Book Title: Shramanyopnishad
Author(s): Kalyanbodhisuri
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022076/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSada / Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Namotthu NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa zrI bhuvanabhAnusUri janmazatAbdIe navaluM najarANuM-42 dazavidha zramaNadharmarahasyamayaM zramaNazatakAparAbhidhAnam navanirmitaM prakaraNam zrAmaNyopaniSad : nUtanaprakaraNasarjanam+bhAvAnuvAdaH+sampAdanam : pa.pU. vairAgyadezanAdakSa- AcAryadevazrImadvijayahemacandrasUrIzvaraziSyA AcAryavijayakalyANabodhisUrIzvarAH zuddha vizuddha suvizuddha zramaNadharmanI ArAdhanA mATe AlaMbana : prakAzaka : zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navanirmitaM prakaraNa : zramaNyopaniSadu/zramaNazataka bhASA : saMskRta, graMthapramANa : 100 zloka 10 adhyayana * chaMda : daza adhyayanamAM nava zloka anuSTraba chaMda, aMtima zloka vasaMtatilakA Adi vividha chaMda. - prakaraNanavasarjana+bhAvAnuvAda+saMpAdana : pa.pU. vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImadvijayahemacandrasUrIzvarajI mahArAjA nA ziSya pa.pU. AcAryadeva zrImadvijaya kalyANabodhisUrIzvarajI mahArAja * viSaya : daza prakA2no zramaNa dharma. vizeSatA : prastuta viSaya para AdhArita prAyaH eka mAtra saMskRta prakaraNa. zramaNadharmanI vizuddha ArAdhanA karavA mATe pratidina pArAyaNa karavA yogya. prakaraNa viSayasparzI aneka pariziSTo sAthe. paThana-pAThananA adhikArI : gItArthaguru anujJAta AtmA. vi. saM. 2066 0 prati : 5OO0 AvRtti : prathama : mUlya : rUA. 125 prakAzaka : zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa E-mail : jinshasan_108@rediffmail.com (c) zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa A pustakanA koipaNa aMzano upayoga karatA pUrve lekhaka tathA prakAzakanI lekhita maMjUrI meLavavI jarUrI che. A pustaka jJAnadravyathI prakAzita thayuM che. mATe gRhastha mUlya cUkavIne mAlikI karavI. prAptisthAna : zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa muMbaI : zrI caMdrakumArabhAI sI. jarIvAlA, du.naM. 6, badrIkezvara sosAyaTI, marIna DrAIva 'I' roDa, netAjI subhASa mArga, muMbaI. phona : 22818390 zrI akSayabhAI je. zAha 506, paTsaepArTamenTa, jaina derAsaranI sAme, sarvodayanagara muluMDa (ve.) muMbaI4OO080. phona : 2pa674780 pATaNa : zrI caMdrakAMtabhAI esa. saMghavI 6 -bI, azokA kompalekSa, pahelA relave garanALA pAse, pATaNa, u.gu. phona : 99094 68572 amadAvAda : zrI bAbubhAI saramalajI beDAvALA siddhAcala baMgalojha, senTa ena. skula pAse, hIrA jaina sosAyaTI, sAbaramatI, amadAvAda-5. phona : 27505720, 22132543 mudraka : bharata grAphiksa, nyu mArkeTa, pAMjarApoLa, rilIpha roDa, amadAvAda-1. Ph. : 079-22134176, M : 9925020106, E-mail : bharatgraphics1@gmail.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ VARANNY ANUNUNUNUR RAS caramatIrthapatiH karuNa pharuNAsAgara: zrImahAvA mahAvIrasvAmI ..zrIgautamasvAmI bdhinidhAnaH zrIgauna anantalabdhiti Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ momaUT: bIpI AsudharmAsvAmI kRpA varase anarAdhAra siddhAMtamahodadhi suvizAlagacchasarjaka pa. pU. AcAryadeva zrImadvijaya premasUrIzvarajI mahArAjA vardhamAna taponidhi nyAyavizArada pa. pU. AcAryadeva zrImadvijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA ajoDa gurusamarpita guNagaNanidhi pa.pU. paMnyAsapravara zrI padmavijayajI gaNivarya siddhAMta divAkara pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjA - vairAgyadezanAdakSa pa.pU. AcAryadeva zrImadvijaya hemacandrasUrIzvarajI mahArAjA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukRta sahayogI ) @ii khA zrI trilokaciMtAmaNi padranagara jaina saMgha aMdherI (IsTa), muMbaI. davyayanI bhUrI bhUri. ha anumodanA tAnanidhi sahya anumodanA abhinaMdana dhanyavAda S Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svatI muttI 7iii. saMyama e trailokyamAM sArabhUta che. saMyama e jJAna-darzananuM phaLa che. saMyama e adhyAtmavizvanuM sarvasva che. paNa saMyamamAM ya sAra zuM? A praznano javAba che dezavidha zramaNadharma. pa.pU. haribhadrasUri mahArAjAe poDazaka prakaraNamAM kahyuM che - vartanakSAntirihA dharmakSAtyAdrisAdhanaM bhavati | (22-22) dIkSAnI prApti bAda sau prathamadIkSitane vacanakSamA vagere dharmonI prApti thAya che, jeo AgaLa jatA dharmakSamA vagere utkRSTa zramaNadharmone sAdhI Ape che. svAdhyAya, dhyAna, vaiyAvacca vagere yogo saMyamajIvananA aMga che, jyAre zramaNadharmo to saMyamajIvananA prANa che. jo zvAsocchavAsa vinA jIvI zakAya to ja zramaNadharmo vinA saMyamajIvanamAM TakI zakAya. saMyamajIvanamAM prANa pUravA mATe, zramaNyamAM dhabakAra pUravA mATe, jIvanmuktino AnaMda pAmavA mATe zramaNadharmonI pariNati ati Avazyaka che. A pariNati sva-parane prApta thAya e bhAvanAthI kareluM sarjana eTale ja zrAmaNyopaniSad . karuNAsAgara caramatIrthapati zrI mahAvIrasvAmI bhagavAna ane paramopakArI gurudeva zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjAnI kRpAthI A prabaMdha saMpanna thayo che. zrI bharatagrAphiksa - zrI bharatabhAInA prayatnothI TAIpaseTiMga Adi kArya kuzaLatApUrvaka pAra paDela che. zrIsaMghamAM zramaNyopaniSadranuM saMgIta guMjAyamAna thAya e ja abhilASA sAthe... jinAjJA viruddha lekhana thayuM hoya to micchAmidukkaDam. saMzodhana karavA mATe bahuzrutone namra prArthanA. prathama vaizAkha suda-13, vi.saM. 2066, naDiyAda pa.pU. vairAgyadezanAdala AcAryadeva zrImadvijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAno caraNakiMkara AcArya vijaya kalyANabodhisUri Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a...na...kra...ma...Ni...kA 1. kSamA 2. mRdutA 3. RjutA 4. mukti 5. tapa 14 6. saMyama 7. satya 8. zaucA 9. akiMcanatA 10. brahma ....66 pariziSTa-1 prazamaratiprakaraNa aMtargata zramaNadharmanirUpaNa.......50 kartA : vAcakamukhya zrI umAsvAti mahArAjA * pariziSTa-2 yatidharmabatrIzI.......... .........para kartA : pU. mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA * pariziSTa-3 ArAdhanAzataka ............. kartA : pU. AcAryadeva zrI dharmadhuraMdharasUrIzvarajI ma.sA. * pariziSTa-4 yatidharmanI sajajhAyo ........ ......... kartA : pU. AcAryadeva zrI jJAnavimalasUrIzvarajI Adi * pariziSTa-5 AtmazuddhinuM saumyarasAyaNa ................. lekhaka : pU. upAdhyAya zrI bhuvanacandrajI ma.sA. pariziSTa-6 svAmikArtikeyAnuprekSA-graMthamAMthI zramaNadharmanirUpaNa ..96 kartA : pU. zrI kArtikeyasvAmI. * pariziSTa-7 padmanaMdI paMcaviMzati-graMthamAMthI zramaNadharmanirUpaNa...98 kartA : pU. zrI padmanaMdI. * pariziSTa-8 dazalakSaNadharmapUjA. ....... ........................103 kartA : mahAkavi zrI raghu. * pariziSTa-9 dazalakSaNadharmapUjA 117 kartA : 5. ghAnatarAya. * zrutabhaktimAM sadAnA sAthIo .... .125 * jJAnAmRta bhojanam ...... * prazasti ... ...... 131 che Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad // maGgalam // aindraM paraM jyotiridaM namAmi, prAptAtmalAbhaM dazakAtmalAbhAt / jyotiSi no nApi tamAMsi jAtu, yasyodaye svodayamApnuvanti // (indravajrA) ||kssmaa|| zramaNaM bhagavantaM zrI - mahAvIramupAsmahe / titikSUNAM mumukSUNA - mAdyodAharaNaM bhave // 1 // upakArI sa me tasmAt, kSantavyaM hi mayetyayam / kSamAyAH prathamo bhedaH, kRtajJAdiSu darzitaH // 2 // asahane'pakArI syA-deSa kSantavyamityayam / sulabho duHkhabhIrUSu, kSamAbhedo dvitIyakaH // 3 // Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad || maMgalam | aindra = AtmAnI A parama jyotine huM namana karuM chuM ke je dazavidha zramaNadharmanI prAptithI pragaTI che. je jyotino udaya thatAM aMdhakAro to kadI nathI ja rahetA, prakAzo paNa nathI rahetA (prakAzo paNa jhAMkhA paDI jAya che.) | kSamA // jeo jagatamAM sahanazIla mumukSuonA prathama udAharaNa che, evA zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra svAmInI ame upAsanA karIe chIe. 1/l. te mAro upakArI che ke thaze) mATe mAre sahana karavuM joIe, A kSamAno prathama bheda dekhADyo che, je kRtajJa vagere AtmAomAM hoya che. rA jo huM sahana nahIM karuM, to A mArA para apakAra karaze. mATe mAre sahana karavuM joIe. A kSamAno bIjo prakAra che. je du:khabhIru jIvomAM sulabha che. tevI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad mA bhUt prItipranAzAdi, vairAnubandhanaM tathA / agnizarmAdivaccApi, saMsArAnantatA mama // 4 // iti krodhavipAkAnAM, cintanena kSamAparaH / vipAkakSAntibhedAntaH-praviSTo'yaM vicakSaNaH // 5 // // yugmam // krodhavatestadahnAya, zamanAya zubhAtmabhiH / zrayaNIyA kSamaikaiva, saMyamArAmasAraNiH // 6 // ityAdivaca Alocya, kSamAyAM zUratA hi yA / vacanakSAntisaJjJA sA, turIyA tu kSamAvidhA // 7 // // yugmam // sahajaiva kSamA yA tu, zuddhA candanagandhavat / analasyoSNatAvadvA, nIrasya zItateva vA // 8 // api mahopasargeSu, yayA kSAntiniyogataH / sA syAd dharmottarA kSAntiH, sarvottamA matA mataiH / / 1. yogazAstre // 4-11 // Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad prItino atyaMta nAza, veranI paraMparA tathA agnizarmA vagerenI jema anaMta saMsAra, A badhu mArA saMbaMdhI na thAo. I4o A rIte krodhanA vipAkonA ciMtanathI je kSamAmAM tatpara bane che, te vicakSaNa vipAkakSamAnA bhedamAM aMtabhUta che. //pA. mATe zubha AtmAoe krodharUpI agnine jaldIthI zAMta karavA mATe saMyamarUpI bAgamAM nIka samAna evI kSamAnuM ja zaraNa levuM joIe. 6l ItyAdi vacanano vicAra karIne je kSamAmAM zUravIrapaNuM hoya, te vacanakSAnti nAmano kSamAno cotho bheda che. IchA paNa je kSamA sahaja ja hoya, zuddha hoya, caMdananI sugaMdhanI jema svAbhAvika hoya, athavA to agninI uSNatAnI jema ke pANInI ThaMDakanI jema svAbhAvika hoya. //8. vaLI jenA prabhAve mahAupasargomAM paNa avazya kSamAno bhAva rahe che, te dharmakSAnti che. mAnanIya pUrvAcAryoe tene sarvazreSTha mAnI che. lA. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrAmaNyopaniSad (upajAti) paroditaM syAdyadi satyameva, kSantavyamevAlamiha krudheti / yadvoditaM yattadasatyameva, kSantavyamevAlamiha krudheti // 10 // // mRdutA // indindirAyamANAya, zrIvIrapAdapadmayoH / gautamasvAmine svasti, sAkSAnmArdavamUrtaye // 1 // sadguNA vinayAdhInA, adhIno mArdavasya saH / sadguNasaspRheNAto, bhAvyaM hi mArdavArthinA // 2 // zrutaM ced vinayAdhItaM, kathaJcid vismRtiM vrajet / upatiSThatyamutraitat, kevalajJAnamAvahet // 3 // mArdavamardano yastu, vidyAnyakkArakArakaH / vidyAgurorguNAnAM ca, yo bhavedaprakAzakaH // 4 // Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad jo bIjAe kahelI vAta sAcI ja hoya, to sahana ja karavuM joIe. kAraNa ke emAM gusso karavAnuM koI kAma nathI. athavA to je kahyuM te khoTuM ja hoya, to ya sahana ja karavuM joIe. kAraNa ke emAM ya krodha karavAno koI artha nathI. 10nA | | mRdutA // zrI vIraprabhunA caraNakamaLamAM bhramaranI jema zobhatA, sAkSAt mRdutAnI mUrti evA zrI gautamasvAminuM kalyANa thAo. // saguNo vinayane AdhIna che ane vinaya e mArdavane AdhIna che. mATe sadgaNonA Icchuke mAdavanA arthI banavuM joIe. //rA. vinayathI zruta bharyuM hoya, te jo kadAca bhUlI paNa javAya, to ya te paralokamAM yAda Ave che ane kevaLajJAnanuM kAraNa bane che. Iii je mRdutAne macakoDe che, vidyAno tiraskAra kare che ane vidyAgurunA guNonuM prakAzana karato nathI..jA. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrAmaNyopaniSad durvinItaH sa mithyAtva-saMyutastAM gatiM vrajet / mahApAtakino yasyAM, vrajanti RSighAtakAH // 5 // // yugmam // mArdavaM vizvavizve kva ? kva gurau ca kaThoratA ? / mArdavaM mokSadaM sadyo, bhavadA ca kaThoratA // 6 // kleza eva kaThorANAM, mRdoH sampatsamAgamaH / dantAH syuH klezabhAgino, rasanA rasalAlitA // 7 // kaThorANAmasAdhyAni, mRduH karoti helayA / salilAsalilaM bhetti, ziloccayoccayAnapi // 8 // yasya cittaM dravIbhUtaM, mArdavenAkhilAgiSu / / tasya jJAnaM ca mokSaM ca, kevalairna tapaHzrutaiH // 9 // 1. candravedhyake // 9 // Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad 13 te durvinIta mithyAtva sAthe te gatimAM jAya che, ke jyAM mahApApIo evA RSighAtako jAya che. pA samagra vizva para mRdutA kyAM ? ane guru upara paNa kaThoratA kyAM ? mRdutA zIghra mokSa Ape che ane kaThoratA saMsAravRddhi kare che. III jeo kaThora che, temane kleza ja maLe che. mRdune ja saMpattino samAgama thAya che. jema ke dAMtone kleza maLe che ane jIbhane rasAsvAda maLe 9. 11911 kaThoro je kAryone na karI zake, te kAryone mRdu ramatamAtramAM karI de che. jema ke nadInuM pANI parvatonA samUhone paNa bhedI nAkhe che. TA mRdutAthI sarva jIvo pratye jenuM mana dravita banyuM che, tene kevaLajJAna ane mokSa maLe che, mAtra tapa ane zrutAbhyAsathI nathI maLatA. / / 9 / Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrAmaNyopaniSad (vasantatilakA) kAruNyapuNyahRdayaM sadayaM sadApi, yattUlapUlanavanItasukomalaM syAt / tan mArdavopaniSadatra parA'parastu, tasyaiva vistara ihaiva tato yatadhvam // 10 // ||Rjutaa // RjutAtuGgatAzAli-zikharizikharasthitam / mASatuSamuniM vande, vande ca kUragaDDukam // 1 // praguNAH praguNAn yAnti, vakrA nakrAkaraM bhavam / praguNatA praguNo'dhvA, mukteranyo bhavasya ca // 2 // zuddhirhi RjubhUtasya, dharmo zuddhasya tiSThati / paramaM syAcca nirvANaM, ghRtasikta ivAnalaH // 3 // Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad rUnA pULA ne mAkhaNa jevuM atyaMta komaLa, dayALu ane karuNAthI pavitra evuM je hRdaya hoya, te ja ahIM mUdutAnuM parama rahasya che. bIjo to teno ja vistAra che. mATe A parama rahasya mATe ja prayatna karo. 10thI | RjutA | RjutA rUpI uttuMga parvatanA zikhare birAjamAna evA mAgatuSamunine vaMdana karuM chuM ane kUragaDumunine vaMdana karuM chuM. // jeo saraLa che, teo prakRSTa guNone pAme che ane jeo vakra che teo saMsArasAgaramAM bhame che. praguNatA e muktino saraLa mArga che ane vakratA e saMsArano sIdho rasto che. rAI je saraLa che tenI ja zuddhi thAya che. zuddha jIvano ja dharma Take che. tenA dvArA parama nirvANa thAya che. jema ke ghIthI siMcana karAyelo agni. //3 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad anArjavAnubhAvena, hyanAlocApratikramA / lakSabhavaM bhavaM svIyaM, rukmI sAdhvI cakAra hA // 4 // anArjavaM mahatkaSTa-mAlocyAnyApadezataH / lakSmaNA''ryA bhavaM bhrAntA, taptvA'pi dustapaM tapaH / 5 / tajjJAnaM tacca vijJAnaM, tattapaH sa ca saMyamaH / sarvamekapade bhraSTaM, dambhadambholikhaNDitam // 6 // anArjavasya lezo'pi, strItvAnarthanibandhanam / babhUva mallinAthasya, hyadhikasya tu kA kathA ? // 7 // bAhyaM phalaM pratItyoktaM, mAyA mitravinAzinI / AntaraM tu phalaM vitta, mAyA svAtmavinAzinI // 8 // vimRzatyanRjuha~ ho !, vizvaM vivaJcitaM mayA / saMvidanti vido'nena, svAtmA saMvaJcito'nayA // 9 // 1. dazavaikAlike // 8-38 // Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad rukmI sAdhvIe anArthavanA kAraNe AlocanA ane pratikramaNa na karyuM, ane tethI potAno saMsAra eka lAkha bhava jeTalo vadhArI dIdho. 4. vakratA e moTA duHkhanuM kAraNa che. jenAthI lakSmaNA sAdhvI bIjAnA nhAne AlocanA karIne ghora tapazcaryA karIne paNa sudIrgha saMsAramAM bhamyA. //pA. te jJAna, te vijJAna, te tapa, te saMyama... A badhuM daMbharUpI vajathI bhAMgIne eka dhaDAke bhraSTa thaI jAya che. dA. thoDuM paNa anArjava zrI mallinAthane strIpaNA rUpI anarthanuM kAraNa thayuM hatuM. to adhika-vakratAnI to vAta ja zuM karavI ? ||zI mAyA mitrono vinAza kare che (mitrone vimukha kare che.) A vAta bAhya phaLanI apekSAe kahI che. AMtarika phaLa to jANI lo, ke mAyA potAnA AtmAno vinAza kare che. 8 vakra jIva ema vicAre che ke - "vAha, meM AkhI duniyAne chetarI." paNa jJAnIo to barAbara jANe che, ke teNe A mAyAthI potAnA AtmAne chetaryo che. || Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrAmaNyopaniSad __ (mAlinI) alamalamatisaGkhyaiH kUTamAyAprapaJcaiH, sakalasukhavinAzai-dattasaGklezaklezaiH / hariNazizuriva syA, bAlapArApatAbhaH, saralasukhasamAdhi-ste'stu zazvat svayambhUH // 10 // ||muktiH // muktirAgeNa yo mene, tRNAya kamrakanyakAm / loSThavat svarNakoTiM ca, taM vajrasvAminaM numaH // 1 // muktimArgasya dRSTA tu, sa eva munisattamaH / mamAyitaM na yasyAsti, sAkSyatrAcAra AgamaH // 2 // mamatvaM vastramAtre'pi, dehamAtre'pi yasya saH / nAsti jJAnI phalAbhAvAt, kevalaM duHkhabhAjanam // 3 // 1. AcArAGge // 1-2-6/98 // Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad 19 evA ghaNA khoTA mAyAprapaMcothI saryuM, ke jeo sarva sukhono vinAza kare che, saMklezo ane klezo Ape che. tuM haraNanA baccA jevo ane kabUtaranA zizu jevo thaI jA, saraLane je sukhasamAdhi maLe che, te tane potAnI meLe ja kAyama mATe maLatI 232. 119011 // mukti // jemaNe muktinA anurAgathI suMdara kanyAne ya tRNa samAna mAnI. suvarNakoTine paNa mATInA DhephA jevI mAnI, te zrI vajasvAminI ame stuti karIe 24. 11911 muktimArgano dRSTA te ja muniprava2 che ke jene mamatA nathI. A viSayamAM zrI AcArAMgasUtra sAkSI che. rA jene vasramAtramAM paNa ke zarIramAtramAM paNa mamatva che te jJAnI nathI. kAraNa ke tene jJAnanuM phaLa maLyuM nathI. te to mAtra du:khanuM bhAjana banne 99. 11311 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zrAmaNyopaniSad lobhagarttaH pratiprANi, yasmin vizvamaNUpamam / kasya vA kiyadAyAti, vRthaiva lobhadhAritA // 4 // lobhakhAniragAdheyaM, vizvavizve mahAdbhutA / yA tAM pUrayituM kSiptaiH, pUraNaireva khanyate // 5 // lupyate yo na lobhena, ramaNInAmagocaraH / viSayAviSayo yazca, tasya mukti svayaMvarA // 6 // muktirasti durApeti, ka Aha ? sulabhaiva sA / kaSAyAn viSayAn muJca, muktirasti kare sthitA // 7 // mamatvamaraNe jAte, samatve supratiSThite / yatra yatra mano yAti, tatra tatra samAdhayaH // 8 // Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 zrAmaNyopaniSad pratyeka jIvano lobharUpI je khADo che temAM AkhI duniyA nAkhI do, to ya aNu jeTalI jagyA ja pUrAya che. to emAMthI kayA jIvanA bhAge keTaluM AvI zake ? mATe lobha rAkhavo e phogaTa ja che. to A lobhanI khANa samagra vizvamAM mahA AzcaryavALI che ke je tene pUravA mATe nAkhelI vastuothI ja vadhu ne vadhu khodAya che. paNa je lobhathI vilupta thato nathI, suMdara strIo jene mohita karI zakatI nathI ane viSayo jene rAga-dveSa upajAvI zakatA nathI, tene mukti pote ja vare che. dA koNa kahe che ke mokSa durlabha che ? mokSa to sulabha ja che. kaSAyo ane viSayone choDI de, mukti tArA hAthamAM ja che. IchI mamatva marI paravAre ane samatvanI sArI peThe pratiSThA thaI jAya, pachI to mana jyAM jyAM jAya, tyAM tyAM samAdhi ja samAdhi che. dA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrAmaNyopaniSad mamatvaM narakaM sAkSAt, sAkSAt siddhiH samArdratA / muktyanuzAsanaM hyeta-danyattvasyaiva vistaraH // 9 // . (upajAti) yaH karmayogasya tu viprayogaH, sA dravyamuktirna ca sAsti mukhyA / mukhyA udAhuH parizuddhanItyA, ___ kaSAyamuktiH kila muktireva // 10 // ||tpH|| tapomahomahAdityaM, zrIvIreNa prazaMsitam / dhanyaM dhanyAnagAraM taM, sarvArthasiddhidaM stuve // 1 // mukhyaM tapo'ntaraM proktaM, bAhyaM tu tasya poSakam / pratyekaM SaDvidhaM tatra, prathamaM bAhyamucyate // 2 // Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 zrAmaNyopaniSad mamatva e sAkSAt naraka che ane samatva e sAkSAt siddhi che. A ja "mukti'nuM anuzAsana che. bIjo to Ano ja vistAra che. II karmanA yogano je vizleSa thavo = karmono kSaya thavo, e dravyamukti che, e mukhya nathI = gauNa che. mukhya puruSo = tIrthaMkara-gaNadhara vageree atyaMta zuddha nayanA abhiprAyathI ema kahyuM che ke kaSAyothI mukti (kaSAyatyAga) e ja kharI mukti che. ||10nA | tapa || tapatejathI mahAsUrya samAna, zrI vIraprabhue jemanI prazaMsA karI hatI, jeo sarvArthasiddhinA dAyaka che, dhanya che, evA dhannA aNagAranI huM stuti karuM chuM. [1] | mukhya (agauNa) tapa AtyaMtara kahyuM che. bAhya tapa to tenuM poSaka che. te pratyeka cha prakAranuM che. temAM pahelA bAhya tapa kahevAya che. rAI Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrAmaNyopaniSad anazanamaunodarya, vRtteH sakSepaNaM tathA / rasastyAgastanuklezo, lInateti bahistapaH // 3 // prAyazcittaM vaiyAvRttyaM, svAdhyAyo vinayastathA / kAyotsargazca saddhyAna-mAntaraM tapa ucyate // 4 // kSayaM dvedhA'kSayAH prAhuH2, kRtAnAM pApakarmaNAm / tapasA kSapayitvA vA, vedayitvA'thavA'sukhaiH // 5 // zUlIvedyaM yadi karma, zUcyaiva niSThitaM bhavet / kiM naitenaiva paryAptaM ? kiM naitena kRtArthatA ? // 6 // vastutastu na zUcItA-pyatra saGgatimaGgati / tUlapUlaikapUritA, sukhazayyA tapo yataH // 7 // duHkhAtmakatapovAdaM, nirAkRtyAtha sUribhiH / sukhAtmatoditA cAtra, hAribhadramidaM vacaH // 8 // 1. yogazAstre // 4-89 // 2. dazavaikAlike // cuulikaa-1|| Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad anazana, uNodarI, vRttisaMkSepa, rasatyAga, kAyakleza, saMlInatA A bAhya tapa che. gA prAyazcitta, vaiyAvacca, svAdhyAya, vinaya, kAyotsarga, zubha dhyAna - A AtyaMtara tapa kahevAya che. [4] - 25 akSaya evA tIrthaMkaroe pUrvakRta pApakarmono be prakAre kSaya kahyo che. kAM to tapathI khapAvIne ane kAM to du:kho dvArA sahana karIne. pA je zULIthI bhogavAya, evuM karma jo soyathI ja khapI jatuM hoya, to zuM enAthI ja pUratuM nathI ? zuM enAthI ja kRtakRtyatA nathI thaI jatI ? dA vAstavamAM to tapamAM soyapaNuM paNa saMgata thatuM nathI. kAraNa ke tapa to rUnA pULAthI bharelI sukhadAyaka zayyA jevuM che. IIIaa mATe ja pUrvAcAryoe 'tapa e duHkharUpa che', evA vAdanuM nirAkaraNa karIne, 'tapa e sukharUpa che', tevuM kahyuM che. A viSayamAM pU. zrI haribhadrasUri mahArAjAnuM vacana A pramANe che - / / 8 / / Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zrAmaNyopaniSad viziSTajJAnasaMvega-zamasAramatastapaH / kSAyopazamikaM jJeya-mavyAbAdhasukhAtmakam // 9 // (zArdUlavikrIDitam) durthyAnaM tu bhavenna yatra tapasi, syAnnendriyANAM kSaya, AlokAd gurulAghavasya na bhavet, sdyoghaanistthaa| kartavyaM tapa etadeva bhagavad-dhyAnAviyutaM sadA, brahmadhyAnakaSAyarodhasahitaM, ziSTaM bhavellaGghanam // 10 // ||sNymH|| saMyamakamalAkeli-kamalezopamo paraH / zriye stAt premasUrIzaH, saMyamazUratAM gataH // 1 // hiMsA-mRSAvacaH-steyA-brahmaparigrahAtmakAt / paJcAzravAdviratyasmAt, saMyama eSa ucyate // 2 // 1. aSTakaprakaraNe // 13-8 // Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad 27 mATe (aSTaka prakaraNamAM AnI pUrvanA zlokomAM kahela tarkothI) evuM siddha thAya che ke tapa e viziSTa jJAna, saMvega ane prazamanI pradhAnatAvALo che. tapa e kSAyopathamika avyAbAdha sukharUpa che, ema samajavuM joIe. je tapamAM durgAna na thAya, Indriyono kSaya na thAya, tathA guru-lAghavanI vicAraNAthI sadyogonI hAni na thAya, e ja tapa karavo joIe. te tapamAM paNa bhagavAnanuM dhyAna, AtmadhyAna ane kaSAyanirodha hovo joIe. je tapamAM uparokta bAbato nathI e lAMghaNa che. 10nA | | saMyama che. jeo saMyamarUpI lakSmI sAthe kriIDA karavAmAM viSNu samAna che, jeo zreSTha che, jeo saMyamamAM zUravIra che evA zrI premasUrIzvarajI amArI saMyamalakSmI mATe thAo. //lo, hiMsA, asatya, corI, maithuna, parigraha - A pAMca AzravothI viramaNa e saMyama kahevAya che. rA. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad viSayebhyaH svarAdibhyaH, zrotrAdIndriyasaMhRtiH / parihArazca rAgAdeH, saMyama eSa ucyate // 3 // 28 krodhasya kRntanaM mAna-mardanaM lobhalumpanam / mAyAkAyAgnisaMskAraH, saMyama eSa ucyate // 4 // manodaNDapramAtho yo, yadvAcodaNDadaNDanam / dehadaNDaurdhvadehikaM, saMyama eSa ucyate // 5 // itthaM saptadazabhedaH, saMyamaH so'yamucyate / yatra jJAte na kiM jJAtaM ? dRSTe dRSTaM zrute zrutam // 6 // vAgmivAgbhiH kRtaM kUTa- tantravitarkaNaiH kRtam / saMyamaH sevyatAmeka, etAvajjinazAsanam // 7 // vidyate'viSayo vidyA - mantratantrajuSAM bhuvi / saMyamazAlinAM vizve - viSayastu na vidyate // 8 // Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad zabda vagere viSayothI zrotra vagere Indriyone pAchI kheMcI levI ane rAgAdino parihAra karavo, e saMyama kahevAya che. 3 krodhane kApI nAkhavo, mAnanuM mardana karavuM, lobhano vilopa karavo ane mAyAnI kAyAno agnisaMskAra karavo, e saMyama kahevAya che. jo je manadaMDane atyaMta mathI nAkhavuM, je vacanadaMDane daMDa Apavo, je dehadaMDanuM maraNottara kArya karavuM, e saMyama kahevAya che. //pA. te A sattara prakAranuM saMyama kahevAya che. jene jANavAthI zuM nathI jANyuM ? jene jovAthI zuM nathI joyuM? jene sAMbhaLavAthI zuM nathI sAMbhaLyuM? Ill vAkpaTunI vAtothI saryuM, khoTA taMtronI kalpanAthI paNa saryuM, eka saMyamanI ArAdhanA karo, eTalI ja jinezvaronI AjJA che. //zA vidyA, maMtra, taMtranA jANakAro paNa na karI zake tevI vastu dharatI para che. paNa jeo saMyamathI zobhAyamAna che, temanA mATe to duniyAmAM kAMI ja asAdhya nathI. 8 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zrAmaNyopaniSad vizvavizvaparitrANa-pratyala ! natavatsala ! / apratimapratima ! stAt, saMyama ! te namo namaH // 9 // (vasantatilakA) trailokyazekharapadAptapado'hamindraH, sarvArthasiddhasuralokasuro'pi zazvat / yasya smaratyabhilaSatyanizaM yameva, yatnena taM vRNuta saMyamamenameva // 10 // ||stym // satyameva samuktaM yai-rjAte'pi prANasaMzaye / kAlikAcAryapAdebhya-stebhyo namo namo namaH // 1 // yat syAt sadbhyo hitaM tat syAt, satyamityanuzAsanam / satyamevopasevyaM yaj, jayate satyameva hi // 2 // Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad 31 je samagra vizvanI rakSA karavAmAM samartha che, je nata = saMyamanI pariNatine keLavanArAo pratye vatsala che, jenI pratimA (svarUpa) apratima che, evA o saMyama ! tane namaskAra ho. II traNa lokanA zekhara jevA sthAnamAM jeNe pada prApta karyuM che, ahamiMdra che, evo sarvArthasiddha devalokano deva paNa haMmezA jene yAda kare che ane sadA ya jenI ja abhilASA kare che te A saMyamane ja yatnapUrvaka varo. I/10nA | satya || - jAna jokhamamAM mukAvA chatAM paNa jemaNe samyak rIte satyavacana ja kahyuM, tevA pUjya zrI kAlikAcAryane punaH punaH namaskAra ho. ||1|| zabdAnuzAsana kahe che ke je sajajanone hitakAraka hoya te satya. A satyanI ja ArAdhanA karavI joIe, kAraNa ke satya ja jaya pAme che. rA. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad avisaMvAdanaM vANI - manokAyeSvajihmatA / satyaM caturvidhaM tacca, nAnyatra jinazAsanAt // 3 // 32 " priyaM pathyaM vacastathyaM yat tat satyaM prakIrtitam / tat satyamapyasatyaM syA- dapriyaM cAhitaM ca yat // 4 // asatyaM bhASamANoM'pyA - rAdhaka upayogayuk' / satyaM paryavasitaM tad, apramAde hi tattvataH // 5 // Atmaiva satyamAtmaivA satyamiti vinizcayaH / apramatto bhavetsatyaM, pramatto'satyameva ca // 6 // -- krodhAllobhAd bhayAddhAsyAd, kasyaciduparodhata: / asatyakathako gacche- nnarakaM vasurAjavat // 7 // 1. prazamaratau // 174 // 2. uvautto cattAri vi bhAsAjAyANivayamANo ArAhago / ( arthataH prajJApanAyAm 11-398 ) Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad 33 huM A avisaMvAdana yoga, vacana-mana-. AmAM avakratA - ema cAra prakAranuM satya che. satya jinazAsana sivAya bIje kyAMya nartha grA je vacana priya, hitakAraka ane yathAMngyu, te satya che, ema kahyuM che. je apriya ahitakAraka hoya te satya hovA chatA vAstavamAM asatya che. / / 4 / ne * je asatya bolato hovA chatAM upayogavAna hoya, to e ArAdhaka che. A paramArthathI satya e apramAdamAM ja paryavasAna ma che. pA zuddha nizcayanaya kahe che ke AtmA ja satya che ane AtmA ja asatya che. je apramatta che, te satya che ane je pramatta che, te asatya che. dA je krodhathI, lobhathI, bhayathI ke hAsyathI koInA AgrahathI asatya kahe, te vasurAjAnI jema narakamAM jAya che. brA Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad prANebhyo'pi priyaM matvA, pAlyaM tat satyameva hi| paratAM parigamyAsya, yat pare'pi hyado jaguH // 8 // azvameghasahasraM ca, satyaM ca tulayA dhRtam / azvameghasahasrAddhi, satyameva viziSyate // 9 // (zArdUlavikrIDitam) vizvAsyaM ramaNIyameva jagataH, prahlAdasamprApakamAdeyatvavacazcamatkRtikarI-sallabdhivizrANakam / saudharmAdivimAnamAnamapi no, mAtuM kSamaM yatphalam, satyaM tat pariNamyatAM mama hRdi, saccandanAmodavat // 10 // ||shaucm|| zaucazAlisamutkRSTo, malaklinnakalevaraH / suguNaH so'guNaM zaucaM, harikezI dadAtu vaH // 1 // 1. padmapurANe // 5-18-403 // Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad 35 tethI satyane prANothI paNa priya mAnIne tenuM pAlana karavuM joIe. kAraNa ke satyanI zreSThatA jANIne anyoe paNa ema kahyuM che ke... netA eka hajAra azvamedha yajJa ane satyane trAjavAthI dhAraNa karavAmAM Ave to eka hajAra azvamedha yajJathI paNa satya ja caDhiyAtuM thAya che. temAM je jagatane vizvasanIya, ramaNIya ane AnaMdadAyaka che. je AdeyatA ane camatkArapUrNa viziSTa vacananI labdhi ApanAruM che. saudharma vagerenA vimAnonA pramANathI paNa jenuM phaLa mApavuM zakya nathI. te satya suMdara caMdananI jema mArA hRdayamAM pariNati pAmo. ||10nA // zaucaTI. zaucathI zobhAyamAna AtmAomAM jeo atyaMta utkRSTa che, jemanuM zarIra melathI kharaDAyeluM che, jeo sadguNI che, tevA zrI harikezI muni tamane aguNa = gauNa nahIM tevuM = bhAva zaucA Apo. AvA Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad cittamantargataM duSTaM, tIrthasnAnairna zuddhyati / zatazo'pi jalaidhautaM, surAbhANDamivAzuci // 2 // jalenaiva yadi zuddhistadA matsyAzca kacchapAH / yAsyanti prathamaM svarga, pazcAdanyo gamiSyati // 3 // aGgaM hiMsAdibhirduSTaM, vaco'pyalIkabhASaNaiH / duzcintAbhistathA cittaM, gaGgA tasya parAGmukhI // 4 // paradAraparadravya-paradrohaparAGmukhaH / gaGgApyAha kadA''gatya, mAmasau pAvayiSyati ? // 5 // bhAvaM vizodhayettasmAt, kimanyairbAhyazodhanaiH / bhAvataH saMvizuddhAtmA, svarga mokSaM ca vindati // 6 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad 37 aMdara raheluM doSayukta mana tIrthomAM snAna karavAthI zuddha thatuM nathI. te seMkaDo vAra paNa pANIthI dhoyelA madirAnA bhAjananI jema apavitra ja rahe che. terA jo pANIthI ja zuddhi thatI hoya, to mAchalAo ane kAcabAo sau prathama svargamAM jaze ane pachI bIjA jaze. jenuM zarIra hiMsA vagerethI doSayukta che, jenuM vacana paNa khoTuM bolavAthI doSayukta che ane kharAba ciMtanathI jenuM mana doSayukta che, gaMgA te jIvathI vimukha che. //4ll je parastrI, paradhana ane paradrohathI parAThukha che, tenA mATe to gaMgA paNa kahe che ke, "e kyAre AvIne mane pAvana karaze ?' /pA. mATe bhAvane zuddha karavo joIe. bAhA zuddhionuM zuM kAma che ? je AtmA bhAvathI atyaMta zuddha che, te svarga ane mokSa pAme che. llll Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad dhyAnAmbhasA tu jIvasya, sadA yac chaucakAraNam / malaM karma samAzritya, bhAvasnAnaM taducyate // 7 // 38 yaH snAtvA samatAkuNDe, hitvA kazmalajaM malam / punaryAti na mAlinyaM, so'ntarAtmA paraH zuciH 2 // 8 // saddhyAnAnmanasaH zaucaM, vAkzaucaM satyasaMzrayAt / kAyazaucaM sadAcArAt, zramaNaH syAt paraH zuciH // 9 // ( mAlinI ) upakaraNavizuddhirvarjitairudgamAdyai stapasa iha vizuddhiH sAttvikenA''dRtena / vratavisaravizuddhirbhAvanAzuddhatAbhiH, pariNamatu mayIdaM, bhAvazaucaM sadA'pi // 10 // 1. aSTakaprakaraNe // 2-6 // 2. jJAnasAre // 14-5 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad 39 dhyAnajaLathI jIvane je sadAtana zuddhinuM kAraNa bane che, je karmarUpI maLane dUra kare che, te bhAvasnAna kahevAya che. grA je samatAkuMDamAM snAna karIne pApajanita malane choDIne pharIthI mAlinya pAmato nathI, te aMtarAtmA parama pavitra che. 585 zubhadhyAnathI mananuM zauca, satyanA AzrayathI vANInuM zauca ane sadAcArathI kAyAnuM zauca karIne zramaNa parama pavitra thAya che. lA udgama vagere doSono parihAra karavAthI upakaraNa-AhAra vagerenI vizuddhi thAya che. rAjasa ane tAmasa tapano tyAga karI sAttvika tapano Adara karavAthI tapanI vizuddhi thAya che. ahiMsA AdinI pAMca-pAMca bhAvanAonI zuddhio dvArA vratonA samUhanI vizuddhi thAya che. A bhAvazauca mArAmAM haMmeza mATe pariNati pAmo. 10nA Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrAmaNyopaniSad ||akinycntaa // AkiJcanyamRte yasya, na kiJcana babhUva tam / bharatacakriNaM vande, kSapakazreNirohaNam // 1 // mUrchA parigrahaH proktaH, sa ca dehAdikA''zrayaH / ato'nAgnyena tadvyAptiH, nAbhavanna bhaviSyati // 2 // grAmanagarasaGghAde-rvasativapuSostathA / mamatve tvaparityakte, vastratyAgena ko guNaH ? // 3 // Uce prAbhRtakAro'pi', nagno durlabhabodhikaH / nagno bhrAmyati saMsAre, jinabhAvanavarjitaH // 4 // ato mUrchA parityAjyA, yo'pyadhikasya saJcayaH / so'pyetena pratikruSTa-stasya mUrchAphalatvataH // 5 // 1. bhAvaprAbhRte // 68 // Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad | akiMcanatA . jemanI pAse akiMcanatA sivAya bIjuM kazuM ja na hatuM, evA kSapakazreNi para ArohaNa karanArA zrI bharatacakrIne huM vaMdana karuM chuM. /1/ mUccha e parigraha kahyo che ane te (mUccha) zarIra vageremAM hoya che. mATe jyAM anagnatA che = savastratA che, tyAM parigraha/mUcche che, evI vyApti kadI hatI paNa nahIM ane raheze paNa nahIM. terA gAma, nagara, saMgha, upAzraya ane zarIranuM mamatva choDyuM na hoya, tyAre vastramAtra choDI devAthI kayo lAbha thavAno che ? prAbhUtakAre (zrI kuMdakuMdasvAmie) paNa kahyuM che ke je jinakathita bhAvanAthI bhAvita nathI te nagna durlabhabodhi che, te bhavabhramaNa kare che. jo mATe mUcchano tyAga karavo joIe. vaLI dharmopakaraNa karatAM adhika vastrAdino je saMcaya che, teno paNa mUcchanA niSedhathI ja niSedha thaI gayo che. kAraNa ke evo saMcaya e paNa mUcchanuM phaLa che. //pA. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zrAmaNyopaniSad tataH syAtsaMyamatyAgo, doSA bhArAdikAstathA / svAdhyAyahAnirapyevaM, spaSTaM sUtre'pi sUtritam // 6 // prahlAdalAghave saukhyaM, jinAjJAparipAlanam / phalaM sAkSAdidaM dRSTaM, jinoktopadhidhAriNAm // 7 // dharmopakaraNaM dhArya, dharmopakaraNatvataH / anyathA tadazakyatvAt, tenaiva tasya sambhavAt // 8 // vastutastu na me kiJcid, jJAtRmAtratvato mama / yadi parigraho me tan majjaDatvaprasaGgataH // 9 // 1. vyavahArasUtrabhASye // 5/115-119 // 2. samayasAre // 208 // Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad . 43 adhika upakaraNa (puNAlaMbana vinA) rAkhavAthI saMyamano tyAga thAya che = asaMyama sevavuM paDe che. bhAra vagere doSo thAya che. svAdhyAya-vyAghAta paNa thAya che. ema sUtramAM spaSTapaNe jaNAvyuM che. //6ll jeo jinakathita upadhi ja dhAraNa kare che temane AnaMda, haLavAza, sukha, jinAjJAnuM pAlana - A phaLa maLe che, e to pratyakSa jovAyuM che. //zA (upadhi ja na rAkhavI evuM koI na mAnI le, kAraNa ke) dharmopakaraNa to dhAraNa karavuM ja joIe, kAraNa ke te dharmamAM upakAraka che. tenA vinA dharmArAdhanA zakya nathI. tenAthI ja te zakya che. 8. vAstavamAM to mAruM kAMI che ja nahIM. kAraNa ke huM to mAtra jJAtA chuM. jo mAro parigraha thAya to huM jaDa thaI jAuM evI Apatti Ave (kAraNa ke tadrupe pariNamana e ja vAstavika = anupacarita parigraha che.) Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrAmaNyopaniSad __ (vasantatilakA) itthaM hyakiJcanamuniH parabhAvamuktaH, sarvatra sarvavidhayA samabhAvayuktaH / pAramyapUrNapadatanmayatAM dadhAnaH, svaM bhAvamekamupayAtyanubhUtimAtram // 10 // // brhm|| brahmaparyAyarUpAya, madanonmAdamRtyave / namaH zrIsthUlabhadrAya, zIlasaubhAgyamUrtaye // 1 // trividhA trividhA yA syAd, viratirdivyamaithunAt / audArikAdapi daivaM, brahmASTAdazabhedakam // 2 // vasatirviSTaraM vArtA, bhittyantaraM ca darzanam / pUrvakrIDA'dhikAhAraH, praNItaM vibhUSA tathA // 3 // Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad 45 A rIte parabhAvothI mukta, sarvatra sarva prakAre samabhAvathI yukta, paramatAthI pUrNa evA padamAM tanmayatAne dharAvanAra, evA akiMcana muni anubhUtimAtra evA kevaLa sva svarUpamAM praveza kare che. 10nA | brahma || jeo brahmacaryanA paryAyabhUta che, jeo madanonmAdanA mRtyu samAna che, jeo zIla saubhAgyanI mUrti samAna che, evA zrI sthUlabhadrasvAmIne namaskAra thAo. //// divya maithunathI je trividha trividha = navavidha virati ane e rIte audArikathI paNa virati A rIte brahmacarya aDhAra prakAranuM che. //rA strI vagerethI saMsakta vasati, strIkathA, bhIMta vagerenA AMtarethI strI zabdazravaNa, strInA aMgopAMganuM Alokana, pUrvakrIDAnuM smaraNa, adhika AhAra, praNIta AhAra ane vibhUSA... I all Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad ityupAdhiparizuddhaM, navaguptisuguptakam / samyak caryaM brahmacaryaM zivasaJcaradIpakam // 4 // 46 , // yugmam // rasanA karaNagrAme, manoguptizca guptiSu / vrateSu brahmacaryaM ca durdharaM vinidarzitam // 5 // vizvaMbharAbharaH sUhyaH, sUhyaH ziloccayoccayaH / duruhyo brahmabhArastu, dhuryANAmapi durvahaH // 6 // mokSo yasya phalaM janma - jarAmaraNavarjitaH / paramAnandarUpastad, duSkaraM kimihAdbhutam ? // 7 // ye kAntakalahAH serSyAH, pizunA nava nAradAH / te'pyaho! yAnti yan muktiM, tatra brahmaiva kAraNam // 8 // devadAnavagandharvA, rakSoyakSAH sakinnarAH / brahmacarAn namasyanti, duzcaraM ye caranti tat 1 // 9 // 1. uttarAdhyayane // 16-16 // Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 zrAmaNyopaniSad A upAdhiothI parizuddha, nava guptiothI gupta, mokSamArganA dIpaka evA brahmacaryanuM samyaka pAlana karavuM joIe. //4 IndriyonA samUhamAM rasanendriya, guptiomAM managupti ane vratomAM brahmacarya durdhara che, ema zAstromAM kahyuM che. pA pRthvIno bhAra upADavo sahelo che, parvatono samUha upADavo paNa sahelo che. paNa brahmacaryano bhAra upADavo muzkela che. e to dhuraMdharothI ya dukhethI upADAya tevo che. || janma-jarA-maraNathI rahita ane paramAnaMdarUpa evo mokSa jenuM phaLa che, te duSkara hoya, emAM zuM Azcarya che ? ILA. jemane kalaha priya che, jeo IrSALu ane cADIkhora che, tevA nava nArado paNa je mokSamAM jAya che, temAM brahmacarya ja kAraNa che. dA. devo, dAnavo, gaMdharvo, yakSo, rAkSaso ane kinnaro brahmacArIone namaskAra kare che, ke jeo muzkelIthI paLAya tevuM te vrata pALe che. Io. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zrAmaNyopaniSad (zArdUlavikrIDitam) yasyAM strI pratibhAsate zavanibhA, gItA vilApA iva, bhAsante viSayA viSaM sumadhuraM, bhojyaM ca viSTAdhamam / abrahmeti vaco'pi thUtkRtamaho !, yasyAM prasUtetarAM, brahmotkRSTadazA hi sA manasi me, yAtu pratiSThAM parAm // 10 // iti caramatIrthapati-karuNAsAgarazrImahAvIrasvAmizAsane naDiyAdamaNDanazrIRSabha-ajitanAthaprAsAdasAnnidhye vi.saM. 2066 prathama-vaizAkhazuklatrayodazyAm tapAgacchIyAcAryadevazrImadvijayaprema-bhuvanabhAnu padma-hemacandrasUrIzvaraziSyaAcAryavijayakalyANabodhisUrisaMstutA zramaNazatakAparAbhidhAnA zrAmaNyopaniSad Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 8 zrAmaNyopaniSad je avasthAmAM strI maDadA jevI lAge che, gIto vilApo jevA lAge che, viSayo viSa jevA lAge che, atyaMta madhura bhojana viSTA karatAM ya adhama lAge che. "abrahma' evuM vacana paNa jemAM ghU ghU karAvyA vinA rahetuM nathI, te brahmanI utkRSTa dazA mArA manamAM parama pratiSThA pAmo. 10nI Iti caramatIrthapati karuNAsAgara zrI mahAvIrasvAmizAsane naDiyAdamaMDanazrI RSabha-ajitanAthaprAsAdasAnnidhya vi.saM. 2066 prathama-vaizAkha suda terase tapAgacchIya AcAryadeva zrImadvijayaprema-bhuvanabhAnu padma-hemacandrasUrIzvaraziSya AcArya vijayakalyANabodhisUrisaMstuta zramaNazataka' evA bIjA nAmavALI kRti zrAmaNyopaniSad Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad (pariziSTa-1) prazamarati graMthamAM zramaNadharma nirUpaNa kartA - vAcakamukhya zrI umAsvAti mahArAjA sevyaH kSAntirdivamArjavazauce ca saMyamatyAgau / satyatapo brahmAkiJcanyAnItyeSa dharmavidhiH // 167 // dharmasya dayA mUlaM na cAkSamAvAn dayAM samAdatte / tasmAdyaH kSAntiparaH sa sAdhayatyuttamaM dharmam // 168 // vinayAyattAzca guNAH sarve vinayazca mArdavAyattaH / yasminmArdavamakhilaM sa sarvaguNabhAktvamApnoti // 169 // nA'nArjavo vizudhyati na dharmamArAdhayatyazuddhAtmA / dharmAdRte na mokSo mokSAtparamaM sukhaM nAnyat // 170 // yad dravyopakaraNabhaktapAnadehAdhikArakaM zaucam / tadbhavati bhAvazaucAnuparodhAdyatnataH kAryam // 171 // paJcAsravAdviramaNaM paJcendriyanigrahaH kaSAyajayaH / daNDatrayaviratizceti saMyamaH saptadazabhedaH // 172 // bAndhavadhanendriyasukhatyAgAttyaktabhayavigrahaH sAdhuH / tyaktAtmA nirgranthastyaktAhaGkAramamakAraH // 173 // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad avisaMvAdanayogaH kAyamanovAgajihmatA caiva / satyaM caturvidhaM tacca jinavaramate'sti nAnyatra // 174 // anazanamUnodaratA vRtteH saMkSepaNaM rasatyAgaH / kAyaklezaH saMlInateti bAhyaM tapaH proktam // 175 // prAyazcittadhyAne vaiyAvRttyavinayAvathotsargaH / svAdhyAya iti tapaH SaTprakAramAbhyaMtaraM bhavati // 176 // divyAtkAmaratisukhAttrividhaM trividhena viratiriti navakaM / audArikAdapi tathA tad brahmASTAdazavikalpam // 177 // adhyAtmavido mUrchA parigrahaM varNayanti nizcayataH / tasmAdvairAgyepsorAkiJcanyaM paro dharmaH // 178 // dazavidhadharmAnuSThAyinaH sadA rAgadveSamohAnAm / dRDharUDhaghanAnAmapi bhavatyupazamo'lpakAlena // 179 // A pApamaya saMsAra choDI zramaNa huM kyAre banuM? Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 zrAmaNyopaniSad pariziSTa-2 zrI yatidharma batrIzI saMjama batrIzI bhAva-yati tehane kaho, jihAM dazavidha yatidharma; kapaTa kriyAmAM mAhAlatA, mahIyA bAMdhe karma. laukika lokottara kSamA, duvidha kahI bhagavaMta; tehamAM lokottara kSamA, prathama dharma e taMta. vacana dharma nAme kathyo, tehanA paNa bihuM bheda; Agama-vayaNe je kSamA, prathama bheda apakheda. dharma kSamA nija sahejathI, caMdana-gaMdha prakAra; niraticArapaNe jANIe, prathama sUkSma aticAra. upakAre apakArathI, laukika vaLI vibhAga; bahu aticAra bharI kSamA, nahi saMjamane lAga. bAra kaSAya kSaya karI, je muni-dharma lahAya; vacana dharma nAme kSamA, te bahu tihAM kahAya. maddava, ajjava, mutti, tava, paMca bheda Ima jANa; tihAM paNa bhAva-niyaMThane, carama bheda pramANa. 7 1. khaMtI ya maddava'jjava muttI tava saMjame ya boddhavve / saccaM soyaM AkiMcaNaM ca baMbhaM ca jaidhammo // 2 5 6 -kSAnti-kSamA, mArdava-mRdutA-komaLatA, Arjava-RjutA-saralatA, mukti-lobhatyAga, tapa, saMyama, satya, zauca-niraticAratA, akiMcanatA ane brahmacarya e (daza) yatidharma che - pravacana sArodvAra gAthA. 554. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad Iha lokAdika kAmanA, viNa aNasaNa sukha joga; zuddha nirjarA phala kacyo, tapa ziva sukha saMjoga. 8 Azrava dvArane rUMdhIe, Indriya daMDa kaSAya; sattara bheda saMjama kaththo, ehaja mokSa upAya. 9 satya sUtra avirUddha je, vacana viveka vizuddha; AloyaNa jala zuddhatA, zauca dharma aviruddha. 10 khaga upAya manameM dharo, dharmopagaraNa jeha; varajIta upadhi na Adare, bhAva akiMcana teha. 11 zIla viSaya manavRtti je, baMbha teha supavitta; hoya anuttara devane, viSaya-tyAganuM citta. 12 eha daza vidha yati-dharma je, ArAdhe nityameva; mUla uttara guNa jatanathI, kIje temanI seva. 13 aMtara-jatanA viNa kisyo, vAma kriyAno lAga? kevala kaMcuka parihare, niraviSa na huve nAga. 14 doSarahita AhAra liye, manamAM gArava rAkha; te kevala AjIvikA, sUyagaDAMganI sAkha. 11: nAma dharAve caraNanuM, vagara caraNa guNa khANa, pApa-zramaNa te jANIye, uttarAdhyayana pramANa. 16 1. paMcAvI-virama vaMciMdrino zayanamo. vaMDaravarsa vira sattarasa saMgama raDuM- gAthA 555 2. juo tenuM 17muM pApazramaNIya adhyayana. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 .. zrAmaNyopaniSad zuddha kriyA na karI zake, to tuM zuddha bhAkha; zuddha-prarUpaka huMe karI, jina-zAsana-thiti-rAkha. 17 usatno paNa karma-raja, TAle pAse bodha; caraNa karaNa anumodatAM, gacchAcAre' zodha. 18 hINo paNa jJAne adhika, suMdara surUci vizAla; alpAgama muni nahi bhalo, bole upadezamAlara. 19 jJAnavaMta ne kevalI, dravyAdika ahinANa; bRhat kalpa bhASe valI, sarakhA bhASyA jANa. 20 jJAnAdika-guNa-maccharI, kaSTa kare te phoka; graMthi-bheda paNa tasa nahi, bhUle bholA loka. 21 joDyo hAra javeharI, jJAne jJAnI tema; . himaNAdhika jANe catura, mUrakha jANe kema ? 22 Adara kIdhe tehane, unmAraga thira hoya; bAhya kriyA mata rAcajo, paMcAzaka avaloya. 23 jehathI mAraga pAmIyo, temanI sAmo thAya; kRtadina te pApIyo, nizcaya karake jAya. 24 suMdara-buddhipaNe kaththo, suMdara zravaNa thAya; jJAnAdika vacane karI, mAraga cAlyo jAya. 25 1. juo tenI gAthA 412 thI 415. 2. jJAnAcAre. 3. pratyenIka. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad jJAnAdika vacane rahyA, sAdhe je ziva paMtha; Atama-jJAne ujalo, teha bhAva-nigraMtha. 26 niMdaka nice nATakI, bAhyarUci mati-aMdha; Atama-jJAne je rame, tehane to nahi baMdha. 27 Atama-sAme dharma je, tihAM jananuM zuM kAma ? jana-mana-raMjana-dharmanuM, mUla na eka badAma. 28 jagamAM jana che bahu rUci, rUci nahi ko eka; nija hita hoya tima kIjIye, grahI pratijJA Teka. 29 dura rahIje viSayathI, kIje zruta abhyAsa; saMgati kIje saMtanI, huIe tehanA dAsa. 30 samatAse laya lAIye, dharI adhyAtama raMga; niMdA tajIye parataNI, bhajIye saMjama caMge.4 31 vAcaka jasavijaye kahI, eha muni-hita vAta; eha bhAva je muni dhare, te pAme ziva sAtha. 32 kyAre banIza huM sAco re saMta? kyAre thaze mArA bhavano aMta? 1. zraddhA, 2. AtamarAma, 3. sukhI, 4. aMga, 5. mana, 6. sAta Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 pariziSTa-3 zrAmaNyopaniSad ArAdhanA zataka prakSmI paMca parameSThIne, bhAva muni savizeSa; muni guNa gaNane gAIzuM, levA guNanI zeSa. 1 muni pada pAme sAtamA; jANe nijanuM rUpa; vadhate bhAve jo vadhe, to hu e siddha svarUpa. 2 je jIvo bhavajala taryA, pAme vaLI nistAra; bhAvimAM je pAmaze, munipadane AdhAra. 3 akhaMDa naukA sAdhavA, je dhAre niHzaMka; te to kadI bUDe nahIM, rAya hoya ke raMka. 4 jeNe munitA meLavI, tene nahIM bhavaleza; bhavasthitie bhavamAM rahe, to paNa na lahe kleza. pa muninA guNa anaMta che, paNa daza guNa vikhyAta; e guNa je sAce dhare, te muni jAta sujAta. 6 kSamA mRdutArjava mukti ne, tapa saMyama che dharma; satya zauca akiMcanapaNuM, brahma e davidha dharma. 7 kSamA prathama che sarvamAM, kSamA rahita nahIM dharma; kSamA bhuSaNa che mahAvIranuM, kSamA na bAMdhe karma. 8 kSamA prApta jIvo savi, kSaNa kSaNa kare aparAdha; jo navI khamIe jIvane, to vadhe vaira agAdha. 9 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 zrAmaNyopaniSad krodha karatAM jIvaDA, ravaDayA kALa anaMta; kSamA dharI guNa keLavyA (te) pAmyA bhavano aMta. 10 kSamA jananInI godamAM, je ramatA muni bALa; te poSaNa pAme sadA, mAna sarazuM marALa. 11 kSamA dhanurdhArI muni, durjanane kare dUra; AtmasmaraNamAM lIna banI, pAye sukha bharapUra. 12 tApa TaLe tRSNA zame, jAe manano mela; kSamA gaMgAmAM jhIlatAM, vadhe umaMga raMga rela. 13 kSamAM kalpalattA maLe, tene kAMI na pIra; laghu paNa guNA garuA muni, zastra vagaranA vIra. 14 kSamA devI zaraNa vase, te nirbhaya saMsAra; duHkha na Ape koIne, zamarasa bhara bhaMDAra. 15 mRdutA je manamAM nahIM, te mana maru samAna; tyAM guNa koI uge nahIM hoya te thAya verAna. 16 vinaya dharmanuM mUla che, mArdava vinayanuM mULa; mRdutA dharI namatA raho, dharma thaze anukULa. 17 mAna jase mArdava baLe, mAne mArdava dUra; lAbha hAni vicArIne, dharo mArdava bharapUra. 18 akkaDa rahe je jhADavA, te pUramAM jAya taNAya; nIcA namIne je rahe, te to sadA laherAya. 19 rAvaNa duryodhana samA, namyA nahIM talavAra; jaga apayazane pAtharI, pahoMcyA naraka mojhAra. 20 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrAmaNyopaniSad mArdava pula banI rahe attara bhale atIva; ekatra vasavA chatAM, mAne chUTA jIva. 21 vazIkaraNa mArdava vaDe, vaza thAe zivanAra; sukha saMpada vadhatA vadhe, jagamAM jayajayakAra. 22 mUdutA jyAM tyAM munimaNuM, munivaramAM deva moha; viNa mArdavanA munivaro, jIva vinAnA deha. 23 kSamA ApavI muzkela nA, mAMgavI ati muzkela; mArdava jo AvI maLe, to kSamA yAcavI sahela. 24 Arjava jIva svabhAva che, vakratA viSama vibhAva; vidhi paNa vAMko jo bane, to avaLA saghaLA dAva. 25 vakra gati saMsAranI, Rju gatie ziva jAya; Rju hRdayanA jIvane, muMjhavaNa kadI nA thAya. 26 vAMkI cAle cAlatA, jIvo sApa samAna; viSa vistAra vizvamAM, pAme nIcuM sthAna. 27 mAyA pugI vakratA, mAyA nA mitra; RjutAne zatru koInA, RjutA parama pavitra. 28 zAstra sakala zravaNa suNe, mAyA vadhAre vera; eka vacana arihaMtanuM, Rjune lIlA lahera. 29 rAhu sadA vAMko rahe, te to kAjaLa zyAma; zazI suraja RjutA baLe, jayoti dhare uddAma. 30 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad mAyA pratyaya nAzinI, Arjava sahaja vizvAsa; " Arjava muninA prANa sama, jayAM sudhI zvAsozvAsa. 31 kuTilatA che kAramI, saralatA sudhA samAna; munivara sarala rahI bane, ziva ramaNI ekatAna. 32 mukti e nirlobhatA, mukti parigraha nAza; mukti je manamAM vase, te pAme pUrNa prakAza. 33 parigraha jo vadhato vadhe, to mukti rahe dUra; parigraha paravaza prANIo, pAme duHkha bharapUra. 34 lobhane thobha na kyAMya che, lobhe lakSaNa jAya; muktinI mamatA vadhe, to AtmasvarUpa jaNAya. 35 mukti vagaranA jaDa jIvo, khAya na khAvA de; pudgalamAM prIti dharI, bhava vanamAM bhiTake. 36 lobhI mammaNa zeTha zuM, sAtamI narake jAya; mukti jo AvI maLe, to bandhana rahe na kyAMya. 37 mukti nija para vahecI de, nijanuM nijanI pAsa; para pratIti aLagI karI, toDe bandhana pAsa. 38 munivara haLavA phula jayuM, mukti pasAye hoya; apratibaMdhapaNe rahe, DAgha na lAge koya. 39 rAgIne bhava sarvadA, parigraha tyAM rAga; mukti rasiyA munivara, nirbhaya ne vItarAga. 40 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 zrAmaNyopaniSad tapa e munino AtamAM, muni tapasI kahevAya; tapathI pugala kRza bane, AtmA dhIMgo thAya. 41. tapa tapAve karmane, tapyA karma dUra thAya; agnimAM kAMcana tape, tema nirmaLa banI jAya. 42. tapanA bAra prakAra che, bAhyAbhyatara be bheda; bAhya taNA khabheda che, Attara paNa bheda. 43 anazana uNodarapaNuM, vRttisaMkSepa rasatyAga; kAyakleza selInatA, e SaT bAhya vibhAga. 44' prAyazcitta ne vinaya vaLI, vaiyAvacca svAdhyAya; dhyAna tathA utsarga e, Antara Sa samajAya. 45 tapa (na) tape je AtamAM, tene bhava saMtApa; ': karma kacaro vadhato vadhe, karma kharekhara pApa. 46 : tapathI karma nirjarA, nikAcita bhale hoya; tapa agni kSaNamAM dahe, karma kaThina jaga joya. 47 jo tapa jagamAM na hota to, hota nahIM ziva zarma je zivasukha pAmyA muni, te sAdhana tapa dharma. 48 saMyama uttama dharma che, saMyama munivara prANa; bhavajala taravA jIvane, saMyama sukhakara vahANa. 49 Indriya azvo vegilA, bhavavanamAM bephAma; AthaDatAM paNa pAMsarAM, varte saMyama lagAma. 50 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad saMyamapUta mana palakamAM, pahoMce pele pAra; jo saMyama vaza hoya nA, to saMsAra asAra. 51 AtamA karma karyA kare, saMyama viNa ati kleza; paNa saMyamadhara jIvane, kaleza nahIM lavaleza. para saMyama zuddha ciMtAmaNi, Ape saghaLAM sukha; asaMyama viSavRkSa che, duHkha duHkha ne duHkha pa3 chAyA kalpatarunI maLe, sakala tApa hoya dUra, tema saMyamanI chAyAmAM, sukha saMpada bharapUra. 54 Iga vigala paNiMdiya nava, pembavemma yoga sAra; pramArjanA pahastho pakaraNa, saMyama sattara prakAra. papa zudra saMyamanI sAdhanA, cittamAM jasa suhAya; tene trikaraNa vaMdanA, karatAM pApa palAya. pa6 sAce saghaLuM sAca che, jUThe saghaLuM jUTha; juThe rUThe devatA ne, sAce hoya tUTha. pa7 uttama jana sAcuM vade, jUTha vade nara nIca; nirmaLa nIra uttama cale, game adhamane kIca. 58 satyanA duzmana cAra che, krodha, lobha, bhaya, hAsa; ene je dura kare, te vilase satya vilAsa. 59 artha parama jethI phaLe, te ja kharekhara satya; hita viNase je satyathI, te satya chatAMya asatya. 60 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 zrAmaNyopaniSad zAzvata satya vizuddha che, vyavahAra satya aneka; apekSA bhede bheda che, samajo satya viveka. 61 gaMgAjaLa sama satyathI, cetana pAvana thAya; ' ' AMtara mala dUre TaLe, pApa tApa palAya. 62 satya samajavuM sarala nA, pALavuM asinI dhAra; munivara satyapaMthe rahyA, vaMdana vAraMvAra. 63 tana vasana ne sadananI, malinatA dUra thAya; e savi sucitA bAhyathI, zauca dharma na gaNAya. 64 mana meluM tana ujaLuM, baga sama dharato dhyAna; e to durjana_khala kahyo, malinatAnuM sthAna. 65 vacana vimala vadane dhare, paNa manamAM ciMte asAra; evA to dUra bhale, zaucano samaje na sAra. 66 manathI cetana adhika che, karma mela kare dUra; suvarNa samAna zuci thaI, jhaLake tejasa nUra. 67 pudgalanAM pariNAmamAM, rAce vadhAre mela; AtmA nijamAM jo rame, to hue zuci Tharela. 68 zauca vadhe vadhe vimalatA, zauca ghaTe bhava thAya; cetanane vimala karavA caho, to vrata vAri sukhadAya. 69 zauca mAna sarovare, khele AtmA marAla; guNa motI cAro care, rahe sadA ujamALa. 70 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad te munivarane vaMdie, je dhare soca pavitra; vizva sakala pAvana kare, jenuM sAruM caritra. 71 Atma dhana rasiyA muni, parigraha dhare na kAMI; akiMcana paNa rAjezvara, vizva sakala sAMI. 72 kicana kiMcana vaza paDyA, bhaTake Amane tema; kiMcana paNa pAme nahIM, rahe emanA ema. 73 nijanuM jo samajAya to, kiMcana chUTI jAya; akiMcanamAM rAcatA, sakala samRddhi vaza thAya. 74 pudgala dhana che pArakuM, potAnuM navi thAya; kALa anaMto ema gayo, nijanuM na pamAya. 75 jJAnAdi guNa nijataNAM, pUrNa meLavavA yatna; akiMcana thaI jo kare, e ja ciMtAmaNI ratna. 76 dharma akiMcana AtmAno, mamatAno kare nAza; akiMcana dhana jene maLyuM, tene na koInI Aza. 77 akiMcana je AtmA tenuM nahi hoya mUla; akiMcanatA pragaTe nahi, te to jANo tUla. 78 akiMcanatA jasa manasvI, te muni jiguNalIna; sura ne Indra tala pada name, bane na kadI paNa dIna. 79 brahma parama brahma samuM, brahma cAritrano prANa; vIryavaMta cetana sadA, brahmathI hoya sujANa. 80 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 zrAmaNyopaniSad buddhinI sthiratA vadhe, brahmacarya sukhakAra; dhAryuM sakala saphaLa bane, brahmathI teja apAra. 81 trikaraNa brahma caraNa care, suravara kare praNAma; AtmAnI jyoti bhaLI, brahma atula abhirAma. 82 mAraNa madana AvezanuM, vAraNa viSaya vikAra; kAraNa zAzvata zarmanuM, brahma parama AcAra. 83 nava nava vADo jehanI, rakSA kare dinarAta; brahma ciMtAmaNI jIvane, Icchita de bhalIbhAta. 84 sarva guNo eka pakSamAM, eka pakSe brahma hoya; sarvathI adhika brahma che, tasa surataruM samajAya. 85 brahmacaraNamAM chUTa nA, chUTathI brahma vinAza; nirapavAda e sevatAM, puge saghaLI Aza. 86 je ArAdhe brahmane, te munivara vyavahAra; anuttarathI adhika kahyuM, varase te ja prakAra. 87 te munivarane vaMdIe, jenuM brahma vizuddha; janma saphaLa tasa jANIe, te ja tapasvI buddha. 88 munigaNa gaNAtIta che, paNa daza dharma udAra; temAM mana jarI sthira rahyuM, te muni guNabhaMDAra. 89 AtmaramaNatA muni vare, karma kaThina kare aMta; sAdhana dazavidha dharma che, ema bhAkhe bhagavaMta. 90 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad dazavidha, dharmanI sAdhanA, sAdhe zuddha svarUpa; guNa zreNi nikaTa rahyA, te muni AtmasvarUpa. 91 sAMkaLa sama joDAIne, rahe sAthe dazadharma; tUTe to tUTe nahIM, na tUTe tUTe karma. 92 daze dizA dUre TaLe, daza saMjJA thAe dUra; dazavidha dharmane sevaMtAM, dazaruci ruce sabUra. 93 dharma ghaNA che vizvamAM, paNa dazadharma sudharma; anya dharma bhajanA bhaje, jima jaga viSaye zarma. 94 dazanI saMkhyA pUrNa che, dharma dazedaza pUrNa; daza dharma sAthe je muni (te) tare bhavasAyara sUrNa. 95 kRtrima dharma ni:sattva che, sattvazIla daza dharma avakezI tasa nA phaLa, phaLe sura taru vara zarma. 96 daza dharma jANyA jehathI, te nemisUrirAya; tapAgacchamAM sUryazA, pUrNa pratApa suhAya. 97 tasa paTe kAnana kalpazA, vijayAmRtasUrIza; piyUSapANi dIpatA, zAstra samartha kavIza. 98 vineya tasa vinaye vaDA, puNya vijaya paMnyAsa; sattvapUrNa dharme zUrA, tasa saurabha varavAsa. 99 tasa zizu dharmadhuraMdhare, racyuM zataka sukhakAra; muni daza dharmane pAmavA, dharme jayajayakAra. 100 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 zrAmaNyopaniSad (pariziSTa-4) catidharmanI sajhAyo (A)zrI jJAnavimalasUrIzvarajIkRta 10 zramaNadharma sajhAya (dUhA) sukRta latA vana siMcavA, nava puSkara jaladhAra; praNamI padayuga tehanA, dharma taNA dAtAra. 1 dazavidha munivara dharma che, te kahIe cAritra; dravya-bhAvathI AcaryA, temanA janma pavitra. 2 guNa viNa muninuM liMga je, kAza kusuma upamAna; saMsAre tehavA karyA (dhA), avadhi anaMta pramANa. 3 teha bhaNI munivarataNo, bhAkhuM(kho) dazavidha dharma, tehane nitya ArAdhatAM, pAmIje zivazarma. 4 khaMtI madava ajavA, muttI tapa cAritra; satya zauca niHspRhapaNuM, brahmacarya supavitra. pa DhALa-1 pahelo munivara dharma samAcarojI, khaMtI krodha nirAsa; saMyama sAra kahyo samatA (upazama) chatejI, samakita mUla nivAsa. pahelo0 1 samatA kSIrodadhine AgaLajI, suranara sukha eka biMdu; para AzA dAsI tasa navi naDejI, tala sama surataru kaMda. pahelo0 2 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad paMcabheda tihAM khaMtItaNAM kahyAMjI, upakAra ne apakAra; tima vipAka vacana vaLI dharmathIjI, zrIjina jagadAdhAra. pahelo0 3 prathama trividha je khaMtI taNe guNejI, vAdhe jasa saubhAgya; cothI caugati vAraka paMcamIjI, Atama anubhava lAga. pahelo0 4 pArasa pharase rasa kuMpI rasejI, loha hoya jema hema; tima samatA rasa bhAvita AtamAjI, sahaja sarUpI prema. pahelo0 5 upazama kerI eka lava AgaLajI, dravyakriyA maNa lAkha; phaLanavi Ape te navi nirjarAjI, ehavI pravacana sAkha pahelo0 6 khaMdhaka ziSya sukozala munivarojI, gajasukumAla muNAMda; kuragaDu pramukhA je (muni) kevalIjI, samatAnA guNa vRMda. pahelo0 7 kArya-anArya hitAhita navi gaNejI, Iha-paraloka viruddha; Apa tapI paratApe tapane nAzavajI, krodhavaze durbaddha. pahelo0 8. zivasukha kaeNrU kAraNa che kSamAjI, sarva dharmanuM mUla; durita upadrava nAze khaMtIthIjI, jima vidyA anukUla. pahelo) 9 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad ema jANIne maitrI AdarojI, kIje samatA saMga; jJAnavimalasUrIzvara kahe IsyujI, khaMtI zivasukha aMga. pahelo0 10 (dUhA) vinayataNo e hetu che, kSamA prathama guNa jANa; vinayAdhiSThita guNa savi, te mRdutA anumAna. 1 jema paDasUdI(lI) keLavI, adhika hoye AsvAda; tema mArdava guNathI lahe, samyajJAna savAda. 2 DhALa-2 bIjo dharma e muni taNo, madavanAmeM te jANa re, mRdutA mAna nirAsathI, vinayAdika guNa khANa re; vinaye zruta supramANa re, zruta te viratinuM ThANa re, anukrame karma nirvANa re, anubhavaraMgI re AtamAM. 1 mUkatuM mAnano saMga re, nirmala gaMga taraMga re, jema lahe jJAna prasaMga re, hoye akSaya abhaMga re; sujaza mahodaya caMga re, samakita jJAna ekaMga re, sahaja guNe sukha saMga re, anubhavaraMgI re AtamA. 2 mAna mahA viSadhare DacyA, na rahe cetanA tAsa re, AThamada phaNATopazuM, ahanizi karatA abhyAsa re; Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad dhyAna azubha jIha jAsa re, nayana arUNa raMga vAsa re, amarISa kaMcuka pAsa re, nitautkarSa vilAsa re. anubhava0 3 guNa lava dekhIne ApaNo, zuM matimUDho tuM thAya re, doSa anaMtano geha che, paradoSe mana jAya re, te vAsI paTakAya re, bhAge anaMta(vikAya) vecAya re; kAla anaMta vahAya re, nahi ko' zaraNa sahAya re, kara have dharma upAya re, jIma lAhe zivapura hAya re. anubhava0 4 jJAnAdika mada vArIyo, jaI vihu tribhuvana rAya re, to zI vAta paramadataNI, mAneM laghupaNuM thAya re; khalanuM birUda kahAya re, nahi tasa viveka sahAya re, krodha mataMgaja dhAya re, DhAhe guNa vaNa rAya re. anubhavI 5 jAtimarde jima dvija lahyo, DuMbapaNuM ati niMda re, kulamadathI juo upanyA, dvija ghare vIra niNaMda re; lAbhamade haricaMda re, tapamade siMha nariMda re, rUpe sanata nariMda re, zrutamade siMha sUrIMda re. anubhava0 6 jJAna bhaluM tasa jANIye, jasa mada viSa upasaMta re, te bhaNI jo mada vAdhIyo, to jaladhithI anala uThaMta re; Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 zrAmaNyopaniSad taraNIthI timira mahaMta re, caMdathI tApa jharata re, amRtathI gada haMta re, mada na kare teha saMta re. anubhava0 7 stabdha hoya parvata pare, urdhvamukhI abhimAnI re, gurujanane paNa avagaNe, Ape navi bahumAna re; navi pAme guru mAna re, dharmAdika vara dhyAna re, na lahe teha ajJAna re, durlabha bodhi nidAna re. te lahe duHkha asamAna re, anubhavaraMgI re AtmA. 8 ema jANIne re AtamAM, chaMDIje abhimAna re, mArdava guNa jemaupaje, vAghe (jasa jasa=jasa bahu)mAna re; thAo saMyama sAvadhAna re, nahi tasa koI upamAna re, jJAnavimala dharo dhyAna re, anubhava raMgI re AtamA. 9 DhALa-3 mRdutA guNa to daDha hove, jo mana RjutA hoya, koTare agni rahyuM cha0, tarU navi pallava hoya. 1 Arjava viNa navi zuddha che, azuddha na dhAre dharma, mokSa na pAme dharma viNa, dharma vinA navi zarma. 2 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad DhALa-3 trIje munivara dharma kahIye atibhalo re, Arjava nAme jeha; te RjutA guNa mAyA nAza thakI hove re, kapaTa te duritanuM geha. munivara cetajo re leI saMyama saMsAra...1 kapaTa che durgatinuM dAyaka zrI jinavara kahe re, - saMyama thAya asAra... munivara0 2 viSayataNI AzaMsA, Iha parabhava taNI re, mAnapUjA jasavAda; tapavrata zrata rUpAdika guNanA te kahyA re, stana prabala unmAda. munivara0 3 te kilbiSa avatAra laIne saMpaje re, elacUke narabhAva; nara-tiragati tasa bahulI durlabha bodhIyA re, mAyA mosa prabhAva. munivara0 4 mAyInara aparAdha kare navi sahajathI re, tohi tasa vizvAsa; na kare sarpataNI pare koI tehano re, ApadoSe hata Asa. munivara0 5 zuddha caraNadhara mahAbala tapa mAyA thakI re, jema juo bAMdhyo strIveda; to zuM kahevuM viSayAdika AzaMsanuM re, niyaDitaNAM bahu bheda. munivara0 6 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 zrAmaNyopaniSad vaMzajAlapare mAyAnA gUDha mULa che re, mohAdika arivRMda; ehamAM pesI AtamaguNa maNIne hare re, navi jANo te maMda. munivara0 7 paravaMcuM ema jANI je chala keLave re, te vaMcAye Apa; zubha nara suragati tehane jANo vegaLI re, pAme adhika saMtApa. munivara0 8 mIThuM manohara sAkara dudha ache ghaNuM re, paNa viSano jema bheLa; teNI para saMyama mAyAmizrata jANIye re, -- na lahe samakita meLa. munivara0 9 dUra thakI parihariye mAyA sApiNI re, pApiNI guMthe jALa; jJAnavimala guNa amRta laharI chaTA thakI re, dohaga duHkha visarAla. munivara0 10 (dUhA) nirlobhI RjutA dhare, lobhe nahi mana zuddhi; dAvAnalapare tehane, sarva grahaNanI buddhi. 1 rAjapaMtha savi vyasanano, sarvanAza AdhAra; paMDita lobhane parihare, Adara dIye gamAra. 2 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 3 zrAmaNyopaniSad DhALa-4 cotho munivara dharma e jANIye, muttI nAme anUpajI; lobhataNA jayathI e saMpaje, nirlobhI muni bhUpajI. 1 mamatA ma ANo re muni dila ApaNe, mamatA durgati gAmojI; mamatA saMge samatA navi maLe, chAyA tapa eka ThAmojI. mamatA. 2 lobhajaladhi jala lahere ulaTe, lope zubhaguNa dezojI; setu karI je jihAM saMtoSano, navi pasare lavalezojI. mamatA) 3 dravyopakaraNa deha mahimapaNuM, azanapAna parivArajI; ItyAdikanI re je IhA dhare, kevala liMga pracArajI. mamatA) 4 lAbhAlAbhe sukha duHkha vedanA, je na kare tilamAtrajI; upazama udaya taNo anubhava gaNe, jANe saMyama yAtrajI. mamatA) 5 lobha prabalathI re virati thiratA)navi rahe, hoya bahu saMkalpajI; sajajhAyAdika guNa tasa navi vadhe, durgAnAdika talpajI. mamatA) 6 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 lobhe na haNyA re ramaNIye navi chaLyA, na maLyA viSaya kaSAyajI; te viralA jagamAMhi jANIye, dhanadhana tehanI mAyajI. mamatA 7 zrAmaNyopaniSad lobhataNuM sthAnaka navi jItIyuM, jaI(je) upazAMta kaSAyajI; cihuM gati gamana karAve tihAM thakI, punarapi AtamarAyajI. mamatA0 8 ', tasa kiMkara pare amara nikara save, nahiM uNati tasa kAMIjI; jasa Atama saMtoSe alaMkaryo, tasa tribhuvana ThakurAIjI. mamatA0 9 anubhava rasamaya cAritra phaLa bhaluM, te nirlobha pasAyajI; jJAnavimala prabhutA lahe atighaNI, udaya adhika tasa thAyajI. mamatA0 10 DhALa-pa (dUhA) nirlobhe IcchAtaNo, rodha hoya avikAra; karma khapAvaNa tapa kahyo, tehanA bAra prakAra. 1 jeha kaSAyane zoSave, trisamaya TALe pApa; te tapa kahIye nirmalo, bIjo tanu saMtApa. 2 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad DhALa-5 zakti svabhAve tapa kahyo re, paMcama munivara dharma, paMcamagatine pAmavA re, aMga ache zubha marma; sobhAgI munivara ! tapakIje anidAna, e to samatA sAdhana (dhyAna-sthAna). sobhAgI... 1 SaDavidha bAhira te kahyo re, atyaMtara paTa bheda; anAzaMsa agilANatA re, navi pAme mana kheda. sobhAgI... 2 aNasaNa ne uNodarI re, vRtti saMkSepa rasa tyAga; kAyakileza saMlInatA re, bahiratapa SaTavidha bhAga. sobhAgI0 3 azana tyAga anazana kalyo re, teha dubheda jANa; Ivara yAvat kathika che re, tanu bahu samaya pramANa. sobhAgI0 4 uNodarI traNa bhedanI re, upakaraNa azana pAna; * krodhAdikanA tyAgathI re, bhAva uNodarI mAna. sobhAgI0 5 dravya kSetra kALa bhAvathI re, vRttisaMkSepa e cAra; vigayAdika rasatyAgathI re, bhAkhyA aneka prakAra. sobhAgI0 6 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad vIrAsanAdika ThAyavuM re, locAdika tanu kuleza; saMlInatA cale bhedanI re, Indriya yoga niveza. sobhAgI) 7 ekAMta sthala sevavuM re, tema kaSAya saMlIna; atyaMtara tapa SaTa vidhe re, seve muni guNalIna. sobhAgI) 8 dazavidha prAyazcita grahe re, vinaya te sAta prakAra; dazavidha vaiyAvacca kare re, sajajhAya paMca prakAra, sobhAgI0 9 cAra dhyAnamAM doya dhare re, dharma zukula suvicAra; Arta raudra bihuM parihare re, e munivara AcAra. sobhAgI10 dravya bhAvasuM Adare re, kAusagga doya prakAra; tana upadhi ga(gu)Na azanAdike re, dravya te cAra prakAra. sobhAgI 11 karma kaSAya saMsArano re, bhAvakAusagga tihuM bheda; Ividha bihuM tapa Adare re, dhare samatA, nahi kheda. | sobhAgI 12 samakita gorasa zuM mile re, jJAnavimala vRta rUpa; jaDatA jala dUra karI re, pragaTe AtamarUpa. sobhAgI) 13 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 zrAmaNyopaniSad DhALa-6 (dUhA) karmapaMka savi zoSave, jo hoya saMyama Adi; yogasthira saMyama kahyo, athira yoga unmAda. rUMdhe Azrava dvArane, Ihi parabhava anidAna; te saMyama ziva aMga che, munine parama nidhAna. 2 DhALa-6 sAdhujI saMyama khapa karo, avicala sukha jema pAmo re; Agama adhikArI thaI, mithyAmati savi vAmo re. sAdhujI) 1 chaThTho munivara dharma che, samaya samaya zubha bhAva re; saMyama nAme te jANIye, bhavajala tAraNa nIva re. sAdhujI) 2 thAvara paNa tiga vigaliyA, tema paMcendriya jANo re; yatanAye saMyama hoye, e navavidha citta ANo re. sAdhujI) 3 pustaka pramukha ajIvano, saMyama aNasaNe leve re; nirakhIne je vicaravuM, prekSA(Na) saMyama te (heva-deva) re. sAdhujI) 4 sIdAtA susAdhune, avalaMbananuM devuM re; saMga asAdhuno varjavo, upekSA saMyama ehavo re. sAdhujI) 5 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad vidhipada pramukha pramArjanA, pariThavaNAdi viveka re; mana-vaca-tanu azubhe kadI, navi joDiye muni loka re. sAdhujI0 6 hiMsA mosa adatta je, maithuna parigraha tyAga re; sarvathI karaNa karAvaNe, anumodana navi lAga re. sAdhujI0 7 paMca Azrava aLagA kare, paMca Indriya vaza ANe re; sparzana rasanane prANa je, nayana zravaNa ema jANe re. sAdhujI0 8 zubha malye roga dhare nahiM, azubhe (dveSa-roSa) na ANe re; pudgala bhAve sama rahe, te saMyama phala mANe re. 78 sAdhujI0 9 krodhAdika cau jaya kare, hAsyAdika tasa mAMhi re; e anubaMdha bhavaduHkha diye, ema jANe manamAMhi re. sAdhujI0 10 tasa anudaya hetu meLave, udaya aphalatA sAdhe re; saphalapaNe tasa khAmaNA, ema saMsAra na vAdhe re. sAdhujI0 11 je kare tera kaSAyano, agni upajato jANe re; te te hetu na meLave, tehija samatA jANe re. sAdhujI0 12 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad teNe tribhuvana savi jItIyo, jeNe jItyA rAga-doSa re; na thayo tema teNe vase, te guNarayaNano koSa re. sAdhujI) 13 mana-vaca-kAyA daMDa je, azubhanA anubaMdha joDe re; te traNa daMDa na Adare, to bhavabaMdhana toDe re. sAdhujI) 14 baMdhava dhana tanu sukha taNo, vaLI bhayavigraha chaMDe re; vaLI ahaMkRti mamakAranA, tyAgathI saMyama maMDe re. sAdhujI) 15 INI para saMyama bheda je, sattara te aMge ANe re; jJAnavimala caDhatI kaLA, vadhatI samakita ThANe re. sAdhujI) 16 DhALa-7 (dUhA) dravya saMyamI bahuvidha thayo, siddhi thaI navi kAMya; sAkara dUdha thakI vadhe, sannipAta samudAya. 1 satya hoya jo tehamAM, trikaraNa zuddhi banAya; satyavaMta nirmAyathI, bhAva saMyama ThaharAya. 2 DhALa-7 munivara dharma e sAtamo, citta ANo guNavaMta, . satya sahastrakara ugate, daMbha timirataNo aMta re. munijana sAMbhaLo0 1 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 Adaro e guNa saMto re, tare sahuthI AgaLo; bhAMje ehathI atyaMto re, bhava bhaya AmaLo. munijana sAMbhaLo nahi paradarzanamAMhi; satya caturvidha jina kahe, avi saMvAda te yoga je, nayagama bhaMga pravAhI re. munijana sAMbhaLo0 maityAdika guNa jeha; nirvahevuM tema teha re. mUlottara vrata bheda je, jiNavidha jema aMgIkaryu, zrAmaNyopaniSad satya sukRtano suratarU, tapa tulanA paNa navi kare, 2 munijana sAMbhaLo0 4 akuTilatA bhAve karI, mana-vaca-tanu niramAya; e caviha satye karI, Atama guNa sthira thAya re. munijana sAMbhaLo 5 jema bhAkhe tima Acare, zuddhapaNe nirlobha; guNarAgI niyatAdike, nijarUpe thira thobha re. munijana sAMbhaLo 6 satye sattvapaNuM vadhe, satve sahaja svabhAva; prakaTe nikaTa na Avahi, durdhyAnAdi vibhAva re. munijana sAMbhaLo 7 dharma taNo dhuri kaMda; dUre bhava bhaya phaMda re. munijana sAMbhaLo0 8 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad satye samakita guNa vadhe, asatye bhavaduHkha thAya; satya vadaMtA prabhu taNI, ANA navi lopAya re. munijana sAMbhaLo0 9 eka asatya thakI juo, rUle caugati saMsAra; vasu parvata pramukhA bahu, tehanA che adhikAra re. munijana sAMbhaLo0 10 satyapaNuM bhavi ! Adaro, sakala dharmanuM sAra; jJAnavimala guNa AzrayI, samajo zAstra vicAro re. munijana sAMbhaLo0 11 DhALa-8 (dUhA) bhAva zaucathI satyatA, manazuddhi te hoya; dravya zauca snAnAdike, pApa paMka vi dhoya. 1 jo jaLathI kalimala TaLe, to jalacara vijIva; sadgati pAme sarvathA, avirati tAsa atIva. 2 DhALa-8 zauca kahIje AThamojI, munivara kero dharma; aMtaramala nAze lahejI parama muktinuM zarma, 81 , saluNA ! saMyama phaLa rasa cAkha, viSayAdika viSa phulaDejI, tihAM rasIyuM mana alirAkha. saluNA ! 1 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 zrAmaNyopaniSad tIrthakara guru svAmInojI, jIva adatta cale bheda; pAvana mana savi viratithIjI, bhAva zauca bhava cheda. saluNA ! 2 kahaNI-rahaNI sArikhIjI, jina vacana anusAra; leza nahi jyAM daMbhanojI, ahaniza niraticAra. saluNA ! 3 bhAve bAraha bhAvanAjI, anityapaNAdika jeha; paMca mahAvratanI vaLIjI, paNavIsa bhAve teha. saluNA ! 4 jJAna abhaya-vaLI jANIyejI, dharmAlaMbana dAna; mana-vacanatanutapatrivuMvidhejI, vinayabhaNanamanaThAma. saluNA ! pa rAjasa tAmasa sAtvikejI, tapa vaLI trividha prakAra; tehamAM sAtvika AdarejI, zraddhA guNa AdhAra. saluNA ! 6 bhaktapAna upakaraNanejI grahaNa kare nirdoSa; anAzaMsa nirmAyathIjI, bhAva zauca mala zojoSa. saluNA ! 7 mAhaNa zramaNa dayA parAjI, bhikSu nigraMtha vakhANa; e caunAme suyagaDejI, solame adhyayane jANa. saluNA ! 8 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad jJAnavimala prabhutA ghaNIjI, tasa sukhano nahi pAra; bhAvazauca pIyuSamAMjI, je jhIle niradhAra. saluNA ! 9 DhALa-9 (dUhA) mana pAvana to nIpaje, jo hoya niHspRha bhAva; tRSNA mohathI vegaLA, tehija sahaja svabhAva. 1 arihaMtAdika pada jIko nirmala Atama bhAva, teha akiMcanatA kahI nirUpAdhika avibhAva. 2 DhALa-9 navamo munivaradharmasamAcAro, amala akiMcananAma; suguNanara ! AzaMsA Ihabhava parabhavataNI navi kIje guNa dhAma suguNanara ! catura sanehI anubhava tamA. 1 upadhi pramukha je saMyama hetune, dhAre dharmane kAma; catura0 lajjAdika kAraNa paNa dAkhIyo, azanAdika jema jANa. catura0 2 mUcha parigraha jinavare bhAkhIyo, vRddha svabhAve re jeha; catura0 dharmAliMbana he te navi kahyo, saMyama guNa dhare jeha. catura0 3 gAmanagara kula gaNa bahu (saMgati-saMghanI) vasati vibhUSaNa deha; mamakArAdika yoge navi dhare, udaya svabhAvamAM teha. catura04 niMdA stuti rUse tuse nahi, navi varte para bhAva; catura) sukha duHkhe Apa svarUpa na pAlaTe karma prakRti citta lAva. catura0 5 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 zrAmaNyopaniSad mohamadana mada rAgathI vegaLA, trikaraNa zuddha AcAra; catura) ehavA suvihita je sukha anubhave jIvana mukti prakA(cA). catura0 6 para AzA naMdAsana je ache saMpUraNa sukha khANa; catura0 kaMcana kaMkara (kathira) strIgaNa tRNa samo bhava ziva sama vaDamAna. catura) 7 akiMcanya kahyo guNa bhAvathI mamakArAdi alepa; catura0 jAtya turaMga jima bhavya vibhUSaNe na dhare citta AkSepa. catura0 8 sahaja vinAzI pudgala dharma che kima hoye thirabhAva; catura jJAnavimala anubhava guNa ApaNo akSaya anaMta sabhAva. catura) 9 DhALa-10 (dUhA) teha akiMcana guNa thakI, hove nirmala zIla; kiMkara suranara tehanA, avicala pALe lIla. 1 saMkaTa nikaTa Ave nahi, jehane zIla sahAya; du:kha durgati daurbhAgya savi, pAtaka dUra palAya. 2 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad DhALa-10 brahmacarya dazamo kahojI, munivara kero dharma, sakala sukRtanuM sAra chejI, Iha parabhava lahe zarma, balihArI tehanI, zIla sugaMdhA sAdhu. 1 mAta-pitA dhana tehanAjI, dhana dhana tasa avatAra, viSayaviSe navi dhAriyAjI, anubhava amRta bhaMDAra. balihArI) 2 dArika vaikriya taNAjI, nava nava bheda aDhAra, kRta kAritane anumatejI, mana-vaca-kAya vicAra. ' balihArI) 3 saMjJAdika yoge karIjI, je hoya sahasa aDhAra, zIlaratha kahIe tehanejI, sajajhAyAdi vicAra. balihArI0 4 samiti guptine bhAvatAMjI, caraNa-karaNa pariNAma, Avazyaka paDilehaNAjI, aharniza kare (zahe) sAvadhAna. balihArI5 sAmAcArI dazavidhejI, IcchAdika cakravAla, padavibhAga nizIthAdikejI, ogha pramukha paranAla. balihArI0 6 sadAcAra ema dAkhIyejI, zIla sarUpe nAma, eNIpare trividha je dharejI, te guNa rayaNa nidhAna. balihArI) 7 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 zrAmaNyopaniSad te tribhuvana cUDA maNIjI, vizvataNA AdhAra, dravya-bhAva guNa rayaNanAjI, nidhi samaje aNagAra. balihArI) 8 jINa jINa bhAse (bhAva) virAgatAjI pAme daDhatA rUpa, trividha trividhe te AdarejI, atulabalI munibhUpa. balihArI, 9 jeNe saMyama ArAdhIyojI, karatale zivasukha tAsa, jJAnavimala caDhatI kaLAjI, pragaTe paramaprakAza. balihArI) 10 DhALa-11 | (dUhA). dhRti hAtho mana kIlikA, kSamA mAMkaDI jANa, karma dhAnyane pIsavA, bhAva gharaTTa zubha ANa. 1 e dazavidha munidharmano, bhAkhyo eha sakjhAya, ehane aMge ANatAM, bhavabhaya bhAvaTha jAya. 2 paramAnaMda vilAsamAM, ahanizi kare jhakola, ziva suMdarI aMke rame, karI kaTAkSa kalola. 3 DhALa-11 ehavA muniguNa rayaNanA dariyA, upazama rasa jala bhariyAjI, nayagamataTinI gaNa parivariyA, jinamAraga anusariyAjI. te tarIyA bhAI te tarIyA. 1 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 zrAmaNyopaniSad ati nirmAyapaNe kare kiriyA, dhana dhana tehanA pariyAjI, cheDe azubhaviyoge kiriyA, caraNa bhavana ThAkuriyAjI. te tarIyA) ra anizi samatA vanitA varIyA, parisahathI navi DariyAjI, hita zIkhuM bhavijana uddharIyA, krodhAdika savi TharIyAjI. te tarIyA) 3 zIla sannAhe je pAkharIyA, karma karyA khAkharIyAjI, jehathI avaguNa gaNa tharaharIyA, nikaTa teha na rahiyAjI. te tarIyA) 4 vIra vacana bhAkhe sAkarIyA, nahi AzA cAkarIyAjI, jJAnavimala prabhu jeNe zira dharIyA, tasa jasa jage vistarIyAjI. te tarIyA5 (kaLaza). ema dharma munivara taNo daza vidha kalyo zruta anusAra e, bhavi eka ArAdho sukha sAdho, jima lAho bhavapAra e. 1 zrI jJAnavimala sUrIMda pabhaNe, rahI surata caumAsa e, kavi sukha sAgara kahaNathI e, karyo ema abhyAsa e. 2 Adara karIne eka aMge, guNa ANavA khapa kare, bhavaparaMpara prabala sAgara, sahaja bhAve te tare. 3 ema guNa vizAlA kusumamAlA, jeha jana kaMThe Thare, te sayala maMgala kuzalakamalA, sujaza lIlA anubhave. 4 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad B zrI vIravimalajIkRta zramaNadharma sajjhAya sadgurune caraNe namI, huM to samarI sarasatI mAya re, kahuM sAdhu dharama davidha bhalo, je bhAkhyo zrI jinarAya re, nija dharama munIsara manabhalo. 1 jo maraNAMta duHkha koI dIye, paNa muni samatA rase jhIle re, khaMdhaka ziSya taNI pare, samayaMtre karma savi pIle re. nija0 2 88 bahuvaMdana stuti pUjA lahI, vi mAna muni ANe re, jAtyAdika mada savi parihare, bahu karma kuTuka phala jANe re. nija0 3 mAyAe tapa kiriyA kare, paNa pAme garbha anaMta re, e jinavANI jANI karI, muni mAyAno kare aMta re. nija0 4 jeNe duvidha parigraha pariharI, nirlobhadazA na saMbhALI re, vastra azanAdika IhAM dharI, teNe mugati melI ulALI re. nija0 5 dhannA kAkaMdI munivara pare, ghora tapa karI aMga gALo re, mamatA mAyA dUre tyajI, dharma pAMcamo nita ajuALo re. nija0 6 leI saMyama siMha taNI pere, muni siMha taNI pere pALe re, gajasukumAla taNI pa2e, dhyAnAnale karma prajALe. nija 7 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad 89 muni krodhAdika kAraNe, asatya vacana navi bhAkhe re, jinarAjanI ANA pALato, zivasukha amRtarasa cAkhe re. nija0 8 caubheda adatta muni pariharI, dharma AThamo aharniza pALe re, bhAva zauca amRtarasa jhIlatA, muni Atma guNa ajuANe re. nija) 9 je akSaya anaMta nija saMpadA, munipUrNAnaMdane bhAve re, te sahaja vinAsI pudgale, kiMcana mamatA navi lAve re. nija) 10 dharama dazame zIla sugaMdhithI, taje viSaya durgadha muni dUre re, tire anupama sukha te anubhave, anubhava rasaraMgane pUra re. _nija) 11 te sukha nahIM jaga surarAyane, te nahIM sukha rAjA rAya re, je munivara sukha anubhave, nitu sama-saMtoSa pasAya re. nija) 12 kahe vIra vimala e munivarU, dharma ArAdho thaI sUro re, bahu kuzala maMgala Iha parabhave, jima pAmo sukha bharapUro re. nija) 13 8 zrI kSemarAjajIkRta zramaNadharma sajhAya vIra niNaMde vidhizuM bhAkhyo, dazavidha yatidharma aMgojI, uttama sAdhe te nahi khaMDyo AdariyAM mana raMgojI. dazavidhayatidharma0 1 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 zrAmaNyopaniSad dazavidha yati dharma sudhI pALIe, je che jagamAMhi sArojI, jinavara bhASita hiyaDe dharIe, jema lahIye bhava pArojI. dazavidhayatidharma0 ra prathama kSamA je eNIpare Acaro, jehavI gajasukumAlojI, sIsa jalate kopa na Avyo, te muni namIye trikAlojI. dazavijayatidharma) 3 mAna thakI puNya jJAna na nIpaje, jema bAhubala rAyojI, te mUkI jaba cAlyo vAMdavA, taba kevala zrI pAyojI. dazavidhayatidharma0 4 mAyA pariharI-Agama citta dharI, karma kaSAya karI dUrojI, lakhaNA rUlI te nahu parihari, ratAM saMsAra na pUrojI. dazavidhayatidharma) 5 cotho lobha je mULa saMsArano, tehano karo parihArojI, aThThama narapati cAlyo sAtamI, uttamagati tenI hAryojI. dazavidhayatidharma0 6 tapa karIje kAyA niramalI, jema tarIke saMsArojI, vIra jinezvara zrImukha uccare, dhanya dhanno aNagAro jI. dazavidhayatidharma0 7 saMjama sattara bheda jANavo, savva AcarojI, tehano vistAra bahulo jANIye, AdarI lahIye pArojI. dazavidhayatidharma0 8 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad satya vacana savijana hitakArI, te para juo vicArojI, vasurAjA chaLI piDayo dekhatAM, uttama nahi AcArojI. dazavidhayatidharma0 9 91 zaucapaNe je sthAnaka AThamo, karma na loga lagArojI, navavidha parigraha navame parihira, Adirayo aNagArojI. dazavidhayatidharma0 10 dharma sarvamAM brahma vakhANIye, uttama tarUvara hoejI, navavADo je daDha karI rAkhaze, sAdhu ziromaNI soejI. dazavidhayatidharma0 11 jIva saMsAre manobaLa thoDalo, mahilA mohana velojI, jatana karavo jinavara dAkhave, kusaMga vicAra melojI. dazavidhayasi~dharma0 12 ehavI bhaviyaNa mana sudhe dharo, sAro saghaLA kAjojI, zivapura mAraga kIje DhUMkaDo, lahIe anaMtA rAjojI. dazavidhayatidharma0 13 kalaza dazamuninA dazama aMge, nAma mAtre uccaro, bhavodhi pravahaNa anopama vALI, karI duttara taro, zrI samaracaMdra sUrIza zIso, kSemarAja sadA kahe, je kare-karAve manasyuM bhAve, hele zivaramaNI vare. davidhayatidharma0 14 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 zrAmaNyopaniSad D zrI kAMtivijayajIkRta zramaNadharma sajhAya (rAga-AzAvarI-kaliMgaDo-bheravI) sAdhujana sAdhutA apanI sudhAro, Apa taro aru tAro sAdhunAAMkaNI krodhadavAnala tapata bujhAvo, zAMta sudhArasa ThAro, mAnamahAgiri ATha zikharIyo, mRdutA vaja viDAro. //nA/sAdhunI mAyA kapaTa vaMzoMkI jhADI, saralA ukharaNI ukhAro, zucitA tanamanavacanakI kara lo, jIvana pAvana pAro. rAsAdhuONI. tRSNA nadImeM jagajana bUData, muktibhAva tuma tAro, dvAdazavidha tapa japa ArAdhana, samatAmRta chaTakAro. _//3IsAdhuOA saMjamapada zivapadako dAtA, gurugama jJAna vicAro, satya vANI mahAvIra vakhANI, muni mahAvrata zaNagAro. /4llsAdhu kiMcana saMcana munigaNa vaMcana, tana mana vacana viTAro, ratipati mAro brahmavrata dhAro, bhavodadhi lelo kinAro. | sAdhuvanI dazavidha yatiguNa joga jagAvo. AtamarAma ujAro. kAMtivijaya guru caraNa kamalameM, vaMdata vAra hajAro. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad (pariziSTa-1) zramaNa dharmoH AtmazuddhinuM soga rasAyaNa zramaNajIvanamAM pAMca mahAvrata pachI daza zramaNadharmonuM sthAna Ave che : vaya-samAdhane... caraNasittarIno eka pramukha bhAga che daza zramaNadharmo. pAMca mahAvratanI vADa lagAvyA pachI emAM vAvavAnuM - ucheravAnuM je che te A kSamA, mRdutA, RjutA Adi dharmo ja. bauddha paraMparAe A dharmone daza pAramitA gaNAvI che. pAramitA eTale pAra pahoMcADanAra paribaLo. jayAre A daze ya guNo pUrepUrA vikasita thaze tyAre jIvAtmAne nirvANanI upalabdhi thaze. rasAyaNo puSTi-pariSkAra-parivartananuM kAma karatAM hoya che. kSamAdi dharmo AtmAmAM e ja kAma kare che. AtmAne puSTa kare che ane enuM rUpAMtara karatAM karatAM ene paramAtmA banAve che. e daramyAna tenI pravartamAna sthitimAM adbhuta pariSkAra lAvI enA jIvanane pUjyapAvana - prazAMta banAvI de che. A dharmo zramaNanA jIvanadhyeya-jIvanAdarza to che ja kiMtu jIvamAMgalyanA paNa saMvAhaka che e paNa zAstroe cokhkhA zabdomAM kahyuM che. pAkSikasUtranA prAraMbhe kahevAyuM che : Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad mama maMgalamarihaMtA siddhA sAhU suaM ca dhammo a / khaMtI guttI muttI ajjavayA maddavaM ceva // A gAthA phoDa pADIne kahe che ke A dharmo arihaMto ane siddho ane sAdhunI jema - emanI joDAjoDa bese evA maMgaLakArako che. dharmanuM zaraNa eTale kSAMti-mArdavaArjava jevA dharmaguNonuM zaraNa. e vaMchita pUre, kAma sudhAre ane mAna vadhAre evA dharmanA aMgo che. vartamAnane vardhamAna kare evA che. 94 zramaNa A dharmone Azare, IzAre ane aNasAre jIve che. e zramaNonI jIvanarIti che, jIvanazailI che, jIvananIti che. e ja zramaNonI otha che, mUDI che ane zramaNa jIvananAM maMDANa paNa enA upara ja hoya. vartamAnakALe zramaNo anyAnya AdhAro zodhavA sAdhavA tarapha jhUkatA jaNAya che, tenuM kAraNa A saddhara AdhAra sAMpaDyA nathI e ja hoI zake. jema saMgItakArano AdhAra saMgIta ja hoya, citrakArano AdhAra citrakaLA ja hoya. sAco sAhityakAra 'he kalama, huM tAre khoLe chuM' ema kahIne sAhityanI sevA kare. zramaNa A zramaNadharmone khoLe zIza jhukAve. zramaNanuM zramaNatva A dharma thakI che. zramaNane A ja joIe, zramaNa AmAM ja AgaLa vadhavA cAhe, zramaNa AmAM ja rAjI rahe. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad 95 samA dhamma rasAyA A mahAna dharmonuM mahimAgAna kare che. zramaNapuMgava vi. dharmadhuraMdharasUrijIe A dharmone joI-jANI-pichANI-mANIne je kahyuM che te mahattvanuM ja hoya. AnA vAcana-manana-paThana thakI zramaNone manavacana-jIvanamAM A dharmo khUba khUba pratiSThA - be ya arthamAM - prApta kare ane e rIte zramaNadharmano jayajayakAra thAya evI abhilASA. upA. bhuvanacaMdra viramagAma mA.va. 1, 2065 - samaNadhamma rasAyaNamAMthI sAbhAra Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad (pariziSTa svAmikArtikeyAnuprekSA jo rayaNa-ttaya-jutto khamAdi-bhAvehi~ pariNado NiccaM / savvattha vi majjhattho so sAhU bhaNNade dhammo // 392 // so ceva daha-payAro khamAdi-bhAvehi~ suppasiddhehiM / te puNu bhaNijjamANA muNiyavvA parama-bhattIe // 393 / / koheNa jo Na tappadi sura-Nara-tiriehi kIramANe vi / uvasagge vi raudde tassa khamA NimmalA hodi // 394 // uttama-NANa-pahANo uttama-tavayaraNa-karaNa-sIlo vi / appANaM jo hIladi maddava-rayaNaM bhave tassa // 395 / / jo ciMtei Na vaMkaM Na kuNadi vaMkaM Na jaMpade vaMkaM / Na ya govadi Niya-dosaM ajjava-dhammo have tassa // 396 / / sama-saMtosa-jaleNaM jo dhovadi tivva-loha-mala-puMjaM / bhoyaNa-giddhi-vihINo tassa sauccaM have vimalaM // 397 // jiNa-vayaNameva bhAsadi taM pAledaM asakamANo vi / vavahAreNa vi. aliyaM Na vadadi jo saccavAI so // 398 // jo jIva-rakkhaNa-paro gamaNAgamaNAdi-savva-kajjesu / taNa-chedaM pi Na icchadi saMjama-dhammo have tassa // 399 // iha-para-loya-suhANaM Niravekkho jo karedi sama-bhAvo / vivihaM kAya-kilesaM tava-dhammo Nimmalo tassa // 400 / Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97 zrAmaNyopaniSad jo cayadi miTTha-bhojjaM uvayaraNaM rAya-dosa-saMjaNayaM / vasadiM mamatta-heduM cAya-guNo so have tassa // 401 // ti-viheNa jo vivajjadi ceyaNamiyaraM ca savvahA saMgaM / loya-vavahAra-virado NiggaMthattaM have tassa // 402 // jo pariharedi saMgaM mahilANaM Neva passade rUvaM / kAma-kahAdi-NirIho Nava-viha-baMbhaM have tassa // 403 // jo Navi jAdi viyAraM taruNiyaNa-kaDakkha-bANa-viddho vi| so ceva sUra-sUro raNa-sUro No have sUro // 404 / / eso daha-ppayAro dhammo daha-lakkhaNo have NiyamA / aNNo Na havadi dhammo hiMsA suhumA vi jatthatthi // 405 // hiMsAraMbho Na suho deva-NimittaM gurUNa kajjesu / hiMsA pAvaM ti mado dayA-pahANo jado dhammo // 406 / / deva-gurUNa NimittaM hiMsA-sahido vi hodi jadi dhammo / hiMsA-rahido dhammo idi jiNa-vayaNaM have aliyaM // 407 // idi eso jiNa-dhammo aladdha-puvvo aNAi-kAle vi / micchatta-saMjudANaM jIvANaM laddhi-hINANaM // 408 // ede daha-ppayArA pAvaM-kammassa NAsayA bhaNiyA / puNNassa ya saMjaNayA para puNNatthaM Na kAyavvA // 409 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad (pariziSTa-7) padmanandi-paJcaviMzatiH amalavipulavitteruttamA sA kSamAdau zivapathapathikAnAM satsahAyatvameti // 82 // zrAmaNyapuNyataruruccaguNaughazAkhApatraprasUnanicito'pi phalAnyadattvA / yAti kSayaM kSaNata eva ghanograkopadAvAnalAt tyajata taM yatayo 'tidUram // 83 // tiSThAmo vayamujjvalena manasA rAgAdidoSojjhitAH lokaH kiMcidapi svakIyahRdaye svecchAcaro manyatAm / sAdhyA zuddhirihAtmanaH zamavatAmatrApareNa dviSA mitreNApi kimu svaceSTiphalaM svArthaH svayaM lapsyate // 84 // doSAnAghuSya loke mama bhavatu sukhI durjanazceddhanArthI tatsarvasvaM gRhItvA ripuratha sahasA jIvitaM sthAnamanyaH / madhyasthastvevamevAkhilamiha jagajjAyatAM saukhyarAziH matto mAbhadasaukhyaM kathamapi bhavinaH kasyacitpatkaromi // 85 // kiM jAnAsi na vItarAgamakhilatrailokyacUDAmaNiM kiM taddharma samAzritaM na bhavatA kiM vA na loko jaDaH / mithyAgbhirasajjanairapaTubhiH kiMcitkRtopadravAt yatkarmArjanahetumasthiratayA bAdhAM mano manyase // 86 // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad dharmAGgametadiha mArdavanAmadheyaM jAtyAdigarvaparihAramuzanti santaH / taddhAryate kimuta bodhadRzA samastaM svapnendrajAlasadRzaM jagadIkSamANaiH // 87 // kAsthA sadmani sundare'pi parito dandahyamAnAgnibhiH kAyAdau tu jarAdibhiH pratidinaM gacchatyavasthAntaram / ityAlocayato hRdi prazaminaH zazvadvivekojjvale garvasyAvasaraH kuto'tra ghaTate bhAveSu sarveSvapi // 88 // hRdi yattadvAci bahiH phalati tadevArjavaM bhavatyetat / dharmo nikRtiradharmo dvAviha surasadmanarakapathau // 89 / / mAyitvaM kurute kRtaM sakRdapi cchAyAvighAtaM guNeSvAjAteryamino'jiteSviha guruklezaiH samAdiSvalam / sarve tatra yadAsate'tinibhRtAH krodhAdayastattvatastatpApaM bata yena durgatipathe jIvazciraM bhrAmyati // 90 // svaparahitameva munibhirmitamamRtasamaM sadaiva satyaM ca / vaktavyaM vacanamatha pravidheyaM dhIdhanairmonam // 11 // sati santi vratAnyeva sUnRte vacasi sthite / bhavatyArAdhitA sadbhirjagatpUjyA ca bhAratI // 92 // AstAmetadamutra sUnRtavacAH kAlena yallapsyate sadbhUpatvasuratvasaMsRtisaritpArAptimukhyaM phalam / yatprApnoti yazaH zazAGkavizadaM ziSTeSu yanmAnyatAM tatsAdhutvamihaiva janmani paraM tatkena saMvarNyate // 93 // . Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrAmaNyopaniSad yatparadArArthAdiSu jantuSu niHspRhamahiMsakaM cetaH / duzchedyAntarmalahattadeva zaucaM paraM nAnyat // 94 // gaGgAsAgarapuSkarAdiSu sadA tIrtheSu sarveSvapi snAtasyApi na jAyate tanubhRtaH prAyo vizuddhiH parA / mithyAtvAdimalImasaM yadi mano bAhye'tizuddhodakaidhautaH kiM bahuzo'pi zuddhyati surApUraprapUrNo ghaTaH // 95 // jantukRpAditamanasaH samitiSu sAdhoH pravartamAnasya / prANendriyaparihAraM saMyamamAhurmahAmunayaH // 96 // mAnuSyaM kila durlabhaM bhavabhRtastatrApi jAtyAdayasteSvevAptavacaH zrutiH sthitiratastasyAzca dRgbodhane / prApte te atinirmale api paraM syAtAM na yenojjhite svarmokSakaphalaprade sa ca kathaM na zlAghyate saMyamaH // 97 // karmamalavilayahetorbodhadRzA tapyate tapaH proktam / tad dvedhA dvAdazadhA janmAmbudhiyAnapAtramidam // 98 // kaSAyaviSayodbhaTapracurataskarogho haThAt tapa:subhaTatADito vighaTate yato durjayaH / ato hi nirupadravazcarati tena dharmazriyA yatiH samupalakSitaH pathi vimuktipuryAH sukham // 19 // mithyAtvAderyadiha bhavitA duHkhamugraM tapobhyo jAtaM tasmAdudakakaNikaikeva sarvAbdhinIrAt / stokaM tena prabhavamakhilaM kRcchralabdhe naratve yadyetarhi skhalati tadaho kA kSatirjIva te syAt // 100 // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad vyAkhyA yat kriyate zrutasya yataye yaddIyate pustakaM sthAnaM saMyamasAdhanAdikamapi prItyA sadAcAriNA / sa tyAgo vapurAdinirmamatayA no kiMcanAste yaterAkiMcanyamidaM ca saMsRtiharo dharmaH satAM saMmataH // 101 // vimohA mokSAya svahitaniratAzcArucaritAH 101 gRhAdi tyaktvA ye vidadhati tapaste'pi viralAH / tapasyanto'nyasminnapi yamini zAstrAdi dadataH sahAyAH syurye te jagati yatayo durlabhatarA: paraM matvA sarvaM parihRtamazeSaM zrutavidA vapuHpustAdyAste tadapi nikaTaM cediti matiH / mamatvAbhAve tatsadapi na sadanyatra ghaTate jinendrAjJAbhaGgo bhavati ca haThAtkalmaSamRSeH yatsaMgAdhArametaccalati laghu ca yattIkSNaduHkhaughadhAraM mRtpiNDIbhUtabhUtaM kRtabahuvikRtibhrAnti saMsAracakram | tA nityaM yanmumukSuryatiramalamati: zAntamohaH prapazyejjAmIH putrIH savitrIriva hariNadRzastatparaM brahmacaryam // 104 // aviratamiha tAvatpuNyabhAjo manuSyAH hRdi viracitarAgAH kAminInAM vasanti / kathamapi na punastA jAtu yeSAM tadaGghrI pratidinamatinamrAste'pi nityaM stuvanti // 102 // // 103 // // 105 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrAmaNyopaniSad vairAgyatyAgadArudvayakRtaracanA cArunizreNikA yaiH pAdasthAnairudArairdazabhiranugatA nizcalairjJAnadRSTeH / / yogyA syAdArurukSoH zivapadasadanaM gantumityeSu keSAM no dharmeSu trilokIpatibhirapi sadA stUyamAneSu hRSTiH // 106 / / niHzeSAmalazIlasadguNamayImatyantasAmyasthitAM vande tAM paramAtmanaH praNayinI kRtyAntagAM svasthatAm / yatrAnantacatuSTayAmRtasarityAtmAnamantargataM na prApnoti jarAdiduHsahazikhaH saMsAradAvAnalaH // 107 // AyAte'nubhavaM bhavArimathane nirmuktamUrtyAzraye zuddhe'nyAdazi-somasUryahutabhukkAnteranantaprabhe / yasminnastamupaiti citramacirAnniHzeSavastvantaraM tadvande vipulapramodasadanaM cidrUpamekaM mahaH // 108 // jAtiryAti na yatra yatra ca mRto mRtyurjarA jarjarA jAtA yatra na karmakAyaghaTanA no vAg na ca vyAdhayaH / yatrAtmaiva paraM cakAsti vizadajJAnaikamUrtiH prabhunityaM tatpadamAzritA nirupamAH siddhAH sadA pAntu vaH // 109 // parakkamijjA tavasaMjamammi Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad 103 pariziSTa-8) dazalakSaNadharma-pUjA (mahAkavi-raighU-kRtA) uttama-kSAntikAdyanta-brahmacarya-sulakSaNam / sthApayeddazadhA dharmamuttamaM jinabhASitam // 1 // OM hrIm uttamakSamAdidazalakSaNadharma ! atra avatara avatara saMvauSaT / OM hIm uttamakSamAdidazalakSaNadharma ! atra tiSTha tiSTha ThaH ThaH / OM hrIm uttamakSamAdidazalakSaNadharma ! atra mama sannihito bhava bhava vaSaT / prAleya-zaila-zuci-nirgata-cAru-toyaiH zItaiH sugandha-sahitairmuni-citta-tulyaiH / sampUjayAmi dazalakSaNa-dharmamekaM saMsAra-tApa-hananAya zamAdiyuktam // 2 // OM hrIm uttamakSamAmArdavArjavazaucasatyasaMyamatapastyAgAkiMcanyabrahmacaryadharmebhyo janmajarAmRtyuvinAzanAya jalaM nirvapAmIti svAhA / zrIcandanairbahula-kuMkuma-candra-mitraiH saMvAsa-vAsita-dizA-mukha-divya-saMsthaiH / sampUjayAmi daza-lakSaNa-dharmamekaM saMsAra-tApa-hananAya zamAdiyuktam // 3 // OM hrIm uttamakSamAdidazadharmAMgAya saMsAra-tApavinAzanAya candanaM nirvapAmIti svAhA / Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrAmaNyopaniSad zAlIya-zuddha-saralAmala-puNya-pujaiH ramyairakhaNDa-zazalAJchana-rUpa-tulyaiH / sampUjayAmi daza-lakSaNa-dharmamekaM saMsAra-tApa-hananAya zamAdiyuktam // 4 // OM hrIm uttamakSamAdidazadharmAMgAya akSayapadaprAptaye akSataM ni. svAhA / mandAra-kunda-bakulotpala-pArijAtaiH ... puSpaiH sugandha-surabhIkRtamUrdhvalokaiH / / sampUjayAmi daza-lakSaNa-dharmamekaM saMsAra-tApa-hananAya zamAdiyuktam // 5 // OM hIm uttamakSamAdidazadharmAMgAya kAmabANavidhvaMsanAya puSpaM nirvapAmIti svAhA / atyuttamaiH SaD-rasAdika-sadyajAtair naivedyakaizca paritoSita-bhavya-lokaiH / sampUjayAmi daza-lakSaNa-dharmamekaM saMsAra-tApa-hananAya zamAdiyuktam // 6 // OM hrIm uttamakSamAdidazadharmAMgAya kSudhArogavinAzanAya naivedyaM nirvapAmIti svAhA / dIpairvinAzita-tamotkararuddha-netraiH karpUra-varti-jvalitojjvala-bhAjanasthaiH / sampUjayAmi daza-lakSaNa-dharmamekaM saMsAra-tApa-hananAya zamAdiyuktam // 7 // OM hrIm uttamakSamAdidazadharmAMgAya mohAndhakAravinAzanAya dIpaM nirvapAmIti svAhA / Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ____ 105 105 zrAmaNyopaniSad kRSNAguru-prabhRti-sarva-sugandha-dravyai dhUpaistirohita-dizA-mukha-divya-dhUmaiH / sampUjayAmi daza-lakSaNa-dharmamekaM saMsAra-tApa-hananAya zamAdiyuktam // 8 // ___ OM hrIm uttamakSamAdidazadharmAMgAya duSTASTakarmadahanAya dhUpaM nirvApAmIti svAhA / pUgairlavaGga-kadalI-phala-nArikelair hRd-ghrANa-netra-sukhadaiH ziva-dAna-dakSaiH / sampUjayAmi daza-lakSaNa-dharmamekaM saMsAra-tApa-hananAya zamAdi-yuktam // 9 // ___OM hrIm uttamakSamAdidazadharmAMgAya mokSaphalaprAptaye phalaM nirvapAmIti svAhA / pAnIya-svaccha-hari-candana-puSpa-sAraiH zAlIya-tandula-nivedya-sucandra-dIpaiH / dhUpaiH phalAvali-vinirmita-puSpa-gandhaiH puSpAJjalIbhiriha dharmamahaM samarce // 10 // OM hrIm uttamakSamAmArdavArjavazaucasatyasaMyamatapastyAgAkiMcanyabrahmacaryadharmebhyo'narghyapadaprAptaye'yaM nirvapAmIti svAhA / sasanehI pyArA re saMyama kaba hI mile ??? Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zrAmaNyopaniSad aMga-pUjA kSamAdharmaH kopAdi-rahitAM sArAM sarvasaukhyAkarAM kSamAm / pUjayA parayA bhaktyA pUjayAmi tadAptaye // 1 // OM hrIm uttamakSamAdidazadharmAMgAya namaH jalAdyayaM nirvapAmIti svAhA / uttama-khama maddau ajjau saccau, puNu saucca saMjamu sutu| cAu vi AkiMcaNu bhava-bhaya-vaMcaNu baMbhaceru dhammu ji akhau // 2 // uttama-khama tilloyaha sArI, uttama-khama jammodahitArI / uttama khama rayaNattaya-dhArI, uttama-khama duggai-duha-hArI // 3 // uttama-khama guNa-gaNa-sahayArI, uttama-khama munniviNd-piyaarii| uttama-khama buhayaNa-ciMtAmaNi, uttama-khama saMpajjai thira-maNi // 4 // uttama-khama mahaNijja sayalajaNi, uttama-khama micchtt-tmo-mnni| jahiM asamatthahaMdosu khamijjai, jahiM asamatthahaM Nau rUsijjai // 5 // jahiM AkosaNa vayaNa sahijjai, jahiM para-dosuNa jaNi bhaasijji| jahiM ceyaNa-guNa citta dharijjai, tahiM uttama-khama jiNe kahijjai // 6 // ghattA iya uttama-khama-juya Nara-sura-khaga-Nuya kevalaNANu lahevi thiru / huya siddha NiraMjaNu bhava-duha-bhaMjaNu agaNiya-risi-puMgava ji ciru // 7 // OM hrIm uttamakSamAdidazadharmAMgAya pUrNAya~ nirvapAmIti svAhA / Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 zrAmaNyopaniSad mArdavadharmaH tyakta-mAnaM sukhAgAraM mArdavaM kRpayAnvitam / pUjayA parayA bhaktyA pUjayAmi tadApyate // 1 // OM hIm uttamakSamAdidazadharmAMgAya namaH jalAdyayaM nirvapAmIti svAhA / maddau bhava-maddaNu mANa-NikaMdaNu daya-dhammahu mUla ji vimalu / savvahaM hiyayArau guNa-gaNa-sArau tisahu vau saMjama sahalu // 2 // maddau mANa-kasAya-vihaMDaNu, maddau paMciMdiya-maNa-daMDaNu / maddau dhamme karuNA-vallI, pasarai citta-mahIhiM NavallI // 3 / / maddau jiNavara-bhatti payAsai, maddau kumai-pasaru NiNNAsai / maddaveNa bahuviNaya pavaTTai, maddaveNa jaNavairu uhaTTai // 4 // maddaveNa pariNAma-visuddhI, maddaveNa vihu loyahaM siddhI / maddaveNa do-vihu tau sohai, maddaveNa Naru tijagu vimohai // 5 // maddau jiNa-sAsaNa jANijjai, appA-para-sarUva bhAvijjai / maddau dosa asesa NivArai, maddau jamma-uahi uttArai // 6 // sammaddasaMNa-aMgu maddau pariNAmu ji muNahu / iya pariyANi vicitta maddau dhammu amala thuNahu // 7 // OM hrIm uttamakSamAdidazadharmAMgAya pUrNAr2yA nirvapAmIti svAhA / Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrAmaNyopaniSad ArjavadharmaH ArjavaM svarga-sopAnaM kauTilyAdivivarjitam / pUjayA parayA bhaktyA pUjayAmi tadAptaye // 1 // OM hIM parabrahmaNe ArjavadharmAMgAya namaH jalAdyayaM nirvapAmIti svaahaa| dhammahu vara-lakkhaNu ajjau thira-maNu duriya-vihaMDaNu suha-jaNaNu / taM ittha ji kijjai taM pAlijjai taM NisuNijjai khaya-jaNaNu // 2 // jArisu maNi-ciMtijjai, tArisu aNNahaM puNu bhAsijjai / kijjai puNu tArisu suha-saMcaNu, taM ajjau guNa muNahu avaMcaNu // 3 // mAyA-sallu maNahu NissArahu, ujjau dhammu pavittu viyArahu / vau tau mAyAviyahu Niratthau, ajjau siva-pura-paMthahu stthu||4|| jattha kuDila pariNAmu jaijjai, tahiM ajjau dhammu ji saMpajjai / daMsaNa-NANa sarUva akhaMDau, prm-atiNdiy-sukkh-krNddu||5|| appiM appau bhAvahu taraMDau, erisu ceyaNa-bhAva payaMDau / so puNu ajjau dhamme labbhai, ajjaveNa vairiya-maNu khubbhai // 6 // ghattA ajjau paramappau gaya-saMkappau cimmittu ji sAsau abhau / taM Niru jAijjai saMsau hijjai pAvijjai jihiM acl-pu||7|| OM hIM parabrahmaNe uttamArjavadharmAgAya pUrNAya~ nirvapAmIti svAhA / Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 zrAmaNyopaniSad satyadharmaH asatya-dUragaM satyaM vAcA sarva-hitAvaham / pUjayA parayA bhaktyA pUjayAmi tadAptaye // 1 // OM hIM parabrahmaNe satyadharmAMgAya namaH jalAdyayaM nirvapAmIti svAhA / daya-dhammahu kAraNu dosa-NivAraNu iha-bhavi para-bhavi sukkhyru| saccu ji vayaNullau bhuvaNi atullau bolijjai vIsAsadharu // 2 // saccu ji savvahaM dhammahaM pahANu, saccu ji mahiyali garuu vihANu / saccu ji saMsAra-samudda-seu, saccu ji savvahaM maNa-sukkha-heu // 3 // sacceNa ji sohai maNuva-jammu, sacceNa pavittau puNNa-kammu / sacceNa sayala guNa-gaNa mahaMti, sacceNa tiyasa sevA vahati // 4 // sacceNa aNuvvaya-mahavvayAI, sacceNa viNAsai AvayAI / hiya-miya bhAsijjai Nicca bhAsa, Na vi bhAsijjai para-duha-payAsa // 5 // para-bAhA-yaru bhAsahu ma bhavvu, saccu ji taM chaMDahu vigaya-gavyu / saccu ji paramappau atthi ikku, so bhAvahu bhava-tama-dalaNa-akku // 6 // rudhijjai muNiNA vayaNa-gutti, jaM khaNi phiTTai saMsAra-atti // 7 // Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 lA // 1. zrAmaNyopaniSad ghattA saccu ji dhamma-phaleNa kevalaNANu lahei jaNu / taM pAlahu bho bhavva bhaNahu ma aliyau iha vayaNu // 8 // ___ OM hrIM parabrahmaNe satyadharmAMgAya pUrNAr2yA nirvapAmIti svAhA / zaucadharmaH zaucaM lobha-vinirmuktaM mukti-zrI-citta-raJjakam / pUjayA parayA bhaktyA pUjayAmi tadAptaye ___ OM hIM parabrahmaNe uttamazaucadharmAGgAya namaH jalAdyayaM nirvapAmIti svAhA / sauccu ji dhammaMgau taM ji abhaMgau bhiNNaMgau uvaogamau / jara-maraNa-viNAsaNu tijagapayAsaNu jhAijjai aha-Nisi ji dhue // 2 // dhamma sauccu hoi maNa-suddhie~, dhamma sauccu vynn-dhnn-giddhieN| dhamma sauccu kasAya ahAveM, dhamma sauccu Na lippai pAveM // 3 // dhamma sauccu lohu vajaMtau, dhamma sauccu sutava-pahi jNtu| dhamma sauccu baMbha-vaya-dhAraNi, dhamma sauccu mayaTTha-NivAraNi // 4 // dhamma sauccu jiNAyama-bhaNaNe, dhamma sauccu saguNa-aNumaNaNe / dhamma sauccu salla-kaya-cAe, dhamma sauccu ji NimmalabhAe // 5 // ahavA jiNavara-pujja-vihANe, __Nimmala-phAsuya-jala-kaya-hANe / taM pi sauccu gihatthahaM bhAsiu, ___Na vi muNivarahaM kahiu loyAsiu // 6 // Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad ghattA bhava muNivi aNiccau dhamma sauccau pAlijjai eyaggamaNi / suha - magga - sahAyau siva-paya-dAyau aNNu ma ciMtaha kiM pi khaNi 111 11011 OM hrIM parabrahmaNe uttamazaucadharmAMgAya pUrNArghyaM nirvapAmIti svAhA / saMyamadharmaH dayADhyaM saMyamaM muktikartAraM svecchayAtigam / pUjayA parayA bhaktyA pUjayAmi tadAptaye 11211 OM hrIM parabrahmaNe uttamasaMyamadharmAMgAya namaH jalAdyarghyaM nirvapAmIti svAhA / saMjamu jaNi dullahu taM pAvillahu jo chaMDai puNu mUDhamai / so bhamai bhavAvali jara - maraNAvali kiM pAvesa - puNu sui // 2 // saMjamu paMciMdiya-daMDaNeNa, saMjamu ji kasAya - vihaMDaNeNa / saMjamu duddhara-tava-dhAraNeNa, saMjamu rasa- cAya - viyAraNeNa // 3 // saMjamu uvavAsa-vijaMbhaNeNa, saMjamu maNa - pasarahaM thaMbhaNeNa / saMjamu guru- kAya - kilesaNeNa, saMjamu parigaha - gaha- cAyaNeNa // 4 // saMjamu tasa - thAvara - rakkhaNeNa, saMjamu sattattha - parikkhaNeNa / saMjamu taNu-joya - NiyaMtaNeNa, saMjamu bahu-gamaNu cataeNa ||5|| saMjamu aNukaMpa kuNaMtaraNa, saMjamu paramattha- viyAraNeNa / saMjamu posai daMsaNahaM paMthu, saMjamu Nicchaya Niru mokkha-paMthu // 6 // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrAmaNyopaniSad saMjamu viNu Nara-bhava sayalu suNNu, saMjamu viNu duggai ji uvavaNNu / saMjamu viNu ghaDiya ma ikka jAu, saMjamu viNu vihaliya atthi Au // 7 // ghattA iha-bhavi para-bhavi saMjamu saraNu hujjau jiNaNAheM bhaNiu / duggai-sara-sosaNa-khara-kiraNovama jeNa bhavAli visamu haNiu // 8 // OM hIM parabrahmaNe uttama-saMyamadharmAMgAya pUrNArghya nirvAmIti svAhA / tapodharmaH kAmendriyadamaM sAraM tapaH karmArinAzanam / pUjayA parayA bhaktyA pUjayAmi tadAptaye // 1 // OM hIM parabrahmaNe uttamatapodharmAMgAya nama: jalAdyarthya nirvapAmIti svAhA / Nara-bhava pAveppiNu tacca muNeppiNu khaMcivi paMciMdiya samaNu / Nivveu pamaMDivi saMgai chaMDivi tau kijjai jAevi vaNu // 2 // taM tau jahiM parigahu chaMDijjai, taM tau jahiM mayaNu ji khaMDijjai / taM tau jahiM NaggattaNu dIsai, taM tau jahiM girikaMdari Nivasai // 3 // taM tau jahiM uvasagga sahijjai, taM tau jahiM rAyAI jiNijjai / taM tau jahiM bhikkhai bhuMjijjai, sAvaya-geha kAli Nivasijjai // 4 // Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad taM tau jattha samidi paripAlaNu, taM tau gutti - ttayahaM NihAla / taM tau jahiM appAparu bujjhiu, taM tau jahiM bhava-mANu ji ujjhiu taM tau jahiM sasarUva muNijjai, taM tau jahiM kammahaM gaNu khijjai / taM tau jahiM sura bhatti payAsai, pavayaNattha bhaviyaNahaM pabhAsai jeNa taveM kevalu uppajjai, sAsaya sukkhu Nicca saMpajjai / taM tau jahiM Niya rUva payAsai, sAsaya paramasukkhu jahiM bhAsai ghattA bAraha - vihu tau varu duggai pariharu taM pUjijjai thiramaNiNA / maccharu mau chaMDivi karaNaI daMDivi 113 11411 // 6 // // 7 // taM pi dharijjai gauraviNA 11211 OM hrIM parabrahmaNe uttamatapodharmAMgAya pUrNArghyaM nirvapAmIti svAhA / Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrAmaNyopaniSad tyAgadharmaH tyaktasaMgaM mudAtyantaM tyAgaM sarvasukhAkaram / pUjayA parayA bhaktyA pUjayAmi tadAptaye // 1 // OM hrIM parabrahmaNe uttamatyAgadharmAMgAya namaH jalAdyayaM nirvapAmIti svAhA / cAu vi dhammaMgau taM ji abhaMgau Niyasattie bhattie jaNahu / / pattahaM supavittahaM tava-guma-juttahaM paragai-saMbalu taM muNahu // 2 // cAe avaguNa-gaNu ji uhaTTai, cAe Nimmala-kitti pavaTTai / cAe vayariya paNamai pAe, cAe bhogabhUmi suha jAe // 3 // cAe vihijjai Nicca vi viNae, suhavayaNaI bhAseppiNu paNae / abhayadANu dijjai pahilArau, jimi NAsai parabhava duhayArau // 4 // satthadANu vIjau puNa kijjai, Nimmala NANu jeNa pAvijjai / osahu dijjai roya-viNAsaNu, __kaha vi Na pecchai vAhi-payAsaNu // 5 // AhAreM dhaNa-riddhi pavaTTai, cauvihu cAu ji ehu pavaTTai / ahavA duTTha-viyappahaM cAeM, cAu ji ehu muNahu samavAeM // 6 // ghattA duhiyahaM dijjai dANu kijjai mANu ji guNiyaNahaM / daya bhAviyai abhaMga daMsaNu ciMtijjai maNahaM // 7 // OM hIM parabrahmaNe uttamatyAgadharmAMgAya pUrvArdhya nirvapAmIti svAhA / Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad 115 AkiMcanyadharmaH AkiMcanyaM mamatvAdi kRtadUraM sukhAkaram / pUjayA parayA bhaktyA pUjayAmi tadAptaye // 1 // OM hIM parabrahmaNe uttamAkiJcanyadharmAMgAya namaH jalAdyayaM nirvapAmIti svaahaa| AkiMcaNu bhAvahu appara jhAvahu, dehahu bhiNNau NANamau / Niruvama gaya-vaNNau, suha-saMpaNNau parama atiMdiya vigayabhau // 2 // AkiMcaNu vau saMgaha-Nivitti, AkiMcaNu vau suhajhANa-satti / AkiMcaNu vau viyaliya-mamatti, AkiMcaNu rayaNa-ttaya-pavitti // 3 // AkiMcaNu AuMciyai cittu, pasaraMtau iMdiya-vaNi vicittu / AkiMcaNu dehahu Neha cattu, AkiMcaNu jaM bhava-suha virattu // 4 // tiNamittu pariggahu jattha Natthi, AkiMcaNu so NiyamaiNa asthi / appApara jattha viyAra-satti, payaDijjai jahiM parameTThi-bhatti // 5 // chaMDijjai jahiM saMkappa duTu, bhoyaNu vaMchijjai jahiM aNiTTha / AkiMcaNu dhammu ji ema hoi, taM jhAijjai Niru ittha loi // 6 // ehu ji pahAveM laddhasahAveM titthesara siva-Nayari gayA / gaya-kAma-viyArA puNa risi-sArA vaMdaNijja te teNa sayA // 7 // OM hIM parabrahmaNe uttamAkiMcanyadharmAgAya pUrNAya~ nirvapAmIti svAhA / Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrAmaNyopaniSad brahmacaryadharmaH strItyaktaM trijagatpUjyaM brahmacaryaM guNArNavam / pUjayA parayA bhaktyA pUjayAmi tadAptaye // 1 // OM hrIM parabrahmaNe uttamabrahmacaryadharmAMgAya namaH jalAdyaya~ nirvapAmIti svaahaa| baMbhavvau duddharu dhArijjai varu pheDijjai visayAsa Niru / tiya-sukkhaiM rattau maNa-kari-mattau taM ji bhavva rakkhehu thiru // 2 // cittabhUmi mayaNu ji uppajjai, teNa ji pIDiu karai akajjai / tiyahaM sarIraiM jiMdaI sevai, Niya-para-NAri Na mUDhau veyai // 3 // NivaDai Nirai mahAduha bhuMjai, jo hINu ji baMbhavvau bhaMjai / iya jANeppiNu maNa-vaya-kAeM, baMbhaceru pAlahu aNurAeM // 4 // teNa sahu ji labbhai bhavapArau, baMbhaya viNu vau tau ji asaaru| baMbhavvaya viNu kAyakileso, vihala sayala bhAsiyai jiNeso // 5 // bAhira pharasiMdiya suha rakkhara, parama baMbhu AbhiMtari pekkhu| eNa uvAeM labbhai siva-haru, ima raidhU bahu bhaNai viNayayaru // 6 // ghattA jiNaNAha mahijjai muNi paNamijjai dahalakkhaNu pAliyai Niru / bho khemasIha-suya bhavva viNayajuya holuva maNa iha karahu thiru // 7 // OM hIM parabrahmaNe uttamabrahmacaryadharmAgAya pUrNAya~ nirvapAmIti svAhA / Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 zrAmaNyopaniSad (pariziSTa-6 dazalakSaNadharma-pUjA (paM. dyAnatarAya) aDilla uttama chimA mAradava Arajava bhAva haiM, satya sauca saMyama tapa tyAga upAva haiM / AkiMcana brahmacaraja dharama dasa sAra haiM, cahu~gati-dukha teM kAr3hi mukati karatAra haiM // OM hIM uttamakSamAdidazalakSaNadharma ! atra avatara avatara saMvauSaT / OM hrIM uttamakSamAdidazalakSaNadharma ! atra tiSTha tiSTha ThaH ThaH / OM hIM uttamakSamAdidazalakSaNadharma ! atra mama sannihito bhava bhava vaSaT / soraThA hemAcala kI dhAra, muni-cita sama zItala surabhi / bhava-AtApa nivAra, dasa-lacchana pUjauM sadA // OM hIM uttamakSamAmArdavArjavasatyazaucasaMyamatapastyAgAkiMcanyabrahmacaryeti dazalakSaNadharmAya jalaM nirvapAmIti svAhA / candana kezara gAra, hoya suvAsa dazoM dizA / bhava-AtApa nivAra, dasa-lacchana pUjauM sadA // OM hrIM uttamakSamAdidazalakSaNadharmAya candanaM nirvapAmIti svAhA / Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrAmaNyopaniSad amala akhaNDita sAra, tandula candra samAna zubha / bhava-AtApa nivAra, dasa-lacchana pUjauM sadA // OM hIM uttamakSamAdidazalakSaNadharmAya akSatAn nirvapAmIti svAhA / phUla aneka prakAra, mahakeM Uradha-loka loM / . bhava-AtApa nivAra, dasa-lacchana pUjauM sadA // OM hIM uttamakSamAdidazalakSaNadharmAya puSpaM nirvAmIti svAhA / nevaja vividha vihAra, uttama SaTa-rasa-saMjugata / bhava-AtApa nivAra, dasa-lacchana pUjauM sadA // OM hrIM uttamakSamAdidazalakSaNadharmAya naivedyaM nirvapAmIti svAhA / boti-kapUra sudhAra, dIpaka-jyoti suhAvanI / bhava-AtApa nivAra, dasa-lacchana pUjauM sadA // OM hrIM uttamakSamAdidazalakSaNadharmAya dIpaM nirvapAmIti svAhA / agaru dhUpa vistAra, phaile sarva sugandhatA / bhava-AtApa nivAra, dasa-lacchana pUjauM sadA // OM hIM uttamakSamAdidazalakSaNadharmAya dhUpa nirvapAmIti svAhA / phala kI jAti apAra, ghrAna-nayana-mana-mohane / bhava AtApa nivAra, dasa-lacchana pUjauM sadA // OM hIM uttamakSamAdidazalakSaNadharmAya phalaM nirvapAmIti svAhA / AThoM daraba saMvAra, 'dyAnata' adhika uThAha sauM / bhava AtApa nivAra, dasa-lacchana pUjauM sadA // OM hrIM uttamakSamAdidazalakSaNadharmAya arghya nirvapAmIti svAhA / Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 zrAmaNyopaniSad aMgapUjA soraThA pIDai duSTa aneka, bA~dha mAra bahuvidhi kareM / dhariye chimA viveka, kopa na kIjai pItamA / uttama chimA gaho re bhAI, iha bhava jasa para-bhava sukhdaaii| gAlI suni mana kheda na Ano, guna ko augana kahai ayAno / kahi hai ayAno vastu chIne, bA~dha mAra bahuvidhi karai / ghara teM nikArai tana vidArai, baira jo na tahA~ dharai // je karama pUraba kiye khoTe, sahai kyoM nahiM jIyarA / ati kradha-agani bujhAya prAnI, sAsya-jala le sIyarA // OM hIM uttamakSamAdharmAGgAya arghya nirvapAmIti svAhA / mAna mahAviSarUpa, karahi nIca-gati jagata meM / komala sudhA anUpa, sukha pAvai prAnI sadA // uttama mArdava-guna mana mAnA, mAna karana kau kauna ThikAnA / vasyo nigoda mAhita AyA, damarI rUkana bhAga bikAyA // rUkana bikAyA bhAga vaza", deva ikaindrI bhayA / uttama muA cANDAla huvA, bhUpa kIr3oM meM gayA // jItavya jovana dhana gumAna, kahA kareM jala-budabudA / kari vinaya bahu-guna bar3e jana kI, jJAna kA pAvai udA // OM hrIM uttamamArdavadharmAGgAya urghya nirvapAmIti svAhA / Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrAmaNyopaniSad kapaTa na kIjai koya, corana ke pura nA basai / sarala subhAvI hoya, tAke ghara bahu sampadA // uttama Arjava-rIti bakhAnI, raMcaka dagA bahuta dukhadAnI / mana meM ho so vacana ucariye, vacana hoya so tanasauM kariye // kariye sarala tiha~ joga apane, dekha niramala ArasI / mukha karai jaisA lakhai taisA, kapaTa-prIti a~gAra-sI // nahiM lahai lachamI adhika chala kari, karama-bandha-vizeSatA / bhaya tyAgi dUdha bilAva pIvai, ApadA nahiM dekhatA // OM hrIM uttama-ArjavadharmAGgAya arghya nirvapAmIti svAhA / .. kaThina vacana-mati bola, para-nindA aru jhUTha taja / sA~ca javAhara khola, satavAdI jaga meM sukhI // uttama satya-barata pAlIjai, para-vizvAsaghAta nahiM kIjai / sAce-jhUThe mAnuSa dekho, Apana pUta svapAsa na pekho // pekho tihAyata puruSa sA~ce ko daraba saba dIjiye / munirAja-zrAvaka kI pratiSThA sA~ca guNa lakha lIjiye // U~ce siMhAsana baiThi vasu nRpa, dharama kA bhUpati bhayA / vaca jhUThasetI naraka pahu~cA, suraga meM nArada gayA // OM hIM uttamasatyadharmAGgAya arghya nirvapAmIti svAhA / dhari hiradai santoSa, karahu tapasyA deha sauM / zauca sadA niradoSa, dharama bar3o saMsAra meM // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmaNyopaniSad 121 uttama zauca sarva jaga jAnA, lobha pApa ko bApa bakhAnA / AzA-pAsa mahA dukhadAnI, sukha pAvai santoSI prAnI // prAnI sadA zuci zIla-japa-tapa, jJAna-dhyAna prabhAvateM / nita gaMga jamuna samudra nhAye, azuci-doSa subhAvate // Upara amala mala bharyo bhItara, kauna vidhi ghaTa zuci khai| bahu deha mailI suguna thailI, zauca-guna sAdhU lahai // OM hrIM uttamazaucadharmAGgAya arghya nirvapAmIti svAhA / kAya chahoM pratipAla, paMcendrI mana vaza karo / saMjama-ratana sa~bhAla, viSaya-cora bahu phirata haiM / uttama saMjama gahu mana mere, bhava-bhava ke bhAjai agha tere / suraka-naraka-pazugati meM nAhIM, Alasa-harana karana sukha ThAhIM / / ThAhIM pRthI jala Aga mAruta, rUkha trasa karunA dharo / saparasana rasanA ghrAna nainA, kAna mana saba vaza karo // jisa vinA nahiM jinarAja sIjhe, tU rulyo jaga-kIca meM / ika dharI mata visaro karo nita, Aja jama-mukha bIca meM // OM hIM uttamasaMyamadharmAGgAya arghya nirvapAmIti svAhA / tapa cAheM surarAya, karama-sikhara ko vajra hai / dvAdazavidhi sukhadAya, kyoM na karai nija sakati sama / uttama tapa saba mAhiM bakhAnA, karama-zaila ko vajra-samAnA / vasyo anAdi-nigoda-ma~jhArA, bhU-vikalatraya-pazu-tana dhArA / / Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrAmaNyopaniSad dhArA manuSa tana mahAdurlabha, sukula Ava nirogatA / zrIjainavAnI tattvajJAnI, bhaI viSaya-payogatA // ati mahA duralabha tyAga viSaya, kaSAya jo tapa AdareM / nara-bhava anUpama kanaka ghara para, maNimayI kalasA dharai // OM hIM uttamatapodharmAGgAya arghya nirvapAmIti svAhA / dAna cAra parakAra, cAra saMgha ko dIjie / dhana bijulI unahAra, nara-bhava lAho lIjie / uttama tyAga kahyo jaga sArA, auSadha zAstra abhaya AhArA / nihacai rAga-dveSa niravArai, jJAtA dAnoM dAna sa~bhArai // donoM sa~bhAre-kUpa-jalasama, daraba ghara meM parinayA / nija hAtha dIje sAtha lIje, khAya khoyA baha gayA // dhani sAdhu zAstra-abhaya-divaiyA, tyAga rAga virodha ko / bina dAna zrAvaka sAdhu donoM, lahaiM nAhI bodha ko // OM hrIM uttamatyAgadharmAGgAya arghya nirvapAmIti svAhA / parigraha caubisa bheda, tyAga kareM munirAjajI / tisanA bhAva ucheda, ghaTatI jAna ghaTAie // uttama AkiMcana guNa jAno, parigraha-cintA dukha hI mAno / phA~sa tanaka sI tana meM sAlai, cAha la~goTI kI duHkha bhAlai / bhAlai na samatA sukha kabhI nara, binA muni-mudrA dharai / dhani nagana para tana-nagana ThAr3e, sura asura pAyani pareM / Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 zrAmaNyopaniSad ghara mAhiM tisanA jo ghaTAvai, ruci nahIM saMsAra sauM / bahu dhana burA hU bhalA kahiye, lIna para-upagAra sauM // OM hIM uttamAkiJcanyadharmAGgAya arghya nirvapAmIti svAhA / zIla-bAr3ha nau rAkha, brahma-bhAva antara lakho / kari donoM abhilAkha, karahu saphala nara-bhava sadA // uttama brahmacarya mana Anau, mAtA bahina sutA paricAnau / sahaiM vAna-varaSA bahu sUre, Tikai na naina-vAna lakhi kUre // kUre tiyA ke azuci tana meM, kAma-rogI rati kareM / bahu mRtaka sar3ahiM masAna mAhIM, kAga jyoM coMceM bhareM / saMsAra meM viSayAbhilASA taji gaye jogIzvarA / 'dyAnata' dharama daza paiMDi caDhikai, ziva-mahala meM paga dharA // OM hIM uttamabrahmacaryadharmAGgAya ayaM nirvapAmIti svAhA / samuccaya-jayamAlA (dohA) dasa lacchana vandauM sadA, mana-vAMchita phaladAya / kahoM AratI bhAratI, hama para hohu sahAya // vesarI chanda uttama chimA jahA~ mana hoI, antara-bAhira zatru na koI / uttama mArdava vinaya prakAsai, nAnA bheda-jJAna saba bhAsai // uttama Arjava kapaTa miTAvai, duragati tyAgi sugati upajAvai / uttama satya-vacana mukha bolai, so prAnI saMsAra na Dolai // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrAmaNyopaniSad uttama zauca lobha-parihArI, santoSI guNa-ratana-bhaNDArI / uttama saMyama pAlai jJAtA, nara-bhava saphala karai le sAtA / uttama tapa niravAMchita pAlai, so nara karama-zatru ko TAlai / uttama tyAga karai jo koI, bhogabhUmi-sura-zivasukha hoI / / uttama AkiMcana vrata dhArai, parama samAdhi dazA visatArai / uttama brahmacarya mana lAvai, nara-sura sahita mukati-phala paavai|| dohA karai karama kI nirajarA, bhava pIjarA vinAza / ajara amara pada ko lahai, 'dyAnata' sukha kI rAza / / OM hrIM uttamakSamAmArdavArjavasatyazaucasaMyamatapastyAgAkiJcanyabrahmacaryadazalakSaNadharmAya pUrNAya~ nirvapAmIti svAhA / - niva2 aryanA'mAMthI sAmA2. khaMtI maddavajjava muttI tava saMjame a bodhvve| saccaM soyaM AkiMcaNaM ca, baMbhaM ca jaidhammo // (dazavaikAlikaniyuktau-248) Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinazAsana sukRta mukhya AdhArastaMbha (1) zrI nayanabALA bAbubhAI jarIvAlA parivAra ha. lInAbena caMdrakumArabhAI jarIvAlA - muMbaI. (2) zrI mULIbena aMbAlAla zAha parivAra ha. ramAbena puMDarIkabhAI zAha, khaMbhAta - muMbaI. (3) zrI nayanabALA bAbubhAI jarIvAlA parivAra ha. zobhanAbena manIzabhAI jarIvAlA - muMbaI (4) zrI sAyarakaMvara yAdavasiMhajI koThArI parivAra ha. mInAbena vinayacandra koThArI Apa paNa rUA. 11 lAkha ApIne zrI jinazAsana sukRta mukhya AdhArastaMbha banI zako cho. zrI jinazAsana sukRta AdhArastaMbha (1) zrI kamaLAbena kAMtilAla zAha parivAra ha, bInAbena kIrtibhAI zAha (ghATakopara-sAMghANI) Apa paNa rUA. 5 lAkha ApIne zrI jinazAsana sukRta AdhArastaMbha banI zako cho. | zrI kRtoddhAra mukhya AdhArastaMbha (1) zrI aThavAlAInsa zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha ane zrI phUlacaMda kalyANacaMda jhaverI TrasTa, surata. Apa paNa rUA. 11 lAkha ApIne zrI zratoddhAra mukhya AdhArastaMbha banI zako cho. zrI zratoddhAra AdhArastaMbha (1) zrI mATuMgA the.mU. jaina saMgha - muMbaI (2) zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAnamaMdira - pATaNa Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) zrI manapharA zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha - manapharA preraka : kaccha-vAgaDa dezoddhAraka adhyAtmayogI pa.pU. AcAryadeva zrImad vijayakalApUrNasUrIzvarajI mahArAjAnA pATaprabhAvaka vartamAna gacchAdhipati pa.pU.AcAryadeva zrImad vijayakalAprabhasUrIzvarajI mahArAjA (4) zrI govAliyA Tenka jaina saMgha - muMbaI (5) zrI navajIvana zve.mU. jaina saMgha - muMbaI (6) naDiyAda zrI zve.mU. jaina saMgha - naDiyAda (7) zrI ke.pI. saMghavI cerITebala TrasTa saMcAlita zrI pAvApurI tIrtha jIvamaitrI dhAma Apa paNa rUA. 5 lAkha ApIne zrI zratoddhAra AdhArastaMbha banI zako cho. (zrutasamuddhAraka) bhANabAi nAnajI gaDA, muMbai, (5. pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijayabhuvanabhAnusUri ma. sA.nA upadezathI) zeTha ANaMdajI kalyANajI, amadAvAda. zrI zAMtinagara zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (pa. pU. tapasamrATa AcAryadeva zrImadvijayahimAMzusUri ma. sA.nI preraNAthI) zrI zrIpALanagara jaina upAzraya TrasTa, vAlakezvara, muMbai. (pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya rAmacaMdrasUri ma.sA.nI divyakRpA tathA pU. AcAryadeva zrImadvijaya mitrAnaMdasU. ma.sA.nI preraNAthI) zrI lAvaNya sosAyaTI zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (pa. pU. paMnyAsajI zrI kulacaMdravijayajI gaNivaryanI preraNAthI) nayanabAlA bAbubhAi sI. jarIvAlA hI. caMdrakumAra, manISa, kalpaneza (pa. pU. munirAjazrI kalyANabodhi vijayajI ma. sA.nI preraNAthI) kezarabena ratanacaMda koThArI hA. lalitabhAi (pa. pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjAnI preraNAthI) zrI zvetAMbara mUrtipUjaka tapagacchIya jaina pauSadhazALA TrasTa, dAdara, muMbai. pa) 7) 8) Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10) 11) 14) 15) 16) zrI muluMDa zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, muluMDa, muMbaI. (pa.pU. AcAryadeva zrI hemacaMdrasUrIzvarajI ma. sA.nI preraNAthI) zrI zAMtAkrujha zvetA. mUrti tapAgaccha saMgha, zAMtAkrujha, muMbai. (pa.pU. AcAryadeva zrI hemacaMdrasUri ma. sA.nI preraNAthI) zrIdevakaraNa mUlajIbhAi jaina derAsara peDhI, malADa (vesTa), muMbai. (pa. pU. munirAja zrI saMyamabodhivi. ma. sA.nI preraNAthI) saMghavI aMbAlAla ratanacaMda jaina dhArmika TrasTa, khaMbhAta. (pUjya sAdhvI zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma., pUjya sAdhvI zrI svayaMprabhAzrIjI ma. tathA pU. sA. zrI divyayazAzrIjI ma.nI preraNAthI mULIbenanI ArAdhanAnI anumodanArthe) bAbu amIcaMda pannAlAla AdIzvara jaina Tempala cerITebala TrasTa, vAlakezvara, muMbai-6. (pU. munirAjazrI akSayabodhivijayajI ma.sA., pU. munirAjazrI mahAbodhivijayajI ma.sA. tathA pU. munirAjazrI hiraNyabodhi vijayajI ma.sA.nI preraNAthI) zrI zreyaskara aMdherI gujarAtI jaina saMgha, muMbai. (pU. munirAjazrI hemadarzana vi.ma. tathA pU. munirAjazrI ramyaghoSa vi.ma.nI preraNAthI) zrI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, maMgala pArekhano khAMco, zAhapura, amadAvAda. (pa. pU. AcAryadeva zrIrUcakacaMdrasUri ma.nI preraNAthI) zrI pArzvanAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, sAMghANI esTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbai. (pU. munirAjazrI kalyANabodhivijayajI ma. sA.nI preraNAthI) zrI navajIvana sosAyaTI jaina saMgha, bombe senTrala, muMbai. (pU. munirAjazrI akSayabodhi vi. ma.nI preraNAthI) zrI kalyANajI saubhAgacaMdajI jaina peDhI, piMDavADA. (siddhAMtamahodadhi sva. A. zrImadvijayapremasUrIzvarajI ma. sA.nA saMyamanI anumodanArthe) zrI ghATakopara jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, ghATakopara (vesTa), muMbai. (vairAgyadezanAdakSa pU. A. zrIhemacaMdrasUri ma. sA.nI preraNAthI) zrI AMbAvADI zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (pU. munirAja zrI kalyANabodhi vijayajI ma.nI preraNAthI) zrI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, vAsaNA, amadAvAda. (pU. AcAryazrI nararatnasUri ma.nA saMyamajIvananI anumodanArthe pUjya tapasvIratna AcArya zrI himAMzusUrIzvarajI ma. sA.nI preraNAthI) zrI premavardhaka ArAdhaka samiti, dharaNidhara derAsara, pAlaDI, amadAvAda. (pU. gaNivarya zrIakSayabodhivijayajI ma.nI preraNAthI) zrI mahAvIra jaina zvetA. mUrtipUjaka saMgha, pAlaDI, amadAvAda. zeTha kezavalAla mULacaMda jaina upAzraya. (pa. pU. AcAryazrI rAjendrasUri mahArAja sA.nI preraNAthI) zrI mATuMgA jaina zvetA. mUrtipUjaka tapagaccha saMgha enDa ceriTIjha, mATuMgA, muMbai. zrI jIvita mahAvIrasvAmI jaina saMgha, nAdiyA. (rAjasthAna) (pU. gaNivarya zrI akSayabodhivi. ma.sA. tathA munirAjazrI mahAbodhivi. ma.sA.nI preraNAthI) 20) 21) 22) 23) 24) 25) Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26) zrI vizA ozavAla tapagaccha jaina saMgha, khaMbhAta. (vairAgyadezanAdakSa pa. pU. AcAryadevazrI hemacaMdrasUri ma. sA.nI preraNAthI) 27) zrI vimala sosAyaTI ArAdhaka jaina saMgha, bANagaMgA, vAlakezvara muMbai-400 007. 28) zrI pAlitANA cAturmAsa ArAdhanA samiti. (pa. pU. vairAgyadezanAdekSa AcAryadeva zrImadvijayahemacaMdrasUrIzvarajI ma. sA.nA saM. 2053nA pAlitANA mathe cAturmAsa prasaMge jJAnanidhimAMthI) 29) zrI sImaMdhara jina ArAdhaka TrasTa, emaralDa epArTamenTa, aMdherI (I), muMbai (munirAjazrI netrAnaMdavijayajI ma. sA.nI preraNAthI) 30) zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, jainanagara, amadAvAda. (pa.pU. munirAjazrI saMyamabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI) 31) zrIkRSNanagara jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, saijapura, amadAvAda, (5.pU.AcAryadeva zrImadvijayahemacaMdrasUrIzvarajI ma. sA.nA kRSNanagara madhye saMvata 2052nA cAturmAsa nimitte pa. pU. munirAjazrI kalyANabodhivijayajI ma. sA.nI preraNAthI) 32) zrI bAbubhAi sI. jarIvAlA TrasTa, nijhAmapurA, vaDodarA-2. (pa. pU. munirAja zrI kalyANabodhivijayajI ma. sA.nI preraNAthI) 33) zrI goDI pArzvanAthajI Tempala TrasTa, punA. (pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA. tathA pU. munirAjazrI mahAbodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI) 34) zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina zvetAMbara maMdira TrasTa, bhavAnI peTha, punA. (pU. munirAja zrI - anaMtabodhivijayajI ma. sA.nI preraNAthI) 35) zrI rAMdera roDa jaina saMgha, surata. (pU.paM. zrI akSayabodhi vijayajI ma. sA.nI preraNAthI) zrI zvetAMbara mUrtipUjaka tapAgaccha dAdara jaina pauSadhazALA TrasTa, ArAdhanA bhavana, dAdara, muMbai. (munirAjazrI aparAjitavijayajI ma. sA.nI preraNAthI) 37) zrI javAharanagara jaina zvetA. mUrti. saMgha, goregAva, muMbai. (pU. A. zrI rAjendrasUri ma. sA.nI preraNAthI) zrI kanyAzALA jaina upAzraya, khaMbhAta. (pa.pU. sA. zrI raMjanazrIjI ma. sA., pU. pra. sA. zrI IdrazrIjI ma. sA.nA saMyamajIvananI anumodanArthe pa. pU. sA. zrI vinayaprabhAzrIjI ma. sA., pa. pU. sA.zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma. sA. tathA sAdhvIjI zrI svayaMprabhAzrIjI ma. sA.nI preraNAthI) 39) zrI mATuMgA jaina zvetAMbara mUrtipUjaka tapAgaccha saMgha enDa cerITIjha, mATuMgA, muMbaI. (pa. pU. paMnyAsapravara zrI jayasuMdaravijayajI ma. sA.nI preraNAthI) zrI zaMkhezvara pArzvanAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, 60 phuTa roDa, ghATakopara (IsTa) (pU. paM. zrI varabodhivijayajI gaNivaryanI preraNAthI) zrI AdinAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, navasArI. (pa.pU.A. zrI guNaratnasUri ma.nA ziSya pU. paMnyAsajI zrI puNyaratnavijayajI gaNivarya tathA pU.paM. yazoratnavijayajI gaNivaryanI preraNAthI) 42) zrI koimbatura jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, koimbatura. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43) 44) 45) 47) 48) 50) 51) pa3) zrI paMkaja sosAyaTI jaina saMgha TrasTa, pAlaDI, amadAvAda. (pa. pU. A. zrI bhuvanabhAnusUri ma. sA.nI gurumUrti pratiSThA prasaMge thayela AcArya-paMnyAsa-gaNi padArohaNa, dIkSA vagere nimitte thayela jJAnanidhimAMthI.) zrI mahAvIrasvAmI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka derAsara, pAvApurI, khetavADI, muMbai. (pU. munirAjazrI rAjapAlavijayajI ma.sA. tathA pU.paM. zrI akSayabodhivi. ma.sA.nI preraNAthI) jagadguru zrI hIrasUrIzvarajI zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha TrasTa, malADa (pUrva), muMbai, zrI pArzvanAtha zvetAM. mUrtipUjaka jaina saMgha, sAMghANI esTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbai. (pa. pU. munirAjazrI kalyANabodhivijayajI ma. sA.nI saMghamAM thayela gaNi padavInI anumodanArthe) zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jaina zvetAM. mUrtipUjaka saMgha, jainanagara, amadAvAda. (pU. munirAjazrI satyasuMdara vi. ma.sA.nI preraNAthI) ratanabena velajI gAlA parivAra, muluMDa, muMbaI. (preraka-pU. munirAjazrI ratnabodhivijayajI ma. sA.) zrI marIna DrAiva jaina ArAdhaka TrasTa muMbai. zrI sahasraphaNA pArzvanAtha jaina derAsara upAzraya TrasTa, bAbulanAtha, muMbaI (preraka-munirAja zrI sattvabhUSaNavijayajI ma.) zrI govAlIyA TeMka jaina saMgha muMbai. (preraka : pU. gaNivaryazrI kalyANabodhi vijayajI ma.sA.) zrI vimalanAtha jaina derAsara ArAdhaka saMgha, bANagaMgA, muMbai. zrI vADilAla sArAbhAi derAsara TrasTa prArthanA samAja, muMbai (preraka : munirAjazrI rAjapAlavijayajI tathA paMnyAsa zrIakSayabodhivijayajI gaNivara.) zrI prinsesa sTrITa, luhAracAla jaina saMgha. (preraka: pU. gaNivarya zrI kalyANabodhi vijayajI ma.sA.) zrI dharmazAMti cerITebala TrasTa, kAMdivalI (IsTa), muMbaI. (preraka-munirAjazrI rAjapAlavijayajI tathA paM.zrI akSayabodhivijayajI gaNivara) sA. zrI sUryayazAzrIjI tathA sA. zrI suzIlayazAzrInA pArlA (I) kRSNakuMjamAM thayela comAsAnI AvakamAMthI. zrI premavardhaka devAsa zve. mUrtipUjaka jaina saMgha, devAsa, amadAvAda (preraka-pU.A. zrI hemacaMdrasUrijI ma.sA. tathA pU. munirAjazrI kalyANabodhivijayajI ma.) zrI pArzvanAtha jaina saMgha, samAroDa, vaDodarA (preraka-paMnyAsapravara zrI kalyANabodhi vijayajI gaNivarya) zrI munisuvratasvAmI jaina derAsara TrasTa-kolhApura (preraka-pU. munirAjazrI premasuMdaravijayajI ma.) zrI dharmanAtha po. he. jainanagara zve. mU. pU. saMgha, amadAvAda (preraka - pa. pU. paMnyAsapravara zrI puNyaratnavijayajI gaNi) zrI dipaka jayoti jaina saMgha, kAlAcokI, parela, muMbaI (preraka - pU.paM. zrI bhuvanasuMdaravijayajI gaNivarya tathA pU.paM. zrI guNasuMdaravijayajI gaNivarya) zrI padmamaNi jaina zvetAMbara tIrtha peDhI - pAbala, punA (pa. pU. paMnyAsajI zrI kalyANabodhivijayajI gaNinI vardhamAna tapanI so oLInI anumodanArthe pa. pU. paMnyAsa zrIvizvakalyANavijayajI gaNivaryanI preraNAthI) Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69) 63) OMkArasUrIzvarajI ArAdhanA bhavana - surata (preraka- A. guNaratnasUri ma. nA ziSya munirAjazrI jinezaratnavijayajI ma.) 64) zrI goDI pArzvanAtha jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, nAyaDu kolonI, ghATakopara (IsTa), muMbaI. 65) zrI AdIzvara zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, goregAva-muMbai. 66) zrI AdIzvara zvetAMbara TrasTa, sAlema (pre 2ka-pa.pU. gacchAdhipati A.zrI jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA.) 67) zrI govAliyA TeMka jaina saMgha, muMbaI. 68) zrI vilepArlA the. mU.pU. jaina saMgha enDa cerITIjha, vilepArlA (pUrva), muMbaI. zrI nenasI kolonI jaina . mU. pU. saMgha, borIvalI (vesTa), muMbaI. mAtuzrI ratanabena narasI monajI sAvalA parivAra. (pU. paM. zrI kalyANabodhivijayajInA ziSya munirAjazrI bhakitavardhanavijayajI ma. sA. tathA pU. sAdhvIjI zrI jayazIlAzrIjI ma. nA saMsArI suputra rAjananI puNyasmRti nimitte ha. : suputro navInabhAi, cunIlAla, dilIpa, hiteza. 71) zrI sImaMdhara jina ArAdhaka TrasTa, emaralDa epArTamenTa, aMdherI (i.) muMbai (pa. pU. paMnyAsapravara zrI kalyANabodhivijayajI ma. sA.nI preraNAthI) 72) zrI dharmavardhaka the. mU. pU. jaina saMgha, kArTara roDa naM. 1, borIvalI (pa. pU. vairAgyadezanAdekSa AcArya bhagavaMta zrI vijayahemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA. tathA paMnyAsapravara zrI kalyANabodhi vijayajI gaNivaryanI preraNAthI) 73) zrI umarA jaina saMghanI zrAvikAo (jJAnanidhimAMthI) (preraka : pa.pU. munirAja zrI jinezaratnavijayajI ma.sA.) 74) zrI kezariyA AdinAtha jaina saMgha, jhADolI, rAja. (preraka : pa.pU. mu. zrI merUcaMdra vi. ma. tathA paM. zrI hiraNyabodhi vi. ga.) 75) zrI dharmazAMti cerITebala TrasTa, kAMdIvalI, muMbaI (preraka : pa.pU. munirAja zrI hemadarzanavi. 76) zrI jaina zve. mU. sudhArAkhAtA peDhI, mahesANA. 77) zrI vikrolI saMbhavanAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, vikrolI (I), muMbaInI ArAdhaka baheno taraphathI (jJAnanidhimAMthI) 78) zrI ke.pI. saMghavI cerITebala TrasTa, surata, muMbaI. (preraka - pa.pU. vairAgyadezanAdekSa AcArya bha. zrImadvijaya hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA. tathA paMnyAsapravara zrI kalyANabodhi vijayajI gaNivarya) 79) zAha jesiMgalAla mohanalAla AseDAvAlAnA smaraNArthe ha. prakAzacaMdra je. zAha (AphikAvALA) (preraka : pa. kalyANabodhi vi. gaNivara) Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89) 80) zeTha kanaiyAlAla bheramalajI cerITebala TrasTa, caMdanabALA, vAlakezvara, muMbaI. 81) zrI navA DIsA the.mU.pU. jaina saMgha (banAsakAMThA) 82) zrI pAlanapura jaina mitra maMDaLa saMgha, banAsakAMThA (preraka - pU. paMnyAsapravara kalyANabodhi vijayajI gaNivarya.) 83) zrI ujhA jaina mahAjana (preraka - pU. paMnyAsapravara zrI aparAjitavijayajI gaNivarya tathA pU. munirAja zrI hemadarzanavi. ma.) 84) zrI sImaMdhara jaina derAsara, emaralDa epArTamenTa, aMdherI (pUrva), muMbaI. (preraka - pU.sA. zrI svayaMprabhAzrIjInA ziSyA pU.sA. zrI tattvaprajJAzrIjI Adi) 85) zrI bApunagara the. mU. jaina saMgha, amadAvAda. 86) zrI zephAlI jaina saMgha, amadAvAda, 87) zAntAbena maNilAla ghelAbhAI parIkha upAzraya, sAbaramatI, amadAvAda. (preraka- sA. zrI suvarNaprabhAzrIjI ma. tathA sA.zrI ratnatrayAzrIjI ma.) 88) zrI ADesara vizA zrImALI jaina derAvAsI saMgha (preraka - A. zrI kalAprabhasUrIzvarajI ma.sA.) zrImad yazovijayajI jaina saMskRta pAThazAlA evaM zrI zreyaskara maMDala, mahesANA. 90) zrI tapAgaccha sAgaragaccha ANaMdajI kalyANajI peDhI, viramagAma (preraka : A. zrI kalyANabodhisUrIzvarajI ma.) 91) zrI mahAvIra zve. mUrtipUjaka jaina saMgha, vijayanagara, nAraNapurA, amadAvAda zrI sImaMdharasvAmi jaina saMgha, aMdherI (pUrva) (preraka : sA. zrI svayaMprabhAzrIjI ma.) 93) zrI cakAlA zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha (preraka : A. zrI kalyANabodhisUrIzvarajI ma.) zrI aThavAlAInsa zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha tathA zrI phUlacanda kalyANacaMda jhAverI TrasTa, surata 95) zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha saMgha - saMsthAna, bAvara (rAjasthAna) (preraka : A. zrI puNyaratnasUrIzvarajI ma.sA.) 96) pAlanapuranivAsI maMjUlAbena rasikalAla zeTha (hAla, muMbaI), (preraka : A. zrI kalyANabodhisUrIzvarajI ma.) 97) zrI zaMkhezvara pArzvanAtha zve.mU.jaina saMgha, padmAvatI epArTamenTa, nAlAsopArA (I), (preraka : pU.pA.A.zrI hemacaMdrasUrIzvarajI ma.) 98) zrI RSabha prakAzabhAI gAlA, saMghANI ghATakopara (ve.), (preraka : pU.pA.A. zrI hemacaMdrasUrIzvarajI) 99) zrI zaMkhezvara pArzvanAtha ArAdhaka TrasTa, pukharAja rAyacaMda ArAdhanA bhavana, sAbaramatI (pa.pU. vyAkhyAnavAcaspati A.de. zrImadvijaya rAmacandrasUrIzvarajI ma.sA.nA upakAronI smRtimAM) 100) zrI kuMdanapura jaina saMgha, kuMdanapura - rAjasthAna, ha. zrI zAMtilAlajI muthA. 92) Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhuvanabhAnusUri janmazatAbdIe navaluM najarANuM jJAnAmRta monanama... pariveSaka pa.pU. vairAgyadezanAdeza A. hemacandrasUrIzvara ziSya - A. kalyANabodhisUrIzvarajI ma.sA. siddhAntamahodadhi mahAkAvyam - sAnuvAda, 2. bhuvanabhAnavIyam mahAkAvyam - sAnuvAda, savArtika. 3. samatAsAgara mahAkAvyam - sAnuvAda. 4. paramapratiSThA kAvyam - sAnuvAda, kalAtmaka Albama sAthe. 5. jIrAvalIyam kAvyam - sAnuvAda. 6. premamaMdiram - kalyANamaMdira pAdapUrti stotra-sAnuvAda, savArtika. 7. chaMdolaMkAranirUpaNam - kavi banavAno zorTakaTa-pokeTaDAyarI. tattvopaniSad - ) zrI siddhasenadivAkarasUrikRta SaSThI, 9. vAdopaniSad - | aSTamI, navamI, aSTAdazI 10. vedopaniSad - dvArniMzikA para saMskRta vRtti-sAnuvAda. 11. zikSopaniSad - 12. stavopaniSad - zrI siddhasenadivAkarasUri tathA kalikAlasarvajJa zrI hemacandrAcArya kRta adbhuta stutionA rahasya -sAnuvAda. 13. sattvopaniSad - yogasAra caturthaprakAzavRtti - sAnuvAda. (mAtra saMyamI bhagavaMto mATe) 14. devadharmopaniSad - mahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta devadharmaparIkSA graMthanI gurjara TIkA. 15. paramopaniSad - mahopAdhyAya zrIyazovijayajI Adi kRta pAMca paramakRtio para gurjaravRtti, 8. tatvo Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. ArSopaniSad1 zrI pratyekabuddhapraNIta RSibhASita 17. ArSopaniSad-2 (IsibhAsiyAI) AgamasUtra para saMskRta TIkA. 18. vairAgyopaniSad zrI hariharopAdhyAyakRta bhartuharinirveda nATaka-bhAvAnuvAda. 19. sUktopaniSad - paradarzanIya adbhuta sUktono samuccaya tathA rahasyAnuvAda. 20. karmopaniSad - siddhAntamahodadhi zrI premasUrIzvarajI kRta karmasiddhi graMtha para bhAvAnuvAda. 21. vizeSopaniSad - zrI samayasuMdara upAdhyAyajI kRta vizeSa zataka graMtha para gurjara bhAvAnuvAda. 22. hiMsopaniSad - zrI haribhadrasUrikRta svopajJa avacUri alaMkRta hiMsASTaka graMtha para gurjara TIkA. 23. ahiMsopaniSad - ajJAtakartaka (pravAdataH zrI haribhadrasUri mahArAjA kRta) nAnAcittaprakaraNa para saMskRta TIkA-sAnuvAda. 24. dharmopaniSad - vedathI mAMDIne bAibala sudhInA dharmazAstronA rahasya. 25. zopaniSad - navanirmita saptaka prakaraNa - sAnuvAda. 26. lokopaniSad - zrI haribhadrasUrikRta lokatattvanirNaya graMtha para saMskRta vRtti (bhAga-1) . 27. AtmopaniSad - zrI udayanAcAryakRta Atmatattvaviveka graMtha para gurjara TIkA (bhAga-1). 28. sAmyopaniSad - maho. zrI yazovijayajI kRta samAdhi - sAmyadvatrizikA sacitra sAnuvAda. 29. AgamopaniSad - visaMvAdaprakaraNa (AgamapratipakSanirAkaraNa) para vizada vivaraNa . Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. stotropaniSad - 31. darzanopaniSad - 32. zrI mAdhavAcAryakRta sarvadarzanasaMgraha graMtha para gurjara TIkA. bhAgaH 1-2 33-34-35. rAmAyaNanA teja kiraNo - rAmAyaNI mATe paryApta 36. jJAnopaniSad - 37. saMbodhopaniSada 38. 39. ISTopaniSad - 40. vimohopaniSad - 41. zrI vajasvAmikRta zrI gautamasvAmIstotra -sacitra sAnuvAda. 45. sUtropaniSad - AlaMbana. bhAga-1-2-3. aSTAvakra gItA para saMskRta vRtti. saTIka zrI ratnazekharasUrikRta saMbodhasaptati graMtha para gurjaravRtti. bhAgaH1-2 zrI pUjyapAdasvAmikRta ISTopadeza graMtha para saMskRta TIkA-sAnuvAda. zrI yazapAlamaMtrIkRta moharAjaparAjaya nATaka para viSamapada vyAkhyA ane anuvAda. bhAgaH 1-2 42. zrAmaNyopaniSad - davidha yatidharma para navanirmita prakaraNa (bIjuMnAmazramaNazataka). 43. saphaLatAnuM saranAmuM - saphaLatAnI Icchuka vyaktie vAMcavA yogya gurjara graMtha. 44. prasannatAnI paraba - vaktA-zrotA bannene upayogI vairAgyAdi rasajharaNA. zrIsUtrakRtAMgasUtra dvitIya zrutaskaMdhanI saMskRta saMgrahaNI. zrI sUtrakRtAMgadIpikA bhAga-2 nA punaHsaMpAdana sAthe. 46. pravrajyopaniSad -ajJAtakartRka pravrajyAvidhAna para gurjara vRtti. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47. dezanopaniSad - vairAgyadezanAdakSa pU. gurudevazrInA vAcanAonuM saMskRta kAvyamaya avataraNa. 48. jIrAvalA juhArIe - gIta guMjana. 49. asparzopaniSad - mahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta aspRzadgativAda para gurjaravRtti. 50. hitopaniSad - adhyAtmakalpadrumanA yatizikSopadezAdhikAra tathA yatizikSApaMcAzikA para gurjara vArtika-sAnuvAda sAvacUriyativicAra. 51. upadezopaniSad - upadeza ratnakoSa para saMskRtavRtti sAnuvAda. 52. prArthanopaniSad - alaMkArika stutio para tAtparyavRtti sAnuvAda. 53. sadgodhopaniSad - saddabodhacandrodaya paMcAzikA para saMskRta sAnuvAda vArtika. 54. aMgopaniSad - adyAvadhi amudrita graMtha zrI aMgacUlikAsUtra para saMskRta vRtti bhAga-1-2 56. vargopaniSad - adyAvadhi amudrita graMtha zrI vargacUlikAsUtra para saMskRta vRtti. pa7. AgamanI AchI jhalaka 58. jaina jayati zAsanam - buddhijIvIone avizvasanIya jaina siddhAntonI Adhunika prasaMgo dvArA siddhi. 59. Aja AnaMda bhayo - aMjanazalAkA-sTeja progrAma mATe AlaMbana. 60. paMcakopaniSad - zrI haribhadrasUri mahArAjA kRta jJAnapaMcaka vivaraNa graMtha para nUtana saMskRta vRtti. papa. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61. avadhUtopaniSad - zrI dattAtreya avadhUta praNIta avadhUtagItAnI mananIya sUktio para nUtana saMskRta vRtti. 62. duHSamopaniSad - duHSamagaMDikA graMtha para vizadavRtti. 63. prathamopaniSad - prathamavAra prakAzita thatI viziSTa kRtio, ratnAkarapaMcaviMzatikA-prAcIna TIkA, vana spatisaptatikA-sAvacUri, jaMbU adhyayana, giranAratIrthapratiSThA prazasti. 64. ahanAmasahasrasamuccaya - kalikAlasarvajJa zrI hemacandrAcAryaracita kRti-sacitra saMpAdana. 65. upAsanopaniSad - pU. zrI haribhadrasUri mahArAjA kRta dhUmAvali + sarvajinasAdhAraNastavana A be viziSTa kRtio-sacitra sAnuvAda. 66. sukhopaniSad - paramasukhaprAptirUpa cittazuddhiphaLa, sacitra sAnuvAda. 67. dayopaniSad - jIvadayA prakaraNa para nUtana saMskRta vRtti sAnuvAda boTikopaniSad - adyAvadhi amudrita kRtio boTika-pratiSedha, boTikanirAkaraNa, boTikoccATana, digaMbaramatavicAra digaMbaramatakhaMDananA saMkalana sAthe aneka prAcIna graMthonA AdhAre digaMbara matanI samIkSA. AcAropaniSad - zrI devasuMdarasUrikRta sAmAcArI prakaraNa para vizadavRtti. * vivAhacUlikA * ajIvakalpa che jIvasaMkhyA prakaraNa , samyaktva paMcaviMzatikA * nizAbhojana prakaraNa * brahmasiddhAntasamuccaya 0 samyakatva svarUpa Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhuvanabhAnusUri jamI zatAbdI varSa Roche. Laze bhuvana Uciabilalc Plu3H sarvatomukhI pratibhAsvAmI vairAgyavAridhi nirdoSacaryAcArI titikSAmUrti opsllek hPJNICE gAkALI rAta DadhI jhaLahaLa. yugo sudhI adhyAtmayogI kArTaTArA 3chanlo apramattasAdhaka nirdhAmaNAnipuNa nyAyavizArada - lobs | parame all saMghahitaciMtaka lJlatk& janma pravacanaprabhAvaka zitAbdI che suvizuddhasaMyamI 12311183P?SPH gurukRpApAtra vardhamAna taponidhi suvizALa gacchAdhipati dI varSa bhArtha rAvabhInI zraddhA ka 1967 - > 2067 ) 206 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sari premanA jamaNA hAtha samAnA pariSahomAM , , paM. zrI padmavijaya virATa samudAya saMyama zilpI mAM ya parama samatuM jamatA vinarAjI gao 'samatAse, nirIhatAnidhi kalikALanA eka mahAsAdaka / vibhInI zraddhAMjalI / / 2017 2017 svargArohaNa _zAstrasamudranI pAragAmI Cl-puercas 2nsaranI yAtanAmAM , mAsakSamaNanI sAdhanA zatAbdI varSe bhAvAbhA ello titikSAnI eka parAkASThA Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha prazastiH zrImate vIranAthAya, kArUNyapuNyapAthase / caramatIrthanAthAya, paropakAriNe namaH ||1|| gautamasvAmine svasti, sudharmasvAmine namaH | tatparamparayA''yAta-yatIndrebhyo namo namaH ||2|| zubhrAbhrazubhrasantatyA-metasyAmabhavat kila / vijayAnandasUrIzaH, surIzasevyatAM gataH ||3|| tato'pi kamalaH sUriH, saMyamakamalAkaraH | upAdhyAyastathA vIro, vIra Antaravigrahe ||4|| sarvAgamarahasyajJa-stato dAnasUrIzvaraH / tato'pi premasUrIzaH, siddhAntaikamahodadhiH / / 5 / / bhuvanabhAnusUrIza-stato nyAyavizAradaH | paMnyAso'syAnujaH padmaH, samatArasasAgaraH ||6|| virAjate vineyo'sya, mAdRzeSu kRpAparaH / vairAgyadezanAdakSaH, zrIhemacandrasUripaH / / 7 / / tatpAdapaGkajAlinA, sUrikalyANabodhinA / sandRbdho'yaM prabandhastu, kuryAt sarvasya maGgalam ||8|| Page #143 -------------------------------------------------------------------------- Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha vizuddha suvizuddha aNizuddha saMyama jIvananI ArAdhanA mATe, 'jIvanmuktino AnaMda pAmavA mATe, zrAmaNyano rasAsvAda mANavA mATe, parizIlanIya prabaMdha. MULTY GRAPHICS (022) 23873227 23884272