Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4409 zreNIkacaritam. bhAga 1 lo. zrI jainadharma vidyA prasAraka varga. pAlItANA. dhI" vidyA vijaya " prinTiga presa bhAvanagara,
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9000008DDC00000 CONDOORCOO OEOLOO-----CE OOOOOOOOO 10000000000000000000000 OCZOOX OFF-O 000 OOOOO C---C 00000 OONOO O-FO 00000 CO DUDNOO 000000000 000000 100EOO OCODEDO 1000 100000000 OOOEERCOO 000000000 paMDita jina prasUri viracit // zrI // zreNika caritam. bhAga 1 lo.. ( gurjara bhASAMtara sahitam ) vIra saMvat 2432... svargastha zeTha kezavajI zAmajInA smaraNArthe. chapAvI prasiddha karttA .. zrI jainadharma vidyA prasAraka varga pAlitANA. 1000 *** bhAvanagara, dhI " vidyA vijaya " prinTiMga presama zAha. puruSottama gIgAbhAie mudrAMkita karyu. -10*8--- sana 1909 00000000000000 bhbhita 3. 0-12-00 00000000 1000000 DONO O JOOOOOOOO 3000 OOOOOOOO 20JJJOJ X60000 00000 0000 000 000 000000000 --------MOOT TO CO 00 00 OOOOOOO NON LOST 00 01 0 0 0 000
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ arpaNa patrikA. parama pUjya, zirachatra, tIrtharUpa svargavAsI pitAzrI kezavajI zAmajI. pUjya zrI, Apa eka uttamottama pitA, ane jJAnadAtA gurU hatA, Ape amArA upara ApanI hayAtI pati atyaMta upakAra karyA che. Ape karelA guNane badalo vALI zakAya tema nathI. amArI Adhunika sArI sathiti ApanI kRpAnA ane sevAnA phaLa rUpe ja amane prApta thaI che. putra tarIke yatkiMcita sevA ApanA mRtyu pachI paNa bajAvIne ApanA AtmAne prasanna karavo tevI amArI icchA thavAthI ApanA smAraka A graMtha prasiddha karAvIne ApanA caraNakamabhamAM arpaNa paYA-NA ame chIe ApanA AjJAMkti saMtAne 11 lAlajI ladhA, 2 lakhamazI kezava 3 dhanajI kezavajI, 4 kuMvarajI kezavajI, * ,
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jinaprabhasUri viracitaM zrI zreNikacaritam anuSTup . siddho varNasamAmnAyaH sarvasyopacikIrSatA / yenAdau jagade brAhmyai sa naMdyAnnAbhinaMdanaH // 1 // bhAvArtha sarvanA UpakAra karavAnI icchA vAlA je prabhue brAhmIne varNAnAsAnAya (maryAdA) siddha karI kahelA che, evA nAbhi rAjAnA putra zrI RSabhadevabhagavata jJAnasamRddhi sAthe AnaOM pAmeA.1 vizeSA-- ahIM " siddho nesavannAthaH ' e siddhahemacaMdra vyAkaraNanuM sUtra dazAvyu' che, ane jemAM vaNAnI maryAdA siddha karavAnuM kadhana sUcavyu che. dezo'sti magadhAnikhyo yatra maMjusvarA narAH / samAnazrI savarNAstrIyuktA hasvetarAzayAH // 2 // bhAvArtha magadha nAme eka dezache, jemAM sudara svaravAlA, samAna lakSmI vAlA, samAna varNanI strIoe yukta ane moTA dilanA purUSo rahetA hatA, 2 vizeSArtha ahIM svara, samAna, savaLuM. ane -1 e zabdA uparathI vyAkaraNa pakSe svarAnI samAnasajJA, savarNasaMjJA ane hasvasa'jJA darzAvI che. dIrghadarzI gurau nAMmI tatra saMdhyadero'bhavat / 1 6 zivAyanA badhA svarAte vyAkaraNamAM nAma| kaheche. te upara sAraravatamAM 'avaLo nAminaH '' evu" sUtra che. je 6 te o nau' e cAra svarAne sadhyakSara kahe che. 1
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. rAjaloko nayAdhvA nivyaMjanoM vairivargajit // 3 // bhAvArtha te dezamAM dIrdha dRSTivAlA, gurUne namanAra, sadhi karavAmAM aphara, nItinA mArgane pragaTa karanAra ane zatruonA vargane jitanArA rAja leAka hatA. 3 vizeSArtha--vyAkaraNa pakSe-trarAnAM dIrdhasa MjJA, nAmI sa MjJAM ane sadhyakSara, sajJA hAya che, ane vaNomAM vyaMjana ane varganI saMjJA che. ghoSavato'pyaghoSAH syustatraiva prativAdinaH / jitvA tAnvAdino bityuccatAmanunAsikam // 4 // bhAvArtha---- te dezamAM prativAdIe dheASa-nAda vAlA chatA adhASa-nAda vinAnA, teonA parAbhava karI te dezanA vAdIe peAtAnI nAsikAne UMcI rAkheche, ja vizeSArtha--vyAkaraNa pakSe vyaMjanAnI ghoSa, atho ane anunAsiSTha evI saMjJA che. priyAMtasthAstatra dIptasmaroSmAlo mRgIdRzaH / visarjanIyopadhmAnIya jivhAmUlIyamadhyakAH // 5 // bhAvArtha te dezamAM peAtAnA priyanI samIpa rahenArI, kAmadevanI garamIthI pradIpta visarga, UpadmAnIya ane jilhAra mUlIya akSara jevA madhya bhAgavALI mRgAkSI strIo hatI. 5 vizeSAthaeN--ahiM vratartha (p ( : ) UpadmAnIya = dazAvyA che. pa ) mAkSara (ga, v, skrU ) visarja =F) ane jigpA mUlIya ( x4 -1) e akSaro sopadhmAnIyAnukuM bijaghaTAM yudhi / yAnatra rAjAnusvAraM padaM cakre jayazriyaH // 6 // 1 4 varga vigere pAMca varga kahevAya che. 2 jinhAmulIya akSaranI AkRti jevI kamAna vALI strIonA madhya bhAganI AkRti varNavelI che,
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. bhAvArtha jyAM bhasthalavaDe jANe UpamAnIyaakSara vAlI hoya evI gajenI dhAne raNamAM dhAraNa karate rAjA prayANa karatAM jayalakSmInuM sthAna anusvAra rUpa karate hate. 6 vizeSArtha--ahIM upamAnIya ( = =) ane anusvAra saMjJadarzAvI che. 6 dhanaM tajaJcati sphAti yadatropArjitaM janaiH / kazcanatyAryamaryAdA kalpalatyudyamo'tra nuH // 7 // bhAvArtha ahiM lekee upArjana karavuM dravya vistAra pAmatuM hatuM. Arya maryAdA . daDha thatI hatI ane purUSano Udyama kalpalatAnI jema AcaraNa karato hate. 7 ye guNAstetra sarve'pi yajate'tra jinaM jnaaH| kasko nAma na nUmnAtra vaiyAkaraNa naccakaiH // 7 // bhAvArtha- jeguNa hoya te sarve ahiM hatA. ahiMnA loke jinane pUjatA hatA. ahIM bAhulyapaNe UMcuM vyAkaraNa jANanAra keNa nahatuM? athAta sarvavyAkaraNa jANanArA hatA. 8 vizeSArtha-samAja, naMga, jha, mUnAxmatra-e savarUpamAM saMdhi darzAvela che. kaH paMcAlAjanapado varaNAnagaraM ca kim / kAni vA syuH khalatikavanAnyasya zriyAM puraH // e|| bhAvArtha e nagaranI zebhA Agala paMcAladeza, varaNAnagara ane khalatika vana keNa mAtra che. 9 1 UpadhyAnIya akSaranI AkRti hAthInA kuMbhasthala jevI hoya che.' 2 anusvAranuM cinha sthAnanA jevuM ja hoya che.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 zreNikacaritam. haritakAH phalAnyAmrA divAsmAd dyuzriyo'vamAH / lokopacArAdAnAmiva siddhizva zarmaNAm // 10 // bhAvA AmralathI haraDenAlanIjema e nagathI svarganI zAbhA UtaratI hatI. lekepacArathI zabdathI jema tyAM sukhanI siddhi thatI hatI. 10 vizeSArtha -- zahanI (siddhi boDa-vyA rAnA upacAra ( prayogathI ) thAyaH che. 10 jayaMte dhaninAM dArAH kalavezAtra nAtanoH / janAMnodhinAryAyAH nAryo'jayyAH sudhabudheH // 11 // bhAvArtha - ahI kAmadevanI sauthI dhanavatanI strIe jitI zakAtI na hatI. samudranI srI saritAnA jalathI amRtatA samudranI srI. saritA jitI. zakAtI nathI. 11 itiH prathama saMdhiH / arrant kalAdhAre satpRthvI ze pRyUdaye / svarvadhUdAsyadastraiNe kaH sadAtra na modate // 12 // bhAvArtha zatrune nAza karanAra, klAnA AdhArarUpa, meTA UdayavAlA, ane jenI zrI svarganI strIonuM hAsya kareche, tevA te pRthvIpati Upara haMmezA kANu harSa nAme ? 12 vizeSArtha- vIta asato, kalA AdhAre pRthvI Ize pRthu udaye e sarva rUpamAM svarasaMdhi darzAvela che. mAtApit pivAmahe atra durvAkyakaitave / prAyaH prayuMjate dhIrA RlRkArasvarAviva // 13 //
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNiti . bhAvArtha- mAtA, pitA, ane rUSinA vacanamAM namra ane durvAkyamAM kapaTa karanAra evA e rAjAnI upara , , svatnI jema dhIra lake kAryo karIne joDAI jatA hatA. 13 vizeSArtha -ahiM zigjhari e vAkayamAM svarasaMdhi darzAvela che. A sTra ravarane praga prAyekarI thAya che. tema te rAjAmAM prAye karI dhIraleke yojAya che. RjukRte shehkrtRkaarkauttilynRnmnaaH| vAcekurasamAdhuryamatrerayati sajjanaH // 14 // bhAvArtha- leha karanAra ane kuTilatAthI jenuM mana bhareluM che evA purUSa paNa A sarala kArya vAlA rAjAnI pAse sajana thai vANImAM IkSarasanA jevuM mArya prere che. 14 vizeSArtha--ahiM dAna , e padamAM svara sudhI darzAvela che. pratra biyazAnAM lAMgarI ratudA puNyasAdhanasAmagrI manISAzAlinAM navet // 15 // bhAvArtha - ahiM jene halIza ( kheDuta ) priya che ane jeo buddhithI zAbhita che, tevA purUSone hala vigere cAra padArthamAM paNa puNya sAdhananI sAmagrI thatI hatI. 15 vizeSArtha ahiM javA, DhAkA mAmAe saMdhinArUpa darzAvyA che. gaMgodakojvalaM zIlamatrorIkurute jnH| mahahiniH prasijho'pi na kArakuTilAzayaH // 16 // bhAvArtha ahiM loke gaMgAnA jala jevuM Uqla zIla aMgIkAra kare che. mATI samRddhithI prasiddha chatAM paNa keinuM dadaya akSara jevuM kaTila nathI. 16,
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. vizeSArtha--ahi nx74x331ruM, e sudhirUpa darzAvela che R akSaranI AkRti kuTila vAMkI hovAthI tenI upamA ApelI che. RNArI vasanA ca kaMbalAe~ dazArNavat / prArNavatsatarArNe vA vidyate nAtra kasyacit // 17 // bhAvAya karaja mATe karelu. raja, vacatu karaja, kAMbalAtu karaja, dazANa dezanI jema UtkRSTu karaja ane nAnA vAchaDAnuM karaja tyAM keine hatu nahI". 17 vizeSArtha-- 6 ++La, vasana+La, vaha+, rUALa, ma+DaLa, vasaMta+ i e svarasaMdhinA rUpa darzAvyA che. nayArakI diprAtkItirnAparamarttavAk / gatapAtraprarSajana dharmadhurAyAM prAjJAyate || 18 || bhAvArtha-- te rAjA nyAya pIDitane rakSaNa karanAra, dizAmAM kIArdane phelAvanAra, parama satya vANI khelanAra, prApta thayela pAtra Upara UtkRSTa dayAlu ane dharmanI dharAmAM zreSTa vRSabhanuM AcaraNa karanArA hatA. 18 vizeSArtha--ahiM nayaxgArtta, ka+Rtu, maxRRtta, kapamAyate e svara sadhinA rUpa darzanyA che. rAjanyavIrAH prAkArA yitaveNIlatA iha / prakArayati khe zastratviSA sUryAzupraklayaH // 117 // bhAvArtha-- jemanI veNIlatA jhalakI rahIche evA vIra rAjAo ahi peAtAnA zastrA nI krAMtiva' sUryanA kIraNeAne pratiiimata karI jhalakAve che. 19 vizeSAthaeNahiM ma+>'cita, gAAMta, svarasaMdhinA rUpa HzAvyA che.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . dRSTvaizvaryA tireke'pi dharmaikanirataM janam / acaivakRtamityUhaH kasyAtra hRdi na sphuret // 20 // . bhAvArtha adhika artha chatAM paNa koi dharma parAyaNa evA mANasane joIne Aje kRtArtha thayA " evo tarka konA hRdayamAM skurato nathI? ra0 vizeSArthe-dAjezva, gharSa+[nirad, matha+gva e svara sadhinA rUpa darzAvyA che. ihaiva nUnaM dharmo'sthAdyannAryo'tra ptivrtaaH| kotireva satAM tvekA svairiNI svairacArataH // 1 // bhAvAtha- ahiMja dharma raheluM che, ema khAtrI thAya che kAraNa ke, tyAM badhI strIo pati vratA hatI mAtra purUSanI kIrti ekaja svecchAcArathI sveriNI hatI. 21 vizeSArtha--ahiM phariLI e saMdhi rUpa darzAvela che. dRSTvaudAryaM nRNAmatra zAkhinaste divaukasAm / prelitA trapayA manye praukhaMti smAnyadRzyatAm // 2 // bhAvArtha ahiMnA purUSanI udAratA joIne devatAnA kalpavRkSa lajajAthI saMtAI gayA hoya tema mane lAge che. kAraNa ke te anyane dRzya thatAM nathI. rara vizeSArtha-dAmArtha, ka+gDhatA, ka+ti, e svara saMdhinA rUpa darzAvyA che. yadupekAyate dharmo yadupekAyate zrutam / tadupati thavAti dharopaivate ja tatva / 93 bhAvArtha tyAM ekaja dharma vartato hato, eka zAsaka vartatuM hatuM. tyAM jyAM vistAre tyAM buddhi vadhatI hatI. 23
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . vizeSArthas+g , svg ti, 35+gute e svarasaMdhinA rUpa darzAvyA che. ArteSu proSadhIyatsu dharmo'tra prauSadhIyate / ztIdopadizatyApte janatomityavocata // 25 // bhAva the- * Arta-pIDitajana duHkhI thAya che tyAre dharma oSadhInuM kAma kare che A pramANe Aptaja upadeza karatA te leke svIkArI letA hatA. 24 vizeSArtha--ahiM , janatA+goNa e sadhirUpa darzAvyA che. hoSTapIyUSarasaM biMboSTInAmapi nRzam / - pra taimana viMvadattAMtranA 5 I bhAvArtha - biMba phalanA jevA haThavA ahiMnA tarUNa purUSane samUha, biMba jevA hoThavALI strIonA adharAmRtanA rasane atyaMta pAna karI devatApa NAnuM sukha saMpAdana karato hato. 5 vizeSArtha ahiMgora, dhiMvAchANa, viMjhAi e svarasaMdhinA rUpa darzAvyA che. atra nAjhAnadugdhautu tunetrnyNkrH| na vRkSatukrUrabuhinoMkAravimukho'rthiSu // 6 // bhAvArtha- ahiM kei ajJAna rUpa dUdha pIvAmAM mAra je nahote, bIlADAnA netra jevo bhayaMkara keI nahoto, vRddha mArjaranA jevI phUra buddhivAle nahote. ane kai yAcakanI vAcanAne svIkAra karavAmAM vimukha nahato. 26 vizeSArtha- sugo, notu, vRddhatu, nazai, e svarasaMdhi nA rUpa darzAvyA che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. kAmasyAkauhiNI senA striyo'tra prauddhvitrmaaH| manAMti praidhyatAM tAsu prauDhiM bijrati kAmitAm // 7 // bhAvArtha ahiMnI praDha vilAsavALI strIo kAmadevanI ahiNI senA rUpa che teo Upara prerelA mana prauDha kAmIpaNAne dhAraNa kare che. ra7 vizeSArtha--alakALI, makara dAtA, kapi e svarasaMdhinA rUpa dazAvyA che. iha praiSyAH kalAniSNAH priypresspurHsraaH| kuvaityadhipateH preSaM mUrdhni zeSAmivAmarIm // 2 // bhAvArtha ahIM uttama kalAvAna purUSa priya evA AjJAkAra ne Agala karI rAjAnI AjJA devatAnI zeSA (prasAdI) nI jema mastakapara dhAraNa kare che. 28 vizeSAtha-1X:, mag, kaSa e svarasa dhinA rUpa darzAvyA che. smaravadhvA vijeyo'janayanA lAkRtinujAH / nAyikAH pezalArAvA rocaMte'tra stavocitAH // 3 // bhAvArtha - tyAM kAmadevanI strI ratine jitanArI, kamala jevA netravALI stra akSaranA jevI vAMkaDI AkativAlI bhujAne gharanArI, kemala svara bolanArI ane stuti karavAne yogya evI vAyakAo rahe che. 29 vizeSArtha---, e svarasaMdhi pada che. gavAzvinIveMzaMsA gavAkSAtsImanUmikAH / goprazvApyAyinIrgozvaprItyedaMte'tra sapriyAH // 3 // bhAvArtha tyAMnA loke pitAnI priyA sAthe rahI gAya tathA athavAlI,
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam : mAya vRSabhAnI jevI kAMDhavAlI, ane gAyA tathA azvene tRSThi ApanArI sImanI bhUmIne gAya tathA azvanI prItivaDe gAkhamAM rahI jIve che. 30 vizeSArtha-moxzvinI, gotra, zoxJakSAta, zoxazvoxgaNIyA gavADhi gaNunA rUpa saMdhithI darazAvyA che. B. ta IzvaratayArAdhyA ye'smA pratanvate natim / tasmAdiH spRhayati baMdhavenaM stavIta yaH // 31 // bhAvArtha huM badhu, jeo temane (adbhutane) namana kare che, tee izvaranI jema ArAdhavA cAgya che. je temanI stuti kareche tenI upara iMdra spRhA rAkhe che. 31 dharmo vaMdya itaH prAnU deva arhanniti smRtaH / yazo dadhyatizetyasya vaco madhvaninAvukam // 32 // bhAvArtha-- emanAthI vadavA yAgya dharma thayelA che. te atyaMta evA nAme kahevAya che ane temanA yaza dadhithI atizaya che ane temanA vacana madhu-madhane parA bhava kare tevA madhura che. 3ra vizeSArtha--va+j ityAdi sadhirUpa che. tadasAveva devo'stu nayanaM nAyakazca te / AgaMtAvapi zityaM zrUyate'tra tamopahA / / 33 / / bhAvArtha. te eja tamArA deva, tamArA netra rUpa ane nAyaka he|, A pramANe tyAM AgaMtuka ( mijamAna ) mANasane karAtI ajJAnane nAza karanArI zikSA sAMbhaLavAmAM AvatI hatI. 33 tatrAsti vibudhaiH stutyaM zrInivAsakuzeSayam / saudharai viSNurai pUrNagRhaM rAjagRhaM puram // 34 // bhAvArtha.-- te dezamAM devatAone stuti karavA ceAgya ane lakSmInA vilAsathI bhara
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . pUra evuM rAjagRha nAme nagara che. jenI aMdara AvelA ghara mehelanI lakSmI ane vAsudevanI lakSmIthI paripUrNa che. 34 vizeSArtha--ahiM kupA , hai, e vyAkaraNanA jANavAgya rUpa darzAvyA che. piye pada va zrAvahule'tra tadAnaghAH / higavyUtispRzo jainyaH kasmai no arucan giraH // 3 // * bhAvArtha - pitRonA pakSanI jema bahu zrAddhavAlA e nagaramAM nirdoSa ane eka jana sudhI saMbhalAya tevI jaina vaNI kene rUci kare tevI na hatI. 35 vizeSArthaahi pUti, gavana, e saMdhinAru5 darzAvyA che.. iti dvitIyaH sdhiH| a apeMhi dRzo mArgAdi IkSA jAtu mAstu te / / niSTa svIkArna mA purva vila ane te dda | ISatuH pitarau yau tvAmUSaturnarake hiM tau / grAhuttei nIvita rahe tyAM tenuM ye nakUcatAH | OM It amajjayastvaM svakulaM sijhajjvalamapanviva / ityaniSaMgaparuSaM zrUyate nAtra nASitam // 3 // bhAvArtha - tuM daSTinAmArgathI dUra ja " "tArI dRSTi haze nahI ? " ahiMthI hamaH bhuja UThI jA " " AvI rIte tuM mAnIza nahI " " je mAtApitAe tArI IchA karI hatI te mAtA pitA narake paDayA che" je tArI stuti karavAne ujamAla thayA che, teoe jIvatamAM jhera khAdhuM che" "teM tArA ujavala kulane DubAvI dIdhu che? A pramANe kaThora bhASaNa je nagaramAM sAMbhaLavAmAM AvatuM na hatuM. 36-37-38 * ahiM anyamationA pitRono pakSa levAno che. teo bhAdaravA mAsanA kRSNapakSane zrAddhapakSa kahe che. bIje pakSe zrAddha eTale zrAvaka levA.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. vizeSArtha -agadi rUkA, +riNa, mANavuM, e luksaMdhanArUpa darzAvyA che. nAvAyuyaMti mithyAtvaM baMdhaviSTArthasikSyaH / tatsamyaktvaM najetyatra bodhyate baMdhutA budhaiH // 35 // bhAvArtha "he baMdhu, mithyAtva ane ISTa arthanI siddhio tane bAdhA kare nahI, tethI tuM samyakatvane bhale 7 A pramANe jemAM prANa purUSoja potAnA baMdhune bedha kare che. 39 vizeSArtha--vaizorUdArtha, e saMdhina vikalpa darzAvyuM che. zriyAzrayAvahyAvAM zrIkRSNayorupamAmaho / iti brUto nu saravyatra saulAgyAiMpatI mithaH // 40 // bhAvArtha- hesakhI, ApaNe baMne bhAvaDe lakSmI ane kRSNanI upamAne prApta karIe chIe," e pramANe jyAM strI purUSa paraspara saubhAgyathI vArtA kare che. 40 dRzAvete nutpalAnne bADhU etau biSopamau / pAdAvimau padmakAMtI amI AdarzanA nakhAH // 1 // bhAvArtha Abe AMkho kamala jevI che. A be bAbu biSa puSanA jevA komala che; " " A be paga kamalanA jevI kAMtivAlA che ane A nakha darpaNa jevA che. 41 vizeSArtha-purapAme, vAhUjhagi, gIza. e lun saMdhinA rUpa che. ehi no dhiSaNaatra zaMsatAni yadamyasi / stotumityaMganAni kayA huteha vAkpatim // 2 //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . bhavAI he vRhaspati, ahiM Avo Aje che te vakhANe. A pramANe nagaramAM vRhaspatine kahe che. 4ra vizeSArtha-dhivi+matra, ItyAdi lusaMdhinA rUpa darzAvyA che.. iti tRtIyaH saMdhiH janatA putrannAgatra sthitA sazuruzAsane / ardhyAnacaMti vaangmtyaakssiptvaakptivaagmtiH||43|| bhAvArtha ahIM lokone samUha putravAle ane sadgurUnI AjJAmAM rahenAre hate. valI te potAnI vANI tathA matithI vRhaspatinI vANI tathA matine tiraskAra kare tevo hato, te haMmezA pUjavA gyanI pUjA karatA hatA. 43 vizeSArthaaryta, e vyajasaMdhinuM vikalparUpa darzAvela che. SaNmukhaM SaDmukhaguruM zauryeNAtra vigahate / / jaganmanommalAgastyaH kakunmaMDala jinnRpH|| 4 // vizeSArtha ahIM dizAone maMDalane jitanA rAja jagatanA manarUpa jalana, malane dUra karavAmAM agatya jevo hato ane te potAnA zairyathI cha mukhavAlA kArtikeya tathA tenA pitA zaMkaranI paNa niMdA karAvato hato. 44 vizeSAthe-ahiMpAuM, vupurva. narqx, gavma, vI* paMkaja, e vyaMjana saMdhinA vikalparUpa darzAvyA che. vAGmayaM yasya yanmAnaM sattAvaharNayatIha / vAkbUrA apyavAkzUrA jAyerannasya tu stutau // 5 // bhAvAje rAjAnuM sattAvALuM ane jeTalA pramANunuM vAlmaya varNana kare che, paNa
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . enI stuti karavAmAM te vANamAM zUravIra evA paNa purUSo vANImAM azaravIra thaI jAya che. 45 jJaka zyAmitAsuhRktro raajhaariindhiyunychitH| jagacvetAMzupAdairvAgamazcaityaM guNairiha // 6 // bhAvArtha-- tyAM rAjAnA zatruonA mukha upara zyAmatA hatI ane caMdranA karaNethI jagatanI jema guNethI caiitya uvela hatuM. 46 vizeSArtha--ahiM kaqxdhatA, jAtAM , maurya, e vyaMjana saMdhinA rUpa che. dazadika ratavAkzrIcyAmAzrito'trAgato navet / avAklayo'pi vAczladago niHsvo'pi prAzriyA yujaH bhAvArtha ahiM Avelo purUSa dazadizAomAM prakhyAta vANI ane lakSmIne A zita thAya che. je vANI mAM catura na hoya te vANImAM catura thAya che ane prathama nirbana hoya te lakSmI sAthe joDAya che. 47 vizeSArtha--vikRta, gavA :, vAcA e vyaMjana saMdhi rUpa darzAvyA che. ajhalorapi no vAtI vAgdhIno yaH puraa'budht| sotrAvAgahInagoSThIgo'jjJalbaI veda vAGmayam // 4 // bhAvArtha je purUSa pUrve vANI vagarane svara ane vyaMjananI vAta paNa jANato na hatA, te ahiM vANI jANanArA purUnI zeTTImAM rahI svara ane vyaMjana. sabadhI vADmaya jANato hato. 48 vizeSArthe-cazno , vAvIrA, gavAhIna, e vyaMjana saMdhimAM rUpe darzAvyA che.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ enirita. turApADtve'pi vIrANAM rAjJo chiTutibbaM yshH| jIjaDatra nA punarvanitAla | HD | bhAvArtha jo ke vIra puruSonuM parAkrama vijyamAM che tathApi rAjAnuM vijaya saM. baMdhI yaza jayatane harSadAyaka ane vikAzita tathA nimala tyAM gavAtuM hatuM. 49 vizeSArtha-suITI nAta -e saMdhirUpa che. vAg blAdinniH kakuistidaMtojvalajalA iha / annArikAH sukhA vApyaH kAryate rAjasatkRtaiH // 9 // bhAvArtha vANIthI AnaMda ApanArA rAjAnA satkAra pAmelA purUSe diggajanA daMtanA jevA uvala jalavALI, jalathI bharapUra, ane sukhadAyaka evI vApikAe ahiM karAve che. 50 vizeSArtha- vAmi , krata , gAma , e vyajaMna saMdhirUpa darzAvyA che. saccaritralasacgayo vijjoSI jagajjayI / nAtyatra nUminRllokaH zAsa akuTilAzayAn // 51 // bhAvArtha- uttama caritrathI jenI kAMti prakAze che, zatraone je bAle che ane je jagatano vijaya kare che evo rAjaloka akSara jevA kuTila (vaka) dakayavAlA purUSa Upara zAsana calAvate zobhe che. 51 sarvakrUrairjagaddIkiM khyaataavuddddaamrorjitaiH|| yazomayadhvanahakaistrAte na prIyate'tra kaH // 55 // bhAvArtha jagatamAM vikhyAta evA sarva kUra purUSane phUra karanArA, vighane dUra kara
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . vAmAM ugra ane jemanAvazapa vAgha vAgI rahyA che evA purUSathI rakSaNa thayelA e nagaramAM keNa prasanna na thAya? para vizeSArthanA, kAma, kvana e vyaMjana saMdhinA rUpa che. tsaakaaraayitshikhairnisskuttaavaasttpraiH| mayUraiH kRtataczladaNakekA kasyAstu no mude // 53 // bhAvArtha... jemanI zikhAo ja akSara jevI che ane jeo TekarAno vAsa karavAmAM tatpara che evA mayura pakSIoe karelo manohara kekArava tyAM kone harSa Apato na hatI. 53 vizeSArthe-ahiM tana-jAti , ta+ , e vyaMjana saMdhinA rUpa darzAvyA che. yuDiha prekSyate nityA muguNatrapavanihA / dhImAninyo'rthinAM cAtra kimatraikaM na citrakRt // 5 // bhAvArtha ahiM guNavAnane te lajajA utpanna thAya tevuM buddhimAna gRhastha ane yAcakone ja dAna levA vakhate yuddha thatuM hatuM. ahiM Azcarya utpanna kare tevuM eka paNa zuM na hatuM? 54 vizeSArthaT-3 e vyaMjana saMdhinuM rUpa che. hasaMzcazmasaM vakte vahaMgayAM riha / prAga varatraviniTIvalananam II paNa !! bhAvArtha - mukhathI caMdrane hasI kADhatA ane ratinI chAyAne vahana karatA tApi zAMta thaI pharatA evA muni ahiM janane TALI nAkhatA hatA, papa 1 caMdrane hasI kADhe tevA suMdara mukhavAlA ane rati eTale prIti bIje arthe ratinI chAyA kAMtine vahana karatA ema virodhAbhAsa thAya che.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. vizeSArtha-sana paH, vAva, kAmara, punAstA e saMdharUpa darzAvyA che. pumAMSTagitacetaskaH sudRzAM tatra vijrmaiH| tAMstAnanunavan nAvavizeSaM yAti cAtra hi // 56 // bhAvArtha tyAM suMdara daSTivAlI strIone vilAsa vaDe jenuM citta AcchAdana thayeluM che e purUSa te te vilAsa ne anubhava karatAM chatAM paNa vizeSa bhAvane pAme che. 56 vizeSArtha-juvAna-wta, tA+jJAna, e saMdhi rUpa darzAvyA che. sUktijyotsnApuMzcakoraistathA puMskokilasvaraiH / phuTaphimuputya purA thas | bhAvArtha subhASita rUpa cAMdanImAM cakera pakSIrUpa, kelinA jevA svaravAlA ane halakA purUSonI parSadAthI vimukha rahenArA evA catura purUSAthI e nagara bhatuM hatuM. 57 vizeSArtha -, +o, , e saMdhinA rUpa che. apuMSTihinatAnAniH kAle puMsphalado nRpH| sevyate'tra nayI doSmAllIlAlUnAripurazaraiH ||e|| bhAvArtha napuMsaka ane TiToDA jevA purUSomAM agnirUpa, samaya para purUSa phalane ApanAra, nItamAna, parAkramI ane bANathI zatruonA nagane lIlAmAtramAM chedanAra e rAjAnuM ahiM sevana karavAmAM AvatuM hatuM. 58 vizeSArthaj+dipa, +, roNAcA , e saMdhirUpa darzAvyA che.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ? zreNikacaritam wiAMka pharva vaNAM nidhanAM ramo nidhiH |ii ghaNA bhAvArtha ahiM kAmadevane jitanAra zatranI hiMsA karanAra ane yAcakAmAM nahIM bhalAra ane varganA nava nidhiomAM dazamA nidhi rUpa che. 59 vizeSArthanava+jJAnaM, +za+nanA e saMdhinArUpa darzAvyA che. tanvIlazriyAM rAgaM jAnazAstrArthavistaram / rAja-zaka zva zrInirninaeiMbaM dhanavyayaiH // 6 // guNaM nRzaM vazIkurvAkArakuTilAlakaH / raMramyate jano'muSmi eDhaukamAnAkhilepsitaH // 61 // yugmam / bhAvArtha- zIlalakSmI upara rAga vistAranAra, zAstrArthanA vistArane jANanAra, idranI jema lakSmIvaDe virAjamAna, dhanano vyaya karI dAridrane nAza karanAra, guNane atize vaza karanAra, baLa akSara jevA vAMkaDIyA keza rAkhanAra ane sava vAMchitane saMpAdana karanAra evA leka ahiM atize krIDA kare che. 60-61 bhAvArtha-tAkAra, nAnAlAI, nAnA, nidAna hi, vALA , gaLa+ja e vyaMjana saMdhinArUpa che. alaMcake'tra sAmrAjyaM sevyaH puMniH priyaMkaraiH / naiko nRpaH zaMkaraujA: samyannauvalasaMcayaiH // 6 // bhAvArtha- priya karanArA purUSone sevavA yogya evo, ane uttama prakAranA niaukA sainyanA saMcaya vaDe zaMkara je parAkramI te rAjA potAnA sAmrAjyane alaMkRta karatA hatA. te je bIjo kaI rAjA na hatA. 62 vizeSArtha-bdha navajI e saMdhirUpa darzAvyuM che. che te caturtha idhA che
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . nizcityArthamihAptebhyazvAtrANAM purataH zrutI / niSThakayati nistaM'dhiyo vyAkhyAnavezmasu // 63 // 1e bhAvArtha ahiM: vyAkhyAna zALAomAM abhyAsa karatA vidyArthIonA kAna mA na pAsethI arthanA nizcaya karI buddhine jAgrata karI khIlAve che. 63 vizeSArtha -- nim+ciya, AptebhyaH+chAtrANAM nis TaMkayati, me visarga sa dhinArUpa darzAvyA che. pravAzvo'yaM juvaH pRSTaM khuranyAsaiSThakArayan / nirIkSya zrImadaM so'pi dasyuDati vajriNaH // 64 // bhAvArtha ahIMnA anya pAtAnI kharI mukI pRthvInA pRSThane DAkAratA te paNa lakSmInA mada joi iMdranA Uce:zravA andhanA tiraskAra kare che. 64 vizeSArthaM - buranyAsaiH + TakArayan hayaM thuDati me saMghiya vyAche. hRSyetkaH khalu nAlokya latAH kAraskarAnapi / vyabhuvAnAH dizaH khaM cAmodaiH sumanajairida // 65 // bhAvArtha-- dizAo ane AkAzamAM vyApI rahelI latAone tathA maherane joI temanA puSpanA mugaMdhavaDe ahi~ kANu khuzI,nathI thatuM? 65 vizeSArtha - - kAraH+karAna, me saMdhi35 zIvyu che. itaH phalitAH pazyatvitaH puSpa mitaH phalam / vAsa: kaumamita: psAnapAnAnItaH sakhe navAn // 66 // itaH zAlA rathAzvenA itaH zarukadhanvinaH / itaH zRNucai: SaDjJASA ito maMjUdayAH kharAH // 67 // itoMganAH pazya manodaraM kiM punaratra na /
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 zreNikacaritam . ityAgaMtUn ramayate pauravargaH svakAniha || 68 // bhAvArthe "huM sakhA, A tarapha nAgaravela jIve, A tarapha puSpa jIve, A tarapha phala jIvA, A rezamI vasra jIve| ane ! suMdara vAhana jIve, A tarapha zAlamAM jIvA, A ratha tathA hAthI jIvA, A catura dhanuSyadhArI jIveA, A tarapha suMdara svaravAlI cha bhASAo sAMbhalA, ane A tarapha muMdara zrIe veA, ahiM maneAhara vastu thI nathI ? " A pramANe jyAM nagaranA leAkeA peAtAnA mijamAnAne AnaMda ApatA hatA. 6-67-68 vizeSA----ahiM visargasAdhanA keTalAeka rUpa darzAvyA che. ka hAsti na yo vAgmI ka ihAsti na yo budhaH / aasi ko na gaMjIraH ka ihAtra na vatsalaH // 65 // bhAvArtha-- ahiM vAcAla kaNa na hatA. ? ahiM paMDita keANa nathI? ahi ga'bhIra kANa nathI? ane vatsala kANu nathI. 69 agniratrAhitAgnInAM gRheSvanvadamijyate / jivhA abhyutkitAmaMtrairdiraNyAdyA nadIrayan // 70 // bhAvAya ahi" agni pUjAnA dharamAM maMtrathI peAtAnI hiraNyAdi jinhAne UchAlatA agni pratyeka grahamAM haMmesA pUjAya che. 70 vizeSArtha----na:xsatra, nindA:xgamyu. daLyA dyA:xTrIyan e saMdhirUpa darzAvyA che. no ahaskara noviMdo nago i nago aja / gho anaMtAgho agne jo gaMdharva jago hara // 71 // gho dhaneza brUtAyaM katamo vo yadatra vaH / guNA dazyaMta ityatra sudhIrvvadati rAjani // 72 //
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. bhAvArtha he sUrya, huM caMdra, he iMdra, he aja-brahmana, he anaMta, he agni, he garva, he zakara, he kubera, tame kaheA tamArAmAMthI konA guNa amArA rAjyamAM jovAmAM Ave che ! ema jyAM sad buddhimAn leAka he che. 71-72 vizeSArtha--mA+ga 4ra, moxrUMTo, manoX,manoxgana, cor anaMta, vAxgane, mo+baMdha, maLo, avAma+dhaneza, sudhI:-cata e sabodhanavAlA sadhirUpa darzAvyA che. 21 sadyutiH strIjano lIlApaTuratra supI sutuH / tattvatInAM nira:pati: myAtra cAdALIyaMti: II 36 // bhAvArtha-- ahiM zrI leAka kAMtivAlA, lIlA vilAsamAM catura ane sArIrIte prasanna karanAra hatA, temanA pationI vANI uttama hatI ane jainamuni syA dvAda vANIne khelanAra hatA. 73 vizeSArtha--gfrvruttu,: fr:,xAta:, yAdvAnI+ti: e sadhirUpa che. dhUH pate mAtarAzAskha pitardRSTiM zubhAM tanu / iti dhUrpatayo'pyAhustanayAH pitarAvida // 74 // bhAvA he gRhabhAra vahana karanArI mAtA, AzISa AyA hai pitA sArI najara kare, A pramANe gRharAne vahuna kastAra putrA, ahiM peAtAnA matA pitAne kahetA hatA. 74 vizeSAthaeN.te, mAta+JAzAstra, pita+dAda, dhUtaya, e sAdharUpa dazAvyA che. jIyAzciraM he pracetA rAjan duSThaniyaMtraNAt / vIrastrI vAti praceto rAnanA dhAvattA | ii bhAvArtha
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . he utkRSTa dAyavAlA, rAjA, duSTa purUSane niyamamAM rAkhavAthI tame cirakAla jaya pAme hevIra strI vAlA rAjA, AhAdaka paNAthI tame utkRSTa cittane dhAraNa karanArA cho, 75 vizeSArtha -- jIvADavAM, tArAgavuM, e saMdhirUpa darzAvyA che. naparbudhAhapatinna prajAMnojinyahaHpate / - aharajAsya jIvaH tvamagaNeyAnahargaNAn // 6 // bhAvArtha agni ane sUrya jevI kAMtivAlA, prajArUpa kamalinImAM sUrya samAna ane divasanA kamalA jevA mukhavAlA he rAjA, tame asaMkhya divasa sudhI jIvo 76 vizeSArtha-1Fxgs, mAjhama, gata sadagagA, e sarva saMdhirUpa vyA che. eSa sa dhoravAtaritkalyAsaMninnAdbhuvam / ahorAtraH sako mAnUnaiSako yatra te stavaH // 7 // bhAvArtha- teo kalpavRkSa samAna svargamAMthI pRthvI upara AvI che. jemAM tamArI stuti nathI thaI e te eka ahorAtra gayo nathI. 77vizeSArthe-:+H: +:+: TE:+: e saMdhirUpa darzAvyA che. eSopyaneSo yasyeha guNaudhastava nAsate / devaH kamalinIjAniH so'pyaso nAsi sAMpratam rANA bhAvArtha... he rAjA, je tamArA guNano samUha ke jenA jevA bIjAne nathI te vi zobhe che, jenI.sI kamalinI che e saryadeva paNa te nathI evA tame hamaNA prakAro cho. 78 vizeSArtha-pagapa, jhagajhaga e saMdhirUpa che.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. parvagarvita iMduH ka eSa batrasya te puraH / svArAjya naccai rajyAmazvAyAmAzritya tasya na // 7 // he rAjA, tamArA chatranI Agala parvaNImAM garva karanAre cadra kANu mAtra che. tethI te chatranI chAyAnA Azraya karI ame svarganA rAjyamAM paNa AnaMda "bhAmatA nathI. 7 vizeSArtha - ka + eSaH + chatrasya, svArAj+uccaiH + rajyAmaH chAyA~ me saMdhi35 darzAvyA che. iti nyAyarato rAjA pure'tra chadmanA vinA / gatI niH parAM prItiM prajAbhiraninaMdyate // 80 // SadbhiH kulakam / 13 bhAvArtha evI rIte A nagaramAM kapaTa vinA nyAyamAM prItivAlA te rAjAne parama prIti pAmanArI prajA abhinadana Ape che. 80 vizeSArtha -- nyAyaratiH rAjA se saMghiya hazIla che. kalAkaranAsnnA mAcchidatkopi naH kalAm / kalAitihanyasaMti kalAbekatarA narAH // 81 // bhAvArtha kalAmAM pravINa purUSAe nahIM khAMcI lIdhelI amArI kalAne kAI paNa khAMcI le nahIM ema dhArI kalAmAM ati pravINa purUSA ahiM kalAnAM satata abhyAsa karyA kare che. 81 vizeSArtha - mA+acchidat, me saMdhi35 che. // iti paMcamasaMdhiH // zabdarUpaM yathA dhAtuvinaktinyaktamarthavat / liMgatAM citrakarmeti zriyo'tra janavezmasu // 81 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98. zreNikacaritam . bhAvArtha ahiM lekanA gharamAM zabdarUpa sAta dhAtuo vibhAgathI ragita artha dravyavAnuM ane liMga-cihavAlu citrakarma hovAthI lakSmIo rahelI che. 82 vika-ahiM zabdarUpa, dhatu, sAta vibhakti, arthavALuM liMga sahita nAma sUcavyuM che. ethI "jhavavAnukasA kAtaram' e sUtrArtha sUcita thAya che. vyAkhyAyaMte'tra zabdajhaiH sapta syAdivinaktayaH prathamAdyAH zrutadharairiva nArakalUmayaH // 7 // bhAvArtha ahiM zabdazAstra jANanArA paMDite jema jenazAstrajJa purUSe sAta nArakInI vyAkhyA kare tema prathAdi svAdi sAta vibhakitaonI vyAkhyA kare che. 83. vi_yAkaraNamAM sthAdi sAta vibhaktinI vyAkhyA kahelI che. kopyapyAkAravud puMsAM tatvasaMbuddhirAgamAt / .. ano'minadIzropadhA zujhanusaMgatA ||mmaa bhAvArtha ahiM purUSane AgamathI tatvane sAro baMdha thAya che ane pAparUpa agnimAM nadI samAna zuddha zraddhA anusaMgata rahe che. 84 vika-ahiM saMddhi saMghodhana, gAma, 35thA vigere vyAkaraNanI zabda saM. - jJAo darzAvI che. atra zabdAgama zva vyaMjanAnAmivArhatAm / na caturviMzaternArcA dhuTsa va pravarttate // 5 // bhAvArtha * ahiM vyaMjanone zabdanA AgamanI jema cAvIza tIrthakaronI pUjA - dhum saMsAnI jema nathI pravartatI ema nathI athAta pravarte che. 85 viTa-ahiM gAma, I saMjJA e vyAkaraNanI saMjJA darzAvI che.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam vodaya sphaTikavaimUryajyotISyatrADhayavezmasu / pRkte smaraMti straiNAni gAMgayAmunavAriNI // 6 // bhAvArtha ahi dhanADhaya lekanA gharamAM Tika vi maNinA teja joI strIonA samuha gaMgA ane yamunA nadInA malelA jalanuM smaraNa kare che. 86. vi-sphaTika veta hevAthI gaMgAjala jevuM ane vairya zyAmahevAthI yamunAjala jevuM lAge che. ahiM raLI, e prathamanuM dvivacana darzAvyuM che. payAMsIva sapadmAni vidyuta shvaaNbudaaH| zriyaH sadAnA nAtyAryetyAptAna kaMnyAtra zaMsati // // bhAvArtha " he Arya, padma sahita jelanI jema ane vidyutavAlA medhanI jema laramIe dAnasahita zeSe che A pramANe ahiM kanyA potAnA Asajana ne kahe che. 87 viDa- Na, vjAne, vizuvaitaH vigere pramAvibhaktinA bahuvacana darzAvyA che. siMdhugaNAnAM sarveSAM sarvasyAHsukhadaM nuva / senAnyamiva zatruTvaM nautyatrocyAH patiM janaH // // bhAvArtha - ahiM sarva siMdhu gaNene tathA sarva pRthvIne sukha ApanAra ane senApatinI jema zatraone chedanArA evA rAjanI lAke stuti kare che. 88 vi-ahiM thAta, senA naM. rAtru e bIjI vibhakitanArUpa darzAvyA che, agraNyaratigarvabvAM paravadhvai zriyai nRNAm / nAtra pravarttate kIrtigrAsakIlAlapA: spRhA ||nn|| bhAvArtha-- ahiM agraNI jananI aprIti tathA garvane chedanArA purUSane parastrI
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 zreNikacaritam. tathA para lakSmIne mATe peAtAnI kIrti rUpa grAsanA rUdhirane pAna karanArI spRhAthatI nathI. 89 vi0-agraNI, garvalvAM, parabadhvai, zriyai, kIlAlapAH medhAM vilati 35 hazIvyA che. rAjave ghusadAmadIna netA loko'tra zAtravAn / viduSAmUrnirapyatra syate du:kharAziniH // 50 bhAvArtha jema devatAonA rAjA iMdra parvatanA bhedanAra che tema ahiMnA leAkeA zatruAnA bhedanAra che. ahiM vidvAnonA nivAsa du:khanA samUhathI rahita che. 90 vi0- sadAm, bhettA, zAtravAn viduSAm me 20:35 zIvyA che. diGmukhAni caityanAMji kurvazcatvAri kIrtiniH / nRpo'tra dviSatapaternItezvAmaMsta jIvitam // 1 // bhAvArtha ahi pAtAnI kIrtithI cAre dizAonA mukhane caityavAlA karatA rAjA zatruone pacavAthI ane nItinA vartanathI pAtAnA vitane sala mAnatA hatA. 91 vi0 - caityabhAMji, catvAri, pakteH me vilati35 zIvyA che. myAditAya lokAnAM harzito'dhveti kovidA / pazo guNAna vodurihAryaMti guroH padau // 92 // bhAvArtha ahiM leAkAnA hita mATe jemaNe mArga batAnyeA che" ema dhArI vidyAnA ghaNA guNane vahana karanArA gurUnA caraNane pUje che. 92 vi0 - adhvA, voduH me vilatinA 35 hazIvyA che. khaM yuSmadadhikaM nItivinavairyo'bhimanyate / mUDhaH sananetyatra varNyate vibudhairnRpa: // 93 //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam... bhAvArtha-- che je nItinA vaibhavathI pitAne tamArAthI adhika mAne che, te zukra mUha che >> ema ahiM vidvAno rAjAne varNave che. 93. vi-3rAnA e vibhakitanuM rUpa che. AauraprAptajarasairapi prAptajarairiva / tapasyate'tra jUtenyo hitai noMgeSu niHspRhai ||e / bhAvArtha jemane jarAvasthA prApta thaI nathI evA Arya leke prANInA hitakArI ane bhegamAM nispRha thaI jANe jarA prApta thaI hoya tevA thaI ahiM tapasyA kare che. 94 vinA , na e vikalpa thayelA zabdarUpa darzAvyA che.. janAnAM netrayoH prItidAtuH svarNasya sidhyo| prApto'tijarasa: sihAdupadezo'tra kalpate // 5 // bhAvArtha suvarNa siddhivAlA lokonA netrane prIti ApanAra ane ati vRddha evA siddhathI prApta thayela Upadeza ahiM pravarte che. 5 vi0-rAd, gatinA e zabdanA khAsarUpa darzAvyA che. kulenAtijarasinAM dhAsyate yoginAmada / hitaM lokAya sarvasmai vizvasmai priyakAriNAM // e6 // bhAvArtha- sarva vizvane priya karanAra ane ativRddha evA yogionuM kula ahiM lokenuM hita ciMtave che. 96 vika-ahiM gatigAranAM, sarva, viSa e zabdarUpa darzAvyA che. pratApenAtisaryAyAdhyiIyAya mahAsinA / dvitIya maeA tRtIyAyAvaMDyo ? / us ||
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam .. nAsatyayostRtIyasmai sarvasmAdadhikaIye / vizvasmAnayaniSTAya ko'tratyezAyanAnamat ||ekaa yugmI bhAvArtha pratApathI sarvane atikramaNa karanAra, mahAkhathI advItIya, bIjA. maheM, sUrya caMdramAM trIjA, azvinI kumAramAM trIjA, sarvathI adhika samRddhi vAlA ane sarvathI nyAyaniSTa evA ahinA rAjAne keNa nathI namatuM 97 98. na nItinavato'nyasminnasame'pi zriyA pure / taittiItyo matyatiiiNiI I g : bhAvArtha- lakSmIthI atulya evA A nagaramAM tArA jevI nIti bIjA nagaramAM nathI ema pavana jina caityanI patAkAnI ghugharIonA dhvanithI nagaranI sthiti kare che. 9 vi- mana ' e zabda rUpa darzAvyuM che. saMjJAyAmiva sannItau sarvanAmattvavaklamaH / sarvAdInAmiva nRNAM zabdazAstra zvAtra nA // 10 // bhAvArtha saMjJAmAM jema sarva nAma paDyuM tema ahi Uttama nItimAM hAni hatI arthAta bIla kala hatI nahIM ane sarvAhinI jema purUSone ahiM zabda zAstranI jema hato. arthAta zabda zAstramAM jema nA erUpa che tema tyAM ja vANuMmAM keIne nA niSedha nahute. 100 viDa-saMjJA nAmamAM sarvadi paNuM pravarte nahIM. tema nItimAM hAni pravarte-- tIja nahatI. nar e zabda zAstramAM mAtra ha. keIne niSedha karavAmAM nahIM, athavA nA e jema avyaya hevAthI zabdazAstramAM nathI gaNAte tema koI purUSAmAM te hate nahI. pUrvasmAcca parasmAca rAjakAdadhiko guNaiH / nRpaH zrIzreNikastatra rAjalakSmImapAlayat // 10 //
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . bhAvArtha pUrvanA ane paranA rAjasamUhathI guNavaDe adhika evo zrIzreNika rAjA te nagaramAM rAja lakSmIne pAlato hato. 101 vi-dhUma pUrA e sarvanAmanA rUpa darzAvyA che. maMtriniH sadasaJcAsya zAstranItyopadarzitam / anvarajyata pUrva evaM pake'lau na puna: paraiH // 10 // bhAvArtha e rAjAne maMtrIoe nIti zAstravaDe sata (sAruM) ane asata (naThA) ema be pakSa batAvyA hatA, temAM rAjA zreNika pelA pakSa (satanA) mAMja anurAgI hatIbIjA (asata) pakSamAM anurAgI na hato. 102 vizeSArtha-pUrva, ghare, e sarva nAmanA saptamInA rUpa che. pUrvAmnAyAdapramAdyannaraHkarSan zriyaM raNe / nImanAtari pUrvasmin paraSmiMzca tulAM yayau // 10 // bhAvArtha pUrvanI maryAdAmAMthI pramAdana karavAthI ane para-zatru pAsethI raNamAM lakSmI AkarSaNa karavAthI te rAjA bhImanA pUrva bhAI yudhiSTharanI ane nAnA bhAI arjunanI tulanAne pAmate hate. 103 vizeSArtha-pUrvani, vani , e saptamInA rUpa darzAvyA che. hadi hitIye lokAnAM tRtIyasminvilocane / puraMdare hitIyasmiMstRtIye puSpavaMtayoH // 17 // kaliyugAttRtIyasmA hitIyasmAttathAdimAt / dharitrI dhriyamANe'smillene zlAdhAM surAjani // 15 // bhAvArtha lekenuM bIjuM haya, trIjuM lecana, bIjo dri ane sUrya caMdramAM trIjo
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . e e rAjA pRthvIne dhAraNa karatAM kaliyuga trIjA yugathI, bIjA yugathI. ane pelA yugathI paNa prazaMsAne pAmato hato. 104-15 vizeSArtha --tIrAvana drivAni, tRtIyasmAta, dritIkSAta epAMcamI vibhakitanA rUpa dazAvyA che. hitIyAcca tRtIyAca viSTapAdatizAyitAm / prAgnAraiH saMpadA prApa rAjanvatyamunA mahI // 16 // bhAvArtha- e rAjAvaDe rAjA vAlI thayelI pRthvI bIjA ane trIjA jagatathI paNa adhika evI saMpattine prApta thatI hatI. 106 vizeSArtha_dvitId, ratavA e paMcamInA vikalpa rUpa che. guNAnAM dhAma sarveSAM sarvAsAmutsavaM zriyAm / tvAM nArthate prajA: sarvA ityotsyukyena tuSTuvuH // 17 // bhAvArtha sarva guNenA dhAma rUpa arva lakSmIone UtsavarUpa evA svAmIne tamArI sarva prajA utkaMThAthI evI rIte stuti karatI hatI. 107 vizeSArtha e vibhakitarUpa dazAvyuM che. prajhayA gI:paternAlpe nATapA: satvena maMtriNaH / svIkRtAstena kukhyAnAM prathamaH prathame humAH // 17 // bhAvArtha - buddhi vaDe bRhaspatithI alpa nahI tevA ane satya-balathI paNa alpa nahIM tevA maMtrIo nInA prathama vRkSanI jema svIkAra karelA hatA. 108 vize the-nI thI ucharelA prathamanA vRkSe sArA phala Ape che. temAM pratha-- mathI kula para parAe ucharelA maMtrIo sArI sevA kare che. ga, za, Sa, prathama e sarva nAmanA vikalpa rUpa darzAvyA che.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNitti. surA: katipaye sthAlaM stutyai katipayA narAH / je lAvInAmAmAzcame 2 ja vAminIm | 20 | bhAvArtha te rAjyanI stuti karavAne keIka devatA ane keika manu samartha thatA hatA temaja je kaviomAM ane vAcAla purUmAM agresara hatA teo samartha thatA hatA. 19 vizeSArtha-vi, tikhAra rAmA, vadhe e sarvanAmanA prathamAnA vika95 rUpa che. jhyA api guNAstena bhImA:kAMtAzca dadhire / thAyaMtara vaheMca phezi vinitA phira | bhAvArtha te rAjA bhIma-bhayaMkara ane kAMta manohara evA baMne guNa dhAraNa karato hato ane teNe aMdaranA ane bAharanA baMne zatruo jityA hatA. 110 vizeSArtha-pA ze e sarva nAmanA prathamAnA vikalpa rUpa darzAvyA che. sthAmnA tena samaM krAMtAhitIye'pi mahInRtaH / ' labdhalakSyAH kRtA: svasya hitIyA apimArgaNAH // 19 // bhAvArtha- teNe potAnA balathI baMne mahamRta eTale rAjAo tathA parvata ekI sAthe dabAvyA hatA ane baMne mAgaNa paNa lakSyane prApta karyA hatA. ahiM eka mArga eTale bANa nizAnane prApta karanAra karyA hatA ane bIjA mArgaNa eTale yAcako lakSasaMkhyA vAlA dravyane prApta karanAra karyA hatA. 111 vizeSArtha_dvitI dvitIyA e sarva nAmanA prathamAnA rUpa che. arza api gajA aI pyazvAH sannehire ydaa| tadaivAsthArayo nemurneme nemAstu saMsthitAH // 11 //
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikagharitam. bhAvArtha jyAre e rAjAe ardhA hAthI ane ardha anya taiyAra kayAM tyAMja tenA ardhA zatruo namI paDayA ane ardhA ebhaja rahyA. 112 vizeSArtha-gAM: bahu~, temA neme e sarva nAmanA prathamAnA vikraprupa zAvyA che. pUrvAH parAzca dAtAro nRpAH pUrve parecaye / unayepyamunA dAnakIrtibhyAM te tiraskRtAH // 113 // bhAvArtha... je pUrvanA ane para dAtAra thaI gayA ane je pUrva para rAjA thaI gayA te khate A rAjAe dAna ane kIrti vaDe tiraskAra karelA che. 113 vizeSArya-pUrvA vA: pUrve, je, Gamaye, e sarva nAmanA vikalparUpa darzo nyA che. na jAnImodya katarakatame sunaTA hatAH / rathA dayA vA katarakatamAzcUrNitAzca na // 114 // naranA avayavA daMtaH katame no viSANinAm / vastuto daMtaH katamA nAsmAkaM pAtitAH paraiH // 115 // ityuktadInaM nazyato vidAmAsurna taSiH / dakSiNottarapUrvAsAM pratIcyAzcAMtare raNe 32 // 'maiM // vizeSakam / bhAvArtha "Aje amArA kyA kyA sulaTA mAryAM te ame jANatA nathI, tema tha thai kayA cUrNa karI nAkhyA! te paNa jANatA nathI, amArA gajeMdrAnA ava cava tathA dAMta kayA bhAMgyA? vastutAe amArA dAMta zatruoe kyA nathI pAyA? 9 A pramANe dInatAthI khelatA ane raNamAM dakSiNa, uttara, pUrve
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam, ane pazcimamAM nAzI jatAM te rAjAnA zatruo kAMI paNa jANI zaktA na hatA. 114-115-116 vizeSArtha tarata, utaravAtanAH vAta sAtamA e sarva nAmanA prathama nA vikalpa rUpa dazA che. zaktyA puuvaapraayaabdhestttaughaayaadishshcmH| jigISurnivahAtpUrvAparedeze'tyaricyata // 117 // bhAvArtha vijyanI icchA vAlo te rAjA pitAnI zakti vaDe pUrva ane pazcima samudranA kAMThA para senAne AjJA karato tyAre te eTalI senA hatI ke, je pUrva ane pazcimanA deza Upara UbharI jatI hatI. 117 vizeSA-phUvArA, pUrvavare e vibhaktinA vikalparUpa darzAvyA che. ! katarakatamakAna rAjacakrANavinavairatizAyitAM prapede / guNini ca divasAvarai vipadAvara iva caiSa sahodare'nvara bha vArtha- te rAjA potAnA guNa vibhava vaDe kyA rAjAonA samUhathI atizaya5NAne nathI pAmyA? ane e rAjA guNI janane viSe sahedara baMdhunI jema anurAga karato hato. 118 sannyAyapUrvAya bannANa tasmai satvena pUrvAya na kaH prazaMset / nUtiH prajAnAM tvayakA kRteyaM tvakatkRtAsau nayapAitIti bhAvArtha satyavase mukhya evA rAjAnI koNa prazaMsA na kare? te nyAye pUrva evA rAjAne kahetAM ke, A prajAnI samRddhi tameja karelI che ane nyAya, paddhatI tamArIja karelI che. 119 vizeSArtha-sannApUrvaka pUrvAva, rAga, rAtA e sarvanAmane lagatA
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. rUpa darzAvyA che. nAnAkar " e sUtranA niyamathI thatAM rUpa darzAvyA che. tvatkartRka napaiti pIvarAH saMpadaH pratipadaM nirApadaH / na priyetaranatetarA narA ityasau ripujanairapistutaH // 10 // bhAvArtha... tamArA jevA svAmI prApta thatAM pratyeka sthAne Apatti vagaranI saMpattimAM rahelI che ane keI apriya ane anamra purUSe rahyA nathIA pramANe je rAjAnI zatrue paNa stuti karatA hatA. 1ra0 vizeSArthavitA, tetara evA rUpa rUtara zabdanI sAthe joDI darzAvyA che. darzatithAvuttarapUrvasyai gaMtrIvAsyazyamarijAtiH / dikpAlasyottarapUrvAyA dRSTo nivasati vaagcchtyaam||12|| bhAvA- e rAjAnA zatranI jAti amAvAsyAnI tithie IzAna dizAmAM kSaya pAme che, ane izAna dikSAlanI AvatI daSTimAM te vase che. 121 vizeSArtha--amAvAsyAe izAnadizAmAM phUla ke kAla hovAthI kSaya pamAya che ene izAnadikSAlathI daSTimAM paNa rahevAthI bhaya hoya che. uttarapUrva, uttarapUrvA e sarvanAma vibhaktinArUpa darzAvyA che. dakSiNapUrvAyai vyAmohAnmRgavanitAvannayaMtyai zak / vipine zabarAstadarimRgAkSyai mArga kRpayA darzitavaMtaH || ? | bhAvArtha- vananI aMdara mRgalInI jema satvara mehathI dakSiNa ane pUrvanI vacce nAzI jatI te rAjAnA zatrunI strIne bhilla leke dayAthI mArga batAvatA hatA 1rara vi- pUrvA e sarvanAmanuM rUpa darzAvyuM che.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam .. 35 naMdAnidhA tasya vinodharAnujo devI. vivekAmRtapA a jAyata / vAgdevatAhIrasamuzkanyayA maitrI vidhau tIrthatayArcitA budhaiH // 13 // lAvArtha-- te rAjAne vivekarUpa amRtanuM pAna karanArI naMdA nAme rANI hatI ane sarasvatI ane lakSmInI maitrInI vidhimAM jene vidvAnoe tIrtharUpe pUjelI tI. 123. iti zrI jinaprabhasUriviracite zrIM zreNikacarite. durgavRttighyAzrayamahAkAvye dezanagaranAyakavarNano nAma prathamaH sargaH // dvitIyaH srgH| aMba nAratyaMbike zrIraka rAjyAdhidevate / aMbADe'pisute'bAle zavyeSA katamA nu vH||1|| anagAte manoyone priye ajarasIjite / ityasyA mRganetrAyA varNanAyAM na ko'sjt||||yugmm bhAvArtha haima, sAti, he manikAzrI, humA , sanyAdhipatA, he aMbADe, he pArvati, he aMbAlA, he IMdrANI, he manenidevI, he jarA vasthA rahita priyA, tamArAmAMthI A keNa che? arthAta A naMdA rANI tamArAmAMthI koI'hoya ema lAge che. A pramANe e mRgAkSInuM varNana keNu nathI 20? 1-2
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam .. vi--ahiM vana vigere baghA gAkArAMta strIliMga nAmanA saMbodhananA rUpa shii0|| che. asyai rUpeNa raMnAyA anyUnAyai jano'namat / asyAH patyurmado'syA dhIHzunnAsyA vizadA guNAH // 3 // mA0 rUpavaDe bhAthI vana nahIM evI e devIne loke namatA hatA. e strInA patine mada hatA enI buddhi zubha hatI ane enA guNa ujavala hatA 3 vi0-asyai asyAH se zrIvige idam 15-6 / 35 60yA cha. rAjho'syA ahitIyasyA dvitIyAyA yazo'sphurat / AjagatyAstRtIyasyAstRtIyasyAH zacIlayoH // 4 // 10 advitIya evA rAjAnI advitIya patnI ane IMdrANu ane ilAmAM trIjI evI e devInuM yaza traNa jagatamAM khurI rahyuM hatuM 4 vi0-advitIyasyAH advitIyAyAH tRtIyasyAH, ye zrIsi sarvanAmanA 35 darzAvyA che. 4 sa gagAyAM dvitIyAyAM hitIyasyAM tanAviha / reme dRzi tRtIyasyAM tRtIyAyAM ramAgiroH // 5 // mA0 bIjI gaga rUpa, bIjI pitAnI mUrti rUpa, trIjI daSTi rUpa, ane lakSmI ane sarasvatImAM trIjI evI te naMdA pANImAM rAjA ramata hato. 5 vizeSArtha-dvitIyAyAM, dvitIyasyAM, tRtIyasyAM, tRtIyAyAM, ye sarvanAmanA satamInA vikalpa rUpa darzAvyA che. kSitIyasyai nu jAnakya kSitIyAyai nRpazriye / tutIyasyai ratiprItyostRtIyAyai zitAzriyoH // 6 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. sallAvaNyasudhAno kaumudyA adhika viSe / ke prasenajito vadhvai tasyai nAspRhayan surAH // 7 // yugmam bhA .. bhA-- jANe bIjI jAnakI heAya, tevI bIjI rAja lakSmIrUpa, rati prItimAM zrI,zitA lakSmImAM trIjI lAvaNyarUpa amRtanI taddI ane caMdrikAthI adhika kAMtivAlI evI prasenajinanI vahUnI kayA devatAo spRhA karatA nahatA? 6-7 vizeSArtha----dvitIyahaiM, dvitIyAya, tRtIyastha tU yAye-e sarva nAmanA zrI liMgarUpa dazAvyA che. svarvadhvA atizAyinyAM lakSmyA vizrAmadhAmani / karova guNA yess kastAtvaktumihezvaraH // 8 // 23 svarganI strIthI atizayavAlI, lakSmIne vizrAma karavAnu sthAnarUpa ane karaNa ( hAthelInA nIcenA bhAga ) jevA jenA urU che evI te mAM je guNA rahelA che, tene kahevAne kANu samartha che. ? 8 vizeSArtha --trA:, jayA: morvAm--e. strIliMganA judI judI vibha kitanA rUpa darzAvyA che. navatyaH supuloma de yo vidyAmaNIrume / apsaraH kulanUrmene spardhetAM mA satImamUm // e // sAsyA lakSmIryayAtyeti navatI : svarvadhUrapi / iti stutikarI tasyAstanuyAcchIlavaijavam // 1 // yugma bhAvArtha-- he IdrANI, strIomAM agresara evI huM umA, apsarAonA kuLamAM thayelI evI he menA, tame e naMdA satInI sAthe spardhA karaze nahIM. e sAnI evI lakSmI che ke je tamArA jevI svarganI strIonu paNa UU dhana kareche, A pramANe tenI stuti teNInA zIlanA vaibhavane vistAratI hatI.9-10
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam vi0-grAmaNIH, amUm, vadhUH me zrIvi nAmanA 35 6zavyA cha.. agnivAyumRgeMzahIna sUryedU avadhUnarIn / siMdhUrugrAkRtIzvAsyAstanuyAccIlavainavam // 11 // bhAvArtha___ mani, pAthu, bhRge, sarpa, sUrya, yo mana sidhu se yAtiant meTA zatruo pratye paNa e strInA zIlane vaibhava vistAra pAmato he. 11 (ASArtha-siMdhUH ugrAkRtIH, ye zrI. vinA 35 60 // cha.. zIlaratyAmuyA tanvyA zucinA vinunAmunA / moditA munayo vRttai raho ke'pyasavastayoH // 12 // bhAvArtha zIlarativALI e nAjuka vaDe ane pavitra evA e rAjA vaDe harSa pAmatA keTalAka munio temanA saduvRttathI aNu mAtra thatA e A-- zrIna pAta .. 12. vizeSArtha-amuyA, amunA, ye puliga tathA zrIsi ganA adam ||5-4naa. tRtIyAnA bhinna bhinna rUpa dazAvyA che. jajJe'nayakumArAkhyo vinayI tanayo'nayoH / trailokye yasya vikhyAtA bujhyaH kAmadhenavaH // 13 // bhAvArtha... te baMne strI purUSane abhayakumAra nAme vinayI putra thayA hatA. jenI buddhi kAmadhenunI jema traNa lekamAM vikhyAta thayelI che. 13 vizeSArtha-anayoH, buddhayaH kAmadhenavaH me nuhA nu vimatinA 35 zAcyA . natanAnne muDutano tanvi vAmoru kAmini / - ramye te spRhayAmIti noce'nyastrI hRdApi saH // 14 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. bhAvArtha " he namelI nAbhivAlI, he kamalAMgI he nAjuka, he suMdara urUvAlI he kAminI, he rame, huM tArI IcachA karuM chuM. A pramANe te kumAre dayathI paNa para strIne kahyuM hatuM. 14 vizeSArtha--nAme, ItyAdi strIliMge sabodhananA rUpa darzAvyA che. sukhazriyAM kAmadhenvai, muktaye spRhayAlave / munaye praNanAmaiSa dezanAdugdhadhenave // 15 // bhAvArtha-- sukhalakSmInA kAmadhenu, muktinI spRhAvAlA ane dezanA rU5 dUdhanI gAtha rUpa evA munine te kumAra praNAma karatA hatA. 15 vizeSArtha -Ava, pRSA, TerAnAtu panave, e strIlige caturthInA vikalpa rUpa batAvyA che. ravevidhozca sadRze'dhikevA lejasAtra ke / goranUnadhurIyatve goHprItyai nAnavan guNAH // 16 // bhAvArtha- tejathI sUrya caMdranA jevA athavA tethI adhika ane vRSabhathI jenuM dhu paNuM nyuna nathI evA te kumArane viSe rahelA kyA guNa iMddhionI prIti mATe nathI thayA ? arthata thayA che. 16 vizeSArtha-o jokI, e puliMga ane strIliMganA eka jAtinArUpa dazevyA che. na guNo'tra zucau baMdho sakhyau matyau ca nUspRzAm / sakhyuH patyuH pitustulye'dhikevAIti vatpare // 17 // bhAvArtha manuSyane viSe pavitra baMdhumAM, sakhAmAM ane buddhimAM te guNa mAnatA nahIM paNa sakhA, pati ane pitAnI tulya evA utkRSTa ahaMta prabhumAMja guNa mAnatA hatA, tenA jevA guNa bIje mAnatA na hatA. 17 :
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ zregikacaritam . vizeSArtha-purI, nau, maya, sada, gha, vitu: e judA judA saptamI ane pachInA rUpa darzAvyA che. svadhAtoriva tasyAsIdattirAcchAdanArthikA / parakIyAparAdhAnAM yazasAM cArisaMhate // 17 // bhAvArtha @ dhAtunI jema te kumAranI vRtti bIjAnA aparAdhone ane zatruonA samUhanA yazane AcchAdana karavAnA avAlI hatI. 18 vizeSArtha-bahu sArachA e dhAtuno artha DhAMkavuM thAya che. tema te kumAra bIjAnA aparAdhane ane zatrunA yazane DhAMkI detA hatA. mene tAn durdhiyaH pijhaiH pitarastarpayaMti ye / sa sadAcaritaireva veditA tarpayanpithan // 15 // bhAvArtha je cokhAnA piMDa vaDe pitRone tarpata karatA hatA, teone te dubuddhi vAlA mAnato hato. ane jJAtA e pote haMmesA zArA caritra vaDe pitR ene tApata karato hato. 19 vizeSArthatA vitara: vina e zabdanA tathA zna kArAMta nAmanA judA judA vibhakitanA rUpa darzAvyA che. pazyanmAnDarivAnyatrInaktiM zAstari zIlayan / anvahArSItsa pitaraM pitarau prINayanguNaiH // 20 // bhAvArtha parastrIone mAtAne jema jAti ane gurUjana upara bhakti rAkhato te kumAra guNavaDe mAtApitAne prasanna karato thake potAnA pitAne anusarata hato. 20 vizeSArtha-mAra, zAra, vitara, pitta, e vibhakitanA judA judA rUpa dazAvyA che.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . yAtaro revatIlakSmyorjetrIlakSmyA nanAMdaram / / anena janika rau paryaNAyayatAM kanIH // 1 // bhAvArtha revatI tathA lakSmInI derANI jeThANI samAna ane lakSmInI naNaMdane jitanArI evI kanyAo mAtA pitAe te abhaya kumArane paraNAvI. 21 vizeSArtha-jAta nanAM e strIliMge saha kArAMta nAmanA vibhaktinA rUpe darzAvyA che. putradArAdi hitvArivArastasyodaye'nazat / koSTA kroSTrI zizukroSTUnmuktAhyodaye zvet // 22 // bhAvArtha te kumArano udaya thatAM zatruone samUha potAnA strI putra vigere mukI nAzI jato hato. zIyAla ane zIyAlaDI sUryane udaya thAya tyAre pitAnA baccAne cheDI nAzI jAya che. rara vizeSArtha -oNA, za, pUna-e zuM zabdanA rUpa darzAvyA che. zag zabdano artha phAuDI thAya che. mahavireva tasyAsIdajarya mahataH svayam / nathaM reva te tu tinaH . bhAvArtha te mahAna purUSane mahApurUSanI sAthe ja maitrI thatI hatI. zIyAlanI mitrI zIyAlanI sAtheja zebhe hAthInI sAthe zebhe nahIM.23 vizeSArtha zo, I, e g zabdanArUpa darzAvyA che. prasenajinnaptAraM taM pRSTvApAyaM nRpo'vadhIt / kroSTUnivArInavoDheva svasAraM zAGgiNo raNe // 24 // rAjA prasenajita te pitAnA pitrane upAya pachI ziyAlanI jema raNa
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. mAM zatruone mArato hato ane vAsudevanI benane jema tene paraNanAra hare tema harI leto hato. 24 vizeSArthanetA, vA, svarA judA vibhakitanA rUpa darzAvyA che. nAtvaSTAraM prazAstAraM dattAraM pRSTazAsane / amuM hotAraH potAro yaSTArazcAziSedhayan // 25 // bhAvArtha kAMtithI sUryarUpa, zikSA karanAra ane zAsanamAM pravartAvanAra evA e kumArane homa karanArA, pavitra karanArA ane vajana karanArA AzISavaDe vadhAratA hatA. 25 vi - vaNA, karAtA, sattA, tAla, tAH e badhA ja kArAMta nAmanA rUpa darzAvyA che. dhAtardeva hare zaMno tripure puranidhdhu / gotradevi ka vaH sphUrtirityamuSyAraTan kSiH // 26 // bhAvArtha "he ghAtA-brahmA, he deva, he zaMkaranI vadhu tripurA, he zetradevI, tamArI hurti kyAM gaI?" A pramANe enA zatruo AkaMda karatA hatA. ra6 vizeSArtha-pAta , kAma, tripura, pumipu, apura-e saMbodhana tathA vibhakinA rUpa darzAvyA che. strINAM guNAnAM nUmAnAmaparityAgalolupaH / asau bahUnAM vidyAnAM vadhUnAM cAnavadharaH bhAvArtha- e kumAra strIo, guNe ane bhUmiono tyAga karavAmAM lAlupa hato nahIM te ghaNI vidyAone ane ghaNI vadhUone vara thayo hato. 27 vika-strIbApu, pUnA, jUnA, e strIliganA pachInA bahu vacana nA rUpa darzAvyA che.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam .. vArnarguNAmatitrINAM jetA gaaNniirysNpdaa|| trayANAM jagatAM zastaizcaritraizcitramAdadhe // 2 // bhAvArtha pitAnA gAMbhIryanI saMpattithI cAra samudrane jitanAra te kumAra pitAnA zreSTa caritrothI traNa jagatane Azcarya pamADato hato. 28 vizeSArtha-bharINAm , atitrINAm, trayANAm, 22 vimati bhinna bhinna 35 6zavyA che. pumarthAnAM sa paramatrayANAmavirodhataH / napAyAnAM ca paramaH caturNA sevitA'navat ||shnnaa bhAvArtha parama evA traNa purUSArtha-dharma, artha, kAma ane zAma, dAna, bheda ane Da e cAra upAya te aviredhathI sevana karanAra hatA. 29 vizeSArtha-paramatrayANAm, caturNAm, me vilanA 35 6zIcyA cha. trAtA catuNAM varNAnAM SaNNAM jetAMtarahiSAm / rokSaticaturAM ravAnAM soSTAnAM karmaNAM ca vit // 30 // bhAvArtha te cAra varNane rakSaka, aMtaranA kAma krodhAdi che zatruone jitanAra, pAMca indriyone repanAra ane ATha karmane jANanAra hato. 30 1i0-caturNAm, SaNNAm, ati caturAm, aSTAnAm, se paTI vijitanA judA judA rUpa darzAvyA che. SaTkAyAnto'nudhad dhyAtA paMcAnAM parameSThinAm / mithyAtvannedAna paMcojjhan kativAsya nayAMstumaH // 31 // bhAvArtha te chakAya jANatuM hatuM. paMca parameSTIne dhyAtA hatA, ane mithyAtvanA
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam pAMca bhedane choDate hatA, enA keTalAka nayane ame vakhANIe. 31 vi--dAtA, paMcArASTra, paMja, ti e nAmanA judA judA rUpa darzAvyA che. katyasya tulyA dhairyeNAnena saptAiyo jitAH / muktarniyAM jinApaNyAM remire'syezyiANi SaT // 3 // bhAvArtha - vairyamAM tenI samAna keTalA che? teNe dharyathI sAta phala parvatane jitI lIdhA hatA. zrI jina bhagavaMtanA agraNI rUpa mukitanA mArgamAM tenI che, iMdriyo ramatI hatI. arthAta tenI vRtti mukti meLavavAmAMja hatI, 3ra vizeSAthe--ti, saMta, nipAt, gappA, v, e judA judA nAmanA rUpa darzAvyA che. kRti nA jamAta sakhyA sakhye dhipataye spRhAnAjAM satAM sute / dhUyastA'trAdhipatinA nhaNAM sevyocitAstriyaH // 33 // bhAvArtha sakhA rUpa adhipatine mATe spRhA karanArA purUnA mitra evA rAjAe te putrane viSe rAjyadhurA ApaNu karI, purUSane strI sevA yogya che. arthata dhurA e mI che mATe te yuvAna purUSane sevavA yogya che. 33 vi-saMcA, , pUtriA e nAmanA judI judI vibhakitanA rUpa darzAvyA che. bruvAM vilAsai: subrUNAM zrINAmiva naraiH zriyAm / azonyaH strIrazAstri patye naktA naveti saH // 34 // bhAvArtha suMdara bhraguTIvAlI strIonA lakSmInA jevI zobhAthI bharapUra evA bhrakuTInA vilAsathI nahIM lekha pAmate te kumAra "he strI, tuM patinI bhakta, thA ema strIone zikSA Apato hato. 34
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam .. vi0-pRvAi, sunAm trIbApu trivA, jIH de tti A badhA strIliMga nAmanA judI judI vibhakitanA rUpa darzAvyA che. evaM kriyAmaristrINAM dazAM nadyAM kaTaguvAm / dRSTrAsyAspRhayan budhdhyai kAmadhenvAyiva prjaaH|| 35 // bhAvArtha evI rIte rAkSasI nadImAM tenA zatruonI dazA joI tenI prajA kAmaghenanI jema tenI buddhi upara hA karatI hatI 35 vi-kuvA gu, kAmadhe, e strIliMga nAmanA judI judI vibhakitanA rUpa darzAvyA che.. sa yatnAtizayaM mene bujhye kAmadhenave / nuve na cAtInuve nacAtIMzriye zriye // .36 // bhAvArtha te buddhirUpa kAmadhenune mATe atizaya yatna kare te yogya mAnato hato IdranI bhUmineullaMghana kare tevI bhUmi mATe ane iMdranI lakSmIne ullaMdhana kare tevI lakSmI mATe atizaya yatna karavo yogya mAnate nahato36 viyuddha che, mithena, muje tamo, zriya, tAMdrA, e badhA zrI liMga nAmanA judA judA rUpa darzAvyA che. paDhdai ratau zrIpaTave ni:spRhaH sa parastriye / lokenyo'sya yazazcikye'tijaraM susakhIMdunA // 37 // bhAvArtha rativilAsamAM catura ane zobhAthI pUrNa evI parastrI upara ni:spRha evo te caMdranA jevuM cirakAla sthAyI yaza lekathI juduM saMpAdana karato hato. 3e vi-pa, zrITa, vastra, gatinA kuttA e badhA nAmanA aniyamita vikalpa rUpa darzAvyA che.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . Grief puranUrbhUyaH kaai vIti taripuH / yadUce yAnvanaM sAzrutayazastasya vistRtam // 30 // bhAvArtha he lakSmI, huM nagarabhruNI, have pharIthI tamArA darzana kayAM thaze ? e pramANe vanamAM jatA tenA zatru azru sahita kahetA tethI tenu ya vistAra pAmatu hatuM. 38 vinphre zrI haiM vuramU:, r e badhA nAmanA judA judA rUpa darzAvyA che. matpuraH kataranArka katamannoginAM puram / tayoranyatara mithyA varya hI hItaracataH // 30 // 46 de'nyatpura mayA spardhakA taveti caladUdhvajaiH / putarANyatarjIta puraM tena sukhIkRtam // 40 // bhA- " mArI Agala svarga koNa che? nAgadevatAnuM nagara zA hIsAbamAM che ? teemAMthI ekanu paNa varNana mithyA che te huM bIjA nagara, tamArA mArI sAthe spardhA kema thai zake? " A pramANe te kumAre sukhI kareluM te nagara pAtAnI calAyamAna dhvajAethI bIjA nagarone tiraskAra karatu hatu, 39 40> vitar, zatapatta, anyattatta, e sarvanAmanA napusake rUpa darzAvyA che. pratApayazasI stotuM tadIye ko'tra nonmanAH / tasyaiaujAMsi ca goraMki na zrImaMta stutAni kaiH // 41 // bhAva thai---- tenA pratASa ane yazanu varNana karavAne koNa Ubhu matavAle thayA nathI? temaja gAyanI rakSA karanAra ane zANAvAlA tenA parAkramonI stutiM kANe nathI karI? 43 viahi. norrAkSa e zabdanA khInna artha thai zake che. o eTale indriya
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. athavA vANI tene rakSaNa karanArA evo artha paNa thAya. dattAvANI, vAMsa, mora, zAMti e baMdhA napuMsaka nAmanA rUpa darzAvyA che. susakhIni nRpasyAso svIkaNi jayazriyaH / sainyAnyapAlayatujhyA prApAzcAtyAbdhivAriNi // 2 // bhA -- rAjAne uttama sakhAnI jema sahAya karanArA ane jyalakSmIne savIkAra karanAra sinyane e kumAra pUrva ane pazcima samudranA jalanI buddhie pAlana karato hato. dara vizeSArtha-pUrva ane pazcima samudranA jala jema maryAdA rahe tema te sabhyane modAmAM rAkhatA hatA. sina, va , e napuMsaka nAmanA rUpa darzana vyA che. hiSAM bahUDhi sukUci sAdhyAni samarajire / azvIyAni cakAraiSo'nurjivikramadhIbalAt // 53 // bhAvArtha te kumAra Uca parAkramanI buddhinA balathI zatruonA adhe senyane raNamAM sAdhya karato hato. 43 vi--rst, guja, azvIkAre e napuMsaka nAmanA rUpa darzAvyA che. so'tidadhnAM guNAnAM vizuddhaiH kulayodhyoH / svAdunA sunnI dhuna biruM ja che kaa | bhA -- Ubhaya phalanI zuddhine lIdhe dadhi (dahIM) thI adhika Ujavela guNanuM sthAna rUpa e kumAra svAdamAM dadhi ane madhathI adhika evI madhura vANIne belato hato. 44 vi--tinApU. nA, punA, e napuMsaka nAmanA rUpa darzAvyA che.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ varitam, sakdA khinena naSTrAje rakSNA muktAzru taSiH / astrAM srajAM maMmitAMgAnejuH kApAlikaM vratam // 5 // A paNa bhUmimAMthI nAzI javAthI sAthe khinna thatAM netramAMthI amuM pADatA tenA zatruo asthinI mAlAvaDe aMgane alaMkRta karI kApAlikA dratane sevatA hatA. 45 va-sAdarA, gaLA, gAjU gAma, A badhA nAmanA judI judI vibhakitanA rUpa darzAvyA che. anasyA sa kRpANena gidAM cakre raNAMgaNe / kSiAmasthinyamRduni na vai tasyAsthi cAmRdau // 6 // bhA -- te kamAra raNabhUmImAM asthi vagaranA khavaDe zatruonA kaThaNa asthi upara cheda karato hato, tenA pitAnA kaThina asthi upara cheda karate na ho, 46 vizeSArtha-mananA, na, mana, samRduna, A napuMsakanA vikalpanA rUpa darzAvyA che. kalyAeyAH svagurornakteH ko prAdizato'nayam / jAM vArjuine sasthA jUnarartaNAM pulAyaT | Ha || bhAvArtha- gurUnI kalyANakArI bhakti karanAra purUSane abhaya ApanAra ane gurUnI bhakti nahIM karanArane bhaya ApanAra evA te kumAranA zatrurAjAonA kulanu apayaza thatuM hatuM. 47 vizeSArtha , ane e putrabhAva thavAthI vikalpa rUpa darzAvyA che. somapenAzAsyamAno'tviiMdane taDpuiH / spRhayan polune raNyavAriNe cAmucatpuram // 7 //
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . bhAvArtha samavalInA rasane pInAra yajJanA brAhmaNanA samUhe AzISa Apela tene zatra pIlunA vRkSanI ane jaMgalanA jalanI pRhA karato nagarane chaDIdeto hate. arthAta tene nagara choDIne nAzI jaI jaMgalanA pIlavRkSa ane jalanI pRhA karavI paDI. sidhdhAvI yajJanA brAhmaNanI AzISanuM phala tevuMja hoya. 48 vizeSArtha-somana, vahune, saravALe, e nAmanA khAsa niyamathI siddhathatAM rUpa dazAvyA che. paMcAnAM tejasAgnInAM tulyaHzalyaM durAtmanAm / kurvansAmAni rAjAnaM janaM cAyamaraMjayat ||dhe // bhAvArtha teja vaDe pAMca agninA che ane duSTa purUSone zalyarUpa evo e kumAra sAma karato rAjAne ane prajAne rAjI karato hato. 49 vizeSArtha--iAnA. sAmAnaM, e nAmanI judI judI vibhakinA rUpa dara vyA che. suhiMsaM viSatAM haMsaM gatyA zreyAMsametya tam / zrImate vijaH nava aDamivazrayana pan | bhAvArtha- zatruonI hiMsA karanAra, gativaDe hasa samAna, atize zreSTha ane zebhAthI mahAna evA te abhaya kumArane prApta thaI sarva buddhio jala jema samudrane Azraya kare tema teno Azraya karI rahI hatI. pa0 vizeSArtha- zAMtam zrIparAMtam e paMliga nAmanI bIjI vibhakitanA judA judA rUpa dazAvyA che. sarAMsi svAMpi dIrdhAho nidAgha zva vihiSAm / yazAMti so'nyatejogrAH zrImAn svojA azoSayat | ? ||
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . bhAvArtha---- lAMbA divasavAleA grISma rutu jema suMdara lavAlA sarovarane zoSI le tema anyanA tejanA grAsa karanAra ane uttama parAkramavAlA te zrImAn kumAra zatruonA yazane zoSI letA hatA. 51 vizeSArya--mAMtti, svAMti, vIrvAda:, yAMtti, anyatenoprA svonA e judA judA khAsa niyamathI banelA nAmanA rUpa che. QU pratyaryamANi tejAMsi prasAraNyadhahAni ca / bajArA nUcca pUSeva vajIva ca sa vRtrahA // 52 // bhAvArtha-- te sUryathI adhika prasaratA ane pApane ( doSane ) nAza karanArA tejane dhAraNa karatA hatA ane sUryanA jevA tathA vRtrAsurane nAza karanAra iMdranA jevA te thayA hatA. para vizeSArtha--yALi, tenAMtti, mArILi, athAAna, rUpA, vRtrA e judA judA niyamathI banelA nAmanA rUpa darzAvyA che. prAvRtta tatra nAdharmaH so'sthAdyatra kulAryamA / jagati na tamaH pUrastapatpUpANi bAdhate // 53 // bhAvA kulamAM sUryarUpa evA te kumAra jyAM rahetA hatA tyAM dharma pravarte nahIM jemAM sUrya tapatA heAya evA jagatane aMdhakAranA samUha bAdhA karatA nathI 53 vizeSArtha--hAryamA, nAMti, tavapUrNALa, A judA judA nAmanA rUpa HzAvyA che. nAnA daMmanItyAM sa purudaMzAH parAkrame / lokake kighanAnehA babhUva jagataH sakhA // 54 // bhAvArtha te daMDanItimAM zukra teA, parAkramamAM IMdra hatA, leAkarUpa mayUrane varSA
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . kAla hato ane badhA jagatane mitra hato. 54 vizeSArtha--kAnA, purA, mA, saNA, e khAsa niyamavAlA judA judA rUpa darzAvyA che. mahAtman zrImahAvidhana gAMnIryAstasarasvadaH / . dhIman pratApin dhvastainA naMnnAsAranRgUzanA // 5 // damapragItAvuzana pranayAtyuzanaJjaye / puruvaMzaH zriyArINAM durenehaH satAM sakhe // 56 // ityuAH pUSaNaM dhIrA askhaayNtmensH| sakhInivArInapyama zAsatamastuvan // 5 // trinirvi rovaram | bhAvArtha he mahAtmA, he mahAvidvAna, he gAMbhIryathI samudranA jalane parAsta karanAra, he buddhimAna, he pratApI, he pApane nAza karanAra, he bhRgu ane zukrane bhaMbhAvAghanI jema asAra karanAra, he daMDanItimAM zuka, he vijyamAM kAMtithI zukranA tArArUpa, he lakSmIvaDe IsamAna, he zatruonA duSTa kAlarUpa ane he purUSonA sakhA, " A pramANe dhIra purUSo pRthvInA sUryarUpa, doSa rahita, ane mitranI jema zatruone jaina dharmanI zikSA ApanAra e kumAranI stuti karatA hatA. papa-pa6-17 vizeSArtha--ahiM mAma- vigere saMbodhananA judA judA rUpa darzAvyA che. temAM rAnam zabdanA saMbaghananA jeTalA rUpa thAya che te khAsa abhyAsIne dhyAnamAM rAkhavA yogya che. maMtriNaM zrIvRtrahaNaM tamatyaryamaNaM tviSA / turthadhata kIrti salA va rAtraH ApaNA bhAvArthalakSmIvaDe Idra jevA ane kAMtithI sUryane UlaMdhana karanArA te abhaya
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ UL zreNikacaritam kumAra maMtrIne mitranI jema prIti dhAraNa karatA zatruo paNa vakhANatA hatA. 58 vi--zrIvRtra Lam, atyacaLam savAya, e nAmanA judI judI tribhakitanA rUpe darzagyiA che. daraddAnaM nayejAgrad jela manmatham / lihana yazAMsi diSatAM sa maMtripadamanvazAt ||5|| bhAvArtha-- dAna ApatA,nItimAM jAgate, rUpavaDe kAmadevane hasatA ane zatruonA yazane bhuMsI nAkhatA te kumAra pAtanA maMtripadane zAsanathI pravartAvatA hatA. pa vi --ca. nAnuna, nakSar, hindu, e niyamavAlA zatru prayanA rUpa HzAvyA che. saurAjyekArthamAyadbhiryusanniH prejjhitadyuniH / he dyauH kA tvamitiyA nUrahasattatra maMtriNi // 6NA bhAvArtha-- 6 , te kumAra maMtrI pada Upara AvatAM surAjyane jovA mATe AvatA deva tAe nisteja thai jatAM joi bhUmi * hesvarga, tuM keANa chu? ' ema kahI tenuM hAsya karatI hatI. 60 vizeSArtha--bAda, kogniTyuni, phreMca, cAr. A judI judI vibha kitanA rUpa darzAvyA che, tanvannatidivaM kIrttimatiyAM parimANataH / sabamAra guNazreNiM dyaurivoruparaMparAm // 61 // bhAvArtha-- parimANathI AkAzane UDhatra dhana karanArI ane svarganuM atikramaNa karanArI kIrtine vistAratA te kumAra AkAza jema tArAmaMDalanI paktine dhAraNa kare tema guNeAnI paktine dhAraNa karatA hatA. 61
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. U vi--pratitvam, matiyAd, pau: `A judA judA niyamavAlA rUpa dAvyA che. divaM vihAya divyastrIjano yuD dayitairbhuvam / tasya rUpazriyaM dRSTuM kautuhala yugAgamat // 62 // bhAvAya digdha strIenA samUha pAttAnA patienI sAthe svargane UMDI te kumAranI rUpa lakSmI jovAne ketuka sahita pRthvI Upara AvatA hatA. dura vizeSArtha--yuk, zaitujju, e vyaMjanAMta rUpa darzAvyA che. dadhatyalaMkRtIrvijratyojaH kAMtyA cakAsati / jAgraMti kavivAkyAni tasyAMgAnyanituSTuvuH // 63 // bhAvArtha alakArane dhAraNa karatA, ejane grahaNa karatA, kAMtithI prakAzatA, ane jAgrata evA kavienA vAkayA te kumAranA agatuM varNana karatA hatA. 63 - vizeSArtha--katrinA vAkaya- kAvyamAM alaMkAra, eja ( eka jAtanI chaTA.) krAMti ( arthanI mahattA ) trigere guNa DhAya che. ahiM cati, viprati, rAsakRta, naprati e napuMsakanA khAsa niyamavAlA rUpa darzAvyA che. neve tanuzcAsya madaM nudaMtI tudatI smaram | jAtI strigvatayA jAMti zAMtyAtmA kasya no mude // 64 // bhAvArtha te kumAranA netra mane preratA hatA, ane tenu zarIra kAmadevane pIDatuM hatu netra snigdha paNAthI zAmatA hatA ane zarIra zAMti rUpe zAlatu hatu. te kene harSa na ApatA? 64 vizeSArtha--vruttI, sutI, mAtA, mAtA-e napu Msaka nAmanI prathamAnA dvivacananA vikalparUpa ane srIliMganA rUpa dazAvyA che.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8i zreNikacaritam. zatrUnpacaMtI dIvyaMtI kAyakAMtiM smNttH| pratApayazasI cAsya keSAM na stutigocaraH // 6 // bhAvArtha zatruone pacAvatI ane cAre tarapha prakAzatI tenI kAyAnI kAMti tathA pratApa ane yaza konI stutinA viSayamAM AvyA nahatA? athAta sarva temanI stuti karatA hatA. 6pa viDa-AtI, hIragatI A rUpa strIlige prathamAnuM eka vacana thAya ane napuMsake prathama dvitIyAnuM dvivacana thAya che. guruM vRtrahayan nUtyA vRtraghneti sa vrnnitH| gAvaste trAtagocAMgioH prIyaMtyo jayaMti gAH // 66 // bhAvArtha-- ' samRddhivaDe gurUne IdranI jema AcaraNa karatAM te kumArane iMdra A pramANe varNavo hato ke, gAya ane paMDitonI rakSA karanAra evA tamArI vANIo svargane prasanna karatI jaya pAme che. 66 vizeSArtha--trajJA, mAvA, , Tr, e nAmanA khAsa niyama siddha thayelA rUpa dazAvyA che. he paMthAH sarvanItInAM he maMgrAH sarvapApmanAm / he RbhukSAH zriyAnaMdatyAzAstainaM na kasya gauH // 6 // bhAvArtha : "he sarva nItinA mArgarUpa, he sarva pApanA mathana karanAra ane lakSmIthI Idra jevA kumAra, tuM AnaMda pAma, " A pramANe e kumAne kenI vANI AzISa ApatI na hatI ? 67 vizeSArthayA , thAka, mulAka, A saMdhinanA judA judA nAmanA rUpa darzAvyA che. nyAyasya jaMgamaH paMthA maMyAH parabalAMbudhau / RmudA guruNA vA sa zreNika stena maMtriNA ||nnaa.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ghauM zreNikacaritam. bhAvArtha gurUvaDa IdranI jema te abhaya kumAra maMtrIo zreNika rAjA nyAyane jaMgama mArga rUpa ane zatruonA sainya rU5 samudrane mathana karavAmAM ra rUpa thato hato. 68 vicAra, baMgA, yusara e niyama siddha evA nAmanA rUpa darzAvyA che. - mithyAtvadanAM maMthAnaM paMthAnaM jainameva sH| payAM dhuri kratunnujAmRnudANamivAbudhat // 6 // bhAvArtha te kumAra mithyAtva rUpa dadhine mathana karanAra evA jena mArgane devatAemAM IkanI jema sarva mArgamAM agresara jANato hato. 69 vizeSArthI--sudanA", maMthana", vaMthA, 7thary, 5kSA enAmanA judI judI vibhakitanA rUpa darzAvyA che. pathyuttame jainapathe pathikaH prathayana satAm / suQcAnena vichatsu Rnuda zva nUnujaH // 7 // bhAvArtha Uttama jena mArgane musAphara ane purUSano mArgadarzaka te kumAra rAjAomAM iMdranI jema vidvAnomAM prakhyAta thayo hato, 72 viDa-tha jaina, viSNu, mukSa, e judA judA nAmanA rUpa darzAvyA che. stutvAsyanIteH pathitAM pathisyai paraH stutH| mathyamathitAvitko mathayenmathikAnmathaH // 7 // bhAvArtha e kumAranI nItinA mArganI stuti karI mArgastha purUSAe bIjAnI stuti karI na hatI parvatanA renuM mathana karavAne jANanAra kayo purUSa bIjA mathana karavAnA ravainuM mathana kare ? 71
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam vi--tA, gha, cittAvita, padhAra, payaH e sthira ane mathana zabdanA judI judI vibhakitanA rUpa darzAvyA che. puMstvaM supuMso'syAzaMsana pumAMsaH pauMsnapAvanam / mahatsu mahatazcAsya vaiduSyAhiduSI na gI: // 7 // bhAvArtha Uttama purUSa rUpa evA e kumAranA purUSa samUhamAM pavitra evA purUSa paNAne purUSo vakhANatA hatA. moTAmAM moTA e kumAranI vidvattA AgalA sarasvatI paNa vidvAna na hatA. hara vizeSArtha--jrava, gj, pumAM e zuMm zabdanA judA judA rUpa darzAvyA che. palsa, patA, vaidhyAt virupa - e dava ane vim - bdanA judA judA rUpa darzAvyA che. nenaiH sumattaiH sukrani zva! 'nirudbhttaiH| tanmaMtraireva so'mitrAnajaiSInnRpapuMgavaH // 73 // bhAvArtha- Unmatta hAthIo vaDe, krodha karatA AvaDe ane UbhaTa purUvaDe te rAjA zatruone jitane naha; paNa te abhaya kumAranA maMtro-vicAravaDeja zatruone jitato hate. 73 vizeSArtha-puSiA , kuMmi, e nAmanA trIjIvibhakitanA rUpa darzAvyA che. jayankaSAyAMzcatura: sarvartuniH kmaadiniH| catvAryevaM digaMtAni puMsAmekaH pumAnanUt // // bhAvArtha- sarva vastuothI tathA kSamA vagerethI cAra kaSAyane ane cAra dizAonA aMtane jitato te kumAra purUSomAM ekaja purUSa hato. 74 vizeSArthanA , nAra e zabadanA judI judI jAtinA rUpa darzana vyA che. ane vuMsA, punAna, e huM zabdanA rUpa darzAvyA che.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . 57 jicaturthakaSAyasyopAyaizcAturikazca saH / vRparadAnaDuhiko vidyA ciMtayatsatAm // 7 // bhAvA-- thAkaSAya-hane jItanAra, cAre upAyamAM catura ane vRSanI rakSAmAM kheDuta samAna te kumAra sapurUSonI vine ekaThI karato hato. 75 vizeSArtha-jit, cAturikaH, AnaDuhikaH ye nAmanA mane nAma 752thI banelArUpa darzAvyA che. ahiM vRja zabdanA be artha thAya che ja eTale badala ane dharma te baMnenI rakSAmAM pravINa hato. - anaDutsu harAnaDDA nivAnUtpuMsu so'graNIH / dhISvagrayA tasya dhIH kAmAnAnaDuhISviva // 7 // bhAvArtha baladamAM zaMkaranA nadInI jema te purUSomAM AgraNI-mukhya hato ane tenI buddhi, gAyomAM kAmadhenunI jema buddhiomAM mukhya hatI. 76 * vizeSArtha-ana tsu, anaDavAna, anaDuhI, anahIpu, me anaDui 15-6nA judA judA rUpa darAvyA che. amuSmAtprAvRto'muSmin jhAnamanazvaram / adaHputrAH punaMti damAM vAyuvatsaMgavarjitAH // 7 // nAmuSya rAgavAyA doSA nAdasyato'zunnam / sudurlanamihAdastvaM durlannodamuyaG janaH // 7 // amuzyaG briyate zrInivadyate'mumuyana suraiH / nAdazyaG duHkhannAgIti jainenyaH so'stavI jinAn // 7 // trinirvizeSakam / bhAvArtha A prabhuthI dharma pravartI che, emane viSe zAzvata jJAna raheluM che.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ AN zreNikacaritam : emanA putrA vAyunI jema ni:saga thai pRthvIne pavitra kare che, emane rAga dveSAdveiSa nathI, emanAthI azubha thatu nathI, A lemAM e durlabha che, emanA pUjanAra jana paNa durlabha che, lakSmIe emanA pUjakaneA Azraya kare che, emanA pUjakane devatA vAMke che ane emanA pUjanAra du:khI thatA nathI " A pramANe te kumAra jetAnI Agala zrI jina bhagavatanI stuti karatA hatA. 77-78-79 vizeSArtha--anumAr gamubina, gara:putrA, apuSya, azyatA,mA, gamu cAmu, amumun, gaya, e badhA arzabda uparathI banelA judA judA rUpa darzAvyA che. AseduSaH parAM khyAtiM viduSaH zAstravistaram / amodhaM tasya paicuSyaM vaiduSyaM ca suraiH stutam // // 80 // bhAvArtha-- dharmakhyAtine prApta thayela ane zAstranA vistArane jANanAra evA te kumAranI pAcakatA ane vidvattAnI devatAe e stuti karelI hatI. 80 vizeSArya--gamatuE, viduvA, caiturvya, e AkSetrim ane citram zabda nA rUpa darzAvyA che. paicuSaM vaiduSaM cAnukarttuM vratamivodyatA / tatkIrtiHpecuSI zatrUn viduSI viduSo'jayat // 81 // bhAvArtha-- pAcakatAnuM ane vidvattAnuM vrata anu saravAne jANe Udyama vata thai hoya tema te kumAranI kIrtti zatruene pakavatI ane vidvAnone jANatI evI thaine jya pAmatI hatI. 81 vizeSArtha--tejIva, vatupa vennuzI, e trivat ane vidUr zabdanA rUpe 6zAvyA che. durnItyajAraNyazuni maMtrieyatrArayo vane / zauvasaMkocanAjo'sthustyaktazauvanamattatA : // 82 //
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam bhAvArtha dunatirUpa bakaramAM jaMgalI dhAna ( varU ) je e kumAra maMtrI pade AvatAM tenA zatruA vananAM dhAnanI jema saMkeca, pAmI ane zvAna jevuM unmatta paNa choDI daI rahetA hatA. 82 vizeSArtha-, rauva, vina, e ja zabda uparathI banelA rUpa dazAvyA che.. sthAlIpAke mAdhavane vidA hotrApi ciMtitAH / tasmAd kSio binyati smopazunAdivavicarAH // 3 // bhAvArtha- - vidvAna hetAe ( hemakaranAre) IMdra saMbaMdhI sthAlIpAka homamAM ciMtavelAzatruo dhAnathI jema Dukara bhayapAme tema tenAthI bhaya pAmatA hatA. 83. vizeSArthamAdhavane, vidyA, trA, dvita, upazunADu, vidvarA A badhA judA judA nAma uparathI thayelA rUpa darzAvyA che. maghonIca maghono'nUyUnI tsyaavniinujH| mahiSI celagatyanyAnanyapuMnogyayauvanA // 4 // bhAvArtha- - Ivane aDhANInI jema te rAjAne bIjI celaNA nAme yuvAna ii hatI, jenuM vana bIjA purUSane bhegavavA yogya nahatuM. 84 vizeSArtha gonI, mahora, jUnI, e pavavat ane jIvana zabdanA judI judI jAtinA rUpa darzAvyA che. apratIcAIto gocAM pRSTaudA kAryavastuSu / zunIpuccadhiyAM yUnAM saMgo yenaujdipa dUrataH // 5 // bhAvArtha- zrI ahaMtanI vANIne pUjanArAone atula rahenAra ane kArya vastuo
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ "vitti, ne mAthe lenAra evA je kumAre thAnanA jevI vakra buddhivAlA yuvAna pakSane saMga dUrathI choDI didho hato. 85 vizeSArtha-mamatIvA, vAyu, pRaudA, jUnA, e judA judA nAmanI vibhakitanA niyama siddha rUpa darzAvyA che. prArthano dharmanA putvaram | pRSTauhIvadavadhyo'nUdyasyArirapi saMyuge // 6 // bhAvArtha- eka bANa nAkhavA pachI je pRSTa batAve tenI upara mAravAne dharma nathI tethI je kumArane zatru puSTa batAvatAM strInI jema raNamAM avadhdha thayo hato. 86 vizeSArtha--ANA, pRhI e kRgvAda, zabda uparathI siddha thayelA rUpa darzAvyA che. aprAtIcyanRdAryANAM pratIcIzo'satAM damAt / yo nRva banatAM vidyamAnyata | Us | bhAvArtha - Arya purUSa pratye anukUlatA dhAraNa karanAra, anArya purUSone damana karavAthI varUNadevanA je, ane gurUnI vANInA pUjaka paNAne dhAraNa karate je kamara vidvAna janonA samUhane bahu mAna ApatA hatA. 7 vizeSArtha-mAtara, , caskRta, vAta e kavara ane zabda uparathI banelA judA judA rUpa daza gyA che. yo'naziprAcyApAThyapratIcyAdIcyacUlujAm / prAcIza iva devatAnAm tirazcAmiva kedArI // 7 // bhAvArtha - je kumAra detAomAM DhinI jema ane nirdhAmAM kezarIsiMhanI jema pUrva, pazcima, darisa ane khanA omAM agraNe thaye hato. 88
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. vizeSArthanA, garA, tArA, udaya, e kAju, gAr. bIjuM ane SaTIn zabda uparathI banelA rUpa darzAvyA che. kArA tAm e kAra ane tirtha zabdanA rUpa darzAvyA che. dhIstaira vyaM tirazcIvodIcIvaudIcyamAtmanaH / anninaM binnarAmAsa yasya nASitamAItam // // bhAvArtha jema tiryaMcanI buddhi tirthI paNAne ane uttara dizA uttapaNAne abhinna rIte dhAraNa kare tema te kumAranuM bhASita AhaMtapaNAne pitAthI abhinna rIte dhAraNa karatuM hatuM, 89 vizeSArtha tainA, tithI, jIvI, ratha, e tirthan ane zabda uparathI banelA rUpa darzAvyA che. yasya niSNApadAM pAke hipadI nirjagurguNAn / rannAipa puNaprativI rAmarmdhAH | go | bhAvArtha- svarganA cAraNabhATe pitAnI Apattino nAza thavAthI zatru rU5 hastIemAM aSTApada rUpa ane puNyanA krIDA sthAnarUpa evA jenA guNe dvipadI. rAgavaDe gAtA hatA. 90 vizeSArtha-gara, tiDhIH e gaNAvat ane bIvana zabdanA rU darzAvyA che. rAzastasyAtmajAyA: zrIceTakasyAstapApmanaH / kimiva stumahe tasyA mahitAyAH suparvaNAm // 1 // .. bhAvArtha- lakSmIne upAsaka ane jenA pApa asta thaI gayA che evA te rAjAne devatAoe pUjita evI eka putrI hatI tenuM zuM varNana karIe? 91 vika-khanA purvajan e jANavA yogya nAnA rUpa darzAvyA che.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. devasyaikapado vyAghrapadyA vyAghrapado mune: / api vai vyAghrapadyasya vAryA zIlena sAnavat // e // bhAvArtha te rAjaputrI eka caraNavAlA deva ane vyAghrapAda munine vyAdrapadInA gItathI zIlavaDe varNana karavA yAgya hatI. hara 62 vi0 - ekapadaH, vyAghrapayA, vyAghrapadaH, vyAghrapayasya yA ekapAda vyAghrapAda zahanA 35 hazIvyA che: tasyAH supadyAH purato ratiH kuMnapadI nijA / zrAvanI paripUrNA yA guNairdadhno'dhikojjvalaiH // 93 // lAvAyeM sArA AcaraNavAlI te rAjaputrInI Agala kAmadevanI zrI rati kaDhaMgI lAgatI hatI. dahIthI adhika Ujvala evA guNavaDe je pUrepUrNa thaI zobhUlI hatI. 83 e vi0- supayAH, kuMbhapadIM me pada zahanA 35 hazIvyA che. dadhnaH me di zabdanu rUpa darzAvyuM che. kalpadhAmanI nAmnI devaguvoranarvaNI | dhyAtri zrI vezmani dyutyA rAzi rAjanyaraMsta sA // 4 // bhAvArtha kalpavRkSanA sthAnarUpa evA daiva ane gurUnA zuddha nAmanu dhyAna karanAra, lakSmInA sthAna35 ne aMtithI yAMdra samAna sevA rAyate viSe te ramatI. hatI 84 vi0-dhAmanI, nAmnI, anarvaNI, vedamani, rAzi, rAjani me nakArAMta nA manA judA judA rUpa darzAvyA che. rAjJaH zrutasudhApo'syAH zaMkhadhmevAhiyoluvaH / apradhyA sudhiyA cocairyaza: kaMburavAdyata // 5 //
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. bhAva rtha rAjA pAsethI zAstrarUpa amRtane pAna karanArI ane lajajAthAlI e strIne yaza 25 zaMkha utkRSTa buddhivagaranA purUSa ane uttama buddhivAlA purUSa zaMkha vagADanAranI jema vagADayuM hatuM. 95 vika--buta yuvAvaDa, nAradama, gotsukata, mAcchA, sudhiyA e nAmanA judA judA rUpa khAsa niyamavAlA darzAvyA che. aguNeSu kRtavAnvarthakanmanasa: zame / e rivi vAyaMsu dharme savaMga sA paNa bhAvArtha guNavagaranA leka upara projana vagaranI ane zamatAmAM manane sArthaka karanArI te bAlA kalyANa ApavAmAM jamInarUpa evA svayaMbhU jena-dharmamAM Asakta thatI hatI. 96 vihu, patipura, vAyu, e khAsa niyamavALA nAmanA judA judA rUpa darzAvyA che. pAMsulAnAM punarvAzca vyavahAreSvadhatta sA / sAdara sUpavaravA lAgUti | Us | bhAvArtha te rAjaputrI kalA zalyanI bhUmi rU5 chatAM SavAlI-vyabhicArI strIonA ane punarlagna karanArI strInA vyavahAramAM kuvAnI deDakInI jema vartatI hatI. 97 vi-punarnA, jUakhyA, e khAsa niyamavAlA nAmanA rUpa darzAvyA che. pApAnAM paramaluvaM dRzoH prItermahAniyam / vicoi sudhAgratAmahuvata vim | Us bhAvArtha pApane parama chedanArI ane daSTinI prItine doranArI te suMdara jagudIvAlI strIne avighAne chedanArA aNu vidvAne stavatA hatA, 98
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritama. vi0-paramaluvam mahAniyam avidyAlvaH, budhAgraNyaH, subhruvam ye lU, nI, agrANa, subhrU meM nAma 752 siddha thye| 35 6zIvyA che. yAmAhustapasA nartRkriyaM devIM kaTaguvaH / sA tAM jigAya saunnAgyazIlenADhayA niyAMluvAm // Ue / bhAvArtha mahAdevanI strI pArvatI ke je tapathI potAnA svAmIne kharIda karanArI kahevAya che tene nirbhayanA zIlavaDe yukta evI te strI potAnA saibhAgyavaDe parA bhava karatI hatI. 99 bhAvArthavizeSArtha-bhakrimam , kaTaguvaH, bhiyAM luvAm me pAsa niyamathA mevAnAbhanA 35 zIyA che. smarastriyaM striyaM viSNori'strI khecaratriyaH / nAgastrInagavan vighna novAgmin stuhi mocakaiH // 10 // tvayA sarve jitA doSA guNAstvayaki sarvake / stutvetyuccairimAM svAMhadi bindhi kimu grhH|| 11 // astutyastutikAmistvaM paMkakenAsi digdhakaH / dAMteMkhyiAzvikAyAstatstutyAsyAH dAlaya svayam // 15 // ityekAhIM tAM stotuM naravAMzujitayAvakAm / valitrayADhayodarakAM paurAH saMprerayan kavIn // 13 // kalApakam.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam he bhagavAna he vAcAla, tame kAmadevanI strIne, viSNunI strIne, iMddhinI strIne, khecara-vidyAdharanI strIone ane nAga kumAranI strIne vakhANaze nahI tame badhA doSa jityAM che ane tamArAmAM sarva guNa che to A strInI UMce prakAre stuti karI tame tamArA pApane chedI nAkho Agraha rAkho nahIM. nahIM stuti karavA gyanI stuti karIne tame paMkathI lIMpAyA che, tethI iMdriyarUpa ghaDIone damana karanAra e strInI stuti karIne te paMka-kAdavane dhoi nAkhe? A pramANe nakhanA kIraNethI alatAnA raMgane jitanArI ane jenA udaramAM trivelI che evI te mRgAkSInI stuti karavAne nagaranA leka kavione preratA hatA. 100-101-102-103 vizeSArtha-tti, strI, triAH strI, e strI zabdanA dvitIyAnA vikalpa rUpa darzAvyA che. vAri, 4, paMjara, viSa, abhivA e badhA mane 2 ane pratyayanA rUpa darzAvyA che. juna, karaja e vAthamAM 1 pratyayunA rUpa darzAvyA che. na yuSmAmirjayyaiSA na cAsmAnirvapuHzriyA / yuSmAmirasmakAnnizca taiMdyaiSA pativratA // 14 // ztyanyonyakRtAlApAnaMdanaMdAdavedanAH / padnyAM jagatpAvakAnyAM nemustasyAH suraaNgnaaH|| 15 // puram | bhAvArtha e strI zarIranI bhAvaDe tamArAthI ke amArAthI jitI zakAya tevI nathI, tethI e pativratA strI tamAre ane amAre vaMdanA karavA gya che. " A pramANe paraspara AlApanA AnaMdathI vedanA rahita thayelI devatAonI strIo te bAlAnA jagatane pavitra karanAra caraNamAM namatI hatI, 104-15 viTa-gumanAma awAmi, sudAmaH gAmi e zubha ane akSa zabadanA gar pratyayanA vikalpa rUpa darzAvyA che. pappA e vari zabdanuM rUpa che. sarvikAsAM zriyAM dhAma mUrtyA vijiyikA skhii:| takAH svacchatayA gaMgAvArAM sA nAyikAcakAt // 16 //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam bhAvArtha- sarva lakSmInuM dhAma, mUrtivaDe te sakhIone ane svacchatAthI gegA nadImAM jalane vijya karanArI te nAyikA zobhatI hatI. 106 vizeSArtha-jJAsA vijJA , tA: nA , e gAjU pratyaya ane pratyayanA rUpa darzAvyA che. dhanakAmyAjuSAM kalpavallarIva yakA sakA / nIvavAnaMvAvelUpustAM rAtanAH tos | bhAvArtha- je bAlA dhananI IcchA rAkhanArane kapaDyo hoya tevI che te A bAlA jIne AnaMda ApanArI thAo " ema Uttama cetanavAlA lake tene kahetA hatA. 107 vizeSArtha--, , zAnaM, e ane pratyayana rU5 irzAvyA che, sakhipAdaH saMpUraya vezma navyaM yuSmanyaM stAca yuSmAka 'miSTaM pAtvarhan yuSmAn nAthaasmAn praNIya / zaM datvAsmannyaM lupayAsmAkamAdhInityUce nityaM nartRpAdA - satI tAra0 I. bhAvArtha 'mitra rakSaka pati, he bhavya, tamAre mATe A ghara sArI rIte parNa thAo. tamArUM ISTa thAo. arahaMta prabhu tamArUM rakSaNa kare, he nAtha, amane pasanna kare, ane sukha Ape ane amArI Adhi (mananI pIDA ) nAza kare A pramANe e satI haMmesA pitAnA pUjya patine kahetI hatI. 108 vizeSArtha-Nipa, sukhA samAna gAmathai gamArI e guman ane garbham zabdanA rUpa dazAvyA che.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- zreNikacaritam. yathAyamISTe pradadAti pAti vastathApamISTe pradadAti. pAtiH naH / nRNAmamUSAM viSayo mizro. gisamazokacaMze'jani naMda nastathA // 1.e. sAvArtha jema A tamane niyamamAM rAkhe cheApe che ane pAle che, tema A amane niyamamAM rAkhe che; Ape che. ane pAle che. A pramANe A lokanI vANune. 52252 viSaya thA vo ma nAne putra thaye. Cal. 108: vi0-vaH, naH, amUSAm ye suSmad asmad na mAheza35 tathA adam raam-8nuM kSa batAvela che. yo vAM darzanamAtanoti namate saMstauti satyaM sa nA / nAnAtvaM na yadAvayona. yuvyo| nazcaturNAmapi / haMtAvAmasRjayuvAmapi mahArUpau vidhAtetyunnAvAstAM dalavihalakAvavarajau. yasyAzvinAnyAM stutau // 11 // lApArtha "tabhAsa ninAzana 3, tebhana na mana bhArI stuti-2, te ame baMnene paNa tema kare che, amArA baMnemAM nAnA-vividha paNuM nathI tema tamArA baMnemAM nathI-eTale ApaNa cAremAM tema nathI valI vidhAtAe. ame banene mahArUpavAlA sajyA che, tema tame baMnene paNa tevA sUkyA che ? A pramANe azvinI kumAra jenI stuti kare che. evA hala ane vika nAme je azoka caMdrane be nAnA bhAio thayA hatA. 110. vizeSArtha-vAm, nau, AvayoH, yuvayoH, naH, yavAm AvAmU ye yuSmad ane. asmada za8t oga ga vitinA 25 zIvyA cha. guNairvadhyAvAvAM. jagati na yuvAM damA praNamate
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ *c zreNikacaritam. yuvAyAM nAvAcyAM yutarusura nijyAmitinutau / ruci zrIrekA dRk tava ca mamaceti stutimitAm pravAlAdviprANau nakhata timajJAtAM tava padau // 111 // bhAvA " ame e jagatamAM guNarahita chIe ane tamA e gurahita nathI, tamA baMnene thI pRthvI name che ane amene namatI nathI " e pramANe kalpa vRkSa ane kAmadhenue stuti karelA, " tamAre ane mAre kAMtirUpa ekaja dRSTi che " ema pravAlAthI stutine prApta thayelI nakhanI zreNIne dhAraNa karatA tamArA ane caraNa zAle che. 111 vizeSAthaeNpravalAnI kAMti rAtI hAya che, tevI kAMti nakhanI hatI. gavAk yuvAm, sutrApAt, yuvAmvAk tatva, mama, e puSpad ane amarzabdanA rUpa dazAvyA che. vizvalAbhyaM yazaste gurumahima tava demakAmoM'catitvat trANaM kastvAM nacaiti spRhayati jagatIdeva tumyaM namaste / tvatsevAyAM ratirme zamaya mama niyaH pAhi mA pazyatAnmAM zrImai rucyA na mahyaM vitara nRtakatAmityariyai yadUce // 192 // . bhAvArtha " tamArU yaza vizvamAM prazasanIya che tamArA, mahimA mATeA che. kunnulanI IcchAvAlA mANasa tamArAthI rakSaNa pAme che. jagatamAM kayA purUSa tamArI pAMse AvatA nathI ? ane tamArI spRhA karatA nathI ? he deva, tamane namaskAra heA, tamArI sevAmAMja mArI prIti che mArA bhaya samAveza. mArUM rakSaNa karo. mArA sAmu jIve mAre lakSmI upara rica nathI mane tA tamArU dAsapaNuM ApeA " A pramANe jene zatru kahetA hatA. 112 vizeSArtha--a, tattva, vat, svAm, tumyak te, mA, mAr, maham, ane amart zabdanA rUpa darzAvyA che. e yuSmad
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. rAjyaM yuSmAkameva kSakmavanividhau sRSTavAn vo vidhAtA lAgyairasmAkameva sphurati pRthuyazo dhIzca vaH prItaye nH| yuSmAkaM vainavaM vAkpatirapi na paTuH zaMsituM kA tu vArtA smAkaM pauritIDya: sa nRpatirazisattatkuTuMbAnvitaH damAm // 11 // bhAvArtha:-- ___ yata bhane yoya che. he pRthvIya, sAyanasIya vidhI nAe tamane sajyA che. tamArUM vizAla yaza ane buddhi amArI prItine mATe jure che, ane tamAro vaibhava vakhANavAne bRhaspati paNa samartha nathI te amArI zI vAta? ApramANe nagara janee stuti karavA yogya te rAjA kuTuMba sahita pRthvI upara rAjya calAvatA hatA, 113. vizeSArtha yuSmAkam va., asmAkama, vaH, naH, yuSmAkama, asmAkama, ye yuSmada asmad zanA35. zAnya che. iti zrI jinaprabhasUriviracite. durgavRttidvayAzrayamahAkAvye devIkumAravarNano nAma dvitIyaH sargaH // 2 // tRtIyaH srgH| svasti yuSmanya masmannyaM hitenya iti vAgnRpam / vanapAlo'nyadAgatya natvoce hAsthasUcitaH // 1 // bhAvArtha eka vakhate vajyAle dvArapAlanA sUcavavAthI AvI rAjAne evI vANA 160, 'tabhA , sabhAgane manu yA cha /
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghekhikacaritam . vizeSArtha- pukham , e guma ane camanA rUpa darzAvyA che. nAgyaira titvAnnavAdya manye tvadittarAnRpAn / yusmatpriyAkhyAnacikI timAMzca priyaMvadAn // // bhAvArtha Aje tamArA sivAya bIjA rAjAone bhAgya vaDe tamArAthI caDatAM huM mAnato nahI, ane tamane priya kahenAra huM mArAthI caDatA evA priya kahe nArane mAnato nathI. 2 vi--tavA gatimAna, e gukha ga nA gatiH avyaya sAthe samA sAMta rUpa che. . atyAvAM na yucA zrIni evaM tvatiyuvAmiti / tvadIye tejoyazasI ravIMhoradya niMdake // 3 // - bhAvArtha tame be bhAva tamArA bethI caDIAtA nathI. ema tamArA teja ane yaza sUrya ane caMdranI Aje niMdA kare che. 3 vi- sAvA, tiruvA, e khAsa samAsAMta rUpa darzAvyA che. lAgyairasyAtiyuvAnni ratyAvAniH sukhIkRte / jagajane kiM yuvAcyA kimAvAnyAM prayojanam || yusmadyazo'smadyazazca jahve'neneti tu tvayi / ratnAzicaMtAratne kharbudhenU adya jalpataH // 5 // bhAvArtha che. tame baMnethI ane amo baMnethI caDIAtA evA A rAjAnA bhAgyo e jagatanA leka sukhI karelA che, tethI tamArA baMnenuM ane amArA baMnenuM zuM prayojana che ? tamAruM ane amArUM yaza harI lIdhuM cheA pramANe Aje ratnagiri ane ciMtAmaNi kalpavRkSa ane kAmadhenuM ne kahe che.. 4-5
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. nAtitvAM tejasAkeMdU tvAmiva zrIna mAM shritaa| atitvamatyahaM rAjan atitvaM nAhamasmi tu adhimanna guNAH kecidadhitvanikhilA guNAH / itthaMkAra kilAyaM tvAM prazaMsati divsptiH|| // / (sAvArtha " sUrya ane caMdra teja vaDe tamArAthI caDIAtA nathI, tamArI jema mane kalamI Azrita thaI nathI, he rAjA, tame mArAthI caDIAtA che. ane huM tamAthI caDIAto nathI. mArAmAM koI guNa nathI ane tamArAmAM badhA guNe che A pramANe Aje huM tamArI prazaMsA kare che. 6 7 vi0-atiyuvAbhiH, atyAvAbhiH, ye samAsAMta 35 6zIcyA cha. yuSmadyazaH asmadyazaH, the 5 samAsAMta 35 che. atyasmAmatiyuSmAM ca rAjho'sya naya vikrmau| yusmadIyAMgasauMdaryadapai dasro dalatyayam // yusmAnasmAnasya jetuH ke yUyaM ke vayaM stutau / atiyUyamativayaM yadasya guNasaMpadaH ||nnaa surAsurANAM saMlApa iti tvadharNanAsu yH| prAptaH saphalatAM so'dya tubhyaM mahyaM ca roctaam||1|| tri nirvizeSakam sAvArtha che A rAjAnA nyAya ane parAkrama amArAthI ane tamArAthI caDIA tA che. he azvanI kumAra, A rAjA tamArA zarIranA sAMdaryane garva teDI nAkhe che. tamane ane amone jItanAra evA rAjAnI stutimAM tame ene ame keNa mAtra chIe? kAraNa ke e rAjAnI guNasaMpati tamArAthI ane amArAthI caDIAtI che.' A pramANe sura asurane AlApa je tamArA varNanamAM saphala thayA che, te AlApa tamane ane amane rUcikara thAo, 8-8-10
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam / vizeSArtha-parivA, tA. vi. zAi, A jumad gad nA samAsAMta rUpa che. varSamA, gadhavA e avyayI bhAva samAsa uparathI banelArUpa darzAvyA che. svasti pAlitamahyaM te priyatunnyaM ca jAyatAm / guroH priyatavetyAzIradyAnUsaphalA tava // 11 // bhAvArtha - mane pAlana karanAra ane ane prIya evA tamAruM kalyANa thAo." A pramANe tame jene prIya che evA tamArA gurUnI vANI Aje saphala thai che. 11 vizeSArthairDhatamA, viSNa, vAtava, e rUpa pudgad nA samAsAMta che. arthizreNyAH priyamamAnISTadAnAtparaMhRtam / yuvakAnnyAM mamatyAha kalpa'stvatpadau prati // 1 // bhAvArtha mane prIya evA yAcakonI zreNIne manavAMchita ApavAthI tamee mArI utkRSTatA harI lIdhI che" A pramANe kalpavRkSa tamArA baMne caraNane kahe che. 12 vika-viSama yuvAkhyA, e paNa guman yamad nA rUpa che. ciMtAmaNe tvayusmanca sva AvAM nidhayo'dhikau / .. sparzavakAmyAM vaH keti tvatkramau vadataH svayam // 13 // bhAvArtha- he ciMtAmaNI, tArAthI ane nidhie, tamArAthI ame be adhika chIe amArA baMnenI sAthe tamArI spaddha zA kAmanI che? A pramANe tamArA be caraNa svayameva kahe che. 13 viDa-vata, cuta, e pAMcamI vibhakitanA ekavacana tathA bahuvacana nA rUpa darzAvyA che. mAvA, gavANA, vA e judA judA rUpa darzAvyA che.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . madAvAcyAmasmadapyetadatyujvalamitIza te / kaMbuH kariradau caMpAdAzca nuvate yazaH // 14 // bhAvArtha he svAmI, mArAthI, amArAbethI ane amArAthI e ati ujavala che, ema zaMkha, hAthInA be dAMta ane caMdranA kiraNe tamArA yazanI stuti vizeSArtha-mad, AvAbhyAm, asman, ye asmad zana pathabhI vi. bhakitanA rUpa darzAvyA che. yusmanyaM prINitAsmanyaM zlAghate nUryathA yathA / priyayusmanyamasmannyaM mudaM dadhre tathA tathA // 15 // bhAvArtha prasanna thayelI bhUmi jema jema tamane ane amane slAdhA kare che, tema tema te bhUmi tame jemane priya cho evA amAre mATe harSa dhAraNa kare che. 1pa . vizeSArtha-yuSmabhyaM, asmabhyam, priyayuSmabhyam, asmabhyam me 35 6. zI0yA che.. yuvAnyAM svo'dhikau nUmnA yuvyoHkaavyostulaa| rAmabalyornayatyAgau pratItyaM tau tavAhatuH // 16 // bhAvArtha ame be tamArAbethI ghaNI rIte adhika chIe, tamArA baMnenI ane amArA banenI tulanA zI ? " A pramANe tamArA nyAya ane dAtApaNuM rAma ane balirAjAnA nyAya ane dAtApaNuM pratye kahe che. 16 vizeSArtha-yuvAbhyAm, yuvayoH , AvayoH, ye yuSmad asmad n|| 35 dazAvyA che. dhikkAro'titvayAnAtitvAsu yatsukhamedhate / atimAkhiva vidyeti tvAM stavIti sarasvatI // 1 //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam , bhAvArtha tamArAthI caDIAtA purUmAM sukha vadhe che ane tamArAthI sukha vadhatuM nathI. temaja mArAthI caDI AtAmAM vidyA nathI, ema mAnanArAne ati dhikAra che " A pramANe sarasvatI tamArI stuti kare che. 17 vi - tivANu, gatimAku, e samInA samAsAMta rUpa che. itvarthavAdA yusmAkaM ye pUrva kRtinniH kRtaaH| ridhivAtAmukta sUkSma priyapuramAm II Binni kulakam / bhAvArtha A pramANe pUrva vidvAnoe karelA tamArA arthavAda-prazaMsA kathana te tame jemane priya che evA amArA vidhivAda paNAthI zobhI rahyA che. 18 vizeSArtha-pura, amrAm, zivapurA, e pachInA bahuvacananA rUpa darzAvyA che. rakSA mayi sthitA vanyA avanyAzca tvayi prano / pAptaM tvayA mayA cAdya dhyorapi tayoH phalam // 15 // bhAvArtha he prabhu, mAre viSe vananI rakSA rahelI che ane tamAre viSe pRthvInI rakSA rahelI che. tame ane meM Aje te baMnenI rakSAnuM phala prApta karyuM che. 19 vizeSArtha--A, vAva, viyA, mA, e guut zat nA rUpa che. namo'tyAvAnyAM yuvAnyAM sUdunyAM miti stute / ... avitvayi dhAmayazasI adya dhatto'dhimanmudam // 7 // bhAvArtha " amArA bethI caDIAtA evA tame baMnene namaskAra che, A pramANe sarya caMdra stuti karelA tamArA teja ane yaza Aje mArAthI adhika harSane dhAraNa kare che. 20.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam vizeSArtha-atyAvAbhyAm, yuvAbhyAm , adhi pAye adhimat, me yuSmada asmad naodel nu. 35 4zAvyA cha. yusmAnprati priyaM bUmo'trArthe'smAnanyadIkSata / vidhiHprasanno yusmAsu navaMto'smAsvivAdhunA // 1 // bhAvArtha he svAmI, ame tamArI pratye priya kahIe chIe ane tame amArI pratye daSTi karehamaNuM amArI upara jema tame prasanna che, tema tamArI ura vidhi prasanna...23 vizeSArtha-yuSmAna, asmAn, yuSmAsu, asmAsu, tuhI tuvata nA 35. hazIcyA cha. adya yusmajhane deva kAMtyAtiri dadhapuH / / jaMgamA rAH praNayinAM zrIvIraH samavAsarat // 22 // bhAvArtha he deva, Aje tamArAvanamAM kAMtivaDe suvarNathI caDIAta ane potAnA bhakatane jaMgama lakSmIrUpa zrI vIra prabhu semesaryA che. 22 vizeSArtha- atiri, rAH, merai za-4ne sAtA 35 zAvyA che. yamaSTAnnirmadasthAnairmuktA rAnniralonitA / aSTantiguNairyuktA sevate. sAdhusaMhatiH // 2 // lAvArtha ATha madanA sthAthI rahita, lakSmI-suvarNathI nahIM lebhAyelI saLa. sAdhuonI leNuM jenI sevA kare che. 23 vizeSArtha-aSTAbhiH, aSTabhiH me aSTan zahanA 1485 35 6zavyA cha.. raiSTAsvaSThasu vAgnedeSu vatinAM kulaiH / yasyAtirAniryogAMgaiH priyASTaivarNitau kramau ||shshaa ..
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ IT zreNikacaritama. bhAvArtha ATha ATha vANInA bhedane jANanArA vrata dhArIenA samUhe ezvarya thI caDiAtA evA priya ceAganA ATha aMgeAvaDe jenA be caraNa vana karelA che. 24 tri--adRAsu, gaThThanu atirAma:, triyAda, e an zabdanA ane maiM zabdanA judA judA rUpa darzAvyA che. karmANyaSTau vijityASTau dizA: kIrtyAvataMsi tAH / avAptASTasidvaguNazcakre cAtmA yadAzritaiH ||25|| bhAvArtha jenA AzritAe AThakarma jItI AThe dizAone kIrtithI vibhUSita karelI che ane peAtAnA AtmAne siddhanA ATha guNane prApta karanAra karele che. pa vi--go, aau, e aSTam zabdanA rUpa darzAvyA che. vRjinArvataraktAko damayanniMziyArvataH / yo'narvANaM guNastomaM vivarttamazvavat // 26 // bhAvArtha pAparUpa arthamAM jenI prakriyA Asakta nathI ane indriyarUpa ane drumanakaranAra je prabhu andha jema avattane huM dhAraNa kare, tema nirmala guNanA samUha te dhAraNu kareche. 26 vi-arthata, anavaoNnam, e t zabdane lagatA rUpa che, zrarvatsvivArvatI rarvA dRSTvA nArIrjaneSu yaH / / unmAdyedya so'pi zAmyenmaghavato'rcyayA // 27 // huM Avatta--eka jAtanu azvanA zarIra upara cinha thAya che. te uparathI Uttama azvanI parIkSA thAya che.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva the- jema azva ane vive athA-ghADIne joIne UnmAda kare tema je purUSa mAM strIne joine UnmAda kare te paNa I dvane pUjavAne yogya evI vANIthI samI jAya che. ra7 vizeSArtha--gag, garvatI, ava, kAvata, e gar ane vAva zabdanA rUpe darzAvyA che. madhavA maghavatyAyairna maadhvtsNvraiH| / yatsevayaiva sArattvaM mAghavatyasya manyate // 4 // bhAvArtha Ika IvANI vigere IMdrapaNAnA ADaMbara vaDe pitAnA iMdrapaNAno sAra mAnato nathI paNa je prabhunI sevAvaDe ja potAnA IdrapaNAno sAra mAne che. 28 vizeSArtha-madhavA, maghavatI, mAvA, mAdhavatyau e madhavat zabda uparathI banelA rUpa darzAvyA che. maghavadbhiH saha koNImaghavAno navacchide / rajaso'pi jarAmRtvorapi mRtyu smaraMti yam // // bhAvArtha pRthvInA iMdra-rAjAe I nI sAthe raja-pApa ane jarA mRtyunA pAnuM mRtyarUpa evA je prabhune AsaMsArano cheda karavAne smare che. 29 vidhavA, madhavAnA, e dhavana zabdanA rUpa darzAvyA che. prAptA zvopajarasaM maMdAyaMte nRNAM pate / - nRNAM tisrazcatasrazca nItayo yasya darzanAt // 3 // bhAvArtha- * herAjA, je prabhunA darzanathI mANasonI traNa ane cAra bhItie (bhA). jANe jasavasthAne pAmI heya tema maMda thaI jAya che. 30. vizeSArtha-traNa bhIti- manuSya, tiryaMca ane narakanI gatinI bIti ane
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . yA mAti se yAre tinI mAta samAvI. upajarasam, tisraH, catasraH, se jaras, tri ane. catura shn| 35 che. viraadhnaanirtisRpriytribrhmshuhiniH| sNjhaanirunjhitctushcccctsRbujhiniH||31|| dinu khyAtaM catasRSu tisRnirguptiniyutam / gatInAM nizcatashaNAM sarvAsAM ripurApadAm // 3 // ziSyavRMdaM yadIyaM tau rAgaSau raNe'jayat / tathA kathaMcidyayAsya ko na kiMkaratAM gataH // 33 // vizeSa kam / lAvArtha traNa virAdhanAe rahita, zuddhivaDa vividha brahmacarya jene priya che evuM saMjJAvaDa cArathI rahita, caturvidha buddhithI prakAzita, cAre dizAomAM vikhyAta traNa guptithI yukta cAra gatine bhedanAra ane sarva ApattionuM zastra rU5 jenuM ziSya chaMda raNamAM tevI rIte rAga dveSane jihyuM che ke jethI tenA dAsatvane BY prA nathI. yu? 31-32-33 vi0-atimR. priyatri, ujijJatacatuH, ye tri ane catur zanAH 35. 620. OM. catamRSa, tisRmiH, catumRNAm me 555 tana04:35. 6zavyA cha.. praNItau hAvimau dhauM yenAgAryanAgAriNAm / zmako nyakRtau mArgau kuliMgiyaliMginAm // 3 // lAvArtha prabhuNe mArI-gRhastha mane matAza-muninAmemANe varbha 53-- vyA che ane kuliMga ane dravyaliMganA e mArgane tiraskAra Ape che 34: vizeSArtha-ibhau, imako, me idam zahanA nu tu. 35 6zI0yA cha,, sikSArtho'daHsutaH so'sau dhanya: puNyAsakAsako / tatpatnI trizalA ceti. navyairyatpitarau stutau // 35 //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam, bhAvArtha- " jenA A prabhu putra che evA e siddhArtha rAjAne dhanya che ane tenA patI te trizalA paNa puNyavAna che ? A pramANe jemanA mAtApitAnI bhavyajanoe stuti karelI che. 35 vi-garAta, navA, azo, e gara ane tat zabdanA niyama siddha rUpa darzAvyA che. idaM teja zyaM lakSmIrayamaMgasya cArimA / enniH sarvairmahacAsyetIdavArajjANi ya: // 36 // bhAvArtha- " A teja, AlakSmI ane AzarIranuM saMdarya e sarvathI emanI mahattA che " ema varNana karanArAoe jemanuM varNana kareluM che. 36 vika-5, 6, cA, e rajU zabdanI traNe jAtinA rUpa dazavyA che. imakasmin guNA: sarva zyaM vA va: sudhAvidhA / dyAvApRthivyoranayoranenohasitaM tamaH // 3 // bhAvArtha e prabhumAM sarve guNe che. athavA e tamArA amRtane prakAra che A svarga ane pRthvInuM aMdhakAra eNeja dUra karyuM che. 37 vizeSArtha-manis, , anAvo anera, e huM zabdanA judA judA rUpa che. azorimakayo: prItirimakena vyatAni naH / enaM pUjaya puSpAdyairaithainaM piba cakuSA // 3 // bhAvArtha... - e prabhue amArA be netramAM prIti vistArI che. e prabhune puSpa vigerethI pUje ane netrathI emanuM pAna kare (darzana kare ) 38
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. vimo:, mana, nar e p zabdanA rUpa darzAvyA che. etena trijattrAtamathainenArjitaM yazaH / smaraina mekAgratA athainaM bhaktitaH studi ||38|| bhAvArtha-- e prabhue traNa jagatanI rakSA karI che. eNe yaza emane ekAgra citte smaraNa karo ane bhaktithI emanI vi--tena, naina, nam, e tAr zabdanA rUpa che. padorasyaitayoH kApi prAyo mRdutainayoH / nayo Rjavaisgulyo nakhAH zolA anayoH // 40 // 50; UpArjana karyuM che stuti kare. 39 bhAvArtha-- e prabhunA mate caraNanI prabhA ane keAmalatA kAi suMdarache, e caraNanI mAMgalIo sarala che ane enA nakha rAtA che. 40 anena jigyire jAvazatravo vizvadurjayAH / tho enena lokAnAM muktimArgaH pradarzitaH // 41 // bhAvArtha-- jagatathI du:khe jiti zakAya tevA bhAva zatruo-kAma *vAdine e prabhue jiti lIdhA che ane lAkone muktinA mArga batAvyA che. 41 vizeSAyanena ttena e vRk zabdanA rUpa darzAvyA che. enidai vairimai daityairimakaiH prArthivairasau / kinnaraiH sevyate'mI miramukaizca nazvaraiH // 42 // bhAvAya A devatAo, e daityA, e rAjAo, e kinarA ane amuka vidyAdharA e prabhune seve che. 42 vizeSAlana, vai:, phre, avani, anuI, e phak tathA at za zvanA vividharUpa darzAvyA che.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ ritam. niSevate'sako yo'daHsvAmiko'sya kramAvamU / abhU Agacchato'vaimi sarvataH zrInarAnamUn // 43 // bhAva A-- ' e prabhu jenA svAmI che evo je emane e caraNanI sevA kare che, ane emanA caraNa pratye Ave che, teone huM lakSmI (mokSa lakSmI )nA bhArathI bharapUra jANuM chuM. 43 vizeSArtha-graHi, [, pUr e san zabdanA rUpa darzAvyA che. amI amInyaH pAdenyo namasyaMtyasya yoginaH / te nAkuranU nAmarakuve pUphAn Ha | bhAvAtha- A gi e.prabhunA caraNamAM name che, te caraNa te pegione manu gya tathA devatAnA sukha mAM spRhA karavA detA nathI. ja vize ce-ga , garI, gapuNya, gaNa, e gaDha zabdanA rUpa che. gauratveritagaMgAbhyAM cAmarAjyAM surairasau / anirannAMmavanaktayA svAtmA saMpUrya vIjyate // 5 // . bhAvArtha garavathI gaMgAne anusaranAre cAmara vaDe devatAo jalavaDe jalanA pAtranI jema bhakti vaDe potAno AtmA bharIne temane vIje che. 45 vizeSArtha- garama vat e rAju zabdanA rUpa darzAvyA che. kalyazerjagmivatkadAM vinAmuSyAMghrilevanam / anateva vichatA vidbhirmanyate nijA // 6 // bhAvArtha- ' , kalpavRkSanI tulanAne pAmatuM e prabhunA caraNanuM sevana karyA vinA vidvAno pitAnI vidvattAne abhuta" vinAnI hoya tema mAne che. 46 1 ahiM mata evo pATha hoya tema lAge che to tene artha-jANe pitAnI vidvattA thaI ja nathI ema mAne che ema thAya te artha saMgata che. 11
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam upAnadiva pAdAgho luMThetyasya jagacchriyaH / gatyAsau jitanattenarAjahaMsamahAnaDut // 47 // bhAvArtha-- e prabhunA caraNanI nIce jagatanI lakSmIe UpAnanI jema athaDAya che ate e prabhue pAtAnI gatithI madyAnmatta hAthI, rAjahusa ane meDhA vRSabha ( nadI ) te jitI lIdhA che. 47 vizeSArtha-vanas, banavu e navA zabdanA rUpa darzAvyA che, thopAnatsUpAnattA vinA kaMTakaraNam / anaDutsvAnAM ca yathA dhUrvahanaM vinA // 48 // z tejastA timiradhvattAM vinA tejaHsu vA yathA / tathA nRSu nRtA vyarthA svAmyaM tripUjanaM vinA // 49 // bhAvArtha---- jema UpAnanu UpAnapaNu kAMThAthI rakSaNa karyA vinA vyartha che, jema khaladanuM baladapaNuM dharAnu` vahana karyA vinA vyartha che, ane jema tejatu' teja paNuM adhakArane nAza kyA vagara vyartha che tema te prabhunA caraNanA pUjana vinA manuSyanuM manuSya paNuM vyartha che. 48-49 vizeSArtha-- pAnannu, pAnattA, ganaruttu, manaDuM m, ana't zabda uparathI banelA che. ye upAnahU nareMzaNAM ziraHzraricya maMdAradAmaniH / manasratkriyate nAsya mohadhvaniH padAMbujam // 50 // ane bhAvArtha rAjAonA mastakane Azraya karanArA maMdAranA puSpanI mAlAethI pUjavA yogya evu e prabhunuM caraNa kamala mAhurta nAza karanArA purUSA potAnA manamAMthI dUra karatA nathI. 50 vizeSArtha--ziraHzrATuM, manaja, pollRi e nAma uparathI banelA pratyayAMta nAmanA 35 darzAvyA che.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. AtmapradezasrakalpaghAtikarmAgurapyasau / vRtranadezyatAM mUrtyA nayatyArAdhakAnarAn // 1 // bhAvArtha - AtmAnA pradezamAMthI ghAti karma rUpa aNune khaseDanAra paNa e prabhu, pitAnA ArAdhaka purUSone saMpattimAM idranA jevA kare che. 51 vizeSArtha--ahiM kSara ane e pratyayAMta rUpa darzAvyA che. kRti vaMcaH vAlidraH satAM hRti avira: " anyonyasya purovidbhiH stUyate yo'sya harSaruT // 5 // bhAvArtha devatAone vaMdana karavA yogya ane purUSanA hadayamAM praveza karanAra e harSadAyaka prabhunI vidvAne eka bIjAnI Agela evI rIte stuti kare che. paha vizeSArtha-puSiA, guva, vidi , e pratyayAta nAmanA rUpa davA che. nipuNa: SaTsu nASAsu tatvaprAdirupAsyate / zrutotphullAjamadhuliT ziSyogho yasya puNyasRT // 53 // bhAvArtha cha bhASAomAM nipuNa muta-Agama rUpa praphullita kamalamAM bhamarA samAna are puruSa saMpAdana karanAra je matA ziyenA samUhanI tatvane puchanArAo. upAsanA kare che. 53 vizeSArtha--tAnA ja puogha, e halaMta nAmanA judA judA rUpa darzAvyA che. niHsaMzayitasarvaprAda', kutIrthamArgasTaT surAT / nAvayajhedbhirijyo'stahiMsAyajheDnukAmadhuk // 5 //
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ G4 zreNikacaritama. godhuktamo nItigavyAM pranAmidhvItadAmaliT / / suvagnirmuktitRSNagniratRSNagyo'nninaMdAvAk // 55 // vizvarakSAdhvarava'igyo'sadRgmugniranItiH / mugniH kudRgnirAkINaM mumamukurute jagat // 56 // . trinirvizeSakama lAvArtha sarva jAtanA prazna karanArane saMzayarahita karanAra, katI-mithyAtvanA mArge cAlanArAne zikSA karanAra, bhAvayajJanA karanArAne pUjavA yogya, ahiMsA thA karanAra purUSanI sarva kAmanA pUranAra, nItIrUpI gAyane atize dehana karanAra, kAMtivaDe aMdhakAranI zreNIne dUrakaranAra, muktine tRSNAvAlA Uttama vakatAone vakhANavA yogya vANI bolanAra, vizvanI rakSA karavA rUpa yajJamAM varelA vipra samAna ane asamAna purUSAe nahIM stuti karAelA evA je prabhu kudaSTi vAlA kumatiothI vyApta evA A jagatane du:khamAMthI mukta kare che. 54-55-56 vizeSArtha-sarvapATa, mArgasRT, bhAvayajJadbhiH, yajJeD, kAmadhuk ye 7 tanAmanA nuhA nuhA 35 6zavyA che. godhun, liT, survAgbhaH, tRSNagbhiH, pattika, mugbhiH. kudRgbhiH, ye // tanAmanA nuhA 35 6zIyA che. sarvanUtAnighudbhiH svairguNairanyayazonighuT / trilokajuttatvanudbhiH smaryate yo navAgaNaT // 5 // lAvArtha sarva prANuothI adhika potAnA guNavaDe bIjAnI kIrtine jhAMkhI kara nAra ane saMsArane nahIM gaNanAra evA je prabhunuM traNa lokone jANI zake tevA tatvavettAo smaraNa kare che. paNa vizeSArtha-nighuddhiH, nighuT, tatvabhudbhiH, bhavAgaNa T, se vyananA gal judA rUpa darzAvyA che. kAmagAI kudevAnAM kAmagAibtirI hitaiH / vitkumohasya yastIrthakAmadhukarmadarpaliT // 5 //
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. EL. bhAvArtha jekAmanI IcchAthI bharela vAMchanAvaDe kAmane dUra karanAra, kumehane jANanAra tIthenI kAmanAne pirapUrNa karanAra ane kAmadevanA garvane tADanAra che. 58 vizeSAyA tuM, AnamiH cAmarAyaTi, e nAmanA judA judA rUpa darazAvyA che. sajaH SvavdeSu saMtApazAtau yajuNarAzivu / zranavApurAzI: yuH TherAzIno-te saTTaH // thai | bhAvArtha--- saMtApanI zAMti karavAmAM megha samAna ane duSTa AzISane nahI. prApta karanAra evA je prabhunA guNa samUhanI upara kANa sAtheja AzISa nathI. elatu? 59 vizeSArtha-sajha:ju, kAzI:pu, gALI, samU, e cit ane sajI zabda nA rUpa darzAvyA che. dhRtAzIstA satAM karNe 'hastvajJAkU tamasaH kRtau / sajUstADhayAM dadhau yasya gIstarA nyAyadhUstarAM // 60 // bhAvArtha satpurUSAnA kAnamAM AzISa ApanAra, aMdhakAranA nAza karavAmAM divasa rUpa evI jenI vANI pAtAtI sAtheja nyAyanI dhUsarIne dhAraNa karatI hatI. naiva gIrjiH kutIrthInAM jIyate kvApi yasya gIH / dhUnamA dhUrdharmasya yeno'harivAMzutA // 61 // bhAvArtha jemanI vANI kadi paNa kutIrthIonI vANIethI jitAtI nathI ane divasa kiraNane jema vahana kare temaje rAomAM uttama evI dharmanI dharAne vahana karatA hatA. 1 vizeSArtha--rmika, nau, dhUpu, rR, e nir ane pur zabdanA rUpa dazA vyA che.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. asaMkhyairapyahoniryaH stotuM puMjirna zakyate / muktiyAna cikI vidvAna traikAlyaM janyakarmatad // 62 // bhAvArtha 86 muktimAM prayANa karavAne IcchanAra, vidvAna ane traNekAla bhavijananA karma teADanAra jeprabhunI purUSA asaMkhya divaseAa paNa stuti karI zakatA nathI. dura vizeSArtha--tro,vRMma:, citrA:, viDhArma maMt e vya jananA judA judA rUpa darzAvyA che. ainodArI kASThatadriH stotrairAnaMdavArdhikam / kamalAM mAMsapIpaka vizvarakaM stavIti yam // 63 bhAvArtha karma rUpI zatruesa mAranAra purUSa vizvanI rakSA karanAra ane AnaMdanA samudrarUpa je prabhunI pApa rUpa kASTane chedavAmAM sutAra rUpa stotrAvaDe stuti kare che. 63 vi---AdhRtA, manavA, e vyaMjanAMta nAmanA rupa darzAvyA che. astapaH karmaniryo mahAtmA karmajAtamukU / rAjana zrIdhAmavIdhAman astraistvamiva zAtravAn // 64 // bhAvArtha lakSmInA sthAnarUpa ane buddhivAlA herAjA, karmanA samUhane cheDI denArA je mahAtmA prabhu tame astrAthI zatruone jema hAche tema te tapathI karmane huNeche. 64 vi--manAtamu, rAnam, dhAmar, e judA judA nAmanA rUpa darzAvyA che. UgniH zamasudhAmagniH pApatA durmaharSibhiH / rAkhatAye mupuiryA dhyAto cUH paramapumAr // 65 // bhAvArtha zamatArUpa amRtamAM magna ane pApane chedanArA evA mATA mahASioe
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam, pukti narInuM rAjApaNuM melavavAne mATe je parama puNyanuM dhyAna karela che 65 vika- kha, , Traif , e vyaMjananA rUpa darzAvyA che. kSiAM suhinniH sevyastvaM yathA rAjansu raajniH| sahornirnayacakuniH zaktairdoSSu dhanuHSu ca // 66 // . rocinirarkarociniH sarvaH sevyate tathA / devAnAmapi devaimajjadiHprativIciSu // 67 // yugmam bhAvArtha- 1. herAjA, zatruone haNanAra, uttama bhujAvAla, nIti rUpa netravAlA ane bhujA tathadhanuSyamAM zakitavAlA evA sAro rajAone jema tame sevavA yogya cho tema kAMnivaDe sUrya jevI kAMtivAlA ane prItinA taraMgamAM magna thatA evA sarvajJa purUSone ane devanA paNa devane je sevavA yogya che. 66 67 vizAkhA, kada, vadhuma, rog, papu e nAmanA judA judA rUpa che. __ yasya rUpaM sphuTaM zakyaM citralignina lekhitum / daivyapyalaM na vAk stotumicchecchitsu kasya vAk // 6 // bhAvArtha... je prabhunuM svarUpa citrakArothI sphaTa rIte AlekhI zakAtuM nathI ane jemanI stuti karavAne daivI vANI paNa samartha nathI te bIjA vidvAnomAM kenIvANI stuti karavA IcchA karI zake? 68 vika-ritrama, va, viSNu, e vyaMjanAMta nAmanA rUpa darzAvyA che. * nRjatyalajAM gIryasya SaTkAyeSu no vidhap / RcchatyaghasratpUjyatvaM yasya tIrthe ca novidhak 6e bhAvArtha- che kAya jIvanI rakSA karavAmAM jenI vANI lajAne nAza kare che ane pApane nAza karanAra jenuM tIrtha uttama pUjyatAne pAme che. 69
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . - sajUHSu gIrSu dhAsu dhUrSu davAsu yasya kaH / . mahoni zitainaHsu dadhau nAzIHSu kauzalam // 70 // bhAvArtha dharma saMbadhI vANIomAM ane dhurAomAM dakSa tathA tejathI pApane nAza karanArI evI jemanI AzamAM keNa kuzalatA nathI dhAraNa karatA? 70 vi0-majUHpa, gIrSu, dhUHSu AzIHSu, 0iri nAmanA sabhAnA maI. vacana darzAvyA che. suvAk suvichatsu pathi dAnAdyaiH sucanuHsuca / atidhu deveT yasyedaM vihArairvidadhe jagat // 1 // lAvArtha Uttama vANI vAlA vidvAnone mArgamAM suvacananA dAna vigere karavAvAlA je prabhunA vihArothI A jagata svargathI caDIAtuM ane devatAne pUjavA gya thayeluM che. 71 (10-atiyu, deveT, me mAsa Jan yAya 35 60yA che. . iti yuSmadAdipAdaH samAptaH / so'yaM zrImAnmahAvIra napavainAraparvatam / alaMcakre guNazIlaM caityaM kaSTazritAnavan // 7 // lAvArtha te zrI mahAvIra svAmIe kaSTavAlA prANIonI rakSA karatA vibhAra pavana tenI pAse AvelA guNazila caityane alaMkRta kareluM che. 72 (10-upavabhAraparvatam, ke nAma 952thI avyayIbhAva samAsatu 35 cha. napAjavaM javInAvAjatastatra survrjH| cakre samavasaraNaM spRhayannupasitAm // 3 //
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. bhAvArtha tyAM UparA Upara vegathI AvelA devatAonA samUhe siddha paNAnI smR sAthI samarasarA yevu che, 73 2 vi0--upAjavaM, upasiddhatAma, me nAma uparathI avyayIbhAvanA rUpa hazIvyA che.. kimupastrIjanenAlamupa rAjyaM raso'stu naH / nRpatIrthamupAyacetIyuSAM yatra dhIH sphuret // 74 // bhAvArtha jyAM janArA purUSAnI buddhi A pramANe sphure che-strIAnI pAse rahe vAtu zu kAma che? rAjyathI amAre saryuM ! amAre te te tIthaeNmAM ane te prabhu pAseja rasa ho, 4 vi---upastrIjanena, uparAjya g, upatarthim, upAya, me madhA nAbha upathI - vyayI bhAvanA rUpa darzAvyA che. nAdhizra nopajAru nopabaMdhu vrajenmanaH / nAkAMkRti svaca yatra sthitavatAM nRNAm // 75 // bhAvArtha- jyAM rahelA purUSenuM mana lakSmI, sudara strI ane baMdhue tarapha jatu nathI temaja svarga ane mekSanI icchA paNa karatuM nathI. 75 vi-adhizri, uparaMbhoru, upabaMdhu, ye nAma uparathI thayelA yAnyayI bhAvanA rUpa che. videhA amako baMgA aMgA sUramasAstathA / pratyayayAH kAlakUDAH kaliMgA magadhA api // 76 // rAvalagakAstava / paMcAlAca sapAMcAlA dvAraM yathAmI nojjhanti tathA yasya surAsurAH // OM // yugmam
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . lAvArtha vi, mama,16, 1, sUrabhasa, pratyaya. ta liga magadha, paMcAla, pAMcAla ane dvArAvala dezanA rAjAo jema tamArA dArane choDatA nathI tema je samavasarAnA kArane devatAo ane asure choDatA nathI, 76-77 tvadbhaTarjilakaliMgeH kAliMgyo roditA ythaa| yasya zolAnarairmoha jityA tatvRtanAstathA // 7 // bhAvArtha jema tamArA subhaToe kaliMga rAjAne jitI te kaliMga rAjAnI rANIene rovarAvI hatI, temAM je samosaraNanI zobhAnA samUhe dehane jitI tenI senAone rovarAvI che. ha8 yAM na rAmo vyadhAdAga zva rociSNu caMpakaH / sA zrIrupadadhe yena nUmenAranUnRtaH // 7 // mAvArtha caMbelInA puSpanI jema surobhita evA rAme je zobhA aparAdhanI jema kadI nahatI, vibhAra parvatanI bhUminI te zobhA je maNe dhAraNa karI cha. 7e gargA vatsA vidA garvA yaskA lvaastdhaatryH| . nRgavo'girasaH kutsA vaziSThA gautamAzca ye // 70 // priyagargaH priyayaskaH priyo priyavijanaH / kudRggAryakulaM yacca priyagargakulazca yH||1|| vAsiSThInAM vareNyAvA vAgniraganuvaH prno| apaiti yatropetenyastenyo mithyAtvavAsanA // 2 // bhAvArtha garga, palsa, vi., 6,523, AA, patri, aY, PA'niza, utsa, 1SiSTa, pane
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. gama satra, teja valI priyagarganuM, phala-e badhA, viziSTa gepatravAlA gaNadharonI vANIthI pavitra thayelI e parvatanI bhUmi che ne rAjA, jemAM uparanA sava javAthI temanI mithyAvanI vArasanA cAlI jAya che. 80-81-82 yo vijetyAMtarArinyo mRtyoruhijate yH| pazcAdhIte gurostatvaM sa sarvo yatra vIkSyate // 3 // bhAvArtha- je aMtara zatra-kAma krodhAdithI bhaya pAme che, je mRtyuthI udvega pAme che ane je gurU pAsethI tatva zIkhe che, te sarva prabhu je samavasaraNamAM. jevAmAM Ave che. 83 jugupsamAno'viratimAna pramAyaMzca nvaannrH| lezecyAtardadhatpApAtparAjiSNurupaiti yat // 4 // bhAvArtha- niMdA pAmo, virati rahita, bhavathI pramAda karato, kaleza aMdara dhAraNa karo ane pApathI parAbhava pAmata evo purUSa jenI Agala Ave che. 84. yasmAttIrtha prajavati jAyate ca ratiddezAm / caherI viMti keza dhAvatoDajitavi | | bhAvArtha-- jenAthI tIrtha utpanna thAya che, jethI daSTine prIti thAya che ane jene devI doDatA ghoDA uparathI paDanAre hoya tema kalezane pAme che. 85 vi- ahi ma, pAvatoDaSAt e apAdAna kArakanuM udAharaNa batAvyuM che. yatra duMdunninihAdeSvabdagarjinamonmudAm / pauryaH saudhAdAsanAcca nRtyaM pazyati barhiNAm // 6 // bhAvArtha jemAM duMdubhinA nAma meghanI garjanAnA bhramathI harSa 2 evA
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. madhura pakSIonuM ya nagaranI strIo mehelaUpara caDI Asana upara besI cha. 86 vi--saudhAt, ( saudhamAruhya ) AsanAt , ( Amane upavizya ) the " kyaplope paMcamI" me niyamayI jahAna 24 tAvyuche. mithaH kuto navAn svargAditi vAcaH zrayaMti yat / svAtkAmAdIniSedhaMto radaMta: svamaghAnnarAH // 7 // bhAvArtha tame kayAMthI? svargathI ema paraspara vANI jene Azraya kare che ane pitAmAMthI kAmAdikano niSedha karanAra ane pApathI potAnI rakSA karanArA purUSo jeno Azraya kare che. 87 vi-kutaH, svargAt , svAt , ayAt 2 2441naa23|| 35 che. datvApi kAMtisarvasvaM yasmai nAmaMgalacchalAt / dhArayannRNazeSaM nu devaH paMkajinIpatiH // 7 // jaganyo rocamAno'pi yena guptaguhAMtare / adhAri ratnabazeAH pratibiMdhApadezataH // nae / bhAvArtha kamalinI pati sUrya bhAmaMDalanA miSathI jene pitAnI sarvasvakAMti pI paNa tene tenuM karaja bAkI rahyuM, tethI jagatane prakAzita karatA paNa jene ratna jaDita pRthvInA pratibiMbanA miSathI gumagrahanI aMdara dhAraNa kareluM che. 88 89 vi0-yasmai, jagadiH, me sa U2 6.3 . shaaltryiidhrmckcchtaashokdhvjaadinniH| vizvAgutAya spRhayan zarmAsmai spRhayena kaH // e0 || aSTAdazaniH kulakam /
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivarita. bhAvArtha traNa kilA, dharmacakra, chatra, azeka vRkSa ane vija vigerethI vizvamAM -addabhUta evA e samavasaraNanI hA kyo sukhechu purUSa na kare 90 vizeSArtha-kAma-e TU dhAtunA vege saMpradAnakAraka batAvela che. 'parasparAsmA akrudhynnniiyennsuuykH / adhuhyatra tatrAvirajUdRtugaNaH samam // 1 // bhAvArtha paraspara krodha, irSyA, asaya ane hamhIM karate rUtuone gaNa tyAM ekI sAthe pragaTa thayo hato. 1 vika-addhi, , , T, dur e dhAtunA yoge saMpradAkAraka darzavela che. guNamAM doSa batAvavo te gayA kahevAya che. pikAkUjitamAkaNyaM tyaktamAnAgrahA madhau / mRgAkI zlAghate patye tiSThate zapate ite // e|| bhAvArtha- varAMtamAM keDilAne zabda sAMbhalI mAna-rIne aAgraha chADI daI mRgAkSI strI UbhA rahelA ane gAle ApatA evA patine vakhANe che. 9 vika-ahiM ghaNe e saMpradAna kAraka che. ike'haM nApararjunyo mahyaM rAdhyatu mAdhavaH / itI vakti vAsaMtI pussplgnaaliguNjitaiH|| e3 // bhAvArtha huM bIjI rUtuone jotI nathI vasaMta rUtuja mArI-ArAdhanA karo ema vAsaMtI latA puSpa Upara lagna thayelA bhramarAnA guMjAra zabdathI kahetI hepa tema dekhAtI hatI. 93. vizeSArtha-apa , mahAku, e saMpradAna kArakanA udAharaNa batAvyA che.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritama... sauhada pratibhAva smarAyAliravairmadhuH / AzuzrAva ca tatkArya trijagajayalakSaNam || eva kArya lADAya vasaMta bhaganA zabdothI kAmaDhane peAtAnI mitratA jaNAvatA te ane traNa jagatane jitavAnuM tenuM kArya paNa jaNAvatA hatA. 94 vizeSArtha - smarAya, saMprAna DAunu jamadura darzave che. 4 navasya rAjJaH suratasya jagajjaye / puSpavarSAnaM dadatIya vane DumAH // e5 // bhAvArtha jagatane jaya karavAmAM pravRtta thayelA mumata rUpa navA rAjAne puSpanI vRSTinA bilathI vanamAM vRo daMDa ApatA zakya tema dekhAya che. 95 latAH pazya svagaye'dhaH puSyeSvayaM zujaH vantaH prIyatAmatra gaMgAyAmitra gokulam // e6 // lAvArtha- A tamArI draSTInI ApalalanA Ave, te jIe A puSpanI aMdara kevI. sugaMdhache? te gagA nadImAM gAyonA yUdhanI jema temAM tamArU mana prasanna thAmoDa vizeSArtha - gaMgAyAm, meM dhArA darzave che.. brahmANaM yo'yetpuSpaiH mukuMda manasA smaret / pazunA yajate ruI tasyAsyatyaMta durlanaH // e7 // gotre kAzyapaH sparzaprajJAvAnmalayAnilaH / prakRtyA madhuraH so'yaM prAyeNa prINayena kam // e8 // bhAvArtha puSpathI ahnAnI pUna ure, bhanadhI viSnu sma27 mere ne pazuzrI.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. rUka zani thaza kare tene te ati durlabha che valI je gotravaDe kAzyapa che kAzyapAtranA che) nA prabhAvathI malaya pavana jevA che ane prakRtivaDe madhura che, A prabhu tene prazna nakare? 97 98 vi--tu, masA, ghAnA, goLa, prajA, e karaNakArakanA rUpa dazAvyA che. dRDhAMgo dhArituM zaktaH samena viSameNa ca / dhAnyuM che risena rAri surakSita che paNa dAtA karapade immAnpaMcakena gaNaM gaNam / manuM prakhyattane raNaM pravRttAtra rIH meu | gumA bhAvArya- majabuta aMgavAlo hovAthI sama ane viSama rIte doDavAne samartha eka dvama be droma dhanya kharIda karanAra, khAvA pIvAmAM sukhI ane gaNu samUhe pAMca pAMca. kAmano kara ApanAra evo gAmaDIA lekrono samUha ahiM ramaNIya che. evA carcarI rAga gAvAne pravataryo che. 99 100 vizeSArtha-oLeja, dhAna, dravAn rAta, e kArakarUpa darzAvyA che. caMpakaiH kiM parikrItAH sahasraNAyutAya vA / na tyajaMte'linaH sevAM teSAM ytkraamdhymii|| 11 // bhAvArtha - - zu hajAra dazahajAra capelInA mukhethI te kharIda karAyA che? tema je bhamarAe eka kSaNavAra paNa te capakanA puSponI sevA choDatA nathI, 100 vinA , cuta, caM, e vibhakitanA judA judA rUpa darzAvyA che. zirISe kurute puSpaM yA smerayati mllikaaH| grISmazriyaM sAdhvapazyaM tAM dRzoraratiM ghnatIm // 102 / / bhAvArtha je grISmanI rUtunI lakSmI zAsaDAne puSpa Ape che ane je mallikAne
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 zreNiparitam'.. puSpane viAta kare che te draSTinI atine nAza karanArI moma rUtunI lakSmI sArI rIte mArA jovAmAM AvI. 102 vizeSAya--za che. e adhikaraNakAraka vibhakita darzAvI che. DumUlAnyupasarpadvirgirinirjharazIkaraiH // dhArAgRhasukhaM tatrAyatna lichimanAratam // 103 // bhAvArtha vRkSenA mulIAmAM prasaratA parvatanA aDDAnA biMduevara tyAM yatna karyA vagara siddha thayelA phuvArAnu mukha hamesA maLatu hatu, 103: vizeSAya--nupUrkhAna 310, e karmakAraka darzAvyuM che. yatra jyotirvimAnAni ghanaghorudi khamH // prajA gA gogdhi sasyaM vAryAcate cAtakoM 'budam // 104 // nadyattattatkaMdalAnAM priyaM nAmAni pRcchati / yatra jaMbUrjanaH pakkaphalAnvavacinoti ca // 105 // mitrAMnoda yasyAM virahiNIjanaH // jAtirvayati yollAsaM sphUrti vahati cApagA // 106 // brutI barhiNAM nAdaiH sotkarSamRtuSu prajA: / / sA taddopasthitA prAdyuTa tajI gAlatI smitam|[23]] kalApakam * jemAM medhanamAM rahu. jyAtiSInA vimAna ane AkAzane rUlatA hatA prajAe pRthvI pAsethI ghAsanu dAhana karatA hatA ane cAtaka pakSI temanI pAse jalanI yAcanA karatA hatA. jemAM leAkeA te kAle ugatA aMkuranA nAma peAtAnA priyajanane puchatA hatA ane jammu vRkSanA lakhyuTI ekaThA karatA hatA. jemAM virahaNI zrI megha pAse prANa yAce che dareka jAti ullAsa pAme che ane nadI skrutI pAmeche masUranA nAdathI sarva rUtuomAM potAne uSaja prajAne jaNAvatI ane ketakInA puSpane hAsyanuM zAsana karatI evI varSa rUtu. . mAsa thaI, 104-105-106-107.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. vi0- prajAgA dogdhi zasthaM, cAtakaH aMbudaM vAryAcate, pRcchati, avacinoti bhikSate, nayati, vahati, vRtratI zAsatI meghAM dvibha dhAtuonA prayoga hazI vyA. che. padmavitpadmA yatprAkU caMruco'jayat / yutau tasyAMganAsyasya harete svAMtikaM zriyam // 108 // haMso'dhizete yatpadmaM payo'dhyAste yadacchatAm / mo: saha yatcAnmadazrIradhitiSThati // 107 // ikUnaniniviSTA yasaH kASTAnyanU SivAn / saptaccadAnadhyavAtsItpuSpazrI yadatIkatA // 110 // dIvyaMti haMsAH kiMjalkairya hisAni ca tad dhruvam / vizvasyopasaMtintaghnaM zaradAvasat // 111 // kalApakam lAvArtha padmanA daDavAlI padmA ( lakSmI ane strI ) e pUrve mukhathI ca'dranI kAMtione jItI lIdhI hatI tethI atyAre te padma ane cadra sAthe malI te sakhInA mukhanI zAbha! peAtAnI sAMnidhya haraNa karatA hatA. haMsa padma Upara rahetA hatA, jala nirmatAne dhAraNa karatu hatu, madde lakSmI mahAt vRSabheAnI sAthe DhAMca pakSIomAM AvI hatI. badhA rasa kASTane cheDI IkSu daDamAM pesatA hatA puSpAnI lakSmI akasmAt sukSaNanA vRkSAmAM adhivAsa karatI hatI. haDasa pakSIokijalkanI sAthe krIDA karatA hatA, jenA bisa-resA jagatanA vRkSAmAM AvI rahelA hatA evI rIte zarada vaDe vana vRkSAmAM nivAsrii 2 tu. 108 - 105-110-111 vizeSArtha - aDithI zarahU rutunu varNana hI che padma, acchatAm, krauMcAn, ithUna, kASTAni, saptacchadAn, kiMjalkaH, visAni vizvasya dUn me 424 vilkitanA judA judA udAharaNa ApelA che. aMgarAgIkRtasyADhayairdine kazmIrajanmanaH / ati vistArayatyeSa saugaMdhyaM haimano'nilaH // 112 // 13
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam bhAvArtha dhanAtha purUe divase aMgarAga karelA kezaranA muMgadhane hemaMta tane pavana eka keza sudhI phelAvato hato. 112 viza, lauha, e dvikarmA praveganuM udAharaNa darzAvyuM che. ratyai kupitvA vizliSTa zvedAnI smara: zarAn / ratipriyeSu veSu mRdunA dhanuSAvipat // 113 / / bhAvArtha rati Uyara kepa karIne judo pADe tema kAmadeva ratipriya evA jeDalAnI Upara potAnA kemala dhanuSya bANa pheMkavA lAge. 3 vizeSArtha-e, reDa, dhanuSa, e kArakanA udAharaNa darzAvyA che. zizire lavalIpuSpANyavAcinvata kAminaH / kAme copAttapuSpAstre dhanvino'nye'tyajan dhanuH / / 114 // bhAvArtha- zizira rUtumAM kAmIe lavalI (cAreLI) ne puchapane ekaThA karatA hatA jyAre kAmadeve puSpa rUpa ae lIdhA eTale bIjA dhanvIoe potAnuM dhanuSa choDI dIdhuM hatuM. 114 puSpAMtarANi saMtyajya himakliSTAni ssttpdaaH| madhUni vikace kuMdapAtre nUdhRte tuMjate // 115 // bhAvArya bhamarAo hima paDavAthI karamAI gayelA bIjA pupine choDI praphalita relara puSpa rUpa pAtra ke jene bhUmie dharI rAkheluM che temAMthI madhu-makarane pItA hatA. 115 naccairRtugaNa: so'yaM vane tatra mayeditaH / naiva na hUM na thavA stotuM thayA che ane
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam.. U bhAvArtha te vanamAM te sarva rUtugaNane UMce, prakAre joyA hatA je varNana karavAne eka, be, ke bahu kavie paNa samartha nathI. 116 surAAtavenA: sarve tiryaMca: saMjJino ica / tela savaMtsarapUrva vayaM vaeNmisIrila, 223 R bhAvArtha sarva devatA, sarva manuSyA, tiryaMca ane sajJIvA hu` pelA ' ame pelA ema kheAlatA devanI sevA kare che. 117 vizeSArtha--apUrva cara, e prayAga karI che. hA kAma dhiMgrAgadveSau dekaSAyAH ka vaH sadRkU | kyA guruSu dRzyo'nyaityAraTati modarAT // 110 // bhAvArtha. huM kAma, tane dhikkAra che. herAga dveSa, haikaSAyA, tamane dhikkAra che. tamArA jevA gurUne viSe bhaktivaDe bIjo jovA yAgya kayAM che ? A pramANe mAha rAjA UMce svare pAkAra kare che. 118 vizeSArtha--ahi 6H e SaSTayarthamAM dvitIyA dazAvI che. devAMtrI svarNapadmeSu nyasyan dRgyo dizanmudam thapetsdhAdezanorvyAH pUrvadvArA vizatprabhuH // 115 // .. bhAvAya suvarNanA kamala Upara ecaraNa sutA, dRSTione harSa ApatA, ane pApakSI dUra thatAM evA prabhu dezanAnI bhUminA pUrva dvAravaDe praveza karatA havA, 119 caitya hu~ triH parItyAdhAmAMtaM tribhuvanAvaneH / tIrthaM natvAstapUrvAsyaH siMdapIThe caturmukhaH // 122 // bhAvArtha
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 zreNikacaritama. traNa bhuvananI pRthvImAM na samAya tevA cityakSane traNa pradakSiNA karI pachI tIrthane namI pUrva tarapha mukha rAkhI ane siMhAsana upara cAmukha thaI prabhu rahetA hatA, 1ra0 vizeSArtha-caityadvaM, amAMtaM, // 27 // S4293 che. asAdhava: kalau deve sAdhavo nipuNA gurau / sanyA skUnivAcarvana vAca: zAMtarasA: prnoH|| 11 // mAvArtha kali-kalahamAM asAdhu, devamAM sAdhu ane gurUmAM nipuNa e sabhyajana prabhunI zAMtarasAlI vANIne ikSu (selaDI ) nI jema cusatA hatA. 121 (10-kalau, deve, gurau se adhi4291 942t S7291 che. pari graiveyakenyopAnuttarenyo divaukasaH / A lokAMtAtpannoApi yazastatrAgatA jaguH // 12 // lAvArtha* priveyaka vimAna tathA anuttara vimAnamAMthI tyAM AvelA devatAo lekAMta sudhI vyApta thayelA prabhunA yazane gAtA hatA. 1rara vi0-pari, apa mane A ye 75 yoge -255 // 6- 24aa 7293 zAcyA cha. arthAdya uttaro yasya pUrvAgrISmAdRDhaHsakhA / puSpenyo netaraccApaM yasya nAnyA rateH priyA // 123 // nino yaH sarvadevenyo narne yaM maMjhanakramaH / Rte muninyastrailokyaM yena jigye carAcaram 123 // uttarasyAmito yeSAM vAsa: khanikaSA dhruvam / maharSayaste'pi loke prathitA yena nirjitAH // 125 //
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . vainAraM samayA svargimuktapuSpotkaracchalAt / pataMtIveSavastasya hastAtprannunnayazlathAt // 136 // bhAvArtha- * je arthathI Uttara ( arthanI pachI ) Ave che, grIma rUtunI pilAno rUtu, ( vAta jeno mitra che, pupa zivAyanuM jene bIjuM dhanuSya nathI rItithI bIjI jene priyA nathI, je sarva devatAthI bhinna che, jenA sivAya maMDana , ( zrRMgAra ) ne kama nathI, jeNe munio zivAya A carAcara ( sthAvara ja, gama rU5 ) railokya jItI lIdhuM che ane ahiMthI uttara dizAmAM AkAzanI. jika jemane nice nivAsa che evA te maharSie paNa jeNe jitI lI ghelA prasiddha che evA kAmadevanA prabhunA bhayathI zithila thayelA hAthamAMthI vaibhAra parvatanI najika devatAoe nAkhelA puSka rAzinA miSathI jANe bANa paDI, jatA hoya tema lAge che. 123-124-125-126 vi--tattara, pUrva, rUtara, manya, mitra bane, e zabdanA yoge apAdAnA kArakanA udAharaNa ApyA che. ta., nizaSI, NyA, hRtAta e karma ane apa; dAnakArakanA udAharaNa darzAvyA che. gaMgAM siMdhu cAMtarAste vaitADhayaM dakSiNena yA / sA nAratorvI sarvApi tatrAgAtsvAmisevayA // 17 // bhAvArtha- gaMgAnadI ane siMdhu nadInI aMtaramAM ane vitAya parvatanI dakSiNamAM je bharata kSetranI bhUmi che, te sarva bhUmi ( tenA leke ) tyAM prabhunI sevA mATe AvI hatI. 127. vi--rt, fagg, vaitADhaya, e saMtarA ane laLe e zabdane aMge thayelA karma kArakanA udAharaNa darzAvyA che. (tti .) akazayazasaM. hA prANeza vidherlalitAni dhik vigalitaphalaiH prANairarthAMtareNa tamadya kH|
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 155 zreNikacaritam , itiraTadaritraiNe vijJApanAtra navatyaso vyaraci mayakA deve devaH pramANamataH param // 120 // bhAvArtha:-- ' che. mAtA yazavAlA prANanAthane ane vidhi daivanI lIlAne dhiAra che. Aje niSphala prANavaDe zuM valavAnuM che? A pramANe jenA zatruonI strIo pikAra kare che evA Apa deva-mahArAjAnI Agala meM A pramANe vijJapti karI. have. tenu zu 124 15 127. 128 vizeSArtha-hA, antareNa me 2055 yoge // 27 // S1829.6zAveza cha.. itiH zrI jinaprabhamUriviracite zrI zreNikacIrate durgattidravyAzraya mahakAne vanapAlakAno nAmaH tRtIya : srg:|
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. caturthaH srg:| ityamudyAnapAlasya mahIpAlo nizamya gAm / sAdhurjinamanisvAMtamaniprItiM parAmadhAt // 1 // bhAvArtha--- A pramANe udyAnapAlanA vacana sAMbhaLI rAjA zrI jina bhagavaMta pratye dayamAM parama prItine prApta thaze. vizeSArtha-abhisvAtaM, abhipatim me upasarma abhi yoge ubhA dazA che. soMgamaMgamanivyaMjanpulakaM sphAratAM punaH / bajAra praticetonu netraM pari manorathAn // 2 // bhAvArtha te rAjA aMgamAM pulakAvalI vistArathI pragaTa karate dhake citta ane netra pratye manoratha dhAraNa karavA lAgyo. 2 vi0-aMgam, aMgam, prati, pari, ye vIsA, mane anyayayoge // 27 // udAharaNa darzAvyA che. varNa varNa prati prIta: sonUtpari padaM padam / vAkyaM vAkyaM cAnu tasya vaca: supriyazaMsinaH // 3 // bhAvArtha te pratyeka ane dareka pada prasanna thaI gayo. priya kahenArA evA tenA pratyeka vacana pratyeka vAkyane priyathI anusaratA hatA. 3 vio--prati, pari, anu, ye avyayayo vAsA (dvilIya) nA 35 zIvyAcha. adA riyamanuprIti pratinogaM vidhi pari sAdhu tasmai dadau dAnaM pArthivaH pAritoSikam // 4 //
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam dAridrano nAza kare tevuM, prIti saMpAdana karanArUM ane upabhoga vidhimAM upayogI evuM pAritoSika ( inAma ) nuM uttamadAna rAjAe te udyAna pAlane ApyuM. 4 vi0-, bAte, ra e athava ge thatAM karma kArakanA udAharaNa darzA. vyA che. yadnaTAna prati yazasthAna pari syAttaddadau satu / rAjhaH prasAdalabdhyaMtA nanu syAditi hi sthitiH|| 5 // bhAvArtha-- subhaTone ane dvArapAlone je ghaTe tevuM rAjAe ApyuM kAraNa ke, rAjAnI sthiti prasAda (meherabA ) nI labdhi-lAbha sudhI hoya che. 5 vi---ta, vara e avyaya vege karmakAraka darzAvela che. badAnyAH zreNikamanUpakalpa miva jumAH / natvAniryAn sa ityUce vasito'nu navAM zriyam // 6 // bhAvArtha- navIna lakSmIne prApta thayelethI rAjAne namIne nIkalatAM A pramANe kaheto hato ke, kalpavRkSanI Agala jevA bIjA vRkSa che, teme zreNika rAjAnI Agala bIjA UdAra purUSa che. 6 vi-na, 3, e avyaya yoge karmakAraka rUpa darzAvyA che. jineMgamanotyAyAM mudi dAnannavo'navat / napakhAryAmiva zeyo rAjho harSastadAdhikaH // 7 // bhAvArthaA zrAjinA AgamanathI thayelA harSamAM khArInA mApa Upara jema drANanuM mApa thAya tema rAjAne adhika harSa thayo hato 7 vi-pahA, e rUpa yoge kArakanuM udAharaNa darzAvyuM che. khArI ane draNa eka jAtanA dhAnyanA mApa che. nRtyA adhizreNike tamAgamodaMtamarhataH / magadheSvadhi tasyAzAvijJAH paurAnajijJapan // //
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam, bhAvArya zreNika rAjAnA sevako te ahaMtanA AvavAno vRttAMta tenI AjJA jANI magadha dezamAM sarva lekone jaNAvatA hatA. 8 vizeSArtha-madha e, mag madha, e madha avyayana mege adhikaraNa kAraka davela che. aghoSayaMste sarve'dya mAgAgrAma purAya vA / gacchejalazilAdhvAnamanyasthAnaM hRdApi mA // 5 // bhAvArtha " Aje sarvane gAma ke nagara javAnuM nathI, sarvane guNasila UdyAnane mArge javAnuM che. te sivAya bIje sthAne hadayathI paNa javuM nahIM ? A pramANe teoe ASaNA karavA mAMDI. 9 vizeSArtharAma, purAya, avAja, e karma ane apAdAna kArakanA vikalpa udAharaNa darzAvyA che. tyaktasiMhAsano gatvA'nninAthaM katicitkramAn / bodhiratvaM manyamAnavinatvezaM nRpo'stavIt // 10 bhAvArtha - siMhAsana choDI prabhunI tarapha keTalA eka pagalA cAlI badhiratnane mA no evo rAjA prabhune traNavAra namI nIce pramANe stuti karavA lAgyo. 10 vizeSArya--gamanAtha, japAna, e karmakArakanA rUpa darzAvyA che. kugurUnnatRNaM manye na tRNAya kudaivatAn / na zvAnaM moDharAjaM ca na zune tadnaTavrajam // 11 // nAnaM nAvaM TaMgAlaMvA manye'dyAhaM durAgamAn / tvadAgamAya svastyastu mohAyAlaM namo'stu te // 1 //
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam / he svAmI, huM kugurUne ane kudevane tRNanA jevA paNa gaNate nathI, meha rAjAne ane tenA subhaTone sthAna jevA paNa mAnato nathI, Aje huM duSTa zA ne anna, nAva ke zIyAla jevA paNa mAnato nathI. tamArA Agamanu kalyA Na ane mohathI zaryuM. he prabhu, tamane namaskArahe. nara-2 smRtA apyagnaye svAhA vaSaT prAcInabardithe / khadhA pitRnya ityete maMtrAstrANAya na kamAH // 13 // bhAvArthamana dAdA, kAvana () pad vijJaH ravA, e mane smaraNa karyA hoya to paNa rakSaNa karavAne samartha thatA nathI. 13 vizeSArtha-sAdA, jar, vadhA, e zabda yoge saMpradAna kArakanA UdAharaNa darzAvyA che. syAtpuMsAM zreyase dAru yUpAyeva jinez yat / tasmai sacetAH ko nAma tvattIya na manyate // 1 // bhAvArtha he jidra, yajJanA staMbhane jema kASTa tema je purUSane kalyANa arthe che, tevA tamAre tIrthane ko saceta prANI mAna Ape nahIM. 14 vijUTI, e, sI, e saMpradAna kArakanA udAharaNa darzAvyA che. yacca saMpadyate dugdhaM dadhne tava vacastathA / zrutAya kalpate mohayudhe saMnadyatAM satAm // 15 // bhAvArtha jema dudha dahIMne mATe thAya che, tema tamAruM vacana mehanI sAthe yuddhamAM taiyAra thatAM evA purUSane zAsane mATe thAya che. 15 vi - ne, zratApa, zodhe e saMpradAna kArakanA udAharaNa darzAvyA che,
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. chag. tapasyatyapi modAya tyAgasyaikAzraye tvayi / kRtAva! lohinIva. tamittApAya jAyate // 16 // bhAvArtha mekSane mATe tapasyA karatA ane tyAganA eka Azraya rU5 evA tamAre viSe, jANe avajJA krAelI hoya tema retI vijalI tApane arthe thAya che. 16. vi-tAkAta, g#Atha ci, tApa, e adhikaraNa ane saMpradAna kArakanA udAharaNa rUpa darzAvyA che. samitkuzAya gaMtAro'pyuSayastvanmatAtigAH / pAgaya muktyai coyuktA apyajJAH pratinAMti me // 1 // bhAvArtha samidhu kASTa ane darbhane mATe vanamAM janArA ane pAka tathA muktine mATe UjamAla evA paNa saSio tamArA matane UlaMdhana karanArA hevAthI mane ajJAnI lAge che. 17 vi0--misurA, puche, gharamAMti, e badhA judA judA kArakanA udAharaNa ApyA che. na taiH saha surAH sAI na taidaityA na te narAH / spaIte prathate. loke yeSAM tvadyiyA yazaH // 1 // bhAvArtha- jemanuM yaza tamArI vidyAthI lokamAM prakhyAta thAya che, tenI sAthe devatAo, daityo ane manuSya spardhA karI zaktA nathI. 18 vizeSArtha--ahiM lai avyaya yoge karaNa kAraka darzAvela che. adayA kANaH padA khaMjo na sa syAttvayi yo ntH| nAdi kANaM kimapyasya cANo nAryasaMgayoH // 1 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ring zreNikacaritama. bhAvArtha je tamane naye nathI, te AMkhe kANe ane page lule che. je tenA be netra anArya saMga vAlA hoya to tenI eka paNa AMkha kANu nathI ema nahIMarthAta kANI che. 19 vi- nA, jAvaMgae aMgavikAre tRtIyAnA udAharaNa darzAvyA che. zikhAyA ye parivrAjo jarAlistApasAzca ye| muktiM prati zramo vyarthasteSAM tvanmatavikSiAm // // bhAvArtha. je zikhAthI parivrAja-sanyAsIo che ane je jaTAthI lakhAtA tApasa che, te tamArA matanA hepI hovAthI teone mukti pratyene zrama vyartha che. 20 viziNAyA bapi e karaNa kAraka udAharaNa darzAvyA che. hasthasyApi me naktizcettvayeza pratIpyate / puNyAni tahipakkAni vipakkAzva zAlayaH // 1 // bhAvArtha he Iza, huM ahiM rahyo chuM, te chatAM tame je mArI bhakti grahaNa karaze te pAkelI zALAnI jema mArA puNya pakava thayA che. 21 stutveti devaM natvAca baMdiSvagre paThatsuca / nadatyutsavatUrNaMghe'cAlInmajanamapam // 2 // bhAvArtha evI rIte prabhunI stuti karI ane namaskAra karI, badI ja AgaLa bolatAM ane utsavanA vAjatrono samUha vAgatAM te rAjA snAnamaMDapa pratye cA, ra2 vi--ju , thaze nati, e AdhakaraNa kArakanA udAharaNa darzAvyA
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam.. 10 // yacchatreNa tamIkSasva yo mANikyakirIvyanUt / sa rAjeti janairgacchannanyonyasyaiSa drshitH||23|| bhAvArtha "jene chatra che ane jene mAthe mANijyano mugaTa che, tene jue, te rAjA che. A pramANe cAlatA rAjAne lAke parapa2 batAvatA hatA. 23 qi0-chatreNa, me 75sakSaNe tRtIyA vimati 4291 cha. - zizUnAM kraMdatAM strISu sudatISu ca yaSiH / jagmurvanaM so'yamiti zrutIH zruzrAva sa vrajana ||shcaa lAvArtha jenA zatrae bAlaka ane ahIe retAM chatAM temane anAdara karI vanamAM cAlyA gayA che, te A rAjA" ema sAMbhaLato te rAjA cAlato hato. 24 vizeSArtha-zizunAma, strISu, se manAhare paTI mana saptamIta 251 zIcyA cha. tataH snAnagRhaM prApya vidhivtkRtmjnH| yosvAmIka nuvaH svAmI sotkarSAmapuSattviSam // 2 // lAvArtha pachI snAnagRhamAM AvI vidhithI jeNe snAna kareluM che e te rAjA sUryanI jema UtkarSavAlI maMtinuM poSaNa karate hatA. ra5 caMzcaMdanaliptAMgo basAnaH zuzvAsasa / nizIzvara zvorvInAk nUnujAmIzvaro bannau // 26 // lAvArtha caMdra jevA caMdanathI aMgane lepa karI be zuddha vastra paheratA te rAjAnA rAjA caMdranI jema zebhato hato. 26 lakSito'dhipatiH pRthkhyAH sevyo nRpatinirnRSu / dAyAda zva kalpazeriMkSe vA ratnanUSasaiH // //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ zd zreNikacaritam. bhAvArtha te pRthvInA adhipati ane rAjAne sevavA cAgya eve rAjA jANe kalpa vRkSane bhAgadAra hAya ane ratnAbhUSaNathI iMdra heAya tevA dekhAvA lAgyA. ra7 zriyAM zriyaH prasUto nu pratinUrajaye satAm / anvitau maMtrisAmaMtaiH dharme nItauca sAkSiniH // 2NA prasUtasyAtrinetre zrI mukhazvatreNa zobhitaH / pratibhUrnaya mArgasya saMrupAnniragAdvahiH // 2 // bhAvArtha jANe lakSmIonI lakSmIthI prasabyA hoya tevA, satpurUSArne abhaya karavAmAM jAmIna rUpa, dharma tathA nItimAM sAkSI evA maMtrI sAma tavaOM cukta; atrinA netramAMthI janmelA cadranI roAbhA mukhamAM dhAraNa karanAra, chatrathI zAbhita, ane nIti mArganA jAmInarUpa evA te rAjA maMDapanI bAhera nIkaLyA. 28-29. nAkiSvi iva zreSTho nRNAM secanakadvipam / zraruhyAdanasya detoH prAsthita prArthivaH ||30|. bhAvArtha devatAomAM IMdranI jema purUSAmAM zreSTha evA rAjA secanaka nAmanA hAthI upara esI adbhutane vAMDhavAne cAlyA. 30 vizva-~nAvavu, rRLAm, detoH e kAraka vibhaktinA udAharaNa che. zrISviva tyAgajogADhyAH strINAM zlAdhyAH pativratAH / tAdRiyo'mUriti stutyAH paurairdevyo'sya cAcalan // 31 // bhAva th " jemanA tyAga (dAna ) ane bhega thAya tevI lakSmIe jema lakSmIemAM zlAdhya che, tema strIomAM pativratA strIo zlAdhya che, tevI A. zrIe. che" A pramANe nagaranA leAkAthI stuti karavA cAgya evI zreNika rAjAnI zrI. paNa sAthe cAlatI hatI. 31
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam, ajJahI sevamAnAnAM yudhyamAneSu jitvaraH / zlAdhyaH syAnaNAzcAmI tIDyaiH prathitaM naTaiH ||3shaa bhAvArtha sevA karanAranI upara droha na rAkhe ane yuddhamAM vijya melave te lAdhA karavA yogya thAya ane tenA guNa Ave che. A pramANe stuti karavA yogya subhaTe prakhyAta karavA lAgyA. 3ra yeSAM rUpaM janA dRSvA dhiyAtII smarasya ca / yairgurauH smaryate dharmazvezate ye nRpa zriyaH // 33 // raNe'riya'tprahAsoM jAnAti sma dive nishH| zaurya dayaMte nItezca ye nAte jagaMti yAna // 3 // nAyate yajugaughasya janatA te'nayAdayaH / kumaaraasttsmiipsyopskrtumuptsthire||35|| vishesskm| bhAvArtha jemanuM rUpa joI loko iMdra ane kAmadevane yAda kare che, jemAM gurUne dharma ane raNa kare che, je rAjyalamI Upara sattA bhogave che, jenA prahArathI pIDita evo zatru raNamAM divasane rAtri jANe che, je nIta pAMsethI zairya melave che, jenI pAMse jagata yAcanA kare che, ane samUha jemanA guNa samUhanI prArthanA kare che, evA te abhaya kumAra vigere kumAre temanI prabhunI samIpa javA taiiyAra tha6 mAvyA . 33-34-5 na rogA arujana yasyA yaMtopaskurute ca yAm / kIrtirajamunarjuna kIrtirujjhati nApi yAm // 36 // pratinAn hiD naTAnAMca paTdI nATayituM raNe / najAsayati hastAtrairvIrudhaH zAkhinAM ca yaM // 3 // narvIpRSTaM pAdapAtairdhAnA zva pinaSThi yA / jayAzAyAzca zatrUNAM sAnekA majatAcalat // 3 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam bhAvArtha jene roga pIDatA nathI, mahAvata jenI mAvajata kare che, jenI Agala airAvata hAthInI kIrti choDatI nathI, raNamAM zatruonA samavaDiA hAthI one nacAvavavAmAM je catura che je potAnI soMDhanA agrabhAgathI latAone ane vRkSonA samUhane UkheDe che ane je caraNanA pAtathI dhANInI jema pRthvInA pRSTane ane zatruonI jyanI AzAne dalI nAkhe che, te aneka hastione samaha cAlavA lAge 36-37-38 vi-- kAra, jJAtti e kriyApada ge je kAraka vibhakti mukAya che, te darzAvI che. saMtApayaMta nAH saMtApayaMtaH kamAM khuraiH| varSAsu karkaTa zva raNe'rIn jvarayaMti ye // 3 // ye'laM prahartumiMzazvaM niprahartuminArvatAm / nihaMtumaratiM naH prakti hetuM chiSAM rateH // 3 // yAnAruhyotkrAyayaMti yojharo yudhi vikSiAm / yazasAM tamivAzcaughAste saMnazaH pratasthire // 1 // vize. thavA bhAvArtha je pitAnI kharIothI pRthvIne satapa kare che, je varSAkAlamAM kAkaDInI jema raNamAMzaaone vara lAve che, je idranA azvane, suryanA ghaDAone, pitAnA svAmInI arati (pIDA) ne ane zatraonI rati (prIti) ne haNavAne samartha che, yuddhamAM jemanI Upara ArUDha thaI dvAe zatruone haNe che evA jANa yazanA samUha hoya tevI amonA samUha taiyAra thaIne cAlavA lAgyA. 39-4-jA AsikA yatra yodhAnAM jethaNAM vairisNhteH| zastraiH zastrANyUTavadbhiryutkrImAM kRtapUrviNAm // 4 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam.. rayAH prasthitaMvataste rcitaashcaarukaaruniH| kurvataH kekino nemisvanairugrIvanAdinaH // 53 // yugym| bhAvArtha jemAM zastrone vahana karanArA, zAthI pUrva yuddha krIDA karanArA zatruone samahane jitanArA ddhAo tI jemAM beThaka che ane je uttama kArIgaroe racelA che evA ratha potAnA vinithI mayura pakSIone UMcI grIvA karI mAtA yAlA yA. 42-43 stuvAnastadinaM prItiM jagmivAn suzamAdadhiH / adhIrairdurjayaM mohaM jitvA brahmAnilASukaH ||dhyaa ninaMpurartha ghyANAM bayAM vettAramIzvaram / timAdheAdhiM ca proktaikAdhikapaDUnayam // 5 // sujanmAnaH saumyadaivA yairayaka: prazaMsyate / vAyaniti sarvA pauravarga: pracelivAn // 6 // sAvArya te divasanI stuti karatA, prItone dhAraNa karate, sukha pAmate, adhIra purUSAthI duHkhe jilI zakAya tevA mehane chatI brahma (brahmacarya)nI abhilASA karate, cha dravyanA arthane kahenArA, Adhi tathA vyAdhina cheSa karanArA ane sAta nayane kahenArA Izvara-prabhune namavAnI IcchA karato, bajeo e prabhune praNAma karaze. teonA janmane dhanya che." ema vArtA karato nagaranA lokone varga pAtAnA sarva samRddhi sAthe tyAM yAyo. 44-45-46 vi0-stuvAnaH, jagmivAn, AdadhiH, abhilASukaH, ninaMsuH, ayakaH, prace. livAn-ye nAma 52thI manesA nuhA nuhA pratyayAtanA 35 6zAcyA cha. anyapuMsAmagamyo yuddha svapuMni: pudbhiraMjitaiH / prazAn kampretarAnaMdo vAMchan zAMtiM nijainalAm // 4 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 zreNikacaritam. salajjaH saMjitAkalpaH sudhAlidUtaruNI ninaH / guruSvApteSu tIrSu tavA paurojano'calat // 40 // yugmam / bhAvArtha para purUSAne agamya, Uttama purUSAe pUjita evA pAtAnA pationI sAthe joDAela, zAMta, Uttama AnaMdavAle, peAtAnA pApanI zAMtinI icchA karatA, lajjAvAle, peAtAnA veSamAM sajaja thayele ane devatAonI sakhIAnA jevA nagaranI srIenA samRhu ATha evA gurU ane temanI vANI tarapha bhaktithI tyAM cAyA. 47-48 vi--trazAs, khetara, vAMjIn, vrudhAhit. e nAmanA rUpa darzAvyA che. vighnApAkRti rAzIda yAJcAkRtkalpapAdape / zrahitetarazabdAni nedustUryAeyanekadhA || 4 || bhAvArtha-- vidmane nAza karanAra ane kalpavRkSa jenI yAcanA kare tevA rAjA cAlatA UMcA zabdavAlA vAjitre aneka rIte vAgavA lAgyA. 49 teSAM saiSadhvanirdiku sajU: pu pratizabditaiH / romAMcitAni saMmUrta keSAMcakre vapUMSi na // 50 // bhAvArtha-- te vAjiMtrAne e dhvani dizAomAM sAthe UMDelA pratidhvanithI vyApta thaI keAnA zarIrane romAMcita na karatA hatA? arthAt sarvanA zarIrane rAmAMcita karatA hatA. 50 tri--pa seva e sadhirUpa dasAvela che. dhanuSSu kuzalaijaitrairanI rUsthAna saMyuge / jyAghAtotyAMgu khiMga kArkazyaiH paryavAri saH // 51 //
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. 115. bhAvArtha dhatuSyamAM kuzala, abhIrU ( mIkaNa nahIM tevA ) leAkeAnuM sthAna rUpa yuddhamAM vijaya meLavanArA ane dhanuSanI paNacanA RRAtathI jemanI galIomAM kaDA-tA. thaI gaI che evA purUSAthI te parivArita thayA hatA, para agniSTuto'gniSTomaM ye yaja'te svargakAmyayA / prAyuSTomaM cAyuSyAya jyotiSTomaM ca tejase // 5 // svargAyurvRditejAMsi tRNayaMstAn jamAnasau / pomaru jainaM jyotiSTomaM zriyA vidan // 5 // yu-gmamUla bhAvArtha agninI stuti karanArA jee svarganI IcchAthI agniEAma yajJa kare che; smAyuSyane mATe AyuSTAma yajJa kare che ane tejane mATe jyAtiSTAma yajJakare che, teJane, svarga, AyuSyanI vRddhi bhane tejane tRNanI prema galata mane lakSmI vaDe agni tathA caMdranA jevI kAMtivAlA jainanA tejanA samUhane jANatA te rAjA jaDa mAnatA hatA. pa-53 vi0- agniSTutaH, agniSTomaM, AyuSTomaM, jyotiSTomaM, agrISomarubhU me luhA judA nAma uparathI banelA rUpa darzAvyA che. RSINAM smaraNIyena darpeNAryeNa karmaNAm / muSNutoccamRNaM nRNAM pAtrAyeNa suparvaNAm // 54 // ... sukhitastotRkeArkeNAridhvAMte 'yavRMhaNe / jagaJcakuH keNa rUpotkarSeNa jayatA surAn // 55 // modarAjasya jaitreNa zrIpUrNenotsuko'rhatA / jo meruziraSkeNa dhairyavAde patirnRNAm ||pakSA
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ k bhAvArtha zreNikacaritam. munione smaraNa karavA cAgya, garvathI karmavaDe pUjavA ceAgya, leAkeAnA UMcA RNane nAza karanAra, devatAone pUjAnA pAtra rUpa, sukhInI stuti karanAra, pApa-zatrurUpa aMdhakAramAM sUryarUpa, jagatanA netrarUpa, rUpanA utkarSathI devatAone jitanArA, meAhurAjane jitanArA, lakSmIthI pUrNa ane dhairyanA vAdamAM merUparvatanA mastaka jevA zrI adbhuta prabhumAM rAjA utsuka thayA. 54-55-56 vizeSA--ahi detA e tRtIyA kArakanA niyamathI darzAvI che. mithyAdRzAM mukhacchAyAmRdhyA gacchan vanaMja saH / HakiyAM marutasya yathA sUrpaNakhAgrajaH ||5nnaa bhAvAya samRddhithI cAlatA te rAjA marUtta rAjAnA yajJanI kriyAne jema sUrpaNakhAne moTA bhAI rAvaNa bhAMge tema mithyAtvIenA mukhanI kAyAne bhAMgatA hatA. 57 vidyA, e kAraka nayanathI tRtIyA AvelI che. viSvaguDIcI nadIvovajananartuH praceluvI | AzApU dazAM kAmAnaGgrAhI sAjavaJcamUH // 58 // bhAvArtha cAre tarapha phelAtI nadInI jema te rAjAnI cAlatI te senA dRSTinI AzA-dizAo pUravAmAM kAmadhenu rUpa thatI hatI. 58 vizeSArtha--trivyo, kaceruSo, vAyAnI e liMganA rUpa do nyA che. zrImatI dhvajinI tasya dhatra siMdhoH sakhIpadam / ajIjanajjanAnaMda yAMtI dAdI napArinim ||5nnaa bhASAya siMdhu nadInI sakhInA padane dhAraNa karatI ane vegathI cAlatI.te rAjAnI senA lAkone atiro Anada ApatI hatI, pa
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. vi0-siMdhoH sakhIpadam meM 426 vilalsta sA 25tu samAsaH zIve. khruunnirmjunirvaajipNktiniliruitaa| madhudhUlIva meneMda: pittazAMtipaTurjanaiH // 6 // bhAvArtha- leka tIvra ane suMdara evA avanI paMktioe UDADela dhUli madhumakaraMdanI vRlinI jema pAparUpa vittane zAMta karavAmAM samartha evI mAnavA sAzyA .. 10. no nanAMdA naduhitA na yAtA nApi ca vasA / na mAtA na pitA tAdRgyAdRga jhAtasutasya gIH // 6 // zrotavyA tar3iyaH sapta catasrazca gtiighrtii| samitIH paMca tistrazca guptIvatrI kadAnu sA // 6 // iti jalpanmRgAdINAM gaNo nunnaH zunnehayA / gatyAlasyo'pi vegenAcAlayacaraNotpale // 6 // sAvArtha sAtaputra zrI vIra prabhunI jevI vANuM che, tevAM naNaMda, dIkarI, derANuM-- jeThANI, bena, mAtA ane pitA paNa nathI. sAta bhaya ane cAra gatine haNanArI tathA pAMca samiti ane traNa guptine kahenArI te vANI kyAre sAMbhalI zuM ? A pramANe zubha IcchAthI prerAela mRgAkSI-strIono samUha cAlavAmAM ALasu hato tathApi vegavaDe potAnA caraNa kamalane calAvato ta:61-62-13 vizeSArtha-gatIH natI, samitIH gupta vaktrI se 524 vinAtina BIR2.! zivyA cha. atithi sutru kaMgastahAI vaktrajitaglu tat / kAtyA tiri straizamIkAmAsuHkhe saspRhaM surAH ||dhyaar
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam : E bhAvArtha atizaya lakSmIvAla, suMdara bhraSTI dharanArU, kaDanA mAdhuryathI hAha gadhavane parAsta karanArUM, mukhathI caMdrane jitanArU ane kAMtithI lakSmIne ulla dhana nArU te strIonu vR devatAe AkArAmAM pRhAthI jotAM hatA. 64 vizeSArca-tatra, su, vigere ALa nA viroSaNe samAsAMta padanA udA haraNa rUpe darzAvyA che. roarreira nAya paurakairavazItaguH / sasenaH sadavAmohaniSyato liranUnnRpaH // 65 // bhAvArtha nagara janarUpa paiAyaNAmAM caMdra samAna ane senA ane srIonI sAthe mahAtsavavaDe cAlatA e rAjA dADhI vagane! thayA hatA. 65 vi-zItagu:, lena, mavAmAMza:, nighyatoSThi, e samAsAMta paDha darzAvyA che. ahiM dADhIvagaranA eTale sarva parivAra sAthe levAthI tenA rAjadvAramAM deADhI. rahI na hatI. iti kArakapAdaH samAptaH sainyAnAmiti bAhulye saMmardaH puranirgame / babhUva nAmnA yuktArthaH samAsa iva lakSaNe // 66 // bhAvArtha-~ evI rIte sainya ghaNuM hovAthI jema ghaNAM nAmanA dhiTata arthavAlA samAsa (sakSepa athavA samAsa ) thAya tema nagaramAMthI nikalavAmAM saMmarda (bhIDa) thatA hatA, du vi--ahiM sardane samAsanu dRSTAMta Apyu che. ghaNA nAmane ghaTita ardhuMmAM samAsa thaI jAya che. tema dhaNAM sainyanA lakAnA nagaramAMthI nIkralavAmAM samarda thAya che.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. haara dasta kalerurasilomaniH / nyaSedhi janatA rAjapuruSairnayakAmyayA || 6 || bhAvArtha kaMThamAM kAla lAve tevA balavAlA ane kalahathI chAtI Upara rUvAMTIvAlA rAja purUSA nyAyanI khAtara tyAM leAkeAne aTakAvatA hatA. 67 vizeSArtha -- kaMThekAlaH, urasilomabhiH ye avuDU sabhAsanA uhAdura dazInyA che, sakhiprApta zvAnaMdI vichoDyo hitakaH / hitvA yuvAsaM nRtyAjJAvaze nu sa gogataH // 68 // bhAvArtha 117 sakhA-mitrane prApta thayA hoya tema AnaMda vAle, vidyAne ne stuti karavA meAgya ane zatruone mRtyu rUpa evA te rAjA svarganA vAsa cheDI pRthvI Upara Avele iMdra hAya tema samRddhithI rAbhatA hatA. 68 muia yeal Gel ', (90--afaPra:, fazgica:, igcan:, na:, haraNa darzAvyA che. dIrghazvArAyaNo vyAsa: pArAsaryazva nezvarau / nIlotpaladRzo'syArikRSNasapavadheH stutau // 6 // sarvarAyAM kRSThamatIkRtAyAmasya naikazaH / vinnaprarUDhA bhujyaMte janailoM hitazAlayaH // 70 // dhAmnArjuna: kArttavIrya eSa jJAnajudAzrayaH / sthAmnA rAmro jAmadagnya iti paurAstamastuvan // 71 // vi zeSakam /
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam, bhAvArtha 8 nIlakamala jevA netravAlA ane zatru rUpa kAlA nAgane eSadha rUpa e rAjAnI stuti karavAmAM moTA cArAyaNa ( nArAyaNa) vyAsa ane pare zaranA putra vyAsa te baMne rAmartha nathI. " haladhI kheDelI e rAjAnI pRthvImAM kedIne UgelI aneka lehita (rAtI ) zALine leka khAya che. e rAjA teja vaDe sahastrArjuna jevo che, jJAna jANanArAono Azraya rUpa che ane balavaDe jamadagninA putra parazurAma jevo che -A pramANe nagara ane tenI stuti karatA hatA. 69-70-71 vizeSArtha-nIkoparA, garadana , jhinanA ItyAdi e samAsAMta pada darzAvyA che. nareM:kRSNasarpavA nIlotpala mivAMzumAn / kSAtraM rAmajAmadagnya zvaiSa nyagrahInmadam // 7 // bhAvArtha vAdI je makaNa saMpa, sUrya jema nIlakamalane ane parazurAma jema kSatriya samUhane grahaNa kare tema te madane grahaNa karatA hatA. 72 vizeSArtha - ghauM, nIrava e samAsAMtapada darzAvyA che. ahiM vAdI vigerenA draSTAMtathI madane grahaNa karavAmAM evo arthe thAya che ke, te madane dabAvate hate. dRSTanaSTIkRtArAtirmavIro navArkaruk / sarvArthinAM kalpavRkSaH kevalajJAnazAlinAk // // jaratkUrma ivorvIdhRk puraannpurussopmH| tRtIya iva saptarSi: pranUtadhISaNo nRpaH // 7 // pUrveSu kAmasaMpAdI grAmezAjuThata: puraH / saMnnAvayan dRzA pApadaivateSu parAGmukhaH // 7 //
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . yA ki kitavaprAyAn manvAno'lakanApitAn / zastrIzyAmaizvannadiko mAyUrAtapavAraNaiH // 76 // nRvyAtrapUrva puruSa niSNavartmanidezaka: / madhyalokapatirvIrapuruSaiH parivAritaH // 77 // vapuSAparakaMdarpaH sthAmnA madhyamapAMgavaH / vijatprathamakalpaiMDa ivAjJAM caramAdataH // 78 // jaghanyapuruSaiH saMgamasamAna dhiyA tyajan / pazyan zreNIkRtAMstUryatrika niSNAn yayau pathi // 7 // sajJatti; kulam / bhAvArtha 121 www zatruone dRSTa naSTa ( joyelA ane taratanAza pAmelA) karanAra, dharmavIra, navIna sUryanA jevI kAMti vAlA, sarva yAcakone kalpavRkSa samAna, kevala jJAnIone bhajanAra, vRddha kUrma (kAcamA ) nI jema pRthvIne dharanArA, purANa purUSa ( viSNu ) nA jevA, trIjA saptarSi ( aMgirA-bhRgu ) nA jevI ghaNI buddhi vAlA, pUrva purUSAmAM manerathasapAdana karanAre, pAtAnI Agala AlATatA grAma patiaine draSTithI sabhAvanA karatA, pApI devatAothI vimukha rahe. nArA, yAjJika tathA kapaTI jugArIone nIcanApitanA jevA mAnanAre' zastra jevA zyAma mayUra chatrAthI dizAone AcchAdana karatA, purUSAmAM vyAdhra jevA pUrva purUSAnA mArgane darzAvatA, madhya leAka { bhUlAya ) nA pati, vIra purUSAnA piravAra vAlA, zarIra vaDe kAmadeva jevA, alavarDa arjuna jevA, pelA dhruva leAkanA iMdranI jema carama-chellA tIrthaMkara zrIvIra prabhunI AjJAne dhAraNa karatA, nIMca purUSonA saMga asamAna buddhithI cheADatA ane zreNimadha thayelA nRtya, gIta ane vAdya vagADanArA leAkeAne jotA te rAjA mArgamAM cAlatA hatA, 73-74-75-76-77-78-79 16
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 zreNikacaritam . vizeSArtha- naSTIkRtArAtiH, jaratkI, purANapuruSopamaH prabhUtadhaSiNaH, yAjJikakitavamAyAn, agakanApitAn nRvyAdha meM luhA luhA niyahavAsA samAsAMta padma darzAvyA che. kecitkRtAkRtasnAnAH kRtApakRtasaMmanAH / muktApabhuktatAMbUlA azilApAzitaudanAH // 80 // gatapratyAgataM kecidaSvA vaMdArumanvaguH / kiSTAklezitamohAstaM kalAdyAtAnuyAtikAH // 21 // yugmam / bhAvArtha koie snAna karyuM ane na karyuM ane keie AbhUSaNa paheryA ane na paheryA, koie tAMbUla khAdhu ane na khAdhuM, koi bhAta janmyA ane na jamyA tema kei vadyArU ( vaMdanA karanAra ) te tyA jai pAche AveleA joi mAhune nAza kayA na karyo tema kSaGgamAM tenI pachavADe javA lAgyA. 80-81 vi0- kRtAkRta kRtApakRta yuktApayukta azitApAzitaH gatapratyAgatam kliSTAklezita0 yAtAnuyAtikAH samAsAMta pAyo hazIcyA che. krayAkrayikayA nAryaH phalAphalikayA kRtam hu 0 kiM naH puTApuTikayA mAnonmAnikayApyalam ||2|| iti brUvAlA vipaNI kAnvI yurvI kUsutAH / pRtanAM sajjanAnaMtuM maharSi paramezvaram // 83 // yugmam / / bhAvArtha kharIdI kharIdI karavAthI arthanathI, phulAphulI karavAthI sarca, paDIe karavAnuM ApaNe zu kAmache? mApamAM ochA vadhu karavAni jarUra nathI,, ema ekalatA viNakanA putro majAra cheADI senAne sajja karatAM maharSi prabhune paDI bahanA vA pAchata yayA 82-83
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . vi.-- krayAyikayA, phalAphalikayA, puTApuTikayA, mAnonmAnikayA, e samAsAMta pada darzAvyA che. nuttamAMgohyamAnAH punnAgaiH purussottmaaH| natkRSTautsaukyutaH prApurakiMrAjAnamAzu te // bhAvArtha-- mastaka upara AjJAne vahana karanAra uttama purUSa hAthIo vaDe utkRSTa utsAhathI te Uttama rAjAnI Agala satvara AvatA hatA. 84 vi0-uttamAMgo0 punnAgaiH, akiMrAjAnam , ye nuhA pipAsA sa. mAsAMta paddha darzAvyA che. rajazva kuMjarakhurotaM diku prasRtvaram / bhadAMnoniH zamaM ninyurjanavRMdArakAMbudAH // 7 // bhAvArtha hAthIonI kharIethI UDI dizAmAM prasarelI rajane gajeMdra u5 medha pitAnA madanA jalathI zamAvI detA hatA. 85 vi0-kuMjarakhurodbhUtam gajavRMdArakAMbadAH ye sabhAsain 56 zIvesa cha. astIha vijJAn katarakaThaH katamakoyamaH / itthaM parI hitAro'gre petuH svastyayanaM hijA: // 6 // bhAvArtha-- ahiM kaTha khAna ane kezubha zAkhAno ke vidvAna che? ema parIkSA. Rai ARMY ta / ( . c vi-katara kaThaH, . . . , inyapATenyayuvatiprAyA devyo'pi yatpuraH / sauvidalaiH katipayairvRtA rAjhyo yayuH pathi // 7 // bhAvArtha
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . rANIo paNa dhanADhaya lokonI sakhIo jevI prAye lAgatI hatI paNa Agala cAlatA keTalAka eka napuMsaka purUSathI viTAine mArgamAM cAlatI hatI 87 vi-puta vAra e samAsAMta pada darzAvela che. gogRSTigovaSkayiNIgovedanovazAkulAn / sagodhenUna vrajAn vIdayAhRSyannRpamatallikA // 7 // bhAvArtha eka vetarI, be vetarI, dujhaNI ane uttama evIgAthI Akula evA ane gAyanA dhaNa sahita evA nehaDAne joI rAjAomAM zreSTa e zreNika rAjA harSa pAme. 88 vika-A, vaLI , rove jovA, e no sabda sAthe samAsAMtapada darzAvyA che. sphAyate'haH kuDaksaMgairagnistoka zvedhanaiH / dIptadigjainayamiva mRgadhUrttavadhUtaiH // // kaThazrotriyakAlApAdhyApakeSu pravaktRSu / mithyAdRSTiSu dattAzI: SvapinAprIyataiSa tat ||ennaa yu bhAvArtha - iMdhaNAthI jema agnine samaha vadhe ane pradIpta dizAomAM thayelA agAlanI sakhIonA zabadathI jema bhaya vadhe tema kudaSTi mithyAtvanA saMgathI pApa vadhe che. tethI kaTha zAkhAnA veda bhaNelA kalApa vyAkaraNa jANanArA adhyApaka ane uttama vaktAo AziSa ApatA hatA paNa teo mithyAvI hovAthI rAjA khuzI thato nahato. 89-90 viratA , pUrvavapUharta , thotriA , e samAsAMta rUpa darzAvyA che.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. 125 tatsainyayupalasati yuvajane yuvajaranako'pyAsIt / janatA yuvapalitAnUkevalamuccalitabalarajasA // 1 // bhAvArtha te vilAsa karatA yuvAna lokonA sinyamAM koi paNa yuvAna vRddha nahato ane janasamUhamAM je yuvAnanA paliA mela thayA hatA te mAtra UDatA sinyanA ja vaDe karIne ja thayA hatA, 91 vizeSArtha-yuvajane, yuvajaran. yuvapalitA se samAsAMta 56 hazAcyA che. vIraprakAMmavairipratApannojyoSNAnuk ciraM jIyAH / yugyAyatanujayugalajtakAMcana pItaraktaruce ||e|| jaya zukla zuklaguNagaNa kumaarpNmitvrennyscivyut| maMnnAsArakumAra zramaNAzApograzara visara // 3 // . tvayi nRpatau niHsvAnasvanagalitaturagagarbhiNIgarne / noccAvacaripukulamuccanIcavidhurAya navati nuvaH ||emaa na mayUravyamakatAM na cchAtravyaMsakatvamughahati / kAMbojamumavanacakurUpatAM deva ko'pi nRtyaste // 6 // samareSu pUrvakAye'parakAye vikSiA nishitshstraiH| madhyamakAyAdharakAyottarakAyeSu tavannadaivraNitAH // 6 // IzvarAkiMcanakulamadhyAhnArkAte'jaratIyam / na tava naTaiyudhikRtamAIpippalIva hiSaH kamaiH ||e|| AryAImapistutaye tava kRtamaghanAzikaviturIzaH syaat| kaMtati khalu gadavikRti pippalyAImapi vidhivadupayuktam ... // //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam, jalasthalavyomavarAMgadA yinazcaturthanizAM tava luMjate kssiH| nihAcaturthe'nya zite nava(jasmRtau na teSAM vapuSaH kvaci. tpuSiH // e|| kSitIyasainyena raNe ripUNAM turIyasenApi na jIyate te / nunakti yo nAratanUditIyaM tasyAti yatsyAmaturIyazA lI // 10 // ke koTituryArthini turyakoTIkoTItRtIyepsitRtIyakoTim / dAtuM na zaktA nuvane vadAnyAstvameva vAMgadhika vittadastu // 11 // saMgrAmasImni nujayostava varSajAtanogIyorivanayaM karayoravAyeM / vIryAnale svamasuhRttitipAlalokaH aSTAkapAla miva deva harirjuhoti // 17 // kamalAzrayo vidhirivAsi murajidiva jaitracakranR / ekaga namApativadilitaH satAM tripuruSImayo nvaan||13|| yogazrito moda zva kamAgataH sate navAnnIta iva prasI azlIlatAtyastagiraHstutivratA nogAvalIrityapaThastadagrataH // 104 // bhAvArtha vIra purUSamAM zreSTa, zagunA pratApa rUpa bhajanamAM jaTharAgni rUpa, ghasarI: jevA lAMbA bhujavAlA ane tapelA suvarNanA jevI pAlIkAMtilAlA he rAjA,
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. 137 tame cirakAla jaya pAmeA Ujavala Ujavala guNAnA samUhavAlA paDita abhaya kumAra maMtrI sAthe rahenArA, kAtakeyane sabhAvAdyanI jema asAra karanArA, mutienI AzAne pAkanAza ane UpramANane phUMkanArA he rAjA, tame jaya pAmeA nizAnanA zabdathI bhaNI dheADienA garbhane galata karanArA evA tame rAjA jAtAMja zatrunA Ugya nIya kula pRthvImAM vidhura thaI jAya che. huM deva tamArA kei sevaka mayuranuM dhUmeM paNuM ane vidyArthInu dhRttapaNu vahuna karatA nathI. tamArA subhaTAe raNa saMgrAmamAM peAtAnI tIkSNa zastravALA zatruonI pUrva kAyA, adhara kAyA, madhyama kAyA, adhara bhAganI kAyA ane uttara bhAganI kAyA vIMdhAi nAMkhI che. dhanADhaya ane nidhana leAkeAnA kulamAM madhyAhna sUrya jevI kAMtivAlA he rAjA, a| pIpalInI jema zatruene pehecavAmAM samartha evA tamArA subhaTea yuddhamAM ardhA vRddha jevuM kAma karyuM nathI. he Iza, vi tamArI stuti mATe kavie ardhA AryA karI heAya te paNa pApane nAza karanAra thAya che. eka adhI pIpara vidhithI upayAgamAM lIdhI hAya te te roganA vikArane chedI nAkhe che, jala, sthala ane AkAzanA Uttama bhAga ApanArA evA tamArA zatrue cAthI (halakI ) bhIkSA khAya che. te bhikSA khAtAM paNa tamArI bhujAnu smaraNa thavAthI temanA zarIramAM kAMIpaNa puSTi thatI nathI. raNamAM tamArA zatruonI bIjI senA (ardhasenA) thI tamArI ceAthI senA ( pedala senA) paNa chatAtI nathI. je A bharatakSetranI bIjI bhUmi bheAgave che, tenA tame caturtha balathI ze|bhanArA vIra che. keATInA ceAthA bhAganA athI evA yAcakane kATInA ceAthA bhAganI keATInA trIjA bhAgane paNa ApavAne keTalAkaeka dAtAra samartha nathI ane tame teA IcchAthI adhika dravya ApanArA che. varSAnA thayelA sarpa heAya tevA bhayaMkara evA tamArA bhujathI aArya eve vIrya rUpa agni sagrAmanA sImADAmAM pragaTa thatAM temAM tamArA zatrue aSTAkapAlanI jema petAnA AtmA rUpa havane hesI Dha che. he rAjA, tame brahmAnI jema kamalA sthita che, viSNunI jema vijyacakra dharanArA che ane rAkaranI jema ekalA pharanArA che. tethI tamane tripurUSa ( brahmA, viSNu ane zaMkara) maya rUpe satpurUSoe jANyA che, je pRthvImAM 1 eka jAtanA homavAnA purADAsathI elakhAtA bhAga. te AThe kapAla ( khAparIe) ne banelA hAya che. 2 brahmA kamala-upara rahe che ane rAjA kamalA-lakSmInA Azrita che.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . rehelo mokSa hoya tevA ane jANe saMsArathI bhaya pAmyA na hoya tevA parvatano Azraya karI rahelA te prabhu tamane prasanna thAo." A pramANe azlIla (apazabda) vagaranI vANIvAlA baMdIjano te rAjAnI Agela bhegAvalI kahetA hatA. 9ra-93-94-95-96-97-98-99-100-11-102-103-104 vivarAja ItyAdi samAsAMta padanA rUpa darzAvyA che. pUvaeNla, chAtrazaMka, vonapura, pUrva, gAjara, badAma, gapa , uttarakaay, arddhajaratIyam apippalI, pippalyarddha, varSanAta, aSTAkapAlam, yogthita sanAta , ItyAdi vyAkaraNamAM prasiddha samAsAMtapadanA udAharaNa darzAvyA che. kugatipatitAn duHkhaprAptAn kRpAtizayena yaH zivapuragamI sauravyApannAn karoti hitoktinniH / madhukaratulAgAmI tasya pranoH padapaMkaje nRpatirataranmArga bidbhavAbdhititIrghatAm // 10 // bhAvArtha je prabhu durgatimAM paDelA ane du:khane prApta thayelA prANIone atizaya dayA lAvI hita vacana kahI mokSa rUpanagaramAM janArA ane sukhI kare che, te prabhunA caraNa kamalamAM bhamarAnI tulanAne pAmato ane A saMsArarUpa sAgarane taravAnI IcchA dhAraNa karato zreNika rAjA mAne tarI gayo. arthAta mArga UllaMdhana karI prabhunI najika Avyo. 105 vizeSArtha-kutipatitAna mAtA, vAjAna, e dvatIyA tatyu rUSanA udAharaNa darzAvyA che. atha tasyAhna zvAhaH saMkrAMtAH SaT carAcaramuhUrtAH / vRddhiM kamANi kartuM nAsIrANyupasamavasRti praapuH||16|| 3 yojAta nA arthamAM yoga-eTale samAdhiyoga athavA ja je ga parvatane Azraya karI rahela ema artha paNa thAya. ta *
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zreNitam . bhAvArtha-- divasanI jema tene divase saMkaLa thatAM cha carAcara muhUrta vRddhi karavAne samartha ane agresara thaI samavasaraNanI samIpa prApta thayA. 106 vizeSArtha-madA : 31 mAre e samAsAMta pada darzAvyA che. divasane mukta hoya che. tema rAjane cha mupha ghaTAgyA che. natrayamIkSya vinoH sho'vdyaaruuddhnRptidttkrH| rAjAvata tAra gajAnmAlamitaH zazIva jnvNyH||10|| bhAvArtha prabhunA traNa chatra joI pAse UbhelA rAjAe jene hAthane Teko ApyA che e ane mAsanA caMdranI jema lekene vaMdana karavA gya evo te rAjA hAthI uparathI utarI paDayo. 107 vi- 8, pAnA : e samAsAMta para darzAvyA che. sarvAhaH khelino ye dNmaagirikaaraashNkulaakhNmaaH| krImA projjhitavaMto bAlA yatprekSya te'pi zaminaH syuH | 200 | bhAvArtha daMDa vaDe parvatane suThIthI jema kaTakA kare tema karanArA ane Akho divasa khelanArA je bAlake che te paNa je prabhunA traNa chatrane joI krIDA choDI daI zamatAvAlA thAya che. 208 vizeSArtha-saMvAda 11, jAvA, e samAsAMta pada darzAvela che. baMdhau vayaH pUrI zvAmitraH zatrAvapisyAdyadupetya lokH| dharmArtha ityAtmasamAnazeSajIvAMzca pazyatyavivekinopi | U || bhAvArtha
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . je samavasaraNamAM AvIne loka vRddha baMdhunI jema zatramAM paNa namra thAya che ane avivekI evA paNa samaya ne mane e potAnI rAmAna juve che. 100 - vi - pUf. , e samAcAM pada darzAvyA che. vacanAvakalahavikalo gumanikSIrasahAvAgnipuNaH / . yatra jano viSayAMcitavizvizlezena puSpa ketujit // 11 // bhAvArtha vacana rU5 zastranA kalahathI rahita, gole yukta dudha jevI vANI bolavAmAM nipuNa, viSaya rU5 viSathI rahita ane kAmadevane jitanAra evA jyAM le che. 110 vi - rAtra , guga vitai gs, J. e samAsAMtasAda darzAvyA che. kAkaiH pAtavyA zoNitairvAhanIyaiH - je 4 zrotaH je gu . saMgrAme'rINAM zastraghAtyaMgarUDai En acarate phAMti vanaMti che ??? | bhAvArtha- je rAjAonA samUhe raNa-saMgrAmamAM zatruonA zastrathI haNelA aMgamAMthI nIkaLelA rUSira vaDe kAkapakSI pIve tevI nadI ane kApaNI pIvA yogya pravAha kare che, tevA rAjAo paNa je samavasaraNa joIne tatkAla zAMti pAmI jAya che. 111 vizeSArtha , e samAsAMta pada darzAvela che. dadhyodanagumadhAnAmodakaphalamAya minarUpamiva / tattadyatrAdabhutakaramavalokya nRNAM dRzo'yaM ramate // 11 //
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' vivAdita ' bhAvArtha- dahIM, bhAta, goLa, dhANuM, lADu ane phalane prApta karI bALakanA 25nI jema te te addabhuta kAraka IlekenI daSTi ramatI hatI. 112 vi-- guAnApora , e samAsAMta pada . bAppacchedyatRsAkRtIkRtaripustaddezanaukaH manoH kurvanmohamahIpatiM yudhi busopedhyAgnimaMdadyutim / netA netrasukhaM jagajanahita krImArthamekAspadam zrIkhAMghANavalIjavatparimalaiH puSpaizcitaM prAvizat // 11 // bhAvArtha jeNe zatruone AMsuthI davA yogya taNA jevI AkRtivAlA karelA cheA yuddhamAM mehu rAjA nirmANa pAMpalA agni jevI, maMda kAMtivAle kare che. eve te rAjA netrane sukhakArI, jagatanA lekene hitakArI, lakSmI. enuM ane kroDA pAna ane nAsikAne sugaMdha ApanA pothI thAya evA e prabhu nA sthAnamAM (samArA raNamAM) praveza karatA ha. 113 vize the-sAijha kag, gara6 zALAAimavA e rAmAsAMta pada dAgyA che. rUti nimitte A ja bahu vyAja - . hAive samavasaraLabaLavaLanA nAma jA sAsa
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 zreNikacaritam / // paMcamaH sargaH.. atha yAnAni vizramya bAhyavapre vizAMprannuH / gorahito'gadevIniH paMcadhAnigamaM vyadhAt // 1 // bhAvArtha rAjA zreNika samavasaraNanA bAheranA killAmAM vAhanone rAkhIne pite idhiothI zikSita thaI aMga devIo sAthe pAMca prakAre abhigama (vinaya) - vizeSArtha-gorakSitaH me samAsAMta 56 zo cha. puNyaupayikamichaH sa yUpadAvi yA jhikH| zriyAMdhAmArthidayAnAM madhyazAlamalaMghayat // // bhAvArtha puNyanA upAyane Iccho te rAjA, yAjJika (yajJamAM kuzala) jema yajJanA staMbhanA kAne ullaghana kare tema athaonI lakSmInuM sthAna rUpa evA vacalA kilAne ullaMghana karato ho 2 vipadAru me samAsAta 56 dazAvesa che. jineMzaya pradAtavyaM vimRzan stuyupAyanam / parArthA gaNayannUtIH svArtha dharma vinnAvayan // 3 // dadhad navanaya mohanItiM duHkhanayaM ca saH / kumArganirgata: pApanIto bijracchanAM dhiyam // 4 // baMdhamuktaM navApetaM sadbhAvApatita: smaran / janmArTavorgAparasta: zaraNaM jagadIzvaram // 5 //
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrepiAkacaritam. tatsAmIpyakatAsaktiH pipAsustacorasam / tadyaza: puSpagaMdhAlistatpadasparzalAlasaH // 6 // samyattkAtpatitAn nUya: sthApayavAhate mate / tvatkA rAjyasya kartavyAnyAryakarttavyatatparaH // 7 // nadagdhArA pravizyAMtyaprAkAraM parivArayuk / tri: pradakSiNayAmAsa zrIhitAyopamaH pranuH ||nnaa padbhiH kulakam / bhAvArtha- zrI jinendra prabhune stuti rUpe bheTa ApavAno vicAra karato, pitAnI samRddhine parane arthe gaNata, dharmamAM svArtha gaNato, saMsArane, mohana ane du:khano bhaya rAkhate kumArgamAMthI nIkala, pApathI bhaya dharato, zubhabuddhi dhAraNa karate, sadabhAvanAmAM paDele, janma rUpa samudranA taraMgathI trAsa pAmI baMdhathI mukta ane saMsArathI rahita evA jagadIzanA zaraNane saMbhArato, te prabhunI samIpa Asakti rAkho, temanA vacana rasanuM pAna karavA icchatA, temanA yazarUpa punA, sugaMdhamAM bhramara rUpa thato, temanA caraNa sparzamAM lAlasA. rAkhata, samakitathI paDelAone pharivAra AhatamadamAM sthApita karato ane rAjya nA kartavya DI Arca-pavitra kartavyamAM parAyaNa thato te lakSmIthI bIjAnI upamA vAle rajA uttara dizAe parivAra sahita praveza kari samavasaraNanA %lA kilAne traNa pradakSiNA karato ho. 3-4 5-6-7-89 vi-mAmA, mAtA, mAnatA mAta, sAvAti, I. tyAdi samAsAMta pada darzAvyA che. mudAmuJcaivyahaM nakteratRpto raajpuujitH| vastrAtena tri: pramRSTe nyAsthadaMdhrI sa nUtale / / bhAvArtha
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? zresikacaritama. hanuM uttama sthAnaka rUpa, bhaktithI atu, ane rAjAoe pUjelAM te zreNike vasUna cheDAthI traNa vAra pujelA pRthvItala upara pitAnA be caraNa sthApita karyA. 9 vizeSArtha-mAra, kapUra, e samAsAMta rUpa darzAvyA che akSatAvakitavatIrthakAkakriyojjhitaH / sakAradhIraghopajaitrasvaro mudA // 1 // pranorAsye dazo, tyasya lalATaghaTitAMjaliH / / guNasmRtipaTuH so'stauditi vIraM narezvaraH // 11 // yugmam / bhAvArtha akSara pAzAmAM dhutA) akSakatava (pAzAmAM kacchI jugArI ane tIrSaka (tIrthamAM kAka pakSI jevA) ni kiyAthI rahita. te prabhunA rUpamAM ekAgra buddhivA, meghanA zabda ji te tevA svara vAlo re hathI prabhunA ja upara be daSTi rAkhI lalATa upara aMjali jeDI ane guNanuM smaraNa karalAbhAM avara thaI zrI vIra prabhunI A pramANe smRti karavA lAgyo. 10-11 vilA, kSa3i, tArya, vApI, garapautrastA, 4chatAM e samAsAMtA padanA udAharaNa darzAvyA che. vanAMtanISmapakkAmrapRSThavAgvizvasiha maam| navacAraka baMdhAta kapAzauMU. sukhIkuru // 1 // bhAvArtha vananA aMtamAM grISma RtunA pAkelA Amra phala jevI madhura vANIvAlA, vidhi mAM siddha thayelA ane dayAmAM catura evA he prabhu, A saMsAra bhramaNanA baMdhathI pIDita evA mane sukhI kare 12 virAMta, vikasita, pAra, mavavA e samAsAMta pa darzA. bhya che.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zreNikacaritam . 135 yo jIvastava sevAsu na tIrthadhvAMdatAM vrajet / tA ne kutte haiM rAjA zuddhi in bhAvArtha je jIva tamArI sevAmAM rahe che, te tIrthaka (tIrthamAM kAkapakSI ) jaNAne pAmato nathI, temaja tenuM vIya sukAyelI vadhI chAyAnI jema lopAtuM nathI. 13 vika-ryadakSatA, e samAsAMta para darzAvela che. ' pUrvAhnageyaM sAmeva prAtastvanAma ya: paThet / mAsadeyamRkhaM ni:svamiva mohaM sa bAdhate // 1 // bhAvArtha pUrvahu kAle (divasanA prathama bhAge) gAvA yogya sama (sA ) nI jema je va tamArA nAmane paDe che, te mAse ApavAnuM karaja jema nirdhanane bAdhA kare tema mehane bAdhA kare che. 14. vizeSArtha-pUrvANa, mAregam, e samAsAMta pada darzAvela che. kutIrthikairyadapararAtrAlocitamuttaram / purastvadAdInAM goSTayAM tatsyAtpUrvAhavismRtam // 15 // bhAvArtha katIrthao (mithyAtvIe) je uttara rAtrinA bIjA bhAge vicArI rAkhe haiya, te tame vigerenI geTTInI aMdara divasanA prathama bhAgamAM ja temane vismaraNa thaI jAya che. 15 vizeSArtha-pAtra, dUrvA e samAsAMta khAsa niyamathI siddha thayelA rUpa che. prApya tvadarzanaM prItaH prAptajIvikanRtyavat / ... Apanamuktyai sijhAlyai na spRhAmuchahAmyaham // 16 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . bhAvArtha- he prabhu, tamAruM darzana prApta karI jene AjIvikA malI hoya tevA sevakanI jema harSa pAmele huM muktine prApta karanArI siddhonI zreNInI hA zakhate nathI. 16 vi-mANava, gajapu, e samAsAMta pada dazAvyA che. zritastvAM tejasAtyarko vAzvoyenacamUvRtaH / pari yujJASiH kattuM kamo ninivennaraH // 1 // bhAvArya- tamane Azrita thayela purUSa tejathI sUryane Uddhadhana karanAra, azva ane hAthIonI senAthI vIMTAela hoya to paNa zatruone raNamAMthI dUra karavAne samartha ane nibhaya thAya che. 17 vika-gA, abdhamApUrvata, vari suddhA, nimAM e judA judA samAsAMta pada dIvyA che. ... rAjadaMtaistRNaM gRhNaMtyagre teSAM kutIthikAH / yeSAM svAbhAdamujJa te parisphurati cetasi // 1 // bhAvArtha... jeonA hRdayamAM tamArI syAdAda mudrA churI rahI che, teonI AgalA katIo potAnA rAjadUta vaDe tRNa grahaNa kare che. 18 vizeSArtha-Ana, e niyamavALuM samAsAMta pada . baMne dAMtanI paMktiomAM uparanI paMktimAM je moTA be dAMta hoya che, te rAjadaMta kahevAya che. prapateH taaraatirdttaashiivaarucetnaiH| gatAMhA nojyamuktizrIstvaM jIyAH pRthuptshunnH|| 1 // bhAvArtha-
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam bhAvArtha che jemane namelA che, zatruo (aMta: zatruo) jemaNe haNelA che, uttama cetana-AtmAoe jemane AzISa ApI che, jemanA pApa gayA che, muktinI lakSmI jemane bhAgya che ane jemanA sadguNe dhaNAM che evA he prabhu, tame jaya pAmo. 19 vi-matte satArA, rAzI: natA, pRthunagunaH e badhA samA sAMta rUpa darzAvyA che. svAminidhaya AsannadazA napadazA grahAH / yAMti patti naMdutte guratho viH gA. bhAvArtha he svAmI, tamane namaskAra karanAra purUSane navanidhi ane navagraha prasanna thAya che ane bhaya ya pAmI jAya che. 20 vizeSArtha-sAsarA , upasara e samAsAMta pada darzAvyA che. zrAzanAmadhikadazAH pratimA vratinAmapi / tridazAnmohahetUMzcAdiza tridazavaMdita // 1 // bhAvArtha devatAoe vAMdelA he prabhu, zrAvakenI agIyAra pratimAne ane vratavAlA munionA mehanA tera hetuone Adeza kare. 21 vi -gAdhirA, kizAna tirA, e samAsAMtapada darivyA che. na te vitriguNastotre'pyalaM seMzaH surA api / saprajJo'pyakhilagraMthIDhirapyaparo'stu kaH // 2 // bhAvArtha he prabhu, Idra sahita devatAo paNa tamArA be traNa gaNuM stavana karavAmAM samartha nathI sarvagraMthanI maitAne prApta karanAra bIjo kayo buddhimAna purUSa paNa samartha thAya? 22 vi-dvitrizuLato, drA, sabajJa e samAsAMta pada darzAvela che. 18
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ RE zreNikacaritam. kezAkezi kA imuSTAmuSTi raNodyate / tvannAmadhyAnasojaskA yoddhRvRMde jayaMtyarIna ||23|| bhAvArtha-- kero keza pakaDIne, daDa daDe mArIne ane muSTie muSTi prahAra karIne thatA evA yuddhamAM tatpara thayelA cAdbhAonA vargamAM tamArA nAmanuM dhyAna karI khaLavAn thayelA purUSA zatruone jItI le che. 23 neza dakkieNapUrvasyA nArkazca vinRtastulAm / sadaiva mahasogreNa dharmacakrasya te prabho ||24|| bhAvArtha-- he prabhu, tamArA dharma cakranA Ugra tejanI tulanA karavAne agni ane sUrya samarthanathI. 24 vizeSArtha--ziLapUrva: e samAsAMta pada dAvela che. kuMdeMduna linaistulyaM tava daMtAsyalocanam / devadaityaiH stutaM vaMde vAktvirSaM ca tamo'padam // 25 // bhAvArthe-- he nAtha, deva ane tyAe stuti karelA DAlaranA puSpa, caMdra ane kamala jevA tamArA dAMta, sukha ane lAcana tathA tama-adhakArane nAza karanAra tamArI vANI ane kAMtine huM va%0nA karUM chuM, 25 vi--zAsyajovanam vAjima, e samAsAMta pada darzAvela che. dAMtane DAlaranA puSpanI, mukhane caMdranI ane lAcanane kamalanI tulanA ApelI che. tama eTale vANIpakSe ajJAna ane kAMtipakSe adhakAra ema jANavu. nyagrodhApi tvadadhyAturna niyedvipaH / yasyolUkhalamuzale pAdadaMtopamAkame ||26|| bhAvArtha-- jenA caraNa khAMNIyA jevA ane dAMta muzala jevA che, tathA je pIpalA
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam.. ane vaDanA vRkSane bhAMga mAre che e hAthI paNa tamAruM dhyAna karanArane bhayane arthe thatA nathI. 26 qio-plakSanyagrodha, Ulakhalamuzala, meM samAsAMta 56 zIvesache. zaMkhaduMdunivINAste purato vAdayaMti ye| vAsudevArjunau deva svakIA te'tizerate // 2 // bhAvArtha he deva, jeo zaMkha, duMdubhi ane vINa tamArI AgaLa vagADe che. teo potAnI kIrtithI vAsudevakRSNa ane arjunane ullaMdhana kare che. ra0 vi0-zaMkhaduTubhivINAH, vAsudevArjunau, ye samAMsAta 56 zikSA, naranArAyaNau jiSNoH zauryeNAdhiraNAMgaNam / tasya niHpratipadaM syAdyastavopAMghri sevate ||shnnaa bhAvArtha: je purUSa tamArA caraNane seve che, te purUSa raNabhUminA AMgaNAmAM naratathA nArAyaNane zauryathI jitanAre thavAthI tene kaI prati pakSI rahetuM nathI. 284 vi0-naranArAyaNI adhiraNAMgaNam , niH pratipakSam upAMghri, ye samAsAta. pazIsa durmodarAjaM tvama sulokamativiplavam / anUditi mahAvIra navyA viharati tvayi ||shnnaa bhAvArtha he mahAvIra prabhu, tame pRthvI upara vihAra karavAthI, maharAja vagaranA sArA prakAzavAle ane vidha rahita te dharma thatA have. vi0-durmoharAjam , sulokam , ativiplavam , ye sabhA sAta 56 zIvasa.. sacakraM dhatta mA yenAnyAyudhaM na itiirinnH| mohayodhAH praNezustvanAnurUpaM yudhi vyadhuH // 3 //
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam." 140 bhAvAya- cakra sahita dhAraNa kareA nahIM. ApaNuM Ayudha anya che" A pramANe kahetA evA mAhunA yeAdhAe tamArAthI nAzI gayA, te yuddhamAM sArU' karyuM nahIM. 30 vi--sam e samAsAMta pada darazAvelache. yathAnidhivratodyuktAH anujyeSTaM purassarAH / anutIrthaM sthitAH sAtmapratijIvaM dayAparAH // 61 // sabiMdusArAdhyetAraH ziSyAste jagavannime / stutA: vAge satRSAvArIsarane che. zA yumam| bhAvA-- he bhagavana, yathA vidhivratamAM UMdyAgI, jyeSTha vaDerAne Agala karI vartanArA, tIrthane anusarIne rahelA, Atma samAna pratyeka jIve dayAlu ane samagrazreSTa adhyayana karanArA evA tamArA ziSyAne haNasahita samagra khAi janAsathI judA evA kyA kavI e nathI vakhANyA 31-3ra. vi-- viSa, anucaiim, anurvid, sAramatratinIvam, sabiMdumAra, sasTaLAmyavahArotI, e samAMsAMta pada darzAvyAche. samAM bhUmiM padanyAsaiH kurvatIH kariNAM ghaTAH / samaM padAtiM vijrAstvatpuro labhate naraH ||33|| bhAvArtha-- tamArI Agala paDhAti (peDhala paNAne) dhAraNa karanAra purUSa caraNa nyAsathI pRthvI te sarakhI karanArI hAthIonI ghaTAne prApta kare che. 33 vi----tamArI AgaLa pedala thanArA hAthIonI ghaTA vAlI samRddhi ne prAptaka che. suSamaM tasya viSamaM duHSamaM niHSamaM tathA / pradakSiNaM yaH kurute tvanmUrtti sarvakAmadAm ||34||
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zreNikacaritam bhAvArtha sarva kAmanAne ApanArI tamArI pratimAne je purUSa pradakSiNA kare che, te purUSane viSama, duSama ane niSama evuM kArya paNa suSama-sukhakArI thai jAya che, 34 vizeSArthanupama, viSama , supa , nirAma, e jANavA yogya vyu patti arthavAlA pada rzAvyA che. prarathaM muktinagaraprApaNena vilaMbayat / vRthA parasamaM manye na yatra tava darzanam // 3 // bhAvArtha he prabhu, bhakti rU5 nagaramAM pahoMcADavAmAM meTArathane anusaranA tamArUM darzana bIjA darzananI jema vRthA nathI ema huM mAnuM chuM. 35 vi-Aratamam, e samAsAMta pada darzAvyuM che. amRgAH syurvanoddezA yathA mRgyunnaashritaaH| tathA vipanna vipadAstvavihArAMkitA nuvaH // 36 // bhAvArtha- jema sIkArIe Azrita karelA vananA bhAga mRga vinAnA thaI jAya che, tema tamArA vihArathI aMkita thayelI bhUmie vipatti vinAnI thai jAya che. 36 vizeSArtha-gara pinavapadA , e samAsAMta pada dazAvyA che.. pratyasthAtkaTakAlApamudagAJceti. nASiNam / dhikkudRSTiM na yaH stauti tvatsitAbdhipAragAn // bhAvArtha- kAThavedanI kaThazAkhA pratiSThA pAmI che ane udaya pAmI che ema be nArA kudaSTimithyAyine dhikkAra che ke, je tamArA siddhAMta. 2pa samudrane pArapAmelApurUSonI stuti karatuM nathI. 37 viDa-AchApa e samAsAMta pada darzAvela che.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 zrezikacaritam . nArkAzvamegha padakakramakAyanadakSiNAH / na ca kAzI kurukSetraM na gaMgAzANamevaca // 3 // na vA gayA madhupadaM pApaghnaM kiMtu te vcH| nRNAM tadatyaghaM takSAyaskAraMkASTalohavat ||dhaayugmm // 3 // bhAvArtha suthAra jema kASTane ane luhAra jema lokhaMDane che tema munA pApane nAza karanArUM jevuM tamAruM vacana che. tevA sUrya, azvamedha yajJa vedanA padanA kamano pATha, ayana, dakSiNA, kAzI, kurukSetra, gaMgA, zANana, gayA, madhutIrtha ane vadmadada pApano nAza karanAra nathI. 38-39 vi - ga vad ja mukSetra, kALa, , takSAvR4i, /govA e samAsAMtapada darzAvyA che. mitho'mI karmahitvArAzastrIva vyadhanAtmakam / AdIkRtyAhinakulaM zritAstvAM nityavairiNaH ||dhnnaa bhAvArtha Ara kADhavAnuM kAma karanAra jema potAnuM vIdhavAnuM kAma choDI de, tema A nitya vairavAlA sarpa ane nakula vigere pitAnuM paraspara vaira choDI tamane Azrita thayelA che. 40 vizeSArtha- dina e sAmAsAMta pada darzAvela che. yastvAcaMdrerizaMkhasya nAdai rikazAMkhikam / / rAjyadairlakSaNaistasya pANipAdaM vinUSyate // 1 // bhAvArtha bherI ane zaMkhanA nAda vaDe bherI zaMkhanA nAdane gya evA tamArI je pUjA kare che, te purUSanA hAtha paga rAjya ne ApanArA lakSaNe (sAmudrika rekhA)thI vibhUSita thAya che. 41 vi-mavivim pALipaNa e sAmAsAMta pada darzAvyA che.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . 243 yUkAlidaM tu dastyazvaM badarAmalakaM ripUn / tvaddhyAtA manyate sthAmnA nRgeMI rururohitam // 4 // bhAvArtha he prabhu, tagAruM dhyAna karavA purUSa potAnA balathI hAthI tathA ane jA ane lIkha jevA mAne che, zatruone bera tathA AMmalAnA jevA gaNe che ane kezarIsiMhane rU 3 tathA rahita jAtanA mRga jevo mAne che. jhA vizeSArtha-jUjhila racazvam, rAma , krotim, e samAsAMta pada darzAvyA che. kuzakAzA api plknygrodhaastvdnrcituH| plakanyagrodhamapi ca kuzakAzaM tvadarcituH // 3 // bhAvArtha je tamArI pUjA karatA nathI, tene darbha ane kAsaDA paNa pIpalA ane vaDa jevA thAya che ane je tamArI pUjA kare che, tene pIpalA ane vA paNa karma ane kAzaDA jevA thAya che. 43 vika-rAjAzA : surASTra, pula pradhA: puNaghoSam e vikalpa iMdra samAsanA udAharaNa darzAvyA che. ye'gRdhyastilamASe prAgamI te rururohitaaH| tiniSiAMnniti dvitInA iSaSA bhAvArtha- A ane rohita jAtanA mRga je pUrve tala ane aDadamAM lubdha thayA hatA, teo atyAre tamArI sAthe ekAgratA karavAthI te phalelA paNa tala ane aDadane IcchatA nathI. 44 vi--tima tijApAnuM, evikalpa taMdu samAnA udAharaNa darzAvyA che. ttvapa stimite haMsacakravAke'tra nohyate / amI haMsacakravAkA zcitrasthA iti kairRmaH // 45 // .
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ da zreNikacaritam / bhAvArtha- tamArA rU5mAM stabdha thaI gayelA haMsa tathA cakravAka pakSIne joI "A hasa tathA cakravAka pakSIo citramAM rahyA che ema kene bhrama nathI thatA 45 vizeSArtha m , haMsaraMvAlA e vikalpa draDha samAsanA pada darzAvyA che. davadadhidhRtamiva snigdhaM cetastvayIza yH| vAGmAdhuryAdadhighRte hasaMstvAM stauti taM stumaH // 6 // bhAvArtha- (Iza, tamAre viSe dahI ane dhIna jevuM snigdha (mRdu-sneha mareluM) citta dhAraNa karatA ane pitAnI vANunA mAdhuryathI dahIM ane ghIne hasI kAto je purUSa tamArI stuti kare che, te purUSanI ame stuti karIe chIe, 46 vidhitam , raSichUte e vikalpa samAsAMta pada darzAvyA che. yattvadanyajuSAM puMsAM sukhaduHkhaM navetkramAt / lihanjalAgnI zItoSNau sukhaduHkhe najena kaH // 7 // bhAvArtha- . he prabhu, tamArAthI bIjAne sevanA purUSone anukrame sukha tathA duHkha thAya che. zIta ane USNa evA jala tathA agni cATanAro karyo purUSa sukha tathA duHkhane na pAme? 47 vi-zuag:Nam , yuvatu, e vikalpa daMda samAsAMta pada darzAvyA che. svAdutAM niMdati dadhipayasormadhusarpiSoH / rAgatau gajAzvau vA daptau haMtrI taveza gIH // 4 // bhAvArtha- heza, hAthI ane azva jevA garviSTha rAga tathA haiSane haNanArI tamArI vANI dahIM, dUdha, madha ane ghInA ravAdane nide che. 8
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13e. zreNikacaritam. vi0-dadhipayasoH madhusarpiSoH, rAgadvaiSau , gajAzvau me samAsAMta 58 dazI0yA che. paMcatatAkhyAlarUpaM tava paMcAMgavaM vino| zapistaukSagamane zreyaHzrINAM catuSpatham // 4 // -- viSNu, mahAvratanuM kathana rUpa tamAruM paMcAMga mokSajavAmAM kalyANa nI lakSmInA cAka caTA) jevuM che. 59 vizeSArtha-paMcAMgavam , catuSpatham , ye samAsAMta 56 60yA cha. dAnAyAIdyatizrAkSastripAvaM dezitaM tvayA / saltaM satrinuvanaM yatrilokIza tArayet // 5 // sAvArtha he traNalekanA svAmI, tame ahaMta, yati ane zrAvaka e traNa pAtra dAnane mATe kahelA che, teno je satkAra kare to te traNa bhuvanane tAre che. 50 vizeSArtha-tripAtram , tribhuvanam , trilokI ye sadhyAvA za6 sAtha samAsAMta pada darzAvyA che. vamaMti caturAzIza caturAzaM guNAstava / aSTakarmImivadRSTumaSThakarmahaH satAm // 51 // sAvArtha he caturAzi (cAra prakAranI jIvanI gatinA zi) svAmI, satya purUSonA ATha karmane droha karanArA tamArA guNa jANe ATha karmane jevAne bhamatA hoya tema cAre dizAomAM bhame che. paNa vi0-caturAzI , caturAzara , aSTakarmIm , ye sadhyAvA 56 sAthai smaasanA udAharaNa darzAvyA che. jJAnagrAmaNidRSTiM tvAmupAsIno vishaaldhii| . raMnorunAryaH kalyANIpradhAno jAyate janaH // 5 // 18
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 zreNikacaritam . bhAvArtha... he prabhu, jenI daSTi jJAna vaDe mukhya che evA tamArI je vizAla buddhi vAlo purUSa UpAsanA kare che, te kadalI pataMbha jevA sAtholavAlI jene strI che ane kalyANa rUpa strI jene pradhAna che evo thAya che. para vijJAnaprAdiSa, virAjavI, padamA, hALavAna? e puvarbhAva vAlA samAsAMta pada dazAvyA che. ye zeNIvRttayo zeNyAmivAjJAyAM ratAstava / kalyANIpaMcamA: paMcagatIH samyag vidati te // 53 // bhAvArtha reNI (kukI) Upara vRttivAlA jemaNImAM tatpara rahe tema tamArI AjJAmAM je tatpara rahe che, te purUSa pAMca kalyANa vAlA thaI pAMca gatie ne sArI rIte jANI zake che. pa3 vi--riyALIpaMcana, paMjAtI , e sAmAsAMta pada darzAvyA che. kalyANadazamIkastvaM jJAnotpatyAninUyate / valakSapade rAdhasya mahatInaktinniH suraiH // 5 // bhAvArtha - vaizAkha mAsanA zukla pakSamAM jenA kevalajJAnanI UtpattinA kalyANa kanI dazamIe meTI bhaktivAlA devatAo stuti kare che. 54 vi-zALavApA, mamApiH , e samAsAMta pada darzAvyA che. mazkiAMba zivAnArya zauryArUpavatIpriyaH / caturthIbujhirulAgho navetvadarzanAnaraH // 5 // bhAvArtha- maka dezanA trizalA jenA mAtA che ane zivA jemanA strI che evA he prabhu, tamArA darzanathI purUSa zuravIra ane rUpavatI strIvAle, cothA prakAranI buddhivAle, ane AnaMdI thAya che, paNa
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . vi--ri, vimA, vatana, ratuthati e paMda bhAvanA niyamavAlA samAsAMta pada darzAvyA che. sAkSAdAnaMdikAvRttau prApte tvadarzane'dhunA / gatInAM paMcamImAninyadyAnUnnRgatirmama // 56 // bhAvArtha- hamaNA sAkSAta AnaMdi vRttivAluM tamAruM darzana thatAM Aje mArI manuSya gati cAra gatimAM pAMcamI gatine mAnanArI thaI che. 56 vi-mati cAra heya che paNa tamArA darzanathI mArI gati jANe pAMcamI navI gati hoya tevI lAge che. mAnarikSAvRtta , vaMtrI gArninI, e pUvadda bhAvatA khAsa niyamavAlA samAsAMta udAharaNa darzAvyA che. karatA gora umIyate | navAMnodhau nekannAryAH syutte tvaM yai na vaMditaH ||5jaa bhAvArtha-- he prabhu, , ! ha Araka chevAthI jIva rAzimAM pAMcamI gati jevuM dhyAe che. evA tamane jeoe vAMghA nathI teo A saMsAra rUpa sAgara iko je zAma che, para. vizeSA - te , mA e pUvadbhAvanA niyama viSe samAsAMta pada darzAvyA che. SAno pra yukitane viboTIcAryakA pAThe bavRcImAtRkAdhikAH // 5 // bhAvA- he prabhu, tamane namaskAra karavAthI purUSe uttama jIvAlA, puSTa strIvAlA, biMbanA jevA haThavAlI strIo vAlA ane bhaNavAmAM ghaNI kayA vaDe adhika evA thAya che. pA. vizeSArtha-gAma , azupamA, viThThImA, pakUvImA
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ mc zreNikacaritam . Tdha e puMvarbhAvanA niyamavAlA samAsAMta pada darzAvyA che. ye kaSAyavRhatikAzcAneyIvRttayazca ye / lohanaukA svAgAdhe manAste tvatpathazcyutAH // 5 // bhAvAtha kaSAya vadhAranArA ane halakI vRttivAlA je purUSo tamArA mArgamAMthI bhraSTa thaI jAya che teo leDhAnA nAvanI jema agAdha evA bhavasAgaramAM rUbI jAya che. peTa vijApati , mAthAvRttA H e sAmAsAMta pada darzAvyA che. vanmAtura vANiyA: vAvANininI ! tasyAzcAgre'navadyAMgyA: kAnavAMgamAninIya bhAvArtha vAsiSTI (Uttama athavA vasiSTa gotranI e to mAtuzrI zi lAnI Agala pate vAsiSTI che ema mAnI bI ke phira mAtra che. ane nirdoSa aMgavAlA te mAtAnI jAgala . . . . mAnanArI keNa strI che? 60 vi-pAligiAnanI , anAvAmAM ra. paMbhAvanA niyamavAlA samAsAMta pada darzAvyA che. caturthabujhisaMyuktA durgannAryAzrite hare / kathaM rameraMstvAM vIkSyAnaMdikazrIniketanam // 6 // bhAvArtha AnaMdika (naMdivardhana)nI lakSmInA sthAna rUpa evA tamane joine cothA prakAranI buddhie yukta evA purUSo durga bhAryA-durgane Azrita rahelA zaMkara ne viSe kema karI AnaMda pAme? 61 vivArthavRddhisaMyual , sumati , e sAmAsAMta pada darzAvela che. pInastanasurastrIniradotyaivA vinAti te /
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 zreNikacaritam trijagannetra vizrAmakhaTvA vRMdArikA tanaH // 6 // bhAvArtha puSTa mAnavAlI devatAnI strIo kSebha pAme evI, traNa jagatanA vizrAma karavAmAM kha (khATalA) rUpa ane vaMdana karAtI tamArI A mUrti che. dura vika-vInattanAma, trinAvA e sAmAsAMta pada darzAvyA che.. brahmabaMdhudArikAyAM zrotriyo vA mahAtmanAm / garyo mahAkavirapi syAttvadanyastutau rtH||3|| bhAvArtha- brahmabaMdhu, vedane jANanAra ane mahAkavi hoya paNa je te tamArAthI bIjA koinI stuti karavAmAM tatpara thAya te mahAtmAone niMdavA yogya che. 3; vi0-e samAsAMta pada . mahAviziSTairAjyazrIriva yaiH zAMtiredhate / javyastvatprApya yAna hRSyatyarthIvArthAn mahAkarAn ||dhaa the asate mahAmohaM mhaadhaasbhivrssnaaH| te jayaMtyupadezAste mahadbhUtaMdunAmalAH // 65 // yugmam / bhAvArtha mahA samartha purUSathI jema rAjyalakSmI vRddhi pAme tema jaethI zAMti vRddhi pAme che evA je upadezane prApta karI meTA artha ne dravyane prApta karanAra ayAcaka pAme che. balada jema moTA ghAsane prAsa kare tema je mahA mohano grAsa kare che, tevApUrNa caMdranI kAMti jevA nirmalatamArA Upadeza jaya pAme che, 64-65 vidyAghAtama , mahamUhumAyA, e samAsAMta pada darzAvyA che. avighnaheturajito'naMtazrIrarujo'naghaH / kagAgameSvanudayastvamannUrmodakUktiSu // 66 // bhAvArtha aviMnA hetu rUpa, keIthI nahI chatAelA, aMnata lakSmIvAlA regaDa
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 zreNikacaritam 2hita ane pApavarjita evA tame mekSa viSe naThArA vacana kahenArA kasmiA zAeAmAM Uya pAmatA nathI. 66 vi0-avinahetuH , anaMtazrI , arujaH , anaghaH , kagAgameSu , mokSakUktiSu, e samAsAMta pada darzAvyA che. kAmlaM kAlavaNaM koSNaM nojyaM vahnimiveza te / vRttaM kApuruSAkupaNaM satAM dIpayati zrutam // 6 // bhAvArtha hei, jarA Amba (khATuM) jarA khArUM ane jaza unuM evuM bhajana jema jaTharAgni ne pradIpta kare, tema nA purUe nahI AcareluM tamAruM savRtta purUSanA zAstrane pradIpta kare che. 67 10-kAmlam , kAlavaNam , koSNam , kApurupa meM samAsanA 56 zIvyA cha, kunyatkupuruSaiH strINAmakonya: kAdivI hitaH / rati kayoniHzvAsAM kaduSNAzrumucaM vyadhAH // 6 // bhAvArtha kutsita purUne kSebha karanArA, strIonA kaTAkSa avalokanathI nahIM kSobha pAmanArA evA he prabhu, tamee jarA uSNu ni:zvAsa nAkhatI ane jarA uSNa azrune choDatI evI ratine karI che. 68. vi0-kupuruSaiH, kAkSivIkSitaH, kavoSganiHzvAsA , kaduSNAzrumucam ye sa.., sAMta pada darzAvyA che. hemeTikavitaM saudha mRgAdIrmAladhAriNIH / iSIkatUlavatyaktvA dhanyaMmanyA dhanAdhidhAH // 7 // navAn revatImitraitu calarohiNI mitra noH| prasaMgaM gaMgadattahi AiyaMtaH sakhInijAn // 1 //
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam : vAdanairdiguNakarNairdAtrAkarNairanekazaH / piSTaka raSTaka rdhyagulA karNa kairvRtA : // 72 // nandayA vimuktopAnatkA anRtAvaTUpadA api / nAnAnIvRdbhavA marmAvidho duHkarmavidviSaH // 73 // yazaH pari taddAnAMbu prAvRSo nIrucaH zriyA / zreyaskAmyavazAttva dUgo: kAmyayopanayatyamI // 74 // paMca niHkulakam / bhAvArtha suvarNanI ITAvAlA mehelane ane mAlAnA bhAravAlI mRgAkSI strIone RSi kAnA rUnI jema cheADI AtmAne dhanya mAnanArA he revatI mItra Avya, he rohiNI mitra cAlya. huM gaMgadatta ahI Avya, ema peAtAnA mitrAne melAvatA; bamaNA kAna vagaranA dAtaraDA jevA kAna zivAyanA,piSTa jevA krAnavAlA ATha kAnavAlA ane be AMgalanA kAna vagaranA aneka vAhanAthI vITAelA, bhaktithI upApanane cheADatA, asatyamAM bhramara rUpa nahIM tevA vividha dezanA rahevAsI, marmane nahI... vI dhanArA duSTa karmanA dveSI zAyazane mATe dAna rUpa jalanA varSA kAla jevA ane lakSmIthI kAMtivAlA A dhanavatA kalyANane mATe tamArI vANInI icchAthI ahiM Aveche. 71 72 73 74 151 vizeSArthI - hemeSTikacitam mAladhAriNIH, iSikatUlavat, dhanyaMmanyAH, dviguNAkarNaiH, dAtrAkarNaiH, piTakarNeH, aSTakarNaiH, dhyaMgulA karNaiH, vimuktopAnatkAH, anRtASaTpadAH, marmAvidhaH, duHkarmavidviSaH, zreyaskAmyavazAt, tvadgIH kAmyacA me luddA hA vivAdyA sabhAsAMta yaha hazIvyA che. vyUDhoraska payaskalpavAkyaM tvAM devatAMtaraiH / mAyasyAzayo rmidAm // // 75 // tulyato vidurnA bhAvArtha d
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 zreNikacaritam he prabhu, dadayamAM gayelA dUdha jenA jevA vAkayo che, evA tamane jeo bIjA devatAnI sAthe sarakhAve che. teo suvarNa ane leDhAnA Azayane bhedane jANatA nathI, 75 viro , pArakarA, revata e samAsAMta pada darzAvyA che. jaganmAnasalohAyaskAMte zreyaskare tvayi / tRSNAjAsvappayaskaMse nivizante dRzaHsatAm // 6 // bhAvArtha jagatane manarUpa loDhAmAM ayaskAMta( loha cuMbaka ) jevA, kalyANa karanArA ane tRSNA rUpa sarevaranA jalane zeSanArA tamAre viSe purUSonI draSTie praveza kare che. 76 vi-nAnaparA, zreya, tRLAnAvALaeo, e samA sAMta pada darzAvyA che. yAvatkAMcanakuMnAyaskuMnayostAvadaMtaram / tvadAgamAnyAgamayo vanAMnoja nAskara // 7 // bhAvArtha jagata rUpa kamalamAM sUrya jevA he prabhu, suvaNanA kuMbhane ane loDhAnA kuMbhane jeTaluM aMtara che, teTaluM aMtara tamArA zAstrane ane anya zAstrane che. 77 vi-vanamAyamo , vaimamA vAjama e sAmAsAMta 50 darzAvyA che. jIyAdgIhadaptAzvayaMtraNAyaskazA tava / ayaskarNAva nallIyA durvAdihRdayavyadhe // 7 // bhAvArtha- he prabhu mehathI gavaSTa evA purUSa ane niyamamAM rAkhanArI cAbukha jevI tamArI vANI jya pAme, je vANuM duSTa vAdIonA hRdayane vIMdhavA mATe lehAnA bhAlA jevI che, 78
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . 153 - vi0 - mohadaptAzvayaMtraNAyaskaMzA, ayaskarNI me sabhAsAMta paha hazIvyA che, 0 svaH kRtaM yairmahAzreyaskAmairvA tvaM namaskRtaH / puraskRtA pUrNakAmaistairyazasyAtratyadbhuvi // 79 // lAvArtha mahA kalyANanI IcchAvAlA je purUSAe tamane naskAra karele, pUrNa kAmathI pUjya evA te purUSAe yaza karavA lAyaka ahInI bhUmimAM svarga relu che. 78 vi0--mahAzreyaskAmaiH, namaskRtaH, puraskRtA me sabhAsAMta yaha darzave che. iti samAsapAdaH samAptaH / tArakaM zaivavatkarNamiva madhyamapAMruvaH / dvitIyaM pAMDupatyaM vA himaMbamavadhIH smaram // 80 // bhAvArtha ziSanA putra kAkuce jema tArakAsune mAyA, arjune jema karNane mA ane bhIme jema hiMDane mAya, tema tame kAmadevane mArelA che. 80 tri0--zaitra, me taddhitanA apatyArtha 35 dRzavyu che. pAMmorapatyamAdyaM yaH saccaritrairnirasyati / jAmadagnya iva kAtravaMzaM tamapi pAtayan // 81 // pArAzaryo muniriva mahAbhAratamagrathat / jAmadagnya ivAbhIkSNamatra vidhidIkSitaH // 82 // gArgyavAtsyagArgyinAmAyanacArAyaNAnRSIn / kauMjAyanyatrAdhnAyanyau satIM kauMjAyanIM jayan // 83 // zautreyazoceyavaiSTapureyAtreya kauMjiSu /
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 zreNikacaritam . na chokavAvivAvetavavoviMda | ga | dAda dAhAyaNe pArAsare kauMjAyaneSu ca / praviryathAna patyeSu vori pa pa . yastvayA kAzveyovA sauparNeyena maaritH| kolAlayo dAzarathineva mArIcanAmakaH // 6 // SadiH sulemAM bhAvAve- je pAMDanA prathama putrane potAnA sAthiI parAsta kare che, je jamadagninA putra kurazurAmanI jema te kSatra vaMzane paNa pADInAkhe che. parAzarane putra vyAsanIjema jeNe mahAbhAratane guMcyuM che. parazurAmanI jema je vAre vAra akSatra vidhimAM dIkSita thayela che. rUSi evA garganA putra vatsanA putra, gArcanA putra, nADAyana, cArAyaNa, kuMjAyananA putra, badananA putra ane satI kujAyananI putrIne jeNe jitI lIdhA che. zukyA, zuciviSTapurA atri, kuMja, upabAhu, bAhu, biMdu, upabiMdu, dakSa, dAkSAyaNa, pArasara ane kuLayAnA putrane viSe rAtre kAkapakSInA baccA upara dhuDapakSInI jema je samartha thayA che. garUDa jema sarSa ne mAre ane dazarathanA putra rAma jema mArIca nAmanA rAkSasane mAre tema tame kAmadevane mAryo che. 86 vizeSArtha-nAma , parA, pArtha, vAra, mars, nArAyana, vAraaynn, kauMjAyanpa, brAdhnAyanya, kauMjAyanI, zaubhreya, zauceya, vaiSTapureya, atreya kAMji, aupabAhavi, bAhavi, baiMdavi, aupabiMdavi, dAkSa, dAkSAyaNa, pArAsara, gAyana e taddhita pratyenA rUpa dazAvyA che. jAtave, sapana tArAthanA e taddhita pratyanA rUpa darzAvyA che. zrI traizaleya haridyute kausunarugnaza / na paivata svajuya kapAsaH paraH | go | bhAvArtha daridrA (halacala) jevI kAMtivAlA ane kasuMbI raMganA nakhavAlA he trizalAnA putra, tamAre je yuvatino putra upasargane sahana karanAra nathI, 87.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam : L vizeSArtharAjeya - jaunuMmajanaratra, yauvateya, e taddhiMta pratyayAMta rUpa me zAvyA che. 87 grahaH pauSaM nizA pauSI yathA sarvArthasiddhaye / kaMpanIyate nAM nAmamUrti te tathA 00 // bhAvArtha-- jema pASa mAsane divasa ane poSa mAsanI atri sarva arthanI siddhi Te. thAyache, tema tamArI mUrti purUSane sarva arthanI siddhi mATe thAyache, 88 vizeSArtha--nAMm, pauSI, e tadvaiitapratyayAMta rUpa darzAvyA che. maghA vizAkhAbharaNI kRttikAsviva yAtrayA / tvadanyasevayatraiva siddhiM nAnuvate narAH // 2 // bhAvArtha---- madyA, vizAkhA, bharaNI ane kRttikA nakSatrAmAM yAtrA karavAthI jema siddhi malatI nathI tema purUSA tamArAthI bIjAnI sevAvaDa siddhine prAptathatAM nathI 89. yauvanAhimukhA namra vaidazA naikavRttaya: / zrAvartmajuSo dhanyAH ziSTayAste paramAItAH // 50 // bhAvArtha caitranathI vimukha, devatAoe namelA, bhikSAvRtti karanArA, ane muni mArgane sevanArA te tamArA uttama parama Arhuta ne dhanyache, 90 vizeSArtha aizA, makSa, garva, gArhatAH e taddhita pratyayAMta rUpa darzAvyA che. yaiH zritazcASo dharmastvaM sa lakSaNasaMpadA / te'nyAnupAdasana vaiyAkaraNazyAMdasA nivaH // 51 // bhAvArtha-- jeoe lakSaNa saMpattiva cakSunA dharmarUpe tamane Azrita kare che. arthAta tamaneja natratA viSayamAM karelache, teo vaiyAkaraNA jema. veda bhaNelAne hase tema mIjA svatAone haseche. 91
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 zreNikacaritam . vizeSArtha vaizALar , viAna e taddhita pratyayata rUpa darzAvyA che. zabdasyeva zrAvaNatvaM tavAsAdhAraNaM maha / nasUkhalavrIhivaca nistuSA guNasaMpada // e|| bhAvArtha zabdano dharma jema zravaNa karAvA rUpa, tema tamArU asAdhAraNa teja . ane khANIyAnI DAMgaranI jema tamArI guNa saMpatti nikhuSa eTale ujavela che. 92 vizeSArtha-zrAvaNa e taddhita pratyayanuM rUpa che. ahiM khAMNIAmAM khAMDelI DAMgara jema nihuSa ( chellAvagaranI) thAya che, tema guNasaMpatti ujavala che. tvadbhaktastasRkaM vastraM dArSadaM sRcatuHsamam / cAturizavikAnazvAn rathAMzcopannunakti nA // 3 // bhAvArtha tamAro bhakta purUSa kemala majabuta ane carasa vastrane, uttama ane ane rathane bhegave che. 93 vizeSArtha taiTama , rAI, jAnuzivAna, e taddhita pratyayanA rUpa ApyA che. cAturdazaM radazva durdazai tvatpadAzritam / AdikAzca jaTAzveza dyUtaM yudhi ca manyate // 4 // bhAvArtha- pAzAmAM kuzala evA jugArIo ane subhaTa jugAramAM ane yuddhamAM tamArA caraNane Azrita evA purUSane caturdazanA rAkSasanI jema durdarza (duHkhe dekhI zakAya tevo mAne che. 94 vizeSArya-vAcAM, mAlizar , e taddhita pratyayanArUpa darzAvyA che. na dAdhikaM na sArpika rucyaM mAricakaM na ca / cAravinA vadhe tathA pU I bhAvArtha arUcivAlA purUSane jema dahIM, ghI ane marIcane padArtha rUce nahIM,
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. ka tema duSka buddhivAlA purUSone tamAruM vacana rucatuM nathI. kapa vizeSArtha-rAdha , sAm , mAre, nAn , e taddhita pratyayAta rU5 darzAvyA che. stutvA guNAMtaM kaste'gAt kaH kAmaplaviko' budhiH| kiM tu ko na banUva tvAM stotA stAvanikoMdasAm bhAvArtha.... tamArI stuti karIne kA purUSa guNaH aMtane prApta thayo che! hAthe taranAre kayo purUSa samudrane tare? tamane stuti karanAra ko purUSa pApane dUra karanAra nathI thayo? 96 vizeSArtha-patAvanA , e taddhita pratyayanuM rUpa che. tvAirmAnaH zAkaTikaM duHkharAzirna pAtayet / thayacathavA nAtha nA zAri II Us | bhAvArtha... 11 he nAtha tamAma dharmarUpa gADA upara besanArane duHkhano rAzi pADI nAkhate nathI athavA zRMgara-aSadhIne sevanArA purUSane kapha pIDA karatuM nathI. hajI vizeSArtharAjan , zAn , e taddhita pratyayana - darzAvyA che, tAMbUliko vA tAMbUlI vANI yaH pAti yatnava / gAya tathA zAMvavAne ravi na ra bhAvArtha jema tAMbula khAnAro purUSa tAbulanuM rakSaNa kare tema je purUSa tamArI, vANanuM rakSaNa kare che, te purUSanA yazarU5 zakhane vagADavAne kayo purUSa zAMkhika (zaMkha vagADavAmAM catura ) thato nathI. 98 vi.--tAMbUjhina , zAMti: e taddhita pratyayAMtarUpa darzAvyA che. syAM nAMmArikastvajJApamahArattasya yatparaH /
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zreNikacaritam lAAi iratAni vANitAM vadhu ' U If bhAvArtha he prabhu tamArI vANurUpa mahA ratnano huM zreSTae bhaMDArI thAuM te pachI mArA lAkhonI kIMmatavAlA rotenI Agala keDInI kiMmatanA thai jAya.. vi-mAMer, AlizALa, jAva, e taddhitA pratyayAta rUpa darzAvyA che. 99 na cAkriko'pyaujasiko naca sAhasiko hariH / yasmiMstadanninaH karma kauddAlika zva kSitim // 10 // bhAvArtha jema kadAlI vAle purUSa pRthvIne bhede temamekamane levA che, te tamArI Agala cakravartI paNa parAkramI nathI ane vAsudeva paNa hiMmatavAna nathI 100, vinA, zaunakara , sAlA, dArikA, e taddhita pratya. yanA rUpa darzAvyA che. hijairAMnasikaiH kIrNA nAvyAMnA RjuvAlikAH / puNyA nadI. sA yatrAnUdatulyaM jJAnamIza te // 11 // bhAvArtha he izaje sthAne tamane atulya jJAna (kevala jJAna) thayeluM hatuM, te sthalane jalanA pakSIothI vyApta, nAvathI taravA yogya jenuM jalache. evI, juvAlikA nAme puNya-pavitra nadI thayelI che. 101 na viSyo'sau guDenaiva yoniyete ti nItimAn / ajaiSIjayakarmaNya zamanavAMtarAnarIn // 10 bhAvArtha - gAlathI mAre tyAM sudhI jherathI na mAravA 2' evI nIti jANanArA tame e vijya karmamAM pravINa evI zamatAvaDe karIne ja aMtaranA zatruone jitI lIdhA che. 10ra vi--viSya , nA , e taddhita pratyayAMtarUpa darzAvyA che.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam pae ziSyANAvapi sarcIyatvAcchagalIye prajalpati / ke nAmaitikAyanIyaupagavIyAdayo budhAH // 13 // bhAvArtha sahitI paNAthI athavA sarva jANanAra paNAthI bhale e tamAre zilpAyu bhulaka ziSya jyAre bole che, tyAre atika, AyanIya ane epa gavIya vigere vidvAne tenI Agala keNa mAtra che. 103 1i0-sapi, zAlIya , eNtika , AyanIya , aupagavIpa dhye taddhitAta 35 zAcyA cha. rASyaM gavyaM caco medhyaM sugavyo vRssketnH| rAjA camavyazca yathA sAdhavyastvaM pranno tthaa||10|| sAvArtha he prabhu, jema gAyane mATe badhAsa, pavitra vacana, sArA vRSabhavAle zaMkara, ane uttama senApAle zAstare che, tema tame uttama sAbuvAlA che 104 vi0-gavyam , mugavyaH, camavyaH, sAdhavyaH ye taddhita pratyayAnA 35 sh-0|| cha. yathApi cavyaH karpAso'gAriyaM dAru vA navet / satAM tattvAvabodhAya tAvakInaM vacastathA // 15 // bhAvArtha jema cAvavA je kapAsa ane aMgArane mATe kASTa hoya tema tamAruM vacana sapurUne tatva bedhane mATe thAya che. 15 vi0--aMgAriyam , tAvakInam me tahata pratyayAta 35 6zIvyA cha. rAjavaIte smAyaM stautIma devavajana: / dadhe'nenAgnivattejo'smai datte'rgha na ko'rkavat // 106 / / palAyAmAsa dArizyaM zagasmAnidhinAthavat / maharSivakRtamasya sthitA zrIratra viSNuvat // 17 //
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ rad zreNikacaritam sthiraH sumeruvaitnAkaravaDatnavAnayam / jAsaMte'syAMdhavatatrAMtarIyAstvAmupAsti yH|| 10 // bhAvArtha- je purUSa tamArI UpAsanA kare che, te caMdranI jema vadhe che. devatAnI jema loke tenI stuti kare che. te agninI jema tejane dhAraNa kare che. sUryanI jema tene keNa adha ApatuM nathI? kuberanI jema tenAthI dAridra palAyana thAya che. tenuM saddavRtta maharSinA jevuM che. tenAmAM viSNunI jema lakSmI rahelI che te sumerU parvatanI jema sthira che. ratnAkara-samudranI jema te ratna vAlA che ane anyamatavAlAe tene aMdhanA jevA bhAse che. 106-107-108 vi. saMga tarI Ataddhita pratyayanuM rUpa darzAvyuM che. ahiM ItyAdi sAte vibhaktionA eka vacana darzAvyA che. zukRtvaM zukRtAnnAjA gotvaM gotAvatAmiva / tavaivAnvayavahizve mahAvIratvamIkSyate // 10 // bhAvArtha jema zukalatAne bhajanArA purUSamAM zukrava5zuM ane gopane dharanArAomAM gotva jovAmAM Ave che, tema vizvamAM tamArAja anaya (vaMza) vAluM mahAvIra paNuM jovAmAM Ave che. 109 vi-ju thatA , va , gotA, kAvIrA e taddhita bhAva pratyayanA rUpa dazAvyA che. pAThakatvaM tridaMmitvaM brAhmaNyaM yogalInatA / zauklayaM ca jAmayameva tvanmArganAnAtvamIyuSAm // 11 // bhAvArtha tamArA mArgamAM vividha prakArane prApta thayelA purUmAM pAkapaNuM, tridaMDI paNuM, brAhmaNapaNa, yogelInapaNuM zukalapaNuM ane jaDapaNuM raheluM che. 110 vi-pAva, tridaMDavat , brAhmatva , vANInatA , saum , gAya e bhAva pratyayanA udAharaNa darzAvyA che.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam gomAnutkakudAvarnidayADhayaH zazinirmala / AyuSmAna rUpavAn vrIhizAlI kiMvAnate'rcakaH // 111 // bhAvArtha he prabhu, tamane pUjanAra purUSa gAvAle, UMcI keTavAlA aAthI sukA, caMdra je nirmala, AyuSyavAla, rUpavaMta ane vIhi-DAMgarathI bhita e thAya che. te zuM vale nathI thatA? 111 vijApAna, AyuSmAna, raghavAna e taddhita bhatvathIya pratyayanA udAharaNa darzAvyA che. nAsvana yazasvana, lakSmIvana, maru tvatpUjya puNyavan / amAyItvatpadau mUrnA spRzan zIrSIda nAparaH // 11 // bhAvArtha tejasvI, yazasvI, lakSmIvAna 5ii zaMI. hasIvAna, devatAne ane puNyavaMta evA che prabhu, tamArA caraNane mastakathI sparza karato e prANa AlokamAMmAyA " pANI AlokamAMmAyAkapaTathI sahita hoto nathI. 112 vimAna , yAravan , sTavan , puSavana , e taddhita pratyayanA saMbadhananA rUpa darzAvyA che. vajI medhAvyamAyAvI yazasvI tvAmayaM stute / sragvI kaTakavalayI stanakezavatIvRtaH : 113 // bhAvArtha - buddhimAna, mAyAvI nahI, yazasvI, mAlAvAle, kaDA tathA kaMkaNavAla ane stana tathA kezavAlI strIothI vIMTAela A Idra tamArI stuti kare che.113 vi--I vepArI , mAyAvI, cATavI, savA, rAjIva , e taddhitanA atyarthe pratyayanA udAharaNa darzAvyA che. syAtkAkatAlukI kuSTI pishaackytisaarkii| alIkI vAtakI duHkhI na sukhI jAtu te Sin // 11 // 21
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 zreNikacaritam. bhAvArtha-- tamAruM dveSa karanArA purUSa kAka pakSIjevA tAlavAvAlA, kADIe pikSacanA valagADavAlA, atisAra ( jhADA )nA rAgavAlA, kheATu cAlanArA, thAya ane du:khI thAyache, te kakriSaNa sukhI thatA nathI. 114 vi--AtAjI ii, judI, vizApajI, gatizAlI, gaDhIyA, vAtakI 3:vI, muvI e taddhitAMta rUpa darzAvyA che. bAduvakhyapyurubakhyanaktastvayi nUtale 1 luTheddAlaH paMcamIvatva keH patito raNe // 115 // bhAvArtha tamArA alakatta athavA tamArI bhaktithI patita thayelA purUSa mAhunA alavAlA hAya temaja ghaNAM balavAleA hoya topaNa te raNamAM pRthvIUpa pAMcama AlakanI jema athaDAyache, 115 vivAduvaNI, vajI, vaMcamI e tadbhuita pratyayanA rUpa darzAvyA che. sarvI kazI taruNaH sarvabIjIva karSakaH / nRpaH sarvadhanIya sthaM jJApti sarvaNaH pranno // ??E # bhAvArtha-- ______** he prabhu, sarvaguNavAlA evA tame sarva sapanna ane cAnukhavAlA tarUNa purUSanI jema, sarva khIjavAlA kheDutanI jema ane sarva dhanavAlA rAjAnI jema zAbhAyamAna lAgeA. 116 vi.--sAM, zI, sarvInI, sarvadhanI e tadbhuita pratyayanA rUpa darzAvyAche suzalino varNivarAH zIryAtkaridharmiNaH / brahmavarNitayA vadhya sarvajIvAH sutAstava // 117 // bhAvArtha. he prabhu, tamArA putrA Uttama zIlavAlA, brahmacArIomAM zreSTa, parAkramathI hastInAjevA dharmavAlA ane brahmapaNAvaDe sarvajIva je mane avadhya che evAche. 117 vi--muzaijina, dhiAmaMLa :, brahmatattva e taskruitanA atyartha pratyayana rUpa darzAvyA che.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. rAgahastyakuzaM itigatiM zrIpadminIravim / dayAMnaH puSkariNyAnaM jJAnikAstvAmupAsate // 117 // bhAvArtha rAgarUpe hastimAM aMkuzasamAna, hastInA jevI gativAlA, zrI (mokSa hamI), rU5 kamalinImAM sUryarUpa ane thArUpI jalanI vApikA jevA tamArI UpAsanA jJAnI purU kare che. 118 vi0-hastI , daMtI , ye taddhitanA inaMta 35 4zIcyA cha. mAyAdya dAmavati dAmini somini svAM gIteH kalAM saphalayeti sakhIdatya / mAyaMtyamUrdiviSadAM rasikA yuvatya stvAM yAminIza vizadaizcaritairudAram // 11 // bhAvArtha "hemAlAvAlI, hemAlinI, hasemini, Aje gAyana kare ane tamArI gAyattalAne saphala kare ema sakhIone kahetI evI devatAonI rasika yuvatie caMdranA jevA Ujavala caritravaDe UdAra evA tamane gAya che. 119 vi0-dAmavati , dAmini., somini , meM taddhita pratyayAMta 35 6zavyAche. saMjJAva idurasaMjhyagocara zivotsAhI stutA vINini tiH kiMpuruSaiH stutau mukharayan vINAvatI devatAm / muSThayA. cUlidazAdharIktasuraH kezahitau karmaNAm saMlAvadiridhIrakarmaNi. mayi tvaM vIra tanyAH kRpAm // 10 // bhAvArtha asaMsI chavane agAcara, mokSamAM utsAha, saMzAvAlA vINAdhArI purUe stuti karelA, kinnaree gAyelA vINadhAriNI devI (sarasvatI ) ne stuti karAvanAra, paMca muSTi locavAlI dazAthI devatAne paNa nIcA karanArA
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam ane karmanA kalezane khAvAmAM tatpara evA hevIra, parvata jevA daDha karmavAlA evA mArI upara tame kRpA kare 120 vi-saMjJAvA, gavaMzI, vaLI, vaLAvatI, e taddhita pratyayanA udAharaNa darzAvyA che. ...... stutvA vIra jinaM trayodazaguNasthAnasthitaM zreNikaH sASTazlokazatena paMcamagatAvityahitIyotsukaH / prANaMsIjjagatAM tRtIyanayanaM rAjaccaturthAraka prAMtaM pAvitaduSTarAzijanuSaM paMcAMgasaMspRSThataH // 11 // bhAvArtha pAMca aMga vaDe bhUmine sparza karato e zreNika rAjA terame guNa haze rahelA zrI vIra prabhunI ekasene ATha ka vaDe stuti karI pAMcamI gati mAM advitIya utsuka thai jagatanA trIjAnetrarUpa, cethA ArAnA prAMta bhAgane bhAvanAra ane chaThA rAzinA janmane pavitra karanAra evA prabhune praNAma karate ho121 vidhinAyotthAya caturviMzatitamamanvajijhapadevam / munijanannaktyai nRpatiH zunnadaM raviyogamiva viMzam che 399 | bhAvArthe-- pachI rAjA zreNika vidhithI beThe che ane te pachI zubhadAyaka vIzamAM saMganI jema covIzamAM tIrthakarane munijananI bhakti mATe vijJAti karI. 12 vi--viza raviyAga ziva nAme che. te ahi samajavo. kazrita zva yazo dizAM dazAnAM, na vati pUraNapu sAvitra ... guNikatipayathaH sa gautamAdyA ..
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam 165 niti vimRzanikhilAn munIn vavaMde / / 123 // bhAvArtha dazadizAonuM yaza kahetA hoya ke, emanA sata caritravaDe emane viSe pUraNa rIte vahana karatuM nathI tethI te guNIomAM keTalAmAM che? Avo vicAra karI te zreNika rAjA gAtama vigere badhA munione vaMdanA karato ho. 123 vi-zarliMghathayA, e taddhita pratyayAta rUpa darzAvela che. yamuNaR kalAkadApyekazatatamI na dhRtAnyatArthanAthaiH / na sahasratamI na lakSatamyapyanilInA munayastamenamete che ?98 | bhAvArtha bIjA tIrthaMkaroe jemanA guNanI samRddhinI eka semI, hajAramI ke lAkhamI kalApaNa kadi dhAraNa karI nathI, te A prabhUmAM munie lIna thaI rahayA che. 124 vi0 -tatA, saMtakI, akSatavI e taddhita pratyAyanA strIlige rU5 rovyA che. yo'yaM zalAkA puruSastriSaSThatriMzajanaiH sviikRtsNymo'bd| triMzattamekevala lAnakAlo varSe gamI mokSamamI zritAstaM | It bhAvArtha je A zrIvIraprabhu -zaThamAM zalAma purUSa che, trIza purUe jemanI pAsethI saMyama svIkArela che ane trIzame varSe jemane kevala jJAnanA lAbha kAla che pachI eka varSa mokSe javAnA che. te prabhune A sarve Azrita thayelA che. 125 vikipaNa birAja, e taddhita pratyayAta rUpa darzAvyA che. " ... phAlgunadhavalanavamyAM triSaSThirasyAM tithau prthittiirthH|
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 zreNikacaritam .. SaSThImA gajagativiMdara ti bhuvi yaH zritAstamamI // 126 // // bhAvArtha greMsAmAM zalAkA purUSa evA je prabhu phAlguna tithie tIrthane pravattAvI varSanA gajeMdranA jevI 22 tene A bhuniyo, yAzrita tha vi0 - triSaSThIH paSThImAbdaH taddhita pratyayAMta 35 hazIvyA che. ita ida dharma idAnImadhunA zrIratra zamata etardi || atretyaM kriyate stutirarcAvidhiretathAca suraiH // 127 // bhAvArtha 6. yA sAmbhAM khebhanArthI dharma meM, habhazAM yahi lakSmI pazu bhebhanI ! samatAthI che " mA prabhA devatAoM temanI stuti bhane pUlavidhi " mAsanI zukanavamI nI gativaDe pRthvI upara vika rahyA che. 129. 32. che. 127. vi0 - itaH iha idAnIM, adhunA, etArha, atra, ittham, etathA me luhA judA anyayanA pratyayAMta rUpa darzAvyA che, ziSyA stato'syarcurye'mI te sarvato'dhikA na katham chAtryAMca baMdhutAcyAM muktA bahutakaSAyato viyutAH // 128 // bhAvArtha je A temanA ziSyA che te sarvathI adhika kema na haiMya ? kAraNlR jee: dhutAthI bhuta che bhane mahu upAyadhI rahita che, 128. vi0- baMdhutAbhyAm bahutaH kaSAyataH me taddhita pratyayAMta 35 izIvyA che.... madhutA eTale badhunA samUha tathA dhupaNuM e be prakAre baMdhutA kahelIche. na yatra rodaMti guNairnijai: kaNaM nakterahitAnmanaso manISiNaH / bahutra caryAcaturA bahuzrutAH sarvavavitAsta ime mude mayi // 125 //
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam .. 167 bhAvArtha 'vidvAne bhakti saMhita evA manane lIdhe pitAnA guNavaDe paNa jyAM kSaNavAra ArUDha thatA nathI, tevA bahu prakAre caryA karavAmAM catura, bahuzruta ane sarva jANanArA evA teo amAre have temATe thAo. 129 viru-ga, satra, e taddhita pratyayAta rUpa darzAvyA che. rAjaMti pArzvato arjurAdito madhyato'tata: shukssH| iha pRSTata: kRtanavA hRdi mukhatazca prasatinnAjo'mI | 0 | bhAvArthe-- Adi maLe ane aMtathI zuddha evA A purUSa, saMsArane puSTa karatA ane hAya tathA mukhamAM prasannatA dharatA thatA prabhunI paDakhe zobhe che. 130 vika-parSata, gati, paththara, zAMta, pRgaH puNatA e ta6 pratyayAta rUSa darzAvyA che. kutrAbAdhiH kutonI: kuha kupathakathA kAdyameSAM praNA. mAna muktA rAtreyiAmI vidadhati zayanaM nAnyadA sarvadaite / vRttiH kArye tadeSAM navati khalu mahAsadguNAnAM yadAjJA saMzliSTAzcaikadaite zuciguNanivahairAzrayai? kadAcit bhAvArtha... abAdhi kayAM che ? bhIti kenAthI che? kumArganI kathA kaye sthAne che? ane pApa kayAM che ? " A pramANe vicAra ane emanA praNAmane choDI rAtrinA be pahora zayana kare che. anyadA teonI vRtti temanA sadUgu. mAMja che, ane jemanI AjJAne teo vaLagI rahayA che. ujavela guNanA samUha rUpa Azraya vinA teo kapiNa rahetA nathI, 131
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 zreNikacaritam . etarhi dhanyo'smyadhunA kRtArthaH zrImAnidAnI manamaM yadaitAn / yadA tadAtvAyati sAdhu rakSApyeSAM bruve kiM praNatestadAnIm // 132 // bhAvArtha hamaNA huM. dhanya chuM, adhunA kRtArtha ane zrImAn ' ke A munione huM namyANu, jyAre mAtra sAdhune rAkhyA hoya tethI pariNAme sArUM hAya che, tA temane praNAma karavAnI zI vAta karavI. 132 vi0 etA, adhunA idAnIm, yadA, tadA, me pratyayAMta avyayonA rupa zavyA che. na parunna parAri tathA na caiSo'pItaredyurabhavadado | mama munipadavaMdanataH zunodayo yAdRgadya sadyo'bhUt // 133 // bhAvArtha aheA, muninA caraNane vadanA karavAthI mArA zubhane udaya jevA tatkALa Aje thayA che, teveA pAra parAra ke bIjA divase thayA nahetA. 133 vi0- parun, parAri, eSamaH itaredyuH aho, adya, sadyaH pratyayAMta avycAnA rUpa darzAvyA che. yatpUrvedyuH svapnamai diSyudAraM saMjAtAni zreSThanaimittikAni / na jAnyAde zinoce paredyuH kAkolo 'rautpUrva dizyutteredyuH // 134 // tava jAvi paredyaviH zamityaM divi vaagnytrerushtaaytyu| zakunairadharerutthitaM yabudaiH sarvamidaM mamAdya satyam // 135 // yugmam |
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam : bhAvArtha meM pUrva divase uttama svapna joyu hatuM. bIjA paNa mAre zreSTha zukana thayA hatA. paridevase zubha pakSIoe bhadra vAkaya kahyA hatA. uttara divase kAkAla pakSI pUdizAmAM elyuM hatuM, valI anyadivase AkAzamAMthI evI vANI thaI hatI ke, Avate divase tAre sukha AvavAnu che; ane bIjAM zubha pakSIoe anya divase je dekhAva karyA hatA. e badhu Aje mAre satya thayuM 134-135 16e " vi0- pUrveyuH, uttareyuH paredyavi, anyataredyuH, adharedyuH me pratyayAMta mvyyanA rUpa darzAvyA che. jayedyuranAzuSo vrataM jagRhe yena citaM ca kevalam / najayadyurathopadRkSyate sugatervartma zivaM yiyAsatA // 136 // tamimaM praNamAmi jatito'haM zirasA kardi kadA stavImi vA tam / zaraNaM vrajitAsmi yahi taM cApacitistarhi mamaimalAM jAvitrI // 137 // mahitAsmi yadAmunIMstadevAnaghamanyaIi na jAtu jIvi taM me / iti nAvajameva me'nyadA nUnametardinu tatkriyAviziSTam // 138 // nRpavizya kRtAMjaliH purastAisa yiSyAmi tiroyadAsya nartuH / zravasI khalu tarhi me'rhaNIyaM kRNamiti bhAvayati sma bhAvanAM saH // 135 // kulakam / ra
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ so! zreNikacaritam bhAvArtha- jene ubhaya kAle vrata ane kevala jJAna prApta thayA hatA. mokSamAM javA nI IcchA karanArA je prabhune UbhayarIte sugatino mArga dekhAyo hato; te prabhune huM bhakitathI mastaka vaDe praNAma karuM chuM. have temanuM stavana kayAre karI jyAre huM temane zaraNe jAuM, tyAre mArA pApano kSaya thaze. jyAre huM muniene vadanA karIza tyAre niSpApa thaIza. te sivAya mAruM jIvIta nathI. mArI bhAvanA ane kriyA tyAreja saphala che anyathA nathI. huM prabhu Agala - aMjali jeDI besIne mArA zravaNane upadeza laI tRsa karIza tyAre mAre samaya pUjavA yogya thaze. A pramANe te bhAvanAne bhAvato hato. 136 13713-136, vi-kamara, pazu, , , , de, gavAe, e avyayarUpa dazAvyA che. vinayAdyathArthavAgatha so'stod bahudhAryacaMdanAdyAryAH / pApena sarvathAnAzvetodhdhiAbaMdhanAdamUhanyAH // 14 // bhAvArtha - vinayathI yathArtha vANI vAlA te purUSa sarvathA pApathI rahita ane cittane be prakAranA baMdhana vagaranI evI pUjya caMdana bAlA vigere AnI A pramANe stuti karato hato. 140. vi--cittane be prakAranA baMdha saMsAra tathA svArthane laine thAya che athavA dravya ane bhAvathI paNa be prakAranA thaI zake. vaidhamacaTulA devA tadarpakAH pNcdhaashrvaahitaaH| vidhA zalyavimuktAstriyathA vaidhamasamAnAH // 11 // ekadhyaM munivRttaM jinoktamazabalamamUrdhavaM dadhati / katha mityamitarathAsAM kuryurvinayaM ghanekadhA vibudhAH che ? | guma !
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28. zreNikacaritam bhAvArtha - - be prakAre acapala, be prakAre arpaNa karanAra, pAMca prakAre AzravathI rahita, traNa prakSaNe rahita ane traNa prakAre asamAna evI e caMdana bAlA vigere satIe zrI jinabhagavaMte kahelA nirmaLa munivRttane dhAraNa kare che. anyathA devatAo aneka prakvare temane vinaya kema kare? 14-142 vi--hai , hA, paMcadhA, kSiA , caiiSam, dhya, nAtha, tya, tathA, ane, e taddhita pratyayAta avyayenA rUpa darzAvyA che. be prakAre acapala-eTale mana tathA kAyAmAM capala nahIM. Azrava pAMca prakAranA che ane zalya traNa prakAranA kahelA chetraNa prakAre asamAna-eTale mana, vacana ane kAyAthI koInI samAna nahIM tevA. AsAM stuti dyatitarAM kugatiM satAMsa muccaistarAM dizati daMtitamA tamAMsi / nA syAmyahaM paTutaro'smi na jAtu paMgu rArohaNe paTutamaH pRthunA naraH syAt // 13 // bhAvArtha e mahA satIonI stuti naThArI gatino nAza kare che, satparUAne uryuM sukha Ape che, ane aMdhakArane dUra kare che, huM paNa ethI vinAza thaiza nahIM, sarva rIte samaye thau chuM. temaja tenAthI purUSa kadipaNa paMgu hato nathI kapiMgu hoya te caDavAmAM atize samartha ane mATI kAMtivAlo thAya che. 143 vi0-vatitA, , titamA, du: hutama e tA. tamAbU, tara ane tama pratyenA rUpa darzAvyA che. etAH pratyatanuH karotu sunaTo'pyuJcaistarAM kiMtarAm * mohasyApi jagajakapaTimA kuryAdaho kiMtamAma /
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . zvAsAM padapaMkajaM namati pUrvAhnatarAM sAdaram lakSmyAsau parirabhyate sapadi pUrvA tamAma vat // 144 // bhAvArtha e mahAsatIo pratye kAmadevarUpa subhaTa UMce prakAre zuM karI zake ? arthAt kAMipaNa karI zake nahIM temaja jagatane jItavAnuM mehunuM cAturya paNa teone zu' karI zake? arthAt kAMIpaNa karI zake nahIM. je purUSa e bahA satIonA caraNakamalamAM prAta:kAle name che, te purUSa prAta:kAle kamalanI jema tatkAla lakSmIthI bheTAya che. eTale lakSmI tene prApta thAyache. 144 vi--castarAm, jitarAm, tamAm, pUrvAnTetarAm, pUrvAnhetamAm zreSThAH satInAM tapasA garIyasAM nidhAnakalpAH shivdeshysaMyamAH| pIyUSadezIya giraH sudhA zramUrjayaMti rUpaM budharUpavarNitAH // ?4m // 172 * bhAvArtha satIomAM zreSTa, mATI tapasyAnI nidhAna rUpa, meAkSane yAgya sayamavAlI, amRta jevI vANI khelanArI ane devatAoe jemanuM rUpa varNana karelu che evI e satIe devatAnA amRtane ane rUpane jIte che. 145 vi--nidhAna rA:, Az20 pIyUSa zIyara e 91, pheza ane teya pratyayAnA rUpa darzAvyA che. fear dezIyamaho mRgAMkalekhAyitaM kA na vapuH zriyA su zrutasya kA nAMta miyAya dezyaM tatAra kalpaM na ca kA naH vAdhim || 26 || bhAvArtha teomAM peAtAnA zarIranI uttama seAbhAvaDa dezIya evu' calekhAnu
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. 173 AcaraNa kai satI nathI dhAraNa karatI ? dezya evA zAstranA aMtare kai satta, nathI prApta thai? ane ka95 (AcAra) tathA saMsAra rUpa samudrane kai satI nathI ? 146 vi0-dezIyam , dezya, kalpam , me. pratyayana GE295 6zIcyA che. pravrajitA viSayasukhaM matvA sukhapAzamADhayacarya shmaaH| mithyAdRSTi taraNAM ahAM saMvaIyaMti. bata, bahuzaH // 15 // pArtha1 uttama samRddhivAlI A mahAsatIo viSayasukhane kudra sukha mAnI dIkSA lai cAlI nIkalI che. te viSaye mithyASTinA AcaraNane prayatna vinA bahu vAra vadhAre che. 147 vi-sukhapAzam ADhayacaryaH, ye pratyayAta 35 zAnyA cha: nRtakA api moharAjarupyA narakacarA tiayo'pi pApa vRttaH / padavaMdanamalpazo'pyamRSAM vidadhAnA vazayaMti modalakSmIm // 9 // bhAvArtha mehu rAjAnA halakA sevaka thayelA ane pApa AcaraNathI narakanA atithi thayelA purUSo paNa e mahA satIonA caraNamAM vaMdanA karatAM mela lakSmIne vaza kare che. 148 vi0-moharAnarupyAH, narakacara0 alpaka se pratyayAMta 35 4thIcyA cha / iti nUrizaH sa racitAyikA stutiH prazazaMsa zaMkhazatakAyupAsakAna / aNuzo vratAni dadhato jayasyamI padazaH pagaH zrutagirAmanekazaH // 14 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 zreNikacaritam. bhAvArtha e pramANe dhaNe prakAre stutinI racanA karanArA zakhazataka vigere upA sakeAnI. prazasA karI pade de aneka zAstranI vANIne paDhanArA ane aNu vratane dhAraNa karanAra e purUSaSa jaya pAme che. 49: vi.--mUAi:, anurA, vAH, anerA: e. * san '* pratyayatAH udAharaNa: dazAvyA che. yaH paMcazo'ticArAn vrateSu rahayatiH surairnato gaNazaH / katiguNo guNairna varya :- zramaNopAsakagaNaH so'yam 11. 240 1. bhA. devatAonA gaNe namelA je zramaNApAsakanA gaNu vratanI aMdara pAMca aticAranA tyAga kare che, te A zramaNeApAsakane gaNu kayA guNeA vaDe vaNa karavA yogya nathI ? arthAt varNana karavAne yAgya che. 150/ vi~taMtra, naLasa, e. zas pratyayAMta rUpa darzAvyA. che.. staustyamUnna maghavA katikRtvaHH zlAghate phaNipatirgaNakRtvaH || kIrttayati khacarA bahukRtvoM varNayati bahudhA ca munIMzaH // 151 bhAvArtha IMdra keTalIkavAra enI stuti nathI karata ? arthAt dhaNIvAra kare che.. zeSanAga ghaNIvAra tenI prazaMsA kare che, khecarA tenu bahuMvAra karzata kare che. ane munI bahu prakAre tenuM varNana kare che. 151 vi--tizrutva, gaLatva: vakrutva, vaDalA e bhUttvam ane dhA pratyayanA udAharaNanA darzAvyA che.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . 175 yAvatkRtvo'haMdirAravyAyi tAva tkRtvo lAvAvazyaka kurvte'mii| ADhayAnAM triH saptasaMkhyairguNaiH svai reSAM kIrtizcaznAsAM chirUktiH // 15 // .. bhAvArtha zrI ahita prabhue jeTalIvAra bhAva Avazyaka karavA kahelA che, teTalI vAra e kare che. ane potAnA ekavIza guNee yukata evA teonI kIrti cakanI kAMtinI punarUkti rUpa che arthAta caMdranI kAMti tenI Agala punarUkti pIche. 151 pioyAvatkRtvaH, tAvatkRtvaH, triH, dviH, ye kRtvam bhane s pratyayanA - haraNa darzAvyA che. dadhatavatustrINi mRhivratAnyamI gRhamedhitAM pApamayI vicinvane / azakta sauvarNamahIdharasthirA malavarjitAH svarNamayAMbujA shv||153|| lAvArtha eo gRhasthanA bhAra vratane dhAraNa kare che ane te grahasthapaNAne pApamaya gaNe che tema suvarNanA kalamanI jema mala rahita ane suvarNanA parvata (merU ) nI jema sthira rahe che. 153 kaulatthasUpAdiva maujasUpaH kArpAsavastrAtkRmijAMzukaM vA / hiraemayaM mRnmayato yathAmI guNAdhikA haMta jayaMti mttH|| 15 //
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam bhAvArtha kalathInI dALathI jema maganI dALa adhika che. kapAsanA vathI jema rezamI vastra adhika che ane mRNamaya pAtrathI jema hiraNya pAtra adhika che. tema mArAthI guNavaDe adhika evA teo ye pAme che. 154 vi-auca, , bhiva, pRSaya e pratyayAMtarUpa darzAvyA che. zrAhAna stutvetyakRta sulasAmukhyadezAyikANAm stotraM sphItInavadamaladhIsvIkRtaucittavRtiH / hRSyacceti navati sujanoM nIrajInAva micnu rdaSTvA yogyA navamAticaraH syAtpunoM kadAcit // 155 bhAvArtha- evI rIte zramaNopAsaka zrAvakanI stuti karIne temaNe sulAsA vigere Arya strIonuM staMtra karavA mAMDayuM ane te vize vistAra pAmatI nirmala buddhine svIkAra karavAne citta vRtti pravartA. sajjana purUSa rajoguNe rahita thavAne harSa pAme che. yogya mANasane jai sajajana kadipaNa avajJA karavAmAM tatpara thato nathI. 155 vi-nI mAva, e pratyaya uparathI siddha thayeluM rUpa che. ... anarUlavaMti sumanInavaMti virahInavaMti ca yazoniH / - catuH kRtajinavacasA narAH satInAM vilokanAdAsAm | | paha || bhAvArtha- zrI jina vacanane cakSuthI jonArI e satInA darzana karavAthI purU thazavaDe nirdoSa, uttama mAnavAlA ane prakAzamAna thAya che. 156 vika-gamavaMti, sugamavaMti, vimavaMti e pratyayAta rUpa dazAvyA che.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 177 zreNikacaritam. etAsu dRSTamAtrAsu kasya ceto na zAMtarasasAtsyAt / varSAsUpanatAsUdakasAtsaMpadyate na kiM lavaNam // 15 // bhAvArtha e satIe mAtra jovAmAM Ave te kenuM cita zAMtarasane AdhIna thAya? varSARtu prApta thatAM zuM lavaNa jalane AdhIna thAya? atnathAya 157 vi0-zAMtarasasAt, udakasAva meM sAt pratyayAMta 35 6shii0|| cha. AsAM ca mitrasAtkRtazatruH zIlapranAvato niyatam / api vahnirAtmasAtkRtazivazriyAM vArisAdbhavati // 15 // bhAvArtha mokSanI lakSmIne AtmAne AdhIna karanArI e strIonA zIlano prabhAvathI zatru mitranA jevo ane agni jalanA jevo thaI jAya che158 vi0-mitrasAskRta0, AtmasAtkRta, vArisAva se sAt pratyayAMta 35 zAvyA . putratrAkRtavinavA arthitrAnUtasaMpadanvayajAH / ekapatitvAH saMpannayauvanAH puNyavatya zmAH // 15 // bhAvArtha puNyavaMta evI e satIe potAnA vaibhavane putranA AdhIna karanArI che. jemaNe potAnI saMpatti yAcakone AdhIna karelI che. e evA purUSonA vaMzamAM Usanna thayelI ane eka patine AdhIna tathA vana vaDe saMpanna che. 159 vi0-putratrAkRta0 arthitrA, ekapatitrA, ye trA pratyayAMta 35 6zI0yAche. gRhakArye syuH patisAda gurusAdAmutrike nveyuryaaH| tAH kathamimA na vaMdyAH zrutasAtsaMpadyamAnadhiyaH ||1kssnnaa bhAvArtha je strIo gRhakAryamAM patine AdhIna rahenArI, paralokanA kAryamAM gurUne 23
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. AdhIna rahenArI ane jemanI buddhio zAsane AdhIna che te strIo vaMdana karavA yogya kema naheAya ? 160 vika-jAtA, gudA zurakSA e zAn pratyayAta rUpa darzAvyA che. paTapaTAnavadaSThadinaMtaraiyudhi yadazvakhurapratizabditaiH / paTApaTAkurute parito'baraM paTapaTAstu kathaM na mahItalam I ? A munnaTajhAtkRtakhajalate paTat paTaditi prkrissyurnnaankm| tadapayAtyadasIyadRzekSita padavalaM maruteva dhutaM rjH|| rahaNa II guma.... bhAvArtha yuddhamAM jenA azvanI kharIonA pratidhvanithI ATha dIzAonA aMtara bhAgamAM paTapaTa zabda thAya che, ane tethI AkAzamAM paNa cAre tarapha paTapaTa zabda thAya che te badhI pRthvI paTapaTa zabadamaya kema na thAya ! valI jemAM subhaTenI khalatA jhaMkAra karI rahI che ane raNanA Anaka nAmanA rAjAo paTa paTa zabda karI rahyA che evuM zatruonuM sainya je e pavitra strIonI daSTie paDayuM hoya te pavanavaDe jema ja uDI jAya tema te uDI jAya che. 16ra vi--TATA padAti paTapaTA jJAti nA e pratyayAta rUpa darzAvyA che. A mudamucirAhitIyAkRtA tRtIyAkatA ca kRSikasya / zaMbAkatA ca bIjAkRtAca dadate yathA mama tthaitaaH||16|| bhAvArtha - jema kheDutane pele, bIje, trIje ema anukrame bIja zIMga vigere thaI vizeSa lAbha Ape che, tema te strIo anukrame mane paNa vizeSa lAbha Ape che163 viditAtA, hatAzA, vAtA, vAchatA e pratyayAta rUpa darzAvyA che.
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtavA zreNikacaritam . stutveti saMghAvayavAna sasaMgha jatyopatasthe stutinniH phalAe~ / ketraM parApya higuNAkRtaMvA ko bIjavApe samayAkarotu // 16 // bhAvArtha A pramANe saMdhanA avayavarUpa sAdhu, sAdhavI zrAvaka ane zrAvikAnI - stuti karI te sajA pachI phalanI samRddhi mATe bhakti saMdhanI stuti karavA prApta thayA. kSetrane prApta karI bIja vAvavA vakhate bamaNA lAbhane mATe ke TharAva kare? ata temAM bamaNuM lAbha thavAno ja. 164 vizeSArtha-dviguNAkRtam , samayAkarotu, meM pratyayAta 35 zIvyA cha. niSpatrAtarAgayodhamamRtakSetra sapanAkata prauDhapana sukhAkRtajamaduHkhAkRtAnanyajam / zronyasthiti niHkulAkRtalulatkArpAsaniH sAratA nItaikAMtamataM. namo namavate tIrtha priyAkurvate // 16 // bhAvArtha 35. yaiginanibAra sa mabhRtanu kSetra35. nITa e jarUpa bhaTane jeNe zUnya karela che, je jagatane sukhI kare che, je durmaka tione duHkhI kare che, jenI sthiti-maryAdA #bha pAmavA yogya nathI ane jeNe ekAMta matane pravRtti rahIta ane kapAsanA cha satrAu varnA jevA niHsAra kare che evA tIrthane priya karanArA zrI saMdha bhagavAnane nakakAra che. 165 vizapatha-niSpatrAkRta, sapanAkRta, mukhAkRta, niHkulAna, ye pra. lsayAMta 35 zIyA cha... zUlAkRtya nijapratApazikhinA prAvAdukAnmAMsavaM satvAkRtya jayazriyaM saratasaM yasmin raNAyodyate /
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . kArya zirAMsi mohamuTAvAsena mazakRta zmazrUnUyaca duDuvuH pratidizaM saMghAya tasmai namaH // 166 // bhAvArtha-- je sadha peAtAnA pratApa rUpa agni vaDe vAdIone dazya karI ane vegathI jayalakSmIne mAMsanI jema peAtAnI kareche ane jethI raNamAM taiyAra thatAM mAhurUpI sulaTA trAsathI pAtAnA mastaka muMDAvI ane dADhImucha utarAvI pratyeka dizAmAM nAraNIya che, tevA sadhane namaskAra che. 166 vi--gUz2AdUtya, satpAtya, mannAdArya, mAkRta,. e pratyayAMta rUpa HzAvyA che. Rud uparAjamivopagamyannavyaH zrayate nAvinayaM samIpamasya / haravat tripurIM dahana trilokIM zamito'nena zamAMbuniH sarAmiH 63 // bhAvArtha rAjAnI jema jenI samIpa bhavya jana jaI zakeche ane jenI sAMnidhye purUSa avinayane Azraya karatA nathI evA sa`ghe zakaranI jema tripurane dahana karanAra kAmadeva rUpa agnine zamatA rUpa jalavaDe zamAvI dIdhA che. 167 vizeSArtha---pAnama, niputttam, e samAsAMtapada darzAvyA che. te pRthvI mahiSadinI ratnagajapi rUDhA yAdoratna prajjava nadadhidaita ratnAkaro'pi / vaMdyoparjayati diviSatpuMgavairdaityarAjaiH saMghAyaM niyatamaguNAnAzrayo jUrguNAnAm // 168 // bhAvA maNirUpa pASANa vAlI pRthvI ratnagarbhA nAme prakhyAta che ane jalajatu tathA ratnanI, uttinuM sthAnarUpa evA samudra ratnAkara kahevAya che tevI rIte
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. is uttama devatAone, asuredrane ane narednAne vadana karavA yogya evA, aNuNanA Azraye rahita ane guNanu sthAnarUpa evA A sadha jaya pAme che 168 vizeSArthamALadavAnI, vivivartuLanaiH e vyAkaraNanA khAsa rUpa darzA . vyA che. zrutAMnAjAdityo yadakRta caturviMzajinarATra tricatvAriMze'bde jayadanujazaurirja ni dinAt // zriyAM saudhaM ratnatrayazuci nataM pArthivazatai stulyasthairya tatkupathamathanaM tIrthamavatAt // 16 // bhAvArtha-- zAsrarUpa kamalamAM sUrya samAna ane bhayarUpa phreMcamAM vAsudevarUpa evA cAvIzamAM prabhu mahAvIra svAmIe peAtAnAja janmadivasathI tretAlIzame varSe je karelu che, lakSmInu je sthAna che, jJAna darzana ane cAritrarUpa traNa rastethI je pavitra che, sekaDA rAjAoe je namelu che ane jenI sthiratA atulya che evu te kuMmatane mathana karavArUM tIrtha (sadha) amArI rakSA kare 169vizeSAya--caturvize triSACize, e pratyayAMtarUpa darzAvyA che. yaH paunaH punikAnnavajramaNato vinyatsadaikAgradhIH sAyaM prAtikanai zikAhnikavidhau bAhyAMtaradveSijit / so'yaM durnayakAdevayagaruDaH saMsAranAvyAMbunau gavyakIrayazojaro vijayate zrI saMghanahArakaH // 17 // bhAvAya je vAravAra thatA bhramaNathI sadA bhaya pAme che, savAra, sAyaMkAla ane trinA AhnikanI vidhimAM je sarvadA ekAgra buddhivAlA che, bAhera ane AranA zatruone je jitanAro che, je durnayarUpa sarpamAM, garUDa samAna che. ane A saMsArarUpa agAdha jalamAM je nAva samAna che, gAyanA dUdhanA jevA yazAlA te A sadharUpa bhaTTAraka vijya pAme che, 170
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ '103 zreNikacaritam. vi-pAnApunikAt, pAtika naizika, bAhya, AMtara, kAdraveya, nAvya, bhane gavya meM taddhita pratyanA 35. zIlyA che. muMcaMto'pyazanaM ghyahaM vyahamayo mAsaM vadhavyakriyA vaimukhyaM dadhato'pi laukikaRSipraSThAH zivasyArcane / bAnabyaupagavauDulomivivanRtkAmamaleyAdayoH vAsiSTIsutasaMghalaMghanaparAH kArpaNyamevAsthitAH // 17 // bhAvArtha-- simasimane se bhAsa sudhA zana-RINA: DI. datA vadhanI krIyAthI vimukha rahetA ane zivapUjana viSe laiikika saSiemAM zreSTa mAtA merA 5 sAlaya, 51, maulabhi, visa mane abhI. heya vigere brAhmaNa saSio vasiSTa netravAlI trizalAnA putra mahAvIra prabhunAM sAdhanuM ullaMghana karavAmAM tatpara thavAthI kayaNatA sAthe rahelA che. 191 vi0-dhyaham, vyaham, vadhaLya, vaimukhya, laukika, brobhravya, aupagava, auDalobhi, kAmaMDaleya, vAsiSThI, kArpaNya se nu: get pratyayAMta 35 zA0yA cha.. saMgha eSa vRjinaabjiniivnplossnnessvprhaimnonilH| pUrvavArSika ivAMbudo mahAn kasyanAvahati locanotsavam // 17 // bhAvArtha pApaphapa kamalinInA vanane dahana karavAmAM hemaMta ratanA pazcima pavA. nanAmA 5.162tuna pUrva mAsA panI mana natra. BHI na kare? arthata kare 172 supAMcAlikaH pArthivAviplavaM vApaMcAlika ca / / ariSThAmi saunnAgyasauhArdanamaharatyasya tIrthasya jarnu pratApaH // 173 //
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam bhAvArtha jema pAMcAla dezane rAja artha paMcAlanA upadravane harIle, tema bhAgya tathA sadabhAvanA sthAnarUpa evA AtIrtha (saMdha) rUpa patine pratApa upadravane harI le che. 73 vizupAMva , panfdhA, gAjara, samAja, rDa, etaddhita pratyayAta rUpa darzAvyA che. vaiyaryamajhAtRjanunayeto hitvAptatIrtha stuvate kutIrthAn / - saM5 je jitipurNa rajUmAvati sArA che ?sa | bhAvArtha vyarthapaNe ajJAna janmane gumAvatA evA purUSe A tIrthane choDI bIjA tIrthanI stuti kare che, sAthavo ane lavaNa khAre purUSa ati madhura janane choDI daI sAthavAnI icchA zuM nathI karato? aAta kare che. 174 vizeSArtha-Artha, sApa, e pratyakSAMta rUpa darzAvyA che. guNaiH payo nidati daugdhasaiMdhavam : navaliyamo 4 : niyamya sauvakhyivadasthira manaH spati te saMdhamadhaSyi vimA ?su | bhAvArtha je potAnA guNavaDa hadhanA samudranA vayanI niMdA kare che ane je saMsAranI pIDA saMbaMdhI vyagratAne dUra kare che tevA saMdhane vidvAno sukhavAlA asthira manane niyamamAM rAkhI pApane cheda karavAne mATe smaraNa kare che vAkya vizeSArtha-pAva viNa taicivana, e taddhita pratyayAta rUpa daza-vyA che.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. dAvyazvirazva ida jAnvaguNena dadhne mAdhvazviraMcati ruciM madhune ca yat / zrIvardhamAna iva tatranavAMstayaiSa tajjaH spRhAM vahati siddhi sukhAya saMghaH // 176 // bhAvArtha jema dAdhyadhi jAtanA anya peAtAnI utpattinA guNane lai dahI upara rUci kare che ane mAdhyasvi jAtanA andha madha upara prIti kare che, tema zrI vaddhamAna prabhunI jema temanAthI utpanna thayelA e pUjya sadha siddhi sukhane mATe spRhA kare che. 176 vi0 - dAdhyazviH, mAdhvazviH me pratyayAMta 35 hazIvyA che. aharatri dadhadadhipateH zAsane tIrthamevaM stutvA jiSNuH sajalajaladaM sauvara zrIvilAsai: / sauvApulakitavapuH saMghasauvastiko sA vAsAMcakre magadhanRpatirvAsavasyAnupRSTam || 177 // bhAvArtha 204 adhipatinA zAsananA dvArapAlapaNAne dhAraNa karatA ane svaranA vilAsathI jalavAlA meghane parAbhava karatA te magadha rAjA evI rIte tItherUpa sa'dhanI stuti karI svazraddhAthI zarIrane pulakita karatA ane sadhanu kalyANa kahetA te iMdranI pachavADe beThA. 177 vizeSArtha - dauvArikyam, sauvarazrIvilAsaH, sauvazraddhA, sauvastikaH, tadbhuita pratyayAMta rUpe dazAgyA che. ng iti taddhita prakaraNam / iti zrIjinaprabhasUricite zrI zreNikacarite durgavRttivyAzrayamahAkAvye tIrthakara tIrthastutivarNano nAma paMcamaH sargaH // 5 //
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. 5 jUi: sarga : // * vivekino yAM parasmai padAya spRhayAlavaH / natAtmane padAnyuccaiH prayacchaMtImupAsate // 1 // bhAvArtha parama padanI spRhAvAlA vivekI purUSA, namana karanArane Ucca AApa nArI jenI UpAsanA kareche. 1 vi--maMja, Amanevay e pratyayanA nAmanI sUcanA ApI che. zrAdhadharmaH sAdhudharmazveti dharmAvubhau matau / prathamomadhyamastatrottama zvAnyo yayocyate // 2 // bhAvArtha zrAvakadharmo ane sAdhudharma ema e dharma kahelAche, temAM prathamanA zrAvaka dharma madhyama che ane bIjo sAdhudharma Uttama che, ema je kahe che, 2 viprathama, mathana, ane sattama, e zabdothI prathama purUSa, madhyama purUSa ane uttama purUSanA nAma sUcavyA che. payazcatvaM cAhe cAmUM svAdisnAnAtizAmaho / iti svItiyAM nUnaM zarkarApurataH sudhA ||3|| V bhAvA 6 tuM ane huM jalarUpa chIe ' ema sudhA-amRta sAkaranI Agala svADha ane snAnathI adhika evI jenI stuti kareche. 3 1 ahIthI saravatInI stuti zarU thAya che. 24
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 zresikacaritam. vizeSArtha--ahiM tyaM, am, e purUSane lAgatA yukSmad asmA rUpe dazAvyA che. kalpastvaM ca ko'stho'syAH puro'haM roilazca kau / iti svargagava ciMtAmaNiM pratyAha yantrutau ||4|| bhAvAya jenI stuti karatAM kAmadhenu' citAmaNine kaheche ke, tuM kalpavRkSa, huM' ane rAhagiri paNa tenI Agala kANu mAtra chIe ? 4 vi--nama, yughnas, gaT, vigerenA purUSanA sabadhe rUpa darzAvyA che, nAsau jayati naiva tvametAM jeSyati karhicit / nAjaiSaM cAhamityanye yajjaye vyavadanmiyaH ||5|| bhAvArtha---- " e jaya pAme nahI. tuM ane dveiSaNa chatIza nahIM ane hu tene jItyA nathI " A pramANe bIjA jenA jaya karavAmAM paraspara vAda kare. pa vizeSAya--nati, netti, banaivam, e 'ni' dhAtunA traNe kAlanA rUpa dazAvyA che. stava tyeSa stavISi tvaM stavImyahamitIriNaH / mizro yarNanairdhanyaM manyaMte svaM manISiNaH // 6 // bhAvArtha " e staveche, tu staveche ane huM stavu..." ema paraspara kahetAM vi DhAnA jenu varNana karavAthI pAtAnA AtmAne dhanya mAneche, duH vizeSAya--tIti, sAvi, stama, e ' tu ' dhAtunA dareka purUSanA eka eka vacananA rUpa darzAvyA che.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam / {cd tvAmAduH zaMkaro datse tvaM mudaM haMsi pApmanaH / vayaM va mahe dhanyAH kRtArthAH smstvstvaiH|||| maharSinniH sevyase tvaM tvayA mohaH prahanyate / dAMtArinavatI naMdyAditi yAM stuvate surAH ||nnaa yugmam bhAvArtha - tamane sukha karanArA kahe che, tame harSa Ape che, pApane haNe che, ame tamArUM stavana karavAthI dhanya ane kRtArtha chIe, maharSie tamane seve che, tame mahane haNe che ane zatruone mana karanArA tame AnaMda pAme A pramANe devatAo jenI stuti kare che. 7-8 tvajavaMti dhyAnato ye madanavaMti na jAtu re / iti yA pratijalpAkaM pApaM saMnnAvyate na kaiH ||nnaa bhAvArtha % jeo nathI tArA jevA thAya che ane kadipaNa dhyAnathI mArA jevA thatA nathI ? A pramANe jenI pratye kahenArane pApane saMbhava keNu na kahe arthAta teone pApanoja saMbhava che. 9 vizeSArtha-pati, mamavati e rUpa darzAvyA che. A ehi manye cAtureNa yApyayAnena yAsyasi / . yAtastvaMtvat pitApIti prahasyaMte ca yatparAH ||1nnaa bhAvArtha che ahi Avya, huM dhAruM chuM ke tuM Atura evA yAya-vAhananA prayANathI jaiza ane tAre pitA paNa gayelo che. A pramANe jemAM parAyaNa rahe nAsa purUSanuM hAsya thAya che. 10 vizeSArtha-kahevAnI matalaba evI che ke, sarasvatImAM parAyaNa evA purUSane hAsyamAM kahevAya che ke tane sanmAnathI vAhana malavAnuM ane tenA pitAne maleluM hatuM huM , ma, pAsa, e dhAtunA rUpa darzAvyA che.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 zreNikacaritam . puNyaM pApaM jagaJcAvadAtayA dIyate yayA / paMcatriMzadatizayA dhIyate'nyayazAMsi ca // 11 // sAvArtha Ujavala evA je puNya tathA pApI jagatane grahaNa kare che. ane jenAthI pAMtrIza atizaya tathA anyanA yazane dhAraNa kare che. 11 vi0-dIyate, dhIyaMte, me paatun|| 35 6zIcyA cha.. muktyai ca navatyati tamaH svatejasi juhotyarIna / dIvyatyAyojanaM zAMtiM sudhAMnodhau sunoti yA // 1 // tudate karmamarmANi rugadhyakhilasaMzayAn / tanoti vacurAptatvaM yA krINAti guNairyazaH // 13 // yAM ciMtayaMstattvatayAcorayatkudRzAM yshH| sarasvatyA tayA zAstA prAstAvIdatha dezanAm // 1 // ku sAvArtha je muktine arthe thAya che, adhikArane bhakSaNa kare che, potAnA tejamAM zatru ene heme che, yojanasudhI zAMti prasAre che ane amRtanA samudramAM gAle che. valI je karmanA marmane pIDeche, badhA saMzane rUMdhe che, vaktAnuM AptapaNuM vistAre che ane guNavaDe yazane kharIde che, tema jenuM tatvapaNe ciMtavana karanAre purUSa kudaSTionA yazane corI le che tevA te sarasvatI vaDe zAsana karanArA te bhagavaMta dezanA ApavA lAgyA. 12-13-14 dharmo'sti hadi yasyainastasya nazyati sshriyaa| saMyujyate guNastasmin svetate samavaiti dhIH // 15 // bhAvArtha jenA hRdayamAM dharma che, tenuM pApa nAza pAme che, te lakSmI sAthe joDAya che, tenAmAM guNa vase che ane buddhi ekaThI thAya che. 15
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritama. 17 vi0-asti, nazyati, saMyujyate, svetate, samavaiti, meM bAtunA get. odel rUpa darzAvyA che. lupyte'rivdhuugNmptrvddhyo'shrubiNduniH| yatra tajAyate rAjyaM dharmAdvIjAdivAMkuraH // 16 // bhAvArtha jenI aMdara zatrunI strIonA gaMDa sthalanI patravallI (pala) lepAyache evuM rAjya bIjathI jema aMkura thAya tema dharmathI prApta thAya che. 16 / vizeSArtha-lupyante, jAyate, me pAtu 35 zIyA che.. ayaM jano dharmeNaiva prAptaH prApsyati ca zriyam / jinA agacchanirvANaM kRSNazcAhan naviSyati // 1 // bhAvArtha A jana gharmathIja lakSmIne prApta thaze ane prApta thaze. zrI jinA bhagavaMta nirvANane pAmyA che ane kRSNa ahaMta prabhu thaze. 17 vi0-prApsyati, agacchan , bhaviSyati the. ha. nuhA Asana pAtu35 zIvyA cha. tasthuH sthAsyati tiSTaMti teSAM jagati kIrnayaH / ArAdhyate sa yairdharmoM yaM sma sArvAH pracakSate // 1 // bhAvArtha je dharmane zrI sarvajJa prabhue kahela che, te dharmane jeo ArAdhe che, teonI kIrti jagatamAM rahelI che, raheze ane rahe che. 18 vi0-tasthuH, sthAsyati, tiSTaMti meM sthA pAtunA traNe asanA 35 4zI0yA ke vazyatAM sidhyaH preyurmuktizrIH saMnutAnnavat / anazyatklezasaMnnAraH kasya kasya na dharmataH // 1 //
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . bhAvArtha dharmathI kAne siddhio vaza thaI nathI? muktinI lakSmI kone prApta nathI thai? ane kAnA kalezane bhAra nAza nathI pAmyA. 19 vi--traMthu:, gamavat, anayaMt e dhAtu rUpa darzAvyA che. ase viSyaMtace nRtiryagnArakAH purA / nAttaviSyannamI nAma nAnAnaainiotanam AnA ROD -- bhAvArtha pUrve nara, tiryaMca ane nArakIoe jo dharmane senyeA heta te tee vividha prakAranA anarthanu sthAna nathAta. 20 vi--avingvanta, gamaviSyar e kriyAtipatti nA rUpa dazAvyA che. sa jIyAtsa navaM netA sa trilokyA mahiSyate / . zrutopadezAryANAmadharmaM yo na sevate // 31 // bhAvArtha Arya pUjyanA Upadezane sAMbhalI je purUSa A dharmane sevatA nathI.. te jnma pAmaze, saMsArane bhedo ane traNa lekathI pUjAze,.21 vizeSArtha-bIyAn, mevA,, mahattvate, e AzIvAdArya tathA bhaviSyakAlanA rUpa darzAvyA che. iha nRtyaMti narttakyo haimAH staMnA ihAsate / dRzyaMta ityAgaMtukebhyo na kairdharmajuSAM gRhAH // 2 // bhAvArtha 6 ahiM narttakIe nRtya kareche ane ahiM suvarNanA stabha che " Ada pramANe dhI purUSAnA dharane AherathI AvelA mijamAnAne kANa nathI batAvatA arthAta batAveche. 22 vizeSArtha-sati, gAlate, dazyate, e judA judA dhAtu rUpa darzAvyA che.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam : AgAH kadA dRSTumasumAgacchAmyeSa he sarave / kadA yAsyasi tvaM svAkSNoH sAphakhyAyaiSa yAmi joH // 13 // ityAlapana mitho martyA yadAlokamalolupAH / rAjAdhirAjyaM dharme vAyuste jaratAdayaH // 24 // yugmam / bhAvArtha huM mitra, ene jovAne tu yAre gayA hatA ? sakhA, A huM. A netranu sAphalya kathAne tu kyAre jaiza? are bhAi, A huM jAUMdhuM " A pramANe leke jemanA darzanamAM lubdha thai paraspara kahetA haiA tevA bharata vigere dharma vaDeja rAjAdhirAjyane prApta thayA hatA. 23-24 vi0- AgAH, AgacchAmi, yAsyasi, yAmi, ayuH khe luhA luhA dhAtu rUpa darzAvyA che. nAdaM kaliMgAn jagAma suptastu vijajApa yat / tanmithyeti girAsaudhika baTuvaicayate jagat // 2 // care paulastyapurIM yathA kila marutsutaH / asAvurvImatirvairirAjadhAnIM tathAdadat // 26 // rAvizeSe mizraH prabhe suptAsuptA dviSo'sya te / atrAvasamihAvAsamityAdurjayavidhutAH ||17|| Shuang hyoSpazyAma striyaM ramyAM sAdhvadyAzrauSma kAkalIm / sarve diyAAdamayaMhyovAnu'kSmadi jojanam // 20 // AgamAma vrajAMstatra svairaM kSIramapAma ca / hyAgamAma vane raMtuM tasyAho ratiyogyatA // 25 //
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam cedAzlekSyAma tAM mRhImApsyAma januSaH phalam / so'rizcetprApsyate'nUnastannUnaM mArayiSyate // 30 // aba vo vA gamiSyaMti sainyA haMtuM SiccamUm / jIvyAdityAzAsyamAnaH preSya: zvo brajitA kayam // 31 // mAsena gaMteta: sArtha: pArthivaH zvazcaliSyati / '. ityAdivikathAsaktA dharma saMcinuyuHkatham // 3 // aSTaniH kulakam / bhAvArtha huM kaliMgamAM gayo nathI. sutA sutA je vilApa karyo, te mithyA che dhikAra che ke, A pramANe vANI kahI A baTaka jagatane chetare che " jema hanumAne rAvaNanI nagarI laMkAne bALI nAkhI tema meTI buddhivAlA A rAjAe zatranI rAjadhAnIne bAlI nAkhI che ke paraspara vAta karavAmAM rAtrine zaSa bhAga thaI jatA sutA sutA evA A rAjAnA zatruo "huM ahiM rahyAchuM, huM tyAM rahe " ema bhayathI kahetA hatA. gaye divase ame ramaNIya strIne joI hatI. Aje ame sArA kAkalI svarane sAMbha9yo hato. ane gaye divase ame sarva Idriyone AhvAda ApanArUM bhejana jamyA hatA. tyAM vrajanI aMdara ame gayA ane svecchAe dudha pIdhuM pachI ame vanamAM kIDA karavAne AvyA ahA! tenI rati karavAnI yogyatA kevI che je ame te kemala sakhIne AliMgana karIzuM te ame janmanuM phala prApta karIzuM. je te zatru Avaze to nyUnatA rahita eve te tene mAraze. Aja ke kAle sainike zatranI senAne mAravA Avaze te jIve ema AzA rAkhato sevaka AvatI kAle kSaya pAmaze, ahithI kAphalo eka mAse jaze ne rAjA AvatI kAle cAlaze, AvI vikathA karanArA purU dharmane kevI rIte prApta kare? 5 26-27-28-29-30-31-3ra vi-nAEUR Air nAma, muvijhA, te pakSa bhUtanA udAharaNa darzAvyA che. vaMthare, hA, mA, mAm , dhAravA, zrama, amuMkmaNi, gAma
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. 13 grAma, apAma, AzlezyAma, AzyAma, prApsyate mArayiSyate, gamiSyati, jIvyAt vajitA, gaMtA, caliSyati saMcinuyuH, meluhA luhA dhAtunA luhA muddA asanA rUpa dAnyA che. e yAvatsnAmastato devapUjAM caityeSu kurmahe / vayasya tvaryatAM kAlApakramo jAyate purA ||33|| afe pazyAmi vadiSye kardi kahIM citAsmi ca / kadA seve kadA stoSye kadA dhyAtAsmi cAItaH // 34 // kadA sAdhUnnanAmAI vavaMde kardi bhaktitaH / kadopAsthipi naktAdyaiH pratilA jitavAnkadA ||35|| kazcaityamAgamatraH ka Agacchanmunijaktaye / evaMvidhA nirdharmaH sa kathAbhiH puMnirarNyate // 36 // caturniH kalApakam / bhAvArtha 66 he mitra, prathama ApaNe snAna karIe te pachI caityamAM devapUjA karIe, tvarAkarya kAlanA atikrama thai jAya che " huM zrI arhuta prabhune kyAre joIza, kyAre vaMdanA karIza ? kyAre pUjA karIza ? kyAre temanI sevA karIza, kyAre stuti karIza ane kyAre temanu dhyAna karIza ? " ene kyAre namaskAra karU, yAre bhaktithI vaMdanA karU, ane kyAre bhAta pANI vigere temane heArAvu" "tamArAmAMthI caityamAM kANu gayela che. ? ane muninI bhakti mATe kaNa Avela che ? " AvI kathAo karI purUSA dharma upArjana - 52 che, 33-34 35-36 vi0 - snApaH, kurmahe, tvaryatAm, pazyAmi, baMdiSye, aMcitAsmi, seve, stoSye, dhyAtAsmi nanAma, vavaMde, upAsthiSi, Agamat Agacchat the luhA luhA dhAtuonA judA judA kAlanA rUpa ApelA che. kossmanyaM javatAM pAdyaM dAtA ko'rtha pradAsyati / ko dadAtyazanaM mRSThaM satpAtreyo ghRtaplutam // 37 // 25 ,
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 zreNikacaritam kataro vAM juvaM dAtA datte gA dAsyate'zukam | dAtA vaH katamo muktA datte'zvAn dema yAsyati // 18 // utpATayAnyarimapi zoSayANyapi vAridhim / api mUrdhnA giriM jiMdyAM nAsmi dAnastutau svalam // 35 // aiserial kAtyarthAn dAtAnnaM dAsyate gRhAn / sosdhAjyaM zamApnoti svargatA brahma yAsyati ||40|| taddAnaM kuru jAyasva dIrghAyurdhAma ca zriyAm / iti yAnAcATukArAH kathaM dharmAya dAtRSu // 41 // paMcaniH kulakam / bhAvArtha "tabhAzabhAMthI abhane hAla pAdha (yA ghoSAnu' bhasa) Apase ? dravya kANu Apaze? satpAtrane ghI vaDe bharapUra evu miSTAnna koNa Apaze? tamArA emAMthI pRthvI koNa Apaze? gAya ane vajra kANa Apaze ? tamArA mAMhethI mAtI keANa Apo? anya tathA suvarNa kaNa Aparo!" huM parvatane upADu, samudrane zASI laUM ane mastaka vaDe parvatane bhedu tathApi dAnanI stuti kara vAmAM samartha thAza nahIM. ke gAyeo yAye, dravya Aye, anna bhane ghara Aye te rAjya pAmaze, mukha melavaze, svarge jaze ane brahmane prApta karaze. tevA dAnane Apa; dIrghAyu thA ane lakSmInu sthAna rUpa thA." A pramANe yAcanAnI khuzAmata karanArAo dAtAranA dharmane mATe kema thAya ? 37-38-39 40-42 vi0 - dAtA, pradAsyati, dadAti, datte, dAsyate, dAsyati, utpATayAni, zoSayANi, bhiMdyAm, adAta, Apnoti, gaMtA, yAsyati, jAyasva me luTTA luhA dhAtunA judA judA kAlanA rUpa darzAvyA che. pazyeMnnRpatInpazyermeNa prAptasaMpadaH / arcaye jinacaityAni zrUzrUSasva guroH kramau // 42 //
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . 15 prAstAM gRhe kAnane vAsIta hiMsro na dharmanAk / tazvetsarvabhUtAni raha svaM avarakSasaH // 3 // gRhivatAni te dadyAM dadAnyuta munivratam / bodhaye bodhayeyaM svaM parAnityughaha spRhAm // 5 // preSitastvaM kusamayAna zTaevanAyatanaM vrje| prAptastvatkAla. etAdam vacanaM varjayenavAn // 4 // prAptaste samayo ratnatrayaM svIkurutAM navAn / vidhyAHkarmANi prArthayecca svanirjarAm // 6 // nimaMtrayeta. vAtsalyAtsapremA maMtrayeta yH| sa pRcceta suhRtvenAdhIcchetsArmikAn savit // 4 // yo vidhatsva vidhatsveti vidhatte saMghapUjanam / sa lunIdi unIhIti karmavallIlaviSyati // 4 // tiryakamaTa duryonimaTa svAmaTetyaTet / nAsau kriyAparo'dhISvetyadhvaitaH yaH zrutam // bhae / adhISvamadhISvamiti cedAdhISva jinAgamam / takhunIta lunIteti lunIya navakAnanam // 5 // mAdhvaM pApakarmANi mAgamiSyaH kathAmayam / kudhIrvo mAstu dukhaM mAsmannavanmAsma nUDsavaH // 1 // AjJAM jainImimA navyA mAsma dhatta hRdaH pRthak / iti. mArgopadeSTAro dharma tanvaMti dAtari // 55 // ekAda zaniH kulakam /
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . bhAvArtha - dharmathI je mane saMpatti prApta thaI che evA ane ane rAjAone je, jina cetyanI pUjA karavI. gurUnA caraNanI sevA karya. ghera rahe ke vanamAM rahe paNa je hiMsA karanAra hoya te dhamI nathI. sarva prANIonI rakSA karavI, pitAnA AtmAne saMsAra rUpa rAkSasamAMthI bacAvI le, huM tane gRhasthanA vrata ApuM? ke munivrata ApuM? huM AtmAne baMdha karuM ane bIjAone baMdha karAvuM? AvI spRhA rAkhyA. kumatinA zAstrane sAMbhaLato tuM ghera jaIza nahIM, je tene prApta thaI jA to tatkAla evA varjana cheDI deje. tane samaya prApta thayo che to have jJAna, darzana ane cAritra rUpa traNa ratna aMgIkAra karya. dharma saMbaMdhI karma Acara, ane AtmAne nirjarAnI prArthanA karyuM. je vAtsalyathI nimaMtraNa kare, ane prema sahita vicAra kare te jJAnavAna zrAvaka sudapaNAthI puche ane sAdharmika jananI IcchA kare. je kare kare ema kahe te saMgha pUjA kare, te chede che" ema karma rU5 vallIone chedI nAkhaze. je "bhaNe bhaNe" ema zrata jJAnanuM adhyayana kare te "tiryaMcamAM, dunimAM ane narakamAM bhaTaka ema bhaTake nahIM. tame "bhaNe bhaNe ema jinAgamane bhaNe to chede che ema saMsAra rUpa pavanane chede, pApa karma kare nahIM, sthAne cheda kare nahIM, tamArAmAM koi kubuddhivAlo na thAo. tamane du:kha na thAo tema saMsAra na thAo." AvI zrI jina bhagavaMtanI AjJAne he bhavijano, tamArA dadayamAMthI judI karaze nahIM. A pramANe sanmArgane upadeza karanArAo dAtAramAM dharmane vistare che. 4ra-43-44-45-46-47-48-49-50-52-para vi-patha, varU, sarvat, zukUkara, gAtA, gAta, , , dadyAm , dadAni, bodhaye, bodhayeyam , udvaha, vrajeH, varjayet , mvIkurutAm , vidadhyAna ,prArthayasva, nimaMtrayeta, maMtrayeta, pRccheta, adhIcchet , vidhatsva, vidhatte, sunI, strAvati, gaTa, detuM, pIvuM, cait, navam, madha, sunIta, sunIza, m, rAmakathA, hu, mAhmamUha, ghara, e judA judA dhAtunA judA judA kAlanA rUpa darzAvyA che. vartamAnA nRNAM citte praaptkottirdhrmdhiiH| saptamI nayati koNI dharmadhIH paMcamI gatim // 53 // bhAvArtha manuSyanA hRdayamAM rahelI adharma buddhi keTIne prApta thaI tene sAtamI
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam.. pRthvImAM (narakamAM bhUmimAM) lai jAya che ane dharma buddhi pAMcamI gatimAM lai jAya che. 53 gua vinati e nI dhAtunu rUpa darzAvela che.. yo hyastanI madyatanIM zvastanIM ca tithiM sadA / siSeve sevate seviSyate dharmaM jinoditam // 54 // parokSA api tasyAzIrvAdAH zAsanadaivataiH / kriyAtipattirato ravivyati samIritAH // aa yugmamU bhAvAya-- je purUSa gaI kAlanI, AjanI ane AvatI kAlanI sthitimAM sarvA zrI jina kathita dharmane sevatA hatA, seve che sevaraze, te purUSane zAsana devatAe kahelA pakSa evApaNa AzIrvADhA kriyAtipatti (kriyAnA dUdhanathI). rakSaNa karanArA thaze. 54-55 vi--ahi ghustanI vigere zabdothI hastana, adyatana ane vastana kAlanA anukrame siSetre, sevate ane seva-te e rUpa darzAvyA che. tathA parokSa ane jiyAtitti e kAlanA nAma dazAvyA che. - jevhAM teM tarArAtIn SamAdyAH sArvadhAtukam / ye vicatitarAM dharmapariNAmaM mahAzayAH // 56 // bhAvArtha je mahAzaye dharmanA pariNAmane dhAraNa kare che, te sarve dhAtumAM vyAyaka evA aMtaranA cha zatruone jitanArA purUSAmAM mukhya che. 56 vi----vimratitarAm, e sAm, pratyaya sAthe dhAturUpa darzAvela che. sArvadhA e vaDe dhAtu pratyayanA eka bhAgane darzAvela che. tukam hatyADyAte prathama : sArvairadezi dharmo'yamahiMsApratyayaH paraH aisi jugupsate bhUyo duHkhAni sa titikSate //
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ HE zreNikacaritam bhAvArtha sarvajJa prabhue A ahiMsA, pratItivAla dharma utkRSTa kahelo che, je e dharmanI vAraMvAra niMdA kare te duHkhane sahana kare che. pa7 vidhuta, titikSata, e ane tijJa dhAtu uparathI banelA rUe darzAvyA che. vicikitsati no dharma yo'ghavyAdhicikitsake / cikitsatyAMtarAMrAtIna kSetrarUDhatRNodhavat // 5 // bhAvArtha.... pApa rUpa vyAdhinI cikitsA (vaidu) karanAra dharmane viSe je viparIta bhAva pAmatuM nathI te kSetramAM UgelA ghAsanA DhagalAnI jema aMtaranA zatruonI cikitsA kare che. pa8 vi--vizikti e jita dhAtunuM rUpa darzAvelA che. tenI AgalA ri upasarjI lAgatAM je artha thAya te paNa darzAvyo che. "mImAMsate yo dIdAMsudhiyA tattvaM pratISiSan / i rAtti tasmin svayudhAri manokagNA bhAvArtha- dharma pratIti karavAnI icchA vAle thai je tatvane zaMkA bharelI buddhithI vicAra kare che, tenI Upara kAmadeva pitAnA AyudhanI zikSA karavA icche che, 59: vika-pIpalate hIrAMg tir, rAM, e khAsa dhAtunA niyamasiddha rUpa darzAvyA che. dhInizAtaH zrutAnyAsairavadAsamanAH sukhI / abInatso mAnayitA mAnArhAn syAdahiMsayA // // bhAvArya ahiMsAthI mANase buddhine tIkSNa karanArA abhyAsathI Ujavala mana vAle, sukhI, abIbhatsa ane mAnya purUSane mAna ApanAra thAya che. 60
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam / vika-nizAnA, avana, pAnA e dhAtu uparathI banelA rUpa darzAvyA che kartumicchati kAMta sma svaHzrIrdhAH sma vuvUrSati / prAcakISaraM sividhUrjIvadayAparam // 6 // bhAvArtha dayAla evA purUSarUpatharane svarga lakSmI pati karavAne icche che. buddhi tene varavA icche che ane siddhivadhU priya karavA Icche che. 61 vi-kuTUrnati e kR dhAtunuM icachArtha rUpa darzAvyuM che. te nAviduHkhA hiMsAM ye dharmAyAhuH zrutIritAm / nadIkUlaM pipatiSansa zrayedyo mumUrSati // 6 // bhAvArtha - jeo vedamAM kahelI hiMsAne ghamane arthe kahe che, teone bhaviSyamAM du:kha thAya che. je maravAnI IcchA rAkhe te paDavAnI icchAe nonA tIrane Azraya kare che. phera vi.--kivi, kuti, e dhAtunI icchArtha rUpa darzAvyA che. putrIyatAM syAtputrAya nuktaye jogamicchatAm / dayA prajA sukhIyatI stutyAyai padamiSThatAm // 3 // bhAvArtha dayA putranI IcchA rAkhanArAne putrane artha thAya che, bhoganI icchA rAkhanArAne bhegane artha thAya che ane stuti vaDe pUjavA gya evA padanI icchA karanArane prajA sukha Ape che. 63 vi-putrIvarAna, purAta, e nAma dhAtunA rUpa darzAvyA che. svaricchatAM svargakara muktidaM mokSakAmyatAm / ahiMsAvatamAsAdya kimicchatu vivekinaH // 6 // bhAvArtha svanI icchA karanArAne svarga ApanAruM ane mokSanI icchA karanArAne
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 zreNikacaritam. mekSa ApanA ahiMsA vrata prApta karI vivekI zrAvaka zenI IcchA rAkhe 64 vi0-mokSakAmyatAm , ye kAmyac pratyayatu 35 zIve che. nedaM kAmyati ye bAlA svaH kAmyaMti ca hiMsayA / ciMtAratnaM tRNIyaMti sudhIyaMti viSe ca te // 6 // je mUe ke hiMsA vaDe svarganI icchA rAkhe che, teo svarganI icchA rAkhatA nathI. teo ciMtAratnane taNa jevuM gaNe che ane jherane amRta mAne che. 6pa vi-kAmyaMti, tRNIyaMti, sudhIyaMti meM nAma 752thI banesA yaatun| 35 che. hoDAM cakre kuzruteSu klIbAMcakke'sumadhe / / gallAMcake dayAyAMyaH pUrvajanmani mAnavaH // 66 // smarAyate sa rUpeNApsarAyate tdNgnaaH| jetuM naujAyate'nyastaM sakraudhAgnau payasyate // 6 // mAdhuryeNa payAyaMte tajiraH so'kati tviSA / akRtye klIvate sasve gallate na tu homate // 6 // taMvarItuM nRzAyaMte zriyA dhIrunmanAyate / vipado durmanAyaMte nRzInavati corjitam // 6 // tasya ca sphAyate kIrtinaMca vehAyate manaH / dizaH paTapaTAyate tadIyAzvakhurAravaiH ||nnaa harito lohitAyaMte ttprtaapaagnidetinniH| brAmyati takSio'raNyelohitAyamukhA: zramAta // 7 // nAjJAnAjahanAyaMte kASTAyaMte na lonata: / pApAyaMte na kAmAna kahAyaMte prajAH krudhA ||shaa
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 zreNikacaritam . kRcchagayate na zabarAH satrAyaMte ta lubdhkaaH| vanaM romaMthAyitaiNA nItAstrAsaM tadAjhayA // 7 // kaSTAya sapase kAmastaM stotyapi RSivrajaH / romaMthaM varcayana kITa vAristena manyate // 7 // nuSmAyate bASpAyate phenAryate lugaMti ca / pAtitAMbudhi tenetyaM duHkhAyaMte SinRpAH // // tena ye kalahAyaMte vairAyate ca matsarAt / zabdAyate sazokaM te sukhAyaMte na jAtucit // 6 // tapasyaMto'pi zaMsaMti namasyaMti surA api / citrIyamANAH zauryeNa varivasyati taM nRpAH // 7 // dopyoH ke raNakaMDUyAM bite tadlujekaNe / anyo'nyAkalahabrAhmIzrIvAsaH sa mahIyate // 7 // te varNayan na hRSyetko halayanniva karSakaH / tvacayaniva carmArthI kRtajJaH kRtayanniva // e|| caturda zaniH kulakam / bhAvArtha je manuSya potAnA pUrva janmamAM kuzAsane viSe anAdara kare, prANInI hiMsAmAM napuMsaka je thAya ane dayAmAM pragabha thAya, te manuSya rUpamAM kAmadeva jevo thAya che. tenI strIo apUsarA jevI thAya che. tene jitavAmAM bIje parAkramI thatA nathI. krodharUpa agnimAM te jalanuM AcaraNa kare che. tenI vANu mAdhuryathI dudhanA jevI hoya che. kAMtivaDe te sUryanA je thAya che. te naThArA kRtyamAM napuMsaka thAya che, hRdayamAM praga9bha thAya che ane anAdara pAmato nathI. tene varavAne lakSmIo utAvaLa kare che. buddhi tene mATe utsuka thAya che, vipatti kacavAya che ane UgratA vadhe che. tenI kIrti vadhe che, dayA -
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam nahAvAluM thatuM nathI. tenA azvanI kharIonA zabdothI dizAomAM paTapaTa thaI rahe che, tenA pratA5 rU5 agninI javAlAmaya khaguthI dizAo rAtI thAya che, tenA zatrue zramathI rAtA mukhavAlA thaI araNyamAM bhame che, tenI prajA mohathI gahana thatI nathI, lobhathI kASTa jevI thatI nathI, kAmathI pApI thatI nathI ane krodhathI prajvalita; thatI nathI. tenI AjJAthI bhillA leke kaSTa ApatA nathI, pAradhIo sIkAra karatA nathI, ane vanamAM vAgelatA mRgalAo trAsa pAmatA nathI. ka8 rU5 tapane Ayarate rUSione samUha tenI stuti kare che. tenAthI zatru kIDAnI jema vAla thaI jAya che. tenA zatru rAjAo samudranI jema bApha, garamI, phINa ane lukananuM AcaraNa kare che. ane duHkhI thAya che. teonI sAthe je kalaha kare ane matsarathI vaira kare teo zoka sahita zabda kare che ane kadi sukhI thato nathI. tapasyA karanArA tApase tenI prasaMzA kare che, devatAo paNa temane name che ane saiAryathI Azcarya pAmelA rAjAe tene pasaMda kare che. tenI bhujA jovAmAM Ave to pachI potAnI bhujAmAM yuddha karavAnI khujalI keNa dhAraNa kare ? paraspara kalaha nahIM karanArI sarasvatI ane lakSmInA nivAsarUpa tejaya pAme che. hala vaDe kheDanAra kheDutanI jema carma meLavanAsa carmakAranI jema ane kRtajJa thanAra kRtajJa purUSanI jema tenuM varNana karanAra ko purUSa harSa na pAye? 66-67 68-69 70-71-72-73-74-75-76-77-78-79 vika-ora, vAva, jamavA, nA, anna, nAka, gute, vAjaMte, ati, cho, jamate, te, mRAAvaMte, janAvati, dunaapte, bhRzIbhavati, IhAyate, paTapaTAyaMte, lohitAryate, gahanAyate, kASTAyaMte, pApAyaMte, kakSAyate, kAyaMte, satrAyaMte . kaSTAyatapase, uSmAyaMta, vASpAyaMte, phe nAyaMte, luThaMti, dukhAyaMte, kalahAyaMte, vairAyaMte, zabdAyate, mukhAyaMte, tapasyate, namamyaMti, citrIyamANAH, varivasyaMti, mahIyate, halayan , tvacayan, kunayan, e judA judA nAma upasthI banelA dhAturUpa vigere darzAvyA che. tadahiMsAvrataM navyA navaMto bijratAM sadA / atIcArairmizrayitvA maitanmalinayaMtu ca // // vitastitakacAnyaktasnAtasaMvastritAMgakaH / nUSAMzusaMvarmitazca svaM kalpaM ko'vacUrayet // 1 // yugmam /
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam : * bhAvArtha huM bhaLyeA, te mATe tame sarvA ahiMsA vratane dhAraNa kare ane atI cAthI mizra karI te vratane malina karo nahIM, jeNe keza AlyA haiAya, aMgacAlI snAna karyuM hoya, sAsa vajra paheryA heAya ane je AbhUSaNanA dI lAthI cakacakita thaye heAya tevA kayA purUSa peAtAnA veSane bagADe ? 80-81 vi--vitratAm, mahinavaMtu, vijJaptita, gamya, jJAta, saMcita, saMdhi4 galasUtyaMt, e dhAtu uparathI banelA judA judA rUpa darzAvyAche. dharmayaM lakSpAyaMtu zAstrAbhyAsaiH svazemuSIm / vratayaMtu payo mUDhAH zUzannaM vratayaMtu vA // 82 // vedApayaMtu vAtreyaH zrutI rarthApayatu ca / kriyAH satyAparyaMtu svAH prAparyaMtu jarma prati // 0 // pratihastayatA rAzopazlokyatAM casAdaram / na cejIvadayAM kuryurnalaMgheran navArNavam // 84 // trinirvirojama bhAvArthe mUDha leke zAonA abhyAsavara pAtAnI buddhine dhoma kare ane sudhAre pAtrata mahaNa kare, zUdranuM anna breDI devAnuM vrata le, vidyArthIone veda bhaNAve, vedanA artha kare petAnI kriyA satya kare, ane te loko pratye ajamAve tathA samartha rAjAe temanI Adara sAthe stuti kare paNa jo teo jIvA nahIM kare teA teo sasAra sAgarane Alagaro nahIM. 82-83-84 brUyAdyaH sUnRtaM zazvanmohastaM nAniSeNayet / rUpayaMti zriyaH premNopaprayAti sa sadgatim // 85 // bhAvAryuM... je hameza satya eTale, tenI Upara mehu caDAI karatA nathI, lakSmIe premathI tene dIpAve che ane te sadgatine pAmeche, 85
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 zreNikacaritam vi0--yAt , abhiSeNayet , rUpayaMti, prayAti me pAtunA vivi5 35 6 vyA. ... AtmAnaM karmasaMzliSTaM vizleSayati satyavAk / . avatUlayitAzleSavyasaMpRktavastuvat // 6 // bhAvArtha jeno saMparka judo karelo che evA dravya sAthe malelI vastunI jema satya vacana bolanAre mANasa potAnA AtmAne karmanA saMparkathI jude kare che86 vi-vizleSayati, avatUlayita, me pAtu // 35 6zI0yA cha. kaMThe hastayamAnA zrIstasyAdhatte varasrajam / iMti pAdayamAno'rIna sanaro'lIkavAna yaH // 7 // bhAvArtha- je satyavacana bolanAre hoya te purUSanA kaMThamAM lakSmI hAthavaDe varamAlA ArepaNa kare che. ane zatruone mArI nAkhe che. 87. vi0-hastayamAnA, Adhatte, pAdayamAnaH, me pAtu uparathI pAneA 35 zIyA cha. ... paripuccayamAnogramRgeMI satyavAdinaH / madotpuccAyamAnenamapyaraNyaM na nItaye // // bhAvArtha jemAM Utra evA mRgeMdra UMcu pucha karI rahyA hoya ane hAthIne madathI puchaDAM pheravatA hoya, tevuM araNya paNa satyavAdIne bhayane arthe thatuM nathI 88 vi0-paripucchayamAna, utyucchAyamAna, ye nAma 752thI maneA pAtunA35 zIvyA cha. nAti saMnnAMDayamAnaH puNyAjIva zva kitau / saMcIvarayamANo vA nikuH satyaM vadan budhaH // //
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam.. * bhAvArthe satya khelanAra vidvAna purUSa jIrNa ane tuTela vagna paheranAra bhikSuka hAya athavA Uttama karIyANAvAleA vepArI gRhastha heAya paNa te pRthvI upara puNyavAn purUSa hoya tema zobhe che. 89 vi--saMmAMvamAna, sIvavALA e nAma dhAtunA rUpa darzAvyA che. pUSpa bhAvA kArI SodhyopayedamiH zrutirmAghe nizAsu yAn / yA niSThAvAye'pi mRSAvAcaH kuTTaktayA || || jeone mAlamAsanI rAtriomAM veDha brahmanA agninuM sevana karAve che. ane bhikSuka vAsa karAve che, teo kudRSTi paNAvaOM mithyA vacana khelanArA che. 90. vi--gozvet, mikSAvAvet e nAma dhAtunA rUpa darzAvyA che. vyAsAH kaMsaM ghAtayaMti ye sItAM hArayaMti ye / rAtriM vivAsayatyAzu ye'rthakAmakathAparAH // 51 // zravatyAH prasthita mAhiSmatyAmumayaMti ye / sUrya puSpeNa caMM ye yojayaMti dhanAzayA // zA -lokasthitiM kArayaMtu corayaMtu nRNAM manaH / atiyaMtastatvArthe ma te satyanANika para trinirvishesskm // bhavA artha tathA kAmanI kathAomAM tatpara evA jevyAsa kusatA thAta karAve che, je sItAnuM haraNa karAve che, satriye viSamavAsa karAve che jeo patanI AzAthI ujayinI nagarIthI cAlelA sUryane mAhiSmatI nagarImAM ugADe che ane caMdranA puSya nakSatranI sAthe yAga karAve che, teo bhale lAka maryAdA karAve, ane bhale lAonA manane cArIle paNa tattvArthane nahIM citavatA evA teo satyavAdI kema kahevAya ! 91-92-93
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 zreNikacaritam . 1i0-ghAtayaMti, hArayaMti, vivAsayaMti, udgapayaMti, yonayaMti,, kAsyaMtu, cosyaMtu, aciMtayaMtaH, me 25nA jel JEpAtuAnA 35 6zI0yA cha. vAcaryataH khaparahitAni skaMditAni skaMditAzravAH / prAtmayaMtaH sarvajIvAMste dAMtA: satyavAdinaH ||emaa jeo pitAnuM tathA pArakA hita kahe che, jeo Azravane rekI bIjAnA Azrava rekAve che ane jeo sarva jIne pitAnA gaNe che teo indriyane mana karanArA ane satyavAdI che. 94 (10-cAcayaMtaH, AtmayaMtaH, te pAtumAnA 24 t3|| nAma pAtuna 35 cha.. na guNAnaguNAn satyagirAM mUryo'pi nApate / nAgAloDayitApInaM zvetayedathavAzvayet // e5| bhAvArtha guNa hoya tene azuNa kahevAmAM mUMyaNa satyavANI bole che. hAthane mahAvata hAthIne veta kare athavA adhinA jevuM AcaraNa karAve. 5 vi.--AloDayitA, zvetayen, azvayet me pAtu prayAmA 35 // zIyA cha.. mRSoktairAzayan satyapaTiSTai ninaMdyate / kastasyaucityapaTimA ya: parIyAn khalu stutau ||e| bhAvArtha satya bolavAmAM samartha evA pakSe asatya vacanavAlA nAmava bolAve te pasaMda karatA nathI. je stutimAM catura hoya tenI yogyatAno mahimA che vi0-paTiTaiH, paTimA, paTIyAn me paTu 28-8 753thA 528 // 35 cha. sevyaH pumAMsaM sajayan guNapuSpaiH sugaMdhiniH / nAsayannIzayan satyavAdI misstthsevitH||e||
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrekhikacaritam, gos bhAvArtha guNarUpa sugaMdhI pukhyavaDe purUSane mAthA paherAvate prakAzita karato, ezvarya calAvo ane dhArmiSTa purUe sevelo satyavAdI purUSa sevavA pAgya che. 97 vika-jAjan kAja vilam e dhAtuuparathI banelA rUpa darzAvyA che. nadimAne karo tyAnadinaH krmsNtteH| puMsAM prasAryate khyAtimasteyaM kRzayatyayam ||e|| bhAvArtha asteya (zerI na karavI te ) dRDhatAne grahaNa karanArI lekanI karmanI saMtatine kola kare che, khyAti vistAre che ane pApane kRza kare che. 98 vi--jAina, dahinA pati e pratyayAta nAma tathA dhAsunA rUpa darzAvyA che. duSTAMste RjayaMtyahIzayati vsNgme| tA tathati :rAMta tainya naMti che. praNa che bhAvArtha- jeo cArIne tyAga kare che teo dura leke sarala kare che. rAMgamamAM samRddhino nAza kare che ane svarganI strIo teone AliMgana kare chehala vizeSArca-gati, aMti, triyaMti e nAma UpasthI banelA dhAtu rUpa darzAvyA che. gayAdhAne vRdayaMti puMsAmastenatAvatam / duHkhajAjvalyamAnAgnivAridaM ca vidurjanAH // 10 // bhAvArtha asteya-adattAdAnanuM vrata purUSane chAyA ApavAmAM vRkSanuM AcaraNa kare che ane loke tene duHkharUpa prajavalita agnimAM megha samAna kahe che, 10
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam vizeSArtha-vRkSayani, jAjvalyamAna ye nAma pAtu tathA dhAtu 15251 pane. lArUpa darzAvyA che. dhArAryate na tiryaktvaM nAdhogatimaTATyate / sosUzyate na surastrInogA na steyavarjakaH // 10 // sAvArtha cArIne varjanA purUSa tIrSacapaNuM prApta kare nathI, ardhagati pAmata nathI AvatAnI strIonA zega pAmatuM nathI tema nahI arthAta pAme che. 11 vizeSArtha-ArAyate, aTATayate, somUcyate the yaGa praThiyAnA356zAcyAche. jAto gRhe hi navyAnAM zonamAnAn tRzaM guNAn / dizaH proonUyamAnAMstasya sosUcyate janaH // 10 // bhAvArtha- bhavya prANIne ghera utpanna thayelA loke atyaMta zebhAyamAna ane dizA emAM prasaratA tevA ( acara) purUSanA guNane atize sUcave che. 102 vizeSArtha-proNonUyamAnAn, somUcyate the yaG pratiyAnA yaatun| pratyayAta tathA mUlarUpa darzAvyA che. adizcakramyamANo vA zAsyamAneva raaksssii| - zunI momUtryamANeva liye dRSTApi caurikA // 10 // bhAvArtha dabAelA sarSanI jema, zikSA karavAmAM AvatI rAkSasInI jema ane ati mUtra karatI kutarInI jema corI jovAmAM AvI hoya te paNa bhayane artha thAya che, 103 vi0-caMkramyamANaH, zAsyamAnA, momUtryamANa meM yaha pratiyA 52thI yesA rUpa darazAvyA che. trapAM lolupyate vezyevAryAna daMdahyate'gnivat / caMcUryate daMdazuka zva raMdheSu taskaraH // 10 //
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam mAre vezyAnI jema lajajA lope che, agninI jema pUjya janane bAle che ane caMdra-chidramAM DAMsanI jema cerI karavA paze che. 14 viDa--ju. rIte, e vara prakriyAnuM rUpa darzAvyuM che. jaMjayo so'kRtyAni kukhyAM jegibyate sthitim / sAsadyate vaidhumukto na sadyo rocate nRzam // 10 // bhAvArtha te cAra akRtyane jApa kare che, kulanI sthitine gaLI jAya che, baMdhu janathI mukta thai sIdAya che ane purUSane cite nathI. 105 vizeSArtha-baMnaute, mite, sAsare e ghA rUpa darzAvyA che. parArthagrahaNe yasya dhIrjAgarti punaH punH| yaMyanyamAnaH zvevAsau kairnalanyo vimaMbanAm // 16 // bhAvArtha jenI buddhi bIjAnA dravyane levAmAM jAgrata rahe che, te mithuna karatAM evA dhAnanI jema konAthI viDaMbanA na prApta thAya? 106 viTa-caMkhyamAnaH e vRdaMta dhAtu rUpa uparathI baneluM rUpa darzAvyuM che. gopAyatastadasteyavrataM dhIraiH panAyitam / yavicchedyAdharmaM brahma paNAMyati ca yoginaH // 10 // bhAvArtha dhIra evA zrIjina bhagavaMte pravartAveluM, te adattAdAna-acorInA vratanuM pAlana karanArA yAgIne adharmane nAza karI brahmacaryanuM vrata prApta thAya che. 107 vi--jUnAgatam, vaLAti e "ghaLu ' dhAtu uparathI thayelArUpa darzAvyA che, gayAtalaM vA dhuupaayttpnaatptaapitaaH|| zIlaM zrayata navyAzvetRtIyadhve navATane // 1 // 27
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam bhAvArtha" he bhavya prANIo, je tamAre saMsAramAM bhaTakavAthI chuTA thavuM hoya to sUryanA saMtApa karanArA taDakAthI paritApa pAmelA leke jema bayAdAra vRkSano Azraya kare tema zIlane Azraya kare. 108 vi-pUjA, zarata, rIca e dhAtunA rUpa darzAvyA che. yAmakAmayamAno'sUna paNate viSayAturaH / tAM dhattAbrahmaviraMti paNAyAmiva vANijAH ||rnnyaa bhAvArtha" jenI IcchA nahI karanAra prANI viSayAtura thaI pitAnA prANa gumAve che, tevI abrahmA (abrAhAcarya) nI viratine vepArI jema vyavahArane dhAraNa kare tema dhAraNa kare. 109 vi-gAmApAra uja, vjayA, e dhAtu tathA dhAtu uparathI thayelA rUpa dazAvyA che. zIlaM gotA brahmaguptigopAyAMnipuNo'tra yH| goMpAyitA svaM so'kIrneH sa navAMtamRtIyitA // 11 // bhAvArtha bahA guptinuM rakSaNa karavAmAM nipuNa e je purUSa zIlanuM rakSaNa kare, te apakIrtimAMthI pitAnuM rakSaNa karanAra ane saMsAranA aMtane prApta karanAra thAya che. 110 vi-no, vA, cittA, tIthinA e dhAtu uparathI siddha thayelA rUpa darzAvyA che. zIlazriyaH kAmayitA kamitA syAtsukhazriyAm / anitA ca tamapAra vivakterajugupsitam // 111 // bhAvArtha zIla lakSmInI kAmanA vAle purUSa sukha lakSmIne priya ane vivekanA te anidha pArane pAmanAre thAya che. 11
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacamtim . vi0--kAmayitA,. kamitA, atitA, me kam bhane kra. dhAtu: 52thI mAnA rUpa darzAvyA che. cikIrSati sukhIyataH saMgama ye prstriyH| haMtAyuHkAmyayA kAlakUTaM kavalayaMti te // 11 // lAvArtha jeo parastrIne saMgama sukhI thavA karavA icche che, teo AgruSyanI IcchAthI, kAlakUTa viSanuM bhakSaNa kare che. e kevA khedanI vAta che. 112 :. vi0 cikIrSati, mukhIyaMtaH, AyuHkAmyayA, kavalayaMti se dhAtu MENat tathA te upasthI thatA rUpa darzAvyA che. parastrIH kAmayaMte ye pharaNAryate ca manmayam / . . pApacyate tAnojAyamAno narakaprAvakaH // 19 // bhAvArtha jeo parastrInI icachA kare ane kAmadevane vadhAre che teone ugra eve 2735 mA atiza pA. (vicha..) 113 Re-kAmayate, paNAyaMte, pApacyate, ojAyamAnaH- me. pAtu to te 3525 banelA rUpa darzAvyA che. kAsAMcakre na yastasya dhIvakAsAMcakAra ca / sa lusupAMcakArArIna kholuyAmAsa cAratim ||11maa sa svAcakAra trailokyaM palAyAmAsa niisttH| na darizaMcakArojastasya kApi mahAtmanaH // 115 / / nAziSaH ko dayAMcakre tasmai mohamiyeSa sH| . AsAMcakre dhuri satAM vIkSAMcakre ca satpatham // 11 // najhAMdhava sugatau karmAraNyamuvoSa sH|
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 zreNikacaritam yazoniH proNunAvAzAH svamAnaguNahitiH // 11 // nuSAMcakAra tejoni: khalAMstatvaM viveda saH / viSayANAM vidAmAsa paryaMtaparitApitAm // 11 // tasyAMtarjAgarAmAsuradhyAtmopaniSalavAH / nAvataHsa jajAgAra brahmacarya bannAra ya: // 11 // kulkm| lAvArtha je brahmacaryane dhAraNa kare che te tenAmAM nIti prakAze che, tenI buddhi pradIpta thAya che, te zatruone nAza kare che, te atine chede che, te traNa lokone potAnA kare che, tenAthI bhaya nAzI jAya che, te mahAtmAnuM parAkrama kayAMIpaNa aDakatuM nathI, tene keNu AzISa nathI Apatu? te mokSane icche che. te satvarUpomAM agrabhAge bese che, te sanmArgane jove che, tene sadagatimAM choDI de che, te kamarUpa jaMgalane bALI nAkhe che, te dizAone yazathI vyApta kare che, te guNanI samRddhithI patAne vyApta kare che, pitAnA tejathI te dujene. bAle che, te tatvane jANe che, piya chevaTe paritApa karanAra che' ema te samaje che, tenA hRdayamAM adhyA tma jJAnanA aMza jAgrata thAya che ane te pote bhAvathI jAgrata rahe che. 118 -115-191-117-116-16 vizeSArtha-kAsAMcakre, cakAsAMcakAra, luluAMcakAra, loluyAma sAcakAra, palAyAmAsa, daridrAMcakAra, dayAMcakre, iyeSa, AmAMcakre, IkSAMcakra, u. jjhAMbabhUva, upoSa, porNanAva, Anacha, uzAMcakAra, viveda, vidAmAsa. jAgarAmAsuH, jajAgAra, babhAra ye nunu pAtumAnA parokSa bhUtasanA 35zI. vya che. na kIrti binarAmAsa na binAya sa urgate: / gurorna jiyAmAsa na jihvAya kulasthite: // 1 // 'ryazo'nau juhAva svaM juhavAmAsa pUrvajAn / na zIlanAraM bijarAMbavAlpamapIda yaH // 11 // yugmm|
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrINakacaritam - bhAvArtha je purUSa alpa paNa, zIlanA bhArane dhAraNa karatA nathI. te kIrtana dhAraNa karatA nathI, te durgatithI, mItA nathI, te gurUthI zaramAtA nathI, te kula sthitithI lajjA pAmatA nathI, te peAtAnI jAtane apayaza rUpa agnimAM huM e che ane peAtAnA pUrvajone hAmAve che. 120-121 vizeSArtha--vimAmAsa, vimAya, mAsa, nikAya,. jhuphA,. khuddAAEmAsa, vimAM,mUtra e dhAtunA parAkSa bhUtakAlanA rUpa darzAvyA che. sva:zrIrI jhAMbabhUvekAmAsa sividhUzva tam / nahAMca tRNaM yaH strIrbhogAnujjhAMcakAra yaH // 122 // bhAvArtha je strIone tRNu samAna gaNe che. ane bhemane cheDI de che, tene svarganI lakSmI jove che ane siddha rUpa vadhU nirakhe che. 122 vizeSArtha--zAMcama, sAyAma, ya, vargAkAra e pakSa bhUtakAlanA dhAtu rUpa darzAvyA che sarva-IyastAnuhoDhumIdAM vyaktibanU vire / taiSAmAsire doSA IhAmAse'mRtAya saH // 12 // vidAMkaro tu kasleSAM guNAMte vettu tAna kaH / ye'cArI purbrahmacarSe tacchIlayata tadbudhAH // 126 // yugmama / bhAvArtha-- jee brahmacarya pAle che, tene sarva samRddhie prApta thAya che, te rASane dUra kare che, te meAkSanI icchA rAkhe che, temanA guNane kANa jANI zake? ane teonA guNa: kANu na jANe ? huM. prAjJa purUSA, evA te brahmacaryana zIlana kare. 13-124 vi--tipUvize, vAmazire, dAse, vitttonu, vepu, annArIpura zIyata e judA judA kAlanA 35 darzAvyA che.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214. zreNikacaritam. asphArthIpikAM yo sphAkSI hairamiyattayA / naucitiya parAmrAdInmUrchA spRzata mAsma tAm // 125 bhAvArtha je viSanI kakSAnA sparza karave che, jenAthI amruka pramANanu vera spo cheyAle ma anI yogyatA lene zuddha rI zAstrI nathI, tevI bhUrchA (bhora) ne sparza nahIM, 125 vi0--asphAkSat, asphAkSIt, amrAkSIt, spazataH me dhAtunA pAsa. ni-zubhaH siddha 35 hazIvyA che. sa vyamAdimaM lokaM vyamRkSaccaH tathAparam / java kAtsvamakrAMtadAkAtsirvasaMpadaH // 126 // satAM sa cetAMsyAkRrudatAsItmazamAmRtaiH / saMtoSastu nAvApsInAtRpatkuzalArjane // 127 // nAdAttasya nAvA rivAro' zapsIdyazottaraH / apaca guNagrAmo nAlikacaM parigrahaH // 128 // vizeSakam / bhAvArtha bhene priyhun| saMparka thayA nathIM, te puSe bhAsoGane viyAyeM che ne paleAkane paNa vicAryuM che. teNe peAtAnA AtmAne A sasAra rUpa kAdavamAMthI ADayo hai, tethe sarva sampattimA che tele satyuSAnA hAyamenyA che. te samatA 3 tRpta thayo che, satene thayo che duzalatA melavavAmAM te tRpta thayA nathI. tenA aMtaranA zatruone samUha gAvaiSTa thatA nathI. te yaza prasarelu che.. mate tenA: gunA samUha, garma pAbhyA che, 129 127 129 vi0-vyamAt, 1, vyamRkSan, akrAMkSIt, AkAGkSat, AkUkSat, atAsa atrAsIt, anupat adAsIt, adrAptIt, ahapat, ali nAlA dhAtunA rUpa darzAvyA che. niyama
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritama niH sa maitrImAMkudakoSItpuNyasaMgrAm / anuktAzaM yazo'dhudadhAdI phulakAnanam ||12|| sanAMtazca kupAzItkAyaklezAna zizriyat / hRdo vyavannAdhistasya bodhasvasutravat // 30 // na so'cakamata zreyaH svaM vaze'cIkarapriyAm, kalkairAzayiSAtAM ca tasya lokAvubhAvapi // 131 // tasyAzvayI dizo 'kIrttirnayaH kSayamazizvayat / tavAmRtaM nAdadhatso'vAsI hurvAsanA viSam ||13|| mUla navazera sicatsa saujanyamapAsyata / tasyAkhyavattAM yaH sacAlI kamavocata / / 153 // durnAmabhiH konAhvattaM karmapatstamAlipan / yasyAsevatopacitAstRSNAH sIdhumayA manaH // 134 // panniH kulakam / 215 bhAvArtha jenA manane deiza rUpa vRddhi pAmelI tRSNAo sevana kare che, teNe satpurUSAnI sAthe maitrIne tADI che, puNyanI kathAne dUra karI che, du:kha bhAgaLyu che, yaza khAlyu' che, guNa rUpa vanane dahana karyuM che, teNe atara cakSuthI joyuM nathI, kAyAMnA kalezanA akSaya karyo che, tenA hRdayamAMthI Adhi dUra thayA nathI, tenA edha kharI gayA che, te potAnuM zreya icchatA nathI, pAtAnA AtmAne teNe bhayane vaza karelA che, tenA A leAka ane paralAka bane malina thai gayA che, tenI apakIrta dizAomAM phelAyelI che, tenI nIti kSaya pAmI che, te tattvarUpa amRtane dhAraNa karatA nathI, teNe duSTa vAsanA rUpa ene pIdhuM che, saMsAra rUpa vRkSanA mUlane siMcana karyuM che ane sAjanyatAne dUra karI che. je tene guNavAna kahe, te mRSAvAda kare che, tene duSTa nAmathI koNa khelAvatuM nathI? sane durmanA kSetra teneti re 125-130-131-132-133-1340
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam vi.--AkuMzana, akoSIt, abhukta, adhukSat, adhokSIt adrAkSIt, adhizriyam, vyadudrAt, amusravat. acakamata, acIkarata, AzayiSAtAm, azvapIta azizcayat. adadhat, adhAmIt , amicat, apAsthata, Aravyat , abocata, Ain , Alipan , asevaMta, ye bhUtAnA gaa niyamAdA pAtu 35 darzAvyA che. yazo'liyata dignittIstasyAlipta nanastalam / so'sikta zrIlatAM mohamAhUtAvAsta manmatham // 13 // dyAvApRzrivyau tasyaivAvipsAtAM kiirticNdnaiH| sa evaaraadhytaaNcaasiiyo'nuudrthpraangmukhH||136||yugmm| bhAvArtha je dravyathI vimukha rahe, tenuM yaza dizAonI bhImAM lipta thayela che ane AkAzamAM vApeluM che. teNe lakSmIrUpa latAnuM siMcana kareluM che, mehane ane kAmadevane teNe bolAvyA che. tenI kIrUi5 caMdana vaDe svarga ane pRthivI lisa thayelA che ane tenI ja ArAdhanA kare. 35-136 vi-alipata, alipta, amikta, AhUna, AkSasta, alipsAtAm , me pAtu rUpa judA judA prakAre darzAvyA che. apuSannAzruSan vidyAmazvitanadyutana gunnaaH| prAsarIrudasRpatkAtirAran kalAH prathAm // 13 // pratApo'siSauSNAMzudIptimArSItamaH zamam / prAsArSIttasya saunnAgyaM yo'rotsAtarSalAlasAm // 13 // yugmam / bhAvArtha jeNe tRSNAne phadhI che, teNe vidyAne poSaNa karelI che, ane vadhArelI che, tenA guNa prakAzayA che tenI buddhi prasarelI che, kAMti prakAzita thaI che ane kalAo vistAra pAmelI teno pratApa sUryanI kAMtine dhAraNa kare che, tenuM aMdhakAra zamatAne pAmeluM che ane tenuM saubhAgya prasarelu che. 133-138
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. 227 vi0-- apuSan, AyuSan, azvitan, adyutan, prAsarat, udamRSat, Aran, asiSat, Apat, prAsArSIt, arautsIt me pAsa niyama siddha dhAtu 35 zAnyA che. sosarkugatihArama jArIttattvasaMvidam / karmANyajaradastaMnIdhikArAn yo'stanattRSam // 138 // bhAvArtha jeNe tRSNAne razakelI che, teNe durgatinuM dvAra budha karelu che, tatvajJAnane jamAnyu che, karmanI jaraNA karIche ane vikArane staMbhita karyA che. 139 vi0- aruvat, ajArIt, ajarat, astaMbhIt, astabhat e bhUtakAlanA vikalpe thatAM dhAtu rUpa darzAvyA che. dizo'zvadRzvayId vyomAtrocIdabiMdha svaramrucat / pAtAlamamlucaddanyAmamlocIdaglucagirIn // 140 // aglocItsvarna dIgarvamaglucItkuMdavijramam / kAyotaSTha na tatkIrttinaigraMthyaM pratyapAdi yaH // 141 // lAvArtha jeNe nigraMthapaNuM svIkAreluM che, tenI kIrtie dizAomAM AkAzamAM samudramAM, svargamAM, pAtALamAM, vanamAM parvatAmAM vyApta thayelI che. te kIrtae svarganI gaMgAnA garvane glAnipamAMDayA che ane DaoNlaranA puSpanA vilAsa prApta karelAche tenI kIrtti kyAM prakAzita nathI thai ? athAt sarvatra prakAza bhAna che. 140-141 vi0 - azvat, azvayIt, abhrocIta, abhrucat, amlucat, amlocIt, aglucat, aglocIt, aglucIta, adyotiSTa, pratyavAdi me zvi, bhrac, gluc, t ane vAr dhAtunA juda judA rUpa darzAvyA che. AdidIpiSTa yasyedaM yamapaMcatayaM hRdi / so'dIpi tapasAM pUjyo'janiSTeSTo'jani zriyAm // 142 // 2/
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ezivArita bhAvArtha jenA dadayamAM A pAMca vrata prakAzI rahelA che. te tapavaDe prakAzamAna thayo che, pUjya thayela che ane lakSmIone priya thayela che. 142 vi-AripaSTa, thala, gana, yajJAna, e "sI" ane "jana' dhAtunA rUpa darzAvyA che. etayastatvato'bodhi so'bodhiSTa hitAhitam / abui navavarasyamapUri yazasA jagat // 13 // bhAvALuM-- ke jeNe e tatvathI jANyuM che, te hita ahitane samajo che. teNe saMsAranuM virapaNuM jANyuM che ane yazava jagatane pUryuM che. 143 vi-Adhi, zoSi, yajuddha ane cAri e "su" dhAtunA judAjudA rUpa ane bhU dhAtunuM rUpa darzAvela che. keSAM svargApavargAzAM nApUrISTedamaMjasA / yo'tApyetadatAyiSTha sa jinAjhA jagatraye // 14 // bhAvArthe enAthI kenI svarga tathA mokSanI AzA prayAsa vinA pUrI nathI thaI? jeNe te vrata vistAryuM, teNe A traNa jagatamAM zrI jina bhagavaMtanI AjJA vistArI che. 144 vizeSArtha-gag, gratA, zatathig e judA judA dhAturUpa darzAvyA che. zradhyApAli yenedaM tenAsthAyi zivAdhvani / tasyApyAyi vidhau rAgo'pyAyiSTa ca damakriyA // 14 / / bhAvArtha jeNe A pAMca vrata zraddhAthI pAlyA che, te mokSanA mArgamAM rahyo che, tene rAga vidhi kriyAmAM vadhe che ane indriyane damana karavAnI kriyA vadhI che 145
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrelikacaritam zAe / vi-apAli, asthAthi, apyAyi, apyAyiSTa, ye dhAtumAnA chu / prakAre thatA rUpa darzAvyA che. yenedaM pAkhyate na sma so'nvavAtapta krmtiH| tenAnvatapta ukhAptau tatrAsnihyata no guNaiH // 14 // vArtha jeNe A pAMca vrata pAlyA nathI, tene kamAe tapAvelo che, te duHkhanI mimAM pazcAttApa pAmele che ane tenI upara guNa sneha karatA nathI. vizeSArtha-pAlyate, anvayAtamA, anvatapta, asvita meM, tu bu yAtu rUpa darzAvyA che. tapyate yahinAnena vaneSu munystpH| gRhiNo'nutapaMtevA tanavenna navaccide // 1 // mAvArtha e pAMca vrata vinA munio vanamAM tapa kare athavA gRhastha ke tapa syA kare, paNa te saMsAranA chedanane artha thatuM nathI. 147vishessaarth-tpyte, anutapaMte, se 'tam ' dhAtu-u 35 6zIvyA / mahAvratAvhAM dIvyaMti paMcaitAnyanagAriNAm / agAriNAM tu tAnyeva vAsaMte'NuvratAravyayA // 14 // bhAvArtha e pAMca vrata anagAra-sAdhuone mahAvratanA nAmathI prakAze che ane gRhasthone tenA teja aNuvratanA nAmathI prakAze che. 48 vi0-dIvyaMti, bhAsate 2 'dIk' bhane 'bhrAm " paatun| 35 60yA hai.. na brAsyate sAticArA vratAH zukSastu nAtyamI / na lAsate vanaizvanA nlAsyaMte. tAnvinArkanAH // 14 //
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 zreNikacaritam. bhAvArtha te vrata aticAra sahita zAbhatA nathI, e zuddha heAya te zAle che. sUryanI kAMti vanamAM DhaMkAelI rAbhatI nathI paNa te vinA rAkhe che. 149 vizeSAthaeN--ANaMte, mati, jAvaMte, mhAtaMte, e judA judA prakAranA dhAtu rUpa darzAvyA che. eSAM ca mUlaM samyakkaM yattyaktAnAM kudaivataiH / bhrAmyenmanaH kutIrtheSu bramyetkuguruSu bhramet ||15|| bhAvArtha e pAMca vratanuM mUla samyakatva che jenA tyAga karanArA purUSanu mana kuMdevamAM, kuMtIthaeN-dharmamAM ane kurgurUmAM bhrameche. 150 vizrAmmet, zvet, pravet e ' tram ' dhAtunA judA judA gaNunA rUpa dazAvyA che. zrAkrAmati manaH saudhaM yasya samyaktvadIpakaH / krAmyettamo na tavADhyaM krAmedamaMgalaM nadi // 151 // bhAvArtha-- jenA manarUpa mehelamAM samyakatva rUpa dIvA rahela che temAM gADha aMdhakAra ane amaMgala rahetA nathI. 151 vi.--gAAti, zAmyat, vin ce t ane dh dhAtunA judA judA prakAranA rUpa darzAvyA che. darzane yasyato laSyetsaMgaM zrIrnirvRtirlaSet / trasyejJagastrasedUdveSastuvyenmohastuTedbhavaH // 152 // bhAvA darzana Upara yatna karanAra manuSyane saMga karavAne lakSmIne mAkSa iccheche tenAthI rAga ane dveSa trAsa pAme che ane tenA meha tathA saMsAra tuTI jAya che. para
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritamaH vi0-yasyataH, laNyet , lapet , trasyet , vaset , tuTayet , tudeva meM gat judA prakAranA dhAtu rUpa darzAvyA che. saMyasaMto'pi muktyai ye na saMghasyati te vRthAH / ye navopAyamRcchati te zivopAyikaM vinA // 153 // lAvArtha je muktine yatna kare che, te vRthA ya karama nathI. jeo saMsAranA UpA yane prApta kare che, tene mokSanA upAya vinAnA che. 153 vi0saMyaMsaMtaH, saMyasyatti ye nuhA get paatun| 35 6zIyA cha. prIti sunoti yastatve kugraha nAkSNuvaMti tam / saMvego'dati tatve yaH sa tadatyatacApalam // 154aa sApArtha je tA upara prItI gALe che, tene naThAra grahapIDatA nathIje tatvamAM savega lAve che, te viyenI capalatAne cheke che. 15 vi-sunoti, akSNuvaMti;. akSati, takSati ye nuhA nuhA pAtu356yA che.. saMtadaMto'pi vAgnistaM. najayaMti kutIthikAH / zTaNvana jinoktIstakSNoti yo'hasvAdamahogratAm // 15 // bhAvArtha je zrIjina vacanane sAMbhaLatA kAyAnI mATI ugatAne cholI nAkhe che, tene kutIthIo [atyamatIe vANIvaDe latAM thakApaNa bhaje che. 155 vi0-saMtataMtaH, takSNoti the 'sa " dhAtunA re zAre 35 6zIyA cha. sArmikAna yo ghinoti yaH kRpotyAnAvanAm / .. rupadi yo'nAyatanAyogAMstIrtha tanoti sH||15||
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . bhAvArtha je sAdhama baMdhuone tRpta kare, je aprabhAvanAne che ane je anAyatanAdi vegane rUMdhe te tIrthane vistAre che. 156 (10-dhinoti, kRNoti, ruNaddhi. tanoti se juhA prasAra / 3.56zIvyAcha.. zAsanavidazAnAM sa krINAti svaguNairmanaH / taccattyA sasyunIyAdapyavanI tanuyAjirIn // 15 // staMnnAti vAri stannoti vahi. stuMnnoti kuMjarAn / stuMnnAti taskarAna skaMnnAtyarIna skaMnnonyaremukham skuMnnAti paMcAsyamapi skuMnnoti ca rujAM cayam ||15nnaa SaTpadIH / prINIhi mAM mRdAnArIn sAnaMdaM sthIyatAM tvayA / iti zAsanadevInistasminnAzIH prayujyate // 15 // tasyApakIrtyA na krozaturIyamapi nUyate / na kaNaH sthIyate vinaistrIlokI cAsyate guNaiH ||1kssnnaa tasya nokyapAko'pi suSyate nAgyasaMpadA / khUyate svayamevAMhovallI puHkhairanedi ca // 13 // svayaM vratena karttavyaM zIlena satkaraH svayam / tasyAH prApyamANazca mArgaH prApayate mudam // 16 // zrIvAgdevyau tadIyeMDage nyonyamAzliSyato rasAt / nAtmAnaM haMti tasyAtmA svahitopAyavidyataHH // 16 // manovRttiM kRpAM dhatte vairAgyAsizcinatyagham / brUte kayAM svayaM tasya nAcIkarata kusthitim // 16 //
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . grAIte tadyazaH puSpamAlA modamayI svayam | gacchati kramAnmokSaM yaH syAdarzana nizcalaH // 165 // navRtti: julam / ca -223 bhAvArtha je darzanamAM nizcala heAya, te peAtAnA guNava>= zAsana devatAonA mana kharIda kareche, temanI zaktiyaDe te pRthvIne nAnI kareche tathA parvateAne lallu kareche. jalane, agnine, tathA hAthIone, sta bhita kareche. cArane, zatruone ane zatrunA mukhane sAcAveche, sihune ane roganA samUhane haThAveche tu pRthvIne prasanna karyuM, truone cALI nAkhyuM ane Anada sahita rahe ,, A pramANe zAsanadevIe tene AzISa Apeche tenI apakIrta cAra kArA paNa heAtI nathI. senA vighno kSaNavAra TakI zakatA nathI, ane tenA guAthI traNa leAka vAsina thAyache, tene udayanuM piraNAma hetu nathI, tenI bhAgya sapatti sutI nathI, tenI pApa rUpa latA pAttAnI meleja chedAyache ane tenA du:kha bhedI jAyache. tene vrata peAtAnA thAyache, zIla svayameva Aveche ane Aryajane e prAsa karelA tenA mArga harSa Apeche. lakSmI ane sarasvatI rasathI tenA aMgaupara paraspara AliMgana kare che. tenA AtmA AtmAne NatA nathI kAraNake, te peAtAnA hitanA UpAya jANeche, tenI maneAvRtti kRpA dhAraNa kareche, vairAgya rUpa kharUM tenA pApane che, kathA pAteja tene thache ane tenI nArI sthiti karAvatI nathI. tenI sugaMdhI yazarUpa puSpanI mAlA sugadha Apeche ane anukrame te mAkSe jAyache, 57-58-59-60-61-62-63-645 vi~trInAAMta, sunIyAt, tanuyAt, saMsnAna, saMskvoti, snumnoti snujhnAti, *nAti, snoti, skrumnAta,unAti, mInIdi, yuddAna, cIyatAm, madhupata, mUthane zoyane, vAvate, suvvata, sUcata, amArU, mApayate, gajiyate, dhatte, chi'tta, dyUte, gIta, prIte, e judA judA dhAtu rUpa dazAvyA che. pratyAcaSTa kutIrthaM yo rocate vaIte dRzA / sa parAjayaMte jAva ripU nivizate zivam // 166 //
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam bhAvArtha je katIrthanA niSedha kare, darzanavaDe rUci kare ane vadhe, te bhAva zatruone (kAma, krodhAdikane) pasaMjaya kare che ane mokSane bhagave che. 166 vika-jAva, teja, vartate, janapati, nirAte e judA judA dhAtu rUpa darzAvyA che. samyaktvoddIpane devapUjAdAnatapovidhau / jAgRdhvaM ca SaTpadAyamAnA gurupadAMbuje // 13 // bhAvArya- gurUnA caraNa kamalamAM bhramara jevA thai samaktine UdIpana karavA ane devapUjA, dAna tathA tapasyA karavAmAM jAgrata thAo. 167 vi-nAdA, pAipanA e dhAtu tathA dhAtu uparathI banela pratyathAMta rUpa darzAvyA che sa darijJati na kApi dhArayatyarthasaMpadaH / guNAn dhArayate dhatte saMdadhAti yazaH zuci // 16 // pacate'rInpratApena bAhAn pacati cAMtarAn / yo jinAn yajate ivyairyovA yajati jAvataH ||16nnaayu. ramamAM bhAvArtha je zrIjina bhagavaMtane dravyathI ane bhAvathI pUje che, te kyAre paNa dariTI thatA nathI. te dravya saMpattine dhAraNa kare che. pite guNane dhAraNa kare che. pavitra yazane vistAra che. pratApavaDe bAharanA tathA aMtaranA zatruone rAMdhI nAMkhe che. 168-169 vijJAti, dharata, pAra, gha, saMpAti, va, vata, jaLa, pati e judA judA dhAtu rUpa darzAvyA che.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam : devArcitA zoSayate kSio vrIhInivAtapaH / samujvalAstasya parivArayaMte vapuHprannAH // 17 // bhAvArtha-- dezapUjA karanAra prANI sUryane taDako jema DAMgaranuM zeSaNa kare tema zatruenu zeSaNa kare che. tenA zarIranI Ujavala prabhA cAre tarapha prasare che. 170 10-zoSayate, parivArayaMte meM pAtu 35 6zIyA . ___ 'devAciMtA me 20-6mA bharcitA' me pAtu 52thI pratyayAMta 35 thAvara che. dhane jinArcA kalyANaM kurute vipadA kSayam / saunAgyaM tanute ke syAH puraH kalpamAdayaH // 17 // bhAvArtha jinapUjA kalyANane dhAraNa kare che, vipattione nAza kare che ane bhAgya vistAre che tenI Agala kalpavRkSa vigere keNa mAtra che. 171 vi0-dhatte, kurute, tanute ye nuhA tu pAtu 35 dazAvesa che. svaM vittaM vapati kSetre yaH svaM tIrtha pranAvayan / prAktanaM svamadharma sa hApyapavadatyaho / idaiva svaM yazaH zulaM sanoti guNasaMpadA // 17 // bhAvArtha je pitAnuM dravya kSetramAM vAve ane potAnA tIrthanI prabhAvanA kare te potAnuM pUrvanuM pApa dUra kare che. ane A lokamAM guNa saMpatti vaDe potAnuM Ujavala yaza vistAre che. 172 vi0-vapati, apavadati, tanoti, ye nuhA nu| pAtu 35 6zI0yA che. susmUrSadhvaM mAsma maMtrAn didRkSavaM smamA nidhIn / jijJAsadhvaM mAsmayogAn zuzruSadhvaM sma mAsurAn // 17 // 24
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. zuzrUpata sarvArthasAdhanaM kevalaM tapaH / trivargazrIrvarItuM yaH pratizuzruSati kSaNAt // 174 // yugmam / bhAvArtha je kSaNamAM dharma, artha ane kAmanI lakSmIne paravAnI pratijJAle teeka sarva artha te sAdhanAra kevala tapanI sevA karaze. te maMtranuM smarNa karavAnI icchA karA mahIM, dravyanA nidhine jovAnI icchA karo nahIM, yAgane 'jANavAne icchA nahIM ane devatAnI sevA karavA icchA nahIM. 173-194 vi0- suspUrSadhvam, didRkSadhvam, jijJAsadhvam zuzruSadhvam, AzuzrUSata, pratizuzruSati me luhA muddA dhAtunA chArtha 35 hazIvyAche. 526 ditvA tapo dvAdazadhA muktiyan gacchadanyata: / yo'nujijJAsati svAMtaM so'dyotArthI vizeSataH // 175 // bhAvArtha bAra prakAranuM tapa cheADI muktinI icchA karanAro je prANI khIjA tarapha jatA evA peAtAnA hRyane anujJA pharavAnI icchA kare te athI thai vi. zeSathI prakAzache. 195 vi0- muktiyana, anujijJAsati me nAbha dhAtu tathA dhAtu 35 hazIvyA che. nAdo'nukuryAtkalpaH parAkuryAdAnadaH / jidyate'da: svayaM klezAn navaM cAtikSipatyadaH // 176 // bhAvArtha te tapa kalpavRkSane anusaratuM nathI, te rogAne dUra kareche, te peAtAnI mele kalezane bhedeche ane saMsArane UDADI mukeche. 176 vi0- anukuryAt, parAkuryAt, bhidyate, atikSipati me bhuTTA luhA dhAtu35 hazIvyA che. paTala pratikkipati karmaNA manikSipatIM kuyoniSu narAMstapovidhiH / I
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam pravahanmadAM parivahanmarujjavAM / parimRSyati pighaTAM na kesarI // 17 // bhAvArtha e tapasyAno vidhi lekone naThArI yonimAM pheMkanArI karmanI zreNIne dUra kare che. jene mada jhasto hoya, je pavananA jevo veza dhAraNa karatI hoya tevI gajenI ghaTAne kezarIsiMha sahana karato nathI. 177 vi0-pratikSipati, abhikSipatIm , parimRSyati me pAtu tathA dhAtu uparathI banelA rUpa darzAvyA che. naparamati kubodha: prANinAM yatprasAdA hiramati navannItipuSkRtAnyAramati / pariramata vidagdhAstatra dharme mayokte tvaritamuparamadhvaM yena nirvANalakSmIm // 17 // bhAvArtha catura purUSe jenA prasAdathI prANIono naThAre bedha virAma pAme, saMsArano bhaya sAme che ane duSkRtya nAza pAme che, tevA mArA kahelA gharmane viSe tame ramaNa kare che jethI satva mokSa lakSmIne prApta thAo. 178 vi0-uparamati, vismati; AramaMti, pariramana, uparamadhvam me ' ram / thaatunA upasarga sAthe judA judA arthavAlA rUpa darzAvyA che. ityAkhyAte dvitIyaH pAdaH iti zrI jinamabhamUriciracite zrI zreNikacAritra durgavRttidhyAzraya mahAkAvye dezanAvarNano nAma SaSTaH sargaH /
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. | saptamaH sarSa : dharmamityaM jagannAthe'nidadhAne'tha parSadi / magadhezo dazaikaM galatkuSThinamAgatam // 1 // bhAvArtha A pramANe gatpati zrI bhAgavata parSadAmAM dharma kahetA hatA, temAM magadha dezanA rAjA zreNike eka galata keDa vAlA purUSane joyA. 1 ajighAMsahazo: prIti sa rAjJo'pyajugupsivoH / svadehAdAdiTadUre galaspUyAnna madikAH // 2 // bhAvArtha jugupsA ( niMdA ) nahIM karanAra evA paNa rAjAnI dRSTinI prItina nAza karAvA teNe ichA karI. jemAMthI parUM gaLe che evA potAnA dehamAMthI paNa te mAkhIone uDADato nahato. 2 vika-nivAsa, gAri, e dhAtu uparathI preraka rUpa banelA che. gazivo e pratyayAMtarUpa darzAvela che. zyAya didarijJasaddedakAMtiH pratikSaNam / tAnoge ta nirnavaya thatAM vAra nUTs: rA, bhAvArtha- kSaNe kSaNe, jenA dehanI kAMti dAridvane pAme che e te purUSa zrI jina bhagavaMtanI samIpa prApta thayo ane zreNika rAjAnA haiSNapaNAne paNa prApta tha. 3 vika-rA, hirAsan Ara e "" haer ane PS dhAtunA rUpa darzAvyA che.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 zreNikaritama.. atha nAthaH praNamyAsAmAsa kuSTI padoH purH| prakSoH sAdhAraNe. tIrthe ke nAtmAnamanenijaH ||dhaa sAtha pachI te kuchI prabhune praNAma karI temanA caraNanI Agala beThe prabhunA sarva sAdhAraNa evA tIrthamAM keNa pitAnA AtmAne pavitra kare ?" artha pior-AsAmamsa,, anenijuH, 2. " Am ' mane. "nij ', dhAtu. 952thii| banelA rUpa darzAvyA che.. vihAya zaMkAM zrIkhaMmazvairiva navairnavaiH / acarcayatpanoH pAdau nUya: pUyarasairasau 15 lAvArtha te zaMkA choDI daI navanavA zrIkha caMdananA rasanI jema potAnA parathI prabhunA caraNane vAraMvAra carcavA lA. 5 -acarcayat me carc dhAtunu 35 zIvyu cha.. tIkSya. zreNikaH kuo dadhyAvAH ko'pi punayaH / janaM janaM ya: prINAtiH zlAdhyA yasya guNA guNAH // 3 // pade pade suparvANo mahimAM yasya kurvate / pariveyakenyo'nuttarenyaH pariparyamI // // yasyAvadAnamekaika.gIyate'dhyadhi naMdanam / naparyupari zaileMzana dhodhobdhIna surAsuraiH // // laavaarthte joI zreNika rAjAne je caDaye teNe vicAryuM ke, A ke aviyA
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 zreNikacaritam . thAya che. je pratyeka mANasane prasanna kare che, jenA guNe ati vakhANavA - gya che. devatAo sthAne sthAne jene mahimA kare che. greveyaka ane anuttara vimAnamAM, naMdanavanamAM, parvatonI upara ane samudranI nIce jenuM eka eka ujavala caritra gAvAmAM Ave che. 6-7-8 vizeSArtha-ga, varNa, goLo e anyanA ge vINA berU5), ane pachInA arthamAM bIjI vibhakti darzAvI che. __ hA priyA me gatagatA naSTa naSTeti mammathaH / - nItatnIto yato nazyannapazyanatimAraTat ||nnaa bhAvArtha jenAthI ati bhaya pAmI nAzato ane ratine nahIM te kAmadeva ahe mArI priyA cAlI gaI naSTa thai gaI ema pikAra karatA hatA. 9 vizeSArtha-- tAtA, na , pItamaH e ne artha darzAvyo che.. meM paTapaTu TukI na jatI | yasya taM. trijagannAthaM yadityAzAtayatyayam // 1 // bhAvArtha- jenuM vana karavAmAM eNka samartha nathI tema sarasvatI paNa samartha nathI tevA A jagatpatinI A purUSa AzAtanA kare che, 10 vizeSArtha--rdu, dupaTTI, e dikti (vIsA) nA rUpa darzAvyA che. nAyaM cakitacakitaH parSado na ca 'rgte| nigrahe'sya na zakrAdyAH kutaH paMmitapaMmitAH // 11 // bhAvArtha A mANasa A sabhAthI ke durgatithI bhaya pAo nahIM te tene zikSA karavAmAM kAdika kema samartha thAya? 11 vi-racita vaMdaratA e vIsAnA rUpa darzAvyA che..
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam, priyapriyeNa sevAyAH phalaM kapasupecu sam / dRSTvApyanninave na stiSTetsukhasukhena yaH // 1 // bhAvArtha svAmIne A parAbhava thato joine paNa je sukhe rahe, te pachI tene prItithI sevAnuM kula kema prApta thAya? 1ra vi0piyAMpayeNa, sukhasukhena meM 5 vApAnI 35 6zIlA che. luMktenuktetarAM pApaphalametarhi kuSThayasau / ArAdhyatu virAdhyaivaM nokSyate nokSyatetamAm // 13 // bhAvArtha A keDIo ArAdhanA karavA thAya evA prabhunI AvI virAdhanA karIne pApanuM phala hamaNAja begavaze. 13 qio-bhukkebhuMktetarAs , bhokSyate bhokSyaletamAm, me pAtuna cIpsA 35 zAcyA cha. mama vadhyamamuM iMtuM mano damadamAyate / aucityaM nAririSati kiMtvidaM saMsadaMtare // 1 // bhAvArtha mArUM mana A vadha karavA yogya evA keDIone mAravAne dhamadhamI rahyuM che. paNa A sabhAnI aMdara te yogyatAne choDI zakatuM nathI. 14 vizeSArtha-damadamAyate, AririSati me pAtunA pAsa niyamasiI 35 zAcyA cha. yo'zAzyate viSaM mohAnyaSedhattaM na yocidan / tATasthyAtsusmanyo'pi vastutastaM sa Asizat // 15 // sAvArtha je dehathI (pramAdathI) jhera khAte hoya, te jANatAM chatAM je koI tene
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 231 zreNikacaritam vAre nahIM, te taTasthapaNAthI pitAne sAthe mAnate hoya paNa vastutAe te tene jhera khavarAve che ema jaNavuM. 15 vi0-azAzyate, nyaSedhat , Asizat me pAtu 35 6zIcyA cha. ekastIrthakare'vajJAmAcacAra prmaadtH| zako'pyasAsayatAnyastau hAvapyATaturnavam // 16 // bhAvArtha eka tIrthaMkaranI avajJA kare ane bIjo zaktimAna chatAM pramAdathI te sahana kare to te baMne paNa A saMsAramAM bhaTake che. 16 vi0-AcacAra, asAsahyata, AratuH ye mAsa niyama si yesA // judA dhAtu rUpa darzAvyA che. kaMDUyiyiSate veSTaM ya iSyiyiSati prnau| tatreyiyiSati svAminnacyA yaH sa na doSanAka // 1 // bhAvArtha je prabhunI upara zreSanI khujalI AvavAne lIdhe Irtha karavAnI icchA kare che, tenI upara svAmi bhakitane laI je irSyA karavAnI IcchA kare, te doSa vAna paNa nathI. 17 vi0-kaMDUyiyiSate, IyiyiSati, ' kaDUyA' bhane IrSyA 52thI nAma dhAtunA rUpa banelA che. . katrIpuputrAyiSati puputrIyiSati hijii| putrIyiyiSato vaizyAzUzyau vyavasitaM hyadaH // 1 // puputitrIyiyiSituM mAtustasyaiva tUcitam / nakteSujijithe ghiSThAna gurau yo'dviTiSeta ca // 1 // yu gmam / lAvArtha je gurUnA pIenI upekSA kare che, te vyavasAya kSatrANIne brAhmaNIne,
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . 32. vaizyanI, strIne ane zarUnI skrIne paraspara putra karAvAnI IcchA karAvA jevA che, tenI mAtAnetA svAmibhaktamAM putra karavAnI icchA karavI cAgya che.18-19 vi--putrASipati, chuputrIyiti, purgAcavata, chuputtitrIpiyiAvanuM, e nAmadhAtu uparathI preraka tathA icchArthamAM thayelA rUpa darzAvyA che. azizvAyimANatvaM dudItatvena mAnasam / azvAyiyiSamANaM ca cApalAkurutAM vaze // 2NA svaM mudidiSatu jJAnAmRtairmAjiM jiSatvagham / nArAyate naktatAM ceta gurau tannikhilaM vRthA // 21 // yugmam / bhAvArtha-- du:khe damana karavA ceAgya paNAthI azvanI ceSTA karAvAnI icchA karanArU ane andhanI ceSTA karavA icchatu evuM mana bhale capalatA vaza kare, jJAna rUpa amRta vaDe peAtAne harSe ApavAnI icchA bhale kare ane pApanI zuddhi karavAnI icchA paNa bhale kare tathApi gurUne viSe bhakti bhAva batAve nahIM, tA te badhu vRthA che. 20-21 vi-gAyAcitramALastram, azvAAMyiSamALa, titi, mAiinaSanu, Aryate, e nAma dhAtu uparathI banelA prakriyA tathA pratyAyAMta rUpa darzAvyAche. temaja mRj ' ane ghUrU dhAtunA prakriyAnA rUpa darzAvyA che. yamAraryan dizaH prorNonUyamAnA stviSA surAH / iMDizayiSamAlAca nRpAstaM ko'vadhIrayet ||22|| bhAvA... kAMtithI dizAone vyAsa karatAM devatAo ane itu AcaraNa karavAnI icchA karanAra rAjAe jenI pAse prApta thayelA che, tevA prabhunI kANa avajJA kare? rara vizeSArtha---bArcana, moLAMcamAnA, caMdrAvavALA e dhAturUpa ane nAma dhAtu uparathI banelA pratyayAMta rUpa darzAvyA che. 30
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. eyaruH sAMprataM sanyA mazeSaphalavighnatAm / yamaH sotthitaM tvenaM svagRhAyAjudUSatu ||23|| bhAvArtha A sabhAsA mArA kepanA phalamAM vidmapaNAne prApta thAya paNa sabhAmAMthI uThelA A keADIAne yamarAja tA peAtAne ghera kheAlAvAnI icchA kareA. ra3 vi0 - eyaruH, AjuhUSatu me ThiyAMta, niyamasiddha dhAtu35 hazIvyA che. zAsato'tpratyanIkaM jakatIM yazomaraiH / cakAzati guNaijAgratyarthe'narthe dariti ||24|| 234 lAvArtha zrI advaita prabhunA zatrune zikSA karanArAe peAtanA yazanA samUhathI caMdrane hase che, guNavaDe prakAze che, arthamAM jAgrata thAya che ane arthamAM daridrI thAya che. 24 vi0 - zAsataH, jakSati, cakAzati, jAgrati, daridrati me pyAsa niyamasiddha rUpa darzAvyA che. dedIpyamAnaH kopena jighAMsuH kuSTinaM nRpaH / pracicitadidaM yAvattAvannAthena cukuve ||25|| bhAvArtha kApathI pradIpta thayelA zreNikarAjA te keDIyAne mAravAnI icchA karI jevAmAM A pramANe citavatA hatA, tevAmAM prabhune chIMka AvI. 25 vi0- dedIpyamAnaH, jighAMsuH me dhAtunA prakriyA uparathI pratyayAMta35 thayesA e che acicitat, cukSuve, me dhAtu35 darzAvyA che. earers triyakheti kamapyarthaM pratIviSana | ciMtayAzAsyatatkruddhaH zrutatarnRpaH punaH ||26||
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam - bhAvArtha-- kAipaNa arthanI pratIti karavAnI icchA rAkhI te kADIe bhagavatane tame mRtyu pAme ' te vANI sAMbhalI rAjA zreNika krodha pAmyA ane citAthI vyApta thai gayA. 26 kahyuM ke, vi--priyav, soviyana, bAAsthata e judA judA dhAturUpa ane dhAtunI prakriyA uparathI banela rUpa darzAvela che. juhomi taM kharoSAnau cetkRtI jajanAtItat / syAtkRpAcidAtmApi dRSTe na kopa caknu sa ||2|| V bhAvAya-- jo lekAnuM Ulladhana karI kRtArtha thAya ane kadi tene AzmA dayAthI vyAsa hAya temaja jovAthI kApa thAya tevuM kare, tene huM mArA kApa rUpa agnimAM hAmI daUM. 27 vi--jhurnAme, nakhanA tata, vidyuta, e dhAtu tathA dhAtunA khAsa niyamasiddha rUpa darzAvyA che. yazcarAcarakalpa urvipaH'hnighanAghanaH / patApatAnAM jaMtUnAM hastAlaMbo javArNave ||28|| calAcalAhadarpAddipaTupaTatapa: paviH / taM pratyeSa kathaM haMta striyasveti vadAvadaH ||2|| bhAvArtha je sthAvara jaMgamanA kalpavRkSa rUpa che, je vipatti rUpa agnimAM medha samAna che, saMsAra sAgaramAM paDatA prANIone je hAthanA TekA rUpa che, ane je indriyanA garva rUpa parvane tADavAmAM samartha evA vajra samAna che tevA prabhune A mANasa ' tame mRtyu pAme ' ema kema kahI zake? 28-29 vi~~2rASara0 dhanAdhanA, patAvatAnAm, cApa70 TuTa, varAma; e dhAtu uparathI dvibhAvanA pratyayAMta rUpa darzAvyA che.
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ '236 zreNikacaritam. kimu banamya teSAMdhI glau kiM nakti kauzalam / viSayeSvATa cetaH kiM nezaH zAsatyamuM hi yat // 3 // lAvArtha je dho paNa A kuchIne zikSA karatAM nathI te zuM temanI buddhi atize bhamI gaI che? temanI bhaktinI kuzalatA zuM plAni pAmI che? ane teonuM hRdaya viSayanI aMdara zuM bhame che? 30 vi0-baMbhamya, jaglau, ATa, zAsati pAtuna nu / 35 6zIcyA che. cujyota kAruNyarasaM pazyastiSTeva yaM na kaH / sa tatAna sAkSAdapyeSAM hI unayaM katham // 31 bhAvArtha- jene jotAM ja karUNAno rasa cavI jAya ane keNa tenI upara thake nahIM? evA A keDIe pratyakSa rIte A sarvanA avinayane kema vadhAryuM haze? 32 vizeSArtha-cucbhyota, tiSTeva, tatAna me paatun|| 521 taasn|| 35 zIvyA cha. papsau zaMkAM caravAnAsmAitiM ciccheda ca trapAm / sUhitaM naiSa dadhyau yad DuDhauke'tyaMtike prattoH // 3 // bhAvArtha-- A keDIo je prabhunI samIpe Avyo, teNe pitAnuM hita vicAryuM nahIM te zaMkAne khAI gaye, ApaNu vRttine khodI nAkhI ane lajajAne chedI nAkhI. 32 vi0-papsau, cakhAna, ciccheda, dadhyau, DuDhAke meM tuhA nuhA dhAtumAnA pakSa bhUtakALanA rUpa darzAvyA che. nApaniraujhaTatko'muM yazcakArezituH pdoH| carcA pUyarasairIhamijagAda ca urvacaH // 33 //
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam : bhAvArtha-- jeNe prabhunA caraNane parUnA rasathI carcata karyA ane je AvuM durvacana ( tame mare evu ) melyA, tene Apatti vaDe vyAsa koNa na kare? 33 vizeSArtha--saunnata, cAya, ninanAr e judA judA dhAturUpa harAvyA che. 237 rakArayiSetko'smin niMdAmadhamariSTavat / yo jaghAsaucitIM bhaktiM jahA~ svaM kalmaSe'juhot // 34 // bhAvArtha tArA STi-vignanI jema AvA mANasathI nidAne kANa gaNe ? je cAgyatAne khAi gayA, jeNe bhakti cheDI dIdhI ane peAtAnA AtmAne pApamAM hAmI dIdhe|. 34 vi--Tijha AyiSat, navAsa, gau, anudAna, e khAsa niyamasiddha dhAturUpa ane bhUtakAlanA rUpa dazAvyA che. dagdhasyopari gaMgenAttasthe tatpApmanAmunA / prAgAzAtya tathezaM yaddurAzI DuDuve'dhunA ||35|| bhAvArtha ' A pApI prathama prabhunI AzAtanA karI ane te pachI tame marI evI duSTa AzISa khelyuM, te dAjhavA upara phAllA uDayA jevu thayu che. 35 "" vi~ttaze, DuDuve, e parAkSa bhUtakAlanA dhAturUpa dAnyA che. ahiM vaSoAra maMDanottasthe " e nyAya paNa darzAvyA che. "" svara: cokUyate yaddattathA cokUyamAnakaH / kadAmayAMtaM neyo'sau yazcakre maMtumIdRzam ||36|| bhAvAya-- jema gadheDA bhuMke, tema bhukanArA A keDIe je Ave aparAdha karyo che. tenA aMta have mAre kayAre lAvavA? 36
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 zreNikacaritam .. vi0- cokUpate, cokUyamAnakaH me pAsa dhAtu praThiyAnA 35 darzAvyA che. 0 yAturaprItiM mano netre ca yena me / mlecchospi yacca neyeSa karma tatsasRje'dhunA // 37 // lAvArtha je karma joi mArA manane ane netrane aprIti thai che ane je karma karavAne mleccha paNa icchatA nathI tevuM karma A mANase hUmaNAMja karyuM. 37 vi0- iyAya, iyatuH iyeSa, sasTaje se parIkSabhUtanA bhuTTA luhA dhAtu 35 zIvyA che. dhiggatamamayi nATitha tvaM manaHsu nA / iti vAcApi sanyeSu dI papATha na ko'pyamum ||38| lAvArtha: aparoSa che ke, A sabhyAmAMthI koie A kaiADIyAne kahyuM nahIM ke,, tArA jevA niMDhavA cegya mANasane dhikkArache. rAgI thayelA tuM amArA manamAM paNa AvIza nahIM. 38 vi0- aTitha, Amayitha, padmaTha se dhAtu 35 harzIvyA che. labdhvAnyatra nATa zrIrAMcaturyau jagattrayam / harirAnarca yAvAM kuryayoH sarvatra kIrttayaH ||3|| tu padmazomAM sthitvA yatrAnRdhe guNaiH / yatprasattyAnaze navyaiH sukhaM yAvAzatustama 40 // svaujasAtibabhUvovIM vevekti sma na. jAskarAt / yayoH pratApo'veveSTa dizo 'nenaT dyuna talam // 41 // binRta: projihAnArkanakhAMzulakaNAni yau / kalpopamimate yau kAmAn pipUto budhAH // 42 //
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 zreNikacaritam zyani yogyatAM yatra divyagozIrSalepanam / tayoH pUyacchaTAcI yazcikItpannoH pado: // 3 // paMca niH kulakam / bhAvArtha jeone prApta karI lakSmI bIje jatI nathI, jeo traNa jagatamAM vicaryA che, iMdra jeenI pUjA karI che, jemanI kIrtio sarvatra prasarI che, jeoe kamalanI zebhA prApta karI che, jyAM rahIne guNe vadhelA che, bhavi prANIo jenI prasannatAthI sukha pAmyA che, jeoe tama-ajJAnanuM bhakSaNa kareluM che, jeone pratApa pitAnA parAkramathI pRthvI ne atikAma kare che, je sUryathI judo paDato nathI, je dizAomAM vyApta thayela ane jeNe svarga tathA bhUtalane bAMdhI lIdhA che, jeo nakhanA kiraNethI sUryanA lakSaNa dhAraNa kare che, jeo kAma-icchAne pUrNa kare che, tethI vidvAnoe tene kalpavRkSanI upamA ApelI che. ane jeo divya gozIrSa-gorU caMdananI yogyatAne dhAraNa kare che, tevA A caraNanI upara A keDI parUMnA chAMTAnI carcA 21 // 72 te 3vI pAta? 3.-40-41-42-43 qia-ATa, AMcatuH, Anarca, AMbuH, AratuH, anRdhe, Anaze, AzatuH, atibabhUva, vevekti, aveveSTa, anenaT , vibhRtaH, upamimate, pipRtaH, iyarti, cikIva meM zuDhA nuhA pAtu35 6vIcyA cha. yastejasA lAlasipuryaH pipAvayiSuH kulam / svaM jijAvayiSurbrahma yo yoyiya viSuhiyA ||dhyaa svaM vinAvayiSurna dInaM yo rirAvayiSurhiSaH / lilAvayiSuniH pApaM guNaiH pipavidhuzca yaH // 5 // yo'nubonnaviSuH saukhyaM yo juhAvayiSuH zriyaH / zuzrAvayiSurAryAn svaM yazaH kavimukhena yaH // 6 // saMsizrAvayiSuH svargaladamyA yaH svaM svayaMvaram /
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ zva zreNikacaritam . svavAgniH zrotRkarNeSu yaH zuzrAvayiSuH sudhAm // 7 // bodhAmRtaM yaH zAstrANi zizrAvayiSurAzaye / vidizavayiSuryo'dhaM vijJavayiSurdayAm // 7 // jigISuH kugatiM piprAvayidhUNIDiyANi yaH / natpraprAvayiSurnogairhormIna yaH svacetasaH ||dhnnaa ApillAvayiSuryaH svamAtmAnaM zamasudhA hRdaH / yaH pulAvayiSunavyAnupadezAmRtominiH // 5 // pracicyAvayiSurgarvAnIHpati prAtinena yH| pracucyAvayiSurmoharAjaM zauryamadAcca yaH // 5 // sarve'pi bonUyaMte te pUrNecchA yatprasAdataH / tatrApanIpadyatAM ko urAzIrvAvadUkatAm // 5 // navanniH kulakam / bhAvArtha je tejavaDe bhavAnI icchA kare, je pitAnA kulane pavitra karavA Iche, je potAnuM brahmavata rAkhavA Iche, je buddhi joDAvA Icache, je potAne adIna jaNavA icche, je zatruone revarAvavA Iche, je pApane chellAvA Iche, je guNavaDe pavitra thavA icche, je sukhane anubhavavA iche, je lakSmIne belAvA i che, je Ane pitAnuM yaza kavi mukhe saMbhalAvA Icche, je svarga lakSmIne svayaMvara pitAnI tarapha karavA iche, je zretAonA karNamAM potAnI vANIvaDe amRta jharAvavA Iche, hadayamAM zAstramAthI bodharUpa amRta saMbhalAvavA che, je pApane dUra karavA che, je dayAthI AA thavA Iche, durgatine AvavA IcchanArI idrIne je vaza karavA iche, je bhAgavaDe pitAnA hRdayanA harSanA Urmi jaNAvA che, zamatA rUpa brethI pitAnA AtmAne je A karavA che, upadeza rUpa amRtanI UMmaothI je bhavya janane tRpta karavA i che je pratibhA-buddhivaDe vRhaspatine garvathI dUra karavA Icche ane ziryane madathI je
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . 241 maharAjane cyavAnA icche, tee sarve jematA prasAdrathI pUrNa icchAvAlA atize thAya che, tevA bhagavaMta upara AvI duSTa AzISane kahevApaNuM thAya, tene kANu pratipAdana kare? arthAt kAipaNa kareja nahIM. 44-45-46-47-48-49-50 pA-para vizeSArtha--hAtkAzipu:, vipAvAyepu:, ginAcipu:, covirSAvapu:, vimAyavipu:, rAlayag:, jihAfyapu:, varSAvavu:, anurovapu:, nuddAyay:, sutrAcittu:, saMmizrAyipu, zravacaJ:, citrAvayipu:, citidrAcipu:, vidrAvipu, gaLIpu:, viciLa, samudrAnipu, vijhucipu:, jhAcapu:, pracicyAvayiSuH, pracucyAvayiSuH, bobhUyaMte, ApanIpadyatAm, vAtraTUkatAm, dhAtuM uparathI IcchArtha vigere prakriyAmAMthI banelA pratyayAMta rUpa tathA cattanA rUpa zAvyA che. iti mImAMsamAnasya rAjJovarIvRdhatkudhaH / ajani kutamUce ca jejIvyasveti kauSTikaH ||53 zA bhAvArthe ema vicAra karatAM ane jene kredha atize vRddhi pAmyA che evA rAjAne te vakhate chIMka AvI eTale te koDIe melyA ke, tame dhaNuM jIveA, 53 vi--mImAMsamAnasya, varIvRdhadha:, gargAna, ce, benInyava, e dhAtuM tathA dhAtu uparathI banelA judA judA rUpa darzAvyA che. dadhyau nUpati rAH sAmnAvanIvaMcIti mAmayam / mAvadhInmAM nRpo'sAvityavadattvasya mA na jIH // 54 // bhAvArtha rAjA zreNike ciMtavyuM ke, A kuchI mane to chetare che. 'A rAjA mane mArA nahIM" ema dhArI te Avu AlyA paNa tene bhaya na heAya tema nathI. " 54 vi--yo, vanIvIti, mAvaSIta, savavat e dhAtunA judA judA rUpa dazAvyA che. 31
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam AcanIskayatArIna yo'sanIzrasyata nodayAt / nAbanIvasyata nyAyAnApanIpatyata brame // 5 // nAcanIkamyatAnyastrIdharmeraMramyatAIte / medhAdhanAnAM dhurIyaM prApanIpadyatAsanam // 6 // nAbAnAsyata kArye'pi nAbanaNyatA'nRtam / avanajyata dharnItIH so'zrAdautsacivo'nayaH ||nnaa vi zeSakam / bhAvArtha jeNe zatruone atize dabAvyA che, je udayathI atize bhraSTa thayo nathI, nyAyathI atize bhraSTa thayA nathI, bhramamAM atize paDayo nathI, jeNe parastrIne IcchI nathI, je Ahata dharmamAM atize ramyo che, je buddhimAna purUSomAM agra Asanane prApta thayo che, je kAryamAM pAcho haTha nathI, je asatya belyo nathI ane jeNe anItione bhAMgI che evA abhayakumAra maMtrIne tyAM choka AvI. papa-pa6-17 vi0-AcanIskayata, asanizrasthata, avanIbhrarayata, apanIpatyata, avanIkamyata, araMramyata, prApanIpadyata, abAbhAsyata, ababhaNyata, abaMbhajyata, ye yaGata nA bhUtAsAnA 35 4shaa0|| cha, akSaut ye 'kSu' pAtunu 35 che. daMdazyamAno daMdadyamAno hinRpatermanaH / jIvAzravA mriyasveti kuSTayuvAcAnnayaM prati // 5 // bhAvArtha rAjA zreNikanA manane daMza te hoya ke bAlato tema te kuchIe abhayakumArane kahyuM ke "jIva ke maro" 58 vi0-daMdazyamAnaH, daMdahyamAnaH, ye yaGata 752thI pratyayAMta 35 6zI0yA cha. tacchutvAciMtayajJajApyeSa rogo yathA yathA / napekSyate haMta varIvRkSyate'sya tathA tathA ||nnaa
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam... bhAvArtha te sAMbhalI rAjA zreNIke citavyu ke, jema jema rAganI upekSA karIe. tema tema te vizeSa vadhe che, tevI rIte A koDIyA paNa upekSA karavAthI vadhatA jAya che. pa vi--vIdyute, e yataMtanu rUpa darzAvyu che. darpAdye jaMjapaMtyastramaMtrAna ye kulato'pyalam / raNecaMcUryamANAMstAn yasya dhIH paMpazIlyarInaH ||6| sara bhAvArtha jee garvathI asravidyAnA mAne atize jape che ane je kulathI paNa samarthache, tevA zatruone jenI buddhi raNamAM atize cUNa thatAM dekhADe che. 60 vi--nagavAMta,.paryamALAn, paMvAtie thAMta prakriyAnA rUpa darzAvyAae rUpAkSepeNa jaMjanyamAnAzrapi mRgekaNAH / yaH preyauM didAtmAnaM zIladhyAna sudhArasaiH // 61 // bhAvArtha- rUpanA AkSepathI rata krIDA karatI strIone joine paNa jeNe zIla dhyAna rUpa amRtanA rasavaDe peAtAnA AtmAne AOM karyA hatA. ka? vi--naMgasthamAnA, bati, e ca Mta uparathI banela rU5 tathA ca MntanuM rUpa darzAvela che. yo'cIkarajJajyavRddhiM budhayA zatrUnalIlavat / asissravannItizAstramasmAn dharmamazuzravat // 62 // bhAvArtha-- jeNe rAjyanI vRddhi karAvI che jeNe zatruene atyaMta cheDhAvI nAkhyA che, jeNe nItizAsra prasarAvyuM che ane jeNe Apane dharma sa MbhalAvyA che. dara * ahithI cAda zlApha. sudhI abhayakumAra maMtrInuM varNana kare che.
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ rakSaNa zreNikacaritam . vika-jhavIrata, ajIruad, gAvata, azuaq, e dhAtuonA preraka rUpa darzAvyA che. sadyo hitaM yo'cakanyAye lokAnapIpaTat / dhiyAtatahatkhalAzAH svamajIjAgadhe // 63 // bhAvArtha- jeNe purUSone hita kaheluM che, jeNe lokone nyAyamAM tatpara karelA che, jeNe buddhithI durjana lokonI AzA chedAvI che ane potAnA AtmAne dharmamAM jagADe che. 63 vi - cit, pit, tatakSan , gagagAjarat, e dhAtunA judA judA rUpa darzAvyA che. muktau yo riramayiSuH zreyo'cakamata diteH| nAtitrapatkulaM kairna yazodakAmavIvadat // 6 // bhAvArtha je muktimAM ramavAne icche che, jeNe pRthvInuM kalyANa IccheluM che, jeNe potAnA kulane konAthI tRpta nathI karyuM ema nahI arthata sarvathI tRpta kareluM che ane jeNe kIrtinA dela vagaDAvyA che. 64 vi-Athag, avamata, patipat, vAva, e dhAtu uparathI tathA judA judA dhAtunA rUpa darzAvyA che. vyasasmaratpUrvapuMsaH kvacinna svamatatvarat / ItIryo dadarannAmApaprathajAvyatastarat // 6 // bhAvArtha- jeNe pUrva purUSane bhulAvyA che, jeNe potAnA AtmAne ke ThekANe paNa tvarA karAvI nathI, jeNe sAta prakAranI Itine dUra karI che, jeNe potAnA 1 ka 1 ativRSTi, 2 anAvRSTi, 3 UMdaro thAya, 4 TIDa Ave, 5 zuDA thAya, 6. svadezamAM baLa thAya. ane 7 paradezamAMthI hulo Ave e sAta iti kahevAya che.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam . nAmane prakhyAta karyuM che ane jeNe bhAvIne DhAMkI dIdhuM che. athavA ja bhAvIne paNa tarI gayela che. 5 vi--sa , gatatat, ara7, gha, catatAt e dhAtunA judA judA rUpa dazAvyA che. nAmApyamamradacauryAH kIrtinniryAmapaspRzat / pRthvI ratnatraye puNyopadezairyo'jajAgarat // 66 // bhAvArtha jeNe corInuM to nAmaja kADhI nAkhyuM che, jeNe kIrtithI svargane sparza karela che ane jeNe pavitra upadezavaDe traNa ratnamAM pRthvIne jAgrata karelI che. 66. vi --matra, mArajhurA ,garanAra e dhAtunA judA judA rUpa darzAvyA che. yaM guNAnAviveSTanke'vaveSTan sakalAH klaaH| yo'ciceSTa janaM dharme nAcaceSTa kuvama'ni // 6 // bhAvArtha je kayA guNe e vIMTAyo nathI? sarva kalAe jene vIMTAelI che, jeNe lekene dharmamAM pravartAvyA che ane je pote kumArge prava nathI, 67 vivekar, gaNana jaNa, ane, e ved ane je dhAtunA judA judA rUpa darzAvyA che. yaM nAvAjIgaNandevA na cAvAjagaNanarAH / svasyAyatau zunodaka doSazAn yo'nvamImapat // 6 // bhAvArtha devatAe jenI avajJA karatA nahatA, mANaso jenI avajJA karatA nahatA ane jeNe doSaNa-vidvAna purUSone potAnA uttara kAle pariNAma thavAnI sAbItI karI ApI hatI. 68 viTa-gavAnananana, vanas, kanvImAn e judA judA prakAranA dhAturUpa darzAvyA che.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. apramatsau na ghatte'stranimittAM lipsurunnatim / praNamitsuSu puNyaM yo ditsurIpsitamarthiSu ||6|| bhAvArtha unnatinI icchA rAkhanAra jeNe asra vagaranA mAsa upara a vAparavAnI icchA karI na hatI. ane je yAcakAmAM vAMchitane ApavAnI icchA karatA ane praNAmanI icchAvAlAne puNya ApavAnI icchA karatAhatA. 9vijJaptismo, gAmitAn, jimmu: mistupu, vittu, kRti e dhAtu uparathI banelA pratyayAMta rUpa darzAvyA che. 246 gurustatvapra mitsUnAM satpathAdyo na pipsati / saMdhitsuSu visaMripsuH saMpitsu phalakAryakRt // 7 // aa bhAvArtha-- tatvane pramANa karavAnI icchA karanArAonA gurU rUpa je abhayakumAra sanmArgathI paDavAne icchatA nathI. sadhi karavAnI icchA karanArAomAM je sadhi karavAnI icchA karanAra che ane zaraNe AvavAnI icchA rAkhanArane phUlakAryane karanAra che. 70 vi~tavAMmabhUnAm, visati, saMdhivrujI, viSNui, savistuH e IcchA-cainA dhAturUpa tathA pratyayAMta rUpa darzAvyA che. dhitsurjJAnAmRtaM ditsurenaH sikkuH khanigrahe / ArirAtsurgurUnyazca pratiritsati vikriyAm // 71 // bhAvArtha.. je jJAnarUpa amRtane dhAraNa karavA IcchatA hatA, yApanuM khaMDana karavA icchatA hatA, iMdriyAnA nigraha zikhavA icchatA hatA, gurUnI ArAdhanA icchatA hatA ane vikArane rokavA IcchatA hatA. 71 vi--Sistu, vittuH, mijI, mardAnAjI, mAtaditi e IcchArthanA pratyamAMta tathA dhAturUpa darzAvyA che.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritama. dhipsu/psau guNairIpsurvijJopsuSvanukUladhIH / naktinAgmodamANeyuH yaH saMsArAnmumukukaH // 7 // bhAvArtha - dhyAna karavA Icchato hato, guNavaDe samRddhimAna thavAne ichato hato, vijJAna melavAnI icchA karanArAomAM anukUla buddhi karato hato, mekSa pAma nI icchA karanArAomAM bhakti vAle hatAM72 vi-, , , viSNupu, paNa e icachArtha uparathI thayelA pratyayAta rUpa darzAvyA che. vizva dItsau pipatiSuHsaho yodidaM niSau / tatrAnaye tyAdikamapyAH kathaM vaktyamaMgalam // 7 // catu dazaniH kulakam / bhAvArtha-- je vizvane vadhAravAnI icchA rAkhanAranI Agala paDavAne icachanAre ane daMbha karavAnI IcchA karanArane du:saha che, tevA paNa abhayakumAranI pratyakSa A kaDIo amaMgala bele e kevI vAta? 93 vinTInsa, jatipura, vihA, e icchArtha UparathI banelA pratyayAta rUpa darzAvyA che. dayAMcave nareMjJaNAM mukhaM digye na caiSa na / aho dhATaya vivyathe yana mano'sya manAgapi ||jmaa bhAvArtha rAjAonA mukha Upara dayA AvI paNa te koDIe haju DaratA nathI. ahA! kevI dhIThatA? ke jenuM mana jarApaNa du:khAtuM nathI. 74 viyAMva, ti, vidhya, e judA judA dhAturUpa darzAvyA che. ' mAthA tRtI: pArakA
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 20 zreNikacaritam . nigRhAmi na cenjInalajamenaM bahiH sannam / niSkAzya madhyajeSTAriM tanmithyozaMti mAM prajAH // 5 // bhAvArtha nirlaja evA A kuTIne sabhAnI bAhara kADhI jo huM tene nigraha nahIM ka, tamitra ane zatru jene sarakhA che evA mane prajA cAhe che, te mithyA thAya. 75 vi0-jInalajjam ; bahiHsabham , madhyaneSTArim , me samAMsAta pAsa pAya gale ' uzaMti ' me vaz pAtu 35 dazAveza cha. ciMtAsaMtatimityUyurviciMtumatavo hRdi / yAvazajho'tanottAvatkAlasaukarikaH kutam // 6 // lAvArtha A pramANe tenA aparAdhe rAjAnA hRdayamAM ciMtAnI paraMparA utpanna karatA hatA, tevAmAM kAlasaikarika nAmanA purUSe chiMka khAdhI. 76 qi0-UyuH, atanot , me pAtu 35 6zIcyA che. nace'tha zaunikaM kuSTI mA jIvIrmA mRthA iti / zrutveti dadhyau rAjaiSa hA no'nRjanmanaH katham // 7 // lAvArtha te vakhate kuSTie te kasAine kahyuM ke, "tuM jIvIza nahIM ane marIza nahIM? te sAMbhaLI rAjAe ciMtavyuM ke, A kuSTI ApaNA manane kema bAle che? 97 vi0-Uce, mAjIvIH, mAmRthAH, dadhyau, abhRjjat ye nuhA nuhA pAtu35 zAnyA cha. sUyacA zvAsmAn vAkyakaMTakenaiSavidhyati / vArtAmapi na pRcchati surA apyasya cAgasAm // 7 // bhAvArtha A kuchI soyavAlAnI jema vAkya rUpa kAMTAvaDe ApaNane lIdhe che, A devatAe tenA aparAdhanI vArtA paNa puchatA nathI, 78
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam / zvae vi0-sUcyacAH, vidhyati, meM pratyayAMta 35 mane pAtu35 6zapesa cha. mA praznayaMtu taM caite nigrahItAsmi khabvamum / zme hi suSupurnaktau na ! supyate mayA // 7 // sAvArtha teo bhale tene kAMi na puche, paNa huM te A kuchIne zikSA karIza. teo prabhunI bhaktimAM suI gayA paNa huM suvAne nathI. 79 vi0-praznayaMtu, nigrahItAsmi, suSupuH, mupyate, 20d jaa pAtu356zIvyAche. vAcyahANa itIjyA vaco'pyucyate'tare / kace tvasau urvacAMti zaMkAM nohe ca kAmapi ||nnaa "A kaI vAcAla che ema jANI pUjya purU vacamAM koipaNa bolyA nahIM, ane A kuchI durvacana bolyo ane koIpaNa zaMkA pAmyuM nahIM. 80 10-Uce, Uhe, ye priikssaabhuutaan|| 35 60 // . mAyuktakAriNaM vocyAtsupyAkSa me stutau janaH / manaTAsistathApIjyAdetanmUjhaibujena gAm // 1 // bhAvArtha leke mane ayukta kAma karanAre kahe athavA mArI stuti karavAmAM suI jApa, tathApi mArA subhaTanuM kharuM e kuchInA mastaka rUpa kamala vaDe pRthvInI pUjA kare 81 vi0-ucyAt, supyAta, ijyAta ye nuhA nuhA lipisinA pAtu 35 6zInyA che. bANairmadhe'rIna vivyAdhovAya prItiM hRdi pratnoH / yaH svAmyarthe na suSvApa prANAMstyaktumuvAsa ca // 7 // tamuvAca naTastomamiti dhyAtvA dhraadhipH| yo virumuvAcezaM so'yaM grAhyaH snnaasthitH||8||
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam / IQB bhAvArtha jeNe raNabhUmimAM bANAthI zatruone vIMdhyA che, jeNe yamAM prabhunI prItine sAMdhI lIdhI che, svAmIne mATe sutA paNa nathI ane prANanA tyAga karavAne vaseleA che, tevA subhaTanA samUhane rAjA zreNike A pramANe vicArIne kahyuM ke, je A sabhAmAM rahI prabhunI virUddha khelelA che, tene paDIyeA. 82-83 vi--vavyAya, vAya, mullAva, pAsa, vAva, e judA judA dhAtunA parAkSa bhUtakAlanA rUpa darzAvyA che. pramANamAjJeti mudAvAvAcyaMta nRpaM jaTAH / bharturniyogeSu marutsUnoH kakSAM vivakSavaH // 84 // bhAvArtha svAmInI AjJA pAlavAmAM hanumAnanI tulanA karavAne icchanArA te susaDhAe rAjA zreNikane harSathI jaNAvyuM ke, "ApanI AjJA pramANache" 84 vi--avAvA paMta, vivajJaka e dhAturUpa ane dhAtu uparathI pratyayAMta dazAvela che. dezanAM te jinaM natvA kuSTayudasthAtsamAjataH / acturer area mArga saMghazvaturdizam // 8 // bhASAya dezanA pUrI thai eTale te keDIo prabhune namI samAjamAMthI uDa tevAmAM zreNikarAjAnA subhaTAnA samUhe cArekrizAe rUMdhI tenA mArgane chedI nAMkhyA 85 vi--thAt, tratra, e judA judA dhAturUpa darzAvyA che. pazyatAmeva pattInAM kuSTirUpamapAsya saH / yatsuro'rkastviSA jigye divyaM jagrAha ta6puH ||86 // bhAvArtha te subhaTA jotAM teNe keADIyAnuM rUpa tyajI dIdhu' ane kAMtithI sUryana jitI le, tevuM digya rUpa grahaNa karyuM, 86
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. vi--ni, nAda e parokSa bhUtakALanA rUpa darzAvyA che. kiM na jagrahithainaM tvamaso'yaM grahatAM katham / na tvavivyayithopAyai hI vivyAthaiSa eva naH // // sthAne'rthAvyithe. nAsAvIhagvA vyathyatAM kutaH / ityanyonyaM lapatveSu sa padIvotpapAta kham // // bhAvArtha "ene tame kema pakaDaze? te have te nathI bIje che, te kevI rIte pakaDaze?. upAyathI tame tene vyathA karI zakaze nahIM, e pite ApaNane vyathA kare te che. teNe ApaNane mujhavyA, te yukta che, athavA AvA purUSane kema vyathA thAya? A pramANe te subhaTe bolatA hatA, tyAM te AkAzamAM uDI gayo, 87-88 vi-prathi, prAtA , vizvAtha, vizvAtha, vize, kacchatA , juna rAta e judA judA dhAtu rUpa darzAvyA che. saunnAgyAnAM nidhirvAzu zizvAyeSAmadRzyatAm / vyAvRtya zizviyupaM vAkpaTI ceti te vavuH ||nnaa bhAvArtha saubhAgyane jANe bhaMDAra hoya tevA teNe e subhaTane pitAnI adazyatA jaNAvI, pachI te subha pAchA valI rAjA zreNika pAse AvyA ane teoe A pramANe potAnI vANI rUpa vase vaNavA mAMDayuM- 89 vi-bhiSA, ji : vahu e khAsa niyamavAlA dhAturUpa darzAvyA che. kasya cetasi vAzcarya vavau devaH sa kussttikH| . soSumyamANasAmarthyA vayaM yena kRtAH kSaNAt ||e|| bhAvArtha rAje, te kaSTI DevatAe konA hRdayamAM Azcarya nathI utpanna karyuM? jeNe ane kSaNavAramAM sAmartha rahita karI dIdhA. 90 vika-A, sopuSpamALa, e khAsa dhaturUpa ane dhAtu uparathI siddha thayela pratyayAta rUpa darzAvela che.
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 zreNikacaritam saMvevIyyakRtiM gayA~ divyAM mUrti vikRtya ca / jighRkSayA sesimAnAn miyo'smAn sa vyamohayat // 1 // bhAvArtha pitAnI niMdavA yogya AkRtine sakelI ane divya mUrti vikarvI te kaSTIe pakaDavAnI IcchAthI paraspara zrama karatA evA amane vizeSa maha pamADI dIdhA che. 91 vi0-saMvevIyya, sesimAnAn , vyamohayata meM pratyayAta35 tathA pAtu35 zavisa cha. ... nA suSupAma taM dIrghanizayA yanna gocrH| pratyutAsuSupAmaitattejomukulitekaNAH ||e|| .. sAvArtha dInidrA (mRtyu) nA viSayamAM paNa na AvI zake tevA te kuchIne ame suvarAvI zakyA nahIM paNa enA tejathI jemanA netra mIMcAI gayA che evA ame ulaTA sui gayA, hara vi.-asuSupAma, ye svap pAtu 35 dazAveza cha. tirohite'tra tvAmaiyetyAkAgAjinaM nRpaH / pipRcchiSuH kuSTikayAM susuSuH zayanaM yathA // 3 // lAvArtha e kuchI aMtardhAna thaI gayA pachI ame tamArI pAse AvyA chIe. A pramANe sAMbhaLI suvAnI icchAvAle purUSa jema zayyA pAse Ave, tema rAjA zreNika te kuSTinI kathA puchavAnI IcchAthI bhagavaMtanI pAse Avyo. 93 10--pipRcchiSuH, susuSuH me 42chArtha 752thI manesA pratyayAMta 35 cha. vizvavekIyitA naktiM vIkSyApepIyitaM tadA / luMpana rausaM tasyApipye'nutaraso hRdi ||e|
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam bhAvArtha vizvamAnya evI bhakti te vakhate vRddhi pAmI ane tenA hRdayamAM drarasa lupta thaI adbhuta rasa vRddhi pAmyA. 94 vizeSArtha - ApapIyitam, Apipye, ye 'pyAy' dhAtunA 35. zIvyA che, zezvIyamAnakutuko naktyA zozUyamAnayA / pRthivInAthaH praNaman zrI sarvajJaM vyajiGgapat ||e5|| 253 lAvArtha jene atizaya ketuka thayelu che evA rAjA zreNike vRddhi pAmelI bhakti vaDe praNAma karI zrI sarvajJa prabhune vijJapti karI. 95 vi0 - zezvIyamAna kutukaH, zozuyamAnayA me dhAtu uparathI pratyayAMta 35 dazavyA che.. zuzAva yaste'tyAmattiM ghRNAM lokAnazUzavat / zizvayanmamAprItiM zizvAyAzAtanAM tvayi // 96 // yadIyAstaM prati krodhahetutAM zikyurgiraH / zazuvurvadhyatAM yasya grahaNe mannaTodyamAH ||7|| zuzAvayiSurAtmAnaM durgatiM tvadavajJayA / zizvAvayipurI me ko'yaM kuSTayAdiza prano || bhAvArtha je tamArI nijaka AnyA, jeNe leAkeAmAM yA utpanna karAvI, jeNe mArI aprIti vadhArI, jeNe tamArI AzAtanA karI, jenI vANI tenI upara krodha thavAnuM kAraNa thai, jene pakaDavAne mArA subhaTTeAnA udyama niSphaLa thayA, jeNe tamArI avajJA karI AtmAne durgatimAM paDAvAne icchA karI ane jeNe mArI ISyA utpanna karI eveA te kucho kANa hatA ? te he prabhu mane jaNAveA, 96-97-98 vi0-zuzAva, azUzavat, Azezvayat, zizvAya, zizvayuH zuzruvuH, zuzAvayiSuH, zizvAyiSuH me ' zvi' ane 'zu ' dhAtunA hA muddA hazIvyA
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ AjuhAvayiSuryasyAjihvAyakayiSaM ca tam / vananA vadhatIrta tairathamUrva IPUANat bhAvArtha jihAe malina thayelA evA tene belavAnI icchAthI tene kaMpAve tevAne meM mekalyA, tathApi huM tene bolAvI zakaze nahIM. 99 vi-gAnuNAvADukUdava, e judA judA dhAturUpa darzAvyA che. yajuNairdidyute rUpeNAjohUyata manmatham / dhAnnA juhUSatAkaM tat so'dhAdivyaM vapuH katham ||nnnnaa bhAvArtha je guNethI prakAzamAna thayuM, jeNe rUpathI kAmadevanI spardhA karI ane tejathI sUryanI spardhA karI, tevuM divya zarIra kuchIe kema dhAraNa karyuM? 10 vizui , sanAta, rApara, mahAt e dhAtuonA judA judA rUpa darzAvyA che. ... dedyutyamAnajJAnArka tvanmanAMdeya shaunikaiH| kute kimarthaM sa vino. vAgnaMgIstAdRzIrjagau // 11 // bhAvArthe jemane jJAna rUpa sUrya atize prakAzamAna che evA he prabhu, tame, meM abhayakumAre ane sainike chIMka karyAthI te tevIvANIe kema belyo hato? 10 vi-sAna, e dhAturUpa uparathI pratyayAMta rUpa baneluM che. - athAjuhAva vAde yA sudhAM tattvAnyavidyutat / siSvApayiSavaH sisthiAnapIve stuvaMti yAm ||1shaa bhAvArtha- je vANuM vAdamAM amRtanI spardhA kare che, je tane prakAze che ane siddhinA sthAna rUpa pITha upara suvAnI IcchA karanArAo jenI stuti kare che, 10ra
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritam. 255 vi0- AjuhAna, adizrutat me dhAtu35 hazIvyA che. sidhvApaviSavaH, me dhAturUpa uparathI pratyayAMta rUpa darzAvela che. yA pUrNasuzvApayiSAyudhamohasya yoddhRSu / rAgAdyA nAnuvidhu saMvivyurna durnayAH || 103 // bhAvArtha je vANI mAhurAjAnA yeddhAone yuddhamAM pUrNa rIte sudhAravAnI IcchA rUpa che, je vANIne sAdika vIMdhI zakatA nathI ane je vANIne duHnaya sIvI zakatA nathI. 103 vi0- suSvApayiSA, anuvibudhuH saMvivyuH me prathamanuM 35 dhAtu uparathI pratyayAMtanu che ane khIjA be parokSa bhUtakAlanA dhAtu rUpa che. cakSuH zuddhabodhaM ye bajrajjurviduSAM manaH / yAM paprajbuH saMzayAMstAMstatvaM vA vasato janAH // 106 // bhAvArtha- jeo zuddha edhane chedI nAkhe, ane vidvAnenA manane dahana kare che. tevA tattvamAM rahelA sazayAne athavA tattvane leAkeA je vANIne puche che. 14. vi0 - vatrabhruH babhrajjuH papracchuH me chuTTA luhA dhAtu35 ha dazAvyA che. ye divyA ye narovA tridazasamudayo modarAjasya vIryaM tattvaM zauryeNa saMvivayi jagavatItyastavIdyAM dyunetA | nAglAyAM kubodhacchidi jagati tayA suglusumlIkRtAri vayA dAtAgharAzezvaritamacakayatkuSTino InRpAya // 105 // kalApakam / bhAvArtha " je divya purUSo je manuSyA ane je devatAonA samuya mAhurAjAnA vIryane haThAvI zakyA nathI, tevA vIryane tame zeryathI havI zakyA che "
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 zreNikacaritam . A pramANe che ke je vANuthI bhagavaMtanI stuti karelI che ane jagatamAM be dhane chedavAmAM je vANuM glAni pAmelI nathI evI vANunA ApanArA ane aMtaraMga zatruone nAza karanArA zrI jina bhagavaMta pApanA rAzirUpa evA te kuTInuM caritra zreNika rAjAne kahetA hatA. 15 vi-saMvidhA, zatavat gaNAvat, gAyata e dhAtunA judA judA rUpa darzAvyA che. iti zrI jinaprabhasUri viracite durgadRtti dyAzrayamahAkAvye durdurAMkadarzano nAma saptamaH sargaH // 7 // &tter samAla.
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAhera khabara. & o 0 0 ke che o G 6 amArA taraphathI nIcenAM pustako prasiddha thayAM che. maMgAvavA che icachanAre nIcenA zIranAme lakhIne rokaDethI agara vI. pI. thI sa gavavA, jaina tatvadarza bhA. 1 lA, ki'mane rU. 1-8-0 ) duniyAnA sauthI prAcIna dharma, 1-4 0 dhu rana-prakaraNa bhA. 1 pradyumna caritra bhA, 1 9-12-0 pradhanuM caritra bhA, ra. 1-0-0 Anada 28nAvI (prathama rana) 0-4-0 gyAnada maMgathI stavanAvALI, janahita bAba 0 4 0 sukha prAptinAM sAdhanA 0 30, dezAzvatine sala mAge puSArtha siddhi 9-5-0 AnaMda vyAkhyAnamALA, dhUnA caritra, Anada mAsika pu, 1 tathA pu. 2 darekanA 35. 0-8-9 1-4-0 madhukara pustaka 1 luM* uparanA dareka pustakanuM TapAla kharca juduM, jaina dharma vidyA prasAraka varga. pAlItANA. kacchI dazAozavALa jJAti hita vardhaka sannA. che ,-jAgalI mAMDavI ghara naM-308 mu. muMbaI 0 o L M o 0