________________
(૩) સમકિતીને વંદો ભાવ ધરી
જ્યારે મિથ્યાત્વ મોહનીય કર્મ શાંત પડે, ક્ષયોપશમ પામે કે સંપૂર્ણ નાશ પામે ત્યારે આત્મા સમ્યગદર્શન પામી શકે. આ રીતે મિથ્યાત્વ મોહનીય કર્મનો ઉપશમ, ક્ષયોપશમ કે ક્ષય થવાથી જે સમ્યગદર્શન પમાય છે તે ક્રમશઃ ઉપશમ સમકિત, ક્ષાયોપથમિક સમકિત અને ક્ષાયિક સમકિત તરીકે ઓળખાય છે.
પણ મિથ્યાત્વ મોહનીય કર્મનો થયેલો ઉપશમ, ક્ષય કે ક્ષયોપશમ આપણા જેવા છદ્મસ્થ જીવો જાણી શકતા નથી. તેથી આપણે વ્યવહારથી સમ્યગદર્શનના આચારો પાળવાપૂર્વક સમ્યગદર્શન પ્રાપ્ત કરવાનું છે. આજે વ્યવહારથી પણ સમ્યગદર્શન પામીશું તો કાલે નિશ્ચયથી – કર્મોના ક્ષય-ક્ષયોપશમ કે ઉપશમપૂર્વકનું-સમ્યગદર્શન પણ પ્રાપ્ત
થશે.'
વ્યવહારથી સમ્યગદર્શન પામવું એટલે સુદેવ, સુગુરુ અને સુધર્મને ભગવાન, ગુરુ અને ધર્મ તરીકે સ્વીકારવા.
જેઓ રાગ-દ્વેષ અને અજ્ઞાનથી રહિત છે, ૧૮ દોષથી રહિત છે, કેવળજ્ઞાન પામેલા છે, ચાર ઘાતકર્મો કે આઠેય કર્મોનો જેમણે નાશ કર્યો છે, વીતરાગ છે, તેવા પરમાત્માને જ ભગવાન તરીકે સ્વીકારવા પણ જે દેવ-દેવીઓ રાગ કે દ્વેષથી ભરેલાં છે, અજ્ઞાની છે, તેમને ભગવાન તરીકે માનવાં કે પૂજવાં નહિ.
તે જ રીતે જેઓ પાંચ મહાવ્રતોનું પાલન કરનારા છે, પ્રભુની આજ્ઞા પ્રમાણેનું જીવન જીવનારા છે, જ્યાં જ્યાં કારણવશાત ભૂલ થાય ત્યાં ત્યાં તેનો એકરાર કરવાપૂર્વક પશ્ચાત્તાપ કરનારા-પ્રાયશ્ચિત લેનારા - છે, તેવા ગુરુભગવંતને ગુરુ તરીકે સ્વીકારવા. પરન્તુ જેમના જીવનમાં મહાવ્રતાદિનું પાલન નથી તેવા અન્ય બાવા - ફકીર વગેરેને ગુરુ તરીકે કદી ન સ્વીકારવા.
કેવળજ્ઞાની ભગવંતોએ જે ધર્મતત્ત્વ ઉપદેશ્ય છે, તે ધર્મતત્ત્વનો અંત:કરણથી સ્વીકાર કરવો. પરન્તુતે સિવાયની ગમે તે ક્રિયાને ધર્મ તરીકેનસ્વીકારવી, ન આચરવી. રાંધણછઠ્ઠ, શીતળાસાતમ, બળેવ, નવરાત્રી વગેરેને પરમાત્માએ ઉપદેશેલા નથી, તો તેવા તહેવારોને ન માનવા, ન ઊજવવા.
અત્યારે યાદ આવે છે પેલા ધનપાળ કવિ!ત્રણ લોકના નાથ દેવાધિદેવ પરમાત્મા સિવાય કદી ય કોઈ દેવ-દેવીને નહિ નમનારા! કોઈ ઈર્ષાળુએ મહારાજા ભોજની કાનભંભેરણી કરી. રાજસભામાં જયારે આવ્યા ત્યારે રાજાએ તેમને ભગવાનની પૂજા હું ૧૪
મી વ્રત ધરીયે ગુરુ સાખ ,
