI priyAne kRza thatI joIne vaidyo pAse aneka upAya karAvavA lAgyuM, paNa jarAe ethI phAyadethaye nahI. tema dhAstIthI caMdralekhA kaMI kahI zakatI paNa nahI. eka divase rAtanA zAlivAhana rAjA ekAeka jAgRta thatAM juve che te zayAmAM caMdralekhA nahotI. rAjA ekadama sAvadha thaya ne joyuM to palaMgamAM pazvinI nahotI. jethI ene ghaNuM Azcarya thayuM. "oha ! ATalI rAte e kayAM gaI haze?" Ama tema badhe tapAsa karI paNa kyAMya patto lAgyo nahI. jethI rAjAne ghaNe krodha caDyo ne nAgI talavAre mahelamAM enI zodha karavA lAgyA. "ke je sapaDAI jAya to A talavArathI ene enA pApanuM prAyazcita karAvuM -enA vyabhicAranuM phala ene batAvuM." paNa caMdralekhA te samaye mahelamAM kyAMya paNa jaNAI nahIM. rAjAe paNa AkhA mahelamAM nIce upara, khuNe khAcare, ane oraDAomAM zeSa karavA mAMDI paNa kyAMya enI gaMdha AvI nahIM. evAmAM prAta:kALa thavAthI pUrva nAgArjuna gupta rIte caMdralekhAne palaMga upara suvADIne palAyana thaI gayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra69) rAjA A mahela joIne pAcho zayyAbhUvanamAM Avyo te caMdralekhAne pAsAbhera sutelI joI. jethI te be. " du? vyabhicAriNa? tAruM kALuM meM mane nA batAva! je, A talavAra tArUM rakta pIvAne TamaTamI rahI che. mATe tAre aMtakALane samaye-je ke vyabhicAriNI strIne prabhuprIti te kayAMthI hoya chatAM-tane cetAvuM chuM ke tuM chellAM tArA ISTanI stuti karI le." prANanAtha ? A dunIyAmAM mArA ISTadeva kaho ke ArAdhya deva kahe te Apaneja gaNuM chuM. strIne pati sAme bIje deva koNa che ? ane tethI ja tamArI AgaLa hAtha joDIne prArthane karuM chuM ke huM kevaLa niraparAdhI chuM. mane lagADelAM vizeSaNathI huM mukta chuM. je dusaha saMkaTamAM huM sapaDAyelI chuM te mArAthI koInI AgaLa kahI zakAya tema nathI" rANuM caMdralekhA rAjAnA krodhathI tharathara kAMpatI hatI chatAM bIte bIhate paNa eNe rAjAnI prArthanA karI tene samajAvavA kezISa karI. rAjA sakala vidyAmAM praviNa hovAthI te strInA vacana upara vizvAsa nahI rAkhanAre chatAM tenA vastrAlaMkAre, vadanane dekhAva, mastaka uparanA kezanI sthAti vagerenI parIkSA karatAM ene lAgyuM ke strI nirdoSa che. jethI talavAra eNe pheMkI dIdhI. ane e duHssaha saMkaTanA saMbaMdhamAM kaMIka ene pUchavA lAgyo ke "tuM evA te kayA saMkaTamAM sapaDAyuM che ke jethI Ama sukAtI jAya che ? " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) "prANanAtha ! kRpA karIne e pUchazeja nahI. e kahevAthI ApaNA kuTuMbanI, sAmrAjyanI ne prANanI bhayaMkara khuvArI thaze. mATe mArI upara vizvAsa lAvIne Apa pU7zaja nA !" rANIe rAjAne ghaNuM samajAvyuM. paNa rAjAe enI haTha choDI nahI ne vAraMvAra ene pUchavA lAgyuM. rANIe jANyuM ke "have kahyA vagara chuTako nathI." ema samajI kheda karatI caMdralekhA bolI. "svAmin ! je banavAkALa hoya te bane paNa tamArI atizaya haTha joIne huM lAcAra chuM. sAMbhaLo! pratidivasa rAtanA nAgArjuna nAmane yogI AvIne mane AkAzamAge upADI jAya che ne khaMbhAtanagara pAse AvelI seDhI nadInA kAMThA upara laI jaI tyAM zrI pArzvanAthajInI pratimA sAme koTIvedhI rasa utpanna karavAne pArAnuM mArI pAse mardana karAve che. ne sUryodaya pahelAM te mane ahIyAM mUkI jAya che. " caMdralekhAe Akhare satya hakIkata kahI saMbhaLAvI. caMdralekhAnI hakIkata sAMbhaLIne zAlivAhana uMDA vicA2mAM paDyo. Akhare kAMIka vicAra karIne te bolyo ke, "he priyA ! nAgArjunane kodha zamAvavA mATe ApaNe ApaNuM be putro sahIta tyAM jaIne sASTAMgadaMDavata karI enI mAphI mAgavI." tamAre A vicAra ghaNeja uttama che. jarUra Aje ApaNe e pramANe karavuM." rANue kahyuM ne pachI banne jaNAM judAM paDyAM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 271 ). prakaraNa 9 mu. zAlivAhana ." - dakSiNa dezanA pratiSThAnapura (peMThaNa) nagaramAM pUrve eka samaye traNa paradezI brAhmaNa musApharoe praveza karyo. e musApharamAM be purUSo hatA ane eka strI hatI. teo potAnA vatanathI yAtrA karavAne nikaLelA te anukame A nagaramAM AvI caDyA hatA. be purUSo te sagA bhAIo hatA, strI te temanI sAthe emanI sagI bena hatI. bena tarUNa ugatI umaranI chatAM vidhinI vakratAe karIne paraNane tarataja raMDAyelI hatI. e surUpA subhagA nAma pramANe ja surUpA chatAM sAbhAgyahIna hatI. teo A nagaramAM AvIne kaI kuMbhArane tyAM utaryA. keTalAka samaya zahera sAruM hovAthI teo tyAM rahyAM ane harakoI rIte AjIvikA calAvI potAno nirvAha karatAM hatAM. ekadivasa surUpAsubhagA pANI bharavAne godAvarI nadInA taTa upara gaI. tyAM nAgahada nAmanA ArethI e bALA pANI bharavA lAgI. A samaya saMdhyAno hato. savitAnArAyaNa AkhA divasanI musApharIthI thAkIne kaMTALela hoI astAcalanI eThe chupAIne nirAMte vizrAMti leto hato. jethI govALa tvarAthI potAnAM Dherene laIne nagarabhaNI hAMke jatA hatA ane tenI kharIothI uDelI raja-dhuLa AkAzamAM chavAIne sUryanA e maMda paDI gayelA prakAzane paNa jhAMkho pADatI hatI. pakSIo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com ne tyAM utarI na hatI. nA calAvI nathI teo Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra7ra) Akho divasa cAro carIne AnaMdathI kilakila zabda karatAM pitAnA mALAmAM jatAM hatAM. sAyaMkALa thaI gayela hovAthI nAgahada AgaLa atyAre vijanatA jaNAtI hatI. ane tethI Akho divasa kAminIonA ghasArAthI e DeLAelo jalapravAha atyAre surUpAnuM rUpa joI meha pAmyuM hoya ane nirAMte enuM avalokana karato hoya tema dhIme dhIme gati karI rahyo hate. A seLa varasanI sukomaLa paNa deva kopathI vidhavA thayelI surUpa potAnA nAjuka hAthe kerI gAgara laIne maMdamaMda DagalA bharatI godAvarInA taTe nAgahada pAse AvI. e navayauvanA bALA surUpA medAvarInAM e khaLakhaLa karatAM jaLanuM avalokana karatI te kSaNamAM nadInA taTa upara AvelA upavananI zobhAne jetI-e AkhA divasanA tApathI karamAMcelAM puSponI sthIti nihALatI ane pitAnI paNa tevI sthIti samajI surUpA gaMbhira banI jatI. pote vidhavA hovAthI zarIra upara mAtra sAdAM vastra hatAM. alaMkAranuM te nAma paNa nahotuM; chatAM paNa atyAre godAvarInA nAgahRdamAMthI jala bharatAM te godAvarInA zaNagAra rUpa banI hatI. * korI gAgarane eNe DuMka jala laIne vIMchaLavA mAMDI. ane pachI cokhuM jala bharavAne pitAnAM vastra UMcAM laIne te nAgahadanA uMDA jalamAM cAlI. DhIMcaNa barAbara jalamAM AvIne vAMkI vaLI gAgarane jalamAM namAvI pANI bharavA lAgI. vasaMta RtunA maMdamaMda vAyuthI enA mAthAnA vastrane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 273 ) IMDA khasI gayA hatA chatAM koI purUSa ahIMyAM nahI hAvAthI ene paravA nahAtI. e nAgahRdano adhiSThAyaka nAga nAmanA deva A bALAne Ama ekAkinI ane surUpA joine mAhamugdha banya ane akasmAta e brAhmaNa mALA-brahmatanayA AgaLa pragaTa thayeA. jema vijaLInA tIvra tejamaya jhaLakArAthI purUSanA netrA micAi jAya tema A vidhavA mALAnuM svarUpa jotAM e nAgadevanAM netra tejathI aMjAi gayAM. chatAM e vAraMvAra enI kAMtinu avalAkana karavA lAgyA. ekAMta hatI, samayasAya kALanA hatA, manne jalamAM ubhelAM hatAM, navayeAvanathI masta hatAM. AzAnAM bharelAM hatAM. chatAM eka deva hatA jyAre khIjI mAnuSI hatI. kAmadevanA tApathI evI ekAMta sthItimAM nAgadevanu mana surUpAne bheTavAne Atura banyuM. jethI te ma MdamaMda DagalAM bharatA enI pAse AvIne prArthanA karavA lAgyA. " mALA ! sarva zaktimAna ... deva chatAM Aje hadbhAgya vALA thaine tArI maherakhAnI cAhuM chuM ,, '' huM tA . eka vidhavA chuM. mArAthI maherakhAnI thai zakeja nahI, tame deva thaine AvuM adhaTata khele e zu tamane ceAgya che ke ? " khALAe kahyuM. devanI hAvabhAvamaya ceSTA chatAM surUpA nirvikAra hatI. pAtAnuM ziyalata sAcavavAne ati Atura hatI. sva. 18 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 274 ) " zuM karuM? lAcAra chuM ! tArA A seMdaryamAM huM mugdha banyo chuM ! e madana mohana puSpadhanvAne huM tAbedAra thayo chuM?" deve jaNAvyuM. chatAM tamArI mAgaNa huM mAnya rAkhI zakuM tema nathI. strIne te eka pati sivAya bIjA keIno AdhAra nathI. tame tamAre raste jAo. nAhaka mane na satAo. surUpAe potAno nizcaya jaNAvyuM. "surUpA? zAmATe mane nirAza kare che? samaja ne mAruM Atithya svIkAra ! nAgadeve pharIne kahyuM. "te kadi paNa nahI bane." bALAe tene tiraskAra karavA mAMDayo. are ! Ama huM tane samajAvuM chuM tyAre tuM vaLI jIddI bane che. surUpA? tAre avazya mAruM Atithya Aje svIkAravuM ja paDaze. mArI sAthe tAre mane ke kamane paNa sneha karavuM ja paDaze." nAgadeve kaMika AvezapUrvaka kahyuM. ene lAgyuM ke A jakI strI samajAvI samaje tema nathI. huM kadipaNuM mAruM ziyaLavrata mukIza nahI. tamArI dhAraNa kayAre paNa saphala thaze nahI. >> surUpAnA zabdo sAMbhaLI nAgadeva enA pAse jaI jarAka haryo. teNe manamAM dhAryuM ke "A bALA samajAvI samajaze nahI. mATe samajAvyA vagara ApaNe ApaNuM kAma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 275 ) karI levu. peAtAnI zaktinI e khicArIne kyAMthI khabara hAya ke enI AgaLa e amaLAnuM zuM gaju ? '' ema vicAratA e nAgadeva enI pAse AvyA ane e nAjuka puSpane peAtAnI mane bhUjAevaDe upADI lIdhu. enI nAmarajI chatAM ene haiyA sAthe cAMpatA, ramADatA ane cuMbana karatA e kinAre Avye ane peAtAnI zaktithI eka zayyAgRha utpanna karI temAM ene suvADI enI sAthe icchApUrvaka vihAra karyo. mALAe prathama te enA hAthamAMthI chUTavAne taraDIyAM mAryAM, paNa e devasattA AgaLa manuSyanI a5ti vyartha hatI. jethI e sarve aTita AcaraNa surUpAe paNa sahana karyuM. bhAvI bhAvane cege surUpA ga vatI thai, kAika uttama jIva e garbhamAM AvIne upajyeA. nAgadeva enI sAthe vihAra karIne jyAre tRpta thayA tyAre ane chuTI karIne kahyuM ke " tuM pIkara karIza nahI. parantu jyAre jyAre kai tane Aphata Ave tyAre mane saMbhArIza tA huM tarataja AvIne tArI ApadA dUra karIza." ema kahI nAgadeva pAtALamAM cAlyeA gayA. zAyukta e vidhavA mALA paNa jaLa bharIne potAne utAre AvI. have enA udaramAM rahelA garbha dhIme dhIme vadhavA. lAgyA. enA vaidhavya dharmanA nAza thayA. apeAdha aizvarya nu teja enA vadana upara ane zarIra upara camakavA lAgyuM. chatAM zaramathI eNe bhAiene e vAta kahI nahI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 276 ) anne bhAioe benanI AvI sthiti joi te bannene eka khIjA mATe zaka utpanna thayA. moTA bhAie manamAM vicAyuM ke " AnI sAthe mArA nAnA bhAie kaMika garabaDa karI enuM ja A pariNAma che, kemake enA sivAya khIjA kAi purUSa sAthe ene piracaya nathI. evA ja vicAra nAnA bhAInA magajamAM AvyA ke " moTA bhAie jarUra sagI enanI sAthe goTALA karyAM. hA! zuM:jagata che ? viSaya kevA AMdhaLA che. kAmadevane Adhina thayelA purUSa potAnu jarAe hita saMbhALatA nathI. viveka rahita thaine madirAthI aMdha thayelAnI mAphaka te kevA anAcAra sevI rahyo che te jotAja nathI. khera jevI bhavitavyatA ? chatAM manamAM zaMkA pAmIne eka bIjA khulAsA karI zakayA nahI ne su5 subhagAnA tyAga karIne banne jude jude deza jatA rahyA. vidhi icchA baLavAna che. ekadI aTulI nirAdhAra surUpA potAnA devane doSa detI pArakAnA kAmakAja karIne nirvAha karavA lAgI ane prArabdha upara bharAMsA rAkhIne samaya vyatIta karatI hatI. dhIrajathI duHkhAne sahana karatI vRddhi pAmatA garbhanuM surUpA pASaNa karavA lAgI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 10 muM. zAlivAhana- garbhanuM poSaNa karatAM surUpAne kuMbhArane ghera keTalAka divase vahI gayA, ne pUrNa mAse nAgadevanA prabhAvathI eNe mahA tejasvI bALakane janma Ape. anukame te bALaka bAlyAvasthAmAM bALakane gya kIDA karatAM vRddhi pAmavA lAge. kuMbhArane ghera ucharate hovAthI loko ene kuMbhArano putra mAnavA lAgyA, zAlivAhana evuM e bALakanuM nAma pADayuM. bALapaNamAM e bALaka mATInAM hAthI, ghoDA vagere tarehatareha jAtinAM ramakaDAM banAvIne chokarAMne te kRtrima hAthI ghoDAnAM dAna Apato. jethI lokomAM san dhAtune arthe dAna karavuM e hovAthI tema ja vAhananuM dAna karate hevAthI zarUAtamAM te sAtavAhana nAme prasiddha thaye. bAlaka gya krIDA karatA sAtavAhana sukhamAM pitAne kAla nirgamana karatA hatA. te jamAnAmAM pRthvI upara parAkramI ane paraduHkhabhaMjana e vikrama rAjA avaMtI dezanI ujayinI nagarImAM rAjya karate hate. dIrdhakALa paryata vizALa pRthvInuM rAjya bhogavIne avaMtipati have eka vRddha thaI gayo hato. jethI rAjA vikrama vicAravA lAgyuM ke "have mArI pachI A vizALa pRthvIne bhegavanAra koNa parAkramI thaze ?" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) e jANavAnA IrAdAthI eNe hoMzIyAra tivida brAhma ne bolAvI temane satkAra karatAM vikame pUchayuM "bhUdeve ? kaho, mArI pachI A pRthvIne bhagavanAre ke pRthvI upara pedA thaye che ke zuM ?" rAjAne A prazna sAMbhaLIne brAhmaNa paMDite mAMhemAhe vicAra karavA lAgyA ane eka vRddha brAhmaNe rAjAne jaNAvyuM. rAjAdhirAja ? dakSiNa dezamAM AvelA pratiSThAnapura nagaramAM kuMbhArane ghera eka bALaka che. te ApanI pachI ujayinInI gAdIno bhatA thaze." e brAhmaNanA vicArane bIjA brAhmaNoe Teke Ape. jethI rAjA vikramane ciMtA thaI. brAhmaNane satkAra karIne vidAya karyo. bALapaNamAMthI e ugatA sUryanA dAMta pADI nAkhavAne eNe vicAra karyo. e arasAmAM ujjayinImAM eka vRddha paNa zrImaMta brAhmaNa maravAne sUto eTale eNe potAnA cAra putrane bolAvI samajAvyuM ke "vatsa? mArA maraNa pachI mArI zayyAnA jamaNA pAyAthI mAMDIne cAra pAyA tapAsajo. emAM nIce ekeka kalaza che te tame cAre jaNuM lai leje, tenAthI tamAre nirvAha kara." ema kahIne brAhmaNa rAmazaraNa thayA. enuM mRtyukArya karyA pachI terame divase cAre putroe sAthe maLIne pAyA nIcenI jamIna khodavA mAMDI, temAMthI cAre kalaza kAtyA ne temAM zuM che te jovA lAgyA. te pahelA kalazamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra9) suvarNa nikaLyuM, bIjAmAMthI kALI mATI maLI, ne trIjAmAMthI uMbI nIkaLI; temaja cothA kalazamAMthI hADakAM nIkaLyAM. te jeIne moTAnI sAthe badhA vaDhavA lAgyA ane enA suvarNa mAMthI bhAga mAgavA lAgyA, parantu eNe bhAga ApavAnI sApha nA pADI jethI kajIo thaye. anukrame teo avaMtinAtha pAse AvyA paNa emanuM samAdhAna na thayuM. jethI cAre jaNa insApha karAvavAne paradeza gayA. paradezamAM pharatAM pharatAM anukame mahArASTra dezamAM AvyA. tyAM e cAre brAhmaNe kuMbhArane ghera AvIne utaryA. ke jyAM sAtavAhana hAthI, ghoDA ne padAtinI ramata karate rojanI navI navI kIDA karate hato. igitAkAramAM kuzala sAtavAhana emane joIne bolyo "bhUdevo ? nakkI tamArA hRdayamAM kaMIka zalya bharAyuM hoya ema lAge che." he subhaga ! amArA manamAM ciMtAno saMtApa che e teM kema jAryu?" e cAremAMthI eka jaNe kahyuM. igitAkAra uparathI." te bolya. "barAbara che. te buddhimAna ! ame ciMtAmAMja DubelA chIe, ethI ja ame rakhaDatA rakhaDatA ahIyAM AvyA chIe." brAhmaNe kahyuM. "ThIka, tyAre kahe jouM tamArI e zI ciMtA che vArU?" sAtavAhane pUchyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 280) "tane bAlakane kahevAthI amane zuM lAbha?" temaNe bAlaka jANIne sAtavAhananI upekSA karatAM kahyuM. huM bAlaka chuM e vAta te satya che. paNa tamAre te kAmathI kAma che ke bAlaka yA vRddhanuM kAma che? are ! siMhanA bAlake moTA gaje dro upara paNa talapa mArI enAM kuMbhasthaLa vidAre che. nAnuM sarakhuM vajI moTA parvatane teDI nAkhe che. dIpakanI nAnI ta gADha aMdhakArane bhedI nAkhe che. tamArI ciMtA mArAthI banaze te huM nIvArIza. kahevAmAM tamAruM zuM jAya che?" sAtavAhane kahyuM. sAtavAhananAM evAM vacana sAMbhaLIne e cAre brAhmaNee pitAne vRttAMta TUMkamAM kahI batAvyo. e sAMbhaLIne hAsya karate bAlaka sAtavAhana che. "bhUdevo ? tamArI vArtAne mama mArA samajavAmAM Avyo che. je InsApha khuda mAlavideza paNa na karI zakaye e kahe te huM tamane karI ApuM-tamAro jhaghaDo maTADI ApuM ? " sAtavAhananAM vacana sAMbhaLIne vipre khuzI thayA. tame jhagaDo maTADI Ape te amAre te eja joIe che. amAre bIjAnuM zuM kAma che ! ame te mAtra eja jANavA mAgIe chIe ke amArA pitAe AvA bhAga pADIne kema pakSapAta karyo haze vArU?" brAhmaNe belyA. tamArA pitAe pakSapAta karyo nathI paNa cArene sarakhuM ja dhana ApyuM che. jenI jemAM kuzaLatA hatI tene ja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 281 ) tenI soMpaNI karI che. " sAtavAhananI vANI sAMbhaLIne teA ajama thayA. " zI rIte bhalA; e jarA samajAvaze ke ? " brAhmaghee AturatAthI pUchyu' jue sAMbhaLeA ? A suvarNa kalazamAM je dravya che te meTAne ApyuM che; temaja jenA kalazamAM mATI che teNe kSetra, ghara, hATa vagere levAM, jenA kalazamAM khI rahelI hAya eNe dhAnyanA kAThArA levA. ane jenA kalazamAM hADakAM hAya eNe gheADA, gAya, bheMsa, baLada, dAsa, dAsI vagere levAM. A badhu dravya eka dare darekane sarakhe bhAge AvatuM hAvAthI tamArA pitAe A pramANe bhAga pADayA che. " sAtavAhananAM vacana sAMbhaLIne brAhmaNA ajakha thayA. ane dareke potapAtAnI milakata meLavI joi te lagabhaga sarakhIja mAlUma paDI. jethI emanA vivAdanA tyAM AgaLaja aMta AvyA. pachI teo enI rajA laine potAne gAma AvyA ne emanA vivAdanuM nirAkaraNa thayuM. e vArtA AkhA nagaramAM phelAi gai-- kaiThe rAjAnA kAna sudhI pahoMcI gai. jethI rAjA vikrame emane epralAvIne pUchayuM ke, "tamArA vAdanu samAdhAna kANe karyuM ?" pratiSThAnapuramAM kuMbhArane tyAM ucharatA eka laghuvayanA kumAre amAre vivAda patAbyA. " ema kahIne TukamAM peAtAnI vAtanuM Akhu svarUpa emaNe rAjAne kahI sa MbhaLAvyuM. rAjA vikrame zAlivAhana sAtavAhananI vAta sAMbhaLIne ct Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com cr Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 282 ) ' enI khAlakapaNAmAM AvI buddhi kaiAzalyatA joine vicAryuM ke " jarUra A bALaka mATeA thatAM parAkramI thaze ! mATe atyArathIja ene mATe rastA karavA joie. " pUrve kahelI jyAtiviMdanI vANI paNa yAda AvI. eTale bhAvI kALanA peAtAnA pratipakSI samajIne enA aMtaramAM kSeAla utpanna thayA. rAjA vikrame brAhmaNIne rajA ApI ane have ene mATe pAte zuM karavuM? te mATe vicAra karavA lAgyA. kevI rIte mAravA? mANasA meAkalIne gupta rIte marAvI nAMkhavA ke jAhera rIte pakaDIne mAravA? jo mArAe mAta guptapaNe marAvI nAMkhu te mArA yazane lAMcchana lAge-mArA kSatrIya dharmanI niMdA thAya ema vicArIne eNe caturaMga senAnI taiyArI karAvI ane sAtavAhanane mAravAne pratiSThAnapura upara caDayA. AthI pratiSThAnapura nagaranA leAkeA bhaya pAmyA. pratiSThAnapuranA rAjA paNa gagalIta thayA. rAjA vikrama kema caDI Ave che e paNa ekadama jANavAmAM AvyuM nahIM, leAkeA tA bhAre citAmAM paDayA. te samayamAM mAlavadezanA eka dUta kuMbhArane ghera AvIne sAtavAhanane kahevA lAgyA ke, " kumAra ? tamAre je taiyArI karavI hAya te karajyeA. mAlavapati Aje tamArI upara kAkhyA che te AvatI prAta:kALanA sUryodaya thatAM tamane haNaze. mATe laDAInI je kAMI taiyArI karavI hAya te karI rAkhajo, " AvI vAta sAMbhaLyA chatAM sAtavAhana ta ramatamAMja mazagula rahyo ne dUta teA kahIne cAlyA gayA. have prAta:kALe mAlavapatie sainyavaDe pratiSThAnapura naga www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (283) rane rUMdhI lIdhuM ane pote keTalAka lazkaravaDe kuMbhAranuM makAna cAre kerathI gherI lIdhuM ane sAtavAhanane balAtkArathI mAravAne prayatna karavA mAMDayuM. potAnA devasamAputrane marate jeI surUpAe nAgahada AgaLa jaIne nAgadevanuM smaraNa karyuM. eTale tarataja te eka meTA dhaDAkAnI sAthe pRthvIne phADI nAkhate pragaTa thaye ane kahyuM. "kema mane yAda karyo?" javAbamAM supAe sarve hakikata kahI saMbhaLAvI. te sAMbhaLIne nAgadeva che . "suMdarI? huM hayAta chuM tyAMlagImAM koNa enuM nAma levAne samartha che? e vikama te have jagatane thoDA divasane memAna che." ema kahIne enI pAsethI ghaDo laIne pAtALamAM gaye. tyAMthI jhaTa pAcho AvI e amRtathI bharele ghaDe nAgadeve surUpAne ApatAM kahyuM. "A ghaDAmAM amRta che, je chAMTavAthI sAtavAhane mATInAM banAvelAM hAthI, ghoDA, mANaso vagere cetanAyukta sAcAM thaI jaze ne e vikramanA sainyane harAvaze. te sivAya eka moTI zakita ApI kahyuM ke A zakitathI vikramanuM sainya mAra khAtuM bhAgI jaze. ne A kuMbhanA amRtathI sAtavAhana pratiSThAnapuranI gAdIe bIrAjaze. vaLI kAma paDatAM mane yAda karaje." ema kahIne nAgadeva svasthAne cAlyo gayo. arUpA amRtane ghaDo laIne ghera AvI mATInAM banAvelAM putaLAM upara chAMTavA mAMDayuM eTale e cetanA pAmI vikramanA sainya sAthe laDavA lAgyAM. ane zakita surUpAe chuTA thayelA sAtavAhanane ApI. e zakitavaDe sAtavAhane paNa vikramanuM ghaNuM sainya haNuM nAMkhyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) vikamane evI rIte sAtavAhananA sainya sAthe moTuM yuddha thayuM paNa sAtavAhanane devanI sAnidhyatA hatI jethI vikramanuM sainya hArI gayuM ne pote parAbhava pApe. hAratA evA vikramanI pUMThe paDelo sAtavAhana tApInA uttara kinArA lagI Avyo. pitAnAM ghaNAM sainyane nAza thayelo joIne vikramane ghaNe kheda thaye. "are vizvamAM vijaya meLavavAne jene ekaja mAtra potAne hakka che evA mAro A chellI avasthAmAM prativAsudevanI mAphaka parAjaya thayo e ThIka na thayuM. have mAre samaya vicArI saMdhI ja karavI ThIka che. nahItara huM paNa jokhamamAM AvI paDIza." ema vicArIne vikrame zAlivAhana sAthe salAha karI ke "tApInA uttara bhAgamAM badhe vikramanuM rAjya pravate ane enI dakSiNa tarapha sarvatra zAlivAhananI ANa manAya." e pramANe vikrama sAthe kelakarAra karIne eNe pratikAnapuramAM AvI potAnI gAdI sthApI. dakSiNa dezanA nAnA meTA bIjA rAjAone jItI laI temanI hAjarI vacce pitAne rAjyAbhiSeka karAvye. sarve rAjAo-saradAree ene najarANuM dharyuM. pratiSThAnapurane zaNagArI IdranI alakApurI jevuM banAvyuM. nagaranI cAre bAjue kIle-khAI vagere banAvarAvyAM. saddagurUnA upadezathI jaina tatvamAM ene rUci thavAthI dharmamAM prItivALo thaye jethI pratiSThAnapuramAM moTA moTA jIna citya karAvyAM. enA pacAsa vIra sAmaMtoe paNa jaina dharma svIkArIne pita pitAnA nagaramAM jIna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (285 ). caitya karAvyAM. rAjA ane sAmaMte jena dharmamAM AvA utsAhavALA thavAthI jainadharmanuM mahAo vadhI gayuM. eka divasa rAjA zAlivAhana ghoDA upara besIne nagara bahAra nadInA kinAre pharavA jate hato. te nadInA kAMThe AvyA eTalAmAM kinArA upara AveluM eka matasya ene joIne hasavA lAgyo, jethI ene Azcarya thayuM. vicAryuM ke "masya kadi hase nahI ane hase te mATe utpAta thAya." jethI bhayabhIta thayelA rAjAe nagaramAM AvIne sarve paMDitane belAvIne enA hasavAnuM kAraNa pUchyuM paNa A bAbatanuM keIpaNuM samAdhAna karI zakayuM nahI. chevaTe teNe kaI jJAna sAgara nAmanA jaina munine pUchyuM ke "masya kema hasya.? rAjAne prazna sAMbhaLIne jJAna sAgare jJAnanA atizayanA prabhAvathI te vRttAMta jANune kahyuM ke "rAjana? tamArA pUrva bhavanI vAta jANIne e hasyuM." "mAro pUrva bhava? te zuM vAraM? munirAja jhaTa kaho, e badhuM zuM che?" rAjAe potAnA pUrvabhavanI vAta jANavAnA irAdAthI AturatA darzAvI. " pUrva bhavamAM he rAjan ? tuM ahIMyAM lAkaDAMne bhAre vecanAra kaThIyAra hato. hamezAM bhAre vecatAM je paisA maLatA ene sAthe lAvI tuM AnannInuM pANI meLavIne ene piMDabanAvI bhajana karate hate. eka divasa kaI jaina muni mAsaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 286) khamaNa (mahinAnA upavAsI) ne pAraNe tArI AgaLathI nagaramAM gocarI levAne jatA hatA te teM dIThA. emane joI tane zraddhA thavAthI emane bolAvI teM e sAthavAne piMDa bhAvathI vahorAvyo. anukrame tAre e kaThIyArAno deha Ayudhya pUrNa thatAM tyAM paDI gaye ane tyAMthI cavIne tuM zAlivAhana thaye ne A nagaranuM samuddhivALuM rAjya pAmyuM. pelA mAsakhamaNanA upavAsa karanAra muni AyuSya pUrNa thatAM meTA deva thayA che. e deve matsyanA zarIramAM praveza karIne pUrve kASTavahana karIne mAMDamAMDa nibhAva karanAra tane A bhavamAM moTuM rAjya pAmele jeIne hAsya karyuM che. jJAna sAgare e rIte zAlivAhanane pUrvabhava kahyo. rAjAne paNa potAne pUrva bhava sAMbhaLavAthI jAtismaraNa jJAna utpanna thatAM teNe potAne pUrvabhava je te munie kahyuM temaja hatuM. jethI te rAjA dAnadharmane viSe adhika tatpara rahevA lAgyo. vidvAna ne kavione satkAra karate zAlivAhana potAnuM rAjya vadhArateja gaye. anukrame te pavinI strIne paraNya. te sivAya bIjI paNa ene keTalIka rANIo hatI. pazinIthI ene be putro thayA. te sivAya bIjA paNa ene anekaputro thayA. rAjA evI rIte saMsAramAM svarga samuM sukha bhogavate rAjya bhagavate hate. evAmAM nAgArjuna nane ene meLApa thayuM. rAjAe enI keTalIka apUrva zakitao joIne ene gurU karIne sthApe. eja zAlivAha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 287 ) nanI padminI srI caMdralekhAne kATIveSI rasa siddhi karavAne nAgArjuna rAja rAtrine :samaye lAvatA ne prAta:kALe lai jatA hatA. prakaraNa 11 muM. eka rasasiddhine kAraNe-- eka divasa snAna bhAjana Adi kriyAthI paravArIne rAjA nAgArjuna cegInI sevAmAM hAjara thavAne taiyArI karatA hatA e arasAmAM cAra mahA pitA lAkhalAkha zlAkanA ekeka graMtha banAvIne zAlivAhananI pAse AvyA ne zAlivAhana AgaLa pota potAnA graMthanI khUbI varNavavA lAgyA. paNa rAjAne javAnI utAvaLa hAvAthI temaja graMtha paNa mATe hAvAthI saMpUrNa sAMbhaLavAnA atyAre avakAza nathI tema jaNAvI mAtra graMthanA Tuka sAra ane te paNa mAtra ekaja zlAkanA cAra padamAM jaNAvavAne AjJA pharamAvI jethI cAre jaNe pAtapotAnA graMthanA Tuka sAra jaNAvatAM zlAkanu ekeka pAda elyA ane potAnA graMthanuM gaiArava pragaTa karyuM. " jIrNe bhojanamAtre yaH kapilaH prANInAM dayA, bRhaspatiravizvAsaH pAMcAlaH strISu mArdavaM " // 1 // bhAvA ----Atreya nAmanA paMDita khelyA ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com '' mArA Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (288 ) vaidaka zAstrane sAra e che ke "pUrve khAdheluM bhejana jyAM lagI pAcana na thAya tyAM lagI pharIne bhojana karavuM nahI" kapila nAmanA bIjA paMDita belyA ke "mArA sAMkhya zAstrano e sAra che ke sarve prANIo upara dayAbhAva rAkha" trIjA bahapati paMDita belyA ke "mArA nItizAstrano sAra e che ke ekadama keIne vizvAsakare nahI" cethA pAMcAla nAmanA paMDita bolyA ke "strIone viSe kemalapaNuM rAkhavuM?" cAre paMDitene pitAnA graMthane TuMka sAra sAMbhaLIne zAlivAhana ghaNeja prasanna thaye ne temanA dhAryA karatAM emanI mane kAmanA adhika pUrNa karI temane vidAya karyo. te pachI rAjA pitAnI patnI caMdralekhA ne pitAnA be putre e cAre jaNa vAyu vegI azvo upara caDhIne nAgAju. nane prasanna karavAne khaMbhAta tarapha cAlyA anukrame vikaTa mAge cAlatAM teo seDhI nadIne kAMThe jyAM nAgArjune yogIne A zrama hatuM tyAM AvI pahoMcyAM. e cAre nAgArjunane sASTAMgadaMDavata praNAma karI enI stuti karavA lAgyAM. catura nAgA na e cArene sAthe AvavAnuM kAraNa samajI gaye. chatAM uparathI ADaMbara batAvato te rAjAnI stuti jhIlate AzirvAda ApavA lAgyuM. nAgArjunane paNa keTIvedhIrasa siddha thaI gaye hatuM jethI caMdralekhAnI have ene jarUra nahatI. rAjAe paNa enI stuti karatAM kahyuM ke "mahArAja ? tamAre zaraNe AvelA ama sevakenA aparAdhanI tamAre kSamA karavI." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (289) rAjAe nAgArjunanI e pramANe stuti karIne thoDA samayamAM enI sAthe gADha mitrAcArI karI lIdhI. ne potAnA ane putrane keTalIka kaLA zIkhavavA sArU nAgArjunane seMgyA. rAjArANI nAgArjunane vaMdanA karIne tyAMthI vidAya thaI potAne vatana AvyA. rAjaputro paNa nAgArjuna pAse rahIne yuddha vidyA temaja bIjI kaLAo zIkhavA lAgyA. chatAM emanI daSTi te siddha rasamAM lubdha thayelI hatI. keIpaNa prapaMce te siddha rasanA be kuMpAo meLavavAne te banne kuMvare ati Atura hatA. samayanI ja rAha jotA ane vakhata AvatAM gurUno paNa ghAta karI nAMkhavAmAM Atura thayelA te banne rAjakuMvaro nAgA nanI dareka hIlacAla upara bArIka dhyAna ApatA hatA. A tarapha nAgArjuna paNa siddharasanA be kuMpAo pelA be rAjakuMvarathI chupA rAkhavAne rAtrIne viSe kaI gupta sthAnake cA. Dheka parvatanI guphAmAM jaIne e kuMpA saMtAane te pAcho pharato hato evAmAM enI pachavADe paDelA pelA e rAjakuMvaree enI rAMdhanArI pAsethI dalo kurathI enuM mRtyu jANI laIne darbhavatI aMdhArI rAtrIne lAbha laIne ene mAravA mAMDyo. e darbhanA aMkuronA asahya AghAtathI nAgAne tyAMja mRtyu pAmI gayo. atulya mahe. nata karIne meLavelA e kuMpAe DhaMka parvatanI guphAmAMja raghA ne e rIte enI karelI mahenata badhI vyartha gaI.' spaM. 19 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) keTIvedhI rasa siddha thayA pachI nAgArjune bhagavAnanI pratimA khAkharAnA vanamAM eka jhADa nIce beMyarAmAM bhaMDArI dIdhI hatI. nAgAjunane gurU dakSiNAmAM svargavAsa ApIne bane rAjaputre DaMka parvatanI guphAmAM gayA. tyAMthI nAgArjune mukelA be rasa kuMpAo zodhI kADhayA. te laIne teo svadeza tarapha cAlatA thayA. gurUno ghAta karIne te banne rAjakumAre khuzI thatA cAlyA, paNa emanA nazIbamAM paNa e siddharasa bhegavavAne sarajAyuM nahotuM. koTIvedharasane bhegavavAne A bane pAtra nathI ema samajIne enA adhiSThAyaka devatAo ane rAjaputrone mRtyu yogya ghAyala karIne rasanA kuMpAe paDAvI lIdhA. mahA muzkelIe A kaTIvepIrasa nAgArjune utpanna ryo enuM pariNAma Akhare viparIta ja AvyuM. e nAgA na zrI pAdaliptasUrie kahyuM tema kaMI phAyado nahI kADhatAM mRtyu pAmI gaye. vizALa samRddhivALuM rAjya chatAM e banne rAjaputra siddharasanA lebhamAMja gurUdrohI thaI matanA memAna thayA. mRtyu samaye emane bahu pazcAttApa thaye ke "dhikkAra che ApaNane! ke AvA kaLAvizArada gurUne droha karyo-vizvAsaghAta karyo. are! je mANase cha mAsa paryata ati mahenata laIne rasa siddha karyo. dunIyAnA upakArane mATe jeNe AvuM apUrva sAhasa karyuM, evA uttama gurUne droha karyo e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (291 ) sAruM karyuM nahI. A bhavamAM ja enuM ugra phala amene maLyuM. AvuM pApa karavA chatAM amAre eke artha saryo nahI. e rasa paNa gaye ne pUrvanA puNyathI maLeluM rAjya paNa gumAvyuM. hA ! dudeve karIne amene A zI kubuddhi sujhI. eka to nAgA na uttama kalApAtra hato. bIjI rIte amAre mAtula hatA. amArI mAtAe ene bhAI kahIne bolAvyA hatA." evI rItane pazcAtApa karatA e banne rAjakumAre mArgamAM ja ubhayabhraSTa thaIne mRtyunI vATe gayA. je sthAne nAgArjuna yegIe pAzvanAthanI dRSTi samukha pArAnuM sthaMbhana karyuM. tyAM staMbhanaka tIrtha thayuM; temaja sthaMbhanapura nagara paNuM vasyuM. Aje paNa te nagara stha bhanapura athavA khaMbhAtanA nAmathI oLakhAya che. nAgArjuna yogIe gurU zrI pAdaliptasUrine upakAra yAda karIne vimalAcala upara jaIne tyAM bhagavAna zrI AdIzvaranAM darzana karI pavitra thaI e parvatanI taLeTImAM pAdalipta nAmanuM gurUnA nAmavALuM nagara vasAvyuM; temaja vimalAcala upara eNe zrI vira bhagavAnanuM maMdira baMdhAvI tyAM pAdalitasUrinI mUrti paNa sthApanA karI. kAlAMtare gurUnA mukhathI zrI neminAthanuM caritra sAMbhaLIne temAM varNavyA pramANe giranAra parvata upara eNe prabhunA vivAha AdikanI racanA pUrvaka maMdira baMdhAvyuM. evI rIte A siddha nAgArjune jena zAsanamAM ghaNI ja unnati karI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 292 ) hatI; temaja e nAgArjuna yAgIe cegIratnamALA nAmane graMtha paNa lakhyA che. nAgArjuna ceAgInA gurU A pAdaliptasUri vidyAdhara vazamAM kAlikAcAryanA parivAramAM thayelA che. zrInAgaranA e ziSya hatA. daza varSanI vayamAM gurUe emane AcAya pada ApI peAtAnI pATe sthApI gacchanA bhAra emane bhaLAvI dIdheA, evA e samartha hatA. e pAlisanA parivAramAM jagata prasiddha siddhasena divAkarasUri mahAt vikramanA gurU e samaya pachI thayA. pAdaliptAcArya AkAzagAmI vidyAne baLe eka muhu mAM aSTApada, zatruMjaya ne giranArAdika paMcatithinI yAtrA karatA hatA. bALaka chatAM vAdIenA dane haravAmAM e samartha hatA. emaNe taraMgalAlA, nirvANu kalikA temaja prazna prakAza nAmanu jyAtiSazAstra racyuM che. pAdaliptasUri paNa vikrama samayanA pahelAM thayA che. chevaTe AyuSyanA aMta samaya jANIne vimalAcala upara padhAryA. tyAM aNusaNu karIne khIjA devalAke gayA. zAlivAhana rAjA mATe aneka vAnagI che. tenI udAratAnI vAnagI ahIyAM batAvavAmAM AvI nathI. mAtra ahIMyA teA prasa Mgane anusarIne joitIja oLakhANa ApI che. ane pAMcaze| te rANIo hatI. temaja vikramanA saMvatane leApa karIne zAlivAhana nAmanA peAtAnA saMvatsara calAvye Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 293) hate. vikrama pachI zAlivAhananA saMvatamAM 135 varSano gALe paDe che. kaMIka gerasamaja ubhI thAya enuM kAraNa eTaluM ja ke e samayamAM vikramanI mATe vikrama paNa be traNa thayA che tethI zAlivAhananA samayamAM kayo vikama haze e anizcita hovAthI ApaNane ema lAge e saMbhavita che. nAgArjunegIe pitAnuM kArya siddha thayA pachI e sthaMbhana pArzvanAthanI pratimA seDhInadIne kinAre khAkharAnA jhADa taLe jamInamAM bhaMDArelI te tyAM tyAra pachI keTalAka kALa yakSo vaDe pUjAI hatI. strIonuM AbhUSaNa. pratibhAsuMdarI-game tevI susta strIo paNa A pustakanA vAMcanathI eka Adarza gRhINa thaI zake che. tevuM rasIka, bedhaprada, zAMti ane vIrarasa ApanAruM A pustaka che. kiMmata rU. 1-4-0 saguNa suzIlA-A pustakanA vAMcanathI strIo gRhamaMdira dIpAvI, sahanazIlatA, patibhakita-Adi guNa meLavI jIvanane utha banAvI zake che. kiMmata rUA. 1-2-0 lakhe - jena sastI vAMcanamALA. rAdhanapurI bajAra bhAvanagara, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMDapa mo. - @ - - prakaraNa 1 luM. zAsananI bhaktine mATe abhayadeva sUri- samaya madhya rAtrIno hato. jagatamAM atyAre sarvatra zAMti hatI. rAtrIne ghera aMdhakAra pRthvI upara gADhapaNe vistarAyelo hato. evA aMdhakAramAM paNa jyAre jagata nidrAne khALe gheratuM hatuM, tyAre egIe te samaye paNa jAgatA hatA. megIoe prabhunA vaphAdAra bhakto game tyAre ane game te samaye jAgRtaja hoya che. saMsArI mAnava bAhya pravRttiomAM prItivALA hoya che. temanuM jeTaluM dhyAna dravyaprAptimAM, strI putrAdikamAM, ne vyavahAra mArgamAM lAgeluM hoya che teTaluM paramAtmAmAM na hovAthI eo (bahirAtmA ) divase paNa jAgatAM chatAM jJAnIone mana ughelAja hoya che. jJAnIo te jJAnathI joI rahyA che ke emane mAnavabhava saMsAranI bAhA pravRttimAMja dharma karma vagara vyartha javAne che jethI teo jAge ke ughe e jJAnIone mana sarakhuM ja che. ulaTA jAgatA chatAM keTalAka te krUra adhyavasAyathI aneka kukarmo karIne adhogAmI thAya che. evA bIjAne duHkha karanArA jIva jAgatA hoya tethI zuM ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com uMdhe ke emane dhama Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5) jeo paramAtmAnA dhyAnamAM lIna che, saMsAranI sakala upAdhi cheDIne AtmaciMtAmAM jeo lAgelA che, saMsAranI vastusthiti oLakhI, sadasakrano bheda samajI potAnI vastu je mahAna purUSe oLakhI gayA che. rAtadivasa enAja dhyAnamAM je masta rahyA che, jemane saMsAranI koI paNa AzA nathI, zudra IcchAonA baMdhane je baMdhAyA nathI evA saMsAramAM rahyA thakI paNa muktineja jenArA, tyAM javAnIja utkaMThAvALA prANIo A saMsAramAM bhale ne game te jagAe hoya chatAM e jAgatAja hoya che. evA jAgatA purUSomAMnA eka mahAna purUSa keI vizALa nagaranA upAzrayamAM dhyAna karatA beThA hatA. je jamAnAnI ApaNe vAta karIe chIe te jamAnAmAM A purUSa vidvattAmAM, tyAgavRttimAM, cAritrabaLamAM, vairAgyamAM advitIya hatA. evA asAdhAraNa mahAtmAone vaMdana karavAne, kaMIka pUchavAne devatAone paNa svagathI AvavuM paDe che. emanA sarvottama guNene Adhina rahevuM paDe che. te chatAM e prabhunA svarUpane oLakhanArA mahAna purUmAM nathI abhimAna pragaTa thatuM!nathI te temanA AcAra vicAramAM zithilapaNuM thatuM! evA ucca sthItivALA prAya: alapakaSAyavaMta AtmAo heAya che. e mahApurUSa te zrI mahAvIra svAmInI pAMtrIsamI pATe thayelA udyotana sUrinA ziSya vardhamAna sUri. temanA ziSya jInezvara sUri ne buddhisAgara sUri hatA. temAM jInezvara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) sUrinA ziSya zrI abhayadeva sUri hatA. seLa varSanI vayamAM emane zrI vaddhamAnasUrinI AjJAthI zrI jInezvara sUrie AcArya padavI ApI evA e jJAnI, guNI ne cAritravAna hatA. te jamAnAnA SazAstranA e jJAtA hatA. temaja jaina darzanamAM jeTalAM aMgaupAMga hatAM e temanI tIvra buddhine vaza hatAM. tethI emanuM jJAna ghaNuM AgaLa vadheluM hatuM; chatAM jJAnImAM je aMdhakAranuM dUSaNa raheluM te thakI A mahAna purUSa rahIta hatA. emane vairAgya, emanI gurUbhakti, ane prabhubhakti sarve emanAM asAdhAraNa hatAM. kaMIka pUrvanI zubha prakRti ane A bhavamAM emAM maLelI gurUbhakti, dudhamAM sAkara malavAnI peThe A mahAna purUSane adhika lAbhadAyaka thayAM hatAM. jethIja emanI dhAraNa zakti ghaNI ja apUrva gaNutI hatI. vyAkaraNamAM, nyAyamAM, sAhityamAM, kAvyamAM, tarkazAstramAM, chaMdamAM Adi aneka zAstromAM emanI buddhi asAdhAraNa kAma karatI. game tyAre ne game te viSaya upara sAmA manuSyanA cittane te te viSaya paratve kSeAma karanArAM kAvya lakhI zakatA hatA. tAtkAlika buddhithI game tyAre navIna zAstro banAvI zakatA hatA. pUrvanI nAgArjunanI ghaTanA banyAne Aje kaI jamAnAsakAo vahI gayA che. vikrama saMvatanAM 1000 varSa vItI gayAM tyAre e saikAnA aMtamAM abhayadeva sUri thayA. vikrama saMvata 1088 mAM soLa varSanI ummare e AcArya thayA. ne e seMke paNa pUrNa thaye. e jamAnAmAM ApaNe A vArtA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 297) zarU thAya che. A samaye jaina siddhAMtanI TIkAnI sthIti asta vyasta hatI. duSkALa Adika kAraNee karIne AganI TIkAene vicacheda thayo hate. mULa sUtro hatAM chatAM TIkAonA abhAve vidvAne paNa abhyAsa karavAne muMjhAtA hatA. mATe TIkAonI ati AvazyakatA hatI. je TIkAo racavA mATe koI evA samartha purUSanI jaina darzanane Aje jarUra hatI ke je niSpakSapAtI, nispRhI ne tIrthakaranA mArgane ja anusaranAra hAya mahAna buddhivaMta, prANa ne samagra zAstrono tattvavettA hoya! vikramane agIyArame seke evI rIte pUre thaye evA samayamAM A mahApurUSa eka divasanI rAtanA madhya rAtrIe dhyAna dharatA beThA che. A mahAmApurUSa AvI madhya rAtrIe paNa paramAtmAnA dhyAnamAM lIna che. acAnaka e samaye zAsananI adhiSThAyikA devI emanI AgaLa pragaTa thai. ane belI. " prabho ! jAge che ke ? " hA ! jANuM chuM." sUrijI dhyAnamAMthI jAgRta thatA bAlyA. ne potAnI sAme devIne pratyakSa ubhelI joIne kaMika navAI pAmyA. devI kema AvI haze. enA manamAM zuM haze! vigere aneka prakAranA teo manamAM vicAra karavA lAgyA." bhagavAna ! A nava kekaDAM ukele !" ema bolatI devIe abhayadevasUrine sutaranAM nava kakaDAM ApavA mAMDyAM. te kekaDAM sUrIzvara laIne tene tapAsatAM bolyA. "devI ! A mahA kliSTa kAma che. mArAthI e zI rIte banI zake?" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 298) gurU! Apane gya jANune ja huM kahuM chuM ke Apaja enI guMcavaNa dUra karIne ukelaze!" zAsanadevIe jaNAvyuM. e bhedabharyuM vAkya sAMbhaLIne enuM spaSTakaraNa karavAne gurUe pUchyuM. "vArU, AmAM tatva zuM che te kahezo ke?" "bhagavad ! kAlanA doSe karIne Aje agIyAra aMga vidyamAna che. temAM mAtra be aMganIja TIkA zIlAMkAcArye karelI vidyamAna che. ne bAkInI nava aMganI TIkAo nAza pAmI gaI che. te e navaaMganI TIkAo Apa racIne saMgha upara upakAra kare ! eTale anugraha karezAsanadevIe e bhedanuM spaSTIkaraNa karyuM. zAsanadevInuM kathana sAMbhaLIne e mahAna vidvAna sUrIzvara paNa kSobha pAmyA. AvuM mahAbhArata kArya karavAne potAnI gyatA nathI, chatAM devI zA mATe pitAne pharamAve che? are potAnA karatAM samartha vidvAne paNa jyAM kSobha pAmI jAya, vastutattvanI chaNAmAM jINuM sukSma bAbatamAM kevalI bhASItathI kadAca anyathA kathAI jAya te usUtra bhASaNane deSa lAge ane e daSathI anaMte saMsAra potAne saMsAramAM rajaLavAnuM thAya. anaMta janma, jarA ane maraNAdikanAM bhayaMkara saMkaTo sahana karavA paDe evA bhayathI sUri kamakamyA. jethI teozrI bolyA. "he mAtA ! AvuM gahana kArya karavAne huM a5 buddhivALo zI rIte samatha thAuM ! meTAmoTA vidvAnanI draSTi paNa jemAM khuMce nahI ne jyAM vAraMvAra bhagavaMtanA kathanathI anyathA kathanano saMbhava rahevAthI utsutra prarUpaNane deSa lAge ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 299) mAre anaMto saMsAra rakhaDavuM paDe. jethI mArAthI e kArya banavuM muzkela che, temaja bIjI tarapha ApanI AjJAnuM ullaMghana karavuM e paNuM mane te yogya lAgatuM nathI. abhayadevasUrie potAnI laghutA batAvatAM devIne kahyuM. bhagavana! Apane e kAryamAM egya jANIne ja huM kahu chuM ke Apaja e kArya saMpUrNapaNe karI zakaze." devI e kahyuM. * tamArI dhAraNa kadAca satya haze; chatAM Aje evA tIrthakara ke jJAnIono viraha paDe che. jethI kayAMya saMdeha paDe te zuM karavuM ?" sUrijIe kahyuM. e mATe Ape ciMtA karavI nahI. jyAM Apane sadeha utpanna thAya e saMdeha Apa mane jaNAvaze eTale sImaMdharasvAmIne pUchIne huM tamane khulAso ApIza. jyAM sudhI ApanuM TIkAnuM kArya cAlu raheze tyAM lagI smaraNa mAtramAM eka dUtInI mAphaka huM tamArI AgaLa hAjara thaIza devIe jaNAvyuM." bahu sArUM. tamAruM vacana huM aMgIkAra karuM chuM." abhayadevasUri bolyA eTale zAsananI adhiSThAyikA devI teja kSaNe adrazya thaI gaI. anukrame e rAtrI paNa vahI gaI. ane abhayadevasUrie zubha divasa jaIne maMgalAcaraNa pUrvaka navAMgInI TIkAnuM kArya zarU karyuM. emanA hRdayamAM utsAha hato. zAsana mATe, tIrthakaranI vANu mATe prema hato. jJAna upara emane atiShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 300 ) zaya zakti hatI. zAsana devatAnI emane pUrNa madada hatI. sarve sAmagrI emaNe ekaThI karIne ekacitte pAtAnA kAryanI emaNe zarUAta karI. pAtAnu kArya nivighne paripUrNa thAya e mATe emaNe AyakhIlanA tapane AraMbha karyo. == prakaraNa 2 juM ' kuSTinA rAga. pUrvanA manAva pachI keTaleAka samaya vacamAM pasAra thaI gayA. kAla kAMi kAinI rAha jotAja nathI, etA navAnu junu ne junuM te purANuM karatA cAlyA jAya che. mahAn purUSa abhayadevasUrinuM navAMgavRttinuM kArya Aje paripUrNa thayuM che. temAM peAtAnI kamulAta pramANe zAsanadevIe paNa prasaMgavazAt madada karI che, joke nirvighne kArya tA kuttema thayuM; parantu hameza AyaMbila tapathI temaja rAtrinA jAgaraNathI ne rAta divasanI sakhta mahenatathI sUrijInA zarIramAM rUdhiranA bagADa thavAthI emanA zarIra upara kuSTa rAge humalA karyAM. jethI emanuM zarIra kADhanA rAgathI vyApta thayuM. chatAM paNa e mahApurUSa potAnA puNya karttavyanI anumAdanA karatA chatA ane A koi pUrvanA pApa karma nAja udaya che ema samajatA dhairya - tAthI du:khane sahana karatA hatA. guNe karIne gaMbhira evA uttama jJAnavata mahApurUSone du:kha Ave to zAka thatAnathI. sukhamAM, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 301 ) sagavaDatAmAM, saMsAranI anukuLatAmAM harSa thato nathI. emanI haSTi te hamezAM madhyastha vRttivALI ja hoya che. sukha duHkhathI thatA AtmAnA vikAro harSa, zoka e te ajJAnIone mATe ja hoya che. duHkha AvatAM ajJAnI ane zeka karI aneka dhamapachADA kare che. tyAre jJAnavAna manuSya prApta thayelAM kamene madhyasthabhAve bhegavIne chUTI jAya che. kemake te samaje che ke A AtmAe pUrvabhave upajeluM moTuM pApakarma karajarUpe cukavAya che. e karaja bharapAye thatAM pharI kAMI cukavavAnuM rahetuM nathI. mATe e karajamAMthI mukta thavAya temAM ja AtmA nivRtti meLavI zake che. abhayadevasUri paNa pUrvabhavane koI vipAka samajI dhIrajathI e kaSTane vyAdhi sahana karavA lAgyA. jagatamAM darada ane duzmana e bannenI AMkhe aMdha thayelI hoya che. teo sArA ke khoTA purUSane oLakhI zakatA nathI. eka sarakhI rIte ja jenI keDe paDe che ene aMta laI le che. je ema na hota to je thoDAja samaya upara tIrthakara tarIke pragaTa thayelA che evA mahAvIra prabhune du:kha bhayaMkara rIte pAchaLa paDataja nahI. rUSabhadeva bhagavAnane varSadivasa paryata nirAhArapaNe viharavuM paDataja nahI. Aje abhayadevasUrIzvara evI ja rIte kuSTanA rogathI pIDAtA ne potAnA pUrvakRta karmanI AlocanA karatA e duSkatanI niMdA karavA lAgyAM. dukhanA samayamAM pairyatA e mAnavatAno apUrva guNa che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 302 ) dhIrajathI sahana karavA chatAM ane tenI upara gya cikitsA karavA chatAM paNa e roga asAdhya jaNAya. ne pratidina vRddhi pAmatA jyAre eNe gaMbhira rUpa pakaDayuM tyAre tene citA thavA lAgI. sajanonAM mana gabharAvAM lAgyAM ane durjanoanya dazanIe emanI niMdA karavA lAgyA ke " e AcArye pitAnI vidvattAne phAMko rAkhIne Aga para TIkAo lakhIne usUtra prarUpaNA karI, jethI zAsanadevoe emane zikSA karI AvI bhayAnaka sthItie pahoMcADyA che. eto emane jJAnagarvanuM e phala malyuM che. " samAja che. samAjamAM jema sajIno paNa hoya, tema durjane paNa hoya. bhinna bhinna prakRtivALA manuSyo hovAthI jene jema rUce tema bolatAM temane kaNa aTakAve ! janazrutie anyadarzanI lokamAM temaja durjana IrSyALu lekamAM A pramANe zAsana mATe pitAne nimitte belAtuM sAMbhaLIne abhayadevasUri manamAM dilagIra thayA. zArIrika duHkha te hatuM ja emAM mAnasika duHkhe AvIne vadhAre karyo. du:khamAM hamezAM duHkhaja Ave che, ne sukhanI pAchaLa supaja vahyuM Ave che, e jagatano niyama che. mANasane eka bhUlanI pAchaLa enA bacAva mATe ghaNIe bhUla karavI paDe che. eka pApanI pachavADe aneka pApa karavAM paDe che. eka juThANuM gaThavavAne aneka juThANu ubhAM karavAM paDe che. tevI rIte jyAre mANasane ApattinA kALamAM eka duHkha Ave che tyAre enI pachavADe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 303 ) khIjA kaIka du:kheA utpanna thAya che. evI dunIyAnI rIti che. tethIja eka kivae kahyuM che keH-- ekasya duHkhasya na yAvadantaM / gacchAmyahaM pAramivArNavasya // tAvadvitIyaM samupasthitaM me / chidreSvanarthA bahulIbhavaMti // bhAvA--samudranA pAranI mAphaka eka du:khanA pAra tA hajI pAmyA nathI eTalAmAM bIjI du:kha kyAMthIya AvIne vaLagI paDayuM. mATe khacIta chidramAM ghaNAMja ana rahelA hAya che. " AcArya zrI ekatA kuSTinA rAge vyApta tA hatAja, temAM vaLI mAnasika ciMtAe temanA cittane DALI nAkhyuM. peAtAne nimitta zAsananI avahelanA thatI joIne emane pArAvAra du:kha thayuM. " hA dhikkAra che mane ke duna leAkeA mAre mATe ulaTA zAsananI ni MdA kare che. have mAre jIvavAthI paNa zuM ! saMsAramAM meM paNa mArU' ka bya samApta karyuM che, AjanA samayane yAgya mahAna kArya karIne zAsanasevA karI mArUM jIvana meM sala karyuM che. have huM anazana vrata aMgIkAra karI karelAM karmanA udaya - aMtasamaya paryaMta lAgavIza. anazana svIkArI theADAja samayamAM A zarIra sAthe enA paNa huM... aMta lAvIza. " ityAdika vicAra karatAM ane evA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 304) kuSTinA vyAdhI chatAM paNa mAMDamAMDa vihAra karatA teo eka divasa sannANu nAme gAmamAM AvyA. emane paNa lAgyuM ke nyAdhi have asAdhya banI gaye che. vihAra karavA e paNa lagabhaga have azakaya jevuM hatu ane rAganI pIDAthI zarIra asvastha, azAMta banyuM hatuM. ATaluM chatAM zAsanasevA karavA jatAM emanuM nAma badanAma thatuM e paNa emanA hRdayane adhika sAlatuM hatuM. kAi paNa evA upAya nahAtA ke pAte mAthe AveluM kalaMka utArI zake. ne AvA kalaMkanA bhAra laIne jIvavuM epaNa emane mATuM du:kha hatuM. trayeAdazInA divasa hatA. AvAM asahya kaSTothI AvatI kAle anazana karavu e emanA manAratha hatA. deza paradezathI rAjanA aneka mANase emane pUchavAne AvatA. jyAM jatA tyAM aneka mANasA gurU bhakti nimitte emanI sAthe rahetA. zAsananA sthaMbha samA aneka bhakta mANasA emanI cikitsA mATe sArAmAM sArA ne hAMzIyAra vaidyane lAvatA hatA. tee paNa A asAdhya vyAdhine nirakhIne lAcAra- nirUpAya anI jatA chatAM yathAzakti davA karatA hatA. paNa ethI zuM ? ArAmane ne sUrirAjane have lagabhaga ghaNuMja cheTuM paDI gayuM hatu. chellAM navAMgavRtti racavA pahelAM paNa sUrirAja preAtAnI vidvattAthI zAsanamAM temaja anya danIomAM paNa prasiddha hatA. emanI vidvattA upara, vAda karIne khIjAne nirUttara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 305 ) banAvavAnI zakti upara emanA tyAga vairAgyane emanI nispR hatA upara jaina kAma ane enA agresareA pIdAIdA hatA emanA guNeAthI AkarSAi emanA bhakta thayA hatA. jo ke leAkeAnI emanI upara AvI apUrva zakti tA hatIja chatAM paNa jyArathI emaNe navAMgI vRtti racavAnI zarUAta karI tyArathI tA emanI prasiddhi ghaNIja vadhI gaI, irSyALu leAkeA emanA kAi paNa chidranI rAha jovA lAgyA. zatrue emanu aniSTa citavavA lAgyA. chatAM jaina kAma te emanA AvA mahAna kArya thI ati bhaktimAna thai. moTAmoTA vidvAna sAdhu-AcAryA upAdhyAyeAnA dilamAM emane mATe mAnavRtti jAgRta thai. deza paradezamAM emanI adhika nAmanA thai. chatAM e prasiddhinI e nAmanI darakAra nahI karatAM pAte te svakabyamAM eka citta thaine adhiSThAyikA devInI madadathI zAsana sevAnuM kArya emaNe pAra utAryuM hatuM. prakaraNa 3 anazana. trayeAdazInA divase rizvare saMdha bhegA karyAM. pAtAnA bhakta zrAvakAne paNa khelAvI emanI AgaLa emaNe pAtAnA vicAra jAhera karyAM. save koi gurUnA duHkhe duHkhI tA hatA ja. sva. 20 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 306 ) emanAM mana udAsa hatAM-citta asthIra hatAM. tyAM gurUe sarvenI sAthe khamata khAmaNAM karatAM potAnA abhiprAya jaNAvyA. peAtAnA sAdhu sAdhvInA parivAra paNa A samaye hAjara hatA. gurUbhaktinA rasapravAha sarvenA hRdayamAM ekasarakhA hatA. jethI gurUnA prastAva sAMbhaLIne emanAM citta nArAja thayAM. emanI AMkhAmAMthI azru TapakayAM. du:khanA samayamAM jyAre mANasAnA eke upAya kAma AvatA nathI evA samayamAM raDavu eja alpa zaktivALAAnu khaLa heAya che. sarvenA manamAM ema hatu ke sUrimahArAja anazanane maneAratha tajI de ? koi divasa paNa e rAganA aMta Avaze. keAi evA sa Mjoge ubhA thaze ke e dRSTa rAgane rAta laIne bhAgavu paDaze. are game tevA kaSTathI asAdhya rogo paNa nAza pAmyA che. e jarIpurANA rAge paNa kALe karIne nAza pAmIne mANaseA phrIne paNa dIvya zarIravALA thayA che. tevIja rIte A rAganA paNa aMta Avaze chatAM kevI rIte ane kayAre aMta Avaze e jANavAnuM mAnavanI alpa zaktithI agAcara hatuM. bhaviSyanA aMdhakAramaya paDadAmAM pAyalu hatu. ApaNI vArtAnA nAyaka abhayadevasUri khaDataragacchanA hAvA chatAM emane peAtAnA gacchanA mamatvabhAva nahAtA. khIjA gaccha upara emane dveSabhAva na heAtA. dareka saMpradAyamAMthI je sArU ane tIrthaMkaranI vANIne anusaranArU hAya te temane mAnya hatuM. jethI dareka gacchanA vidvAna mANuseA, guNI mANu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (307) sonI e sebata karatA ne emanA guNa grahaNa karatA hatA. vidvAnono paricaya karIne vidvattAnI Apa-le karatA hatA. jethI bhinna bhinna ga7nA sAdhu saMpradAye paNa temanA tarapha AkarSAyA hatA. ane vidvAno paNa emane egya mAna ApatA hatA. AvA kaSTanA samayamAM je ke niMdA karanArA dveSI lokoe emane mAthe apavAda mUkyuM hatuM, chatAM zAsananA sthaMbha samA bIjA nAyakoe-paMDitoe emanI samayane yegya sevA vakhANI hatI. ane tethI teo hamezAM emanI tabIyatanA samAcAra maMgAvatA. emanI zAMti mATe prabhu prArthanA-zAsanadevane vinaMti karatA hatA. koI moTA moTA vidvAna munirAje emane zAMti pUchavAne paNa AvatA ne emane jhaTa ArAma thAya ema aMtarathI IcchatA . sannANa gAmanA vizALa upAzrayamAM caturvidha saMghanI ThaTha jAmI hatI; chatAM sarvatra zAMti hatI. rejanA hajAre mANasa emanA darzane AvI sukhazAtA pUchIne emane du:khe duHkhI thatAM hatAM. upAzrayanI madhyamAM eka Asana upara sUrIzvara vyAdhithI pIDAtA ADe paDakhe paDyA hatA. emanA AgaLa sukhazAtA pUchavA AvelA moTA moTAvidvAna sAdhuo-AcArya upAdhyAya vagere padavIdhare beThA hatA. bIjI bAjue emane vinaya sAcavatA deza paradezathI AvelA dhaniko beThelA hatA. te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 308 ) pachI anukrame saMghanA mANaseAnI ThaTha cIkAra jAmI hatI. eka mAjue sAdhvIe ane zrAvikAe hatI. mANasAnI cikkAra bharatI chatAM sarvatra zAMti hatI. gurUnA du:khe emanI maneAvRtti paNa du:khI hatI. sanI zAMti vacce gurUe--sUrizvare peAtAnA abhiprAya AstethI vyakta karyo. " dha kha Mdhue ! mArA vyAdhi have asAdhya che tame sarve ne huM chellAM khamAvuM chu. AvatI kAlanI prabhAtathI huM anazana aMgIkAra karavA cAhuM chuM. ? " ra AcAya jI ! zA mATe nirAza thAva che ! jo ke ApanA rAga asAdhya che ja ! chatAM Apa samA evA kaI vyAdhi sArA thAya che. dvIdha kALanA ghara karIne rahelA rAgeA paNa emanA jatA rahyA che. emanI ja kharAkharIyA eka sUrIrAje emane dhIraja ApI. ,, " emanuM kahevuM kharAkhara che gurU mahArAja ! Apa nirAza na thAva ene mATe vaLI ame keAi khIjA hoMzIyAra vaidyonI tapAsa karAvazuM ! " be traNa AgaLa beThelA zrAvakA melyA. " ane keAidivase paNa enA aMta teA Avazeja. pUrve ikSvAku vaMzamAM utpanna thayelA, rAma lakSmaNu pUrvaja ajaya rAjAnA ekasAne sAta rAgeA zrI pArzvanAthanA darzanamAtrathI enA snAtrajaLathI bhAgI nahAtA gayA ? zrI kRSNanA sainyanIcAdavAnI upara paDelI bhayaMkara jarA rAkSasI pA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 309 ) ,, nAthanA snAtrajaLathI nAzI nathI gaI? " bIjA vidvAna munirAje kahyuM " e madhA daivI camatkAro hatA. pragaTa prabhAvA hatA. Aje te pacamakALa che. ApaNe tyAgIone evI zI A LapaMpALa che. jIvana ane maraNu, sukha ane du:kha e sarve nispRhIone madhyastha vRttiene samAna che. " abhayadevasUri maDhamaDha khelyA. " chatAM jagatanA upakAranI khAtara, bhavya jIvAne pratibeAdhavAne mATe Ape zarIrane TakAvI rAkhavu joie. AvA paMcamakALamAM Apa samA mahAtmAonI jagatane keTalI badhI jarUra che, e Apa kayAM samajatA nathI !" vidvAna paMDite kahyuM. " zAsanamAM huM te mAtra eka alpajJa prANI chuM. mArAthI paNa ke i vidvAnA zAsanane zeAbhAvI rahyA che. peAte bhavasAgara taratA jagatane tArI rahyA che. '" TuTaka Taka zabde AcAryajIe kahyuM. " Ape saMghane raDatA mukI nirAzAnu avala mana karI anazana svIkAravuM e ThIka nathI. Apa dhIraja dharA ! hAlamAM thADA divasa jatAM karA ? " eka jaNe kahyuM. " hA ! prabhu ! ema karo ! thoDAka kAlakSepa kare ! " zrAvakA khelyA ane sarve e temAM anumati ApI. paNa abhayadeva sUrinA vicAra Dha hatA. emaNe jaNA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 310 ) vyuM ke "huM tamane sakala saMghane khamAvuM chuM ! AyuSyane aMte mokSArthI purUSe ArAdhanA pUrvaka anazana aMgIkAra karavuM joIe. te pramANe prabhAtamAM huM aNasaNa karIza. Apa savene chelA mArA dharmalAbha che. je vaDIla hoya emane mArA vaMdana che." sUrijIe potAne nizcaya jaNAvyo. Akhare emane vicAra daDha joIne haze AvatI kAle prabhAte joyuM jaze. ema dhArIne saMgha verAye. emanI AMkhamAM atyAre AMsu hatAM. hRdayamAM gurU bhaktinI ta jAgRta hatI. prakaraNa 4 thuM. zrI sthaMbhanapArzvanAtha." madhyarAtrIne samaya thavA AvyuM che. jagatamAM sarvatra atyAre ghera zAMti che. vyAdhigrasta chatAM eka mahAna purUSa saMthArA upara sutelA siddhanA dhyAnamAMja-paramapadamAMja jenA cittanI ekAgratA rahelI che. game te sthItimAM jJAnIonI mane dazA kaMIka tevI ja hoya che. emane ziSya parivAra paNa atyAre nidrAmAM hatuM. AvI zAMti hatI chatAM kavacita paheragIrenA zabdo kAne athaDAtA hatA. ghaDIkamAM paramAtmAnA dhyAnamAM lIna thatA to kSaNamAM navakAranuM smaraNa karatA vaLI AvatI kAlanI prAta:kALe pote Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 311 ) saMthArA karaze-anazana aMgIkAra karaze. evA vicArAmAM e lIna hatA. saMsAramAM te thADAja divasanA memAna hatA ema samajatA hatA. jethIja peAtAnAM duSkRtyAnI niMdA paNu karI rahyA hatA ne saMsAranI vastu sthItinuM ciMtavana karI rahyA hatA. chatAM vidhi icchA baLavAna hatI. mANaseAnI icchAe jyAre judI haiAya che. tevA samayamAM daivanI gatie ethI ulaTIja hAya che. emanA rAganI sthIti have paripAka thai hatI. emanI bhavitavyatA keAi judAja prakAranI hatI. evI madhyarAtrInA samayamAM eka dIvya tejasvI purUSa tyAM pragaTa thayA ane emanA sukhazAtA pUchavA lAgyA. abhayadevasUri A navIna mANasane joine vicAramAM paDyA. " A purUSa atyAre kyAMthI AvyeA haze ! A koI vakhata jovAmAM nathI AvyA ? " chatAM sUrizvaranu jJAna sateja hatu emane jANyuM ke* A kASTha manuSya zakti nathI paNa kAi dIvya zAnti che. je haze te hamaNAMja jaNAze. ' chatAM jIvana ane maraNa e peAtAne mana sarakhuM ja hatu. maravAthI kAMi zAka naheAtA. jIvavAthI haSa nahAtA. " mahAnubhAva ? tame kANu che ? " AcArya maMdasvare mAlyA. t huM dharaNedra ! Apane sukhazAtA pUchavA AvyA chuM. ApanA rAga haravA AvyA ? " e dIvya vyaktie peAtAnI oLakha ApI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 312 ) " nAgarAja ? prabhAtane sUryodaya thatAMja aNasaNa karavAne mArate mane ratha hate. kAraNa ke tyAgIyone jIvana ane maraNa samAna hoya che. paNa tamArA AgamanathI bhavitavyatA kAMI judIja jaNAya che." maMda svare sUrijI bolyA. bhagavana ? emaja che. ATalA vakhata sudhI svarga sukhamAM huM pramAdI thavAthI ApanI ciMtA bhUlI gayo hate. nidrAmAMthI jema koI mANasa jabakIne jAge ema mAruM Asana kaMpAyamAna thatAM tarataja huM sAvadha thaye ane jouM te Apane asAdhya vyAdhIthI pIDAtA joyA ? " nAgarAje kahyuM. nAge? jaina zAsanamAM tamArA jevA bhaktimAna purUdeve vidyamAna che. tyAM vighanI zaMkA naja heya ! mAre mATe tamAre leza paNa manamAM lAvavuM nahI. je je prakAranI vedanIya pIDA prANue bAMdhI hoya che te ene avazya bhAgavavI paDe che. khuda zakeMdra sAvadhAna chatAM ane rAtadivasa siddhArtha vyaMtara paheregIra chatAM carama tIrthakara zrI mahAvIra svAmIne kevA upasargo thayA che. karmonI evI sthIti che ke jyAre pApa udaya Ave che tyAre amuka saMjoge ubhA karIne te mitrone aLagA kare che. athavA te zatru banAve che. nahIMtara zrI kRSNanA aMta samaye hamezanA sAthI baLarAma judA paDataja nahI. chatAM jyAM keInI sattA cAlatI nathI tyAM devanI prabaLa sattA pUrNa paNe cAle che. te mahAnubhAva? mAre A pApa udayamAM hatuM bhegavavAnuM hatuM jethI A5 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 313) sAvadhAna hAta tApaNu pramAdI thaI jAta. chatAM samajAya che ke have bhavitavyatA kAMI judI ja dekhAya che. abhayadeva sUrie jaNAvyuM. prabhA ? Apanu kahevu kharAkhara che. Ape jevuM navAMganI vRttio racIne eka mahAna kArya karyuM che. tevu ja hajI ethIe mahAna kArya Apane hAthe thavu' nirmita che. nAgapatie kahyu. " hajI mAre hAthe khIjI mahAna kArya thavAnu che. ! nAgarAja mArA A karelA kAryathI mAre mAthe apavAda AvyeA che mAre nimitte zAsana mATe yA taddA khelavAnA Aje samaya AvyeA che. " " e sarve apavAda ApanA ujavaLa yaza malIna apayazane sApha karatA pRthvImAM vistAra pAmaze. eTaluja nahI paNa ApanA asAdhyamAM asAdhya roga paNa: nAkhata thaze. " nAgarAje bhaviSyanu vastusUcana karyuM. bhaviSyamAM hajI ghaNuM! kALa Apa pRthvI upara vihAra karI bhavya jIvAne pratimeSaze. " HH jevuM bhAvI ? " sUri maheMda svare khAlyA. " prabhA ? have Apa AjJA ApA ? huM... ApanuM A raktapIta badhu sAk karI nAkhuM:" nAgarAjanA prazna sAMbhaLIne AcAryajI mAna rA www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (314) eTale nAgarAje nAganuM svarUpa karIne AkhA zarIra uparathI TapatuM e raktapIta pitAnI jIhnAe karIne cATI lIdhuM. gurUnuM zarIra sApha karyA pachI pAchuM hatuM tevuM tejasvI zarIra dhAraNa karIne nAgarAja che. bhagavAna ? mArI eka vAta sAMbhaLo?" "ane te vAta !" AcAryajI bolyA. AvatI kAlanA prAta:kALe Apa saMgha sahIta khaMbhAta tarapha vihAra karaje. tyAM seDhInadInA kinAre khAkharAnA eka vRkSanI nIce pUrve nAgArjuna nAmanA megIe rasasiddhi karIne pArzvanAthanI pratimA jamInamAM bhaMDArI che. je ApanA prabhAvathI pragaTa thaI jaze, enA darzana mAtrathI Apano A zeSa sarva roga-pIDA nivAraNa thaI jaze, e prabhAvika pratimA sthaMbhana pArzvanAthane nAme pUrva kAlathI ene mahigA adbhuta gavAya che. " ema kahIne nAgarAje vyaMjana pAzvanAthane lagate pUrvane TuMka itihAsa kahI saMbhaLAvyA ne kahyuM ke ethI jena zAsananI moTI prabhAvanA thaze. durjane paNa tamArI prazaMsA karaze. bhagavad ? have huM rajA lauM chuM. ? ema kahIne nAgarAja tarataja adazya thaI gayA. ne abhayadeva sUrie madhya rAtrIe A aNadhAryo banAva banelo joI bhavitavyatAne vicAra karatAM zeSa rAtrI nidrAmAM purNa karI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM. ItihAsa paricaya. vikrama samayanI lagabhaga pahelAM vidyAdharagacchamAM kAlikAcAryanA samayamAM nAgahastisUrinA ziSya pAdaliptasUri thayA. temanA parivAramAM skaMdilAcAryanA ziSya vRddhivAdI temanA siddhasenadivAkarasUri vikamanA samakAlIna hatA. | vikramanA pahelA saikAnI zarUAtamAM mahAvIranI 12 mI pATe AyasiMharagIrisUri thayA. bhadrabAhu svAmI paryaMta cauda pUrvanI saMpUrNa vidyA hatI. sthAlibhadra daza pUrva sAthe ane cAra pUrva mUlathI ema karIne cAda pUva kahevANA. paNa temanI pachI chellAM cAra pUrva viccheda gayA ne temanI pATe susthita ane supratibaddha dazapUva thayA. emanA samayamAM nigraMtha gaccha hato te kaTikagaccha kahevA AryasiMhagirisvAmI paNa darza pUrvanA jJAtA hatA. temanA parivAramAM sauthI nAnA eka vajI nAmanA ziSya thayA e bahuja samartha thayA. pUrva bhavamAM vajI svAmIne jIva jaMbhakadeva hato jyAre gautamasvAmI kiraNanuM avalaMbana laIne aSTApada pavarta upara jIna caityone juhAravA gayA te samaye A devane puMDarika ane ThaMDarika adhyayana kahIne prati bombe hate. AyuSya pUrNa 1 siddhasena divAkarayAne vikramanA samanuM hiMda jaina. satI vAMcana mALA taraphathI sa. 1981 mAM pragaTa thayelI che. dI. 21-8-0 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) thatAM e jIva deva bhavamAMthI AvIne vajasvAmI thayo traNa varSamAM ja sAMbhaLavA mAtrathI padAnusArI labdhivaDe karIne agyAre aMga zIkhI gayA. vikrama savaMta 26 mAM emane janma thaye ATha varSanI umaramAM siMhagirisvAmIe emane dIkSA ApI. eTale vikrama savaMta 34 mAM emaNe dIkSA grahaNa karI. dIkSA lIdhA pachI 44 varSe eTale savaMta 78 mAM ane mahAvIra saMvata 148 mAM AcArya padavI pAmyA. emanA pUrva bhavanA mitra tiya jANUka devatAoe emanA satvathI khuzI thaIne vaikiya labdhI ne AkAzagamananI vi. ghAo ApI bhadragupta AcArya pAse rahIne daza pUrvanI saMpUrNa vidyA zIkhyA. zrI mahAvIranI 13 mI pATe vajA. sUrine sthApI siMha giri svAmI vege gayA. e vasUri mahA prabhAvika thayA emaNe potAnI pATe vAsenasUrine sthApI rathAvatta parvata upara anazana aMgIkAra karIne vikrama savaMta 114 mAM svarge gayA. ekaMdare 88 varSanuM AyuSya pUrNa karIne te kALa karI gayA vasenanA samayamAM bAra varSane dukALa paDo . vajasvAmInA samayamAM mahuvA baMdaranA rahIza jAvaDazAhe zrI zatruMjayane 13 me uddhAra karyo. vikrama savaMta 108 mAM, vAsvAmI chellA daza pUrva thayA. temanA pachI AryarakSita svAmI sADA nava pUrva zIkhyA hatA emanA gacchamAM dubalikA putra navapUrvanA jJAtA thayA. A durbalikA putra dUdha, dahIM, ghInuM bhajana karatA hatA chatAM abhyAsanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (317 ) satata mahenatathI teo dubaLaja rahetA hatA. AryarakSIta sUrie cAra anuga banAvyA. aMga, upAMga, mULagraMtha tathA cheda sutrone caraNa karaNanuM cegamAM dAkhala karyo. uttarAdhyayanAdi sUtrone dharma kathAnu rogamAM dAkhala karyo. sUryapannati Adine gaNitAnu yogamAM ane draSTivAdane dravyAnuyegamAM evI rIte temaNe viMdhya muni pAse cAre vega taiyAra karAvyA ke bhAvialpabuddhivaMta mANasane ati upayegI thaI paDe. Arya rakSita sUrie potAnI pATe durbalikA puSya mitrane sthApyA. jethI gaSTAmahidhane enI IrSyA thaI tethI e sAtame nikhtava thayo. durbalikApukhya mitramAM AryarakSita jeTaluM jJAna hatuM. phazurakSitamAM kaMIka nyUna hatuM ane geSTAmahidhane emanAthI ghaNuM ochuM hatuM chatAM A traNe temanA gacchamAM zAstranA pAraMgAmI kahevAtA hatA. vikrama saMvata 150 mAM vasenasUri 128 varSanuM AyuSya pUrNa karIne potAnI pATe zrI caMdrasUrine sthApIne devaloke gayA. e caMdrasUrithI TikagacchanuM nAma caMdraga7 paDayuM. emanI pATe 16 mA sAmaMtabhadragaNuM thayA. e tyAgI hovAthI vanamAM ja rahetA tethI garachanu nAma vanavAsI gaccha paDayuM emanI pATe 17 mA vRddhadevasUri thayA. emanA pradyotanasUri thayA. te mahAvIrathI 18mI pATe thayA vikramanA bIjA saikAnA madhyakALa lagabhagamAM saMvata 139 mAM sahastramala nAmanA sAdhu e nagna paNe vihAra karIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (318 ) kaTakagaNuthI bhinna thaIne digaMbara mata calAvyo. strI nagna rahIzake nahI mATe, strIne mokSa nathI evI matalabanI temaja bIjI keTalIka zAstranI vAtone pheravI nAkhI, pate navA zAstronI prarUpaNuM karI. e pradyotanasUrinI pATe 19mA mAnadevasUri thayA e agIyAra aMga vagere bhaNIne bahu zrata thayA. emanA tyAga vairAgyathI sarasvatI ane lakSamI vyAkhyAna samaye banne paDakhe besatI. te sivAya emanA brahmacaryanA prabhAvane vaza thayelI jyA, vijyA, aparAjItA ne ajItA e cAra devIe emanI sevA karatI hatI. bAhubalInI rAjadhAnI takSazIlAmAM marakIne upadrava thavAthI e marakIno upadrava nivAravAne amaNe nAMdola nAmanA zaheramAM rahIne zAMti "nAmanuM stotra banAvyuM jenAthI marakIne upadrava nAza thayo. tyAra pachI trIje varSe A nagarIne turUSka leke e nAza karyo. emanuM "zAMti" stotra Aje paNa devasI pratikramaNamAM belAya che. emanI pATe mAnatuMgasUri thayA. prakhyAta bhaktAmara stotranA kartA e sUri mahAvIranI 20mI pATe thayA che. emaNe vANurasImAM meTA bhejarAjAne pratibAdhavAne ane jaina dharmanuM mAhAsya vadhAravAne bhaktAmara stotranI 48 gAthAo racIne 48 beDIo ane tALAM toDyA hatAM. temanI pATe 21mA vIrasUri thayA emaNe nAgapuramAM saMvata 300 mAM naminAthajInI pratiSThA karI. emanI pATe jayadevasUri thayA te pachI 26 mI pATe samudrasUri thayA. | vikramanA cothA saikAnI zarUAtamAM mallavAdIsuri thayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 319) emaNe joddhone parAjya karIne dezapAra karyA. valabhIpuranA rAjA zilAdityanA e bhANeja hatA. e arasAmAM dhanezvara sUrie paNa satrujya mahAsyanI racanA karI. vikrama saMvata 375 mAM vallabhIpurane prathama bhaMga thaye. | vikrama saMvata 110 mAM zrI devaddhigaNi kSamAzramaNe valabhIpuramAM pustakavAcanA karI. e lehitya AcAryanA ziSya hatA. emaNe sarve siddhAMtane pustakArUDha karyA. ne e valabhI vAcanA thaI evI ja bIjI mAthurI vAcanA mathurAmAM pragaTa thaI. mahAvIrasvAmI pachI evI rIte 980 varSe jJAnapustakArUDha thayuM Agama lakhAvA mAMDyAM. A samaye vAsvAmIthI dazapUrva ghaTatAM ghaTatAM eka pUrvanuM jJAna rahyuM hatuM. e devaddhikSamAkSamaNanI murti vaLA gAmamAM che. saM. pa30thI pUrva jJAnane viccheda thaye. vikramanA chaThThA sikAmAM brAhmaNa jAtimAM utpanna thayelA ane cittoDanA rahIza haribhadra nAme brAhmaNa yAkinI sAthvInI gAthAthI bAdha pAmIne jInabhaTTa nAmanA AcArya pAse dIkSAgrahaNa karI mahAna graMthakAra tarIke prasiddha thayA che. emaNe dasone gumAlIza bAhone haNavAnA manathI lAgelA prAya zcitane nivAravAne caidasene cuMmAlIza graMtha banAvyA ne vikrama saMvata 18pa mAM emanuM svargagamana thayuM. mahAvIranI 27 mI pATe mAnadevasUri bIjA thayA temanI pATe vibudhaprabhasUri ne temanI pachI javAnaMdasUri thayA temanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) ravIprabhasUri thayA te mahAvIrathI 30 mI pATe thayA. vikama savaMta 700 mAM nAMDelamAM zrI neminAthajInI pratiSThA emaNe karelI che. vikramanA trIjAne cethA saikAmAM jevI valabhIpuranI jAherajalAlI hatI tevIja hamaNAM gujarAtamAM paMcAsarAnagarInI jAhojalAlI hatI. vikamanA sAtamAM saikAnA lagabhaga aMta lagI janabhadragaNi kSamA zramaNa vidyamAna hatA emaNe kSetra samAsa, moTI saMghayaNuM, vizeSAvaya bhASya vagere graMtha racyA che. A AcArya yuga pradhAna hatA. saMvata 685 mAM 104 varSanI umare emanuM svarga gamana thayuM hatuM. temanI pachI-raviprabhasUrine te pachI mahAvIranI 31 mI pATe yazedevasUri thayA 3ra mA pradyumnasUri thayA. temanI pATe mAnadeva trIjA thayA ne pachI vimalacaMdasUri thayA ane 35 mAM udyotanasUri thayA. pradyumnasUri saMvata 800 mAM vidyamAna hatA. | vikramanA navamA saikAmAM mahAna prAbhAvika siddhasena sUrinA ziSya bappabhaTTa sUrijI thayA. emaNe kanojanA AmarAjane temaja gaDa dezanA dharmarAjane pratibaMdhIne jena banAvyA hatA. e mahAna prAbhAvika AcArya saMvata 8lpa mAM pitAnI pATe nannasUri tathA goviMdasUrine sthApIne svarga 1 bappabhaTTasUri ane AmarAjA bhAga 1-2 jaina sastI vAcanamALA taraphathI pragaTa thayela che. je vAMcanamALAnA grAhakone saM. 1982-83 mAM apAyela che. baMne bhAganI chuTaka kiMmata rU 2-8-0 che. khAsa vAMcavA jevA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (321) vAsI thayA emaNe kanejanA Ama rAjAnA patra bheja rAjAne jena banAvyuM hatuM. vikramanA AThamA saikAnA madhyabhAgamAM paMcAsarA nagara paracakanA balathI bhAMgyu ane navamAsikAnI zarUAtamAM saMvata 802 mAM vanarAje jenI madadathI aNahilapura pATaNanI sthApanA karI. gujarAtane svataMtra karyuM. te pachI gujarAtanuM rAja enI vaMza paraMparAe cAlyuM. A udyotanasUri e Abu nIce utaratAM vaDalAnA vRkSa nIce ATha AcAryone sUrimaMtra Ape sarva devasUrine pitAnI pATe sthApana karyA. emaNe vaDanI nIce sUrimaMtra ApavA thI vanavAsI gacchanuM nAma AjathI vaDa gaccha paDayuM. vikama saMvata 94 mAM vaLI kaI kahe che ke emaNe coryAsI ga7nI sthApanA karI. | saMvata 64mAM yazobhadrasUrie maMtrazaktithI kheragaDhamAMthI zrI AdizvaranuM maMdira eka rAtamAM nADulAImAM lAvyA. temanI sAthe gaisAIjIe paNa zIvanuM maMdira kheragaDhathI lAvyA hatA. mahAvIrathI 36 mI pATe sarvadevasUri thayA. saMvata 1010 mAM rAmasaMnyapuramAM rUSabhadeva ane caMdraprabhunI pratiSThA karI temaja caMdrAvatImAM jena maMdira baMdhAvanAra kuMkaNamaMtrIne temaNe dIkSA ApI. e udyotasena sUrinA ziSya vardhamAnasUri thayA te saM. 1988 mAM vidhamAna hatA. Abu upara baMdhAvelA vimaLa spe. 21 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3rara ) zAha nAM daherAMnI emaNe pratiSThA karI hatI emanI pAse be vidvAna brAhmaNoe dIkSA lIdhI temanAM jInezvara sUri ane buddhisAgara sUri evAM nAma rAkhavAmAM AvyAM jJAnamAM temaja kiyAmAM emane samartha jANune gurUe aNahilapura pATamAM caityavAsIonuM jora toDavAne te banne ne mokalyA. prakaraNa 6 ThuM. gujarAtano nAtha - vikrama samayane pUrve bhArata varSamAM magadhadezanuM takhta sArvabhrama tarIke gaNAtuM hatuM. pATali putra e tenuM kedrasthAna hatuM. mahAvIranA samayamAM e takhta upara prasenajIta rAjAne kumAra biMbisAra nAme rAjA thaye prasenajIta paryata magadha dezanI gAdI kuzAgapuramAM hatI. prasenajIte rAjagRhasthApI tyAM rAjyapAnI karI. e zrI pArzvanAtha prabhune paramabhakta zrAvakahate magadhezvara biMbasArane jaina darzanamAM zreNikane nAme oLakhe che. ene putra keNika e bhAratane sArvajoma cakravatI rAjA vIvIdha prAcIna stavane, caityavaMdana, stutio, navasmaraNa Adi ghaNuM viSayothI bharapura zrI prAcIna jaina stavana saMgraha-chapAya che. aneka stavanonI bukAnI A ekaja pustaka garaja sAraze. ki. 0-12-0 lakhe-jaina sastI vAMcanamALA rAdhanapurI bajAra-bhAvanagara, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (323) thayeA. ajAtazatru eve nAme te prasiddha thayA traNa khaMDa pRthvInA rAjAone eNe namAvyA hatA. tenI pachI tenA putra udAyI rAjA thaye teNe pATalI putra nagara vasAvI magadhanI gAdI pATalIputramAM sthApI. tenI pachI navana thayA navamA naMda pazcAt prakhyAta caMdragupta thayA. caMdragupta, biMdusAra, azAka, saMprati vagere sAva bhAma bhAratezvara eka pachI eka thayA. bhAratano mhAra paNa emanA zatrue emanuM nAma sAMbhaLIne kaMpatA hatA. saMprati rAjA pachI magadhanuM sAmrAjya puSyamitranA hAtha AvyuM. vIra saMvata 323 mAM; tenI pachI 353 mAM alamitrane bhAnumitra nAmanA purUSAne gAdI maLI. vIra sa Mvata 413mAM nalavAhana rAjA thayA. tenI pAsethI saMvata 453 mAM avaMtInI gAdI gabhajilla rAjAne malI. enI pAsethI zAkhI leAkeAe AvIne gAdI paDAvI lIdhI. tenI pAsethI vikramAditya rAjAe avaMtInuM rAjya maDala jItI lIdhuM ne e cakrattI thayA. teNe pAtAnA saMvatsara calAnyA, je mahAvIra sa Mvata 470 thI zarU thayeA. e vikramAdityanI vRddhAvasthAmAM zAlivAhana nAme rAjA pratiSThAnapuramAM thayA. eNe vikramanu ghaNu kharU rAjya jItIne peAtAnA rAjya sAthe joDI dIdhuM. vikrama saMvata 135 mAM eNe peAtAnA saMvatsara calAvyeA je hAlamAM paNa dakSINu dezamAM vadhAre cAle che. navuM varSa enu caitarathI gaNAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (324) tyArapachI kAle karIne gujarAtamAM vallabhIpuranuM rAjya jAmyuM. tyAM zilAditya nAme parAkramI rAjA thaye. vikramanA cothA saikAmAM valabhIpuranI jAhojalAlI apUrva hatI. saMvata 375 mAM kAku nAmanA zreSThIe zleSTha lokone akhuTa dravyanI lAlaca ApIne emanuM lazkara teDI lAvI valabhIne nAza karA e valabhI bhAgyA chatAM dhIme dhIme enI gati zarUja rahI hatI. paraMtu tyAra pachI keTaleka samaye paMcAsaranA rAjAe prasiddhamAM AvyA. | vikramanA AThamA saikAnI zarUAtamAM cAvaDAvaMzane jayazikharI rAjA tyAM rAjya karatA hatA lagabhaga madhyakAlanA samayamAM ene kanejanA bhuvaDa selaMkI sAthe moTuM yuddha thayuM emAM e rAjA marAye ne gujarAtanI gAdI solaMkIne hAtha javAthI paMcAsaranI tyArathI paDatI thaI. paraMtu rAjAnI rANI rUpasuMdarI garbhavatI hovAthI anukrame eNe vanamAM putrano janma Ape enuM vanarAja nAma pADayuM. vanarAja ane enI mAtAne te samayamAM mahA prAbhAvika evA zilaguNasUri nAme jena AcArye Azraya ApI gupta rIte rAkhIne emanuM pAlana poSaNa karyuM. jethI nAnapaNAmAMthI vanarAjanA magajamAM jaina dharmanA saMskAra paDyA. enI mAtA paNa jena dharmAnuMrAgiNI thaI. vanarAja anukrame vaivana vayamAM AvyuM eNe paradezIone raMjADavA mAMDyA. ane pachI potAnA sAgrIta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 325) bhegA karI moTu bala vadhAryuM vikrama saMvata 802 mAM eNe zatruone bhagADI aNahillapura pATaNanI sthApanA karI, enA kAryamAM mukhya sahAya karanAra ene mitra cAMpo vaNakahate. e enAja je parAkramI hate. vanarAje pATaNa vasAvyuM. cAMpAe cAMpAnera pAvAgaDhanI taLeTImAM vasAvyuM vanarAje paradezIone hAMkI kADhIne gujarAtamAM potAnI sattA jamAvI dIdhI eNe dIrgha kALa paryata gujarAtanuM takhta bhagavyuM. pitAnI mAtAne pUjavAne eNe paMcAsarathI pArzvanAthanI pratimA pATaNamAM lAvIne vizALa maMdira baMdhAvI e pratimA tyAM sthApI. je paMcAsara pAzvanAthane nAme prasiddha thaI. piote paNa enI bhakti karato enI sAbItI tarIke Aje paNa e pratimA AgaLa enI mUrti haiyAta che. eNe pote paNa pitAnI muti bhagavAnanI bhakti karatuM hoya evI Dhabe karAvI hatI. saMvata 862 mAM enA maraNabAda ene putra garAja enI gAdI upara AvyuM. eNe lagabhaga pAMtrIsa varSa rAjya karyuM ne 922 mAM e maraNa pAme. kSemarAja pachI bhuvaDa thaye eNe 29 varSa rAjaya karyuM tenI pachI 51 mAM ene putra vairisiha thaye paccIza varSa rAjya karIne 976 mAM e marI gaye eTale ene putra ratAditya thaye ene putra sAmaMtasiMha enI pachI thaye e gujarAtano cAvaDA vaMzano chele rAjI thayA. vikrama saMvata 98 mAM sAmaMtasiMhanI bena lIlA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 326) . devInA putra mULarAja gujarAtanI gAdI upara Avye tyArathI gujarAtanI gAdI cAvaDAvaMza pachI sAlakIonA vazamAM gai. e mULarAja mahA parAkramI thayA. eNe gujarAtanu rAjya vadhAyu enu gaiArava deza paradezamAM jhaLakayu. saMvata 998 mAM e rAjya pAmyA tyAre 21 varSanA enI umara hatI. eNe nAgeAranA rAjAnA gava utAye. temaja tailaMganA senApati mArapane rAta laIne bhagADyo temaja sAraTha, kaccha ane siMdha dezanA rAjAone yuddhamAM harAvIne tAbe karI peAtAnA mAMDalika manAvyA. e rAjAe paNa vanarAjanI mAka lAMbe| kALa gujarAtanuM takhta bhAgaLyuM ne vikrama sa Mvata 1053 mAM 55 varSa rAjya bhAgavIne svarga - vAsI thaye enI pachI eneA putra cAmuDarAja enA vizALa rAjanA mAleka thayA cha mAsa paryaMta e rAjya bhAgavIne maraNa pAmyA eTale vikrama savana 1066 mAM enA bhAI durlabharAja gujarAtanA nAtha thayeA. A samayamAM sAraneA yAsa rAjA sAmanAtha ane giranAranA yAtrALuone bahuja herAna karatA hatA eka samaye eNe gujarAtanA rAjAnI rANIe sAmanAthanI yAtrAe gayelI temane herAna karelI. AthI sa. 1066 mAM 6llabharAja mATuM lazkara laine caDhyo. ane dayAsane harAvIne mArI nAkhyA. mAravADanA rAjAnI tanayA dula bhadevI durlabharAjane svayaMvara maDapamAM pasaMdaeN karIne varI hatI te samaye tenI sAme thayelA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3ra7 ) rAjAone eNe harAvyA hatA. mAravADanA rAjAe prasanna thaIne potAnI bIjI lakSmIdevI nAme kanyA durlabharAjanA nAnAbhAI nAgarAjane ApI hatI. e nAgarAjane lakSmIdevathI prakhyAta bhImadeva nAme putra thayo ne pAchaLathI bANAva LIne nAme jagata prasiddha thaye. have vanarAjane zilaguNasUrine Azraya hovAthI pATaNamAM eNe potAne pUrva upakAra yAda karIne emanuM adhika mAna sanmAna karyuM. ane emanI mahattA vadhArI dIdhI. e samayamAM zrI mahAvIrathI pAMtrIsamI pATe thayelA zrI udyotanasUrinA ziSya vardhamAnasUri hatA. temane mahA vidvAna jInezvarasUri ane buddhisAgarasUri e be ziSya thayA. te gurUnI AjJAthI aNahillapurapATaNa AvIne purohitane ghera utaryo. caityavAsI yatione khabara paDavAthI emanA nekare purohitane ghera AvyA ane e be sAdhuone nagara cheDavAno hukama karyo. jethI purohite rAjA AgaLa karyAda karI. rAjA durlabharAja nyAyI hovAthI banne pakSanI vAta sAMbhaLIne e sunionA uttama guNenI khAtarI karI jethI emane rajA ApI nahI. ulaTa e jInezvarasUrine bhakta zrAvaka thaye. emanI pAse dharmazAstranA abhyAsa karyo. e jInezvarasUrine temanI zuddha kriyA, AcAravicAra joIne "kharatara" evuM birUda ApyuM. tyArathI emane parivAra kharataragacchanA nAme oLakhAvA lAgyo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) nezvarasUrinA sAhasathI pATaNamAM caityavAsIonuM jora narama paDayuM ne zuddha samAcArIvALA sAdhuone nivAsasthAna maLavA lAgyuM. krame karIne caityavAsIonI paDatI thatI gaI, buddhisAgarasUrie tyAra pachI ATha hajAra nA pramANavALuM "buddhisAgara" nAme vyAkaraNa racyuM. jInezvarasUri ne buddhisAgarasUri pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. - - 1 prakaraNa 7 muM. abhayadevasUri- 'pRthvI upara vihAra karatAM jInezvarasUri anukrame dhArApurI nagarImAM padhAryA. tyAM mahIdhara nAme eka mATe zreNI raheto hato, ene dhanadevI nAme strI hatI e dhanadevInI kukhathI utpanna thayelA abhayakumAra nAme emane eka putra hato. bAlyAvasthAmAMthI ja vairAgyavRttine dhAraNa karanAra abhayakumAra jInezvarasUrinI vANuM sAMbhaLIne pratibodha pAme. vairAvyathI emanI pAse mAtapitAnI rajA laIne dIkSA grahaNa karI. sakalazAstrane abhyAsa karavA mAMDe. pitAnA sarve zAstrone abhyAsa karIne pachI anyamatanAM zAstra bhaNavA mAMDyAM. anukame pitAnA apUrva buddhibaLathI seLavarSanI aMdara sva ane paramatanA sakala zAstranA pAraMgAmI thayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne manamAM sAMbhaLanA raNanA (329) seLavarSanI ummaramAM te emanI buddhi kezalyanI lIlAo apUrva hatI. eka divasa abhayadevamunie pAMcamA aMgamAM varNavelI rathakaMTaka ane muzala vagere ceDA mahArAja ane keNika-ajAtazatru vacce thayelA saMgrAmanuM varNana karavA mAMDayuM. emAM bALa sAdhue evuM te vIra rasanuM varNana karyuM ke tyAM vyAkhyAnamAM AvelA keTalAka zastradhArI sainiko yuddha karavAne tyAMja sanibaddha-taiyAra thaI gayA. te samaye avasaranA jANa abhayadevamuninA gurUe tarataja nAganatuonuM varNana karIne zAMta rasa phelAvI dIdhuM ke te sAMbhaLIne e zastradhArI purUSo zAMta thaI gayA. ane manamAM pazcAtApa karavA lAgyA ke- AhA ? ApaNane dhikkAra che ke A vyAkhyAnanA samayamAM ApaNe unmatta thaI gayA-maryAdAne paNa bhulI gayA. A ame ThIka karyuM nahI. paNa A gurUe varNana karelA nAgatuka zrAvakane dhanya che ke jeNe yuddhabhUmi upara paNa pitAnA AtmadharmanI puSTi karI." vyAkhyAna samaya pUro thatAM evI rIte pazcAtApa karatAM potAne mukAme gayA. te pachI ekAMtamAM gurUe abhayadevane zikhAmaNa ApI ke he ziSya ? tArI buddhine vistAra vANIthI agocara che. tethI tAre sarve ThekANe lAbhAlAbha vicArIne ja vastunuM varNana karavuM. " gurUnuM kathana abhayadevamunie mAthe caDAvyuM. ane - vyAkhyAnamAM prasaMgane anusarIne ja vastunuM varNana karavA lAgyA. tyAra pachI keTalAka divase pANInA pravAhanI mAsTa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 30 ) vahI gayA. eka divasa pratikamaNa karyA pachI abhayadevamuni abhyAsanuM punarAvartana karatA beThA hatA te samaye zrI neminAthanA ziSya naMdiSaNamunie siddhAcalajI upara banAvela achatazAMti stavamAMthI "aMbaraMtara viAraNiAhiM, ItyAdika cAra gAthAno artha eka ziSya abhayadevamunine pUchaye. te samaye abhayadevamunie ene artha karavA mAMDayo. ke "aneka prakAranA zubha AbhUSaNone dhAraNa karanArI deva suMdarIoe jemanA caraNakamalamAM vaMdanA karI che. chatAM paNa jenuM mana rajamAtra #bha pAmyuM nathI evA ajItanAthane huM praNAma karuM chuM." A pramANe kahIne te deva suMdarIonAM bIjAM je vizeSaNe hatAM tenuM zRMgAra rasathI varNana karavA mADayuM. ke sAMbhaLanAranI manovRtti tarataja e buddhi kauzatyathI calAyamAna thaI jAya. vidhi IcchAe je samaye abhayadevamuni A zrRMgAramaya bhAvanAnuM-deva bALAonuM varNana karatA hatA te samaye upAzrayanI bahAra cAlI jatI zRMgArarasamAM nipuNa evI rAjakumArIonA sAMbhaLavAmAM AvyuM. tatkAla te tyAM sthaMbhI gaI. AvuM zRMgArIka varNana sAMbhaLIne enuM capaLa mana calita thayuM vAha! zuM bhAvabharyo zRMgAra che. varNana karanAra koI catura purUSa zRMgArane rasika jaNAya che. ghaNuM ghaNuM zRMgArIka varNane sAMbhaLyAM paNa Ate basa. apUrva! AvA purUSa sAthe prIti thAya itihAsIka navIna pustake vAMcavA mATe dara varase rUA3) ne kharca dareka jene karavA joIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 331 ) tA janmArA kevA saphLa jAya!svAmI karavA tA Aneja karavA ke sukhamAM divase teA jAya ! mATe huM enI pAse jai mArI strI kaLAthI e zreSTha narane mAha pamADuM !" ema vicArIne e rAjakanyA upAzrayanI bahAra bAraNA pAse AvIne aMdha khAraNAM khaDakhaDAvatI khAlI. "huM zrRMgArarasika ! huM buddhimAna ! bAraNAM ughADA ! huM madanamAMjarI rAjakanyA tamArI upara prasanna thaIne tamArI sAthe vArtA vinAda karavA AvI chuM. e zabdomAM prema bharyA hatA. vANImAM mIThAza hatI. akAle rAjakanyAne upAzrayanAM dvAra khakhaDAvatI joine sAdhue badhA AAla pAmI gayA. ,, '' gurUe rAjakanyAne AvelI joine abhayadeva munine ThapakA ApyA. " are ! prathama tamane zikhAmaNa ApI hatI te zu bhulI gayA ke Aje vaLI tamArUM pAMDitya dekhADayuM ! have A rAjakanyA tamane varavA AvI. thru karazeA ? tamArA guNathI AkarSAine sImata pAthaDAe pahoMcADanArI A sImaMtinIra AvI che. ne viceAginInI jema vAraMvAra tamane elAve che. '" gurUmahAjanI vANI sAMbhaLIne abhayadeva suni melyA. "he pUjya ? mArA vAkayathI te jema AzA bharI AvI che tevIja rIte te ApanI kRpAthI AzA rahita thaine pAchI jatI raheze. mATe Apa jarA paNa kheda karaze! nahI. " ema kahIne abhayadeva munie upAzrayanuM dvAra ughADayuM. eTale " 1 pahelI narakanA pahelA narakAvAsa. 2 zrI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 332 ) rAjakanyA madanamaMjarI temanI pAse AvI. tevAre abhayadeva munie bibhatsa rasanuM varNana karavA mAMDayuM. "he rAjakanyA? ame te sAdhu chIe eka muhUrta jeTalo kAla paNa strI sAthe ekAMtamAM dharma saMbaMdhI vAta karatA nathI. to vANu vinoda kayAMthI ja karIe rAjabALA ? e zRMgAranuM varNana karanAra mArI upara tane zuM joIne prIti thaI. je, ame to kaI divase dAtaNa paNa karatA nathI. snAne nahI ne meM zuddha paNa karatA nathI, evA amArI upara tane kema prIti thai? are lakhuM evuM anna bhikSA mAgIne lAvIe chIe e bhikSAmAM maLelA nirasa, ane zuSka AhAranuM ame bhajana karIe chIe ne amArA A zarIrane mAMDa mAMDa TakAvIe chIe. evA mArI sAthe rahIne tuM rAjabALA zuM sukha pAmIza? bhikSAnA tuccha annathI poSA celuM A amAruM zarIra asthi, mala, mUtra, hADakA, viSTA vagerethI bhareluM ne dudhamaya che. evA amArA durgaMdhamaya zarIramAM tane zuM sArabhUta lAgyuM ke bALA tuM meha pAmI che. kutsita? manuSyaja evA bibhatsa rasanI lAlacamAM lapaTAya che. A amArA zarIranI sAravAra bAlyAvasthAmAM mAtapitAeja karI haze paNa ame te bilakula enI paravA karatA nathI. te amArA A durgadhamaya zarIrano tuM rAjabALA thaIne abhilASa rAkhe che e ghaNuM Azcaryajanaka che." abhayadeva muninuM bibhatsa rasanuM varNana sAMbhaLIne rAjakanyA madanamaMjarI vilakhI thaIne tarataja jatI rahI. upasarga rahita thaIne abhayadevamuni gurU pAse AvyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 333) gurU ene joi melyA. " abhaya ? tArI buddhinI kuzaLatA samudranA puranI jema adhikatara che. paraMtu vartamAna samayamAM ene samAvavI eja tAre mATe yAgya che. ane te mATe tAre taramuca ke kAliMgaDAnuM zAka ane chAzamAM karelA jIvA rane ThumarA khAveA jethI buddhimAM maMdatA thAya. zAstramAM kahyuM che ke. " sarayunuM nirvAM na, moLyuM zIte 5 mAtunuM / kapitthaM badarIjaMbu phalAni ghnaMti ghISaNAm // 1 // " bhAvA--ddha tarabuca, kAli'gaDuM, ThaMDuM ane vAyu karanAra bhAjana, kADhuM khAra ane jAMbu e sarve vastuo buddhinA nAza karanAro che. 77 gurUnA vacanane svIkAra karIne emaNe abhayadeva sunie e pramANe AhAra karavA mAMDayA aneka prakAranu temanuM buddhikAzalya temaja sakala zAstramAM pAraMgatapaNu joIne vaLI nAnI umara chatAM AvA guNavaMta jANIne vadha mAnasUrie jInezvarasUrine khelAvI abhaya deva munine AcArya padavI ApavAnI AjJA karI. jethA seALa varSanI umaramAM abhayadeva muni abhayadeva sUri thayA. > Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNu 8 muM. sthaMbhanapuramAM sthaMbhanapAnAtha e abhayadevasUrie zAsanadevInA kahevAthI navAMganI vRtti lakhI rAjanA AyaMbila tapathI emanuM zarIra kuSTinA rAge vyApta thayuM. dharaNe, rAtre AvIne zveta sarpanuM svarUpa dhAraNa karI emanuM raktapitta cusI lIdhu. ane sthaMbhanapA-nAthanI pratimA pragaTa karavAnI sUcanA karI e ApaNe AgaLa joi gayA chIe. prAta:kALa thayA. sUri pratikramaNanI kriyA karatA hatA. tyAM tA bhakta zrAvaka upAzrayamAM AvavA mAMDyA. sUryodaya thayAne bahu vAra thai nahI tyAM teA upAzraya saMghanA mANaseAthI bharAi gayA. sarvenA mana nArAja hatAM. temane ema thayAM karatu ke " gurU mahArAja anazana na kare teA sArU ? 29 ' AstethI gurU mahArAje sarvenI zAMti vacce rAtrinu vRttAMta kahI sa`bhaLAvyuM ane peAtAnI sthaMbhanapura javA vRtti che ema jaNAvyuM. gurU mahArAjanI vANI sAMbhaLIne sa Mdha prasanna thayA. ane sthaMbhanapura tarapha javAne saghamAM meTA pramANamAM utsAha phelAyA. hajArA naranArInuM vRMda tyAM javAne taiyAra thayuM. gurUnA sukhamAM sarvene harSa hatA. emanA du:khe khadhAne du:kha hatu. gaIkAle sakala saMghanAM mana ucaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (335) thayAM hatAM. Aje vidhinI marajIthI nAgarAje AvIne e sarvenAM mana prasanna karyA hatAM. temanA vacanathI sthaMbhanapArzvanAthanAM darzana karavAne sarvenA mana Atura hatAM. A prasaMga e hato ke temanAM eka paMthe be kAja thatAM hatAM. eka te emanI gurU uparanI bhakita hatI. bIjI rIte e prAbhAvika prabhunAM prathama darzanane apUrva lAbha hato. AvA bhAgyavaMta divasa te manuSyane janma dharIne kavacitaja Ave che.-puNya saMjogeja evA divase prApta thAya che. abhayadevasUrie saMghanI AgaLa jyAM potAnI sthaMbhanapura javAnI IcchA pragaTa karI tyAM te emanA zabdo eka upara eka jIlI levA lAgyA. gurU bhakita mATe lAkha rUpiyA khacI nAkhanArA puNyavaMta che paNa te jamAnAmAM vidyamAna hatA. are paisA to zuM bake gurUne mATe prANa pAtharanArA che paNa e jamAnAmAM hAjara hatA. sthaMbhanapura javAne moTA pramANamAM saMgha taiyAra thayo. deza paradeza vArtA prasarI gaI ke bhanapAzvanAtha pragaTa thavAnA che jethI temanAM pahelAM darzana karavAne paradezathI hajAre mANasa saMghamAM AvavA lAgyuM. ghaNu sAdhu sAdhvI paNa e sthaMbhanezanAM darzana karavAne saMghamAM AvavA taiyAra thayAM. moTA pramANamAM saMghanI vyavasthA saMghavIe karI ne juduM juduM kAma judA judA mANasone bhaLAvI dIdhuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (336 ) gurUe sthaMbhanapura javA mATe zubha muhUrta najIkamAM AvatuM hatuM te kADhayuM. ane te zubha muhUrta saMghe vAjate gAjate zaheranI bahAra nIkaLIne be maila dUra jaI paDAva nAkhe. muhUrta sAcavyuM. aneka ziSya tathA sAdhuthI paravarelA abhayadevasUri paNa maMda maMda DagalAM bharatAM tyAM AvI pahoMcyA. ane bIje divase emaNe sakala saMghanI sAthe - bhanapura tarapha vihAra karyo. - abhayadevasUri evI rIte vihAra karatA khaMbhAta nagaramAM AvI pahoMcyA tyAM seDhI nadInA kinAre taMbuo kheMcIne paDAva nAkhe. have keTalAka zrAvako e pratimAjInI tapAsa mATe khAkharAnA vanamAM pharI pharIne jovA lAgyA paNa kyAMya bhALa maLI nahI.-be traNa divasa lagI pharIne badhe ThekANe joyuM paNa pratimA jaDe nahI. "jethI nirAza thaIne emaNe gurUne vAta kahI. te vAre abhayadevasUri bAlyA." ema nirAza thaze nahI. paNa seDhI nadIne kAMThe khAkharAnI jhADImAM barAbara tapAsa karo." gurUnuM vacana sAMbhaLIne emaNe palAzanI jhADImAM tapAsa karavA mAMDI to pratimA to jaNAI nahI; parantu emaNe koI govALanA moMethI sAMbhaLyuM ke, "kaI gAya AvIne jyA pratimAjI jamInamAM che tyAM AgaLa ubhI rahIne dUdha kheravI jAya che." e vAta emaNe abhayadevasUrine kahI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 337 ) bIje divase emaNe vahelAM AvIne gAya kyAM dUdha kherave che e jagA joi lIdhIne e sthAnaka nakkIpaNe dhyAnamAM rAkhI lIdhuM. te pachI eka zubha divasanI maMgalamaya prabhAte akSayadevasUri sakala saMghanI sAthe tyAM AgaLa AvyA. je sthAnake gAya dUdha kheravatI hatI, te sthAnake pAte hAtha joDIne beThA. sakala saMgha paNa maryAdA sAcavIne emanI Aju bAju besI gayA. hajArA mANasA ane strIo AturatAthI mahArAjanI sAme te kSaNamAM e pratimAnA sthAna tarapha STi mAMDIne joi rahyAM hatAM. bhagavata kevI rIte pragaTa thaze ? ane zuM thaze e mATe hujArI nara nArIonI AturatA tIvra vadhI gai hatI. sekaDA sAdhu sAdhvIo paNa utsukapaNe joi rahyAM hatAM. seDhI nadInA kinArApara khAkhazanA vanamAM atyAre hajArA mANasAnI cikAra medanI chatAM sarvatra zAMti hatI. sA muMge mu Mge thru bane che ne joyA karatAM hatAM. abhayadevasurane jo ke prathama karatAM zarIre kaMika zAMti hatI. chatAM rAga kAMI tadna nAbuda thayA nahAtA. du:kha hatu, azakti hatI. pratyakSa zarIra upara kADhanAM rakta pittanAM cAThAM hatAM paNa rakta pitta nahAtu. AstethI maMda maMda gatie emaNe cittanI ekAgratA jamAvI navIna OAtra tyAMja racavA sva. 22 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 338) mAMDayuM. tarataja "jayatihuaNu" nAme stotra racavA mAMDayuM. sarve saMgha samudAya eka citte te sAMbhaLavA lAgyo. te samayano dekhAva, e sthAnaka, e saMdhamAM lAbha lenArA bhAgyavaMta bhAvike e surizvara sarve anupama hatAM- AkarSaka hatAM samaya paNa prAtaHkAlane AkarSaka hatA. abhayadevasUrijIe tyAM eka citta "jyatihaaNa" kAvyanI racanA karatAM enI trIza gAthA kahI gayA tyArapachI bIjI be paNa kahI ane tetrIzamI gAthA bolatAMja tarata zrI nAgarAjanA prabhAvathI jamInamAMthI pArzvanAthanuM biMba pragaTa thayuM ane surizvare AgaLa kAvya karavAnI paNa IcchA baMdha karI. e tetrIzamuM kAvya surie devatAnA kahevAthI gepavI dIdhuM. tyArapachI chellI be gAthA paNa gepavAI che. Aje enI trIza gAthA najare paDe che. bhAvathI e trIza gAthA prati divasa gaNanArA paNa potAnI dhAraNA saphaLa karI zake che. tetrIzamI gAthA belatAM pAzvanAthanuM biMba pragaTa thayuM ke "jaya" "jaya' zabdanI moTI gajanAo thaI. jene zAsananA vijayanI moTI gaganabhedI garjanAo saMbhaLAI. jema meghane joIne-merane AnaMda thAya, caMdrane joIne cakarI ullAsa pAme ema bhavyajane vAraMvAra darzana karIne paNa atRtapaNe bhagavAnane nirakhavA lAgyA. keI bhAvathI gAvA lAgyA, keI nAcavA lAgyA, keI tetra gaNavA lAgyA, ke bhakti karavA lAgyA, koI emanI AgaLa dhyAna karavA lAgyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (339) e sthaMbhana pArzvanAtha jamInamAMthI pRthvI phATIne pragaTa thayA te pachI theDIkavAre zAMti phelANa te samaye saMghanA mukhya purUSa pArzvanAthanI utpatti sUrizvarane pUchI ke-"bhagavad ? A pratimA kyAre thaI ane kyAM kyAM pUjANI tema ja ahIyAM kevI rIte AvI." emanA ane uttara sAMbhaLavAne sarve kaI zAMta hatA. emanI zAMtino lAbha laIne abhayadevasUri maMda maMda svare bolyA. pUrve A pratimA utpanna thayA pachI agIyAra lAkha varSa sudhI zrI varUNadeve pUjI hatI. temanI pachI samudranA kinAre rahelI A pratimAne keTalAMka varSaparyata rAma lakSmaNe pucha tyArapachI eMzI hajAra varSa sudhI takSakanAge enI pUjA karI. ghaNe kALa sodhame pujI te pachI dvArikAmAM thaelA chellA vAsudeva zrI kRSNa ene dvArikAmAM lAvyA ane eNe pucha. dvArikAnA dAha thayA pachI e nagarI upara jyAre samudranAM mejA pharI vaLyAM te samaye pratimA paNa samudramAM garaka thaI gaI hatI. te keTaleka kALe kAMtipura nagaranA dhanapati nAme zeThanA hAthamAM AvI eNe kAMtipuramAM prAsAda mAMDIne padharAvI. te pachI DhaMkapura nagaramAM nAgAna thaye. e rasasiddhi karavAne A pratimAne kAMtipuramAMthI upADI lAvye. potAnuM kArya siddha thayuM eTale e ahIyAM jamInamAM bhaMDArI. ene rasa UbhIta thavAthI sthAna nAme A pArzvanAtha svAmInuM ahIyAM tIrtha thayuM. Aje anukrame zrI dharaNenA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com 1 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 340 ) vacanathI e pratimA ahIMyA che ema jANIne "jyatihaaNu? kAvya vaDe meM stuti karI te pratimA Aje pragaTa thaI." abhayadevasUrie vistArathI e pratimAne prabhAva kahI saMbhaLAvyuM. te pachI saMghe tyAM AgaLa ja ghaNuM dravya khacIne eka moTe prAsAda karAvye vaLI tyAM staMbhanapura nAme gAma vasAvyuM. moTA mahotsava pUrvaka bhagavaMtanI e maMdiramAM pratiSThA karI. dezaparadezathI hajAre mANasa yAtrAe AvavA lAgyA. ne moTA moTA mahotsava thavA lAgyA. ne jota jotAmAM e sthaMbhana pArzvanAthanI bhAratamAM prasiddhi thaI gaI. jaina darzanane mATe mahimA vistaryo. te sAthe abhayadevasUrino mahimA paNa pRthvI upara prasiddha thaye dujane temane mATe je kaMI yadrA taddhA belatA hatA te sadaMtara baMdha thaI gayA. balake emanA AvA apUrva prabhAvathI emane pUjanAra thayA. temaja e pratimAnA darzanamAtrathI abhayadevasUrinuM - zarIra dIvya zarIra thaI gayuM. e cAThAM, e duHkha sarve nAza pAmI gayuM ane suvarNa samI emanI kAMti thaI. evI rIte kAMti rUpI lamI emanAmAM TharIne ThAma paDavAthI emanI kIni rIsAIne paradezamAM cAlI. 1 adhikArI zrI vijayalakSmI sUrie banAvelA upadeza prasAdanA cothA bhAganA 18mAM staMbhanA 266 mA vyAkhyAnamAM 327 meM mAne che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 9 muM. chevaTanu' je je mANasA je jamAnAmAM moTA prabhAvika thAya che emane kudarata paNa anukuLa thAya che. jo ke evA mahApurUSa ne prathama thoDA samaya du:kha Ave che; parantu jagatanA game tevA manuSyeAmAM emanA prabhAva phelAvavAne khuda vidhAtAja emanI paDakhe ubhI rahe che. ane eka manuSya chatAM tee devatA karatAM paNa aSika punya ane pratApa vALA thAya che. devatAo emanA nAme rahe che. manuSyA emane pUje che sAmAnya rIte paNa mANasa jyAre jagatathI pUjAtA hAya tA te mahApurUSa athavA tA mahAtmA jevAja gaNAya che. tethI paNa adhika guNavAna hAya tA devatAo enI sevA kare che. ane jyAre emanA nimitte khuda tIthaMkara bhagavaMtA svayaM dana rUpe athavA prattimA rUpe pragaTa thAya. tyAre tA evA pUjya AtmAnI ucca cItinA khyAla karavA e ApaNI alpa evI manuSya zaktinI bahAranI vAta che. e AtmA kema ucca sthItivALA hAya che. yAre mAkSe javAnA che e sarve khyAla to emane nimitte pragaTa thanArA e tirthaMkarAja muktimAM rahyA potAnA jJAnathI jANI zake che. sarve jJAnI AtmAe samajI zake che. 4 kAraNa ke tIrthaMkarAnuM gamana jyAM jyAM thayuM che te AtmAnI muktinuM dvAra tarataja ughaDI gayuM che e cheka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( kura) ajANyuM nathI pachI cAhe to tIrthakara bhagavAna sAkSAta rUpe hoya, cAhe te pratimA svarUpe hoya ! evI rIte bAramAM saikAnI zarUAtamAM navAMganI vRtti karanArA abhayadevasUrine thaMbhana pArzvanAthanI pratimA pragaTa thatAM jagatamAM keTale badhe yaza phelAye haze e ApaNI kalpanA zaktinI bahAranI vAta che kemake e samaya ane AjanA samayanI vacamAM ATha karatAM paNa vadhAre varSo vahI gayAM che. e pUjya sUrie pitAnA gacchane paNa mamatva rAkhyA vagara tIrthakara bhagavaMtanI AjJAne anusAra samAjane upayogI thAya evI nave aMganI vRttio lakhe che temanI pahelA AcArAMga ane suyaDAMga e be aganI vRttio yugapradhAna jInabhadragaNi kSamA zramaNanA parivAramAM thayelA zIlAkAcAye koTayAcArye lakhI hatI. kahe che ke emaNe agIyAre aMga upara TIkAo racI hatI kiMtu hAlamAM te A be aMganIja TIkAo temanI karelI najara paDe che. A zIlAkAcArya vikramanA navamAM saikAnI zarUAtamAM vidyamAna hatA. emanI pahelAM agIyAre aMganI TIkAo pUrve thaI gayelA gaMdhahasta sUrie racelI hatI. bAramA saikAnI zarUAtamAMja phakta A be TIkAo abhayadevasUrie zAsana devInA kahevAthI bAkI rahelA nave aMganI TIkAo potAnI mAta ka95nA calAvyA lagara sutrane anusAreja lakhI che. e sthaMbhana pArzvanAthanuM bhavya maMdira tyAM thayuM ne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( cazohi. zic Phil Gde19 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com